Protestantyzm sam w sobie niczego nie zmieniał. Głównym mocarstwem Europy w XVII/XVIII wieku była katolicka Francja. Szwecja została mocarstwem nie poprzez religię, ale dzięki ogromnym kopalniom miedzi. Z kolei Gdańsk bez przywilejów by nie opłacił wojny 13 letnie, ani nie stał wiernie przy Polsce do 1795
protestantyzm sam w sobie dawał bardzo wiele, przede wszystkim skłaniał do wolnomyślicielstwa (samodzielna interpretacja biblii) które jest podstawą rozwoju intelektualnego, oraz nie tłamsił tak bardzo rozwoju nauk przyrodniczych. od xvii wieku wszystkie państwa protestanckie rozwijały się znacznie szybciej niż katolickie i zostawiły je z tyłu. Francja była tu wyjątkiem ponieważ francuskie elity były w xvii wieku hugenockie lub jansenistyczne (krypto hugenockie) a w xviii już mocno zeświecczałe i antyklerykalne.
Nie mieliśmy mentalności ,dziwny podział społeczny gdzie np szlachcie zakazywaną handel i współpracę z mieszczanami ,a mieszczanom zakazywaną autonomii , aż ostatecznie polskim zbożem handlowali Holendrzy i inni ,taka z nas potęga, aż mi się przypomniała scena z serialu 1670,
Jedno zdanie. Najbardziej akurat tutaj zwalili sprawę Jagiellonowie czytaj brak zhołdowania Księstwa Pomorskiego w XVi wieku i brak inkorporacji Prus Książęcych do Korony. Jeśli Prusy Książęce weszłyby do Korony to bylibyśmy w większym stopniu państwem morsko-handlowo - mieszczańskim zdobywając nowe szlaki morskie i takie miasta jak Krolewiec i Memel więc można byłoby lewarować Gdańsk. Chyba się tez nie docenia wpływu utraty Rygi i Inflant w XVII wieku na rzecz Szwecji. Kompletnie mi zabrakło w tej dyskusji wpływu potopu szwedzkiego, moskiewskiego i III wojny północnej na los polskich i litewskich miast. Sporo tez mogło zmienić w naszej historii gospodarczej przeforsowanie pomysłu biskupa Szaniawskiego z 1714/1715 roku czyli otwarcie się na osadnictwo z zachodniej Europy żeby uzupełnić ubytki ludnościowe po III wojnie północnej. Osadnictwo niemieckie czy niderlandzkie mogłoby się nam przydać w rozwoju państwa. PS: Bądź co bądź powstała jednak Komisja Morska i uchwalono statuty Karnkowskiego. To jak później potoczyła się kwestia budowy floty handlowej czy wojennej to również zupełnie inny temat.
Dokładnie tak. Trzeba było dojechać Krzyżaków (były co najmniej dwie okazje a w zasadzie trzy) i zdobyć i inkorporować Pomorze Zachodnie ze Szczecinem. To drugie nawet przed 14 wiekiem. Niestety wydarzyło się rozbicie dzielnicowe, które na zawsze zahamowało rozwój Polski jako państwa ze skutkami widocznymi do dziś.
Można było włączyć do Królestwa Śląsk z jego bogatymi miastami, co także doprowadziłoby do wzrostu siły mieszczaństwa które stanowiłoby przeciwwagę dla szlachty. A że było to możliwe pokazał król Węgier Maciej Korwin, który włączył Śląsk do Królestwa Węgier.
@@Mjak-yd3og Ale kiedy można było to zrobić? Najpierw Polska i Czechy były powiedzmy zaprzyjaźnione (Jagiellonowie na obu tronach), potem Śląsk był w rękach Habsburgów, którym raczej nie zabiera się ziem będąc katolickim państwem.
uratowaloby nas przejście na luteranizm... bo to byly normalne wzorce w tej części europy, jesteśmy europą pólnocną, ta naturalnie byla protestancka i pro miejska i rozwijala się szybko
@@Damianoss1000 To że nie zabiera się ziem będąc katolickim państwem to bardzo słaby argument. Austria była jednym z zaborców. A Krzyżacy w XIV wieku to byli protestanci? Chyba jednak nie. Kiedy można było odebrać Śląsk? W zasadzie w każdym momencie, tylko trzeba było mieć do tego siły i chcieć to zrobić. Królestwo Polskie a potem Rzeczpospolita sił nigdy nie miało, a i z chęcią też zawsze były problemy. Co do zaprzyjaźnienia Jagiellonów, to bajka dla grzecznych dzieci. Dwaj bracia Jagiellonowie - Jan Olbracht i Władysław będący królem Czech stoczyli krwawą wojnę o Królestwo Węgier i nawet ojciec (Kazimierz Jagiellończyk) nie był w stanie ich powstrzymać od bitki. Swoją drogą do takiej wojny nigdy nie miało prawa dojść między Habsburgami, dlatego to oni rządzili w Europie a nie Jagiellonowie.
