POLONIZMY w innych językach | Innymi Słowy #3
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 2 ต.ค. 2019
- Linki:
bit.ly/innymislowy3
Wszelkie uwagi, propozycje: podcastinnymislowy (at) gmail.com
Facebook: podcastinnymislowy
Instagram: / podcast_innymi_slowy
Spotify: spoti.fi/2n7PNqP
Apple Podcasts: apple.co/2o6atjr
#InnymiSlowy #polski #jezyk
![Czemu w polskim mamy U i Ó? [Część 2] | Innymi Słowy #10](http://i.ytimg.com/vi/yW4ncJJezjY/mqdefault.jpg)
![พรากรัก - เต้ย อภิวัฒน์ [ Official MV ]](http://i.ytimg.com/vi/ShT2ltn8GBE/mqdefault.jpg)
czy słowo podcast nie zastąpiło niepotrzebnie słowa: słuchowisko?
Swoją drogą - ktoś coś wie o etymologii tego dziwadła (podcastu)?
A może lepszym odpowiednikiem byłaby 'audycja' (nieco "mniej" polskie słowo).
Przy okazji - bo to mnie też uwiera: czy audycja może być telewizyjna? "Audycja" to przecież coś do słuchania. A do patrzenia? Jak by to przez analogię miało brzmieć: "widycja"? Audiowidycja (żeby było ściślej)?
Słuchowisko to chyba jednak trochę co innego jest.
@@metsolainenpov8771 moze lepiej zamiast podcast to audiowyklad?
Oczywiście, ale to pierwsze związane było z radiem, można by je przenieść do internetu.
Słuchowisko to bardziej forma fabularna, podcast to forma luźna. Innymi słowy, podcast może być słuchowiskiem, felietonem, audiowykładem itd.
1:32 w języku litewskim nazwy miesięcy (grudnia i lipca) [Gruodis i Liėpa] są świetnymi przykładami polonizmów.
W języku angielskim jest też znajomo brzmiące słowo rendzina oznaczające glebę bielicową czyli rędzinę
Dzięki za podcasty, miło się słucha podczas biegania na orbitreku :D ale zapomnianego czasu z odcinka 2 w ogóle nie pojęłam
przyznam, ze słucham pierwszy raz Twojego materiału i przez pierwsze 10minut dygresje historyczne mi przeszkadzały, bo z tytułu liczyłem na więcej przykładów. w miarę słuchania zaczęło mi się to bardziej podobać. dzięki, miło się słuchało
Świetny podcast, można się wiele dowiedzieć o swojej mowie i języku, które wydają się przecież być znanymi. Oczywiście podcast wyrażany w dobrej polszczyźnie, co jest bardzo rzadkie. Rażą jednak niewłaściwie wypowiadane nosówki w wygłosach. Przypomina mi się nieodżałowanej pamięci Jasio Burda, redaktor RMFu, który prowadził w nim komunikaty o stanie przejezdności dróg robiąc z nich oczekiwaną przez kierowców rozrywkę. Czystą poezję :-). Janek, już będąc, jakiś czas redaktorem antenowym, zapisał się na kurs dykcji w Szkole Teatralnej i wtedy stwierdził, że... do tej pory nie umiał mówić po polsku! Szkoda, że już go nie ma.
Super materiał!
9:05, o przepraszam bardzo, mam "hard copy" wydanie Webster's Universal Encyclopedic Dictionary, wydanie 2002 Barnes & Noble Books, strona 1785, pod haslem: 2 spruce czytamy w etymologii, cytuje: [perhaps from obsolete English Spruce leather, leather imported from Prussia] (1599). A pod haslem: 3 spruce czytamy w etymologii, cytuje: [obsolete Spruce Prussia ...], i dodana pod haslem jest krotka historia slowa, cytuje: WORD HISTORY, spruce Between 14th and 17th centuries Prussia was called Pruce or Spruce in English, and hence Spruce was used attributively to characterize goods imported from Prussia, as spruce canvas, spruce iron, and spruce leather. Perhaps the most important of these Prussian products was a tall straight conifer, called the spruce trees or spruce, that was especially desirable for use as the mast of a ship. By the middle of the 17th century Spruce as a name for the country had largely been supplanted by Prussia. By that time, however, spruce had become well established as the name for the tree. The particular species (Picea babies) that was originally called spruce is not limited to Prussia. Another of its native countries gave it its present common name, Norway spruce, which is something of an etymological paradox. Spruce is now the common name applied to any member of the genus Picea.
No ale to nie wyklucza zapożyczenia z języka polskiego.
@@abstrakt2003 no chyba jednak wyklucza. Wiedziałbyś gdybyś to przeczytał.
Szuflada to zapożyczenie z niemieckiego, trafiło do języka białoruskiego z Polski, a z języka białoruskiego przeszło do języka rosyjskiego używanego przez Białorusinów. W Rosji praktycznie nieznane, i Białorusini bardzo się dziwią że Rosjanie nie rozumieją tego słowa. Także niektóre nazwy narzędzi, szufla czy rydel mają swoje pokrewne nazwy w Białorusi.
Tak, to Schublade po niemiecku
Panie Autorze Podcastu, słyszę w Pańskim miłym głosie pewną miękkość spółgłosek i zaokrąglenie samogłosek, kojarzące mi się z akcentem ze wschodnich rubieży. Ponieważ jestem miłośniczką gwar, dialektów, regionalizmów i związanej z nimi specyficznej wymowy, co traktuję jako dziedzictwo narodowe i kulturowe, byłabym przeszczęśliwa, gdyby ucho mnie nie zawiodło, a Pan nie maskował akcentu. Świetny kanał i wartościowa wiedza. Pozdrawiam serdecznie.
