Co do ostatniego pytania, to uważam że to głupota zmieniać ortografię. Mnie by osobiście raziło czytanie tekstów po takiej "reformie". Nawiasem, takie pomysły mieli po wojnie komuniści, bo uważali ó, ch, czy ż za „burżuazyjne naleciałości”. Przed wojną nawet taką pisownię wprowadzono w polskich okręgach autonomicznych na sowieckiej Ukrainie i Białorusi (Dzierżowszczyzna i Marchlewszczyzna).
Jeśli chodzi o zmiany w polskiej ortografii, zwiększające powiązanie pisowni z wymową, to ja byłbym ostrożny. Po pierwsze - bo możemy zgubić związki pomiędzy różnymi formami tego samego wyrazu w odmianie, przez co stanie się ona nielogiczna. Np. w mianowniku mielibyśmy "ożeł", a w dopełniaczu "orła"? Po drugie - bo to utrudni znajdywanie podobnych słów w pokrewnych językach (podobieństwo może pozostać niezauważone) i utrudnić ewentualną naukę języka polskiego przez osoby mówiące pokrewnymi językami. Widać to dobrze na przykładzie języków romańskich. Francuski, który pod względem wymowy odszedł najbardziej od swojego oryginału, czyli tzw. łaciny ludowej, zachowuje mimo wszystko w swojej pisowni bardzo wiele śladów po różnych dźwiękach, które nie są już dziś wymawiane. Dzięki temu osoby mówiące np. językiem hiszpańskim czy włoskim, są w stanie bardzo dobrze rozumieć język francuski PISANY. Z mówionym natomiast nie jest już tak łatwo. Rozważyłbym ewentualnie likwidację rozróżnienia między "h" i "ch", tak jak w języku chorwackim. Dziś już nikt nie wie o co chodzi (właśnie, o tym też przydałoby się wspomnieć przy okazji Staropolszczyzny ;) ), powoduje to mnóstwo zamieszania, a wyrazów z "h" jest już dziś w polskim bardzo mało. Choć, z drugiej strony, w odmianie pojawia się oboczność "h" : "ż". Zastanawiałem się też, czy nie lepiej byłoby wyrażać palatalizację (zmiękczenie) za pomocą spółgłoski "j" (jak w chorwackim lub słoweńskim), niż za pomocą samogłoski "i" (np. "świnje" zamiast "świnie"). Ta zasada powoduje bowiem, że Polacy uczący się obcych języków, gdzie takiej palatalizacji nie ma, chcą na siłę zmiękczać wszystkie spółgłoski poprzedzające "i", co w większości wypadków jest błędem i to trudnym do wyeliminowania. :) Aha, "konieczny" oczywiście oznaczało "końcowy, ostatni". Tak, jak dziś w czeskich autobusach przy dojeździe na pętlę słyszymy komunikat "Konečná zastávka, prosíme výstupte!" :D
jak by nie patrzeć to genetyka swoje powiedziała i w większości Białorusini jak i Ukraińcy są po prostu Polakami a dla upartego wywodzimy się od tej samej grupy etnicznej (takie moje zdanie na ten temat)
Ta sama grupa językowa słowiańska. Ja mieszkam koło granicy czeskiej i z Czechami spokojnie są dogadujemy jak mówimy po polsku a oni po czesku. Oczywiście trudności są, ale się dogadamy na tyle te języki są podobne. A białoruski jednak istniał kilkaset lat we wspólnym kraju, razem rozwijały dlatego pewnie jest jeszcze bardziej podobny
Jestem z Serbii, i rozumiem wszystko, tylko po wiedzieniu serbskiego. Myślę że serbski i polski kiedyś na poważnie to byli jednym językem. Zacząłem uczyć się mówić po polsku przed 2 mś, więc przepraszam dla gramatykę. Szacunek dla naszych braci, na podcast sub pewni! 👊
Interesuje się mitologią i historią słowiańską i za ostatnich kilka lat5 dowiedziałem się, że Serbowie i Chorwaci przyszli z okolic gór karpackich, czeskich,polskich, słowackich. W dodatku dowiedziałem się że słowo " Karpaty" (Karpati) to jest stare słowiańskie słowo na "Chorwaty". Na ogół tak, wszyscy słowianie kiedyś mieszkały na terenach współczesnej Ukrainy, Czech, Słowacji i Polski. Też jest inna teoria, że Serbowie przyszłi od Sorbów (bo podobne nazwy)
Pozdrav z Čech, díky za tohle video, skvěle je rozumět. On je fakt, že Polák a Čech v 14 - 15 století nepotřebovali tlumočníky. Polsky rozumím i mluvím slušně, leč gramatika má rezervy, proto píšu v rodném jazyce. Díky!
Staropolski: Podle mnie tłumacz jest niepotrzebny i dnieś, Česky: Podle mne tlumočník je nepotřebný i dnes. Przeto że dnieś w nowopolskim wielmi rzadkie i wielmi staropolskie jest jeno jedno słowo "dnieś" jako nowopolskie "dziś" :)
Jestem z Rosji. I start studying Polish not so long ago, but as a Russian I can understand about 70-80% of staropolski tekst. That's amazing, greetings to you, Poles
Wreszcie usłyszałem Bogurodzicę tak jak powinna prawdopodobnie brzmieć i (poza ty, że brzmi lepiej) to zacząłem rozumieć rzeczy, których nikt nie potrafił mi zobrazować w liceum ponad dwadzieścia lat temu... Na czym mogła polegać poezja antyczna. Tak sobie słucham, porownuję i nagle... Bang!
Potrafię komunikować się w kilku językach - między innymi po rosyjsku i słabo po ukraińsku. Kiedyś w Niemczech poproszono mnnie, żebym pomógł jako tłumacz w rozmowie z Ukraińcami. Przez pół godziny tłumaczyłem z niemieckiego na ukraiński (i na odwrót). Rozmowa była bez problemów jednoznaczna i jasna. Na koniec ludzie mi serdecznie podziękowali, a ja spytałem ich: gdzie mieszkacie na Ukrainie, bo byłem tam wiele razy i znam wielu ludzi. Oni popatrzyli na mnie z uśmimechem i powiedzieli - my jesteśmy z Bialorusi i nigdy nie byliśmy na Ukrainie.... Oczy mi się otworzyły i spytałem: to po jakiemu my rozmawialiśmy? Odpowiedź z ich strony: my po białorusku, a ty dobrze zrozumiałą mieszaniną "słowiańską", ale brzmiala jak białoruski. I tak to dowiedziałem się, że umiem i po białorusku😉
Mieszkam w Kielcach i jak pojadę w Góry Świętokrzyskie, to ludzie do tej pory tak mówią jak na tych kazaniach. Czasami to trudno ich zrozumieć tak bełkoczą. Oczywiście są trzeźwi. Niektórzy nie mogą się pozbyć tej gwary i wpadają w kompleksy, a to jest po prostu staropolski język. Powinni być dumni.
Jestem z.okolic Staszowa w świętokrzyskim i moii dziadkowie tak mówili rodzice i my nadal tak mówimy między sobą. Kiedyś będąc u mojej dziewczyny zadzwonił do mnie brat i rozmawialiśmy po swojemu to śmiała się z tego jak my mówimy. :)
Jo tyż tego nie rozumim. W mojich łokolicach wiele łosób mówi gworum. Najczyńścij na wsi. Jak bylam mało, to się nałuczyłam gwory, a jak poszłam do szkoły to wszyscy nałuczyciele mówili, że godanie gwarum to jest brzydkie i trza mówić "normalnie."
Mój ś.p. ojciec (rocznik 1917) własnie tak czasami wymawiał "ł" - nie zdarzało mu się to często ale było bardzo charakterystyczne. Podobnie trochę inaczej wymawiał "ch" i h. Była to bardzo delikatna różnica, ale do odróżnienia.
tak, starsi ludzie jeszcze to pamiętali; we współczesnym języku słowacki i czeskim też jest różnica wymowy ch i h :) oni to mają zachowane tylko u nas tak wszystko popsuli
Ja pamiętam z dawnych lat, kiedy to jeszcze w szkołach uczono języka rosyjskiego jako obowiązkowego. Pewnego dnia mieliśmy mieć zastępstwo na lekcji języka polskiego a zstępstwo przyjęła nasza nauczycielka języka rosyjskiego. I właśnie wtedy Ta nauczycielka zwróciła nam uwagę na to jak w bardzo prosty sposób określić na podstawie języka rosyjskiego odmianę Rz czy Ż . Np. słowo brzoza nie ma odpowiednika gdzie można by odmienić na R a w rosyjskim ma odmienia się na береза. Podobnie można sobie odmieniać bardzo wiele słów. Nigdy więcej o tym nie słyszałem ale metoda jest przydatna i sprawdza się, choć dzisiaj z powodów dobrze nam znanych nie będzie chętnie stosowana.
Jestem z Rosji i dlatego zgadłem co oznaczało słowo konieczny - należący do końca. Takie znaczenie jest w dzisiejszym języku rosyjskim, na przykład stacja konieczna / przystanek konieczny (a raczej конечная станция czyli остановка) to stacja / przystanek w końcu trasy.
W staropolskim słowo "konieczny" oznaczało "końcowy", zaś we współczesnym nowopolskim słowo "konieczny" nie ma żadnego sensu, bo "konieczny" jako "obowiązkowy/potrzebny" nie ma nic wspólnego z "końcem". Poza tym w staropolskim słowo "konieczny" jako "obowiązkowy/potrzebny" miało też inny synonim: "nutny" dokładnie jak w czeskim, czyli "нужный (nużnyj)" w rosyjskim.
Takich przykładów jest cała masa! Np. słowo „Komnata” albo prawie już zapomniane w Polsce słowo „ostów” które oznacza mała wyspę na rzece a brzmi dokładnie tak jak wyspa po rosyjsku.
Ogólnie to fajną kwestią jest, że wiele wspólnych słów słowiańskich, które w polskim stały się archaizmami istnieją i mają się dobrze w innych językach. Na przykład nynie, wielmi, czysło, sioło. Wszystkie są dokładnie tymi słowami, z których korzystamy w międzysłowiańskim :D
Słuchając tych tekstów odnosiłam wrażenie, ze słucham górali :) Oni również akcentuja pierwsze sylaby Super odcinek i miałabym życzenie, aby niczego w naszej ortografii nie zmieniać :)
Wspaniały materiał. Ciekawy i wyczerpujący. Widać, że autor poświęcił dużo pracy nad materiałem. Dzięki temu rozwiązałem masę zagadek naszego języka. Dziękuję.
@@grzegorzracicki756 кирие елејсон је на грчком. На српском се то каже - Господе помилуј, не знам на пољском како се каже. Иначе, откуд се у Пољској певало Кирие елејсон ако су били католици? Нешто ту не штима.
Moi kochani bracia i siostry. Kiedyś byliśmy jednością i mówiliśmy jednym językiem Sławiańskim. Chwała to po serbsku Sława i w Sławiańskim to samo znaczenie. Zdrawiam❤️
Język staropolski, tak samo jak prasłowiański zresztą, nie był językiem tonalnym (jak sugeruje się w tym podcaście), lecz posiadał akcent toniczy (ang. pitch accent). Jest między tymi pojęciami zasadnicza różnica i nie wypada ich mylić. Poza tym bardzo ciekawy materiał. Poszedł kciuk w górę :)
O kurcze, ale fajny kanał.!! Mega mi się podobało lub mnie się podobało. Fajnie, że są ludzie, którzy interesują się czymś tak konkretnym i się tym dzielą. Zainteresowało mnie gdyż kiedyś, liceum nie interesowalem się historią, a teraz czytam jedną za drugą książkę o przeszłości i wymowa ludzi z tamtych czasów nadaje klimat epoki. Mega!
Kurde balans downie! Kiedy jesteś zalogowany, to wypróbuj te trzy kropki po prawej u góry własnego postu. Może uda się ci zlikwidować babole językowe. Nota bebene : Skopiuj i zachowaj tekst swojego postu, skasuj dotychczasową jego postać, a po tych manipulacjach swój stuningowany post wklej z powrotem. I szafa grać będzie!
Ja słyszę w tej piosence z lat trzydziestych dwudziestego wieku jeszcze wymowę "śywiat"... znam taką jeszcze z lat osiemdziesiątych pośród rodowitych warszawiaków. Moja koleżanka przedstawiała się "Agynieszka". Teraz już dawno nie slyszałam 🙁
@@samuan001 dla mnie to bardziej jakiś mongolski, z resztą słowianie pochodzą gdzieś z azjatyckich stepów, więc w sumie nic w tym dziwnego, (początkowy fragment to przykład wymowy 700 lat sprzed czasów rozbicia dzielnicowego jak się dowiadujemy)
Fascynuje mnie dlaczego polski zmienił się bardziej niż inne języki słowiańskie przez wieki. Takie mam przynajmniej wrażenie. Ludzie tutaj piszą z innych krajów,że bardzo dobrze rozumieją polski staropolski. I jest dużo słów, które u nas są już arachizmami, a w innych językach normalnie funkcjonują. Dlatego im większy ma się zasób słownictwa i im lepiej zna się polski, tym łatwiej jest się dogadać np ze Słowakami. Mam ich w pracy sporo i rozumiem ich lepiej dzięki temu, że znam duzo archaizmów, niż np mój chłopak, który potrzebuje więcej wyjaśnień. Po za tym inne języki są wciąż takie... Śpiewne? Dużo bardziej akcentują różne słowa, te ich kreseczki nad literkami wciąż słychać. U nas jest tak.. płasko? Dlatego Słowacy, czy czesi szybciej uczą się polskiego,niz w drugą stronę. Więcej rozumieją od razu ze słuchu. Jakby polski był uposzczony bardzo.Ja musiałam się osłuchać z czesmim i slowackim akcentem, początkowo nie rozumiałam praktycznie nic. A teraz rozumiem większość, chyba, że ktoś mówi z prędkością światła. Tak więc ciekawi mnie dlaczego polski sie tak wypłaszczył. Wciąż w różnych stronach Polski mówi się gwarą przypominającą staropolski, ale to już szczatkowe, przemijające.Moja rodzina z Zakopanego intonuje słowa w taki sposób jak lektor Bogurodzicę.Kiedyś myślałam, że język się wypłaszcza z lenistwa, dla wygody. Ale później zobaczyłam inne języki słowiańskie, które mniej zatraciły swojej swoistości, jakby szly w stronę wypłaszczenia wolniej? Jesli tak, to dlaczego? A może chodzi cos zupełnie innego?
