คำถามทางบ้าน เรื่องกระดูกพรุน ตอนที่ 1? กระดูกพรุนเกิดขึ้นได้อย่างไร ทำไมผู้หญิงเป็นมากกว่าผู้ชาย
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 20 มี.ค. 2022
- คำถามทางบ้าน ? กระดูกพรุนเกิดขึ้นได้อย่างไร ทำไมผู้หญิงเป็นมากกว่าผู้ชาย
กระดูกพรุนเกิดขึ้นได้อย่างไร ?
โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis) คือ โรคที่ความหนาแน่นและมวลของกระดูกลดน้อยลงจนทำให้กระดูกเสื่อม เปราะบาง ผิดรูป และมีโอกาสแตกหักได้ง่าย ในผู้ป่วยบางรายกระดูกพรุนมีผลให้ส่วนสูงลดลง เนื่องจากมวลกระดูกผุกร่อน ผลจากโรคกระดูกพรุนคือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดกระดูกหัก เนื่องจากกระดูกสามารถรับน้ำหนัก แรงกระแทก หรือแรงกดได้ลดลง
จุดเสี่ยงกระดูกหักจากกระดูกพรุน
บริเวณที่มักเกิดกระดูกหักจากกระดูกพรุน ได้แก่
กระดูกสันหลัง
สะโพก
ข้อมือ
อาการกระดูกพรุน
เนื่องจากโรคกระดูกพรุนมักไม่มีอาการเตือนใด ๆ ผู้ป่วยมักไม่ทราบว่าตัวเองเป็นโรคกระดูกพรุนจนเกิดอุบัติเหตุและนำไปสู่ภาวะกระดูกหัก อาการบ่งชี้อื่น ๆ ที่ควรใส่ใจและหมั่นสังเกต เพื่อให้สามารถรักษาและป้องกันโรคกระดูกพรุน ได้แก่
ปวดหลังเรื้อรัง
หลังค่อมหรือกระดูกสันหลังส่วนบนโค้งลง
ความสูงลดลง
สาเหตุกระดูกพรุน
กระดูกประกอบด้วยเซลล์สร้างกระดูก (Osteoblast) ทำหน้าที่สร้างกระดูกขึ้นมาใหม่จากแคลเซียมและโปรตีนตามกระบวนการการเจริญเติบโตของร่างกายและช่วยทดแทนกระดูกส่วนที่สึกหรอ และภายในกระดูกยังมีเซลล์สลายกระดูก (Osteoclast) ทำหน้าที่สลายเนื้อกระดูกเก่า
โรคกระดูกพรุนเกิดจากการทำงานที่ไม่สมดุลกันของเซลล์กระดูกทั้ง 2 ชนิดจึงทำให้มีการสลายกระดูกมากกว่าการสร้างกระดูกเกิดขึ้น โดยมีสาเหตุมาจากการที่ปริมาณแคลเซียมในร่างกายไม่เพียงพอต่อกระบวนการสร้างกระดูก หรืออาจมีความผิดปกติของเซลล์กระดูก
ปัจจัยเสี่ยงกระดูกพรุน
ปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มโอกาสการเกิดโรคกระดูกพรุน ได้แก่
อายุที่เพิ่มมากขึ้น เมื่ออายุเพิ่มขึ้น มวลกระดูกจะเปราะบางและแตกหักง่ายหากถูกกระทบกระเทือนแม้ไม่รุนแรงก็ตาม
การลดระดับของฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) ในเพศหญิงเมื่อเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ส่วนในเพศชายจะมีความเสี่ยงเกิดโรคกระดูกพรุนเมื่อมีการผลิตฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone) น้อยลง
กรรมพันธุ์ มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคกระดูกพรุน
ความผิดปกติในการทำงานของต่อมและอวัยวะต่าง ๆ เช่น ต่อมไทรอยด์ ต่อมพาราไทรอยด์ ต่อมหมวกไต ไตและตับ
โรคและการเจ็บป่วย เช่น โรคภูมิแพ้ตัวเอง โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคมะเร็งกระดูก
การบริโภคอาหารที่มีแคลเซียมไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายในการสร้างกระดูกและการเจริญเติบโต หรือกินอาหารที่ทำให้แคลเซียมเสียสมดุล