Ciekawy podcast.
W kontekście omawianych tajnych spotkań polskiej inteligencji nasunęło mi się, że angielskie słowo "intelligence" oznacza również wywiad (jako tajne służby). Tłumaczyłby to również częściowo pochodzenie tego słowa z języka polskiego w języku angielskim
W Stanach jest kilka polskich wyrazow takich jak pierogi, kielbasa, paczki. Te nazwy sa nawet na opakowaniach tych produktow.
super!
Trafiony, zatopiony😉 całować od "C", Dziękuję za cykl "Innymi Słowy"🤗
Języki z grupy pruskiej używane były nie tylko na terenach dzisiejszego obwodu kaliningradzkiego, ale także na Mazurach, Warmii i Oberlandzie. Warto dodać, że Prusowie zostali przez krzyżaków praktycznie wyrżnięci, a niedobitki zasymilowały się z mazowieckimi osadnikami, którzy dali początek ludności mazurskiej.
Niekoniecznie wybijano lokalnych Prusów. Potrzebni byli do obrabiania ziemii.
@@alicjanowak8305 dokladnie
To nieprawda, że do Hanzy należały tylko miasta nadmorskie.
Do Hanzy należały też np. Toruń, Wrocław, Kraków,...
Jo, masz ty jeno prawdę.
Kraków? Szczecinek też.
@@arkadiuszzakrzewski8645 żaden Szczecinek nie należał do Hanzy.
Należał natomiast nie tylko np. Kraków, Wrocław, Toruń, Szczecin, itd. ale także np. Kowno, Psków, Nowogród, Frankfurt nad Odrą, Berlin, Erfurt, czy Londyn. Turku, Sztokholm, itd.
www.wiatrak.nl/sites/default/files/2020-01/Od-Hanzy-do-Unii-Europejskiej-2.jpg
@@marsmann4370 zabawne źródło. Bez odbioru.
@@arkadiuszzakrzewski8645 Skoro to źródło budzi Twoje wątpliwości, polecam książkę "Dzieje Hanzy (XII-XVII wiek)" autorstwa Philippe Dollingera (wydana w Polsce w 1975 r).
Autor wśród miast hanzeatyckich wymienia m. in. Kraków i Wrocław.
Świetna robota... tylko z tych zapożyczeń brakuje mi superciekawego marcepan. Podobno to słowo wróciło do Polski z niemieckiego a pochodzi od dziecięcego podziękowania Merci Pan, francusko-polskiej zbitki słownej. Po niemiecku to Marzipan
łac. Marci Panis - chleb Marka
Częściowo z jedzeniem a raczej piciem polonizm jest w wielu językach - miód pitny jest określany podobnie do czystego słowa miód po polsku ;)
Bardzo ciekawe!!!
Kilka lat temu spotkałem ciekawy polonizm w grze okolic Lens, nazwa policjanta KON; konna policja tłumiła bunty górnicze wśród, których liczni byli Polacy. Koń szybciej się krzyczy niż cheval, proste😜
Konrad to tez polonizm.
@@dobrawodazoteciekawostki8161 no też prawda, bez znaku diakratyczne go, i z przestawioną kolejnością.
Rad koń 😜👍
Angielskie słowo sir pochodzi jak wiadomo od polskiego sera podobnie jak włoskie buonasera!!! 😊😊😊😊
Według mnie lepiej by było, by inne języki zapożyczały od polskiego, bo pokazywałoby to nasze wpływy.
10 minut i nie ma ani jednego polonizmu. dziekuje. koncze
Please continue your podcast!
Fajne
Bawiąc niedawno w Jerozolimie miałem okazję zwiedzić dzielnicę ortodoksów (Me’a Sze’arim) i tam usłyszałem jak jeden Chasyd krzyczy na drugiego (w Jidisz). W potokach słów kilka razy padło na pewno jakże znajome "ścierwo"... Innym razem wdałem się w pogawędkę z angielką "lady" w stylu "keep calm every time, everywhere and in every situation." A kiedy się dowiedziała, że ja "Pole" jestem powiedziała mi, iż zna jedno, polskie słowo. Skupiła się, spojrzała mi głęboko w oczęta i w końcu wydusiła z siebie jakże staropolskie słowo" "kurwa". Znaczy w jej ustach to zabrzmiało jak "qufa or something like that". Ale to raczej nie było używane przez Helen zapożyczenie.
Shmata jest używane przez Żydów. I w Anglii jest też używane. W sensie handel ubraniami.
@@alicjanowak8305 w roku 1996, kiefy bylam po raz pierwszy w Londynie, dostała mi sie praca sprzataczki w domu zydowskim . Ram pani poprosila bym wzieła 'szmatu' do sprzatania.
W niemieckim i szwedzkim jest jeszcze polonizm: gurken - ogórki (w liczbie pojedynczej "gurke"?). W rosyjskim jest całe mnóstwo, a niektóre ewoluowały w inne znaczenia, np. "hołop" - frajer, osoba wykorzystywana i bezbronna.
Rosyjski zna nawet polskie makaronizmy. Spina zamiast plieczio.
Gurken ostatnio przechodzi do francuskiego via niemiecki jako sort pomiędzy (supetmarketowym wielkim) concombre, a cornichon. Sort średni, polny, polsko-niemiecki.
