Åwietny materiaÅ, twoje techniczne materiaÅy sÄ Åwietne, reszta oczywiÅcie teÅž, ale techniczne szczegolnie. MoÅže zrobiÅbyÅ/zrobilibyÅcie odcinek o tym jak dziaÅa procesor. Tak lopatologicznie, krok po kroku...cykl po cyklu. Pozdrawiam.
@@RetroGralnia W Comodore 64 pisaÅem programy na papierze tÅumaczyÅem na kod procka i wpisywaÅem taki kod do pamiÄci, teraz to siÄ chyba nie da tak zrobiÄ.
@@RetroGralnia zwrÃģÄmy uwagÄ, Åže 8051 ma taki doÅÄ "nadmiarowy" assembler, jak na mikrokontroler - czego zresztÄ dowodem jest sporo projektÃģw "homebrew computers" wykonanych w oparciu o tÄ kostkÄ.
super odcinek. ZazdroszczÄ wiedzy z tej dziedziny historii informatyki. chyba wyciÄ gnÄ swojego c64 i popykam w montezumÄ bo mnie nostalgia wziÄÅa.
Bardzo swietny material. Pozdrowienia od Serba mowiacego po polsku. :)
4 āļāļĩāļāļĩāđāđāļĨāđāļ§ +1
Warto wspomnieÄ o bardzo ciekawym rozwiniÄciu 6502 od WDC wÅaÅnie, ktÃģre poszÅo w nieco innym kierunku niÅž CSG 4510, a mianowicie o procesorze WDC 65816 (i jego wariantach), czyli... 16 bitowym 65C02, posiadajÄ cym takÅže tryb peÅnej zgodnoÅci z 8-bitowym 65C02. Procesorem byÅ zafascynowany Steve Wozniak i dlatego najbardziej znanym komputerem, zbudowanym na bazie tego ukÅadu, jest Apple IIgs. Obecnie moÅžna kupiÄ zarÃģwno sam procesor 65816, jak i pÅytki SBC z tym procesorem, wÅaÅnie od WDC. IstniaÅy takÅže plany produkcji ukÅadu 65832, procesora 32 bitowego, ktÃģry mÃģgÅby sprzÄtowo emulowaÄ 65816 i 65C02, ale ostatecznie firma WDC wstrzymaÅa ten projekt. TrochÄ szkoda, ale cÃģÅž...
coraz bardziej profesjonalnie dziaÅacie i powoli zbliÅžacie siÄ do formatu telewizyjnego. Marzy mi siÄ wskrzeszenie Telekomputera TVP i Ciebie Borgu bym widziaÅ w redakcji :)
Merytorycznie 10/10. Niemniej musisz popracowaÄ nad retorykÄ i mowÄ ciaÅa. W mojej opinii strasznie duÅžo gestykulujesz jak na mÃģwcÄ, a mowa momentami brzmi nienaturalnie. DziÄkujÄ za wartoÅciowy materiaÅ!
RdzeÅ 6502 napÄdzaÅ kilka moich pierwszych konsol/komputerÃģw i kojarzy siÄ bezsprzecznie z rewolucjÄ mikrokomputerÃģw obok takÅže doÅÄ popularnego Zilog Z80. Motoroli 6800 za to prÃģÅžno szukaÄ w komputerach/konsolach co pokazuje Åže mimo Åže szkolili firmy o nieuniknionej wyÅžej wymienionej rewolucji to sami udziaÅu w tej rewolucji nie wziÄli XD. Same 6502 mimo Åže piÅowali go aby byÅ tani okazaÅ siÄ najwydajniejszym CPU 8-bit, przynajmniej na cykl zegara. Szkoda Åže same MOSy nie byÅy aÅž tak popularne w erze 16-bit bo taki 65C816 wydaje siÄ Åže byÅ znacznie lepszÄ opcjÄ od Motoroli 68000 do komputera takiego jak np. Atari ST. Ba, nawet stare dobre 6502 z zegarem 8MHz byÅby wydajniejszy w np. grach od zastosowanego w ST Motorola 68000 a co dopiero jego 16-bit wersja. No ale przynajmniej Nintendo uÅžyÅo 65C816 w SNESie i mimo niskiego zegara procesor daje radÄ. OgÃģlnie 6502 to legenda, sam mam 5 w domu jak nie wiÄcej bo czasem moÅžna znaleÅšÄ je w dziwnych miejsach jak np. jako mikrokontroler monitora CRT albo innego sprzÄtu.
Jak to siÄ staÅo Åže nie trafiÅem do tej pory na ten materiaÅ i kanaÅ to nie wiem, jednak lepiej pÃģÅšno niÅž wcale. Åwietna robota obejrzaÅem film z zapartym tchem i zabieram siÄ za oglÄ danie kolejnych.ð Pozdrawiam serdecznie
Super ciekawy odcinek, fajnie Åže taki nowy kanaÅ siÄ rozwija. JuÅž osoby o tym pisaÅy ale muszÄ powtÃģrzyÄ - trochÄ mniej gestykulacji :P Wiem Åže to nawyk i coÅ o czym siÄ nie myÅli i nie kontroluje, ale jeÅli by tak chociaÅž stopniowo staraÄ siÄ to wyeliminowaÄ to przynajmniej za ileÅ tam filmÃģw powinno byÄ lepiej.
Kolejna niesamowita historia. Pytanie od laika, bo nie znalazÅem na ten temat wyjaÅnienia. Chodzi o listÄ instrukcji jakie posiada kaÅždy procesor. W jaki sposÃģb zostajÄ "umieszczone" te rozkazy w procesorze ? JakÄ majÄ fizycznÄ formÄ ? FilmÃģw o procesie produkcyjnym procesorÃģw jest mnÃģstwo, ale na to pytanie nie znalazÅem odpowiedzi. W jaki sposÃģb inÅžynierowe projektujÄ i umieszczajÄ rozkazy czy caÅe grupy instrukcji jak MMX czy SSE w procesorach ? I tu poÅrednio zwiÄ zane drugie pytanie odnoÅnie jÄzykÃģw programowania. W jaki sposÃģb sÄ one tworzone lub konkretniej w jakim jÄzyku jest tworzony np. asembler. PrzecieÅž musiaÅ istnieÄ jakiÅ pierwszy pierwotny jÄzyk w ktÃģrym czÅowiek porozumiewaÅ siÄ z maszynÄ . W jaki sposÃģb doszÅo do przejÅcia z taÅm perforowanych do pierwszego prawdziwego komputerowego jÄzyka ? I w jaki sposÃģb zostaÅ on stworzony ? W podrÄcznikach do programowania sÄ tylko suche fakty, czyli jÄzyki niskiego i wysokiego poziomu, ale nic konkretniejszego nie znalazÅem. MoÅže kiedyÅ zechcesz zrobiÄ o tym materiaÅ. Pozdrawiam
Nie ma na to prostej odpowiedzi... Znaczy jest: pierwszym jÄzykiem programowania jest matematyka. Programy, a wÅaÅciwie sposoby dziaÅania prostych automatÃģw moÅžna wyraziÄ za pomocÄ wzorÃģw matematycznych: dodawania, mnoÅženia, negacji. Ostatni raz w takie coÅ siÄ "bawiÅem" naÅcie lat temu na studiach: MoÅžna narysowaÄ graf, z oczkami i przejÅciami (czyli program), na jego podstawie wyznaczyÄ funkcje matematyczne, a funkcje zamieniÄ na bramki logiczne, a te na tranzystory. I to jest ten pierwszy krok, jeÅli chodzi o dalsze, to juÅž niestety wykracza poza mojÄ wiedzÄ "z gÅowy". /borg
DziÄki za odpowiedÅš. Dla mnie zawsze to byÅo fascynujÄ ce i chyba zawsze bÄdzie :) Inne pytanie - czy imprezy DKiG zostaÅy zawieszone odkÄ d prowadzicie muzeum ?