Polski uległ bardzo duzym przemianom, szczególnie w okresie ostatnich 200 lat. Ludzie, którzy nie są Słowianami, ani Niemcami, a znają Niemiecki, inny słowianski, a potem uczyli się polskiego wprost mówią, że nawet nie zdajemy sobie sprawę jak dużo przejęliśmy z niemieckiego. Słowacki uważa się za lingua franca słowianszczyzny. Na nim opiera się sztuczny język slavio, który jest w stanie zrozumieć każdy Słowianin.
Winna jest germanizacja, także przez rozbiory, a już wcześniej mnóstwo było osadników niemieckich np niemiecki patrycjat w miastach na prawie niemieckim.
@@kamilslimak9522 jesteśmy jednym narodem Jugosławii wciąż żyjącym, ale nie żyjącym już dla zysków Ameryki i Anglii nadal jesteśmy Jugosłowianami, a jugosłowiańska krew wciąż żyje
@@kamilslimak9522 między Słowianami a naszym bractwem nie leży to w interesie innych państw - between the Slavic people and our brotherhood it is not in the interest of other states
Taka mała poprawka, jeśli już jesteśmy na kanale związanym z językiem - "tudzież" nie oznacza "lub" czy "albo", ale "oraz", "też", "również". Poza tym, bardzo ciekawy materiał.
@@PsyborgMJ Otóż nie. Język się zmienia co najwyżej fonetycznie i w zapisie. Nie ma to nic wspólnego z semantyką słów. To, że ktoś używa np. słowa faszyzm do nazywania rzeczy, które nie są faszystowskie, nie sprawia, że to słowo nagle dostaje szerszego znaczenia. Drugi przykład: jeśli słowa Mulat i Murzyn nie powstały z intencją obrazy kogoś, tylko jako neutralne określenia nazywające osoby o danych pulach genetycznych, to używając ich pejoratywnie, nagle nie robimy z nich obelg per se. Tak na dobrą sprawę słowa same z siebie nie zmieniają swojego znaczenia, tylko robią to ludzie. A więc jeśli ktoś używa źle danego słowa, to nie jest to argument, żeby przez to od razu zmieniać jego znaczenie albo na siłę je poszerzać, żeby ostatecznie nie odnosiło się do niczego konkretnego. W istocie powinniśmy się uczyć używania słów zgodnie z ich zamysłem, pierwotną intencją, a nie naginać je wedle naszego widzimisię. Analogicznie, można kupić buty i nosić je na rękach, jasne, ale nie czyni ich to magicznie rękawiczkami, wszak zakłada się je na stopy.
@@venet5024 mylisz się, bywa tak, że słowa zmieniają swoje znaczenia, ale też nie tak, że słowo zmienia je zupełnie. Nie będziemy na przykład mówić na krzesło podłoga. Samo słowo krzesło pochodzi jednak od słowa krzesać, więc jak widzisz nie ma za bardzo nic wspólnego ze swoją dawną rolą zbyt wiele wspólnego. W staropolskim kobietą określano posługiwaczkę, a "normalna kobieta" była dziewką, dzisiaj jeśli nazwiesz kogoś dziewką to raczej zostanie odebrene jako drwina. Podobnie jak na prostytutkę zaczęto eufemistycznie mówić "dama" przez co słowo to zupełnie straciło swój pierwotny nobilitacyjny charakter. Tu akurat obydwoje się mylicie, ponieważ tudzież może być używane jako "lub" w znaczeniu w jakim prawnicy zapisują "lub/i" - czyli alternatywa bez negacji czyli "jabłka tudzież banany to najpopularniejsze owoce". Ale już nie "kup jabłka tudzież banany" - brzmi dziwnie i nie wiadomo czy kupić i jabłka i banany czy albo jabłka albo banany.
@@woczykijpustynny W porządku, ale znaczenie arbitralne słowa się nie zmienia, tylko użytkowe. Mogłem w sumie zaznaczyć o które znaczenie mi chodzi, mój błąd. Dziewka jest dalej dziewką, a dama nadal arbitralnie oznacza kobietę z wyższych sfer. Żadnego charakteru to słowo nie straciło, tylko ludzie przestali respektować jego znaczenie. Dlatego powszechnie nie jest ono odbierane jak powinno. To, że prawnicy tak używają "tudzież" ma taką samą wartość, co powiedzenie, że poloniści nie. Jeśli chcemy jak najlepiej się porozumiewać, to używajmy słów wedle ich definicji słownikowych, bo inaczej ktoś mający własne rozumienie jakiegoś słowa nie zrozumie drugiej osoby, która rozumie to samo słowo według jego definicji. A nie zawsze można się wszystkiego domyślić. Jeśli każdy w ten sam sposób rozumie dane słowo, to wtedy można rozmawiać bez obaw o manipulowanie jego znaczeniem.
Akcent inicjalny (pada na pierwszą sylabę), który występował w staropolskim, występuje także w południowej części Kaszub i gdy słyszałem tutaj np. Bogurodzicę to jakbym słyszał moich rodaków z Kaszub (nie patrząc na wymowę, jedynie na akcent).
Dlatego ,że narodowości mają być zlikwidowane,poprzez wymieszanie etniczne z Afrykanami ,Azjatami . Ma również nastąpić redukcja populacji Słowian o połowę ,co już się dzieje.Poza tym w budach się oducza, a nie naucza już od ponad 300 lat. Ma nastać NWO .Jest dużo przekłamań. Ja np. nie wierzą w to ,że pod Grunwaldem, czyli po naszemu, to pod Dąbrówką wojowie nie śpiewali żadnej bogurodzicy ,bo w tamtych czasach kult Maryjny w Polsce nie był tak bardzo rozwinięty i właśnie broniliśmy się przed najazdem Zakonu Najświętszej Marii Panny. Jagiełło był z Litwy i miał dość modłów swojej żony Jadwigi.Ciemnota jest nam wciskana systematycznie i nikt tego nie sprawdza ,lecz nawet bierze się to za dobrą monetę ,jako wkład w historię Polski i Europy .A przecież Polska to popłuczyny po Lachach z Lechistanu opanowanego przez Watykan.
@@grzegorzbrzeczyszczykiewic4396 Dziękuję za rady,ale nie skorzystam. Natomiast proszę posłuchać podobnych do mnie wariatów:th-cam.com/video/5MYCZo6PVlE/w-d-xo.html
Na polskim, przynajmniej rozszerzonym jest ten temat zachaczony, ale przede wszystkim nie uczą, ze o ile jest to temat bardzo ciekawy, to w codziennym, współczesnym życiu nie jest to bardzo przydatne, no a Bogurodzica jeszcze w gimnazjum jest raczej wszędzie dokladnie omawiana
Super podcast, cieszę się że znalazłem ten kanał! Swoją drogą łatwiej było mi zrozumieć tekst kazania czytany przez lektora. Możliwe że znajomość języka czeskiego i górnołużyckiego znacząco pomogła.
fajne było. dziękuję bardzo. Uwielbiam filmy z Emilem Karewiczem, który najpiękniej wymawiał Ł. Nie możemy o tym zapominać. Nie możemy również pozbywać się bogactwa języka i wprowadzać zmian, które pozornie upraszczają życie. Bo one spłycają i zubożają to, co piękne. *8
Witam, ja jestem po filologii rosyjskiej ale historia języka polskiego bardzo mnie interesuje, więc sub, łapka w górę i dzwoneczek ❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️
Urodziłem się w 1950 roku. Miałem to szczęście, że w szkole podstawowej uczyła nas języka polskiego świetna polonistka. Kładła szczególny nacisk na wymowę właśnie takich „podobnych“ do siebie spółgłosek, jak ch i h, lub samogłosek, jak u i ó. Wpajała nam również zasady, kiedy na końcu słowa mówi się - ą, a kiedy - om. Dzięki niej - do tej pory - mimo 35 lat poza krajem - potrafię wymówić prawidłowo np. mrówka, a nie mrufka i niestety, ale uważam np., że język polski jest kaleczony, jeśli - zamiast „mówią“, ktoś powie „muwiom“, lub - zamiast „mrówką“, ktoś powie „mrufkom“ itp. Jej dyktanda były super. Najpierw powtarzała krótko różnice w wymowie między ó i u, lub między h i ch, a nawet między rz i ż, a potem było dyktando. Dyktowała powoli i wyraźnie - ze szczególnym uwzględnieniem tych różnic i może mi nie uwierzycie, ale jej uczniowie byli zawsze najlepsi w dyktandach. Co się zaś tyczy wymowy spółgłoski ł, to pamietam, że gdy byłem jeszcze dzieckiem, lub nastolatkiem, to sporo aktorów i piosenkarzy wymawiało ją, jak rosyjskie л, natomiast wszyscy znajomi - wtedy nawet już starsi wiekiem - wymawiali ł tak, jak dzisiaj.
Ale mrówka wymawia się "mrufka", tak samo w języku polskim nie ma w tym momencie różnicy w wymowie między "ch" i "h". Mnie uczono w szkole, że hiperpoprawne wymawianie słów to błąd, po za tym języki zmieniają się cały czas, to jest absolutnie normalny proces
@@katarzyna915 Mam odmienne zdanie w temacie obchodzenia sie z jezykiem ojczystym. Dla mnie wymawianie np. "mrufka" jest dowodem na brak szacunku wobec wlasnego jezyka, a co za tym idzie, jest to oznaka braku patriotyzmu wobec wlasnej ojczyzny i jezyka ojczystego. Nazwalbym to po prostu niechlujnym traktowaniem wlasnego jezyka ojczystego. Jezyki zmienialy sie oczywiscie caly czas, jednak nigdy nie bylo tego, co jest teraz . czyli braku szacunku do wlasnego jezyka. Brak szacunku wobec wlasnego jezyka objawia sie rowniez w tym, ze slowa we wlasnym jezyku zastepuje sie anglizmami. Jest to powszechnie stosowane np. w jezyku niemieckim, ale rowniez i w Polsce przejmuje sie maniere zastepowania slow polskich, slowami angielskimi. Dlaczego? Co w tym jest cool? ;)
@@andreaskempinski9936 w słowie mrówka występuje zjawisko ubezdźwięcznienia wewnątrzwyrazowego wstecznego. Litera K jest bezdźwięczna i przekazuje bezdźwięczność spółgłosce poprzedniej (czyli wstecznie). Zjawisko to jest właśnie typową cechą standardowej polskiej wymowy. Jaki z tego wniosek? Mówi Pan niepoprawnie tworząc wymyślone zasady wymowy.
@@arkadiuszdobrzynski5908 Do każdej głowy można dorobić rogi lub usprawiedliwić niechlujstwo mówienia. Niestey ale ja też popadam w taki słowo-śmietnik :-(
Kiedyś gdzieś czytałem że koło 12 wieku prawie wszystkie słowiańskie języki były prawie identyczne . Dodam że mam znajomego który jest z pochodzenia Bośniakiem z Sarajewa i byłem w wielkim szoku jak przypadkiem spotkaliśmy się z kobietą która pochodzi ze Słowacji , i zaczęli rozmawiać bez żadnych najmniejszych problemów ze zrozumieniem się a ja rozumiałem tylko mniejsze co nieco.
Krásne zvučala tá reč staropoľská. Aj novopoľská je krásna, ale ako Slovák počujem v reči staropoľskej ozvenu dávnych čias, a našich spoločných koreňov.
Bardzo mi się podobało. Jedną mam uwagę do prowadzącego, aby popracował nad akcentem polskim. Gdyż głównie akcentuje na ostatnią sylabę, najczęściej samą końcówkę. Co przy jednoczesnej nie najlepszej dykcji powoduje, że staje się trudny do zrozumienia i do słuchania. Ale merytorycznie super.
Wymowa świętokrzyska brzmi jak górale. Polecam sprawdzić język Międzysłowiański, język jest sztuczny, ale bardzo bardzo dobrze zaprojektowany, korzysta z najpopularniejszych słów wielu słowiańskich języków, przez co i osoba z białorusi i ukrainy, i czech i polski jest w stanie bez większego problemu zrozumieć treść.
Ieee tam, 16 lat temu jak jeszcze w Polsce mieszkałem, miałem sąsiadow ktorzy do dzisiaj podobnie gadają a przeprowadzili sie z okolic Lublina. O ile z ich dziecmi, a moimi rownowieśnikami, rozmawialem normalnie po polsku to ich rodzicow dopiero po latach troche rozumiałem. Podobno 100 % polacy a wioska i pare wiosek okolicznych skad pochodza gadaja tak samo.
Art lew - wschodnia Polska do dziś ma inną wymowę. Zauważ że po wojnie praktycznie cała zachodnia Polska była na nowo zasiedlona ludźmi ze wschodu. Oni uczyli się języka od nowa. Ich dzieci już nie miały jakiś akcentów. Lublin i okolice tam nikt nie przyjeżdżał, to oni czasem jechali na zachód. Tam język dłużej się zachował.
Uważam, że powinno się wprowadzić nauczanie i propagowanie treści związanych z rozwojem standardowego języka polskiego i dialektów. Świetny materiał! Dzięki wielkie!
Dziękuję za zytelny materiał. Posiadam książki z 1876 gramatyka języka polskiego w której napisano wlasnie to o czym pan opowiada. A zapis takich wyrazów jak rzeka lub morze należy odmieniać i porównywac z wyrażamy języka rosyjskiego, ukrainskiego lub czeskiego. :) dziękuję raz jeszcze
Dawno temu jeszcze przed telewizją satelitarną i internetem w polskiej telewizji oglądałam film dokumentalny i Poloni z Argentyny lub Brazylii. Polacy przyjechali ze wsi w 19 wieku czyli 150 lat temu i mówili tak jak mówili ich rodzice i dziadkowie co pozwala przyjąć, że mówili w sposób taki jak mówili etniczni Polacy 250 lat temu. Mówili pięknie, płynnie i miękko jak z filmów historycznych. Może warto poszukać ten film dokumentalny w archiwum telewizji polskiej.