5:23 Nie Prusacy, bo to są niemieckojęzyczni mieszkańcy osiedleni po wybiciu autochtonów, tylko Prusowie.
Przy czym Prusacy to byli w dużej mierze zniewoleni i zgermanizowani Prusowie, co miało wpływ na charakter tego narodu.
Autochtoni nigdy nie zostali w Prusach wybici. Straszna głupota. Badania genetyczne dokładnie popierają tezę że z protestanckim czytaniu mszy po niemiecku język psusów stracił na wartości. Autochtonowie przejęli niemiecki jako protestanci i Polski lub litewski jako katolicy. Msze katolickie w królestwie pruskim były czytane po łacinie i po polsku. W Niemczech 20% ludności ma genotyp bałtycki.
Prusak to nie tylko ludność niemieckojęzyczna, choć takiej była moc przeważająca.
Jednakże to cały tygiel, który tworzą mieszkańcy Prus - przedwojennie jako Prus Wschodnich - świadomość narodowa była postępującym "skokiem do przodu", ale wciąż niepełnym; mieszkańcy bardzo często (najczęściej) określali się jako Prusacy, mieszkańcy swojego regionu. Po wojnie zaś jako Prus polskich (choć tego terminu dalej niepotrzebnie się zaprzecza na rzecz wyszczególniania 2 z 7 krain, które są w Prusach i leżą choćby częściowo w Polsce).
Ja jestem, regionalnie, polskim Prusakiem.
Właśnie. Prusowie a nie Prusacy.
aha! po-moranie, po-ruski etc.!
Jeżeli chodzi o narrację odcinka zachodzi pytanie czy wymowa „naturalną” i „zapożyczają” powinna zmieniać się w „naturalnom” i „zapożyczajom”?
Polacy jak dawno temu zdobyli Anglię to do jeńców krzyczeli Leżeć. Dlatego w angielskim do dnia dzisiejszego nazywa się to lay. Potem kazali im Stać, od tego czasu Anglicy mówią stay. Ale nie bierzcie tego zbyt serio ;)
👍👍👍
Bo siądę - 'spruce', rzeczywiście z Prus. Będę musiał zapytać sąsiadki, która jak na kanadyjkę ma bardzo duży zasób słów. Do tego jak wspomniałeś, czytała staroangielski który z czasów gdy byli tak Vikingowie, i naprawdę nie brzmi to jak angielski z czasów Shakespeare'a.
Z tym komputerem we Francji to chyba nie tak do końca, że im się nie podobało angielskie słowo. We francuskim istnieje słowo "compteur", które wymawia się bardzo podobnie jak angielskie "computer" i oznacza po prostu "licznik". Np. "compteur électrique" to licznik prądu.
Quark w niemieckim to twarog. :)
W sumie z pozdrawianiem tak zostało, że często się mówi: ucałuj ode mnie mamę
Z tym spruce to jest ciekawa sprawa i bardzo prawdopodobna. Natomiast myślałem, że dotarłeś też do bezdyskusyjnego zapożyczenia w angielskim z polskiego: "ogonek" jako znak diakrytyczny.
@ewale21 Raczej wszystkie te słowa (do spółki z łacińskim hospes - gość) mają wspólny, praindoeuropejski rodowód. Fonetyczna zamiana h na g w różnych językach jest dość powszechnym zjawiskiem (np. czeskie hospoda - polskie gospoda).
Słowo ogórek zapożyczono w niemieckim: ghurken.
A w angielskim: gherkin.
Źródło słowa "ogórek" to jednak w językach irańskich.
Not only in French language, in Czech language is said a computer - počítač.
Also:
Finnish: tietokone
Estonian: arvuti
... and many more
pocitac > poczet > spis > spisywacz > licznik > zliczacz
ale podły suchar xdd
Anglik pokazujący na świerk, pyta: What is this?
Polak nierozumiejący angielskiego: Z Prus
A monkey pochodzi też z polskiego, od mąki!
sp91 Uśmiałam się mimo cierpienia z powodu bólu głowy. Pewnie tak też było.😏
22:00 Czy czasem włoskie "Dai!" też nie ma tego pochodzenia?
Świetny program bez lansu siebie.
nie ma zupęłnie nic złego z promowaniu swojej osoby i wyrabianiu sobie nazwiska/ marki - pod warunkiem,. że idzie za tym treść / merytoryczna wartość
@@margplsr3120 oczywiście, ale większość filmow z yutooba, to lans ludzi, ktorzy plota trzy po trzy, para 15. Z lansem siebie, nie wiedzac, jak ma usteczka ukladac.
@@trzyrazya4737 nie przeczę
@@trzyrazya4737 naukowy bełkot polecam!
@@margplsr3120 widocznie nie dla ciebie. Pewno proscizne chwytasz w lot.
Jest jeszcze słowo goofy - od polskiego głupi:
dictionary.cambridge.org/dictionary/english/goofy
No i zapożyczenia pośrednie z polskiego przez yiddish do amerykańskiego: schlep (żłób w znaczeniu wyzwiska), schmuck (ćmok) etc.
Jest w niemczech dialekt platdeutch i w tym dialekcie wystepuja takie slowa jak swienjack (wym. szwinak i okresla hamskie zachowanie) albo water ktore wymawia sie woote oczywiscie woda
W niemieckim dodałbym jeszcze parę specyficznych polonizmów: "panjewagen" = żartobliwie "furmanka" (co z kolei jest germanizmaem w języku polskim!) od potocznego określenia Polaków przez Niemców wielkopolskich "Panje"
Do tego "tschapska" (czapka, ale tylko w znaczeniu rogatywki ułańskiej) i "der Ulhan" (l.mn. Ulhanen). To ostatnie słowo ma proweniencję turecko-mongolską ale przyjęło się w niemczyźnie w okresie napoleońskim, kiedy różne armie europejskie masowo kopiowały polskich ułanów. W języku niemieckim mają te słowa znaczenie już co prawda historyczne, ale dotyczą wszystkich żołnierzy tego rodzaju, a nie tylko oryginalnie polskich.