Imprezy DKIG robiÄ koledzy i koleÅžanki z DKIG.pl :P I chyba dalej je robiÄ :) My robiliÅmy RetroGralnia i rzeczywiÅcie odkÄ d mamy Muzeum robimy je niezwykle rzadko - w tym jeÅždÅženie na DKIG :) /borg
Moze dodam kilka sÅow od siebie. Generalnie assembler to niemal jezyk maszynowy, rozkazy procesora jedynie przedstawione w sposob bardziej przyjazny dla czlowieka. Rozkazy procesora sa zapisywane w postaci liczby w komorce pamieci. W takim 6502 rodzaj operacji zajmowal jeden bajt, wartosc tego bajtu okreslala rodzaj instrukcji. Jesli instrukcja miala jakis dodatkowy argument, to mogl on byc zapisany w kolejnym bajcie lub kilku. Po pierwszym bajcie procesor wiedzial czy ma odczytac kolejne bajty do tej komendy jako argument, czy to juz bedzie kolejna instrukcja. Warto jednak wiedziec, ze cos co w asemblerze kryje sie pod jednym mnemonikiem np LDA, Åadowanie akumulatora, to w jezyku maszynowym to caly zestaw roznych instrukcji, w zaleznosci do trybu adresowania. KiedyÅ programowaÅo siÄ umieszczjÄ c na taÅmie perforowanej wÅasnie bezpoÅrednio te liczby oznaczajÄ ce instrukcje (opcode'y) i argumenty do nich, w postaci binarnej. Najpierw powstaÅy jakieÅ mechaniczne uÅatwiacze tworzenia taÅm perforowanych, ktÃģre np liczbÄ dziesiÄtnÄ albo szesnastkowÄ wpisywanÄ na klawiaturze mechnicznej, zamieniaÅy automatycznie na dziurki na taÅmie. Nie wiem czy byÅy jakieÅ bardziej zaawansowane programatory mechaniczne do taÅm perforowanych. Bo daÅo by siÄ pewnie zrobiÄ taki, ktÃģry potrafiÅ przyjÄ Ä zamiast liczb, skrÃģty literowe instrukcji jak w asemblerze i zamieniaÄ od razu na dziurki na taÅmie perforowanej. Ale pisane programÃģw w innym programie moÅžna byÅo wprowadziÄ dopiero, kiedy do komputerÃģw wprowadzono komunikacjÄ z czÅowiekiem, za pomocÄ klawiatury i ekranu. Pierwsze takie programy (nazwijmy kompilatory) stworzono zapewne za pomoca taÅm perforowanych, a te pierwsze proste programy wspomagajÄ ce programowanie pozwoliÅy na stworzenie bardziej zaawansowanych. Obecnie do pisania kompilatora nie musisz uzywaÄ assemblera, tylko moÅžesz wykorzystaÄ jakiÅ juÅž istniejÄ cy jÄzyk programowania wyÅžszego poziomu. Ale tworÄ c program wykonujÄ cy ostatni etap kompilacji, musimy znaÄ jÄzyk maszynowy procesora, czyli opcode'y i argumenty do niego przypisane. Bo koÅcowo musi powstaÄ ciÄ g instrukcji w jÄzyku maszynowym, czyli w postaci ciÄ glu liczb orzumianych przez procesor. Dawniej przydzielanie konkretnych wartosci pierwszego bajtu (opcode) do konkrentej komendy zalezaÅo od inÅžyniera projektujÄ cego mikroprocesor i zwykle siÄ robiÅii tak, aby doÅÄ Åatwo byÅo dekdodowaÄ wszystkie opcode, do wysterowania odpowednich blokow procesora, aby wykonaÅ komendÄ. ÅÄ two, czyli za pomocÄ maÅej iloÅci bramek logicznych a co za tym idzie malej iloÅÄi tranzystorÃģw, a do tego szybko. W tych dawnych maÅych procesorach robiÅo siÄ to czÄsto tak, Åže konkretny bit lub zestaw bitÃģw odpowiadaÅ za konkretna sprawÄ. Czyli np w takich 8 bitowym opcode procesor z kilku bitÃģw wiedziaÅ, ze chodzi o dodawanie, co byÅo zamieniane na wysterowanie odpowiednich linii logicznych uruchamiajÄ cych ALU w trybie dodawnia, i to w konkretnym cyklu zegara. Z kilku innych bitÃģw wiedziaÅ, Åže ma np konkretny tryb adresowania (niezaleznie od komendy) i ile cykli zegrara bedzie trwaÅo wykonanie komendy oraz ile bajtow tej komendy musi jeszcze doczytaÄ. Z innego bitu mogl wiedzieÄ czy uzywa indexu X i Y itd. Takie rozmieszczenie opcodÃģw przekÅadaÅo siÄ na proste w realizacji sterowanie elementami logicznymi procesora. MogÅo byÄ tak, Åže konkretny bit opcode sterowaÅ bezpoÅrednio jakÄ Å liniÄ sterujÄ cÄ jakimÅ blokiem procesora np ALU, albo kilka bitÃģw byÅo podÅÄ czonych do dekodera binarnego typu 1 z n. Np 2 bity- 4 linie sterujÄ ce. I w zaleÅžnoÅci od wartoÅÄi tych dwÃģch bitÃģw wysterowana byÅa jedna linia. Czyli wtedy to raczej konstrukcja procesora okresÅaÅa zestaw instrukcji i opcode'ow do nich przypisanych, a nie odwrotnie. I dlategpo np LDX i LDY w tym samym trybie adresiowania beda miaÅy bardzo podobny opcode. Np w 6502 opcode LDX i LDY zawsze roÅžnia siÄ tylko jednym bitem dla takiego samego typu adresowania. Tak samo dla tych instrukcji adresowanie z offsetem i bez offsetu teÅž rÃģÅžni siÄ jednym bitem w opcode. Zestaw opcode dla 6502 znjadziesz np tu: www.6502.org/tutorials/6502opcodes.html. Jednak odkÄ d procesory sÄ duÅžo bardziej rozbudowane, szczegÃģlnie od czasÃģw AMD K6, i nie musimy sie ograniczac do tysiecy tranzystorÃģw, a mamy ich miliardy, to najczeÅciej w procesorze jest zapisana tablica dekodujÄ ca. Czyli taki zestaw komÃģrek pamieci, ktÃģre majÄ zapisane wszelkie parametry komend kryjÄ cych siÄ pod danym numerkiem (opcode). Tzn opcode instrukcji daje nam adres (wiersz) tablicy ktory mamy odczytaÄ, aby otrzymaÄ wszystkie bity sterujÄ ce blokami procesora. I w takim wypadku mamy peÅnÄ dowolnoÅÄ w przydzielaniu numerÃģw opcode dla danej komendy. W x86 dd czasÃģw AMD K6, instrukcja prpogramu zapisana w pamiÄci i odczytana przez procesor jest zamieniana poprzez tablicÄ na caÅy zestaw mikroinstrukcji wewnatrz procesora i zapisywana w specjalnej kolejce, a procesor jest zbudowany z niezaleznych blokÃģw, do ktorych trafiaja te mikroinstrukcje. Z tego co kojarzÄ, obecnie w x86 pamiÄÄ cache L1 przeznaczona na iknstrukcje nie zapsiuje juz instrukcji porogramu, tylko juz zdekodowane mikroinstrukcje. Dzieki temu przy wykonywaniu pÄtli, nie trzeba dekodowac ciÄ gle tych samych instrukcji na mikroinstrukcje. Inne procesory chyba tez podÄ ÅžajÄ tÄ drogÄ . DokÅadnych szczegÃģÅÃģw dekodowania instrukcji wewnatrz porcesora obecnie nikt publicznie nie podaje, bo obecnie to tam kryje siÄ optymalizacja w szybkoÅci wykonywania kodu przez procesor.
