Z czego składa się materia? Wyjaśniamy model standardowy
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 8 ก.พ. 2025
- W tym odcinku zagłębiamy się w fascynujący świat cząstek elementarnych, aby odkryć, z jakich "cegiełek" zbudowana jest rzeczywistość. Przez cały odcinek będziemy omawiać model standardowy, który opisuje te podstawowe cząstki oraz ich oddziaływania. Dowiesz się, jak te niewidoczne "cegiełki" współgrają, tworząc wszystko, co nas otacza, od gwiazd na niebie po codzienne przedmioty.
Do przygotowywania tego odcinka zainspirowała nas książka "Śniadanie z cząstkami" autorstwa fizyczki Sonii Fernandez Vidal i dziennikarza Francesca Mirallesa, wysłana do nas przez wydawnictwo Insignis. Książka ta przystępnie wyjaśnia zagadnienia związane z fizyką kwantową i mechaniką kwantową, a także wprowadza półfabularne elementy, które ułatwiają zrozumienie tych skomplikowanych koncepcji. W odcinku wspominam o niej kilka razy, więc jeśli jesteś zainteresowany, warto rzucić okiem na tę pozycję. Możesz ją znaleźć pod tym linkiem:
bit.ly/sniadan...
Dołącz do nas w tej naukowej podróży i odkryj tajemnice cząstek elementarnych, które kształtują nasz wszechświat. Zapraszamy do oglądania i dyskusji!
❤️ Za udostępnienie wnętrza Do nagrań dziękujemy kawiarni Pierwsza Kawa by Aleksandra Piegat w Płocku
...
👑 Dołącz do ZAŁOGI Astrofazy! ⤵️
Załoganci w postaci 👑 Patronów i 👑 Wspierających na TH-cam pomagają nam w tworzeniu jeszcze lepszych treści i publikowaniu ich częściej. Jeśli również chcesz pomagać nam w tworzeniu najlepszej wersji Astrofazy, możesz to zrobić na kilka sposobów:
❤️ Zostań Patronem i dołącz do zamkniętej grupy na Facebooku, z szybszym dostępem do niektórych treści i wieloma dodatkowymi bonusami.
✔️ Patroni zyskują również dostęp do dodatkowych treści dla wspierających z progu Starszy Oficer (9.99 zł).
🔔PATRONITE - patronite.pl/as...
Więcej szczegółów na profilu w linku.
❤️ Dołącz do Wspierających na TH-cam. W specjalnej sekcji dla wspierających znajdziesz dodatkowe materiały dostępne tylko dla nich:
✔️ rozwinięcia odcinków,
✔️ dodatkowe streamy na żywo,
✔️ materiały zza kulis i ukryte posty.
✔️ A jako wisienka na torcie: plakietka z logo Astrofazy przy Twoim nicku w komentarzach i możliwość używania specjalnych emoji Astrofazy!
🔔 / @astrofaza
❤️ KOSZULKI, BLUZY, PODUSZKI, KUBKI i inne gadżety Astrofazy w AstroSzopie. Jeśli chcesz mieć astrofazowy gadżet, to również pomoże nam to w rozwijaniu naszego kanału
🔔 astroszop.pl
🦾 Wciąż mało Astrofazy? Koniecznie zajrzyj na nasze media społecznościowe! 🦾
✔️ INSTAGRAM - Więcej materiałów zza kulis i Astrofaza bardziej na prywatnie
➡️ / astrofaza.pl
✔️ FACEBOOK - Informacje o naszych działaniach dodawane na bieżąco.
➡️ / astrofazapl
✔️ DISCORD - Astrofazowe miejsce dla kosmicznie zakręconych ludzi. Nie można nie zajrzeć!
➡️ / discord
✔️ Grupa ASTROMISIE - Pogadaj z resztą załogi
➡️ / astromisie
✔️ Centrum dowodzenia - astrofaza.pl
✔️ DRUGI KANAŁ ASTROFAZY - / astrochillout
⚠️ Jeśli się spodoba, nie zapomnij dać lajka i zostawić suba, jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś. ⚠️
A jeśli już subskrybujesz i nie chcesz przegapić nowych filmów, to kliknij dzwonek obok przycisku subskrypcji. Możesz też kliknąć niżej:
➡️ th-cam.com/users/a...