Trzeba było dojechać Krzyżaków (były co najmniej dwie okazje a w zasadzie trzy) oraz zdobyć i inkorporować Pomorze Zachodnie ze Szczecinem. To drugie nawet przed 14 wiekiem. Niestety wydarzyło się rozbicie dzielnicowe, które na zawsze zahamowało rozwój Polski jako państwa ze skutkami widocznymi do dziś.
Jakby nie było rozbicia dzielnicowego to i by nie było krzyżaków. Bo Mazowsze nie miało by powodu szukać sojusznika w jakimś zagranicznym zakonie krzyżackim
@@madlow1201 Być może właśnie tak.Choć być może były inne drogi rozwiązania problemu Prusów...ale to politykal fikszyn. To Konrad Mazowiecki oderwał księstwo mazowieckie i Kujawy od zwierzchnictwa dzielnicy senioralnej w Krakowie więc na pomoc reszty ziem polskich nie mógł z tego powodu liczyć i sprowadził Niemców. Na pewno gdyby nie było państwa krzyżackiego to historia potoczyłaby się inaczej. Państwo krzyżackie przekształciło się w Prusy, początkowo lennika Polski ale za przyzwoleniem kretyna króla polskiego Jana Kazimierza , który zwolnił je z lenna zgodził się na połączenie z Brandenburgią....na naszą zgubę. Prusy były pomysłodawcą i spirytus movens rozbiorów Polski. Wzmocnione Polską zjednoczyły Niemcy wcielając ponad 700 księstewek niemieckich oraz tworząc Drugą Rzeszę i cesarstwo niemieckie. Potem wywołały szereg wojen w tym pierwszą i drugą wojnę światową, a ostatnio wojnę na Bałkanach w latach 90-tych. Teraz niszczą państwa unijne szaleńczą ideologią. I tak dalej i tak dalej...
Rzeczpospolita nie mając dostępu do Oceanu, ograniczona przez cieśniny duńskie nie miała czego szukać na morzach. Nie mieliśmy żadnych szans w konkurencji z Hiszpanią, Niderlandami, Anglią, Szwecją czy Danią. Wystarczy spojrzeć na mapę. I to nie jest tak, że Rzeczpospolita była taka słaba, bo nie była. Po prostu były obiektywne ograniczenia. Tak samo jak nie można oczekiwać, że dziś np. Hiszpania będzie potęgą sportów zimowych tak samo nie można oczekiwać, że państwo daleko od Atlantyku leżące nad de facto zamkniętym morzem będzie brać udział w wyścigu kolonialnym. Przecież to absurd i mrzonki. Nawet rzekomo sprawniejsze Prusy nie potrafiły uczynić z siebie potęgi morskiej (choć próbowały). Gdańsk też jest przez pana doktora demonizowany, bo nie należy zapominać, że była to twierdza, która najdłużej opierała się wszelkim wrogom Rzeczpospolitej. Jedyne co to można było wcześniej ograniczyć przywileje Gdańska, ale to i tak nie spowodowałoby, że Rzeczpospolita stałaby się potęgą morską. Żadnych złudzeń panowie.
dobra analiza, ale z tymi Prusami to lekka przesada. Bo to nie Prusy, lecz przede wszystkim wysiłek całych zjednoczonych Niemiec doprowadził do tego, że Wielka Brytania wreszcie poczuła oddech na swoich plecach. Choć oczywiście fanem zjednoczonych Niemiec nie jestem ;-) I tak, mało kto dziś pamięta, ale wielu ludzi, nawet z samych Prus [sic] uciekało na zachód przed uciskiem gospodarczo-fiskalnym państwa Hohenzollernów. W tym i przodkowie słynnego angielskiego pisarza: J.R.R. Tolkiena, którzy osiedlili się własnie w Gdańsku i dopiero przed zaborem miasta wyjechali na wyspy brytyjskie, by wypełnić swoje dziedzictwo.
Co nie zmienia faktu, że Polska na własne życzenie odwróciła się plecami do Bałtyku oddając pole na przykład Holendrom którzy na polskim zbożu zarabiali od 300 do 400%.