Pozdrawiam ciekawe informacje.ChÄtnie pograÅbym sobie na C64 ale mam padniÄty jeden z portÃģw Åžal mi to wyrzuciÄ a nie wiem co zrobiÄ moÅže ktoÅ pomoÅže lub doradzi.
Szkoda . Ta firma i ich technologia nie poradziÅa by sobie moÅže w roli producenta procesorÃģw, ale mikroprocesory i mikrosterowniki, to byÅ ich Åwiat. Kto wie, czy byÅmy teraz nie mieli zamiast Arduino, Mosuino, a wszystkie wynalazki do C64 byÅy by nadal na MOSie, a nie na Atmedze... /borg
@@RetroGralnia Ostatnio przez ArduinoLeonardo podÅÄ czyÅem klawiaturÄ od A500 do pc. Na Mosuino byÅo by zacniej ;) Tak siÄ zastanawiam... Czy MOS przypadkiem nie zinformatyzowal nasz kraj???
Ja jakiÅ czas temu podÅÄ czyÅem tak klawkÄ od C64. No oba najpopularniejsze u nas komputery 8-bitowe byÅy na Mosie :P - ale i ZX Spectrum z Zilogiem 80 siÄ pojawiaÅ :) /borg
youtube WTF where did the auto generated sub titles option go?, I don't speak the language please translate and provide American English sub titles. THANK YOU!
Google must just add it :) Relay, adding subtitles manually just takes too long.... We even don't have auto-sync option... I tried paid third party solution but the error level was to high... I envy English speakers this option so much ;/
JeÅželi ktoÅ chce zapoznaÄ siÄ z programowaniem niskopoziomowym - w assemblerze - to polecam 6502, prosta architektura, 2 uniwersalne rejestry + akumulator, adresowanie 64 KB, to jest coÅ co moÅže opanowaÄ bez problemu nawet nastolatek :)
@@Grasol x86 jest bez porÃģwania bardziej skomplikowany, jeÅli ktoÅ nie chce siÄ na starcie zniechÄciÄ a szybko zobaczyÄ rezultaty to 6502 jest bezkonkurencyjny. Nawet Ãģwczesny z80 byÅ duÅžo bardziej zÅoÅžony mimo Åža jako nastolatek znaÅem doÅÄ dobrze oba procesory to 6502 byÅby nadal moim wyborem numer 1 gdybym miaÅ zaczynaÄ temat "od zera" - ledwo kilkadziesiÄ t rozkazÃģw, kilka trybÃģw adresowania, prÃģg wejÅcia jest bardzo Åagodny.
@@GrzegorzKotarski oczywiÅcie jak ktoÅ chce zobaczyÄ, wiedzieÄ jak dziaÅa proste CPU to jasne Åže 6502 jest wyborem idealnym. A co do zniechÄcenia siÄ do ja siÄ nie zniechÄciÅem a wrÄcz przeciwnie. Ale moÅže dlatego Åže kiedy patrzyÅem pierwszy raz na kod assembly x86 to nawet nie wiedziaÅem Åže to jest assembly a tym bardziej x86 heh :) i tak siÄ zakochaÅem w low leverze (szeroko pojÄtym)
@@GrzegorzKotarski teÅž tak KIEDYÅ uwaÅžaÅem - ale jednak po latach zmieniÅem zdanie. 6502 mocno ogranicza przez swojÄ prostotÄ. ZaÅ x86 da siÄ "ogarnÄ Ä", jeÅli postÄpowaÄ w nauce bez poÅpiechu i systematycznie - ksiÄ Åžka Duntemanna dla poczÄ tkujÄ cych ("ZrozumieÄ assembler") jest naprawdÄ caÅkiem niezÅym "primerem", tylko - niestety - tÅumaczenie jest doÅÄ niechlujne.
@@beholder2012 wÅaÅciwie nie wiem co chciaÅeÅ przez to powiedzieÄ :) 6502 ogranicza przez prostotÄ? Powiedz to osobom ktÃģre do dziÅ tworzÄ produkcjÄ na 8-bitowe komputerki, lub chociaÅž sprÃģbuj stworzyÄ coÅ ZBLIÅŧONEGO do tych produkcji. ZaczÄ Ä coÅ robiÄ jest najlepiej wÅaÅnie od rzeczy prostych, tak by siÄ nie zniechÄciÄ na starcie. To Åže oÅmiobitowe procesory sÄ proste nie znaczy wcale Åže proste muszÄ byÄ produkty. NiektÃģre to prawdziwe dzieÅa sztuki gdzie programiÅci wyciskajÄ z nich Ãģsme poty :)
Moim. Zdaniem to bie jest tak jak mozna stworzyc procesor nie znajac technologi skas ta technologia siebwziela nikt z gruszki ni z pietruszki nie wytworzyl tego ktos nam to dal
Kto wie, czy nie byÅ to najwaÅžniejszy procesor w historii komputerÃģw? Bez niego nie byÅoby Apple II i wszystkiego co wiÄ Åže siÄ z tÄ maszynÄ . Nie byÅoby teÅž Atari i Commodore C-64. Czy w ogÃģle doszÅoby do rewolucji komputerowej z lat 80-tych, gdy komputery masowo trafiÅy do uÅžytkownikÃģw domowych.
@@spavatch to nie jest zadne dywagowanie, poniewaz odpowiedz jest oczywista - nie, nie bylbys tym samym czlowiekiem gdyby Twoim rodzice sie nie spotkali. Ktos w koncu wymyslil by te "inne 6502", moze nie tak szybko, moze w innej architekturze, ale to ono zajeloby jego miejsce w historii. I prowdopodobnie bylibysmy z niego tak samo zadowoleni jak z tego prawdziwego. Tak mysle.
@Jarek Nowak - jestem tego samego zdania i w gruncie rzeczy do tego zmierzaÅem. MoÅžliwe, Åže coÅ by powstaÅo, choÄ niekoniecznie, byÄ moÅže rynek zadowoliÅ by siÄ tym co juÅž byÅo dostÄpne, czy to z braku alternatywy czy dlatego, Åže nowa alternatywa nie byÅaby satysfakcjonujÄ ca. Ale niezaleÅžnie od tego jak to by siÄ potoczyÅo to jednak Åwiat techniki komputerowej byÅby nieco inny, moÅže gorszy, moÅže lepszy, ale nie ten sam
Szczytem masochiizmu bylo programowanie mera 9150 w trybie bezposrednim przelacznikami. Oczywiscie maszynowo. Masakra. Jak ktos mial kontakt z mera to wie o czym mowie. Jeden blad i od poczatku.
MOS 6502 nie rozpoczal zadnej rewolucji tylko byl proba wydarcia kawalka tortu z rynku i odpowiedzia na intelowskiego 8008/8080 ktory byl produkowany juz 2 lata wczesniej. jak sie przeczyta ksiazke z teza na wyrost i powtorzy ja 100 razy to nie oznacza ze to nagle zmieni historie. MOS to slepa galaz ewolucji i nie bylo w niej zadnej rewolucyjnosci.
Ale brednie xD 6502 byl wydany, bo motorola nie chciala 6800 rozwijac, wiec inzynierowie wzieli sprawe w swoje rece i zrobili 6502, sprzedajac go za ulamek ceny 6800. Podobna sytuacja miala miejsce z i8080, inzynierowie poszli do ZIloga, zeby Z80 zaoferowac.