DZIĘKI I MIŁEGO LOTU!👽
🎥 EKIPA 🎥
prowadzenie: Piotr Kosek
zdjęcia: Kamil Ziółkowski
montaż: Dorian Ortyński i Piotr Kosek
🎵 MUZYKA 🎵
Kanał Astrofaza to największy w Polsce kanał, którego tematyką jest kosmos, astronomia i technologie przyszłości. Tutaj obejrzysz też nasz program popularnonaukowy POP Science z dr hab. Leszkiem Błaszkiewiczem, w którym poruszamy takie tematy jak: Kosmici i obce cywilizacje, paradoks dziadka i podróże w czasie, podróże szybsze od światła itp. Zapraszamy!
Dziękujemy.
Klasyczna Astrofaza? Nareszcie! 😁
Dokładnie...rzygam już tym pop science
@@zielonarzeka zastanawiam się co więc tobą kieruje...to tak jakbyś powiedział,że jem zepsute jajka i rzygam nimi. Po prostu ich nie jedz... A tak na marginesie pop science jest daleki od " zepsutych jajek"
@@MrAlterro wcale nie powiedział, że ogląda 🤦♂️
@@zielonarzeka pop science to jeden z lepszych kontentow u astrofazy, idealny do sluchania w tle
@@DeJot-81 ogląda czy nie ogląda nie ma to generalnie znaczenia... chodzi bardziej o sam fakt robienia czegoś co powoduje u niego odruch wymiotny czy ogląda cały program czy tylko informację że pojawił się kolejny odcinek zakrawa to generalnie na masochizm. Absurdalnym jest dodatkowo to że zagląda na taki kanał w ogóle. Ale cóż o gustach się nie dyskutuje.
WOW, no to jest solidna porcja wiedzy! Proszę o więcej takich odcinków. Niby o tym wszystkim już wiedziałem ale tu jest fajnie uporządkowane. Brawo!
Mechanika kwantowa jak miło! Lubię kiedy rozumiem jak mało rozumiem ;-)
O mechanice kwantowej wiele tu nie bylo
@@kooboos89 wielu ludzi którzy nie zajmują się zawodowo fizyką (jak ja) wrzuca w wszystko co zajmuje się cząstkami elementarnymi do jednego wora określonego właśnie mechaniką kwantową. Jest to takie uproszczenie, choć racją jest, że nie są to synonimy.
Posłuchaj sobie Dragana. Jest tego trochę w necie.
@@zielonarzeka słucham Dragana, ale bez wyższej matmy nigdy w pełni tego nie zrozumiem.
Nowa jakość w Astrofazie !!!
Wspaniale poprowadzony, zmontowany i opisany materiał. Nie żeby dotychczas w Astrofazie coś było słabe. Wręcz przeciwnie. Jednak odcinek w tej formie bardzo przypadł mi do gustu. Zwłaszcza , że oparty jest na ogólnie dostępnym ciekawym rodzynku, jakim zapewne jest książka , która została przedstawiona. Czekam na następne.
Świetny odcinek.Z niecierpliwością już czekam na kolejną kwantową opowieść ☀️✨️✨️✨️
Wątpię to była tylko promocja książki
Coraz lepsze odcinki. Kunszt! Tak trzymać
No no panie Piotrze, wyjątkowo ładnie zrobiony, SUPER odcinek. Czego tu nie ma: montaż, obrazy, dźwięk, czasem nawet proste łopatologiczne tłumaczenie poparte przykładami oraz droga jaka stała za rozwojem i naukowcami - wszystko to tworzy niezwykle wciągającą opowieść.
krótko, jasno w punkt, od tego zacząć trzeba przygodę z fizyką kwantową 😘
Wiedzę zawartą w tym odcinku większość z nas mogłaby zdobyć czytając choćby tę pozycję którą Piotr prezentował na wstępie ale dla większości z nas zabieganych, zapracowanych a jednocześnie leniwych i głodnych wiedzy stworów taki film to prawdziwy smakołyk. Idę zrobić kawę i zasiadam przed monitorem bo następne 20 minut mojego życia zapowiada się bardzo interesująco. Mniam.