@@panpogodokładnie, odwracanie się nawet od tej "kałuży" jaką jest Bałtyk było błędem, choć zapewne w dużym stopniu nieświadomyn. Ale był to wynik dawnych, nieudanych na dłuższą metę dążeń do podporządkowania sobie całego Pomorza (i Śląska), co znacząco przybliżyło by nas do zachodnich rynków. Bez zdominowania tych prowincji kolejni decydenci skupiali się głównie na "flance" wschodniej i relacjach kontynentalnych.
@@grot7x603 Handel jaki odbywał się na tej "kałuży" nazwany był przez Holendrów "Moedernegotie" czyli matką handlu. Od Bałtyku szlachta odwracała się świadomie bo jej celem było osłabienie mieszczaństwa nawet kosztem osłabienia całego państwa tak aby nie stanowiło ono zagrożenia dla monopolu politycznego i gospodarczego szlachty.
Jaka była treść tego "złego" dla Polski przywileju, który nadał miastu Gdańsk Kazimierz IV Jagiellończyk? Czy np. miasto dostało prawo prowadzenie polityki zagranicznej według własnych zasad?
Chodzi o Wielki Przywilej, poprzez który Kazimierz Jagiellończyk zapewnił to, że kupcy gdańscy uzyskali swobodę przewozu towarów Wisłą z Polski, Litwy i Rusi bez obowiązku wyładowywania ich po drodze do kontroli. Ponadto zniósł wszelkie cła lądowe i wodne na terenie Prus Królewskich i zapewnił, że nie wprowadzi w przyszłości nowych ceł ani opłat na Wiśle. Gdańsk uzyskał w nim szeroką autonomię poprzez rozszerzenie rozmiaru aglomeracji, zakaz budowy zamków w określonej odległości od miasta, zapewnienie tego, że będzie funkcjonowało w nim wyłącznie gdańskie prawo miejskie, nadanie prawa posiadania mennicy i bicia własnej monety.
Mieszczaństwo samo wypisało się z wpływu na państwo na sejmach - gdyby brali udział w sejmach, to musieliby także brać udział w partycypacji kosztów wypraw wojennych itp. A na zamorskim handlu zbożem korzystała szlachta, której dobra znajdowały się w dogodnej bliskości Wisły - przecenia się znaczenie eksportu zboża w staropolskiej gospodarce, bo zdecydowana większość pozostawała w kraju
Nie byłoby możliwe. Kazimierz Jagiellończyk zrobił rzecz bez precedensu. Za pieniądze poddanych krzyżackich pokonał Zakon Krzyżacki. A uwolnieni od Krzyżaków poddani byli polskiemu królowi wdzięczni jako wyzwolicielowi. Ceną był i owszem przywilej dla Gdańska. Ale bez niego można by sobie tylko pomarzyć o odzyskaniu dostępu do Bałtyku (i co niemniej ważne - utrzymaniu go). To nie była porażka ale wielki sukces króla polskiego.
@radosawsikora559 Cała ta sytuacja pokazuje jak słabym państwem była Polską która o własnych siłach nie mogła rywalizować z Zakonem w dłużej perspektywie czasu.
@@panpogo Wprost przeciwnie. To pokazuje wielką siłę państwa polskiego. Przecież poddani Krzyżaków zwrócili się do polskiego króla i pokładane w nim nadzieje ziściły się. To była sytuacja w której obie strony wygrały. I poddani Krzyżaków i Polska. Przegrał Zakon bo właśnie robił to, co pan doktor Wozinski zalecał polskiemu królowi, czyli za bardzo wszystko kontrolował (czytaj - dusił). Polska była krajem atrakcyjnym poprzez to, że potrafiła objąć swoją protekcją szukających jej a po objęciu dawała żyć i prosperować.
@@radosawsikora559 Bez pomocy Gdańska Polska nie jest w stanie prowadzić wojny z Zakonem i to pokazuje siłę Polski? W samej Polsce Gdańsk staje się państwem w państwie w praktyce niezależnym od Polski z budżetem kilka razy większym niż cały kraj.