@@beholder2012 Moglbym napisac tylko, ze "Przeczy" rownajac sie do poziomu odpowiadajacego ale sprobujemy to argumentowac: 6502 nie bylo zadna odpowiedzia na intela a zdecydowanie rozwinieciem motoroli 6800, ktory to 6800 z kolei moze i byl odpowiedzia na ten badziew intela. 6502 byl pierwszy procesorem z potokowoscia i mial bardzo krotka latencje przerwan, co dalo mu wiele zastosowan tam, gdzie nie widac tego na wierzchu, jak np w sprzecie medycznym. Rozpowszechnienie w komputerach domowych zawdzieczal jednak glownie znacznie nizszej cenie niz konkurencja. Procesory intela to byla slepa uliczka ale intel nachapal sie tyle hajsu, ze trupa pudruje sie do dzisiaj. Kazdy jeden komputer po IBM PC byl znacznie lepszy niz tenze lub jego klony ale przez te wlasnie klony zadne lepsze rozwiazania nie mogly sie na rynku przebic, poza niszami, w ktorych w koncu i PC zaczely dominowac po wielu latach (DTP, muzyka, grafika, pecety latami nadawaly sie tylko do smutnych programow w trybie tekstowym)
@@C64Lover otÃģÅž (nie zniÅžajÄ c siÄ do agresywno-czepiackiego poziomu odpowiadajÄ cego) zwrÃģcÄ tylko uwagÄ, Åže jego przedmÃģwca stwierdziÅ byÅ, Åže "MOS 6502 nie rozpoczal zadnej rewolucji tylko byl proba wydarcia kawalka tortu z rynku" - i JEST TO PRAWDA, Åže grupa inÅžynierÃģw dostrzegÅa pewien POTENCJAÅ RYNKOWY w swoim pomyÅle - i nie pomyliÅa siÄ, jak wiemy z historii - a te rozliczne zalety i fakt, Åže 6502 "byÅ rozwiniÄciem 6800", i inne "mÄ droÅci" ktÃģrymi usiÅuje popisywaÄ siÄ c64power.com - w Åžaden sposÃģb nie przeczÄ oczywistemu faktowi, Åže grupa osÃģb chciaÅa mieÄ jakiÅ udziaÅ w rynku procesorÃģw. MaÅo tego: c64power.com gÅÄboko myli siÄ twierdzÄ c, Åže "podobna sytuacja miala miejsce z i8080, inzynierowie poszli do ZIloga, zeby Z80 zaoferowac" - otÃģÅž oni nie "poszli do Ziloga", tylko sami Ziloga zaÅoÅžyli. Tak wiÄc zalecam nie podniecaÄ siÄ tak ani nie zaperzaÄ. I uczyÄ siÄ, zamiast usiÅowaÄ popisywaÄ siÄ tym, czego - jak widaÄ na zaÅÄ czonym obrazku - za dobrze siÄ nie zna.
@@beholder2012 Ale wÅÄ snie na tym polega rewolucja, Åže negujemy zastany porzÄ dek i prÃģbujemy wprowdziÄ nowy. A czymÅ takim byÅo odejÅcie od drogich procesorÃģw, tylko do skpomplikowanych i drogich urzÄ dzeÅ dla profesjonalistÃģw i zrobienie prostszego procesora duÅžo bardziej przystÄpnego cenowo. Jak widac Motorola jak i Intel chciaÅy iÅc w coraz bardziej skomlikowane i drogie ukÅady, opierajÄ c model biznesu na oferowaniu supportu przy prpodukcji bardzo drogich urzÄ dzeÅ, z zaawansowanymi fukcjami. MOS zmieniÅo rynek procesorÃģw i model biznesowy ich producentÃģw. W tym kontekÅcie byÅa to rewolucja. Nie w kontekÅcie samej budowy, czy zasady dziaÅania procesorÃģw, bo ta siÄ zbytnio nie zmieniÅa, za ich sprawÄ .
dziÄkujÄ za bardzo ciekawy odcinek. poczuÅem siÄ jakbym oglÄ daÅ prawdziwÄ "SondÄ"
Bardzo dziÄkuje, za takie porÃģwnanie :)
Ale machasz rÄkoma ðĪ
MÄ drego to miÅo posÅuchaÄ.
Sonda! piÄkne czasy byÅy. W oczekiwaniu na program czÄsto wertowaÅem MÅodego Technika! :D Pozdro!
@@RetroGralnia czy jest mozliwosc zamiany konsol u was ja posiadam atari 2600 ???
Åwietny materiaÅ, twoje techniczne materiaÅy sÄ Åwietne, reszta oczywiÅcie teÅž, ale techniczne szczegolnie. MoÅže zrobiÅbyÅ/zrobilibyÅcie odcinek o tym jak dziaÅa procesor. Tak lopatologicznie, krok po kroku...cykl po cyklu.
Pozdrawiam.
Chyba juÅž zawsze 6502 bÄdzie moim ulubionym do programowania w assemblerze ;) Pozdrawiam!
Tak to przykÅad dobrego CPU
To chichot historii, Åže jedyny asembler, o ktÃģrym mogÄ powiedzieÄ, Åže go znaÅem dobrze, to nie 6502 a 8051 :P
@@RetroGralnia W Comodore 64 pisaÅem programy na papierze tÅumaczyÅem na kod procka i wpisywaÅem taki kod do pamiÄci, teraz to siÄ chyba nie da tak zrobiÄ.
@@RetroGralnia zwrÃģÄmy uwagÄ, Åže 8051 ma taki doÅÄ "nadmiarowy" assembler, jak na mikrokontroler - czego zresztÄ dowodem jest sporo projektÃģw "homebrew computers" wykonanych w oparciu o tÄ kostkÄ.
@ãã ChciaÅem kupiÄ Asembler ale byÅ tylko w wersji na dyskietki, a cena byÅa wiÄksza od komputera :(
Super program. PodziÄkowanie. Konkretnie, interesujÄ co, zwarcie. Szacun.
Niesamowite czasy i niesamowici ludzie pasjonaci - umysÅy , wykonywali coÅ niemoÅžliwego ... teraz juÅž takich nie ma !
super odcinek. ZazdroszczÄ wiedzy z tej dziedziny historii informatyki. chyba wyciÄ gnÄ swojego c64 i popykam w montezumÄ bo mnie nostalgia wziÄÅa.
Bardzo swietny material. Pozdrowienia od Serba mowiacego po polsku. :)
Warto wspomnieÄ o bardzo ciekawym rozwiniÄciu 6502 od WDC wÅaÅnie, ktÃģre poszÅo w nieco innym kierunku niÅž CSG 4510, a mianowicie o procesorze WDC 65816 (i jego wariantach), czyli... 16 bitowym 65C02, posiadajÄ cym takÅže tryb peÅnej zgodnoÅci z 8-bitowym 65C02. Procesorem byÅ zafascynowany Steve Wozniak i dlatego najbardziej znanym komputerem, zbudowanym na bazie tego ukÅadu, jest Apple IIgs. Obecnie moÅžna kupiÄ zarÃģwno sam procesor 65816, jak i pÅytki SBC z tym procesorem, wÅaÅnie od WDC. IstniaÅy takÅže plany produkcji ukÅadu 65832, procesora 32 bitowego, ktÃģry mÃģgÅby sprzÄtowo emulowaÄ 65816 i 65C02, ale ostatecznie firma WDC wstrzymaÅa ten projekt. TrochÄ szkoda, ale cÃģÅž...
Gratulacje. Åwietny film.
Wreszcie fajna gradacja kolorystyczna. Dobry kontrast i kolory.
coraz bardziej profesjonalnie dziaÅacie i powoli zbliÅžacie siÄ do formatu telewizyjnego. Marzy mi siÄ wskrzeszenie Telekomputera TVP i Ciebie Borgu bym widziaÅ w redakcji :)
Hehe. Na takie filmy to jest czas niestety tylko raz... na jakiÅ czas :P
/borg
Merytorycznie 10/10.