Dziękuję bardzo. Bardzo rzadko się spotyka teksty staropolskie z wymową staropolską. Bogurodzica zawsze jest czytana w języku nowopolskim. Na TH-cam można znaleźć wiele wideo w staroangielskim albo staroniemieckim, ale nigdy w staropolskim.
4 ปีที่แล้ว +20
Polski Szlachcic/Польскі шляхціц Też właśnie zauważyłem ów brak podobnych materiałów. Cieszę się, że się podobało :)
@ Alfabet łaciński to chaos ? W cyrylicy każdy dźwięk ma inną literę ? Przecież np w cyrylicy rosyjskiej tak wygląda И czyli nasze i, a tak й czyli nasze j, tak ш czyli nasze sz, a tak щ czyli śś, to rosyjskie znaki ь ъ noi rosyjskie ы które odręcznie się różni. Noi litera е czyli je oraz ё czyli jo. Dodatkowo w rosyjskim mamy dwóznaki дз czyli dz, дж czyli dż, oraz дзь czyli dź. A w odręcznie cyrylicy odręczne и, й i ц wyglądają podobnie, oraz ш i щ odręcznie też są bardzo podobne. W cyrylicy serbskiej i macedońskiej np њ czyli ń jest wariantem н, љ czyli li np w słowie lis jest wariantem л, a w macedońskiej dodatkowo ѓ i ќ to warianty г i к. A w odręcznej cyrylicy poza powyższymi przykładami w tych dwóch południowosłowiańskich językach и czyli i, ц czyli c i џ czyli dż oraz małe п są swoimi wariantami, zaś ш i małe т też są swoimi wariantami.
@@ziemowitzmarzy1405 ale co chcesz powiedzieć poza tą listą bukw typowo serbskich i macedońskich? :) jak już to bym zwrócił na przykład uwagę że rosyjskie и czyta się "i" a ukraińskie "y". a co do дз to jest to raczej po prostu д i з następujące po sobie, a nie dz jako osobna spółgłoska w polskim rozumieniu.
@@brumm3653 Chodziło mi o to że autor alfabet łaciński uważa za chaos gdyż w tym alfabecie pewne litery mają swoje warianty i są te dwuznaki, podałem wyżej że tal nie koniecznie jest nawet w cyrylicy rosyjskiej, tam dwuznak дз oddaje nasz dźwięk dz. Ta и w ukraińskim i rosyjskim jest różnicą podobnie jak г które w rosyjskim to G A w ukraińskim h, ale to wynika że specyfiki języka np w polskim czy niemieckim J czytamy jako jot, ale dla anglików, amerykanów czy turków jest to dż, a dla hiszpan h. A co do alfabetu ukraińskiego no to litera I i Ï oznaczająca ji to swoje warianty, wyżej wspomniane Г i Ґ oznaczające G to też swoje warianty, И i Й to swoje warianty, czy Ш i Щ czyli szcz to swoje warianty, dwuznaki ukraiński też posiada.
@@ziemowitzmarzy1405 Nie wiem jak ukraiński, ale zdaje mi się że w rosyjskim дз to po prostu д-з, a nie dwuznak oznaczający jeden dźwięk. Masz jakieś źródło mówiące że to dwuznak i że w rosyjskim w ogóle istnieje głoska "dz"? (na tej samej zasadzie "dw" w słowie "dwa" to po prostu następujące po sobie d i w, a nie jakiś hipotetyczny dwuznak dw).
Цікаво було б провести незвичний експеримент. Скажімо взяти короткий текст польською (латинкою) але написати його кирилицею і дати прочитати болгарину чи украінцю чи білорусу , сербу. А потім почути відгуки , чи краще і чи легше вони в такий спосіб розуміють польську , чи відчувають вони в такому стилі написання більшу мовну спорідненість . Такий самий експеримент цікаво було б провести і з чеською та словацькою мовами. А на останок , дати можливість полякам спробувати читати той самий польський текст написаний кирилицею. Яка була б реакція ??? Всього найкращого.
Ja tobie powiem jaki będzie efekt. Fonetycznie Polakowi łatwiej jest zrozumieć wszystkie pozostałe języki słowiańskie, a w drugą stronę jest trudniej, bo polski się najbardziej zmienił. Mnie samemu jednak łatwiej jest zrozumieć rosyjski czy twój ukraiński kiedy czytam cyrylicę, niż kiedy mam zapis fonetyczny w alfabecie łacińskim. Samo to, że łatwiej jest rozróżnić co to za język. Ze słowackim, chociaż to bardzo podobny język miałem spore problemy na początku. Dla Polaka oczytanego w lekturach uczenie się serbskiego, słowackiego, czy nawet ukraińskiego albo białoruskiego, ba nawet i rosyjskiego, nie jest problematyczne. W drugą stronę bywają problemy. Szczególnie, że ciężko jest załapać różnicę między ć i cz, albo ś i sz. Ale tak, polski można bez problemu zapisać cyrylicą i nawet łatwiej czasami niż w alfabecie łacińskim;)
Ja od bardzo wczesnego dzieciństwa mówiłem (wojna mnie zmusiła) i po polsku i po rosyjsku. W zasadzie tekst napisany cyrylicą czy "łacinnicą" jest dla mnie prawie tak samo czytelny. Prawie - bo jednak na codzień używam polskiego a rosyjskiego - czasem jako międzynarodowego w kontaktach na przyklad w krajach bałtyckich.
Maja belaruskaja mowa z paczatku byla pisanaja lacinnicaj, tamu mne wielmi latwa karystacca getym alfawitam. Если написать тоже самое по-русски, будет очень сложно определить правильную фонетику. :)
Уже в полдовине XIX столетия была создана "польская кириллица", но почему-то её не ввели в употребление. Видел на пример текст песпи "Кеды ранне встайą зоже, Тобе земя, Тобе моҗе, Тобе спева жывёл вшельки, бąдз похвалён Боже вельки".
Hi, you don't mention the Slovak language at all, but the Slovak language sounded very much like Polish. Slovak had the nasal sounds. The Slovak town of Galanta keeps the letters =an=, where n is a remain of the nasal sound. Galanta is a Magyar version of frozen old Slovak. Slovak language changed a lot but Magyar preserved the old Slovak forms. It was supposed to sound GoleNta, where N is the nasal sound. The guy in the video talked about the long vowels. The long vowels in Czech and Slovak are from contractions of the nasal sounds and certain syllables. For example Russian kotoraja is Slovak ktorá. =Aja contracted to á. Or DoMbrava changed to Dúbrava. In reality the old Slovak sound was DuNbrava, and from that we have Dúbrava. In Czech, the original form was DoNbrava, the -N- changed to -u-, so they have Doubrava. Old Slovak is captured in Brižinski spomeniki, this is a mixed Pannonian and Moravian (Slovak) original text from I guess 10th century.
Galanta is mixed region Slovak Magyar see statistics. For me is interesting changing of B(cyriilics) into V. Velehrad (in Moravia Sk,Cz) == Beograd ( Serbia ). Aquincium == Vuodín old sk == Budín middle sk == Buda ( Buda- Pešť), Uhorský King Belo==Velo Uhorský Kings Ladislav == Vladislav , ecetera....,
Modern Slovak and modern Polish are very similar, but the Old Polish would be more like Czech (the Czech lg has many of these older features preserved even now)
Bardzo dobry podcast, taki rzeczowy i bardzo dobrze mi się słuchało. Jedynie można by było ewentualnie popracować nad lepszą dykcją by słuchało się jeszcze lepiej, choć dykcja w filmiku nie przeszkadza^^ Pozdrawiam serdecznie, Paulina:)
Redakcja - to wielki zaszczyt dowiedzieć się jak mówili ludzie którzy budowali nasze kościoły. Chyba byśmy się nic nie dogadali. Ciekawe jakie mieli przekleństwa? Licho, szlag, znacie inne?
Osterlied „Chryst ist erstanden” Christ ist erstanden Von der Marter alle; Des solln wir alle froh sein, Christ will unser Trost sein. Kyrieleis. Wär er nicht erstanden, So wär die Welt vergangen; Seit dass er erstanden ist, So freut sich alles, was da ist. Kyrieleis. Halleluja, Halleluja, Halleluja! Des solln wir alle froh sein, Christ will unser Trost sein. Kyrieleis.😂😂😂
Wymowa bardzo podobna do czeskiej w drugim tekście , ale jak Ukrainiec zrozumiałem prawie wszystko , i staropolski brzmi podobniej do dzisiejszego ukraińskiego niż polski, A staroukraiński czasów Chmielnickiego wzajemnie zrozumiały z językiem staropolskim. Bardzo ciekawie, pozdrawiam. Dźwięk ł taki samy jak w ukraińskim. A z tymi spółgłoskami mi zawsze pomaga mój ukraiński i rosyjski :) tam gdzie w ukr i czy o w polskim ó, gzie w ukr r w polskim rz. gzie w ukraińskim ź tam w polskim też - ź.
Ja bych rzekł, że w średniowieczu wszytcy w okolicy włącznie z góralami mówili normalnie po polsku i zachodniosłowiańsku, ale od czasów jagiellońskich język polski stopniowo był wypierany przez silnie zrutenizowaną nowomowę nowopolską zawierającą wiele wschodniosłowiańskiego słownictwa, gramatyki i wymowy, oraz innych cech nietypowych dla języka staropolskiego, czyli najbardziej polskiego.
@@Robertoslaw.Iksinski Też mam wrażenie, że unia z Litwą bardzo wpłynęła na nasz język, dlatego też jest on tak bliski ukraińskiemu i białoruskiemu nawiasem mówiąc. Aczkolwiek nie widzę w tym nic zdrożnego, wręcz przeciwnie.
W niemieckim np jest słowo Polen czyli Polska które Niemcy czytają jako "Poolen" również przedłużają te "o". A za to jest jeszcze słowo "Pollen" które oznacza pyłki i tam już mówią krótkie "o". Taka moja obserwacja, zaciekawiłeś mnie tematem
Szkoda że nikt do tej pory nikt nie opracował gramatyki języka polskiego przy pisaniu SMS czyli zamienniki polskich liter jednocześnie zachowując oryginalny tekst tak jak ma to miejsce np. W j. Niemieckim ä -> ae, ë -> eu, ü -> ue, no i oczywisty ß -> ss.
Co ciekawe, u młodego narratora filmu słyszymy najnowszą zmianę w fonetyce języka polskiego, czyli zanik nosówek. W niektórych, co oczywistszych sytuacjach (typu "się"), narrator przesadnie wręcz akcentuje "ę", ale kiedy się zapomni, słyszymy np. "trzecią zmianom, którom" (19:07).
Nie jestem za zmianą ortografii gdyż: - zrodzi to dodatkowe komplikacje gramatyczne takie jak: Mamy brud i bród i w związku z tym: Zarosnąć brudem, a iść brodem rzeki - szkoda by się było pozbywać się czegoś co jest tylko nasze i nigdzie indziej nie występuje
Ja też wszystko praktycznie rozumiem nawet z tego najstarszego języka.Naprawdę ogromna różnica. Oglądałam filmik o ewolucji języka Angielskiego i zaczęłam rozumieć dopiero mw w XVI wieku o czym mówią. Wcześniej to jakieś takie pomieszanie francuskiego,niemieckiego i nie wiadomo czego jeszcze
te texty czytane po staropolsku rozumialam lepiej niz po polsku (obecnie)... intonacja jak po goralsku i czesku... I moja prosba : prosze bardzo NIE zmieniac ortografii, bo stanie sie przez to, to co w niemieckim po reformie gramatyczno-ortografichnej....
Oglądałem kilka dokumentacji o Polskim języku.. Mówili tam , że Polski język jest jednym z najstarszych jak nie najstarszym językiem świata.. Ma najwięcej naturalnych dźwięków.. Szeleszcząco trzeszcząco brzęczący język :D Bardzo fajny materiał, Pozdro
Zamiast usuwać obecną ortografię, wolałbym aby zrobić z niej użytek i rozszerzyć nasz słownik, jak to było kiedyś. Tak aby zastosowane litery, miały sens a nie były zbędnym balastem, fanaberią.
Nie reguły językowe kształtują wymowę ludzi to ludzie tworzą reguły. Zawsze tak było, jest i będzie. Dlatego ułatwienie pisowni na pewno ułatwi życie zwykłych ludzi. Zaś bawienie się w etymologię słów najlepiej zostawić naukowcom i znawcom języka.
Zapewne tak reagowali wszyscy nasi przodkowie na makaronizmy na wtręty łacińskie, rusycyzmy, germanizmy. Zaś pewna gwara młodzieżowa czy środowiskowa zawsze będzie oddzielnym tematem. Reguły fajnie że są, ale mają też niejako iść z duchem czasu. Teraz wszystko jest szybko szybko i jak najłatwiej. Czy to dobrze czy źle? Nie mnie to oceniać. Jednak generowanie złych emocji, tylko dlatego, że ktoś nie umie rozróżnić, kiedy użyć ż a gdzie rz a gdzie ó albo u albo ch i h... I bezsensownie uczyć latami tego dzieci...
@Columbo Bumbo 100 lat temu nie było smartfonów, internetu czy telewizji (znaczy się, pewnie była, ale w powijakach gdzieś w stanach). Nie było rewolucji komunikacyjnej. Nie było globalizacji. Polska istniała od roku. A każdy rozbiór miał swoją gwarę. Nawet zunifikowanej gramatyki mogło nie być. Język odpowiada na pewną potrzebę. 100 lat temu język służył m.in. unifikacji ziem i zjednoczeniu narodu.