@@panpogo Nie mówiliśmy o prowadzeniu wojny jako takiej, lecz o odzyskaniu i utrzymaniu dostępu do Bałtyku. Polska skutecznie prowadziła wojnę za Jagiełły. Lecz mimo wielkiego zwycięstwa pod Grunwaldem, dostępu do Bałtyku nie odzyskała. Bo wojna z Krzyżakami to nie tylko starcia w polu, lecz przede wszystkim oblężenia miast i zamków, którymi było państwo krzyżackie usiane. A przecież zwycięska armia spod Grunwaldu nie zdobyła Malborka... Odzyskać i utrzymać dostęp do Bałtyku można było na dwa sposoby: 1. Nałożyć na Polskę gigantyczne podatki i utrzymać je po zakończeniu wojny. Czyli mówiąc wprost - za pomocą pały wyjętej i przeciw swoim, i przeciw Krzyżakom (oraz ich poddanym). 2. Zrobić to, co zrobiono, czyli wykorzystać polskie soft power, czyli pozwolić aby to nas poproszono o panowanie nad tym terenem i za pieniądze proszących się prowadzić wojnę. Punkt pierwszy był w praktyce nie do realizacji. Punkt drugi jak najbardziej się udał. Dlatego właśnie całe Prusy Królewskie w ogólności, a Gdańsk w szczególności przez kolejne stulecia stały dość wiernie przy polskich królach, choć zamieszkujący je Niemcy bynajmniej Polaków nie kochali - i jako Polaków, i (po rewolucji protestanckiej) jako katolików. A jednak... Polska nie musiała ponosić kosztów okupacji Prus Królewskich, bo pruscy poddani polskich królów nie czuli się okupowani. Wprost przeciwnie. Właśnie dzięki temu, że uzyskali od polskich królów przywileje, to czuli się po prostu dobrze w kraju, który dawał im żyć i zarabiać. Nie tylko więc, że nie trzeba było Prus okupować, to jeszcze Prusy wnosiły swój wkład w obronę Polski (czy też ogólniej - w wojny przez nią prowadzone). Co do budżetu Gdańska, to bez przesady. Możliwości miał faktycznie bardzo duże, ale nie były one kilka razy większe niż reszty kraju. W razie potrzeby potrafił wynająć kilka tysięcy żołnierzy, podczas gdy Rzeczpospolita o rząd wielkości więcej.
Chodzi o Wielki Przywilej, poprzez który Kazimierz Jagiellończyk zapewnił to, że kupcy gdańscy uzyskali swobodę przewozu towarów Wisłą z Polski, Litwy i Rusi bez obowiązku wyładowywania ich po drodze do kontroli. Ponadto zniósł wszelkie cła lądowe i wodne na terenie Prus Królewskich i zapewnił, że nie wprowadzi w przyszłości nowych ceł ani opłat na Wiśle. Gdańsk uzyskał w nim szeroką autonomię poprzez rozszerzenie rozmiaru aglomeracji, zakaz budowy zamków w określonej odległości od miasta, zapewnienie tego, że będzie funkcjonowało w nim wyłącznie gdańskie prawo miejskie, nadanie prawo posiadania mennicy i bicia własnej monety.
@@FundacjaGornickiego Gdańsk robił dokładnie to samo co szlachta polska. Jak król dał Gdańskowi przywileje, to dobrze dla Gdańska i wara każdemu kto te przywileje chciałby Gdańskowi odebrać. Ale dokładnie tak samo postępowali polscy panowie szlachta. Nic nie zrobili bez wydarcia od kolejnych królów co raz to nowych przywilejów i byli gotowi do rokoszu i wojny domowej gdyby ktoś chciał im te przywileje odebrać.
co za bzdurny argument że protestanci blokowali polskę katolicką. A tym czasem Katolicka Francja...... Nie trzeba było się Wazom kumać z Habsami i robić tu polską rekonkwiste wywalając Braci Polskich i ograniczajac prawa niekatolickich szlachciurów.
czy PiS doił w I Rzeczpospolitej to nie wiem. Natomiast wiem, że była prowadzona polityka PO pod nazwą: reset z Rosją, "Chcemy dialogu z Rosją taką jaką ona jest" - słowa wypowiedziane przez Rudego z mównicy polskiego Sejmu, podpisaniem umowy z Rosją na najdroższy gaz w UE(!), poklepywanie się z bandą Kremla. Tak więc nic dziwnego, że o Tusku rosyjska prasa pisała: "Nasz człowiek w Warszawie" - artykuł do dziś dostępny. Bardzo mi to przypomina czasy I Rzeczpospolitej przed rozbiorami.
Szwecja Dar od losu - Ruda żelaza - Norwegia Dar od losu - Ropa, Gaz.