Przez cały czas czekałem na jakieś oficjalnie podziękowanie za współpracę czy udostępnienie tych niezwykle wysublimowanych materiałów naukowych. 😁
Mega dzięki
Odcinek... wręcz pięknisty! I za to mega kciuk w górę, a na twarzy uśmiech i w umyśle mega zadowolonko! Merytorycznie, montażowo - super, no i dostaliśmy co nie co treści z ciekawą propozycją lektury do kawki, śniadania, czy przede wszystkim, jak to Astrofaza ma w zwyczaju mówić, ,,dla głodnych wiedzy!" ludzkich umysłów. Nie bójmy się sięgać po nieznane! W tym filmie/materiale podobało mi się jeszcze jedno: zdanie o Modelu Standardowym, które brzmiało mniej więcej ,,poznanie modelu standardowego, to podróż w głąb piękna i złożoności Wszechświata". Podsumować to może również zdanie, a raczej profesorska opinia ze strony Michała Hellera: ,,Materia nie jest pojęciem fizycznym, jest czymś ponad to, czymś pomiędzy materią a duchem, jakby Wszechświat był zbudowany z czystej informacji". Nie jest to dosłowna wypowiedź Profesora - zanotowałem ją z jednego z wykładów on-line, które prowadzono z cyklu Copernicus, jednakże sens jest zachowany, a przekaz trafia do widza. 😊
Jak zwykle pełen profesjonalizm. Super materiał. Dzięki
Dzięki waszej pracy TH-cam staje się lepszym miejscem. Naprawdę jakościowy materiał. Świetna analogia kwarków z klockami. Wykorzystam to jak syn podrośnie ;)
Ma Pan talent pedagogiczny, nie mogę się wypowiedzieć na ile przekaz jest bezbłędny, ale pewne jest dla mnie, że sposób przekazu jest magiczny, jednym słowem słucha się z zapartym tchem. Dziękuję bardzo.
TAK odcinki powinny wygladac :)
Uwielbiam te wszystkie zagadnienia, mechanika kwantowa jest bardzo interesująca.
Dzięki za to co robisz, dzięki za pogłębienie mojej pasji.
Więcej takich odcinków, super!
TYLE WIEDZY! Dobrze, że wiecznie miałem jedynkę z fizyki, to mi pomogło w odbiorze ;).
Wspaniały to był odcinek, nie zapomnę go nigdy
Piękny zwięzły material edukacyjny! Udostępniam, bo trzeba!
Może kiedyś oddzielny odcinek co daje pierwiastkom im te właściwości skoro są zbudowane wszystkie z tego samego :D
grawitacja wybuchu
po prostu dobrze się to ogląda c:
Uwielbiam takie odcinki ! Pełne wiedzy której nie nauczą nas w szkołach. Szanuję i pozdrawiam :)
Idealnie! Brakowało mi właśnie takiego kondensatu podstawowej wiedzy na temat fizyki elementarnej 😻 Czekam na więcej!
Super materiał, mnóstwo pracy :) już nigdy nie spojrzę na twaróg w ten sam sposób ;)
No i taki format jest bardzo potrzebny! Dziękówa!
Szacun za materiały które robisz oglądam je z wielką przyjemnoscia
Mechanika kwantowa, to jest to! 🙂💜
Świetny odcinek, przystępnie dla laika mojego pokroju 👍
❤ super film pozdrawiam serdecznie
Wreszcie po staremu 🙂🙂🙂 pozdrawiam
dziekuje! bede cie ogladac do konca zycia.
Bardzo dobry odcinek 😊 dużo konkretnej wiedzy i dobrze wytłumaczone👍 dzięki!
Brakowało mi takich filmów. Super!!
Czekałem na tak wspaniały materiaŁ, dziękuję Wam ❤
Tak serio.Od dawna interesuje mnie"kosmos".Dzięki twojemu kanałowi i 'Profesorkowi "wiem co to Atom ,staram się zrozumieć kwant. Dzięki za waszą pracę panowie.