Podobno niemiecki Quark pochodzi od "twaroga".
Tak.
A Angielskie smetana podobno pochodzi od śmietana
@@meszkemeszke6296 немецкое Schmetterling
30:25 Coś w tym jest, bo kojarzy mi się z pytaniem zawartym w poniższym tekście.
Mężczyzna zarwał krzesło upadając na podłogę. Widząca to zdarzenie kobieta zapytała: "Jesteś cały?".
w języku francuskim coś co na pewno weszło z Polskiego, o czym niedawno słyszałam:
la mazurka - czyli nasz mazurek, Szopen u nich publikował co chwila nowego mazurka i tak weszło szturmem w ich leksykon, że nikt im nie wymyśli na to innej nazwy
myślę, że sporo polonizmów mogą mieć także Turcy, tak jak my od nich sporo mamy
zastanawiam się czy nasza 'szlachta' nie pochodzi z niemieckiego, bądź odwrotnie - ich "Schlacht" od nas, bo albo to jest bitwa albo wiąże się z rzeźnią "Schlachthof"
może to być związane z tym, że była to kasta wojownicza, która nie raz dała się Niemcom we znaki
myślę, że jak chodzi o zapożyczenia, to najlepiej je ograniczać do niezbędnych jeśli miałyby zastąpić nasze normalnie funkcjonujące tradycyjne słowa (np. takie "trendy" mnie irytuje, gdy zastępują nim słowo "modne")
a jak w językach obcych chcą to mogą brać nasze wyrazy, tylko mogą te wyrazy być potem koszmarnie zniekształcone, że ich nie rozpoznamy i nie zrozumiemy
- czy nasza 'szlachta' pochodzi z niemieckiego?
-Tak
I rycerz też
Modne, to nie jest nasze słowo, albo frankofońskie, albo anglojęzyczne.
@@slawekwankowicz1533 może, ale dawno temu weszło do naszego języka i było mocno rozpowszechnione, po co zaciągać wiele nowych rzeczy o mało słowiańskim brzmieniu i identycznym znaczeniu?
nawet słowo "popularny" jest obce.. czym sugerowałbyś je zastąpić? zwrotem "na czasie"? a może "chodliwy" lub "pokupny"? czy może "moda" mogłaby być zastąpiona słowem "maniera"🤔
W języku Rosyjskim są cudowne słowa панибратство, обыватель, фрайер, шмотки, плита (как муз. пластинка), зачуханый. I wiele innych
Spotkałam się też z amerykańskim-angielskim słowem "kasha" oznaczającym potrawę ze zboża
Np. kishu-kasha.
Może być i z rosyjskiego.
Jeśli 'cały' oznaczało kiedyś zdrowy, to czy znaczy to że wyrażenie 'cały i zdrowy' jest pleonazmem?
tautologia
a jezyki slowianskie poludniowe, i serbskoluzycki oraz kaszubski?
Zapomniałes o słowie BISTRO w rozumieniu bar szybkiej obslugi tu musimy cofnąć się do 1813 gdy france dostały po D od Dziadka Mroza jak uciekali w popłochu to chcieli dostać szybko jedzenie od ludność tubylczej więc używali slowa Bystro ktore do dzisiaj we wszystkich jezykach Słowiańskich oznacza szybko pozdrawiam
warto również wspomnieć o języku tureckim
Język turecki jest szeroko znany - a szczególnie w Turcji.
jasiu, dobry punkt :))) autor wpadł we własną pułapkę
Najbardziej znanym polonizmem na świecie (choć utworzonym na bazie łaciny) jest "witamina".
A łacina to na czym bazowała?
Polecam kanał Prometej Wyzwolony i szczególnie jeden Jego filmik pt.: "Łacina to kpina". 😊
@@iwaj.g.6936 Na mowie Wielkiej Lechii.
Powidl (w niemieckim i angielskim) - od powidła, vodka - wódka (może równie dobrze pochodzić z polskiego), robot (z czeskiego, ale u nas robota to robota tak samo jak w Czeskim), pierogies - pierogi, borscht - barszcz, baggel - bajgiel
Tyle, że "wódka" jest rusycyzmem, po naszemu była od wieków "gorzałka" :)
Mam pytanko a co ze słowem pogrom? Słyszałem je używane w angielskim od czasu do czasu
Nie, to z rosyjskiego. Oni to zapoczątkowali w Rosji carskiej.
A angielskim słowa pogrom używa się w kontekście prześladowań Żydów. W naszym języku używa się tego słowa szerzej.
Znalazlem jeszcze jeden polonizm w angielskim, wyraz "ogonek" (w literach). Jest to calkiem logiczne bo choc ogonki w literach wystepiuja w kilkunastu jezykach to polski jest z nich najwiekszym.
EtymOnline podaje, że nie wiadomo, skąd pochodzi słowo "meringue". W Szwajcarii mówi się, że to od miejscowości Meiringen.
Ja czytałem że z niemieckiego od pocałować
W Zagłębiu Rury niektórzy używają słowo motek, na młotek.