Bardzo ciekawy film ;) Nagrania ze starą wymową robią wrażenie. Jeśli chodzi o stare "ł" sceniczne lub zwane też kresowym, to występuje ono we wspomnianym przez Ciebie angielskim słowie "poll", które wymówiłeś źle - tak jak obecne polskie "l" lub w angielskim słowie "lamp". W angielskim nazywa się je odpowiednio dark i light L. Co ciekawe w akcencie znanym jako "Cockney" ze wschodniego Londynu zaszedł analogiczny proces do tego z języka polskiego, owe dark L zmieniło się w /w/. Zatem "meal" wymawia się podobnie do "mił". Co do samogłosek długich, wymowa "ó" nie od razu z długiego /o/ zmieniła się w /u/ ale istniały jeszcze samogłoski pochylone, zachowane do dziś w niektórych gwarach. Ja osobiście jestem za zmianą pisowni na całkowicie fonetyczną :) Pozdrawiam
Co ciekawe, w niektórych dialektach (np. cockney) ciemne L jest wokalizowane i brzmi jak nasze dzisiejsze Ł - czyli zachodzi proces analogiczny do polskiego wałczenia.
cockney to chyba najbardziej leniwy akcent. Nie mówią /θ/, /ð/, H, ɑː, ŋ zastępują głoską n. Jak ktoś ma problemy z angielską wymową, to może mówić, że jest cockney. Tylko musi się liczyć, że nie każdy go zrozumie xd
Ang. "W" Pol "Ł" Ang. "L" Pol "L" I macie łatwiej w wymawianiu angielskiego W W innych słowiańskich państwach, gdzie nie ma takiego jak w Polsce Ł, jest problem z wymawianiem ang. W. A nawet uważa się jak wada przy wymowie L jak Ł. W mojej klasie (w Ukrainie) uczył się chłopak i nie mówił L a właśnie Ł. Chodził do logopedy. A faktycznie nie musiał - ponieważ miał nazwisko Płażyński 😉
Oczekiwałem większej różnicy, naprzykład myślałem że "ć" mogło wymawiać się jak "ti", "się" jak "sę". Ale zauważyłem jedynie inny akcent i zmianę "ów" na "ow". To znaczy, że język polski jest w istocie bardzo konserwatywny i zmienił się mało.
Ja bym obstawial, że kontrasty ti/ci lub się/sę przejawiały się różnorako w dialektach naszego języka, po czym wygrała jedna wersja, która zdominowala nasz ogolny literacki polski
Najlepszy przykład w czeskim to Kurá Kura Dla nas Polaków te wyrazy mogą się identyczne, lecz - kurá czt. przez długie i znaczny kuracje, sposób leczenia. - kura czt. normalnie a znaczny poprostu kurę
Tak, uważam że trzeba było by zrobić zmiane ortografii, jak bracia Polacy się zgodzą. Naprzykład przybliżyć ją, w pewnym sensie do czeskiej, słowawckiej, oraz słoweńskiej i chorwackiej. Żeby Słowianie lepiej mogli rozumieć się między sobą. Chodzi mi o to, że by naprzykład słowa cz, sz, może nawet v pisać jak w wyżej napisanych językach, to znaczy cz= č, sz=š, w=v Chociaż i inny Słowianie mogą się przywyczajić do współczesnej ortografii polskiej. Jak wam taki pomysł? Przepraszam za moje błędy w polskim. Pozdrawiam z południowej Sławii. Uwielbiamy was bracia Polacy :) A tak, fajny kanał! Od razu zasubskrybowałem.
Osobiście uważam że wprowadzenie liter w zamian dwuznaków byłoby ciekawym pomysłem i ułatwiłoby np. naukę języka Czeskiego lub Słowackiego. Ciekawe jest też moje pewne spostrzeżenie co do języka staropolskiego, mianowicie po odpowiednim akcentowaniu łatwiej było mi zrozumieć język mówiony wg. starych zasad aniżeli wg. zasad współczesnych. W sensie najlepiej odczułem to przy odczycie słowa wszytkie, obecnie każdy wie jak je przeczytać, ale w brzmieniu staropolski bliższemu temu co byśmy zapisali obecnie jako "wszyskie", łatwiej jest to słowo zrozumieć po staropolsku, podobnie jak Bogurodzicę, w wymowie staropolskiej paradoksalnie brzmi ona nowocześniej. Ale może tylko ja tak to odbieram...
Nie tylko Ty, też zwróciłam na to uwagę. Z tym, że można poznać Polaka mówiącego po rosyjsku po wypowiadanym "ł" to chyba tylko jakiegoś troglodytę :D ja słyszę takie rzeczy i stosuje adekwatnie do języka- przecież to na tym polega. Z tego względu trudnym jest dla mnie angielski, bo nie dość, że mam wrażenie, że mocno uproszczony w porównaniu do naszej składni to jeszcze z akcentem brytyjskim sobie nie radzę i dlatego też pewnie trudniej mnie (i mi) zrozumieć. Za to słowiańskie języki to miód na moje uszy :) i dlatego też bardzo podziwiam Polaków mówiących jak angielscy native speakerzy. Niesamowite to dla mnie jest.
Pozwolę sobie mieć odmienne zdanie używam zamków błyskawicznych i rzepów a nie kołków, haftek i tasiemek bo tak wygodniej nawet wbrew swojemu dziadkowi...
@Podkast innymi Słowy dzięki za ten filmik. Genialna sprawa z tą pracą nad rekonstrukcją wymowy i brzmienia. Nie wiem czy inne tłumaczenia kojarzysz lub znasz. Warto, skoro już jesteśmy przy tłumaczeniu ks. Wujka, sięgnąć po Biblię Brzeską. Raz, że o ponad 30 lat wcześniej, dwa dużo formalnych/archaiczno-brzmiacych wyrażeń + wydano ją na Litwie (w Brześciu). Jestem ciekawy co powiesz jakbyś do niej przysiadł :-) :-):👍 efekt kapitalny, na pewno dużo pracy Cię to kosztuje. Brawo.
![[MV] A leap of faith...ความเชื่อใจครั้งสุดท้าย (From "Petrichor the series")](http://i.ytimg.com/vi/U1piZH2CNXA/mqdefault.jpg)
W opisie znajdziecie teksty z filmu
Co do ostatniego pytania, to uważam że to głupota zmieniać ortografię. Mnie by osobiście raziło czytanie tekstów po takiej "reformie". Nawiasem, takie pomysły mieli po wojnie komuniści, bo uważali ó, ch, czy ż za „burżuazyjne naleciałości”. Przed wojną nawet taką pisownię wprowadzono w polskich okręgach autonomicznych na sowieckiej Ukrainie i Białorusi (Dzierżowszczyzna i Marchlewszczyzna).
Dziękuję z Białorusi.
Дзякуй пану! 🇧🇾👍
Jeśli chodzi o zmiany w polskiej ortografii, zwiększające powiązanie pisowni z wymową, to ja byłbym ostrożny.
Po pierwsze - bo możemy zgubić związki pomiędzy różnymi formami tego samego wyrazu w odmianie, przez co stanie się ona nielogiczna. Np. w mianowniku mielibyśmy "ożeł", a w dopełniaczu "orła"?
Po drugie - bo to utrudni znajdywanie podobnych słów w pokrewnych językach (podobieństwo może pozostać niezauważone) i utrudnić ewentualną naukę języka polskiego przez osoby mówiące pokrewnymi językami. Widać to dobrze na przykładzie języków romańskich. Francuski, który pod względem wymowy odszedł najbardziej od swojego oryginału, czyli tzw. łaciny ludowej, zachowuje mimo wszystko w swojej pisowni bardzo wiele śladów po różnych dźwiękach, które nie są już dziś wymawiane. Dzięki temu osoby mówiące np. językiem hiszpańskim czy włoskim, są w stanie bardzo dobrze rozumieć język francuski PISANY. Z mówionym natomiast nie jest już tak łatwo.
Rozważyłbym ewentualnie likwidację rozróżnienia między "h" i "ch", tak jak w języku chorwackim. Dziś już nikt nie wie o co chodzi (właśnie, o tym też przydałoby się wspomnieć przy okazji Staropolszczyzny ;) ), powoduje to mnóstwo zamieszania, a wyrazów z "h" jest już dziś w polskim bardzo mało. Choć, z drugiej strony, w odmianie pojawia się oboczność "h" : "ż".
Zastanawiałem się też, czy nie lepiej byłoby wyrażać palatalizację (zmiękczenie) za pomocą spółgłoski "j" (jak w chorwackim lub słoweńskim), niż za pomocą samogłoski "i" (np. "świnje" zamiast "świnie"). Ta zasada powoduje bowiem, że Polacy uczący się obcych języków, gdzie takiej palatalizacji nie ma, chcą na siłę zmiękczać wszystkie spółgłoski poprzedzające "i", co w większości wypadków jest błędem i to trudnym do wyeliminowania. :)
Aha, "konieczny" oczywiście oznaczało "końcowy, ostatni". Tak, jak dziś w czeskich autobusach przy dojeździe na pętlę słyszymy komunikat "Konečná zastávka, prosíme výstupte!" :D
NIE wygląda estetycznie lepiej niż NJE w którym pojawia się taka sobie dzirua pomiędzy literami.
Co było powodem zniknięcia "ł scenicznego" w języku Polskim?
Drodzy, jestem Białorusinem. Rozumiem prawie wszystko z tego tekstu! Jakie jest to niesamowite, że my jesteśmy bliżej niż się wydaje ;)
Jestem z terenów przygranicznych, białoruski rozumiem w 70%, rosyjskiego prawie wcale. I nie umiem powiedzieć czy słyszę białoruski, czy rosyjski.
jak by nie patrzeć to genetyka swoje powiedziała i w większości Białorusini jak i Ukraińcy są po prostu Polakami a dla upartego wywodzimy się od tej samej grupy etnicznej (takie moje zdanie na ten temat)
Ta sama grupa językowa słowiańska. Ja mieszkam koło granicy czeskiej i z Czechami spokojnie są dogadujemy jak mówimy po polsku a oni po czesku. Oczywiście trudności są, ale się dogadamy na tyle te języki są podobne. A białoruski jednak istniał kilkaset lat we wspólnym kraju, razem rozwijały dlatego pewnie jest jeszcze bardziej podobny
Białoruski i również ukraiński są dużo bardziej zbliżone do polskiego niż rosyjskiego. To samo państwo i tradycja!
@@jakubjacek2823 z rosyjskim też mają sporo wspólnego
Jestem z Serbii, i rozumiem wszystko, tylko po wiedzieniu serbskiego. Myślę że serbski i polski kiedyś na poważnie to byli jednym językem. Zacząłem uczyć się mówić po polsku przed 2 mś, więc przepraszam dla gramatykę. Szacunek dla naszych braci, na podcast sub pewni! 👊
StrengthThruOi! prawdziwy serbski tak , potem u nas wpływy niemieckie a u Was tureckie i języki sie porozniły . Oi Oi bracie! Kosovo jest SERBSKIE ;)
Jesteś z Serbii - byłej Jugosławii, czy Serb Łużycki obecnie wschodnie Niemcy?
@@marcinszczesny4392 Południowej 😄
Interesuje się mitologią i historią słowiańską i za ostatnich kilka lat5 dowiedziałem się, że Serbowie i Chorwaci przyszli z okolic gór karpackich, czeskich,polskich, słowackich. W dodatku dowiedziałem się że słowo " Karpaty" (Karpati) to jest stare słowiańskie słowo na "Chorwaty". Na ogół tak, wszyscy słowianie kiedyś mieszkały na terenach współczesnej Ukrainy, Czech, Słowacji i Polski. Też jest inna teoria, że Serbowie przyszłi od Sorbów (bo podobne nazwy)
uczysz sie polskiegi dwa miesiace temu (teraz to juz 9) i piszesz lepiej niz ja? Ta zniewaga krwi wymaga! -:)
Pozdrav z Čech, díky za tohle video, skvěle je rozumět. On je fakt, že Polák a Čech v 14 - 15 století nepotřebovali tlumočníky. Polsky rozumím i mluvím slušně, leč gramatika má rezervy, proto píšu v rodném jazyce. Díky!
Wszystko zrozumiałem 😳🤗
Staropolski: Podle mnie tłumacz jest niepotrzebny i dnieś,
Česky: Podle mne tlumočník je nepotřebný i dnes.
Przeto że dnieś w nowopolskim wielmi rzadkie i wielmi staropolskie jest jeno jedno słowo "dnieś" jako nowopolskie "dziś" :)
Kocham języki słowiańskie, zrozumiałem większość tego co napisałeś :)
Idzie zrozumieć Czecha
Pomyśleć, że nie znając czeskiego zrozumiałem tutaj wszystko.
In Ukraine of 21 century i understand almost everything in medievel Polish. Slavic languages are amazing.
Ivan Zenevych old Polish from 10th century changed little compared to most other European languages
Co
In the past Slavic languages were much closer. Russian (Muscovite), as a dialect of Old Bulgarian, was further away.
@@Msciwoj-j4x Bzdura. Na Islandii swobodnie czytają teksty sag sprzed 1000 lat, a dla nich to brzmi jak dla nas XIX wieczna polszczyzna.
Yes! As a historian I had some experience with old Polsh and I can see many similarities to modern Ukrainian.
Jestem z Rosji. I start studying Polish not so long ago, but as a Russian I can understand about 70-80% of staropolski tekst. That's amazing, greetings to you, Poles
great!!!
I' m from Poland. Poland russia brother's country :)
Start speaking staropolski, i can understand you.
pole hehe
Ja też tak mam j. Rosyjskim
Pozdrawiam z Białorusi, braci!
Witaj bracie bialorusinie:)
тебя тоже! Pozdrawiamy!
@@K4r0l476 dlaczego nienawidzisz Ukraińców?
@@K4r0l476 kiedy to było?
@@denisstefanovich5362 Rzeź Wołynska, Generalne Gubernatorstwo Polskie pod panowaniem III Rzeszy, Wołyń i reszta Kresów Wschodnich lata 1943-1945
Wreszcie usłyszałem Bogurodzicę tak jak powinna prawdopodobnie brzmieć i (poza ty, że brzmi lepiej) to zacząłem rozumieć rzeczy, których nikt nie potrafił mi zobrazować w liceum ponad dwadzieścia lat temu... Na czym mogła polegać poezja antyczna. Tak sobie słucham, porownuję i nagle... Bang!
A nie zauważył Pan, iż jegomość udzielający prelekcyji onej ma ekstra ordynaryjny problem z posługiwaniem się językiem polskim ?
@@Lukasz-Lach Ja zauważyłem natychmiast po ,,odkryciu" kanału (mój wpis gdzieś na górze). Gość nie ma za grosz talentu do zajmowania się językiem.
