ไม่สามารถเล่นวิดีโอนี้
ขออภัยในความไม่สะดวก
📻 Jak działają kasety na Commodore i Atari? Zapis gier na magnetofonach komputerów 8-bit (RG
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 15 ก.พ. 2018
- Dziś opowiemy Wam o sposobach przechowywania przez komputery 8-bitowe danych na kasetach audio, a także jak dokładnie robił to Commodore 64 i czemu był w tym lepszy w rzeczywistości od lepszego na papierze Atari, o którym zresztą też opowiemy.
ERRATA:
1. 8 rożnych częstotliwości niesie sobą informacje nie o jednym bajcie, ale o 3 bitach (bo 2^3=8). Przy bajcie, co oczywiste, potrzebowalibyśmy 256 rodzajów sygnału.
2. Magnetofony taśmowe starały się utrzymać stałą prędkość taśmy niezależnie od jej położenia (początek/koniec szpuli). Mimo to różnice w prędkości istniały, choćby pomiędzy różnymi magnetofonami i z powodu np. rozciągnięć taśmy i innych czynników mechanicznych - więc trzeba było się do tych zmian dostosowywać.
Gdy komputery 8-bitowe zaczęły gościć częściej w domach zwykłych użytkowników zaczęto rozglądać się za nośnikami danych dostępnymi dla zwykłych ludzi.
Nic więc dziwnego, że zainteresowano się innym nośnikiem - używanej już od lat - taśmie magnetycznej.
Rzecz jasna nikt nie zakładał, że w domach pojawią się nagle czytniki profesjonalnych taśm wielkości lodówki, ale tak się składało, że w dużej części domostw na stanie znajdowały się magnetofony i zwykłe kasety audio - służące do słuchania i nagrywania muzyki.
Musiano jeszcze tylko wybrać w jaki sposób cyfrowe zera i jedynki odzwierciedlane będą w analogowym świecie dźwięku.
Jednym z pierwszych z popularnych standardów to opisujących był CUTS czyli Computer Users' Tape Standard używany między innymi w maszynach Acorn, BBC Micro, czy komputerach zgodnych ze standardem MSX.
Komputery takie jak Commodore i Atari nie korzystały już ze zwykłych magnetofonów, a posiadały własne dedykowane ich rodzaje. Dzięki temu komputer miał pewność, że sygnał odbierany i zapisywany, nie będzie zależał np. od ustawienia głośności, czy pokrętła basów, jakie można było znaleźć na większości magnetofonów domowych, a co za tym idzie zapewnić większą niezawodność rozwiązania.
W innych przypadkach sygnał z magnetofonu mógł być za głośny, za cichy lub mieć za bardzo zmienioną barwę dźwięku.
Oprócz dedykowanych magnetofonów dla komputerów Commodore - które nota bene działały z wieloma maszynami - począwszy od PETów, poprzez VIC-20, C64 a na C128 kończąc oraz magnetofonów dla komputerów Atari - równie licznych, często magnetofony wbudowane były w bryłę samego komputera - co stosowano w wielu modelach różnych marek - w tym ZX Spectrum, Amstradzie, itp. Zaletą takiego rozwiązania była kompaktowośc, wadą brak łatwej możliwości jego wymiany - a jako, że magnetofon jest urządzeniem z dużą ilością części mechanicznych - awarie nie były mu obce.
Muzyka:
Matthew Huffaker, TEKNOAXE, CC 4.0
FACEBOOK:
www.FB.com/RetroGralnia
#RetroWiedza #RetroGaming #TheGameIsNotOver
Stwierdzenie że prędkość taśmy jest inna na początku i inna na końcu to błąd merytoryczny! Prędkość przesuwu taśmy ustala rolka capstana która znajduje się obok głowicy. Ona ma zawsze stałą prędkość, niezależnie od ilości taśmy na rolce. Natomiast silnik rolki taśmy ma za zadanie wyłącznie odbierać nadmiar taśmy i ją napinać. A nie ustalać jej prędkość. Z tego też powodu rolka capstana nie jest dociskana przy przewijaniu taśmy.
Tak, jak gdzieś wspomniałem - źle zrozumiałem zapis w jednym z artykułów z epoki, że trzeba dostosować się do prędkości taśmy. Dopowiedziałem sobie, że wynikającej z pozycji, a chodzi po prostu o to, że silnik potrafi mieć różną prędkość, a taśma być np. rozciągnięta.
/borg
Przypnij w tamtym momencie komentarz ze sprostowaniem, i będzie git.