Mógłbyś dodać jakieś mapy lub mapki oglądało by się lepiej ale i tak jest ok .. rób swoje pzd
Dzień dobry. Czy jest możliwość sprawdzenia w języku chińskim pochodzenia słowa piwo? Nie wiem na ile jest to prawdą, ale z tego co wiem na terenie Chin pierwszy browar wybudowany został przez Polaków.
Mimo iż piwo było warzone w Chinach już 7 tysięcy lat pne. zanikło na rzecz win i alkoholi destylowanych. Dopiero w dwudziestym wieku powstały w Chinach browary założone przez Europejczyków, a picie piwa zyskało na popularności dopiero w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci. W Linku więcej info: polki.pl/przepisy/kuchnie-swiata,burzliwa-historia-piwa-w-chinach,10292726,artykul.html
był Polak, ktory założył w 1900 ale juz 3 lata później Niemcy założyli i to obecnie największy browar tam - Tsingtao (chiń. 青島啤酒; pinyin: Qīngdǎo píjiǔ) - popularna marka chińskiego piwa, również nazwa największego w Chinach browaru (chiń. 青岛啤酒厂; pinyin: Qīngdǎo píjiǔchǎng), posiadającego 15% udziałów w rynku chińskim[1]. Browar został założony w roku 1903 przez niemieckich osadników związanych z bazą marynarki wojennej w Qingdao, po przekazaniu Niemcom koncesji Jiaozhou[2], zaś nazwa marki nawiązuje do nazwy miasta Qingdao w transkrypcji stosowanej niegdyś przez L’École Française d’Extrême-Orient.
@@margplsr3120 Dziękuję za odpowiedź :)
Ja jednak słyszałem, że słowo "Dali!" nie jest polonizmem, a kaszubizmem, ponieważ słowo "dali" w znaczeniu: "dalej" oraz "prędzej, szybciej" używa się w języku kaszubskim. W języku kaszubskim nie ma końcówki "-ej", a wszędzie zamiast niej jest właśnie "-i", np.: tej - ti, bardziej - barżi, chyżej (szybciej) - chiżi.
Tak samo z niemieckim słowem "Grenze" słyszałem, że jest kaszubizmem, ponieważ na Kaszubach na granicę mówi się "greńca". Jakieś 1000 lat temu na Pomorzu słowa zawierające "ja" oraz "ra" przeszły w "je" oraz "re", co widać dzisiaj w języku kaszubskim dzisiaj, np.: Jerk - Jarek, Redk - Radek, jestrzib - jastrząb, reno - rano, retowac - ratować, greńca - granica.
To jedna z teorii. Inna twierdzi, że pochodzi od mazurskiego dialektu języka polskiego. Prawda jest pewnie taka, że tak mówili słowiańscy sąsiedzi Prusaków. W kaszubskim zachowało się to do dziś, a w polskim nie.
Może ta "greńca" powstała później już pod wpływem niemieckiego "Grenze"?
Zresztą czy Kaszubowie mieli kiedyś jakąś granicę z Niemcami?
@@bigfinger3690 możliwe, jednak moim zdaniem to nie jest przypadek, że gdyby skaszubić słowa "granica" powstało by wtedy "greńca".
PS. Kaszubi, nie Kaszubowie
@@bigfinger3690 No pewnie że mieli z nimi granicę, a nawet byli pod niemieckim butem.
Te kilkaset lat temu Kaszubski nie był osobnym językie, a dialektem/gwarą polskiego, więc to polonizmy z kaszubskiej odmiany polskiego
Oprócz Paryża można jeszcze przypomnieć że Rosjanie wciąż używają polskich nazw dla miast na Białorusi zamiast dawnych nazw wschodniosłowiańskich/białoruskich:
Минск od Mińsk zamiast Miensk
Брест od Brześć zamiast Berestia
Гродно od Grodno zamiast Harodnia
Także inne słowa, chociaż nie polskie z pochodzenia, ale które język rosyjski zapożyczył z polskiego:
Обыватель od obywatel, (z czeskiego)
Рынок, ратуша od rynek, ratusz (z niemieckego).
Ratusz nie z niderlandzkiego?
@@swetoniuszkorda5737 Nie, ze średnio-wysoko-niemieckiego "rathus" albo średnio-dolno-niemieckiego "râthûs". Nic dziwnego, bo te języki były używane na ziemiach polskich, w przeciwieństwie do niderlandzkiego.
@@lothariobazaroff3333 Dzięki. Chociaż zastanawiam się, czy w XIII w. np. niderlandzki różnił się od średnio-dolno-niemieckiego... A jakim narzeczem władali tzw. Olędrowie w dorzeczu Wisły? Takie i inne pytania mnie nurtują;)
@@swetoniuszkorda5737 z niemieckiego (Rathaus)
Słowo "Czech" oznaczające przymiotnik "czeski" najprawdopodobniej pochodzi ze średniowiecznej łaciny. Skrybowie mieli wtedy problemy z zapisywaniem typowo słowiańskich dźwięków i w ramach ekwilibrystyki stosowali różne dwuznaki i trójznaki. Taką ortografię przejął później język polski oraz czeski. Z tym, że bodajże w XVI w. Czesi postanowili przeprowadzić reformę ortografii i zastąpili w większości dwu- i trójznaki znakami diakrytycznymi.
To raczej było wiek wcześniej, reforma Jana Husa
@@shroudedindarkness79 Bardzo możliwe, nie pamiętam dokładnie kiedy ta reforma miała miejsce.
