Bardzo dziękuję za ten materiał. To była jedna z rzeczy, które mnie gnębiły po przeczytaniu "Krótkiej historii czasu". Skoro horyzont czarnej dziury jest zależny od jej masy, to dlaczego się nie zmniejsza skoro czarna dziura "paruje"? Nadal nie rozumiem procesu, ale nawiązanie do czarnej dziury jako obiektu cieplnego i drugiej zasady termodynamiki trochę uspokaja mój umysł :)
Może inaczej założenie teorii hawkinsa się potwierdzą bo o " racji " to można dyskutować. Rację mogą mieć ci którzy wskazywali na jego teorie , jako słuszna.
@@kooboos89 czasami gdy mam klawiaturę na inny język ustawiony i nie zmienię to mam psikusa w postaci innej formy pisowni lub pakuje mi się inne słowo. Dzięki że poprawiłeś mnie. 👍
My "szaraki" karmieni wiedza naukowcow. ciągle jesteśmy głodni wiedzy. Nasz zakres widzenia jest zależny od wiedzy naukowców. stoimy za ściana nauki i ludzi którzy zajmują się odkryciami. wiedzę nauki traktujemy jako ostateczny koniec tego co mówią naukowcy. naukowcy są "chmurą", "bogiem". trzymamy sie i wierzymy ich wiedzy i zasadom. a sami naukowcy. muszą się zadowalać tym co sami zrozumieją i odkryja. napewno ta machina się rozkreca. i nakreca i mobilizuje ich do dalszego dzialania. i do dalszych odkryc.
dobre pytanie, twierdzenie Hawkinga tak naprawdę nie ma zastosowania do parowania czarnych dziur. To jest nieporozumienie i szkoda ze Astrofaza nie raczył o tym wspomnieć.
Akurat Hawking był pierwszym, który postulował kurczenie się czarnych dziur poprzez ich "parowanie" (na skutek promieniowania Hawkinga). Wprawdzie na moment, gdy nawet najmniejsze czarne dziury zaczną się kurczyć (te parują najsilniej, bo ekwiwalentna temperatura promieniowania czarnej dziury jest odwrotnie proporcjonalna do jej średnicy), przyjdzie nam jeszcze sporo poczekać (stanie się to, gdy natężenie pochłanianego przez czarne dziury promieniowania kosmicznego tła spadnie poniżej natężenia parowania czarnej dziury, a to pewnie zacznie się za tryliony lat), ale jeśli w paradę nie wejdą jakieś inne procesy kataklizmatyczne o wszechświatowej skali, w końcu to nastąpi. O tym, że promień czarnej dziury jest proporcjonalny do jej masy, a więc podczas łączenia się czarnych dziur horyzont zdarzeń nigdzie nie "opada" (bo czarne dziury nie "gubią" nic ze swego wnętrza), wiadomo było od wielu dekad (wzór na promień czarnej dziury podał w 1916 roku Karl Schwarzschild; był to efekt interpretacji równań pola w OTW Einsteina), zaś teorię promieniowania czarnych dziur Hawking ogłosił w 1974 roku (czyli po zaledwie 3 latach podważył własne prawo; oczywiście wykrycie tego promieniowania możliwe jest jedynie dla sztucznych czarnych dziur o rozmiarach mniejszych od femtometra, bo takie błyskawicznie parują/eksplodują i nie stanowią istotnego niebezpieczeństwa dla planety). Był czas przywyknąć 😉
Szczerze mówiąc nie rozumiem Pana wypowiedzi, mimo czytania ze zrozumieniem, jak myślę. Konkretnie, wg Pana które prawo podane przez Hawkinga jest błędne? Bo to że się wykluczają wydaje się być bardzo widoczne.