Tylko że jako posiadać jednego i drugiego, nie słyszałem o problemach z wgrywaniem gier na XL/XE powodowanych złym ustawieniem głowicy. I dotyczy to zarówno oryginałów jak i piratów. Dodatkowo XL/XE także miało systemy turbo, ale te w odróżnieniu od C64 wymagały ingerencji w układy magnetofonu. I tutaj dalej pomimo zdecydowanej poprawy czasu wczytywania gier nie potrzeba było żadnych kombinacji ze śrubokrętem. Oczywiście, to wszystko też zależało od magnetofonu. Miałem to szczęście że posiadałem XC11 (i oddałem go za darmo dawno temu razem z 800XL !!! A teraz on jest białym krukiem i kosztuje miliony) który był najlepszym magnetofonem do atari. Przy XC12 podobno już zdarzały się problemy, bo był on wersją 'budżetową'.
Ale świetny film, włożyłeś dużo pracy w ten materiał - dziękuję !!! WoW
Konkret info o formatach! Dzięki!
Witam Cię Borg ! Bardzo fajny i ciekawy odcinek! Oglądając go miałem wrażenie jakby czas się cofnął do lat 80' kiedy to bawiłem się Atari :) Pozdrawiam Cię serdecznie i łapka w górę!
Fajnie, że dzisiaj możemy cofać się w czasie. Wychowywałem się na magnetofonie C 64 i właśnie na turbo te wgrywanie było ok ale pamiętam, że miałem też dużo kaset oryginalnych. Super filmik.👌
Zapraszamy na nasz kanał/serwer Discordowy: retrogralnia.pl/discord
Kolejny świetny materiał. Thx a lot.
No wreszcie jakiś konkretny materiał
Jak działy jeszcze wcześniejsze nośniki pamięci - karty perforowane - możecie dowiedzieć się tu:
th-cam.com/video/Eq2lXXNDgAc/w-d-xo.html
Najlepszy materiał o kasetach jaki widziałem.
Super kanał !
zacna porcja wiedzy. dzięki
Nie ma za co :)
/borg
Dzięki za obszerny materiał. Naprawdę dużo z tego nie wiedziałem do dzisiaj, mimo że używałem Atari już od dziecka. Jednakże w obliczenia wkradł się błąd. Jeśli impuls mógłby przyjmować jedną z ośmiu wysokości, to możemy w jednym baudzie zakodować wartość od 0-7 czyli trzy bity informacji. Aby zakodować zatem cały bajt potrzebowalibyśmy 2 i 2/3 bauda.
Witman i standardowo leci Lajek, za dobry materiał :) Pozdrawiam Ciepło, Xysiek! :)
I kolejny świetny, rzeczowy materiał. A przy okazji jak ja się cieszę że w latach 90. miałem Pegasusa i wszystkie te problemy z materiału mnie zupełnie nie dotyczyły ;)
Pegasus do gier spoko, ale mnie zawsze najbardziej w C64 jarała możliwość pisania programów w BASICu :D
(U mnie w mieście znałem jedną osobę z Pegasusem. Praktycznie same Commodore były, znałem tez ludzi z Atari)
/borg
Genialny materiał! Świetna robota! :D
Cenny, pełen wiedzy film. Dzięki Borg.
Kiedyś używało się w sumie tylko kaset czyli "taśm magnetofonowych w kasetach" ;) Na Atari miałem magnetofon niestety bez przeróbki. Pamiętam jak się wczytywało Spy vs. Spy przez chyba 20 minut i nierzadko się nie udawało. Ale radość z poprawnie wgranej gry i samego grania była tego warta.
To najważniejsze :)
Co do Turbo na Atari, to zdaje się, że miały je tylko osoby, które raz - kupiły je po 1986 roku, bo wtedy Polacy zrobili swoje Turbo, dwa - mieszkały w miejscu, gdzie można było w ogóle kupić/przerobić taki magnetofon :P
/borg
Kapitalny materiał. Dawno temu dużo o tym czytałem, ale większość uleciała z głowy :) W przystępny sposób mogłem to sobie wreszcie przypomnieć. PS: Jak ja się cieszę że od zawsze w C64 miałem turbo. Co innego VIC-20 ;)
Za mało pamięci na turbo? Czytałem, że jakieś na niego było, choć nie kompatybilne z C64.
/borg
Moim zdaniem to problem w tym, że to był już martwy sprzęt. Do tego większość gier to karty a nie kasety.
Pewnie tak, choć w przed C64 to był w końcu jeden z najpopularniejszych komputerów. Pierwszy z sprzedanym milionem sztuk :)
/borg
No i VIC-20 to tylko 5 kilo RAM w standardzie, więc i programy z kasety nie mogły być większe. A 5 kilko to nawet w normalny wczytywało się jeszcze znośnie.