Polecam prześledzić język staroirański, odkopywanie historii Słowian dała ciekawe rezultaty, sama nazwa Iran pochodzi od Arian.
A nie Airan?
@@marekkacperski7739 Tak, to ma wspólny źródłosłów, inną wymowę, to tak jak Aryjczycy znaczą to samo, co Arianie, rasa aryjska to my Ukraińcy, Białorusini itp. nie zaś Niemcy oni są przecież Germanami, bo nawet nie Prusakami, od tego plemienia Niemcy zapożyczyli zwyczaje, dyscyplinę, jednak Prusacy bardzo długo opierali się zakusom Zakonu Krzyżackiego i niechętnie poddawali się zniemszczaniu... Jednak zabór niemiecki nazywaliśmy pruskim... Obecnie jest więcej dostępnych materiałów, artykułów na temat historii Słowian, jest ona starsza i ciekawsza niż sądziłam.
@@ewalewandowska8813 to ciekawe, że Niemcy zapożyczyli dyscyplinę i zwyczaje od Prusów. Wydawało mi się, że zwyczaje i dyscyplina przywędrowały na tereny Warmii, Mazur i Prus z Zakonem Krzyżackim. Z czasem naród Pruski wyginął, ulegli germanizacji, przemieszaniu z napływową ludnością niemiecką, i tak powstali Prusacy (już nie Prusowie) oraz państwo pruskie, składające się w głównej mierze ze zgermanizowanej ludności pochodzenia słowiańskiego i pruskiego oraz napływowych Niemców. W późniejszym czasie do Prus przyłączono Pomorze, Śląsk i Brandenburgię, (nie pamiętam czy Saksonię też) i oczywiście zachodnie rozbiorowe ziemie I Rzeczypospolitej.
Tak to jest jak odpuszcza się pokonanemu wrogowi. Zygmunt Stary powinien po wygranej wojnie z Zakonem, przyłączyć Prusy w całości do Rzeczypospolitej, a nie ustanowić lennem. Historia Polski inaczej by się potoczyła.
@@ernestwilk3276 Ja czytałam taką wersję tzw. pruskiej dyscypliny, że jakoby Prusowie słynęli z twardych obyczajów, zasad i surowości, rzeczywiście było tam o tym, że to za sprawą Zakonu Krzyżackiego zostało to przeniesione na teren Niemiec, ponieważ Krzyżakom bardzo odpowiadały i imponowały zasady oraz obyczajowość reprezentowana przez Prusów. Jednak, jak wiadomo , całkowite poznanie tego co było, nie jest nam dane, dlatego należy dopuszczać różne przyczyny... Przecież historia świata jest cały czas uzupełniana, chociażby historia Słowian, okazała się starszą i bogatsza... Największą ignorancją byłoby założenie, że wiemy już wszystko i odkryto ślady najstarszych cywilizacji... Myślę, że jeszcze wiele przed nami.
Iran podchodzi od Ireny Ochódzkiej, to stara świecka tradycja.
4"40 Żaden mądry, zwyczajnie w GB i szerzej w zachodniej Europie brakowało łatwo dostępnego drewna na maszty, a do tego używano świerka musiał odpowiadać rygorystycznym normom- bezsęczne i dłuugie. Takie były jeszcze na terenach RP i to blisko portów z dobrymi drogami. Nie z gór jak na Zachodzie
Угорщина - czytamy "uhorszczyna" z dźwięcznym "h", wydaje się że w języku polskim była różnica pomiędzy "h" a "ch" tak jak dziś w ukraińskim między "г" a "х"
Spostrzeżenie jest rzeczywiście trafne, bo dwie samogłoski - y i o - udźwiękowiają „h”, które w polskim jest normalnie bezdźwięczne.
Kojarzy mi sie z ugorem.
@@trzyrazya4737 Czyżby to była Ugorszczyzna? A może Ungarszczyzna? 🤔
To raczej jest z słowackiego/czeskiego Uhorsko (coś co jest u gór(Karpackich))
@
W Polsce niektórzy też wymawiają ,,h'' inaczej niż ,,ch'' ale brzmi to jak coś pośredniego między ,,ch'', a ukraińską wymową ,,h''.
całkiem sporo polonizmów jest też w języku hebrajski, na przykład zamsz זמש, czy bagażnik בגז'.
Polonizmy w języku litewskim:
"After the formation of Polish-Lithuanian Commonwealth, a large number of words were
borrowed from Polish. Cf. the following borrowings: rožančius - różaniec (paternoster),
krikštas - chrzest (baptism), koplyčia - kaplica (chapel), parapija - parafia (parish),
popiežius - papież (pope), šventos mišios - msza święta (Holy Mass), persižegnoti -
przeżegnać się (to cross), ponas - pan (sir). Most borrowings from Polish are associated
with religious practices"
wiele polskich wyrazow przejela niemczyzna kolonska..., znane sa te zwroty wlasnie w okolicach zaglebia ruhry, oto one; piniudzie - pieniadze, ale w formie chciwca co chce je miec, wschycko-jedno wszystko jedno (w sensie "egal", gurken - ogorki, grenze - granica
)
Dawno temu budowano wały obronne ktore miały podwaliny czyli fundament , teraz na fundamentach stawia sie ściany .... a jak jest ściana po angielsku?