Potrafię komunikować się w kilku językach - między innymi po rosyjsku i słabo po ukraińsku.
Kiedyś w Niemczech poproszono mnnie, żebym pomógł jako tłumacz w rozmowie z Ukraińcami.
Przez pół godziny tłumaczyłem z niemieckiego na ukraiński (i na odwrót). Rozmowa była bez problemów jednoznaczna i jasna. Na koniec ludzie mi serdecznie podziękowali, a ja spytałem ich: gdzie mieszkacie na Ukrainie, bo byłem tam wiele razy i znam wielu ludzi. Oni popatrzyli na mnie z uśmimechem i powiedzieli - my jesteśmy z Bialorusi i nigdy nie byliśmy na Ukrainie....
Oczy mi się otworzyły i spytałem: to po jakiemu my rozmawialiśmy? Odpowiedź z ich strony: my po białorusku, a ty dobrze zrozumiałą mieszaniną "słowiańską", ale brzmiala jak białoruski.
I tak to dowiedziałem się, że umiem i po białorusku😉
Spojrzałem. To było bardzo interesujące. Pozdrowienia od mieszkańca Białorusi. Было цікава.
Sława
@@arkadiuszarkadiusz7055 nie pisz słów, których znaczenia nie znasz
Pozdrawiam serdecznie braci z Białorusi !!!
Pozdrawiam z Polski😊
Mieszkam w Kielcach i jak pojadę w Góry Świętokrzyskie, to ludzie do tej pory tak mówią jak na tych kazaniach. Czasami to trudno ich zrozumieć tak bełkoczą. Oczywiście są trzeźwi. Niektórzy nie mogą się pozbyć tej gwary i wpadają w kompleksy, a to jest po prostu staropolski język. Powinni być dumni.
Jestem z.okolic Staszowa w świętokrzyskim i moii dziadkowie tak mówili rodzice i my nadal tak mówimy między sobą.
Kiedyś będąc u mojej dziewczyny zadzwonił do mnie brat i rozmawialiśmy po swojemu to śmiała się z tego jak my mówimy. :)
Ne wim, dloczego ludzie ne godoją jus gworą ji diolektomi, przecies to je dziedzistwo narodowe.
Nie wstydźta się korzeni
@@marcindohc20 nic dziwnego, że się śmiała będąc u twojego brata 🙄
Łu mnie rodzina ze strony mamy tyż godo gwarą. W ogóle kożdy na tyj wsi :D Ale jak przyjado do miasta to się w momencie przestawiajo na "legalny"
Jo tyż tego nie rozumim. W mojich łokolicach wiele łosób mówi gworum. Najczyńścij na wsi. Jak bylam mało, to się nałuczyłam gwory, a jak poszłam do szkoły to wszyscy nałuczyciele mówili, że godanie gwarum to jest brzydkie i trza mówić "normalnie."
Mój ś.p. ojciec (rocznik 1917) własnie tak czasami wymawiał "ł" - nie zdarzało mu się to często ale było bardzo charakterystyczne. Podobnie trochę inaczej wymawiał "ch" i h. Była to bardzo delikatna różnica, ale do odróżnienia.
tak, starsi ludzie jeszcze to pamiętali; we współczesnym języku słowacki i czeskim też jest różnica wymowy ch i h :) oni to mają zachowane tylko u nas tak wszystko popsuli
U mnie w rodzinie też rozróżnia się w mowie "h" i "ch". Dzięki temu nigdy nie miałem problemów z ortografią.
@@Jot_Pe u osób z obszarów wschodnich rzeczywiście jest to chyba zachowane, ale u starszych, młodzi może już się nie nauczyli
@@Jot_PeCześć Uczę się języka Ukraińskiego i tam też jest odróżnie na Ch i H czego ja nie umiem wymawiać, możesz powiedzieć jak ćwiczyć wymowę H?
@@reginagrobosz8807 Zgadza się. Młodzi nauczyli się, jeśli przebywali z dziadkami.
Ja pamiętam z dawnych lat, kiedy to jeszcze w szkołach uczono języka rosyjskiego jako obowiązkowego. Pewnego dnia mieliśmy mieć zastępstwo na lekcji języka polskiego a zstępstwo przyjęła nasza nauczycielka języka rosyjskiego. I właśnie wtedy Ta nauczycielka zwróciła nam uwagę na to jak w bardzo prosty sposób określić na podstawie języka rosyjskiego odmianę Rz czy Ż . Np. słowo brzoza nie ma odpowiednika gdzie można by odmienić na R a w rosyjskim ma odmienia się na береза. Podobnie można sobie odmieniać bardzo wiele słów. Nigdy więcej o tym nie słyszałem ale metoda jest przydatna i sprawdza się, choć dzisiaj z powodów dobrze nam znanych nie będzie chętnie stosowana.
Jestem z Rosji i dlatego zgadłem co oznaczało słowo konieczny - należący do końca. Takie znaczenie jest w dzisiejszym języku rosyjskim, na przykład stacja konieczna / przystanek konieczny (a raczej конечная станция czyli остановка) to stacja / przystanek w końcu trasy.
Po polsku mówi się teraz końcowy.
W staropolskim słowo "konieczny" oznaczało "końcowy", zaś we współczesnym nowopolskim słowo "konieczny" nie ma żadnego sensu, bo "konieczny" jako "obowiązkowy/potrzebny" nie ma nic wspólnego z "końcem". Poza tym w staropolskim słowo "konieczny" jako "obowiązkowy/potrzebny" miało też inny synonim: "nutny" dokładnie jak w czeskim, czyli "нужный (nużnyj)" w rosyjskim.
Takich przykładów jest cała masa! Np. słowo „Komnata” albo prawie już zapomniane w Polsce słowo „ostów” które oznacza mała wyspę na rzece a brzmi dokładnie tak jak wyspa po rosyjsku.
@@gordonsh24 ostrów😊
Kostów :)
Służyłem w MSW, w dniu przysięgi wojskowej śpiewaliśmy Bogurodzicę. Ale dziś poznałem genezę i prawidłową wymowę. Dziękuję
Naprawdę lubię ten staropolski język, kojarzy się z dziadkami i poczuciem bezpieczeństwa
Dureń...😂😂😂
Ogólnie to fajną kwestią jest, że wiele wspólnych słów słowiańskich, które w polskim stały się archaizmami istnieją i mają się dobrze w innych językach. Na przykład nynie, wielmi, czysło, sioło. Wszystkie są dokładnie tymi słowami, z których korzystamy w międzysłowiańskim :D
Słuchając tych tekstów odnosiłam wrażenie, ze słucham górali :) Oni również akcentuja pierwsze sylaby
Super odcinek i miałabym życzenie, aby niczego w naszej ortografii nie zmieniać :)
Wspaniały materiał. Ciekawy i wyczerpujący. Widać, że autor poświęcił dużo pracy nad materiałem. Dzięki temu rozwiązałem masę zagadek naszego języka. Dziękuję.
Świetny materiał 😊 język jest fascynujący. Trudno zauważyć kiedy tak bardzo się zmienia. Widać to dopiero, gdy spojrzymy na język z perspektywy czasu
14:56 zvuči/brzmi velmi na serbskohorvatski i slowa su jasnejsa dla nas i akcent bliski:) )))
14:56 is Kyrie Eleison which is in Latin...
Jestem z polski i rozumiem co napisałeś_aś
@@grzegorzracicki756 кирие елејсон је на грчком. На српском се то каже - Господе помилуј, не знам на пољском како се каже.
Иначе, откуд се у Пољској певало Кирие елејсон ако су били католици? Нешто ту не штима.
Kyrie Eleison jest zwrotem Greckim
Moi kochani bracia i siostry. Kiedyś byliśmy jednością i mówiliśmy jednym językiem Sławiańskim. Chwała to po serbsku Sława i w Sławiańskim to samo znaczenie. Zdrawiam❤️
Jakim sławianskim?
@@maciejmaciej80 podejrzewam że to zwykła literówka i autorowi chodziło o "słowiański"
Język staropolski, tak samo jak prasłowiański zresztą, nie był językiem tonalnym (jak sugeruje się w tym podcaście), lecz posiadał akcent toniczy (ang. pitch accent). Jest między tymi pojęciami zasadnicza różnica i nie wypada ich mylić. Poza tym bardzo ciekawy materiał. Poszedł kciuk w górę :)
O kurcze, ale fajny kanał.!!
Mega mi się podobało lub mnie się podobało.
Fajnie, że są ludzie, którzy interesują się czymś tak konkretnym i się tym dzielą.
Zainteresowało mnie gdyż kiedyś, liceum nie interesowalem się historią, a teraz czytam jedną za drugą książkę o przeszłości i wymowa ludzi z tamtych czasów nadaje klimat epoki.
Mega!
Kurde balans downie! Kiedy jesteś zalogowany, to wypróbuj te trzy kropki po prawej u góry własnego postu. Może uda się ci zlikwidować babole językowe. Nota bebene : Skopiuj i zachowaj tekst swojego postu, skasuj dotychczasową jego postać, a po tych manipulacjach swój stuningowany post wklej z powrotem. I szafa grać będzie!
@@becykkurzaapka7332😂👍
Ja słyszę w tej piosence z lat trzydziestych dwudziestego wieku jeszcze wymowę "śywiat"... znam taką jeszcze z lat osiemdziesiątych pośród rodowitych warszawiaków. Moja koleżanka przedstawiała się "Agynieszka". Teraz już dawno nie slyszałam 🙁
intonacja staropolskiego brzmi jak współczesna wymowa czeskiego czy słowackiego.
Miałem własnie to napisać, bardzo podobne do czeskiego
Mi to brzmi bardziej jak japoński.
Lub do podhalańskiej gwary
@@Nabuhodonozor1000 starosłowiański faktycznie tak brzmi przez ton, jakim są sylaby wymawiany
@@samuan001 dla mnie to bardziej jakiś mongolski, z resztą słowianie pochodzą gdzieś z azjatyckich stepów, więc w sumie nic w tym dziwnego, (początkowy fragment to przykład wymowy 700 lat sprzed czasów rozbicia dzielnicowego jak się dowiadujemy)
Fascynuje mnie dlaczego polski zmienił się bardziej niż inne języki słowiańskie przez wieki. Takie mam przynajmniej wrażenie. Ludzie tutaj piszą z innych krajów,że bardzo dobrze rozumieją polski staropolski. I jest dużo słów, które u nas są już arachizmami, a w innych językach normalnie funkcjonują. Dlatego im większy ma się zasób słownictwa i im lepiej zna się polski, tym łatwiej jest się dogadać np ze Słowakami. Mam ich w pracy sporo i rozumiem ich lepiej dzięki temu, że znam duzo archaizmów, niż np mój chłopak, który potrzebuje więcej wyjaśnień. Po za tym inne języki są wciąż takie... Śpiewne? Dużo bardziej akcentują różne słowa, te ich kreseczki nad literkami wciąż słychać. U nas jest tak.. płasko? Dlatego Słowacy, czy czesi szybciej uczą się polskiego,niz w drugą stronę. Więcej rozumieją od razu ze słuchu. Jakby polski był uposzczony bardzo.Ja musiałam się osłuchać z czesmim i slowackim akcentem, początkowo nie rozumiałam praktycznie nic. A teraz rozumiem większość, chyba, że ktoś mówi z prędkością światła. Tak więc ciekawi mnie dlaczego polski sie tak wypłaszczył. Wciąż w różnych stronach Polski mówi się gwarą przypominającą staropolski, ale to już szczatkowe, przemijające.Moja rodzina z Zakopanego intonuje słowa w taki sposób jak lektor Bogurodzicę.Kiedyś myślałam, że język się wypłaszcza z lenistwa, dla wygody. Ale później zobaczyłam inne języki słowiańskie, które mniej zatraciły swojej swoistości, jakby szly w stronę wypłaszczenia wolniej? Jesli tak, to dlaczego? A może chodzi cos zupełnie innego?
Polski uległ bardzo duzym przemianom, szczególnie w okresie ostatnich 200 lat. Ludzie, którzy nie są Słowianami, ani Niemcami, a znają Niemiecki, inny słowianski, a potem uczyli się polskiego wprost mówią, że nawet nie zdajemy sobie sprawę jak dużo przejęliśmy z niemieckiego. Słowacki uważa się za lingua franca słowianszczyzny. Na nim opiera się sztuczny język slavio, który jest w stanie zrozumieć każdy Słowianin.
Winna jest germanizacja, także przez rozbiory, a już wcześniej mnóstwo było osadników niemieckich np niemiecki patrycjat w miastach na prawie niemieckim.
Oooo ciekawe, zabory na to wpłynęły jakoś?
Czemu "wypłaszcza"? Język szybciej zmienia się, ewoluuje, na styku i w zderzeniu różnych kultur i języków. To specyfika Polski i polszczyzny
@@BeataBookwormNie ma i nie było żadnej ewolucji tylko wymuszone zmiany np wUkrainie.Jeśli była to proszę jak to się odbywało na wsi.(szczegółowo)
Bravo brate pozdrav od Yugoslavije
Kłamstwo Jugosławia Nie istnieje
@@kamilslimak9522 jesteśmy jednym narodem Jugosławii wciąż żyjącym, ale nie żyjącym już dla zysków Ameryki i Anglii nadal jesteśmy Jugosłowianami, a jugosłowiańska krew wciąż żyje
@@kamilslimak9522 między Słowianami a naszym bractwem nie leży to w interesie innych państw - between the Slavic people and our brotherhood it is not in the interest of other states
@@renaulthowald7832 okej jesteś z serbi albo czarnogóry
@@kamilslimak9522 Nie Jugoslavia je Bosnia Serbia Croatia Slovenia Makedonia Montenegro....
Taka mała poprawka, jeśli już jesteśmy na kanale związanym z językiem - "tudzież" nie oznacza "lub" czy "albo", ale "oraz", "też", "również". Poza tym, bardzo ciekawy materiał.
Język jest żywym tworem i znaczenia słów także ulegają zmianie.