Niemniej musisz popracowaÄ nad retorykÄ i mowÄ ciaÅa. W mojej opinii strasznie duÅžo gestykulujesz jak na mÃģwcÄ, a mowa momentami brzmi nienaturalnie.
DziÄkujÄ za wartoÅciowy materiaÅ!
Nadmiarowa gestykulacja, poza tym fajny materiaÅ :)
RdzeÅ 6502 napÄdzaÅ kilka moich pierwszych konsol/komputerÃģw i kojarzy siÄ bezsprzecznie z rewolucjÄ mikrokomputerÃģw obok takÅže doÅÄ popularnego Zilog Z80. Motoroli 6800 za to prÃģÅžno szukaÄ w komputerach/konsolach co pokazuje Åže mimo Åže szkolili firmy o nieuniknionej wyÅžej wymienionej rewolucji to sami udziaÅu w tej rewolucji nie wziÄli XD. Same 6502 mimo Åže piÅowali go aby byÅ tani okazaÅ siÄ najwydajniejszym CPU 8-bit, przynajmniej na cykl zegara. Szkoda Åže same MOSy nie byÅy aÅž tak popularne w erze 16-bit bo taki 65C816 wydaje siÄ Åže byÅ znacznie lepszÄ opcjÄ od Motoroli 68000 do komputera takiego jak np. Atari ST. Ba, nawet stare dobre 6502 z zegarem 8MHz byÅby wydajniejszy w np. grach od zastosowanego w ST Motorola 68000 a co dopiero jego 16-bit wersja. No ale przynajmniej Nintendo uÅžyÅo 65C816 w SNESie i mimo niskiego zegara procesor daje radÄ. OgÃģlnie 6502 to legenda, sam mam 5 w domu jak nie wiÄcej bo czasem moÅžna znaleÅšÄ je w dziwnych miejsach jak np. jako mikrokontroler monitora CRT albo innego sprzÄtu.
Jak to siÄ staÅo Åže nie trafiÅem do tej pory na ten materiaÅ i kanaÅ to nie wiem, jednak lepiej pÃģÅšno niÅž wcale. Åwietna robota obejrzaÅem film z zapartym tchem i zabieram siÄ za oglÄ danie kolejnych.ð Pozdrawiam serdecznie
Idzie borek, chowajcie dyskietki!
Super ciekawy odcinek, fajnie Åže taki nowy kanaÅ siÄ rozwija. JuÅž osoby o tym pisaÅy ale muszÄ powtÃģrzyÄ - trochÄ mniej gestykulacji :P Wiem Åže to nawyk i coÅ o czym siÄ nie myÅli i nie kontroluje, ale jeÅli by tak chociaÅž stopniowo staraÄ siÄ to wyeliminowaÄ to przynajmniej za ileÅ tam filmÃģw powinno byÄ lepiej.
Brawo!
Ogladalem z przyjemnoscia.
Super filmik. Wiele ciekawych informacji. Ekstra sÄ te wstawki z wywiadÃģw.... i materiaÅy video zwiÄ zane z tymi procesorami firmy MOS.
Mega, mega, mega Åwietny materiaÅ...dziÄki:)
Bardzo ciekawy odcinek. Czekamy na kurs asemblera procesora MOS6502 ;)
Åwietny materiaÅ.ð
Bardzo dobry i ciekawy odcinek. Szacun Borg, szacun panowie.
Dobra robota Borg. OglÄ daÅem te 29 minut z ciekawoÅciÄ . DziÄki !!
DziÄkuje :) Utrzymanie uwagi, to waÅžny wskaÅšnik :)
ZwÅaszcza mnie bo szybko siÄ nudzÄ. Jeszcze raz dziÄki za odcinek i spÄdzony czas na znalezienie materiaÅÃģw.
Åwietny film. DziÄki Borg.
WspaniaÅy odcinek! DziÄkujÄ!:))
Smutno mi siÄ zrobiÅo na koÅcu programu.Borg , naprawdÄ rewelacyjny materiaÅ. DziÄki za rozpowszechnianie wiedzy, ktÃģra niby jest ogÃģlnie dostÄpna, ale niewidoczna wÅrÃģd zalewu informacyjnych Åmieci.
Ciekawy kawaÅek historii.
Åwietny odcinek, ciekawie opowiedziany.
Dobra robota, pozdrawiam :-)
To siÄ oglÄ da :)
Uwielbiam te techniczne materiaÅy. Oby jak najwiÄcej takich! :)
Dobrze siÄ sÅucha Pana brewkÄ
Åwietny materiaÅ! Super robota! Åapka w gÃģrÄ. :)
Super odcinek
Super ciekawy materiaÅ! :) DziÄki Borg!
Åwietny materiaÅ Borg!
Jeszcze do nadrobienia mam (mam nadziejÄ) Åwietny film sprzed tygodnia. :)
12:00 chyba sobie zrobiÄ fototapetÄ na ÅcianÄ lub dywanik jak sÄ dostÄpne zdjÄcia! XD
Tak jak Z80, tak i 6502 to kultowe uP. DziÄki takim zapaleÅcom je mamy. A moÅže by tak materiaÅ o tym pierwszym procesorze?
Jaki procesor masz na myÅli?
@@RetroGralnia Z80
@@LeszczAmiga A wiesz, zaczÄ Åem pisaÄ kiedyÅ taki scenariusz, ale o dziwo - jest maÅo ciekawych materiaÅÃģw ÅšrÃģdÅowych :(
Ale to jest dobre, drugi raz oglÄ dam
Åwietny odcinek! DziÄki :)
Bardzo ciekawy materiaÅ :) Teraz wystarczy pokazaÄ o co chodziÅo z tÄ instrukcjÄ ROR (ãĢââŋâ)ãĢ
W tle leci muzyka, skojarzyÅa mi siÄ z: Setherian - Misanthrope Matters
WDC zrobiÅo teÅž 16-bitowe 65C816.
filmy od RetroGralni the best :)
Koszulki do nabycia w muzeum? ChÄtnie bym przygarnÄ Å takiego suvenira :D
16:18
Skoro to procesor MOS 6502 to dlaczego na tej tablicy jest napisane MCS 6502?
Procesor nazywaÅ siÄ MOS 6502, ale miaÅ numer katalogowy MCS6502 :)
Kolejna niesamowita historia. Pytanie od laika, bo nie znalazÅem na ten temat wyjaÅnienia. Chodzi o listÄ instrukcji jakie posiada kaÅždy procesor. W jaki sposÃģb zostajÄ "umieszczone" te rozkazy w procesorze ? JakÄ majÄ fizycznÄ formÄ ? FilmÃģw o procesie produkcyjnym procesorÃģw jest mnÃģstwo, ale na to pytanie nie znalazÅem odpowiedzi. W jaki sposÃģb inÅžynierowe projektujÄ i umieszczajÄ rozkazy czy caÅe grupy instrukcji jak MMX czy SSE w procesorach ?