การใช้ยาบางชนิดที่ออกฤทธิ์รบกวนกระบวนการสร้างกระดูก เช่น กลุ่มยาสเตียรอยด์
ภาวะแทรกซ้อนโรคกระดูกพรุน
เมื่อเกิดโรคกระดูกพรุน ปัญหาหลักที่มักตามมา คือ ความเจ็บปวดจากภาวะกระดูกทรุดตัวและอาการปวดหลัง ทำให้เคลื่อนไหวได้จำกัดและทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันลดลง อาจทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า นอกจากนี้หากเกิดการกระแทก มีโอกาสกระดูกหักสูง โดยเฉพาะการแตกหักบริเวณกระดูกสะโพกจะทำให้ผู้ป่วยเดินไม่ได้ ขยับตัวลำบาก เพราะความเจ็บปวด ต้องนั่งหรือนอนอยู่กับที่ตลอดเวลา ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดโรคและอาการแทรกซ้อนที่รุนแรง อาจเป็นเหตุให้เสียชีวิต เช่น เกิดแผลกดทับหรือโรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
กระดูกพรุน รู้ให้ไวป้องกันกระดูกหัก
วินิจฉัยโรคกระดูกพรุน
การวินิจฉัยโรคกระดูกพรุนทำได้โดยการตรวจทางรังสี เพื่อตรวจหาความหนาแน่นของกระดูก ใช้เวลาไม่นาน ปริมาณรังสีที่เข้าสู่ร่างกายในขณะสแกนต่ำ ไม่ทำให้เจ็บหรือปวด เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพมากในการประเมินความหนาแน่นของมวลกระดูก ทำให้แพทย์วางแผนการรักษาได้ตั้งแต่ระยะแรกเริ่มของโรค ทั้งนี้ค่าความหนาแน่นของกระดูก (Bone Mineral Density หรือ BMD) ของคนปกติจะอยู่ที่มากกว่า -1.0 ส่วนคนที่มีภาวะกระดูกบาง (Osteopenia) จะมีค่า BMD อยู่ระหว่าง -1.0 ถึง -2.5 และผู้ป่วยโรคกระดูกพรุนจะมีค่า BMD น้อยกว่า -2.5
รักษาโรคกระดูกพรุน
เนื่องจากโรคกระดูกพรุนเกิดจากภาวะกระดูกเสื่อมที่มาจากหลายสาเหตุ หลักการรักษาจะกระตุ้นการทำงานของเซลล์สร้างกระดูกและลดการทำงานของเซลล์สลายกระดูก มีทั้งการรับประทานยา การฉีดยา และการเพิ่มฮอร์โมน ได้แก่
● การรักษาด้วยยา มีทั้งการรับประทานยาและการฉีดยา ตัวอย่างยาที่ใช้รักษา เช่น
ยาอะเลนโดรเนท มีฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเซลล์สลายกระดูก ทำให้ร่างกายสามารถดูดซึมแคลเซียมไปใช้ในกระบวนการสร้างกระดูกเพิ่มขึ้น
ยาไรซีโดรเนท ออกฤทธิ์ต่อเนื้อเยื่อกระดูก ลดอัตราการสลายตัวของกระดูกและเพิ่มความหนาแน่นของกระดูก
ยาไอแบนโดรเนท ออกฤทธิ์ยับยั้งการสลายกระดูก โดยมีทั้งแบบยาเม็ดรับประทานและยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
ยาโซลิโดรนิก แอซิด ยาฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ ช่วยลดการทำงานของเซลล์สลายกระดูก ออกฤทธิ์ยับยั้งการปล่อยแคลเซียมสู่กระแสเลือด ป้องกันภาวะแคลเซียมในเลือดสูง
● การรักษาโดยการเพิ่มฮอร์โมนบางชนิดที่เป็นประโยชน์ต่อการสร้างกระดูก เช่น ฮอร์โมนเอสโตรเจนในวัยหมดประจำเดือน หรือผ่าตัดมดลูกและรังไข่ออกไป ซึ่งร่างกายไม่สามารถผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนได้ในระดับปกติ
ป้องกันโรคกระดูกพรุน