@@PsyborgMJ Otóż nie. Język się zmienia co najwyżej fonetycznie i w zapisie. Nie ma to nic wspólnego z semantyką słów. To, że ktoś używa np. słowa faszyzm do nazywania rzeczy, które nie są faszystowskie, nie sprawia, że to słowo nagle dostaje szerszego znaczenia. Drugi przykład: jeśli słowa Mulat i Murzyn nie powstały z intencją obrazy kogoś, tylko jako neutralne określenia nazywające osoby o danych pulach genetycznych, to używając ich pejoratywnie, nagle nie robimy z nich obelg per se. Tak na dobrą sprawę słowa same z siebie nie zmieniają swojego znaczenia, tylko robią to ludzie. A więc jeśli ktoś używa źle danego słowa, to nie jest to argument, żeby przez to od razu zmieniać jego znaczenie albo na siłę je poszerzać, żeby ostatecznie nie odnosiło się do niczego konkretnego. W istocie powinniśmy się uczyć używania słów zgodnie z ich zamysłem, pierwotną intencją, a nie naginać je wedle naszego widzimisię. Analogicznie, można kupić buty i nosić je na rękach, jasne, ale nie czyni ich to magicznie rękawiczkami, wszak zakłada się je na stopy.
@@PsyborgMJ bynajmniej nigdy nie będzie znaczyło to samo co przynajmniej. 😉
@@venet5024 mylisz się, bywa tak, że słowa zmieniają swoje znaczenia, ale też nie tak, że słowo zmienia je zupełnie. Nie będziemy na przykład mówić na krzesło podłoga. Samo słowo krzesło pochodzi jednak od słowa krzesać, więc jak widzisz nie ma za bardzo nic wspólnego ze swoją dawną rolą zbyt wiele wspólnego. W staropolskim kobietą określano posługiwaczkę, a "normalna kobieta" była dziewką, dzisiaj jeśli nazwiesz kogoś dziewką to raczej zostanie odebrene jako drwina. Podobnie jak na prostytutkę zaczęto eufemistycznie mówić "dama" przez co słowo to zupełnie straciło swój pierwotny nobilitacyjny charakter. Tu akurat obydwoje się mylicie, ponieważ tudzież może być używane jako "lub" w znaczeniu w jakim prawnicy zapisują "lub/i" - czyli alternatywa bez negacji czyli "jabłka tudzież banany to najpopularniejsze owoce". Ale już nie "kup jabłka tudzież banany" - brzmi dziwnie i nie wiadomo czy kupić i jabłka i banany czy albo jabłka albo banany.
@@woczykijpustynny W porządku, ale znaczenie arbitralne słowa się nie zmienia, tylko użytkowe. Mogłem w sumie zaznaczyć o które znaczenie mi chodzi, mój błąd. Dziewka jest dalej dziewką, a dama nadal arbitralnie oznacza kobietę z wyższych sfer. Żadnego charakteru to słowo nie straciło, tylko ludzie przestali respektować jego znaczenie. Dlatego powszechnie nie jest ono odbierane jak powinno. To, że prawnicy tak używają "tudzież" ma taką samą wartość, co powiedzenie, że poloniści nie. Jeśli chcemy jak najlepiej się porozumiewać, to używajmy słów wedle ich definicji słownikowych, bo inaczej ktoś mający własne rozumienie jakiegoś słowa nie zrozumie drugiej osoby, która rozumie to samo słowo według jego definicji. A nie zawsze można się wszystkiego domyślić. Jeśli każdy w ten sam sposób rozumie dane słowo, to wtedy można rozmawiać bez obaw o manipulowanie jego znaczeniem.
Świetny materiał. Posłuchałbym jeszcze czegoś więcej na temat historii naszego języka
Polecam posłuchać odcinków #1, #2 lub #4 :)
Sprawdź "pierwszy jezyk" na TH-cam
Bardzo ciekawy i wartościowy materiał! Powinno się mówić o tym w szkołach. :)
Akcent inicjalny (pada na pierwszą sylabę), który występował w staropolskim, występuje także w południowej części Kaszub i gdy słyszałem tutaj np. Bogurodzicę to jakbym słyszał moich rodaków z Kaszub (nie patrząc na wymowę, jedynie na akcent).
Старопольська мова для мене звучить звичніше, і зрозуміло. Дивно, правда?
@@русорій-н6р znam cyrylice i rozumiem większość co ty napisałeś:)
@@K4r0l476 a mógłbyś przetłumaczyć?
@@paabloss9048 Staropolskaja mowa dlaja mienie zwucit zwicniszie, i zrozumiło. Diwno, prawda? I jest to język prawdopodobnie ukraiński
@@paabloss9048 i ten drugi napisał: Nie diwno
Staropolska wersja Bogurodzicy jest dla mnie lepiej rozumiana! Dziwne.
Pewnie jesteś podróżnikiem w czasie
@@patryknajbor5263 xD
łał, musisz być stary
Bardzej pasuje do Sławianskiego sercaa
Bo lektor lepszy
Rozumiem wszystko, co mówią. To znak, że nie jestem z tegoż świata. Poziom wiedzy wspaniały! Thanks!
Do licha! Dlaczego nie uczą tego w szkołach?!
Dlatego ,że narodowości mają być zlikwidowane,poprzez wymieszanie etniczne z Afrykanami ,Azjatami . Ma również nastąpić redukcja populacji Słowian o połowę ,co już się dzieje.Poza tym w budach się oducza, a nie naucza już od ponad 300 lat. Ma nastać NWO .Jest dużo przekłamań. Ja np. nie wierzą w to ,że pod Grunwaldem, czyli po naszemu, to pod Dąbrówką wojowie nie śpiewali żadnej bogurodzicy ,bo w tamtych czasach kult Maryjny w Polsce nie był tak bardzo rozwinięty i właśnie broniliśmy się przed najazdem Zakonu Najświętszej Marii Panny. Jagiełło był z Litwy i miał dość modłów swojej żony Jadwigi.Ciemnota jest nam wciskana systematycznie i nikt tego nie sprawdza ,lecz nawet bierze się to za dobrą monetę ,jako wkład w historię Polski i Europy .A przecież Polska to popłuczyny po Lachach z Lechistanu opanowanego przez Watykan.
Andrzej Rakowski : wiesz co? Takie przekonania naprawdę da się wyleczyć... Unikać podobnych sobie, systematycznie brać leki i powinno pomóc.
Nie wiem dlaczego ale od jakiegoś miesiąca gdzie człowiek nie zajrzy to trafi na spiskowe wysrywy podobnej treści jakichś schizofreników.
@@grzegorzbrzeczyszczykiewic4396 Dziękuję za rady,ale nie skorzystam. Natomiast proszę posłuchać podobnych do mnie wariatów:th-cam.com/video/5MYCZo6PVlE/w-d-xo.html
Na polskim, przynajmniej rozszerzonym jest ten temat zachaczony, ale przede wszystkim nie uczą, ze o ile jest to temat bardzo ciekawy, to w codziennym, współczesnym życiu nie jest to bardzo przydatne, no a Bogurodzica jeszcze w gimnazjum jest raczej wszędzie dokladnie omawiana
Super podcast, cieszę się że znalazłem ten kanał!
Swoją drogą łatwiej było mi zrozumieć tekst kazania czytany przez lektora. Możliwe że znajomość języka czeskiego i górnołużyckiego znacząco pomogła.
fajne było. dziękuję bardzo. Uwielbiam filmy z Emilem Karewiczem, który najpiękniej wymawiał Ł. Nie możemy o tym zapominać. Nie możemy również pozbywać się bogactwa języka i wprowadzać zmian, które pozornie upraszczają życie. Bo one spłycają i zubożają to, co piękne. *8
Witam, ja jestem po filologii rosyjskiej ale historia języka polskiego bardzo mnie interesuje, więc sub, łapka w górę i dzwoneczek ❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️❤️
Piękna
Urodziłem się w 1950 roku. Miałem to szczęście, że w szkole podstawowej uczyła nas języka polskiego świetna polonistka. Kładła szczególny nacisk na wymowę właśnie takich „podobnych“ do siebie spółgłosek, jak ch i h, lub samogłosek, jak u i ó. Wpajała nam również zasady, kiedy na końcu słowa mówi się - ą, a kiedy - om. Dzięki niej - do tej pory - mimo 35 lat poza krajem - potrafię wymówić prawidłowo np. mrówka, a nie mrufka i niestety, ale uważam np., że język polski jest kaleczony, jeśli - zamiast „mówią“, ktoś powie „muwiom“, lub - zamiast „mrówką“, ktoś powie „mrufkom“ itp. Jej dyktanda były super. Najpierw powtarzała krótko różnice w wymowie między ó i u, lub między h i ch, a nawet między rz i ż, a potem było dyktando. Dyktowała powoli i wyraźnie - ze szczególnym uwzględnieniem tych różnic i może mi nie uwierzycie, ale jej uczniowie byli zawsze najlepsi w dyktandach. Co się zaś tyczy wymowy spółgłoski ł, to pamietam, że gdy byłem jeszcze dzieckiem, lub nastolatkiem, to sporo aktorów i piosenkarzy wymawiało ją, jak rosyjskie л, natomiast wszyscy znajomi - wtedy nawet już starsi wiekiem - wymawiali ł tak, jak dzisiaj.
Ale mrówka wymawia się "mrufka", tak samo w języku polskim nie ma w tym momencie różnicy w wymowie między "ch" i "h". Mnie uczono w szkole, że hiperpoprawne wymawianie słów to błąd, po za tym języki zmieniają się cały czas, to jest absolutnie normalny proces
@@katarzyna915 Mam odmienne zdanie w temacie obchodzenia sie z jezykiem ojczystym. Dla mnie wymawianie np. "mrufka" jest dowodem na brak szacunku wobec wlasnego jezyka, a co za tym idzie, jest to oznaka braku patriotyzmu wobec wlasnej ojczyzny i jezyka ojczystego. Nazwalbym to po prostu niechlujnym traktowaniem wlasnego jezyka ojczystego. Jezyki zmienialy sie oczywiscie caly czas, jednak nigdy nie bylo tego, co jest teraz . czyli braku szacunku do wlasnego jezyka. Brak szacunku wobec wlasnego jezyka objawia sie rowniez w tym, ze slowa we wlasnym jezyku zastepuje sie anglizmami. Jest to powszechnie stosowane np. w jezyku niemieckim, ale rowniez i w Polsce przejmuje sie maniere zastepowania slow polskich, slowami angielskimi. Dlaczego? Co w tym jest cool? ;)
@@andreaskempinski9936 w słowie mrówka występuje zjawisko ubezdźwięcznienia wewnątrzwyrazowego wstecznego. Litera K jest bezdźwięczna i przekazuje bezdźwięczność spółgłosce poprzedniej (czyli wstecznie). Zjawisko to jest właśnie typową cechą standardowej polskiej wymowy. Jaki z tego wniosek? Mówi Pan niepoprawnie tworząc wymyślone zasady wymowy.
@@arkadiuszdobrzynski5908 Do każdej głowy można dorobić rogi lub usprawiedliwić niechlujstwo mówienia. Niestey ale ja też popadam w taki słowo-śmietnik :-(
Błędy wymowy często wynikają z wad wymowy a nie z nieuctwa. A przechwalać i wynosić się nad innych, to naprawdę nie masz powodów!
Kiedyś gdzieś czytałem że koło 12 wieku prawie wszystkie słowiańskie języki były prawie identyczne . Dodam że mam znajomego który jest z pochodzenia Bośniakiem z Sarajewa i byłem w wielkim szoku jak przypadkiem spotkaliśmy się z kobietą która pochodzi ze Słowacji , i zaczęli rozmawiać bez żadnych najmniejszych problemów ze zrozumieniem się a ja rozumiałem tylko mniejsze co nieco.
Przypominam, że nie stawia się przerwy między wyrazem a znakiem interpunkcyjnym. Pozdrawiam. 😉
Gościu jesteś zajebisty, materiał świetnie zrobiony, przejrzysty i zrozumiały. Sub leci, oby tak dalej!
I po co tak przekliknać. Zamienniki: świetny, niesamowity, rewelacyjny, wspaniały, cudowny. Zajebisty pochodzi od słowa jebać
@@ziomalisty Nasz język słynie z wulgaryzmów, dlatego jest taki unikatowy.
@@nochybanieraczej2307 To bardzo niedobrze.
@@przemysawjakub60 Wymownia wulgaryzmów ma korzyści zdrowotne qurwa twoja mać.
@@nochybanieraczej2307 Ale szkodę na duszy ponosi mości panie.
6:13
1,2,3,4,5,6,7,8,9,10, dąb, kupić, jutro, baba zima, ty, dym, jęk, biały, widzieć
Materiał bardzo ciekawy. Dzięki za poruszenie tego tematu. Wspaniale usłyszeć jak mogli mówić nasi prapradziadowie. Popracuj jednak nad swoją dykcją.
Dziękuję za ten film i przepiękną Bogurodzicę w staropolskiej wymowie
Krásne zvučala tá reč staropoľská. Aj novopoľská je krásna, ale ako Slovák počujem v reči staropoľskej ozvenu dávnych čias, a našich spoločných koreňov.
Pozdrawiam serdecznie. Trzymaj się ciepło.
Bardzo mi się podobało. Jedną mam uwagę do prowadzącego, aby popracował nad akcentem polskim. Gdyż głównie akcentuje na ostatnią sylabę, najczęściej samą końcówkę. Co przy jednoczesnej nie najlepszej dykcji powoduje, że staje się trudny do zrozumienia i do słuchania. Ale merytorycznie super.
Szkoda że TH-cam polecił mi ten kanał dopiero teraz - świetna robota!!!!
Mam tak samo :P
@@Micwlo1987 i ja też 😀
Mnie dopiero teraz.
co mam powiedzieć? mi 3 lata po tobie ;)
Zaujímavé video, rozumiem celkom dosť 👍☺️
Pomaže Bog braćo i sestre
Daj Boże! Pozdrav!
Oczywiście że język powinien być żywy. Powinien się zmieniać i ewoluować, dostosowywać do życia. Materiał super
Спасибо, было очень интересно!
👹🇵🇱🇵🇱👹Spasibo, to sowieckie schamienie. Elegancko, jak kiedyś, po rosyjsku mówiło się : b ł a g o d a r i u ! 👹🇵🇱🇵🇱👹
Спасибо, to jest Spasi Bóg
Wymowa świętokrzyska brzmi jak górale. Polecam sprawdzić język Międzysłowiański, język jest sztuczny, ale bardzo bardzo dobrze zaprojektowany, korzysta z najpopularniejszych słów wielu słowiańskich języków, przez co i osoba z białorusi i ukrainy, i czech i polski jest w stanie bez większego problemu zrozumieć treść.