Dla Atari tez istnialy systemy turbo. Byl to system Turbo ROM plus i montowany w formie kertridge system Turbo Blizard. Oczywiscie magnetofon dla Atari by obslugiwal system turbo, musial byc specjalnie przerobiony. Montowano w nim ,,na pajaka" dodatkowy uklad scalony z kilkoma elementami pasywnymi. Zajmowaly sie tym glownie serwisy naprawiajace komputery. W Atari tez ustawialo sie glowice a w magnetofonach XC12 wycieta byla do tego odpowiednia malenka szczelina. Miescila sie ona w przestrzeni pomiedzy klapka kieszeni magnetofonu a bryla obudowy. Wiem to bo w czasach swietnosci korzystalem z tego sprzetu nagminnie. Co sprytniejsi powiekszali ten otwor rozwiercajac go. Mam gdzies jeszcze zabytkowy komputer Atari 800 xe (nie mylic z xl), magnetofon XC12 chyba z turbo oraz leciwy komputer Atari 800 (bez zadnych dodatkowych oznaczen) ktory ma cztery porty na joysticki i dwa gniazda na kertridge pod zaykana od gory klapka a system BASIC dolaczony jest do niego na osobnym kartridge. Mam tez do niego dedykowany magnetofon, calkiem inny niz XC12. O dziwo wiekszosc gier z Atari xl/xe normalnie na nim dzialalo.
Grubcio - firma komputerowa :> piękne to było. Z tamtych czasów w głowie utkwiły mi dwie firmy sprzedające gry na 8 bitowce: jedna to właśnie Grubcio a druga to Onan-soft :)
Ciekawy odcinek
Dzięki :)
Pouczający filmik :-)
Trudno było się dokopać do samego mięsa. Na YT po łebkach zawsze to w filmikach jest opisane :)
/borg
@10:57 WOOOW! Kaseta z nadrukiem Grubcia :D
Jak zwykle fajny odcinek, a może następny o ładowaniu gier z innych sprzętów takich jak choćby Amstrad CPC 464 - tam turbo nie było potrzebne :)
Za to był potrzebny specjalny monitor :P
/borg
Do C128? Tylko do trybu 80 kolumn. 99% ludzi i tak go, jako C64 uruchamiało. Oryginalne stacje do CPC byly 3-calowe, czyli nie takie "dowolne" - choć tam rzeczywiście normalny interfejs był i można było też normalniejsze podłączać :)
/borg
Widziałem tylko raz Amstrada - kolega miał 3 dni - potem oddał, bo miał pożyczony :)
U mnie w mieście panowały Commodore, zdarzały się Atari.
/borg
tylko Sznajder ;)
Klasa materiał. Ja poproszę tylko może o cichsze muzyczki tła, po całym filmie trochę w glowie szumi od tego. Poza tym jak zawsze super!
Zawsze mam problem z dobraniem tej głośności. To chyba dużo zależy od głośników :}
/borg
Świetny materiał. Na Atari w magnetofonach z systemem Turbo 2000 też ustawiało się głowice. Ja miałem na kartridźu program do ustawiania głowicy i często z niego korzystałem.
Właśnie się ostatnio zorientowałem, że mam magnetofon z Turbo do Atari. Musze zobaczyć, jak to działa na tym sprzęcie :)
/borg
Hmm, też miałem Turbo 2000, ale nigdy nie ustawiałem głowicy ^_-. Może szczęście or sth ;) Przy czym Turbo wymagało fizycznej modyfikacji magnetofonu, za którą swojego czasu brano 200tys PLN ;)
200 tysięcy? Ile wtedy Atari kosztowało? Z 2 miliony?
/borg
Hmm, to musiało być pomiędzy '89 a '91, bo w '91 wycofano banknoty 200tys., a pamiętam, że płaciłem za przeróbkę + zestaw gier (hmm 5-6 kaset) właśnie tym wycofanym później banknotem. Wg losowego Bajtka z '91 Atari 8-bitowe kosztowało mniej więcej 2 miliony wtedy, więc trafiłeś :)
Edit: ofc trzeba wziąć poprawkę na moją pamięć; równie dobrze z tych 200tys. przerabiający mógł mi wydać 190tys ;)
Ja (ja... ojciec) kupiłem Commodore z magnetofonem, BB i 2 kasetami za 2 300 000 w podobnym czasie (1993 chyba) :) Stąd cena 200 000 wydaje się być dość sensowna.
/borg
Mały błąd w 5:30 - jeżeli masz 8 poziomów sygnałów to masz jedynie 3 bity (000,001,010,010,100,101,110,111). Żeby uzyskać 8 bitów potrzebujesz 256 poziomów.