I tu poÅrednio zwiÄ zane drugie pytanie odnoÅnie jÄzykÃģw programowania. W jaki sposÃģb sÄ one tworzone lub konkretniej w jakim jÄzyku jest tworzony np. asembler. PrzecieÅž musiaÅ istnieÄ jakiÅ pierwszy pierwotny jÄzyk w ktÃģrym czÅowiek porozumiewaÅ siÄ z maszynÄ . W jaki sposÃģb doszÅo do przejÅcia z taÅm perforowanych do pierwszego prawdziwego komputerowego jÄzyka ? I w jaki sposÃģb zostaÅ on stworzony ? W podrÄcznikach do programowania sÄ tylko suche fakty, czyli jÄzyki niskiego i wysokiego poziomu, ale nic konkretniejszego nie znalazÅem. MoÅže kiedyÅ zechcesz zrobiÄ o tym materiaÅ. Pozdrawiam
Nie ma na to prostej odpowiedzi... Znaczy jest: pierwszym jÄzykiem programowania jest matematyka. Programy, a wÅaÅciwie sposoby dziaÅania prostych automatÃģw moÅžna wyraziÄ za pomocÄ wzorÃģw matematycznych: dodawania, mnoÅženia, negacji. Ostatni raz w takie coÅ siÄ "bawiÅem" naÅcie lat temu na studiach: MoÅžna narysowaÄ graf, z oczkami i przejÅciami (czyli program), na jego podstawie wyznaczyÄ funkcje matematyczne, a funkcje zamieniÄ na bramki logiczne, a te na tranzystory.
I to jest ten pierwszy krok, jeÅli chodzi o dalsze, to juÅž niestety wykracza poza mojÄ wiedzÄ "z gÅowy".
/borg
DziÄki za odpowiedÅš. Dla mnie zawsze to byÅo fascynujÄ ce i chyba zawsze bÄdzie :)
Inne pytanie - czy imprezy DKiG zostaÅy zawieszone odkÄ d prowadzicie muzeum ?
Imprezy DKIG robiÄ koledzy i koleÅžanki z DKIG.pl :P I chyba dalej je robiÄ :) My robiliÅmy RetroGralnia i rzeczywiÅcie odkÄ d mamy Muzeum robimy je niezwykle rzadko - w tym jeÅždÅženie na DKIG :)
/borg
Moze dodam kilka sÅow od siebie. Generalnie assembler to niemal jezyk maszynowy, rozkazy procesora jedynie przedstawione w sposob bardziej przyjazny dla czlowieka. Rozkazy procesora sa zapisywane w postaci liczby w komorce pamieci. W takim 6502 rodzaj operacji zajmowal jeden bajt, wartosc tego bajtu okreslala rodzaj instrukcji. Jesli instrukcja miala jakis dodatkowy argument, to mogl on byc zapisany w kolejnym bajcie lub kilku. Po pierwszym bajcie procesor wiedzial czy ma odczytac kolejne bajty do tej komendy jako argument, czy to juz bedzie kolejna instrukcja. Warto jednak wiedziec, ze cos co w asemblerze kryje sie pod jednym mnemonikiem np LDA, Åadowanie akumulatora, to w jezyku maszynowym to caly zestaw roznych instrukcji, w zaleznosci do trybu adresowania. KiedyÅ programowaÅo siÄ umieszczjÄ c na taÅmie perforowanej wÅasnie bezpoÅrednio te liczby oznaczajÄ ce instrukcje (opcode'y) i argumenty do nich, w postaci binarnej. Najpierw powstaÅy jakieÅ mechaniczne uÅatwiacze tworzenia taÅm perforowanych, ktÃģre np liczbÄ dziesiÄtnÄ albo szesnastkowÄ wpisywanÄ na klawiaturze mechnicznej, zamieniaÅy automatycznie na dziurki na taÅmie. Nie wiem czy byÅy jakieÅ bardziej zaawansowane programatory mechaniczne do taÅm perforowanych. Bo daÅo by siÄ pewnie zrobiÄ taki, ktÃģry potrafiÅ przyjÄ Ä zamiast liczb, skrÃģty literowe instrukcji jak w asemblerze i zamieniaÄ od razu na dziurki na taÅmie perforowanej.
Ale pisane programÃģw w innym programie moÅžna byÅo wprowadziÄ dopiero, kiedy do komputerÃģw wprowadzono komunikacjÄ z czÅowiekiem, za pomocÄ klawiatury i ekranu. Pierwsze takie programy (nazwijmy kompilatory) stworzono zapewne za pomoca taÅm perforowanych, a te pierwsze proste programy wspomagajÄ ce programowanie pozwoliÅy na stworzenie bardziej zaawansowanych. Obecnie do pisania kompilatora nie musisz uzywaÄ assemblera, tylko moÅžesz wykorzystaÄ jakiÅ juÅž istniejÄ cy jÄzyk programowania wyÅžszego poziomu. Ale tworÄ c program wykonujÄ cy ostatni etap kompilacji, musimy znaÄ jÄzyk maszynowy procesora, czyli opcode'y i argumenty do niego przypisane. Bo koÅcowo musi powstaÄ ciÄ g instrukcji w jÄzyku maszynowym, czyli w postaci ciÄ glu liczb orzumianych przez procesor.
Dawniej przydzielanie konkretnych wartosci pierwszego bajtu (opcode) do konkrentej komendy zalezaÅo od inÅžyniera projektujÄ cego mikroprocesor i zwykle siÄ robiÅii tak, aby doÅÄ Åatwo byÅo dekdodowaÄ wszystkie opcode, do wysterowania odpowednich blokow procesora, aby wykonaÅ komendÄ. ÅÄ two, czyli za pomocÄ maÅej iloÅci bramek logicznych a co za tym idzie malej iloÅÄi tranzystorÃģw, a do tego szybko. W tych dawnych maÅych procesorach robiÅo siÄ to czÄsto tak, Åže konkretny bit lub zestaw bitÃģw odpowiadaÅ za konkretna sprawÄ. Czyli np w takich 8 bitowym opcode procesor z kilku bitÃģw wiedziaÅ, ze chodzi o dodawanie, co byÅo zamieniane na wysterowanie odpowiednich linii logicznych uruchamiajÄ cych ALU w trybie dodawnia, i to w konkretnym cyklu zegara. Z kilku innych bitÃģw wiedziaÅ, Åže ma np konkretny tryb adresowania (niezaleznie od komendy) i ile cykli zegrara bedzie trwaÅo wykonanie komendy oraz ile bajtow tej komendy musi jeszcze doczytaÄ. Z innego bitu mogl wiedzieÄ czy uzywa indexu X i Y itd. Takie rozmieszczenie opcodÃģw przekÅadaÅo siÄ na proste w realizacji sterowanie elementami logicznymi procesora. MogÅo byÄ tak, Åže konkretny bit opcode sterowaÅ bezpoÅrednio jakÄ Å liniÄ sterujÄ cÄ jakimÅ blokiem procesora np ALU, albo kilka bitÃģw byÅo podÅÄ czonych do dekodera binarnego typu 1 z n. Np 2 bity- 4 linie sterujÄ ce. I w zaleÅžnoÅci od wartoÅÄi tych dwÃģch bitÃģw wysterowana byÅa jedna linia. Czyli wtedy to raczej konstrukcja procesora okresÅaÅa zestaw instrukcji i opcode'ow do nich przypisanych, a nie odwrotnie. I dlategpo np LDX i LDY w tym samym trybie adresiowania beda miaÅy bardzo podobny opcode. Np w 6502 opcode LDX i LDY zawsze roÅžnia siÄ tylko jednym bitem dla takiego samego typu adresowania. Tak samo dla tych instrukcji adresowanie z offsetem i bez offsetu teÅž rÃģÅžni siÄ jednym bitem w opcode. Zestaw opcode dla 6502 znjadziesz np tu: www.6502.org/tutorials/6502opcodes.html.
Jednak odkÄ d procesory sÄ duÅžo bardziej rozbudowane, szczegÃģlnie od czasÃģw AMD K6, i nie musimy sie ograniczac do tysiecy tranzystorÃģw, a mamy ich miliardy, to najczeÅciej w procesorze jest zapisana tablica dekodujÄ ca. Czyli taki zestaw komÃģrek pamieci, ktÃģre majÄ zapisane wszelkie parametry komend kryjÄ cych siÄ pod danym numerkiem (opcode). Tzn opcode instrukcji daje nam adres (wiersz) tablicy ktory mamy odczytaÄ, aby otrzymaÄ wszystkie bity sterujÄ ce blokami procesora. I w takim wypadku mamy peÅnÄ dowolnoÅÄ w przydzielaniu numerÃģw opcode dla danej komendy.