Polska Dar od losu Wiarołomni Sąsiedzi oraz przekupni Możnowładcy [ Jurgielt ]
Protestantyzm sam w sobie niczego nie zmieniał. Głównym mocarstwem Europy w XVII/XVIII wieku była katolicka Francja. Szwecja została mocarstwem nie poprzez religię, ale dzięki ogromnym kopalniom miedzi. Z kolei Gdańsk bez przywilejów by nie opłacił wojny 13 letnie, ani nie stał wiernie przy Polsce do 1795
❤
protestantyzm sam w sobie dawał bardzo wiele, przede wszystkim skłaniał do wolnomyślicielstwa (samodzielna interpretacja biblii) które jest podstawą rozwoju intelektualnego, oraz nie tłamsił tak bardzo rozwoju nauk przyrodniczych. od xvii wieku wszystkie państwa protestanckie rozwijały się znacznie szybciej niż katolickie i zostawiły je z tyłu. Francja była tu wyjątkiem ponieważ francuskie elity były w xvii wieku hugenockie lub jansenistyczne (krypto hugenockie) a w xviii już mocno zeświecczałe i antyklerykalne.
Dziękuję
Nie mieliśmy mentalności ,dziwny podział społeczny gdzie np szlachcie zakazywaną handel i współpracę z mieszczanami ,a mieszczanom zakazywaną autonomii , aż ostatecznie polskim zbożem handlowali Holendrzy i inni ,taka z nas potęga, aż mi się przypomniała scena z serialu 1670,
Jedno zdanie. Najbardziej akurat tutaj zwalili sprawę Jagiellonowie czytaj brak zhołdowania Księstwa Pomorskiego w XVi wieku i brak inkorporacji Prus Książęcych do Korony. Jeśli Prusy Książęce weszłyby do Korony to bylibyśmy w większym stopniu państwem morsko-handlowo - mieszczańskim zdobywając nowe szlaki morskie i takie miasta jak Krolewiec i Memel więc można byłoby lewarować Gdańsk. Chyba się tez nie docenia wpływu utraty Rygi i Inflant w XVII wieku na rzecz Szwecji. Kompletnie mi zabrakło w tej dyskusji wpływu potopu szwedzkiego, moskiewskiego i III wojny północnej na los polskich i litewskich miast. Sporo tez mogło zmienić w naszej historii gospodarczej przeforsowanie pomysłu biskupa Szaniawskiego z 1714/1715 roku czyli otwarcie się na osadnictwo z zachodniej Europy żeby uzupełnić ubytki ludnościowe po III wojnie północnej. Osadnictwo niemieckie czy niderlandzkie mogłoby się nam przydać w rozwoju państwa. PS: Bądź co bądź powstała jednak Komisja Morska i uchwalono statuty Karnkowskiego. To jak później potoczyła się kwestia budowy floty handlowej czy wojennej to również zupełnie inny temat.
Dokładnie tak. Trzeba było dojechać Krzyżaków (były co najmniej dwie okazje a w zasadzie trzy) i zdobyć i inkorporować Pomorze Zachodnie ze Szczecinem. To drugie nawet przed 14 wiekiem. Niestety wydarzyło się rozbicie dzielnicowe, które na zawsze zahamowało rozwój Polski jako państwa ze skutkami widocznymi do dziś.
Można było włączyć do Królestwa Śląsk z jego bogatymi miastami, co także doprowadziłoby do wzrostu siły mieszczaństwa które stanowiłoby przeciwwagę dla szlachty. A że było to możliwe pokazał król Węgier Maciej Korwin, który włączył Śląsk do Królestwa Węgier.
@@Mjak-yd3og Ale kiedy można było to zrobić? Najpierw Polska i Czechy były powiedzmy zaprzyjaźnione (Jagiellonowie na obu tronach), potem Śląsk był w rękach Habsburgów, którym raczej nie zabiera się ziem będąc katolickim państwem.
uratowaloby nas przejście na luteranizm... bo to byly normalne wzorce w tej części europy, jesteśmy europą pólnocną, ta naturalnie byla protestancka i pro miejska i rozwijala się szybko
@@Damianoss1000 To że nie zabiera się ziem będąc katolickim państwem to bardzo słaby argument. Austria była jednym z zaborców. A Krzyżacy w XIV wieku to byli protestanci? Chyba jednak nie. Kiedy można było odebrać Śląsk? W zasadzie w każdym momencie, tylko trzeba było mieć do tego siły i chcieć to zrobić. Królestwo Polskie a potem Rzeczpospolita sił nigdy nie miało, a i z chęcią też zawsze były problemy. Co do zaprzyjaźnienia Jagiellonów, to bajka dla grzecznych dzieci. Dwaj bracia Jagiellonowie - Jan Olbracht i Władysław będący królem Czech stoczyli krwawą wojnę o Królestwo Węgier i nawet ojciec (Kazimierz Jagiellończyk) nie był w stanie ich powstrzymać od bitki. Swoją drogą do takiej wojny nigdy nie miało prawa dojść między Habsburgami, dlatego to oni rządzili w Europie a nie Jagiellonowie.