Poza tym świetny filmik, czekam na kolejne
Błąd zauważyłem jeszcze przed publikacją filmiku... Człowiek czasami jak coś mówi... to popłynie. W opisie jest errata tego i jeszcze jednego potknięcia :)
RetroGralnia spoko :) film pierwszej klasy, a błędy popełnia każdy :)
Fajny materiał.... Tajemnice dzieciństwa są już rozwiane. A czy dałbyś radę rozkminić temat systemów TURBO dla Atari, tzn. tzw. Turbo2000/3000/4000 oraz systemy zabezpieczeń (normal/turbo)? Mielibyśmy wtedy już kompletną wiedzę encyklopedyczną. :)
Super materiał! Miałem kilka kaset na Atari, które nie chciały mi się wczytywać. Kuzyn miał commodore ze śrubokręcikiem. Wpadłem na wspaniały pomysł, wywierciłem dziurkę w magnetofonie i spróbowałem pokręcić głowicą. Niestety to spowodowało, że już żadna gra mi się nie wczytywała.
Kręcenie na ślepo w C64 też nie kończyło się za dobrze :P Można było sobie śrubkę zupełnie wykręcić :P
/borg
Ja miałem opanowane ustawianie głowicy (c64) na słuch. Szczególnie przydatne przy grach w "normalu" gdzie nie było pasków :). Problemem były tylko strasznie głośnie zakłócenia słyszalne "nad" właściwym sygnałem z taśmy :)
Łoooo.... Ja miałem BB i program do ustawiania głowicy :)
Gratuluje słuchu :D
/borg
Kiedy włożyłem kasete z grami od Commodorka do zwykłego magnetofonu było słychać piski zmieniające swoją długość i tonacje brzmienia...czyżbym słyszał zapis gry?? :)
Pamietam .. ustawianie glowicy. dreptanie na paluszkach w trakcie wgrywania. Kaseciaki byly do bani, ale kady je w domu posiadal dlatego byly tania opcja do zapisu danych.
Ja nigdy nie miałem 8-bitowca z magnetofonem. Parę razy kiedyś u kolegi i kuzyna w coś tam graliśmy i z tymi kasetami to była przeprawa. Gry zajmowały od kilkunastu do kilkudziesięciu kilobajtów, a ładowały się po kilka, kilkanaście minut. Do tego strojenie głowicy co chwila itd. Ja miałem Amigę i na niej się wychowałem. Z dyskietkami nie było praktycznie żadnych problemów jeżeli się o nie dbało. Jedynie gry na kilku dyskietkach, które były źle zoptymalizowane potrafiły umęczyć bułę przy ciągłym zmienianiu dyskietek. Teraz bawię się emulatorami i przy wirtualnym wczytywaniu z pliku kasety można sobie przyspieszyć wczytywanie jak i działanie emulowanego komputera do kilkuset procent, więc to nie trwa tak długo. Czasem z ciekawości wczytywałem gry z normalną prędkością i rozumiem co czuł wtedy użytkownik kiedy po kilku minutach rytuału wywaliło grę. Całe szczęście, że teraz każdy może sobie pograć w te klasyki na byle jakim laptopie z emulatorami bez stawania na głowie.
2:28 czyżby widzimy wzór, z którego został zerżnięty MK450?
15:34 - dla modulacji dwuczęstotliwościowej (Atari) skos głowicy praktycznie nie ma znaczenia. Łapiemy częstotliwość, nie impulsy, jak w Commodore. Problemem w Atari były mega parszywej jakości kondzioły stosowane w filtrze "wycinającym" zera i jedynki z pisków nagranych na taśmie w taśmociągach CA12 i XCA12.
6:24 Proszę mi wyjaśnić jak Pan wyliczył te 130kB danych na 30 minutowej taśmie w Atari ?
Tu masz film jak przy pomocy adaptera wczytują gry na Atari w "Normalu"🕹🕹🕹🕹🕹🕹🕹🕹
Preliminary Monty - Gra ma 16 kilobajtów i wczytuje się nieco ponad 6 minut - czyli w 18 minut "normalu" to 48 kilobajtów a największą jaką znam na Atari 65 lub 800--kę
to chyba Basil - około 54 kilobajtów to wychodzi około 20 minut lub niewiele więcej - th-cam.com/video/pxZj9sn6FKk/w-d-xo.html&ab_channel=kbgblabs
Więc uwzględniając przerwy na taśmie to na 60 można było mieć około 150 kb. lub niewiele więcej. Ja na 90-tce w trybie Turbo blizzard miałem około 60 gier nagranych na obu stronach
kasety. ATARI 65 XE turbo Blizzard - th-cam.com/video/bmeYo_9A19s/w-d-xo.html&ab_channel=ŁukaszSzałaśny
Pochłonąłem. Pozdro.