W x86 dd czasÃģw AMD K6, instrukcja prpogramu zapisana w pamiÄci i odczytana przez procesor jest zamieniana poprzez tablicÄ na caÅy zestaw mikroinstrukcji wewnatrz procesora i zapisywana w specjalnej kolejce, a procesor jest zbudowany z niezaleznych blokÃģw, do ktorych trafiaja te mikroinstrukcje. Z tego co kojarzÄ, obecnie w x86 pamiÄÄ cache L1 przeznaczona na iknstrukcje nie zapsiuje juz instrukcji porogramu, tylko juz zdekodowane mikroinstrukcje. Dzieki temu przy wykonywaniu pÄtli, nie trzeba dekodowac ciÄ gle tych samych instrukcji na mikroinstrukcje. Inne procesory chyba tez podÄ ÅžajÄ tÄ drogÄ .
DokÅadnych szczegÃģÅÃģw dekodowania instrukcji wewnatrz porcesora obecnie nikt publicznie nie podaje, bo obecnie to tam kryje siÄ optymalizacja w szybkoÅci wykonywania kodu przez procesor.
@@marcinkopanski289 imponujaca wiedza.
Przeczytalem calosc, szkoda ze zrozumialem tylko karty programujace i tranzystory :)
Adresacja to namierzanie numeru IP w sieci, a namierzanie komÃģrki w pamiÄci to adresowanie. :)
IdÄ wywaliÄ tytuÅ magistra inÅžyniera do kosza, a w poniedziaÅek zwalniam siÄ z pracy....
/borg
@@RetroGralnia - Nie bÄ dÅš dla siebie taki surowy. NauczyÅeÅ siÄ wymawiaÄ Commodore bez e. :)
ChciaÅem daÄ plusa, ale nie dam... bo siÄ okazaÅo Åže juÅž daÅem, a drugiego nie moÅžna :)
6500 byÅ stosowany w dyskach MFM Seagate.
Pozdrawiam ciekawe informacje.ChÄtnie pograÅbym sobie na C64 ale mam padniÄty jeden z portÃģw Åžal mi to wyrzuciÄ a nie wiem co zrobiÄ moÅže ktoÅ pomoÅže lub doradzi.
zapytaj na jakimÅ forum C64, np. c64power.com lub c64scene.pl
Bardzo dobry materiaÅ. Szkoda, Åže historia MOS-a skoÅczyÅa siÄ wraz z upadkiem C=
Szkoda . Ta firma i ich technologia nie poradziÅa by sobie moÅže w roli producenta procesorÃģw, ale mikroprocesory i mikrosterowniki, to byÅ ich Åwiat. Kto wie, czy byÅmy teraz nie mieli zamiast Arduino, Mosuino, a wszystkie wynalazki do C64 byÅy by nadal na MOSie, a nie na Atmedze...
/borg
@@RetroGralnia
Ostatnio przez ArduinoLeonardo podÅÄ czyÅem klawiaturÄ od A500 do pc. Na Mosuino byÅo by zacniej ;)
Tak siÄ zastanawiam... Czy MOS przypadkiem nie zinformatyzowal nasz kraj???
Ja jakiÅ czas temu podÅÄ czyÅem tak klawkÄ od C64. No oba najpopularniejsze u nas komputery 8-bitowe byÅy na Mosie :P - ale i ZX Spectrum z Zilogiem 80 siÄ pojawiaÅ :)
/borg
@@RetroGralnia
WidziaÅem na YT TwÃģj interface do C64 i twierdzÄ, Åže jest lepszy od keyrah ...
youtube WTF where did the auto generated sub titles option go?, I don't speak the language please translate and provide American English sub titles. THANK YOU!
There are no autosubtitles for polish language in YT ð
@@RetroGralnia ah, so what needs to happen to get that done?
Google must just add it :) Relay, adding subtitles manually just takes too long.... We even don't have auto-sync option... I tried paid third party solution but the error level was to high... I envy English speakers this option so much ;/
@@RetroGralniaYEAH! once you have raw text you can translate that to anything.
@@2000freefuel But I'dont have raw text :)
JeÅželi ktoÅ chce zapoznaÄ siÄ z programowaniem niskopoziomowym - w assemblerze - to polecam 6502, prosta architektura, 2 uniwersalne rejestry + akumulator, adresowanie 64 KB, to jest coÅ co moÅže opanowaÄ bez problemu nawet nastolatek :)
Jak nastolatek chce to potrafi ogarnÄ Ä nawet x86 pozdro
@@Grasol x86 jest bez porÃģwania bardziej skomplikowany, jeÅli ktoÅ nie chce siÄ na starcie zniechÄciÄ a szybko zobaczyÄ rezultaty to 6502 jest bezkonkurencyjny. Nawet Ãģwczesny z80 byÅ duÅžo bardziej zÅoÅžony mimo Åža jako nastolatek znaÅem doÅÄ dobrze oba procesory to 6502 byÅby nadal moim wyborem numer 1 gdybym miaÅ zaczynaÄ temat "od zera" - ledwo kilkadziesiÄ t rozkazÃģw, kilka trybÃģw adresowania, prÃģg wejÅcia jest bardzo Åagodny.
@@GrzegorzKotarski oczywiÅcie jak ktoÅ chce zobaczyÄ, wiedzieÄ jak dziaÅa proste CPU to jasne Åže 6502 jest wyborem idealnym. A co do zniechÄcenia siÄ do ja siÄ nie zniechÄciÅem a wrÄcz przeciwnie. Ale moÅže dlatego Åže kiedy patrzyÅem pierwszy raz na kod assembly x86 to nawet nie wiedziaÅem Åže to jest assembly a tym bardziej x86 heh :) i tak siÄ zakochaÅem w low leverze (szeroko pojÄtym)
@@GrzegorzKotarski teÅž tak KIEDYÅ uwaÅžaÅem - ale jednak po latach zmieniÅem zdanie. 6502 mocno ogranicza przez swojÄ prostotÄ. ZaÅ x86 da siÄ "ogarnÄ Ä", jeÅli postÄpowaÄ w nauce bez poÅpiechu i systematycznie - ksiÄ Åžka Duntemanna dla poczÄ tkujÄ cych ("ZrozumieÄ assembler") jest naprawdÄ caÅkiem niezÅym "primerem", tylko - niestety - tÅumaczenie jest doÅÄ niechlujne.
@@beholder2012 wÅaÅciwie nie wiem co chciaÅeÅ przez to powiedzieÄ :) 6502 ogranicza przez prostotÄ? Powiedz to osobom ktÃģre do dziÅ tworzÄ produkcjÄ na 8-bitowe komputerki, lub chociaÅž sprÃģbuj stworzyÄ coÅ ZBLIÅŧONEGO do tych produkcji. ZaczÄ Ä coÅ robiÄ jest najlepiej wÅaÅnie od rzeczy prostych, tak by siÄ nie zniechÄciÄ na starcie. To Åže oÅmiobitowe procesory sÄ proste nie znaczy wcale Åže proste muszÄ byÄ produkty. NiektÃģre to prawdziwe dzieÅa sztuki gdzie programiÅci wyciskajÄ z nich Ãģsme poty :)
thX
Big like for ya ð
co tam tak lata: muchy, komary?
muchi
Mikrotrole :)
Moim. Zdaniem to bie jest tak jak mozna stworzyc procesor nie znajac technologi skas ta technologia siebwziela nikt z gruszki ni z pietruszki nie wytworzyl tego ktos nam to dal
Kto wie, czy nie byÅ to najwaÅžniejszy procesor w historii komputerÃģw? Bez niego nie byÅoby Apple II i wszystkiego co wiÄ Åže siÄ z tÄ maszynÄ . Nie byÅoby teÅž Atari i Commodore C-64. Czy w ogÃģle doszÅoby do rewolucji komputerowej z lat 80-tych, gdy komputery masowo trafiÅy do uÅžytkownikÃģw domowych.