Thanks
Ekstra odcinek 👍
wszystko jasne, twarogi krążą po świecie, fizycy zderzają małe twarogi ze sobą...wszyscy jestesmy twarogami..
Wreszcie cos normalnego I konkretnego a nie tworzenie na sile fikcyjnego , nudnego kontentu.
Pozdrawiam
13:50 wizualne nawiązanie do 8 bitów jest świetne.
Cudny odcinek
Fantastyczny materiał! Dzięki wielkie!
Tak jak napisałem pod którymś z odcinków.
Ja na to patrzę od zawsze tak, nic nowego nie powstało z niczego, wszystko dookoła, łącznie z nami, powstało w wielkim wybuchu, a to że coś jest teraz takie jakie jest, to kwestia ewolucji, przemiany, łączenia się atomów i w ogóle. Życie zaczęło się w wodzie, i od tego wszyscy powstaliśmy. kwestia, milionów lat ewolucji i z pałeczek w wodzie, narodził się człowiek. klawiatura na której to piszę, też powstała w wielkim wybuchu, tylko to kwestia przerobienia pierwiastków, materiałów itp, itd... Takie trochę inne spojrzenie na to wszystko. Polecam obejrzeć film "Foton", on mnie przekonał do tego patrzenia w taki sposób, jeszcze bardziej.
Przydatne. Podziękował. :)
Super kontent, widać patronowanie nie idzie na marne ;P
Ale wspaniały odcinek!!!
Fajnie jest posłuchać czegoś mądrego. Niestety nic nie zrozumiałem...😆
A tak poważnie dobra robota.
Pozdrawiam
Super!
Super, miło się słucha. Ale to właściwie podstawy które fizyka kwantowa i tak je zburzy i zacznie tworzyć wszystko od nowa😊
Super!!!!!! Dzięki!!!!!
Doskonały film.
Popularyzacja nauki w pigułce. Nic dodać nic ująć.
Świetny materiał oby więcej takich
Naprawdę świetny odcinek
17:57 Piekne podsumowanie
Prawie nic z tego nie rozumiem ale i tak lubie słuchać jak o tym opowiadasz. Moze jak będe cie dużo oglądał to w koncu cos zrozumiem
A czym jest Pole Higgsa? Poprzez co Bozony H z nim oddziałują? Czy tam są jakieś kolejne cząstki poniżej? Jakieś siły? W jaki sposób to funkcjonuje?
Podobnie - dlaczego Gluony sklejają kwarki? Co sprawia, że różnice w ich ładunkach mają znaczenie i jak to działa poprzez pustkę?
Świetny odcinek kapitanie 😎
Nie wiem czy to jest dobre miejsce na zadawanie pytań ale i tak zadam. Nurtują mnie dwa podstawowe pytania: Jak to jest możliwe że we wczesnych momentach życia wszechświata (pewnie w erze Planca) energia (promieniowanie) zmieniła się w materię. Jak i z czego powstały pierwsze elementarne cząstki materii?
Te dwa pytania to było to pierwsze 😀, a teraz drugie: Jeszce w szkole uczono mnie że prąd elektryczny to ruch elektronów i to jest intuicyjne, ale jak jest z oddziaływaniem magnetycznym, jak powstają i z czego wynikają siły pala magnetycznego? W kilku waszych programach słyszałem stwierdzenie , "to wszystko to są fotony". Jak powiązać oddziaływanie elektromagnetyczne z fotonami?
Elektron wokół jądra tak błyskawicznie pędzi wokół jądra, że aż tworzy "ściankę". Elektron tak błyskawicznie szybko pędzi, że w ciągu jednej 0,01 sekundy znajduje się w każdy punkcie powierzchni wokół jądra w tym samym czasie. Ściana (bariera, opór) nie musi być zbudowania z milion cegieł, a wystarczy jeden elektron, który pędzi z przeogromną prędkością. Materia to nie jest "ściana budynku", a chmura elektronowa, w której elektrony pędzą z przeogromnymi prędkościami. Wszystko to, co dotykasz, jest chmurą elektronową. Nigdy nie dotkniesz jądra atomu.