Na początku do swojego Timexa używałem najbardziej popularnego wówczas Grundiga. Oczywiście ustawianie głowicy to była normalka :) Po jakimś czasie ojciec kupił mi taki bardziej specjalistyczny magnetofonik w RFNie - niestety nie pamiętam nazwy - przypominał te reporterskie, który miał przezajeb... funkcję: fizyczny potencjometr zwalniający i przyspieszający przesów taśmy! Do pewnego momentu to działało jak się używało dobrych zachodnich kaset, pamiętam że wczytywały się programy dużo szybciej :)
Genialne :D
Ma to sens - co prawda zmieniała się częstotliwość na wyższą, ale dopóki nie przekraczała jakiegoś progu (przyspieszania), a była czysta (dobre kasety) - to mogło sensownie działać :D
@@RetroGralnia Dokładnie tak. Metodą prób i błędów ustalałem najszybszy możliwy przesów i sam byłem zdziwiony jak dobrze to działa! Może znajdę gdzieś go na starych fotach... A potem już Amiga i dyskietki i zaczęła się inna bajka :)
Czy na komodorowych składankach skos głowicy może różnić się przy każdej grze, czy raczej całe kasety były nagrywane jednym skosem?
Jedynym. Twórcy składanek dbali o to też by wszystkie kasety miały ten sam skos. Dlatego głowice ustawiało się znacznie rzadziej niż legendy mówią...
fajne w tamtych komputerkach było to, że żeby je odpalić, uruchomić jakiś grę czy program, trzeba było już mieć jakieś minimum wiedzy informatycznej, teraz elektronika prowadzi za rączkę i nic od użytkownika nie wymaga
właśnie przez ten durny standard zapisu jako posiadacz Atari marzyłem o Commodore. Wpatrujesz się w skupieniu przez 20 min na licznik i w ostatniej chwili widzisz ERROOR. Nostalgia się włącza
Też to przechodziłm na programach nagranych w tzw.standardzie. Po przerobieniu magnetofonu na Turbo Blizzard i dokupieniu cartridga z loaderami różnica okazała się większa niż przejście z HDD na SDD :)
Bo trzeba było zainstalować Turbo Blizzard w magnetofonie i tak w 88 "Normal" a już w 89 Turbo i było tak - bajka z wczytywaniem z magnetofonu, oraz Kartridż z loaderami i Kopikami
th-cam.com/video/bmeYo_9A19s/w-d-xo.html&ab_channel=ŁukaszSzałaśny
Kurde prawie jak ja "wyżej"👍👍😉😉🕹🕹🕹🕹
Po pierwsze na Atari istniały systemy turbo tylko trzeba było mieć cartdrige z systemem. Cartdrige emulował DOS i w Atari była dostępna nowa litera dysku D: zarezerwowana dla stacji dyskietek. Pliki na kasetach miały też swoje nazwy. Atari wczytywalo header i sprawdzało czy nazwa zgadza się - jeśli tak - wczytywalo - jeśli nie - magnetofon szedł dalej do następnego headera. Dlatego wpisywało się zawsze L (load) D:*.* Wymagany był wtedy też zmodyfikowany magnetofon. Niestety nie wiem na czym ta modyfikacja polegała. Wiem natomiast że mój kolega miał magnetofon w którym turbo włączało się wpinając dodatkowy kabel do portu joysticka - i był to komputer Commodore C64. Na Atari też były gry z preloaderem i nie wymagały modyfikacji turbo. Oryginalna gra Super Fortuna miała loader który zmniejszał czas przerw między blokami (co najmniej bo tyle dało się wyslyszeć uchem podczas wczytywania) więc jakieś możliwości modyfikacji procesu ładowania były. Nie wyświetlała się wtedy jednak plansza ładowania gdyż Atari miało to ładowanie sprzężone jakoś z wyświetlaniem.
Ja jestem ciekawy czy istnieją sposoby, dzięki którym można by "załatać" jakoś ten błąd wgrywania w romie Atari, i czy istnieją wersje takich rom-ów.
Załatać się nie da, ale pewne loadery w grach (nawet nie turbo - bo turbo w atari jest tylko z modyfikacją magnetofonu) potrafią zwiększyć długość bloku - a im dłuższy blok tym rzadziej jest mierzony czas i spada prawdopodobieństwo pomyłki.
dzięki :)
Dobry materiał. Daję nerdowską okejkę ;)
Podziękować:)
fajny materiał, palec w górę, ale nie załapałem z tą różną prędkością przesuwu taśmy na początek i koniec kasety? Przecież o tym decyduje gumowa rolka dociskająca do "capstanu" by właśnie ta prędkość była stała a rolka to tylko nawija taśmę na szpulkę ?