Super, że wreszcie coś sensownego na tym jutubie znalazłem!😀
Ieee tam, 16 lat temu jak jeszcze w Polsce mieszkałem, miałem sąsiadow ktorzy do dzisiaj podobnie gadają a przeprowadzili sie z okolic Lublina. O ile z ich dziecmi, a moimi rownowieśnikami, rozmawialem normalnie po polsku to ich rodzicow dopiero po latach troche rozumiałem. Podobno 100 % polacy a wioska i pare wiosek okolicznych skad pochodza gadaja tak samo.
Art lew - wschodnia Polska do dziś ma inną wymowę. Zauważ że po wojnie praktycznie cała zachodnia Polska była na nowo zasiedlona ludźmi ze wschodu. Oni uczyli się języka od nowa. Ich dzieci już nie miały jakiś akcentów. Lublin i okolice tam nikt nie przyjeżdżał, to oni czasem jechali na zachód. Tam język dłużej się zachował.
Te słowa po starosłowiańsku brzmią jak liczenie po rosyjsku
Nie, nie brzmi jak po rosyjsku.
@@coondelboory9936 No jak nie? Adin, dwa, tri, czetyria, piat"
super materiał, przydałoby się więcej wizualizacji - choćby tekst
To jest podcast xd włączasz, słuchasz i na przykład próbujesz zasnąć tak jak ja teraz :D
@@regnumpoloniae8996 To jest TH-cam wiec wizualizacje teksty na ekranie by sie przydały.
teksty, co pewnie nie jest łatwe, ale nie pobudzające wyobraźnię i rozpraszające animacje
@@regnumpoloniae8996 No właśnie, dlaczego podcast a nie audycja?
Uważam, że powinno się wprowadzić nauczanie i propagowanie treści związanych z rozwojem standardowego języka polskiego i dialektów. Świetny materiał! Dzięki wielkie!
Tak jest na polskim powinna być uczona historia i ewolucja języka polskiego
Dziękuję za zytelny materiał. Posiadam książki z 1876 gramatyka języka polskiego w której napisano wlasnie to o czym pan opowiada. A zapis takich wyrazów jak rzeka lub morze należy odmieniać i porównywac z wyrażamy języka rosyjskiego, ukrainskiego lub czeskiego. :) dziękuję raz jeszcze
żytelny bo z dupy czy może o rzetelny chodzi aczkolwiek takowym nie jest.
Świetne przykłady, miło się słuchało.
Świetny materiał i komentarze pod nim fajne, pozytywne, aż się zaczytałem :) Pozdrawiam wszystkich Słowian :)
Michał - pomyśl sobie jak taki program byłby w języku chińskim
Dawno temu jeszcze przed telewizją satelitarną i internetem w polskiej telewizji oglądałam film dokumentalny i Poloni z Argentyny lub Brazylii.
Polacy przyjechali ze wsi w 19 wieku czyli 150 lat temu i mówili tak jak mówili ich rodzice i dziadkowie co pozwala przyjąć, że mówili w sposób taki jak mówili etniczni Polacy 250 lat temu.
Mówili pięknie, płynnie i miękko jak z filmów historycznych.
Może warto poszukać ten film dokumentalny w archiwum telewizji polskiej.
Byli u nich jeszcze youtuberzy: Przez świat na fazie i planeta abstrakcja
Nazwami liter oznaczających spółgłoski są: „be”, „ce”, „cie”, „de”, „ef”, „gie” itd. - tylko z „dołączeniem” głoski e.
Dziękuję bardzo. Bardzo rzadko się spotyka teksty staropolskie z wymową staropolską. Bogurodzica zawsze jest czytana w języku nowopolskim.
Na TH-cam można znaleźć wiele wideo w staroangielskim albo staroniemieckim, ale nigdy w staropolskim.
Polski Szlachcic/Польскі шляхціц Też właśnie zauważyłem ów brak podobnych materiałów. Cieszę się, że się podobało :)
@ Alfabet łaciński to chaos ? W cyrylicy każdy dźwięk ma inną literę ? Przecież np w cyrylicy rosyjskiej tak wygląda И czyli nasze i, a tak й czyli nasze j, tak ш czyli nasze sz, a tak щ czyli śś, to rosyjskie znaki ь ъ noi rosyjskie ы które odręcznie się różni. Noi litera е czyli je oraz ё czyli jo. Dodatkowo w rosyjskim mamy dwóznaki дз czyli dz, дж czyli dż, oraz дзь czyli dź. A w odręcznie cyrylicy odręczne и, й i ц wyglądają podobnie, oraz ш i щ odręcznie też są bardzo podobne. W cyrylicy serbskiej i macedońskiej np њ czyli ń jest wariantem н, љ czyli li np w słowie lis jest wariantem л, a w macedońskiej dodatkowo ѓ i ќ to warianty г i к. A w odręcznej cyrylicy poza powyższymi przykładami w tych dwóch południowosłowiańskich językach и czyli i, ц czyli c i џ czyli dż oraz małe п są swoimi wariantami, zaś ш i małe т też są swoimi wariantami.
@@ziemowitzmarzy1405 ale co chcesz powiedzieć poza tą listą bukw typowo serbskich i macedońskich? :) jak już to bym zwrócił na przykład uwagę że rosyjskie и czyta się "i" a ukraińskie "y". a co do дз to jest to raczej po prostu д i з następujące po sobie, a nie dz jako osobna spółgłoska w polskim rozumieniu.
@@brumm3653 Chodziło mi o to że autor alfabet łaciński uważa za chaos gdyż w tym alfabecie pewne litery mają swoje warianty i są te dwuznaki, podałem wyżej że tal nie koniecznie jest nawet w cyrylicy rosyjskiej, tam dwuznak дз oddaje nasz dźwięk dz. Ta и w ukraińskim i rosyjskim jest różnicą podobnie jak г które w rosyjskim to G A w ukraińskim h, ale to wynika że specyfiki języka np w polskim czy niemieckim J czytamy jako jot, ale dla anglików, amerykanów czy turków jest to dż, a dla hiszpan h. A co do alfabetu ukraińskiego no to litera I i Ï oznaczająca ji to swoje warianty, wyżej wspomniane Г i Ґ oznaczające G to też swoje warianty, И i Й to swoje warianty, czy Ш i Щ czyli szcz to swoje warianty, dwuznaki ukraiński też posiada.
@@ziemowitzmarzy1405 Nie wiem jak ukraiński, ale zdaje mi się że w rosyjskim дз to po prostu д-з, a nie dwuznak oznaczający jeden dźwięk. Masz jakieś źródło mówiące że to dwuznak i że w rosyjskim w ogóle istnieje głoska "dz"? (na tej samej zasadzie "dw" w słowie "dwa" to po prostu następujące po sobie d i w, a nie jakiś hipotetyczny dwuznak dw).
Bardziej mi to podobne do dzisiejszego czeskiego języka i białoruskiego. Nie dziwota, że wtedy Polacy i Czesi nie mieli Problemów przy rozmowie.
W dzikich ostępach Podlasia nadal występuje stare, piękne "l" ;)
a gdzie te dzikie ostępy? 😃
Nie tylko na podlalasiu, przyjedz na mazury
To wcale nie piękne....na Podlasiu to nie słyszałam tego...moze bliżej Białorusi mówią l
Jeszcze Holoubek i inni wielcy aktorzy tak wymawiali. Nie tak dawno.
Kojarzę z Hrubieszowa ale go nie orientalizuję jako dziki ostęp 😄
Цікаво було б провести
незвичний експеримент. Скажімо взяти короткий текст польською (латинкою) але написати його кирилицею і дати прочитати болгарину чи украінцю чи білорусу , сербу.
А потім почути відгуки , чи краще і чи легше вони в такий спосіб розуміють польську , чи відчувають вони в такому стилі написання більшу мовну спорідненість .
Такий самий експеримент цікаво було б провести і з чеською та словацькою мовами.
А на останок , дати можливість полякам спробувати читати той самий польський текст написаний кирилицею.
Яка була б реакція ???
Всього найкращого.
Ja tobie powiem jaki będzie efekt. Fonetycznie Polakowi łatwiej jest zrozumieć wszystkie pozostałe języki słowiańskie, a w drugą stronę jest trudniej, bo polski się najbardziej zmienił. Mnie samemu jednak łatwiej jest zrozumieć rosyjski czy twój ukraiński kiedy czytam cyrylicę, niż kiedy mam zapis fonetyczny w alfabecie łacińskim. Samo to, że łatwiej jest rozróżnić co to za język. Ze słowackim, chociaż to bardzo podobny język miałem spore problemy na początku. Dla Polaka oczytanego w lekturach uczenie się serbskiego, słowackiego, czy nawet ukraińskiego albo białoruskiego, ba nawet i rosyjskiego, nie jest problematyczne. W drugą stronę bywają problemy. Szczególnie, że ciężko jest załapać różnicę między ć i cz, albo ś i sz. Ale tak, polski można bez problemu zapisać cyrylicą i nawet łatwiej czasami niż w alfabecie łacińskim;)
Ja od bardzo wczesnego dzieciństwa mówiłem (wojna mnie zmusiła) i po polsku i po rosyjsku. W zasadzie tekst napisany cyrylicą czy "łacinnicą" jest dla mnie prawie tak samo czytelny. Prawie - bo jednak na codzień używam polskiego a rosyjskiego - czasem jako międzynarodowego w kontaktach na przyklad w krajach bałtyckich.
Maja belaruskaja mowa z paczatku byla pisanaja lacinnicaj, tamu mne wielmi latwa karystacca getym alfawitam. Если написать тоже самое по-русски, будет очень сложно определить правильную фонетику. :)
Уже в полдовине XIX столетия была создана "польская кириллица", но почему-то её не ввели в употребление. Видел на пример текст песпи "Кеды ранне встайą зоже, Тобе земя, Тобе моҗе, Тобе спева жывёл вшельки, бąдз похвалён Боже вельки".
@@teodorkonopka2884 ужасно если честно) Польскому очень идет латиница, и совершенно не идут кириллические "ж, ш, щ, ч"...
Hi, you don't mention the Slovak language at all, but the Slovak language sounded very much like Polish. Slovak had the nasal sounds. The Slovak town of Galanta keeps the letters =an=, where n is a remain of the nasal sound. Galanta is a Magyar version of frozen old Slovak. Slovak language changed a lot but Magyar preserved the old Slovak forms. It was supposed to sound GoleNta, where N is the nasal sound. The guy in the video talked about the long vowels. The long vowels in Czech and Slovak are from contractions of the nasal sounds and certain syllables. For example Russian kotoraja is Slovak ktorá. =Aja contracted to á. Or DoMbrava changed to Dúbrava. In reality the old Slovak sound was DuNbrava, and from that we have Dúbrava. In Czech, the original form was DoNbrava, the -N- changed to -u-, so they have Doubrava. Old Slovak is captured in Brižinski spomeniki, this is a mixed Pannonian and Moravian (Slovak) original text from I guess 10th century.
Galanta is mixed region Slovak Magyar see statistics. For me is interesting changing of B(cyriilics) into V. Velehrad (in Moravia Sk,Cz) == Beograd ( Serbia ). Aquincium == Vuodín old sk == Budín middle sk == Buda ( Buda- Pešť), Uhorský King Belo==Velo Uhorský Kings Ladislav == Vladislav , ecetera....,
Modern Slovak and modern Polish are very similar, but the Old Polish would be more like Czech (the Czech lg has many of these older features preserved even now)
@@reginagrobosz8807
I dosic ciekawo, stary czeski jezyk (15. wiek) brzmi wiecej jalk wspolczesny slowacki niz wspolczesny czeski :)
@@GordyjSlavjanin a to ciekawe, sprawdzę, dziękuję za podpowiedzi
Thanks for the interesting suggestions, Pradrev, seems like I need some more studies to do
Ależ mam szczęście! Trafić przypadkiem na tak dobry kanał! Dobra robota, działaj dalej :D
Beautiful lady)
Bardzo dobry podcast, taki rzeczowy i bardzo dobrze mi się słuchało.
Jedynie można by było ewentualnie popracować nad lepszą dykcją by słuchało się jeszcze lepiej, choć dykcja w filmiku nie przeszkadza^^
Pozdrawiam serdecznie,
Paulina:)
Świetny podcast! Super jest usłyszeć dawne polskie brzmienie języka.
Redakcja - to wielki zaszczyt dowiedzieć się jak mówili ludzie którzy budowali nasze kościoły.
Chyba byśmy się nic nie dogadali.
Ciekawe jakie mieli przekleństwa?
Licho, szlag, znacie inne?
bardzo ciekawy materiał, zawsze mnie interesowało jak brzmiał dawniej język mówiony
14:58
Bogurodzica dziewica,
Bogiem sławiena Maryja.
U twego syna, Gospodzina,
matko zwolena, Maryja!
Zyszczy nam, spuści nam.
Kyrie eleison.
Twego dziela Krzciciela, Bożycze,
Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze.
Słysz modlitwę, jąż nosimy,
A dać raczy, jenoż prosimy:
A na świecie zbożny pobyt,
Po żywocie rajski przebyt.
Kyrie eleison.
Osterlied „Chryst ist erstanden”
Christ ist erstanden
Von der Marter alle;
Des solln wir alle froh sein,
Christ will unser Trost sein.
Kyrieleis.
Wär er nicht erstanden,
So wär die Welt vergangen;
Seit dass er erstanden ist,
So freut sich alles, was da ist.
Kyrieleis.
Halleluja,
Halleluja,
Halleluja!
Des solln wir alle froh sein,
Christ will unser Trost sein.