Nie byÅo by teÅž Atari 2600 i NES.
Raczej by byly, ale inaczej zbudowane.
Gospodarka wolnorynkowa nie lubi pustych luk.
@Jarek Nowak - to jest tego samego typu dywagowanie jak âczy byÅbyÅ tym samym czÅowiekiem gdyby Twoi rodzice siÄ nie poznaliâ
@@spavatch to nie jest zadne dywagowanie, poniewaz odpowiedz jest oczywista - nie, nie bylbys tym samym czlowiekiem gdyby Twoim rodzice sie nie spotkali.
Ktos w koncu wymyslil by te "inne 6502", moze nie tak szybko, moze w innej architekturze, ale to ono zajeloby jego miejsce w historii. I prowdopodobnie bylibysmy z niego tak samo zadowoleni jak z tego prawdziwego. Tak mysle.
@Jarek Nowak - jestem tego samego zdania i w gruncie rzeczy do tego zmierzaÅem. MoÅžliwe, Åže coÅ by powstaÅo, choÄ niekoniecznie, byÄ moÅže rynek zadowoliÅ by siÄ tym co juÅž byÅo dostÄpne, czy to z braku alternatywy czy dlatego, Åže nowa alternatywa nie byÅaby satysfakcjonujÄ ca. Ale niezaleÅžnie od tego jak to by siÄ potoczyÅo to jednak Åwiat techniki komputerowej byÅby nieco inny, moÅže gorszy, moÅže lepszy, ale nie ten sam
"Vintage IT"
W ciagu 50 lat asz tak poszla technologia ni z gruszki watpie
ððĪðððĪ
RÄce CiÄ nie bolÄ ?Pzdr.
Nie :)
Czy wy wszyscy musicie machaÄ tymi Åapami?
Nie musimy, ale chcemy.
/borg
@@RetroGralnia to nie machaj bo jak pajac wyglÄ dasz
@@transkombbTo nie oglÄ daj, jak to Ci przeszkadza, albo nie wiem... zminimalizuj se przeglÄ darkÄ?
PrzywiÄ Åžcie mu rÄkÄ bo wiatr robi
Szczytem masochiizmu bylo programowanie mera 9150 w trybie bezposrednim przelacznikami. Oczywiscie maszynowo. Masakra. Jak ktos mial kontakt z mera to wie o czym mowie. Jeden blad i od poczatku.
LDA, STA...
MOS 6502 nie rozpoczal zadnej rewolucji tylko byl proba wydarcia kawalka tortu z rynku i odpowiedzia na intelowskiego 8008/8080 ktory byl produkowany juz 2 lata wczesniej. jak sie przeczyta ksiazke z teza na wyrost i powtorzy ja 100 razy to nie oznacza ze to nagle zmieni historie. MOS to slepa galaz ewolucji i nie bylo w niej zadnej rewolucyjnosci.
Ale brednie xD 6502 byl wydany, bo motorola nie chciala 6800 rozwijac, wiec inzynierowie wzieli sprawe w swoje rece i zrobili 6502, sprzedajac go za ulamek ceny 6800. Podobna sytuacja miala miejsce z i8080, inzynierowie poszli do ZIloga, zeby Z80 zaoferowac.
@@C64Lover ...przy czym powyÅžsze ANI TROCHÄ nie przeczy temu, co "twÃģrca wÄ tku" stwierdziÅ.
@@beholder2012 Moglbym napisac tylko, ze "Przeczy" rownajac sie do poziomu odpowiadajacego ale sprobujemy to argumentowac: 6502 nie bylo zadna odpowiedzia na intela a zdecydowanie rozwinieciem motoroli 6800, ktory to 6800 z kolei moze i byl odpowiedzia na ten badziew intela. 6502 byl pierwszy procesorem z potokowoscia i mial bardzo krotka latencje przerwan, co dalo mu wiele zastosowan tam, gdzie nie widac tego na wierzchu, jak np w sprzecie medycznym. Rozpowszechnienie w komputerach domowych zawdzieczal jednak glownie znacznie nizszej cenie niz konkurencja. Procesory intela to byla slepa uliczka ale intel nachapal sie tyle hajsu, ze trupa pudruje sie do dzisiaj. Kazdy jeden komputer po IBM PC byl znacznie lepszy niz tenze lub jego klony ale przez te wlasnie klony zadne lepsze rozwiazania nie mogly sie na rynku przebic, poza niszami, w ktorych w koncu i PC zaczely dominowac po wielu latach (DTP, muzyka, grafika, pecety latami nadawaly sie tylko do smutnych programow w trybie tekstowym)
@@C64Lover otÃģÅž (nie zniÅžajÄ c siÄ do agresywno-czepiackiego poziomu odpowiadajÄ cego) zwrÃģcÄ tylko uwagÄ, Åže jego przedmÃģwca stwierdziÅ byÅ, Åže "MOS 6502 nie rozpoczal zadnej rewolucji tylko byl proba wydarcia kawalka tortu z rynku" - i JEST TO PRAWDA, Åže grupa inÅžynierÃģw dostrzegÅa pewien POTENCJAÅ RYNKOWY w swoim pomyÅle - i nie pomyliÅa siÄ, jak wiemy z historii - a te rozliczne zalety i fakt, Åže 6502 "byÅ rozwiniÄciem 6800", i inne "mÄ droÅci" ktÃģrymi usiÅuje popisywaÄ siÄ c64power.com - w Åžaden sposÃģb nie przeczÄ oczywistemu faktowi, Åže grupa osÃģb chciaÅa mieÄ jakiÅ udziaÅ w rynku procesorÃģw. MaÅo tego: c64power.com gÅÄboko myli siÄ twierdzÄ c, Åže "podobna sytuacja miala miejsce z i8080, inzynierowie poszli do ZIloga, zeby Z80 zaoferowac" - otÃģÅž oni nie "poszli do Ziloga", tylko sami Ziloga zaÅoÅžyli.
Tak wiÄc zalecam nie podniecaÄ siÄ tak ani nie zaperzaÄ. I uczyÄ siÄ, zamiast usiÅowaÄ popisywaÄ siÄ tym, czego - jak widaÄ na zaÅÄ czonym obrazku - za dobrze siÄ nie zna.
@@beholder2012 Ale wÅÄ snie na tym polega rewolucja, Åže negujemy zastany porzÄ dek i prÃģbujemy wprowdziÄ nowy. A czymÅ takim byÅo odejÅcie od drogich procesorÃģw, tylko do skpomplikowanych i drogich urzÄ dzeÅ dla profesjonalistÃģw i zrobienie prostszego procesora duÅžo bardziej przystÄpnego cenowo. Jak widac Motorola jak i Intel chciaÅy iÅc w coraz bardziej skomlikowane i drogie ukÅady, opierajÄ c model biznesu na oferowaniu supportu przy prpodukcji bardzo drogich urzÄ dzeÅ, z zaawansowanymi fukcjami. MOS zmieniÅo rynek procesorÃģw i model biznesowy ich producentÃģw. W tym kontekÅcie byÅa to rewolucja. Nie w kontekÅcie samej budowy, czy zasady dziaÅania procesorÃģw, bo ta siÄ zbytnio nie zmieniÅa, za ich sprawÄ .
trudnom i Åžmudnom pracÄ fajne masz filmy Ale naucz siÄ mÃģwiÄ