Nie jestem specjalistą od mechanicznej konstrukcji magnetofonów - wiem tylko, po co były te rozbiegi według opisów formatów: do zbadania realnej prędkości taśmy, która mogła być różna i do dania czasu na rozpędzenie się silnika magnetofonu. Jeśli magnetofony zapełniały stałą prędkość, to tylko dobrze dla nas :)
Tak, taśma przesuwa się w teorii zawsze z tą samą prędkością, bez względu na to ile jest jej na szpulach. W praktyce jednak jakość zasilacza, silnika czy nawet obudowy kasety powodowała, że prędkość falowała, stąd też dla każdego rekordu była ona szacowana na bieżąco. Warto też dodać, że w procedurach systemu operacyjnego Atari, w części obliczającej prędkość jest koszmarny bug, który w pewnych okolicznościach powoduje zupełnie błędne obliczenie, czego efektem jest błąd odczytu. Stąd też wzięły się legendy o wychodzeniu z pokoju, unikaniu kichania czy tupania podczas ładowania gry. A prawda jest taka, że w wyniku tego buga raz na jakiś czas nawet wczytywanie idealnie nagranego programu na perfekcyjnym magnetofonie kończyło się niepowodzeniem.
Pozdrowienia i dzięki za fajny materiał :)
rzecz jasna... się powtarza :D
Witam... W Atari byla mozliwosc regulacji glowicyw standardowym magnetofonie. BTW ;-)
Którym? 1010, CA-12, XC-12 czy XCA-12?
No tak. To kiedy kolejny odcinek programowania w Basicu?
Jak ten filmik przekroczy 2 tysiące wyświetleń :)
Nie mam weny do nagrywania BASICa tak po prawdzie w tym momencie.
/borg
I jak tam wena? Jest już 3,6 k ;)
Nie wiem, jak to zrobiłeś :D
/borg
Atari również miał system turbo. Zwiększał prędkość około 10 razy. Wymagało to niestety przerobienia magnetofonu. Za to po zmianie nie były potrzebne loadery.
A nie był czasami potrzebny kartridż z turbo (czyli loader na zewnątrz programu)?
@@RetroGralnia Na Atari z tego co pamiętam nie. Fizyczna ingerencja w magnetofon załatwiała sprawę. Działało jak zwykle, tylko zamiast dwóch gier na stronie było zwykle ponad10. Po zmianie obsługiwało obie prędkości.
@@RetroGralnia Jak znajdę coś na temat, podczepię link.
Swietny material. Zapomniales tylko wspomniec o jeszcze jednej opcji na C64, mianowicie TSL, gdzie naglowek programu byl zapisywany w standardowej predkosci i zawieral on dodatkowo kod turboloadera dzieki czemu reszta danych ladowala sie juz z predkoscia turbo. Bylo to niesamowicie przydatne, bo nie wymagalo kartridza do ladowania programow (ani osobno ladowanego turbo), a programy ladowalo sie zwykla komenda LOAD.
13:35
@@xxxxxx-hj1vf Tam mowa o loaderach do gier, z TSLem nie ma to nic wspolnego ...
Ja pamiętam że kiedyś jak przegrywałem oryginalną grę na kasecie w c64 to na tej już skopiowanej pokazała mi się informacja że gra jest nielegalnie skopiowana i nie chciała się uruchomić. I to nie była tylko informacja - tylko cała sekwencja (program) który na zmieniającym się tle (poziome paski w róznych kolorach). Jak oni byli w stanie z kasety to sprawdzić?
Tak jakby na ATARI różnych TURBO nie było (do wyboru do koloru). Ja po kupieniu Atarynki odrazu Turbo zamontowałem. Ustawiało się głowicę tak samo. Bez modyfikacji - oryginalnie od producenta to zarówno magnetofon jak i stacja dysków od ATARI chodziły lepiej.
No właśnie też się zdziwiłem stwierdzeniem, że na Atari nie ustawiało się głowicy. Sam korzystam z 2 systemów turbo 2000 i 6000 i praktycznie do każdej kasety ustawiam inaczej głowicę.