Trzeba było dojechać Krzyżaków (były co najmniej dwie okazje a w zasadzie trzy) oraz zdobyć i inkorporować Pomorze Zachodnie ze Szczecinem. To drugie nawet przed 14 wiekiem. Niestety wydarzyło się rozbicie dzielnicowe, które na zawsze zahamowało rozwój Polski jako państwa ze skutkami widocznymi do dziś.
Althistoria
@@seaindieoae No niestety tak.
Jakby nie było rozbicia dzielnicowego to i by nie było krzyżaków. Bo Mazowsze nie miało by powodu szukać sojusznika w jakimś zagranicznym zakonie krzyżackim
@@madlow1201 Być może właśnie tak.Choć być może były inne drogi rozwiązania problemu Prusów...ale to politykal fikszyn.
To Konrad Mazowiecki oderwał księstwo mazowieckie i Kujawy od zwierzchnictwa dzielnicy senioralnej w Krakowie więc na pomoc reszty ziem polskich nie mógł z tego powodu liczyć i sprowadził Niemców.
Na pewno gdyby nie było państwa krzyżackiego to historia potoczyłaby się inaczej. Państwo krzyżackie przekształciło się w Prusy, początkowo lennika Polski ale za przyzwoleniem kretyna króla polskiego Jana Kazimierza , który zwolnił je z lenna zgodził się na połączenie z Brandenburgią....na naszą zgubę. Prusy były pomysłodawcą i spirytus movens rozbiorów Polski. Wzmocnione Polską zjednoczyły Niemcy wcielając ponad 700 księstewek niemieckich oraz tworząc Drugą Rzeszę i cesarstwo niemieckie. Potem wywołały szereg wojen w tym pierwszą i drugą wojnę światową, a ostatnio wojnę na Bałkanach w latach 90-tych. Teraz niszczą państwa unijne szaleńczą ideologią. I tak dalej i tak dalej...
Rzeczpospolita nie mając dostępu do Oceanu, ograniczona przez cieśniny duńskie nie miała czego szukać na morzach. Nie mieliśmy żadnych szans w konkurencji z Hiszpanią, Niderlandami, Anglią, Szwecją czy Danią. Wystarczy spojrzeć na mapę. I to nie jest tak, że Rzeczpospolita była taka słaba, bo nie była. Po prostu były obiektywne ograniczenia. Tak samo jak nie można oczekiwać, że dziś np. Hiszpania będzie potęgą sportów zimowych tak samo nie można oczekiwać, że państwo daleko od Atlantyku leżące nad de facto zamkniętym morzem będzie brać udział w wyścigu kolonialnym. Przecież to absurd i mrzonki. Nawet rzekomo sprawniejsze Prusy nie potrafiły uczynić z siebie potęgi morskiej (choć próbowały). Gdańsk też jest przez pana doktora demonizowany, bo nie należy zapominać, że była to twierdza, która najdłużej opierała się wszelkim wrogom Rzeczpospolitej. Jedyne co to można było wcześniej ograniczyć przywileje Gdańska, ale to i tak nie spowodowałoby, że Rzeczpospolita stałaby się potęgą morską. Żadnych złudzeń panowie.
dobra analiza, ale z tymi Prusami to lekka przesada. Bo to nie Prusy, lecz przede wszystkim wysiłek całych zjednoczonych Niemiec doprowadził do tego, że Wielka Brytania wreszcie poczuła oddech na swoich plecach. Choć oczywiście fanem zjednoczonych Niemiec nie jestem ;-)
I tak, mało kto dziś pamięta, ale wielu ludzi, nawet z samych Prus [sic] uciekało na zachód przed uciskiem gospodarczo-fiskalnym państwa Hohenzollernów. W tym i przodkowie słynnego angielskiego pisarza: J.R.R. Tolkiena, którzy osiedlili się własnie w Gdańsku i dopiero przed zaborem miasta wyjechali na wyspy brytyjskie, by wypełnić swoje dziedzictwo.
Co nie zmienia faktu, że Polska na własne życzenie odwróciła się plecami do Bałtyku oddając pole na przykład Holendrom którzy na polskim zbożu zarabiali od 300 do 400%.
Uuu, ktoś Bartosiaka przedawkował 😅
@@panpogodokładnie, odwracanie się nawet od tej "kałuży" jaką jest Bałtyk było błędem, choć zapewne w dużym stopniu nieświadomyn. Ale był to wynik dawnych, nieudanych na dłuższą metę dążeń do podporządkowania sobie całego Pomorza (i Śląska), co znacząco przybliżyło by nas do zachodnich rynków. Bez zdominowania tych prowincji kolejni decydenci skupiali się głównie na "flance" wschodniej i relacjach kontynentalnych.