โรคกระดูกพรุนสามารถลดความเสี่ยงได้โดยการดูแลสุขภาพและบำรุงกระดูก ได้แก่
รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมและวิตามินดีสูง
หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์ น้ำอัดลม ชา กาแฟ หรือเครื่องดื่มที่มีสารคาเฟอีน และมีค่าความเป็นกรดสูง
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
ระมัดระวังการใช้ยา โดยเฉพาะยากลุ่มสเตียรอยด์ที่ต้องใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน
นอกจากนี้มีการศึกษาเกี่ยวกับโปรตีนถั่วเหลือง ไอโซฟลาโวน (Isoflavones) พบว่ามีคุณสมบัติใกล้เคียงกับฮอร์โมนเอสโตรเจนในเนื้อเยื่อกระดูก เมื่อทำงานร่วมกับแคลเซียม อาจจะช่วยป้องกันภาวะกระดูกเสื่อมและลดอัตราการแตกหักของกระดูกได้
กราบขอบพระคุณคุณหมอมากๆค่ะ🎉🎉🎉
อายุ 50 ปี เป็นมะร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ระยะ 1a คุณหมอผ่าตัดมดลูกทิ้งทั้งหมดแล้ว ตอนนี้ทานยา carbocal วันละ 1 เม็ด สัปดาห์หน้ามีนัดตรวจแมมโมแกรม และมวลกระดูกค่ะ รอฟังคลิปต่อไปของคุณหมอนะคะ
ชอบวิธีการอธิบายของคุณหมอที่ชัดเจน ตรงประเด็น และเข้าใจง่ายค่ะ
ขอบคุณค่ะคุณหมอ
กดติดตามครับ ขอบคุณๆหมอครับ ที่ให้ความรู้ครับ
หมอให้ความรู้มีประโยชน์มาก
❤❤❤🙏
สวัสดีค่ะคุณหมอ
มีประโยชน์มากคะ พึ่งเจอในกดดูหลายรอบ
ขอบพระคุณคุณหมอมากค่ะ
ว้าว👍ขอบคุณค่ะ🙏🤟มาแล้วที่รอคอย...กระดูกปัญหาวัยทอง😭
ขอบคุณคุณหมอ สำหรับความรู้ที่ประโยชน์ ติดตามตลอดเลยคะ
หมอให้ความรู้มีประโยชน์มากค่ะ เสียงนุ่มน่าฟังและดูสุภาพค่ะ
ขอบคุณๆหมอมากๆค่ะ พี่ก็มีปัญหาเกี่ยวกับกระดุก เคยหกล้มบ่อยมากค่ะ
สุดยอดมากเลยค่ะ❤
❤️❤️❤️❤️😊😊😊
คุณหมอช่วยพูด ผลเสียจากการพร่องฮอร์โมนเพศชายหน่อยคนับ ขอบคุณมากครับ
🙏
เปิดมาคุนหมอนั่งเท่เลย😊ชอบหังเสียงคุณหมอ ฟังาบายๆ
ขอบคุณครับ❤️❤️❤️
รอติดตาม เรื่องการกินแคลเซียมต่อไปค่ะ
หมอ ทำเรื่อง calcium ไว้ 4 ตอนจนจบ series calciumเลยครับ หาจาก playlist
ขอบพระคุณค่ะ
ขอบคุณค่ะคุณหมอ...หมดประจำเดือนแล้ว...ออกกำลังกายปั่นจักรยาน อยู่กับที่ แกว่งขา แขน ประมาณ 45 นาที ..มากไปไหมคะ?
กระดูกจะรับไหวไหมคะ?
สวัสดีค่ะ คุณหมอ
เรา สามารถ ตรวจสอบ ว่า กระดูก ของเรา ยังแข็งแรง ดีมั้ย.. ได้ อย่างไร ค่ะ.. ดิฉันอาศัย อยู่ในอังกฤษ ค่ะ.. การพบแพทย์ นั้นค่อนข้างยากมาก.. ขอบคุณสำหรับสาระดีดี ค่ะ
คุณหมอจ๋า คุณยายเคยอยู่อยุธยาและรักษาที่โรงพยาบาลวิชัยยุทธกับคุณหมอชาญณรงค์ย้ายไปอยู่โคราช 5 ปีรักษากับหมอเจษฎาหมอโรคหัวใจจ้ะ มีบุญได้พบคุณหมออธิบายเรื่องเกี่ยวกับโรคต่างๆและโรงพยาบาลค่ายสุรนารี
โห...อุตส่าห์จำผมได้ด้วย ...ที่กล่าวมาถูกต้องทุกทีเลยครับ❤️🙏😊
ฉีดกระดูกพรุนทุก6เดือน
ถ้าเกินเวลานัดฉีดไปอีก3เดือน จะเป็นผลเสียมั้ยคะคุณหมอ (เข็มที่2 พลาดนัดค่ะ..กว่าจะได้คิวฉีดต้องรออีก3เดือนเลยค่ะ😢)...ขอบคุณค่ะ
กำลังอยู่ภาวะวัยทองค่ะ กินนำ้เต้าหู้ กินพริมโรสไม่กินทุกวัน แคลเซียมของเมก้าดีมั้ยค่ะ