Dokładnie, bez turbo wgrywane było niesamowicie długie. Ja korzystałem z Turbo 2002, miał nieco inne przerwy między blokami niż system 2000, inne wykresy na ekranie do ustawiania głowicy, pamiętam że jak pożyczałem kasety od kolegów (którzy głównie mieli system 2000) to ręcznie (magnetofon i pause) musiałem te przerwy korygować przy wgrywaniu, potem kopiować na swój system. Interesowałoby mnie omówienie również systemu z ZX Spectrum bo faktycznie to był "pierwszy" szeroko dostępny komputer w kraju (miałem kontakt z ZX Spectrum+) i biblioteka gier była niesamowicie wielka i miały TEN brytyjski tajemniczy klimat ;). Przyznaję że moje ATARI 65XE nigdy do końca nie zastąpiło mi pozytywnego wrażenia z ZX Spectrum, chociaż uwielbiałem swoje ATARI za niesamowicie ponadczasowy wygląd i wykonanie - wyjmowałem nie raz różne kable pod prądem i nigdy nic złego się nie stało. Niezwykle niezawodna i odporna konstrukcja IMHO. Atari od początklu było projektowane do domyślnej współpracy ze stacją dysków i tam po prostu lśniło. NIe do zapomnienia był brak wpisywania skomplokowanych komend aby program/grę wczytać, wszystko było bardzo proste, nowoczesne i dobrze przemyślane jak na tamte czasy. Dla mnie ATARI, C64 i ZX Spectrum to Święta Trójca 8-bit i zawsze powinno się je porównywać razem o ile to możliwe.
Na Atari nie było Turbo bez modyfikacji sprzętowej magnetofonu. Także osoby, które miały Atari z Pewexu o żadnym turbo nigdy nie słyszały. Na Spectrumie (właściwie Timiexie) uczyłem się programować, później było mi dziwnie przejść na Commodore, gdzie trzeba było pisać całe instrukcje :P
/borg
No ja właśnie ATARI miałem z Pewexu, zanosiło TO się do pana "Janusza Złotej Rączki" i bach - magia :D
@@RetroGralniaByły: Iron turbo i Turbo 2600. Bez problemu magnetofon pracował 2x szybciej (do 1300 bodów).
YT ciągle mi podsuwa te filmiki (z czego się nawet cieszę), to sobie zakomentuję... Atari zdaje się że w ogóle miało nie mieć magnetofonu, bo odczytywało z kasety sprzętowo w sposób analogiczny jak ze stacji dysków. Można było w pełni kontrolować nie tylko prędkość zapisu (te nieszczęsne body), ale też długości rekordów - do tego wystarczało zmienić parę bajtów kontrolnych i wywołać systemową procedurę I/O. Co ciekawe, rzeczy zapisane z większą prędkością (900 lub 1200 bodów) nie wymagały żadnych przeróbek ani specjalnych programów - Atari samo się kalibrowało i czytało dane. Oczywiście przyspieszony zapis to więcej błędów... Ale za to powstały programy do odzyskiwania danych z uszkodzonych kaset, które były w stanie (w razie wystąpienia błędu) natychmiast poprosić o przewinięcie taśmy o parę sekund i próbowały do skutku doczytywać uwalone rekordy. Np. Bulldozer Copy.
Inną fajną rzeczą było to, że atarowskie gry oryginalnie wydawane na kasetach często miały na drugiej ścieżce zapisaną muzykę, która była miksowana z dźwiękiem komputera i szła na monitor/telewizor, więc czekanie nie było aż tak straszne.
Ogólna refleksja jest taka, że te systemy motania się z impulsami tworzone były raczej przez ludzi, którzy niespecjalnie coś wiedzieli o systemach zapisu sygnałów na nośnikach magnetycznych, albo nie mieli czasu na prawidłowe wykonanie swojej pracy. Dlaczego? Wystarczy poczytać o różnych wariantach kodowania RLL, które pozwala upychać większe ilości bitów w sygnałach bez podnoszenia ich częstotliwości. Praktycznie niespotykane w przypadku 8-bitowych taśm.
Zastanawiam się, czy można byłoby kodować od razu pełne bajty, korzystając z np. 256 różnych częstotliwości w danej jednostce czasu. Usprawniłoby to znacznie transmisję, a zaoszczędzony czas można wykorzystać na mocną korektę błędów i ostatecznie mieć czas odczytu/zapisu krótszy około sześciokrotnie. Podejrzewam jednak, że rozróżnienie zbliżonych częstotliwości przekracza możliwości taśmy. Ale nawet 16 tonów dawałoby chyba od razu 4 bity zamiast jednego.
5:20 8 różnych wartości to 3 bity (bo 2^3=8)
👍🇵🇱🇵🇱👍👍🇵🇱🤗🤗
bez turbo to kaseciak "komodorka" byl najwolniejszy na rynku, wychodzi ze predkosc odczytu mial na poziomie 150 bodow
ktoś kojarzy takie zjawisko jak nadawanie przez radio programów komputerowych nocą na UKF'ie ? Nigdy nie byłem świadkiem, ale słyszałem o takiej praktyce.
Radiokomputer z rozglosni harcerskiej ale tylko na spectruma nadawali
@@strachster Nie tylko spectrum bo i Atari - sam koledze nagrywalem, bo mialem lepszy sprzet.