@@grot7x603 Handel jaki odbywał się na tej "kałuży" nazwany był przez Holendrów "Moedernegotie" czyli matką handlu. Od Bałtyku szlachta odwracała się świadomie bo jej celem było osłabienie mieszczaństwa nawet kosztem osłabienia całego państwa tak aby nie stanowiło ono zagrożenia dla monopolu politycznego i gospodarczego szlachty.
Jaka była treść tego "złego" dla Polski przywileju, który nadał miastu Gdańsk Kazimierz IV Jagiellończyk? Czy np. miasto dostało prawo prowadzenie polityki zagranicznej według własnych zasad?
Chodzi o Wielki Przywilej, poprzez który Kazimierz Jagiellończyk zapewnił to, że kupcy gdańscy uzyskali swobodę przewozu towarów Wisłą z Polski, Litwy i Rusi bez obowiązku wyładowywania ich po drodze do kontroli. Ponadto zniósł wszelkie cła lądowe i wodne na terenie Prus Królewskich i zapewnił, że nie wprowadzi w przyszłości nowych ceł ani opłat na Wiśle. Gdańsk uzyskał w nim szeroką autonomię poprzez rozszerzenie rozmiaru aglomeracji, zakaz budowy zamków w określonej odległości od miasta, zapewnienie tego, że będzie funkcjonowało w nim wyłącznie gdańskie prawo miejskie, nadanie prawa posiadania mennicy i bicia własnej monety.
Rozumiem. A co z polityką zagraniczną? Padła dygresja w wykladzie, że niejednokrotnie była wbrew Rzeczpospolitej.
Brak wpływu mieszczaństwa na politykę państwa i uzależnienie od handlu zbożem na którym korzystała kresowa magnateria.
Mieszczaństwo samo wypisało się z wpływu na państwo na sejmach - gdyby brali udział w sejmach, to musieliby także brać udział w partycypacji kosztów wypraw wojennych itp.
A na zamorskim handlu zbożem korzystała szlachta, której dobra znajdowały się w dogodnej bliskości Wisły - przecenia się znaczenie eksportu zboża w staropolskiej gospodarce, bo zdecydowana większość pozostawała w kraju
Czy bez przywileju dla Gdańska możliwe było odzyskanie Gdańska z calym Pomorzem?
Nie byłoby możliwe.
Kazimierz Jagiellończyk zrobił rzecz bez precedensu. Za pieniądze poddanych krzyżackich pokonał Zakon Krzyżacki. A uwolnieni od Krzyżaków poddani byli polskiemu królowi wdzięczni jako wyzwolicielowi.
Ceną był i owszem przywilej dla Gdańska. Ale bez niego można by sobie tylko pomarzyć o odzyskaniu dostępu do Bałtyku (i co niemniej ważne - utrzymaniu go).
To nie była porażka ale wielki sukces króla polskiego.
@radosawsikora559 Cała ta sytuacja pokazuje jak słabym państwem była Polską która o własnych siłach nie mogła rywalizować z Zakonem w dłużej perspektywie czasu.
@@panpogo
Wprost przeciwnie. To pokazuje wielką siłę państwa polskiego. Przecież poddani Krzyżaków zwrócili się do polskiego króla i pokładane w nim nadzieje ziściły się. To była sytuacja w której obie strony wygrały. I poddani Krzyżaków i Polska. Przegrał Zakon bo właśnie robił to, co pan doktor Wozinski zalecał polskiemu królowi, czyli za bardzo wszystko kontrolował (czytaj - dusił). Polska była krajem atrakcyjnym poprzez to, że potrafiła objąć swoją protekcją szukających jej a po objęciu dawała żyć i prosperować.
@@radosawsikora559 Bez pomocy Gdańska Polska nie jest w stanie prowadzić wojny z Zakonem i to pokazuje siłę Polski? W samej Polsce Gdańsk staje się państwem w państwie w praktyce niezależnym od Polski z budżetem kilka razy większym niż cały kraj.
@@panpogo
Nie mówiliśmy o prowadzeniu wojny jako takiej, lecz o odzyskaniu i utrzymaniu dostępu do Bałtyku.
Polska skutecznie prowadziła wojnę za Jagiełły. Lecz mimo wielkiego zwycięstwa pod Grunwaldem, dostępu do Bałtyku nie odzyskała. Bo wojna z Krzyżakami to nie tylko starcia w polu, lecz przede wszystkim oblężenia miast i zamków, którymi było państwo krzyżackie usiane. A przecież zwycięska armia spod Grunwaldu nie zdobyła Malborka...