A w kwestii fotonów powiem, że foton wybija elektron z powłoki (efekt fotoelektryczny) i mamy "elektron wzbudzony", czyli prąd. Rośliny mają "panele słoneczne" (liście), które wykorzystują efekt fotoelektryczny. Wzbudzone elektrony są wykorzystywanie do reakcji chemicznych lub do uruchomienia "biologicznego komputera", czyli mózg. Każda żywa istota to "biopolimerowy robot".
@@Nerphex Ok. swobodne elektrony i ich oddziaływanie, także ze strukturą organizmów "biologicznych" jest właściwie intuicyjny i da się wytłumaczyć na podstawie wiedzy szkolnej.
Ale co z oddziaływaniem magnetycznym, gdzie nośnik, skąd siła generowana. Jak z propagacją pola magnetycznego które nie ma nośnika bo propaguje się w próżni? Czy
@@Nerphex Dalej drążąc problem magnetyzmu. Można by porównać siłę przyciągania magnetycznego do siły grawitacji. Tez oddziaływuje w próżni ale szukamy nośnika, grawitonu. to czy jest taka czastarska, np "magneton"
@@wertertryt4297 Nie sądzę, żeby świat składał się z cząstek o danych właściwościach. Ogromnie prędkości są odpowiedzialne za wiele zjawisk m. in. materia ("ścianka" atomu). W przypadku pola magnetycznego zastosowałbym analogię do sonic boom czy shock wave (pocisk wystrzelony z impetem). Ziemia pędzi z prędkością 109 tys. km/h - następuje opór przestrzeni (czyi jak opór powietrza) i powstaje "shock wave". W angielskiej Wikipedii wpiszesz "sonic boom", to zobaczysz animacje. I wyobraź, że ta animacja dotyczy pędzącego elektronu, a za nim powstaje pole magnetyczne. Z góry zakładam, że grawitacja również zaliczy się do zjawisk związanych z ogromnymi prędkościami, a nie z jakimiś cząstkami.
Super! 😉
W końcu normalny odcinek
Super odcinek.
Szacun 🙂
Astrofazo, Śniadanie z czastakmi to kolejna juz ksiazka ktorą kupiłem z waszego polecenia. Fajnie sie czyta i dla kogos, kto boi sie fizyki moze byc fajnym spospbem zeby poznac ten świat. Ale... doczytalem do 114 strony gdzie w pierwszym zdaniu Francesco pyta Quiony czym jest zasada nieoznaczonosci. No i ewidentnie ktos pomylil Schrodingera z Heisendbergiem. Zasada nieoznaczonosci to zdecydowanie nie to o czym opowiada Quiona ;) Moze to jakis blad w tlumaczeniu bo ciezko uwierzyc, ze autorka popelnila taki blad.
Te klocki są, były super do zabawy z małymi dziećmi.
Nareszcie 😅😊
Niewiele rozumiem, ale lubię oglądać :D
To jest bardzo ciekawe.
Dobry jesteś 👌🤙
No i podoba się dla mnie
ok pomyślmy chwilę/ światło porusza się z prędkością światła. Fotony wędrują kilka miliardów lat przez przestrzeń kosmiczną. Poprzez relatywistykę formalnie widziały już koniec świata, czyli jak wlatują w atmosferę Ziemi to przylatują do nas... z przyszłości?
git!produkcja
no i brakuje jeszcze cząstek teoretycznych a wśród nich najbardziej znanych czyli tachionu i grawitonu (o tym wprawdzie było wspomniane ale...) czekam na materiał o nich
Czyli wystarczy nam tylko wodór żeby z niego zbudować cały wszechświat?
Już dawno takiej Astrofazy nie było 🙂
Piotr, piękny materiał. Fantastycznie zrobiony.
Na chłopski rozumiem to mam wrażenie że im bardziej się rozkłada cząstki tym mniej w nich strikte cząstek a więcej informacji. Jest jakaś teoria mówiąca o tym że materia jest tylko dlatego że jest informacją? Tak jak na przykład piksel na ekranie jest tylko dlatego że ktoś wcześniej wysłał informacje w postaci sygnału.