Kyrieleis.😂😂😂
1410? Lipiec? Dwa miecze się przydadzą komu?😉
@@m-chch-m8797 Najwyraźniej - przydały się! Jak uczy nas *Historia...*
Wymowa bardzo podobna do czeskiej w drugim tekście , ale jak Ukrainiec zrozumiałem prawie wszystko , i staropolski brzmi podobniej do dzisiejszego ukraińskiego niż polski, A staroukraiński czasów Chmielnickiego wzajemnie zrozumiały z językiem staropolskim. Bardzo ciekawie, pozdrawiam. Dźwięk ł taki samy jak w ukraińskim. A z tymi spółgłoskami mi zawsze pomaga mój ukraiński i rosyjski :) tam gdzie w ukr i czy o w polskim ó, gzie w ukr r w polskim rz. gzie w ukraińskim ź tam w polskim też - ź.
znaczy się, w średniowieczu wszyscy mówili po góralsku?
Też mnie to uderzyło, akcentowanie starosłowiańskie jest prawie identyczne do akcentowania gwary góralskiej.
@@grzegorzmarszalek59 albo też słowackiej, tak mi się zdaje przynajmniej
@@nobo88 No język Słowacki jest bardzo tożsamy z gwarą Podhala, albo odwrotnie :D
Ja bych rzekł, że w średniowieczu wszytcy w okolicy włącznie z góralami mówili normalnie po polsku i zachodniosłowiańsku, ale od czasów jagiellońskich język polski stopniowo był wypierany przez silnie zrutenizowaną nowomowę nowopolską zawierającą wiele wschodniosłowiańskiego słownictwa, gramatyki i wymowy, oraz innych cech nietypowych dla języka staropolskiego, czyli najbardziej polskiego.
@@Robertoslaw.Iksinski Też mam wrażenie, że unia z Litwą bardzo wpłynęła na nasz język, dlatego też jest on tak bliski ukraińskiemu i białoruskiemu nawiasem mówiąc. Aczkolwiek nie widzę w tym nic zdrożnego, wręcz przeciwnie.
Całkiem ładnie to brzmiało, tak melodyjnie, śpiewnie. Trochę szkoda, że część z tego nasz współczesny język utracił...
Bogurodzica ma piekna melodie i potege w sobie-powinna byc naszym hymnem Polski.
W niemieckim np jest słowo Polen czyli Polska które Niemcy czytają jako "Poolen" również przedłużają te "o". A za to jest jeszcze słowo "Pollen" które oznacza pyłki i tam już mówią krótkie "o". Taka moja obserwacja, zaciekawiłeś mnie tematem
Szkoda że nikt do tej pory nikt nie opracował gramatyki języka polskiego przy pisaniu SMS czyli zamienniki polskich liter jednocześnie zachowując oryginalny tekst tak jak ma to miejsce np. W j. Niemieckim
ä -> ae, ë -> eu, ü -> ue, no i oczywisty ß -> ss.
Super materiał, dużo czegoś takiego szukałem. Wolałym jeszcze, jakby był czytany tekst na ekranie, oraz użyty alfabet fonetyczny IPA
Co ciekawe, u młodego narratora filmu słyszymy najnowszą zmianę w fonetyce języka polskiego, czyli zanik nosówek. W niektórych, co oczywistszych sytuacjach (typu "się"), narrator przesadnie wręcz akcentuje "ę", ale kiedy się zapomni, słyszymy np. "trzecią zmianom, którom" (19:07).
Nie jestem ekspertem, ale tak mi się wydaje, że obecny mówiony język polski bardzo dużo "stracił" ze swojej odmiany z Rusi Czerwonej (Lwów i okolice).
Nie jestem za zmianą ortografii gdyż:
- zrodzi to dodatkowe komplikacje gramatyczne takie jak:
Mamy brud i bród i w związku z tym:
Zarosnąć brudem, a iść brodem rzeki
- szkoda by się było pozbywać się czegoś co jest tylko nasze i nigdzie indziej nie występuje
Ja też wszystko praktycznie rozumiem nawet z tego najstarszego języka.Naprawdę ogromna różnica. Oglądałam filmik o ewolucji języka Angielskiego i zaczęłam rozumieć dopiero mw w XVI wieku o czym mówią. Wcześniej to jakieś takie pomieszanie francuskiego,niemieckiego i nie wiadomo czego jeszcze
Jakbym Górala słyszała, te stare teksty czatajacego.
Dlatego Sienkiewicz pisząc "Krzyżaków" wzorował się na gwarze góralskiej
te texty czytane po staropolsku rozumialam lepiej niz po polsku (obecnie)... intonacja jak po goralsku i czesku... I moja prosba : prosze bardzo NIE zmieniac ortografii, bo stanie sie przez to, to co w niemieckim po reformie gramatyczno-ortografichnej....
Dziękuję bardzo za podcast. Żałuję że 20 lat temu nie było takich rzeczy. Olimpiada polonistyczna byłaby o niebo łatwiejsza
Piekny mój język polski.
Ohoho jaki fajny kanał mi się napatoczył :) mam nadzieję że będzie więcej odcinków. Super wiedza nt języków 👍
Oglądałem kilka dokumentacji o Polskim języku.. Mówili tam , że Polski język jest jednym z najstarszych jak nie najstarszym językiem świata.. Ma najwięcej naturalnych dźwięków..
Szeleszcząco trzeszcząco brzęczący język :D
Bardzo fajny materiał, Pozdro
Zamiast usuwać obecną ortografię, wolałbym aby zrobić z niej użytek i rozszerzyć nasz słownik, jak to było kiedyś. Tak aby zastosowane litery, miały sens a nie były zbędnym balastem, fanaberią.
Nie reguły językowe kształtują wymowę ludzi to ludzie tworzą reguły. Zawsze tak było, jest i będzie. Dlatego ułatwienie pisowni na pewno ułatwi życie zwykłych ludzi. Zaś bawienie się w etymologię słów najlepiej zostawić naukowcom i znawcom języka.
@@jakubwozniak917 A niby dlaczego lepiej im zostawić? Czemu sam sobie zabierasz coś co mieć możesz?
@@jakubwozniak917 Jakby iść za tokiem pana myślenia to mielibyśmy społeczeństwo na poziomie gimbazy
Zapewne tak reagowali wszyscy nasi przodkowie na makaronizmy na wtręty łacińskie, rusycyzmy, germanizmy. Zaś pewna gwara młodzieżowa czy środowiskowa zawsze będzie oddzielnym tematem. Reguły fajnie że są, ale mają też niejako iść z duchem czasu. Teraz wszystko jest szybko szybko i jak najłatwiej. Czy to dobrze czy źle? Nie mnie to oceniać. Jednak generowanie złych emocji, tylko dlatego, że ktoś nie umie rozróżnić, kiedy użyć ż a gdzie rz a gdzie ó albo u albo ch i h... I bezsensownie uczyć latami tego dzieci...
@Columbo Bumbo 100 lat temu nie było smartfonów, internetu czy telewizji (znaczy się, pewnie była, ale w powijakach gdzieś w stanach). Nie było rewolucji komunikacyjnej. Nie było globalizacji. Polska istniała od roku. A każdy rozbiór miał swoją gwarę. Nawet zunifikowanej gramatyki mogło nie być. Język odpowiada na pewną potrzebę. 100 lat temu język służył m.in. unifikacji ziem i zjednoczeniu narodu.
Fantastyczny wykład!
Bardzo ciekawy film ;) Nagrania ze starą wymową robią wrażenie.
Jeśli chodzi o stare "ł" sceniczne lub zwane też kresowym, to występuje ono we wspomnianym przez Ciebie angielskim słowie "poll", które wymówiłeś źle - tak jak obecne polskie "l" lub w angielskim słowie "lamp". W angielskim nazywa się je odpowiednio dark i light L. Co ciekawe w akcencie znanym jako "Cockney" ze wschodniego Londynu zaszedł analogiczny proces do tego z języka polskiego, owe dark L zmieniło się w /w/. Zatem "meal" wymawia się podobnie do "mił".
Co do samogłosek długich, wymowa "ó" nie od razu z długiego /o/ zmieniła się w /u/ ale istniały jeszcze samogłoski pochylone, zachowane do dziś w niektórych gwarach.
Ja osobiście jestem za zmianą pisowni na całkowicie fonetyczną :)
Pozdrawiam
Świetny materiał! Dopiero odkryłem Twój kanał, świetnie się słucha w tej kwarantannie :D
W angielskim też istnieje tzw dark L, np w słowie middle ostatni dźwięk i brzmi ono właśnie tak, jak staropolskie ł.
Co ciekawe, w niektórych dialektach (np. cockney) ciemne L jest wokalizowane i brzmi jak nasze dzisiejsze Ł - czyli zachodzi proces analogiczny do polskiego wałczenia.
cockney to chyba najbardziej leniwy akcent. Nie mówią /θ/, /ð/, H, ɑː, ŋ zastępują głoską n. Jak ktoś ma problemy z angielską wymową, to może mówić, że jest cockney. Tylko musi się liczyć, że nie każdy go zrozumie xd
@@michalslusarski - w Londynie bankomaty mają opcję językową >cockney< "Urban w Londynie" o tym mówił...
Ang. "W" Pol "Ł"
Ang. "L" Pol "L"
I macie łatwiej w wymawianiu angielskiego W
W innych słowiańskich państwach, gdzie nie ma takiego jak w Polsce Ł, jest problem z wymawianiem ang. W. A nawet uważa się jak wada przy wymowie L jak Ł.
W mojej klasie (w Ukrainie) uczył się chłopak i nie mówił L a właśnie Ł. Chodził do logopedy. A faktycznie nie musiał - ponieważ miał nazwisko Płażyński 😉
No w końcu poslucham! Ciągle tylko pisma czytać mogłam i nie wiedziałam nie raz jak to odczytać nawet!
Oczekiwałem większej różnicy, naprzykład myślałem że "ć" mogło wymawiać się jak "ti", "się" jak "sę". Ale zauważyłem jedynie inny akcent i zmianę "ów" na "ow".
To znaczy, że język polski jest w istocie bardzo konserwatywny i zmienił się mało.
to dużo mówi o samej naszej kulturze
Ja bym obstawial, że kontrasty ti/ci lub się/sę przejawiały się różnorako w dialektach naszego języka, po czym wygrała jedna wersja, która zdominowala nasz ogolny literacki polski
Zauważ że czytał to współczesny lektor. Podejrzewam że gdybyś słyszał gościa z VII wieku nic byś nie zrozumiał.
Najlepszy przykład w czeskim to
Kurá
Kura
Dla nas Polaków te wyrazy mogą się identyczne, lecz
- kurá czt. przez długie i znaczny kuracje, sposób leczenia.
- kura czt. normalnie a znaczny poprostu kurę
1.kůra
2. Nie
a po polsku kuracjusz czyli pacjent.
Tak, uważam że trzeba było by zrobić zmiane ortografii, jak bracia Polacy się zgodzą.
Naprzykład przybliżyć ją, w pewnym sensie do czeskiej, słowawckiej, oraz słoweńskiej i chorwackiej. Żeby Słowianie lepiej mogli rozumieć się między sobą.
Chodzi mi o to, że by naprzykład słowa cz, sz, może nawet v pisać jak w wyżej napisanych językach, to znaczy cz= č, sz=š, w=v
Chociaż i inny Słowianie mogą się przywyczajić do współczesnej ortografii polskiej.
Jak wam taki pomysł?
Przepraszam za moje błędy w polskim. Pozdrawiam z południowej Sławii. Uwielbiamy was bracia Polacy :)
A tak, fajny kanał! Od razu zasubskrybowałem.
Osobiście uważam że wprowadzenie liter w zamian dwuznaków byłoby ciekawym pomysłem i ułatwiłoby np. naukę języka Czeskiego lub Słowackiego.
Ciekawe jest też moje pewne spostrzeżenie co do języka staropolskiego, mianowicie po odpowiednim akcentowaniu łatwiej było mi zrozumieć język mówiony wg. starych zasad aniżeli wg. zasad współczesnych. W sensie najlepiej odczułem to przy odczycie słowa wszytkie, obecnie każdy wie jak je przeczytać, ale w brzmieniu staropolski bliższemu temu co byśmy zapisali obecnie jako "wszyskie", łatwiej jest to słowo zrozumieć po staropolsku, podobnie jak Bogurodzicę, w wymowie staropolskiej paradoksalnie brzmi ona nowocześniej. Ale może tylko ja tak to odbieram...
Nie tylko Ty, też zwróciłam na to uwagę. Z tym, że można poznać Polaka mówiącego po rosyjsku po wypowiadanym "ł" to chyba tylko jakiegoś troglodytę :D ja słyszę takie rzeczy i stosuje adekwatnie do języka- przecież to na tym polega. Z tego względu trudnym jest dla mnie angielski, bo nie dość, że mam wrażenie, że mocno uproszczony w porównaniu do naszej składni to jeszcze z akcentem brytyjskim sobie nie radzę i dlatego też pewnie trudniej mnie (i mi) zrozumieć. Za to słowiańskie języki to miód na moje uszy :) i dlatego też bardzo podziwiam Polaków mówiących jak angielscy native speakerzy. Niesamowite to dla mnie jest.
Niech nikt niczego w tej naszej wspaniałej ortografii nie zmienia, bo dysortograficy już w ogóle nie będą umieć pisać ;p
W czasach, gdy nauczyciele nie znali słowa dysortografia, wszyscy pisali w miarę poprawnie, choć kosztowało to niektórych sporo potu i ł
Pozwolę sobie mieć odmienne zdanie używam zamków błyskawicznych i rzepów a nie kołków, haftek i tasiemek bo tak wygodniej nawet wbrew swojemu dziadkowi...
@@janfaworski5155 Zalecam guziki, nie zacinają się
@@mark-howgh No to w takim razie tyłek - palcem - również.
@Podkast innymi Słowy
dzięki za ten filmik. Genialna sprawa z tą pracą nad rekonstrukcją wymowy i brzmienia. Nie wiem czy inne tłumaczenia kojarzysz lub znasz. Warto, skoro już jesteśmy przy tłumaczeniu ks. Wujka, sięgnąć po Biblię Brzeską. Raz, że o ponad 30 lat wcześniej, dwa dużo formalnych/archaiczno-brzmiacych wyrażeń + wydano ją na Litwie (w Brześciu). Jestem ciekawy co powiesz jakbyś do niej przysiadł :-) :-):👍 efekt kapitalny, na pewno dużo pracy Cię to kosztuje. Brawo.