Języki wschodniosłowiańskie. Fascynujący temat. 3 dzisiaj główne ( rosyjski, ukraiński i białoruski) wywodzą się z jednego pnia ( prajęzyka) języka rusińskiego. A pozmieniały sie przez historię. Białoruski się polonizował i litwinizował. Ukraiński polonizował i ( kufa jak nazwać wpływy Chanatu Krymskiego). Rosyjski natomiast poddał się wpływom mongolski i ugro-fińskim ( przez ludy zamieszkujące na wschód od słowian dziś zwanymi Rosjanami- Permowie, Karelowie, Bułgarzy [ no Ci to nie ugro-finowie, ale nie współcześni słowiańscy, a Bułgarzy pochodzenia mongolskiego] itd. Natomiast we wszystkich 3 rdzeń pozostał rusiński, dlatego dość ciężko się nauczyć tych języków. Co w wypadku czeskiego, słowackiego, czy nawet południowosłowiańskich jest łatwiejsze ( znacznie bliższe pokrewieństwo).
Prūsiska Tāliwidāsna na TH-cam jest jednym z dowodów na to, że odratowywany pruski niezupełnie pokrywa się z przeszłością swojego użytkowania.
Piotrus Pan i Wanda.
The Czech language was penetrated with polonismus - ropa - which means crude oil.
inteligencja jest z łaciny
Muszę coś napisać.
Karol Wielki nie był pierwszym cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego ( tak brzmiała pełna nazwa tego tworu politycznego). Był jedynym Cesarzem Rzymskim po upadku Cesarstwa Zachodniego. Jednak już jego synowie stworzyli właśnie ŚCRNN.
Języki bałtyjskie są blisko spokrewnione ze słowiańskimi ( tak jak i sami ludzie). Przypuszcza się że jeszcze około 2-3 wieku protoLitwin z protoPolakiem by się bez problemu dogadał.
W 8-11 wieku po za polskim, czeskim i słowackim istniały inne języki zachodniosłowiańskie. A były to ( niektóre nadal są): serbo-łużycki ( dziś łużycki dolny i górny), morawski ( przez państwo Wielkomorawskie najbardziej "cywilizowany" ), i języki połabskie ( dziś jedynym przedstawicielem jest kaszubski/słowiński).
W ogóle nie było czegoś takiego jak Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego. To neologizm chyba z czasów zaborów, żeby pokazać Polaczkom jacy byli mali przy wielkim narodzie niemieckim. Cesarstwo Rzymskie to był luźny twór, nie mający nic wspólnego z narodowością niemiecką. Na początku przeczytałem o tym w słynnym już artykule "Niemcy, jacy Niemcy". Potem przyznał to również (przez nikogo o to nie pytany konkretnie) Henryk Samsonowicz oraz np Adam Wielomski.
Ang. 'Poolish' to po polsku - zakwas. Etymologia słowa jest niedokońca jasna ale faktem jest, że jesteśmy prekursorami zakwasu, stąd też i chińskie ' 波兰种' (z Polski) gdzie dopiero niedawno rozpowszechniono metodę produkcji pieczywa na zakwasie.
Jeżdżę zapomniałeś o "ogonek" po angielsku jako to co mamy przy ą i ę. Dodatkowo po węgiersku jest wiele słów pochodzenia słowiańskiego w tym polskiego.
Super odcinek :D
Chciałem tylko zaznaczyć, że rosyjskie быдло (bydło) nie jest archaizmem, ale zmieniło już swoje znaczenie - obecnie używa się go jako obelgi, określenia na osobę "zbydlaczoną", upodobnioną do zwierzęcia (bydlęcia).
Dale używa się w takim samym znaczeniu również w języku hiszpańskim.
W węgierskim jest sporo polonizmów. :)
gyermek
Zapomniałeś o języku litewskimi np słowo grzyby w litewskimi to grybai ogólnie języki bałtyckie mają sporo zapożyczeń, pracowałem 2 lata. Litwinem i bardzo był zdziwiony ile słów jest zaczerpnięte z polskiego. Problem jest taki że często są dodawane litewskie końcówki itp aby wyglądały bardziej litewsko
Ponieważ grybai a nie gžybai to raczej z białoruskiego, chociaż może to jest wspólne słowo bałto-słowiańskie.
To jest jedyny przykład który pamiętałem w wymowie był bardzo podobny do naszego słowa a za pisownię przepraszam zaczerpnięte z Google translator
"In the IX-X century, northern Slavic words appeared in Lithuanian."
"Consider the words of Slavonic origin: blogas 'bad‘, agurkas
'cucumber‘, botagas 'whip‘, batas 'shoe‘, dvaras 'manor‘, grybas 'mushroom‘, knyga 'book‘"
Knyga, botagas - oczewiste rutenizmy
Dvaras i grybas mogą być też ruskie
Agurkas, batas - raczej z polskiego
O niewątpliwych polonizmach w litewskim zrobiłem odrębny komentarz.
Sejmas.
Co to za melodia pod koniec?
Krokodyl Giena
@@bigfinger3690 a ja myślałem, że to szwoleżerowie, ale nie byłem pewien
A propos “bryczki”: “dorożka” w języku szwedzkim to “droska”. Ciekawe jaka jest etymologia tego słowa?
Może z rosyjskiego "Drożki"?
A np. w języku rumuńskim jest słowo które brzmi jak ,,briszka" i znaczy scyzoryk, nóż...ale to chyba od rosyjskiego czasownika бриться czyli golić się... ciekawe bo brzmi prawie jak bryczka😆
@@bigfinger3690 дрожки, что это? Первый раз слышу
Дорожки , есть такое слово
@@muravei1818 в русском есть такое слово, хотя сейчас уже устаревшее. Дрожки - это вид конного экипажа, вроде брички.