Materia to nie są klocki lego. Materia ma właściwości lustra, która odbija promienia, a na falach promienia jest przenoszona informacja (np. kolory). Widzisz odbicie na lustrze - to prosty przykład zapisanego obrazu. Monitor to lustro, na którym możesz edytować obraz. Monitor składa się z tysiąca pikseli i każdy piksel wyświetla tylko trzy kolory (RGB). Tysiące kolorów czy trójwymiarowość na ekranie - to tylko złudzenie, które powstaje w naszych mózgach (nasz mózg jest dostosowywany do tworzenia obiektów 3d, a nie 4d).
Gluony od kleju - glu... Po tylu latach dopiero to skojarzyłam, lepiej późni, niż wcale :)
Dobry materiał . Mam tylko pytanie to kto w końcu stworzył ten atom ? Jak z tych atomów stworzyć świadomośc ?
@TO JA, no jak to kto stworzył? STWÓRCA!
Te klocki można dostać na stronie :O?
więcej!!!!
Klasa to nie mogą bez kiedy z się
zawsze wiedziałem , wydało się ... jesteśmy zbudowani z twarożku ...
Zabrakło mi jednej rzeczy, opisu działania bozonu Z. Bo w beta minus(plus) decay udział biorą bozony W(+ i -). A bozon Z bierze udział w rozpraszaniu elastycznym. Tylko, że nigdzie nie znalazłem dobrego opisu reakcji z udziałem bozonu Z. Na temat W jest pełno informacji, a o zetonie bardzo mało. Jedyne tak naprawdę zaawansowane wyjaśnienie było w wykładzie Susskinda "Demystifying Higgs Boson" ale było to w kontekście poola Higgsa. To jest tak jakby zeton był ubogim krewnym wuonu.
Super 👌
A czy bedzie o meteorycie Pultuskim ponoc byl to najwiekszy deszcz meteorytow w histori.
To wasze tereny
idealnie
👍👍👍
jesteś Wielki!
Jakież to jest strasznie naiwne. Panowie szanowni nie zauważają, że ten obraz materii, z czego ona się jakoby składa, powstaje wtedy, gdy w tę materię ingerujemy. Gdy rozbijamy kawałki materii, otrzymujemy jakiś efekt, który INTERPRETUJEMY jako istnienie takich czy innych "cząstek elementarnych". To wcale nie znaczy, że one istnieją, bo my tworzymy jakiś model, którego związek z rzeczywistością polega tylko na tym, że daje jakiś obraz, który pasuje do naszej interpretacji. Ten model kwarkowy to po prostu brednie, takie nasze naiwne wyobrażenie. Mieliśmy kiedyś model wedle którego atom to maleńkie jądro i wokół niego w olbrzymiej w stosunku do wielkości tego jądra odległości krążą elektrony jak planety wokół Słońca. Teraz już wiemy, że to był model naiwny. Ale WSZYSTKIE nasze modele są naiwne, a rzeczywistość jest zupełnie inna niż nasze modele.
Czasami przyjemnie wrócić do pokręconej mechaniki kwantowej. To dodaje magii szarej rzeczywistości i zmusza do myślenia.
Można wytłumaczyć i w pewnym stopniu postarać się zrozumieć jak małe są kwarki skwarki itp... tak samo jak wielki jest kosmos też można poćwiczyć umysł ... Ale jak coś się bierze z niczego i znika w nicoś to tego niet nie ogarniam😅
Może coś o kwantowym przesyłaniu informacji zamiast kablem. Podobno komuś ostsnioio się to udało teleportować jakąś informację.
Czym były wypełnione wypieki?
Uwielbiam pana, ale ten odcinek rozwalił moje szare komórki, kompletnie nie wiem o czym Pan mówił, idę do żabki na trzeźwo tego nie ogarnę. Pozdrawiam
Doktorka? Czy to jakaś nowa cząstka elementarna?
@Jarek Jarek , doktorka to jakaś kwarka.
smacznej KAWUSI życzę każdej osobie, która to czyta ;)
Dziękuję, aż kolei życzę wszystkim pysznej herbatki ;-)
👍