@@cbm80amiga może ja czytałem w bajtku czy innym podobnym ale jeszcze wydania lat 80-92 i pisali o spectrumnach tylko.
Kasety z grami dla C64 kopiowane w zwykłych magnetofonach dwukasetowych praktycznie nigdy nie działały i to bez względu na to jak dobrze ustawiło się głowicę. Może na wysokiej jakości sprzęcie to by działało ale na tak zwanych "jamnikach" nigdy... przynajmniej nie kojarzę.
Widzieliście Giana Sisters ładowane z winyla? Padłem
th-cam.com/video/zfri074Gph4/w-d-xo.html
Przecież magnetofony do ATARI również przestrajano i dokupowano Cartridge. Dzieki tej przeróbce ATARI wczytywał gry z taką samą prędkością co C64 .
To nie "również", bo w C64 nie trzeba było fizycznie niczego "przestrajać" (dokładać układy kable do magnetofonu) - tylko dzięki plastyczności systemu zrobić to programowo :)
@@RetroGralnia Zgadzam się :) Tylko w wielu filmach często pomija się fakt że ATARI można było przestroić i gry wczytywały się bardzo szybko. Wielu twórców filmów o komputerach 8 bitowych robi z ATARI niedołężny komputer. :)
Niestety kasety zapisane grami z Atari można było jedynie wypierdolić do śmieci. Zawsze używałem kaset marki Sony, TDK więc nie No nejmów. Po zakończeniu przygody z Atari postanowiłem je użyć do nagrywania muzyki z CD na kasetę (wieża Sony) i chuj dupa i kamieni kupa. Owszem nagraną miałem muzykę ale oprócz tego słychać było charakterystyczne piski wydawane przez magnetofon Atarynki, tak jakby głowica nagrywająca wieży nie była w stanie wymazać całego pasma i zastąpić go muzyką, tak więc kasety poszły do kosza.
Osiem mozliwych wartosci to nie jest bajt a 3 bity. Predkosc tasmy jest stala i noe zalezy od srednicy jaka jest mawinieta na szpulce. Odpowiada za to kapsztein czyli ta metalowa rolka z gumowym dociskiem ktora dba o stala predkosc tasmy.
przecież przy ATARI również było wiele systemów TURBO
Które wymagały sprzętowej modyfikacji magnetofonu.
@@RetroGralnia To fakt :)
Widać napracowanie.
Troszkę :)
/borg
Komodore...ten komputer nazywał się komo- dorrr fonetycznie :)
W moim sercu już na zawsze to "komodore" :)
Żaden komodorrsikstifor :P
/borg
Wiadomości kompletnie nie zrozumiałe.
Jesus...! Dyskietka przy tym to bułka z masłem.
Błędy, błędy, błędy. 8 'różnych pisków' to nie jest informacja o całym bajcie. Sekwencja pisk-nie_pisk już tak. 8 różnych pisków to informacja o 3 bitach.
Fajny artykuł ale zabrało w nim owych przykładowych dźwięków które brzmiały jak poezja. Myślałem ze tym artykule sobie przypomnę a tu nic 👎.
Tworząc filozofię zapisu w Atari ktoś wyszedł z jednego założenia: "nośnikiem jest kaseta audio, więc kodowanie musi spełniać normy zapisu dźwięku na kasecie Compact". Commodore podeszło do tego inaczej: "Przed głowicą przesuwa się nośnik magnetyczny, który do niczego innego nie zostanie użyty, więc po c**j się p*****lić z zapisem audio, jak można to potraktować tak, jak w każdym innym liniowym napisie na taśmie magnetycznej". ...Atari było dla humanistów, bo samcom pryszcze na ci**e wyskakiwały a samicom przestawała stawać kuśka, kiedy musieli wziąć wkrętak do ręki i ustawić głowicę... (problemy z narządami w odniesieniu do płci napisałem całkowicie świadomie :P)
To było głupie założenie, przy posiadaniu własnego magnetofonu. Bo rozumiem, że to miało sens, gdy magnetofon był "cywilny" (jak w Spectrumach, itp.)
/borg
Dokładnie to miałem na myśli - "to jest mój kot i będę... upppppps To jest nasz system zapisu oraz nasz taśmociąg i będziemy zapisywać dane tak, jak uznamy to za najbardziej sensowne"
Nudzi mnie już twoja uboga wiedza na temat atari. Połowa negacji o których opowiadasz w stosunku do atarynek to zwykłe bzdury. Comodore to comodore tamto. Zmień kanał na retro comodore bo większość materiałów skupia się tylko na tej marce. Wycofuje suba i żegnam.