A na szablę Szwedzi mówią sabel
Drzewo z prus było bardzo dobrej jakosci szczegulnie do budowy statków ze wzgledu ubogich gleb drzewo ma male przyrosty a to powoduję dobrą jakość 😂
proszę na głos przeczytać HOP SCOTCH a potem znaleźć co to jest :)
Wg wikipedi, nazwa pochodzi z czeskiego
Niemieckie Pulk (gromada) pochodzi od polskiego "pułk".
Swoją drogą pułk najprawdopodobniej wywodzi się od gockiego "fulk" spokrewnionego z niemieckim Volk. Tak germańskie słowo zatoczyło koło i wróciło do Germanów.
Przypomina to słowiańskie "gospodzin" zapożyczone przez Węgrów które wróciło do Słowian w formie "gazda".
FUCK to polskie "puk", jeszcze teraz w Polacy mówią "pukać" na te akcję. RAPE to to samo co polskie "rypać" i znaczy to samo.
W języku nowo-hebrajskim było dużo polonizmów. Niestety, z czasem, kiedy zaczęto w Izraelu Polakom dorabiać gębę antysemitów, zaczęto eliminować te słowa, zastępując je innymi. Taki los spotkał słowo :historia, które zapisywano hebrajskim alfabetem, a wymawiano tak, jak po polsku i tak też rozumiano.
A słyszeliście o szwedzkim słowie "mjöd"? Kupiłem butelkę tego czegoś - to było chyba 10 lat temu. Mówię "tego czegoś" bo jeszcze tego nie otwarłem:) Napój jest bezalkoholowy, ale ma rzeczywiście kolor miodu, chociaż konsystencję zwykłego napoju. Jestem przekonany, że to słowo (wymawiane zresztą przez szwedów bardzo podobnie) przyszło do Szwecji w czasach Potopu. W innych językach słowiańskich są również podobnie brzmiące wyrazy, ale jednak szwedzki "mjöd" jest zdecydowanie najbliższy polskiemu "miodowi".
en.m.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/m%C3%A9d%CA%B0u
Mjód jest indoeuropejskim kuzynem germańskiego "mede" lub "Methe" lub mjöd. Ten trunek był wszechobecny w całej Europie.
Ciekawostka: oglądając anglojęzyczny musical "Skrzypek na dachu", mleczarz Tewie używa terminu "pogrom" (w dosłownym znaczeniu tego słowa).
pogrom, słowo które mogło znaczyć np pogromienie czyli pokonanie kogoś, dziś zostało zarezerwowane na określenie mordu na ludności żydowskiej, dlatego była "niezła" afera jak określono tak niedawno zwycięstwo w jakimś meczu.
W angielskiej wersji wiedźmina też jest użyte słowo pogrom w oryginalnej formie
@@hrabiahoreszko2123 Oni to wzieli z rosyjskiego
Pogrom jako pogrom funkcjonuje w j francuskim i definiuje to co trzeba.....
Rusycyzm
Niemieckie: Gasthaus - także częściowo prawdopodobnie pochodzi z zachodniosłowiańskiego. Gats - Gość
Wspólne słowo indoeuropejskie.
Jeszcze łaciński hostis.
Może chodzi o to, że beza to "merę bez czekolady" czyli biały murzynek :P
czytałem, że niemiecki Quark pochodzi od twarg - twaróg
A Gurke od ogrórek. Z greckiego w sumie.
Niepokoi mnie to, że w podcaście zrobionym z myślą o ludziach z zacięciem językoznawczym, usłyszałem "na Internecie"...
Ja myślę że tureckie słowo (czyt. dźehenne - piekło, męka) ma coś wspólnego z polskim . Znaczenia są dość podobne.
Skąd znasz turecki
@@bezastoowa4157 uczę się cały czas
To słowo pochodzi z hebrajskiego "Ge Hinnom", a oznacza Dolinę Hinnom w Jerozolimie.
Słowo vodka jest polonizmem niewątpliwym
Co to za muzyka? День рожденя?
Tak, link w opisie
Prusy to nie tylko Okręg Kaliningradzki. To także Mazury i Warmia. A nazwa niemiecka Masuren - wymawiaj Mazuren - pochodzi od Mazowsza. Bo po wytępieniu przez Krzyżakow Prusów, w ich miejsce migrowali ludzie z Mazowsza, po niemiecku - aus Masowiens . Dlatego tych ludzi Niemcy nazywali Masuren - wymawiaj Mazuren. Czyli Mazowszanie, a ci mówili po polsku.
Więc język polski był językiem wielu ludzi z Prus. Też tych trudniących się morskim handlem. Dlatego to pewnie głównie ludzie z Mazur mówiący po polsku handlowali drewnem z Anglikami. Więc zprus pochodzi z j. polskiego.
Nie wspomniano, że pierwotnie w Angli, dokładnie na Wyspach Brytyjskich mówiono w języku celtyckim. Dopiero potem przyszedł anglosaski, nordycki, na koniec francuski z Normanami.
Ukraiński i białoruski dużo zapożyczyly z polskiego ale nie powstaly na bazie polskiego.
Powstały na bazie "języka ruskiego" który był urzędowym językiem Księstwa Litewskiego jeszcze przed unią z Polską.
Warto dodać że właśnie ten "język ruski" prawie nie ma nic ogółnego z ówczesnym rosyjskiem (językom Moskwy).
"Ruski" od Ruś = ukraiński/białoruski. Ale nie ma nic współnego z jRosyjskiem, który nazywał się moskowskim.