ได้ครับ
ขอบคุณคุณหมอที่นำความรู้และสาระดีมาบรรยายให้ฟังค่ะ
ขอบคุณคุณหมอที่ให้ข้อมูลเป็นประโยชน์นะคะ👍👍👍
ขอบคุณมากค่ะคุณหมอ ได้ความรู้มากมายค่ะ
ปวดสะโพก กะส้นเท้า เอวขัดค่ะ น่องตึงมากไม่อยากทานยา วันไหนนอนไม่หลับยิ่งอาการเป็นมาก วัยทองปจด.หมด...มา4_5ปีค่ะ😭🙏ไม่ดื่มไม่สูบมาตลอดชีวิตค่ะ
ตัดมดลูกรังไข่และเคยป็นไทรอยด์เป็นพิษค่ะ
ปวดสะโพกซ้ายปวดตามตัวตามข้อต่อ😓😓ทรมาณมากๆค่ะหมดประจำเดือนมา3ปี😭😭แล้ว
จากประสบการณ์ค้ายกันบังเอิญอาบแดดกินวิตามินดีสามรู้สึกค่อยดีขึ้นเป็นลําดับ
อยากให้คุณหมอให้ความรู้เรื่องการทานยารักษากระดูกพรุนกลุ่ม Alendronate เป็นกระดูกพรุนเนื่องจากถูกตัดมดลูกกับรังไข่เพราะเป็นมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกค่ะ และถูกวินิจฉัยว่าเป็นกระดูกพรุ่น ตอนนี้ทาน alendronic acid tablets 70 mg สัปดาห์ละเม็ดควบคู่ไปกับวิตามินดีสัปดาห์ละเม็ดกับเเคลเซี่ยมวันละ 1 เม็ดค่ะ
ได้ครับ..ยาที่ทานคือยาหยุดยั้งการทำงานของ osteoclast ( เซลล์สลายกระดูก )
คุณหมอตัดมดลูกรังไข่มีวิธีป้องกันไม่ให้กระดูกพรุนได้ไหมคะ
หมอให้แคลเซียมมาทานแต่ทานแล้วยิ่งปวดกระดูกและกล้ามเนื้อมาก แท้แคลเซียมใช่ไหมคะ ลองหยุดกินก็ไม่ปวด แต่หมอบอก กระดูกพรุนมากนะ
calบางตัวไม่ประกอบด้วยv.dกินแล่วร่างกายดุดซึมได้ไม่เต็มที่ค่ะ ต้องเลือกcalแบบnatural
หลงรักคุณหมอแล้วหละค่ะดูทุกคลิปขอบคุณมากๆนะค่ะที่ให้ความรู้😇😊
รบกวนสอบถามหน่อยค่ะ อายุ 47 ปี ตัดมดลูกออกไปแล้ว หลังจากนั้นเสียงก๊อบแก๊บข้อเข่า ข้อเท้า ข้อมือ เสียงดังขี้นเรื่อยๆ และถี่มากขี้นค่ะ แต่ยังไม่ปวด ต้องกินยาหรือรักษายังไงดีคะ
แบบนี้ เป็นอาการเริ่มแรกขอ ข้อเสื่อมครับ...ทานcalciiun และ อาหารบำรุงข้อ
กรรมพันธุ์ก็น่าจะมีส่วนไหมครับ ผมคงเป็นหนึ่งในผู้โชคไม่ดี แม่เป็นกระดูกพรุน ตัวเองมารู้เมื่ออายุใกล้ 40 ทั้งที่จริงคงพรุนมานานแล้ว เริ่มตั้งแต่สัญญาณไม่ดี คือจัดฟัน ตอนอายุ 29 หมอฟันบอกกระดูกกรามบางมาก หมอสั่งถอนฟันคุด ปรากฎว่า หมอถอนฟันทำแสนรู้นอกจากเอาฟันคุดออก ดันมาถอนฟันผมไปด้วย 2 ซี่ เนื้อกระดูกตรงนั้นสลายจนดึงฟันไม่ได้ นั่นยังไม่เอะใจพอ มารู้ตอน เอกซเรย์เมื่อตรวจสุขภาพตอนอายุ 41ปี(ปี 53 ) ตอนนั้นเริ่มเรียนว่ายน้ำ(ต้นปี52) เจ็บซี่โครงจนต้องหยุดไปเป็นเดือนคิดว่ากล้ามเนื้ออักเสบธรรมดา หมอบอกคุณมีร่องรอยซี่โครงหัก 5 ซี่ !!!!จาก ฟิล์ม เอกซ์เรย์ ตรงสะโพก ค่า T ตรง neck -2.6 เลย ward area -3.2 ตอนไป ศิริราช หาอมกระดูก หมอยังไม่เห็นผลยังถามคุณมาทำไม เขายังไม่เชื่อว่าพรุน จนอ่านผลของ รพ อีกที่ เพื่อความแน่ใจทำอีกทีที่ศิริราช พรุนจริง
กินแคลเซี่ยม นม ออกกำลังก็ขึ้นไม่ดีช่วงนั้นยาฉีดยังไม่ออก หลังจากยาฉีด Prolia ออกมา ก็ดี ขึ้น ยิ่งตอนนนี้ พอรู้วิธีการออกกำลังกายแบบ strenghtening มันดีขึ้นกว่าเดิมมาก ที่ neck เหลือ -2.1 ward area -0.4
ตรงสันหลัง L4 -1.8 ไม่กระเตื้องขึ้นเลยแต่ก็ไม่แย่ลง