Odzyskać i utrzymać dostęp do Bałtyku można było na dwa sposoby:
1. Nałożyć na Polskę gigantyczne podatki i utrzymać je po zakończeniu wojny. Czyli mówiąc wprost - za pomocą pały wyjętej i przeciw swoim, i przeciw Krzyżakom (oraz ich poddanym).
2. Zrobić to, co zrobiono, czyli wykorzystać polskie soft power, czyli pozwolić aby to nas poproszono o panowanie nad tym terenem i za pieniądze proszących się prowadzić wojnę.
Punkt pierwszy był w praktyce nie do realizacji. Punkt drugi jak najbardziej się udał. Dlatego właśnie całe Prusy Królewskie w ogólności, a Gdańsk w szczególności przez kolejne stulecia stały dość wiernie przy polskich królach, choć zamieszkujący je Niemcy bynajmniej Polaków nie kochali - i jako Polaków, i (po rewolucji protestanckiej) jako katolików. A jednak... Polska nie musiała ponosić kosztów okupacji Prus Królewskich, bo pruscy poddani polskich królów nie czuli się okupowani. Wprost przeciwnie. Właśnie dzięki temu, że uzyskali od polskich królów przywileje, to czuli się po prostu dobrze w kraju, który dawał im żyć i zarabiać. Nie tylko więc, że nie trzeba było Prus okupować, to jeszcze Prusy wnosiły swój wkład w obronę Polski (czy też ogólniej - w wojny przez nią prowadzone).
Co do budżetu Gdańska, to bez przesady. Możliwości miał faktycznie bardzo duże, ale nie były one kilka razy większe niż reszty kraju. W razie potrzeby potrafił wynająć kilka tysięcy żołnierzy, podczas gdy Rzeczpospolita o rząd wielkości więcej.
Znakomity gość
I MIEDŹ WĘGIERSKA BYLA WAŻNA A KRAKÓW MIAL PRAWO SKLADU NA TĄ MIEDŹ... (ł MI NIE DZIALA)
...no dobra ale o jaki przywilej dla Gdańska się rozchodzi........o tym nie było
Chodzi o Wielki Przywilej, poprzez który Kazimierz Jagiellończyk zapewnił to, że kupcy gdańscy uzyskali swobodę przewozu towarów Wisłą z Polski, Litwy i Rusi bez obowiązku wyładowywania ich po drodze do kontroli. Ponadto zniósł wszelkie cła lądowe i wodne na terenie Prus Królewskich i zapewnił, że nie wprowadzi w przyszłości nowych ceł ani opłat na Wiśle. Gdańsk uzyskał w nim szeroką autonomię poprzez rozszerzenie rozmiaru aglomeracji, zakaz budowy zamków w określonej odległości od miasta, zapewnienie tego, że będzie funkcjonowało w nim wyłącznie gdańskie prawo miejskie, nadanie prawo posiadania mennicy i bicia własnej monety.
@@FundacjaGornickiego Dzięki...
@@FundacjaGornickiego Gdańsk robił dokładnie to samo co szlachta polska. Jak król dał Gdańskowi przywileje, to dobrze dla Gdańska i wara każdemu kto te przywileje chciałby Gdańskowi odebrać. Ale dokładnie tak samo postępowali polscy panowie szlachta. Nic nie zrobili bez wydarcia od kolejnych królów co raz to nowych przywilejów i byli gotowi do rokoszu i wojny domowej gdyby ktoś chciał im te przywileje odebrać.
co za bzdurny argument że protestanci blokowali polskę katolicką. A tym czasem Katolicka Francja...... Nie trzeba było się Wazom kumać z Habsami i robić tu polską rekonkwiste wywalając Braci Polskich i ograniczajac prawa niekatolickich szlachciurów.
To już PiS doił w I Rzeczypospolitej?
czy PiS doił w I Rzeczpospolitej to nie wiem. Natomiast wiem, że była prowadzona polityka PO pod nazwą: reset z Rosją, "Chcemy dialogu z Rosją taką jaką ona jest" - słowa wypowiedziane przez Rudego z mównicy polskiego Sejmu, podpisaniem umowy z Rosją na najdroższy gaz w UE(!), poklepywanie się z bandą Kremla. Tak więc nic dziwnego, że o Tusku rosyjska prasa pisała: "Nasz człowiek w Warszawie" - artykuł do dziś dostępny. Bardzo mi to przypomina czasy I Rzeczpospolitej przed rozbiorami.