@@WojciechDudek77 Najpierw stwierdził, że z zasady zachowania informacji wynika, że łączące się dwie czarne dziury nie mogą zmniejszać swojej sumarycznej powierzchni (to akurat nie było dziwne, bo z prostego wzoru na promień Schwarzschilda wynika, że po połączeniu mają promień równy sumie promieni, czyli ich powierzchnia znacznie wzrasta). Po paru latach wyszedł jednak z teorią parowania czarnych dziur, a ten proces zmniejsza ich powierzchnię. Sam miał z tym pewien problem dopóki nie doszedł do wniosku, że promieniowanie czarnych dziur zabiera ze sobą informację o ich zawartości. Faktem jest jednak, że po 3 latach od stwierdzenia, że czarne dziury nie mogą maleć stwierdził, że jednak mogą (tyle, że obecnie wszystkie będące wynikiem ewolucji gwiazd promieniują słabiej niż promieniowanie tła, więc póki temperatura Wszechświata odpowiednio nie spadnie, żadna dziura nie zacznie maleć). Jedynymi malejącymi obecnie czarnymi dziurami są te nano- i pikometrowe powstające przy różnych okazjach, m.in. w CERN i (podobno) w górnych warstwach atmosfery.
To wydaje się logiczne, że horyzont zdarzeń czarnej dziury nie może się zmniejszyć, ale jestem ciekaw co się dzieje w kwancie czasu tuż przed jej "śmiercią", gdy horyzont i czarna dziura istnieje, a co w kwancie następnym, gdy czarna dziura wypromieniowała resztkę materii i nic, żadna informacja nie wskazuje by tam coś wcześniej istniało. Czy przestrzeń nie powinna się wtedy skrajnie zakrzywiać? Zmiana przestrzeni w tej dyskretnej chwili czasu miała by chyba postać delty diraca. Nie pamiętam już jaką taki sygnał miał energię, ale podejrzewam, że nie zerową.
Obszar horyzontu zdarzeń się zwiększył po połączeniu się czarnych dziur. Dlaczego? I jaki jest stosunek przyrostu powierzchni hz do przyrostu masy czarnej dziury? Czy to jest jak z bankami mydlanymi po połączeniu się masy (powietrza) horyzont zdarzeń wzrósł jak pi*r², tylko hz względem masy, czy były odchylenia? Zakładam, że nie, choć chciałbym, aby było inaczej. Ale jeśli tak, to dodatnie, czy ujemne? To że powierzchnia wzrosła nic nie przesądza. I dalej. Jeśli czarne dziury w swoich biegunach obrotu wyporomieniowują energię, to jest to związane z przybywaniem masy czarnej dziury, czy dzieje się to pomimo tego? Jeśli pomimo, to horyzont powinien się zmniejszać. Jeśli wraz ze wzrostem masy, to jaka jest zależność między jej wzrostem a promieniowaniem Howkinga?
A ja spojrzałem na temat czarnej dziury z filozoficznego zdania "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz" Teraz patrząc na to że czarne dziury powstają z gwiazd to wyciągam wniosek że przed powstaniem świecącej gwiazdy powinien być swego rodzaju "czarny obiekt" nie emitujący światła ale też raczej nie na tyle masywny aby posiadać horyzont zdarzeń.
Mamy inicjatora algorytmów, który tworzy algorytm (w nośniki pamięci np. DNA, mózg, komputer) i go realizuje poprzez zmiany ciągu przemian materii, energii i informacji (fale) w przestrzeni. Życie to tylko ciąg przemian (i dlatego wyróżniono ewolucję). A zatem "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz" dotyczy życia (inicjatora algorytmów), a nie wszechświata. Składniki wszechświata to materia, energia, fale i przestrzeń (nie wymieniam antymaterii i czarnej dziury, bo są jeszcze pod znakiem zapytania). Największymi zagadkami jest inicjator algorytmów ( można wymienić dwa rodzaje: operator "moje ja" (jelito również jest takim mózgiem) i operator DNA) i przestrzeń (np. dlaczego obiekty po nim poruszają się).
W zasadzie 1 pytanko - co się dzieje z tak wielkimi emisjami energii jak trafią w ziemię? Atmosfera pochłania wszystko tylko efektywnie pewny zakres promieniowania?
Te wielkie emisje, gdy trafiają w Ziemię, to są już malutkie. Bo to bardzo daleko było. Gdyby któraś zdarzyła się blisko, to by nie było już komu pisać komentarzy.
Chwile jeśli horyzont zdarzeń czarnej dziury nie może się zmniejszać to jak to jest to w stosunku do promieniowania Houkinga które mówi, że czarna dziura ostatecznie zniknie? W sęsie, że promieniowanie Houkinga jest jedynym zjawiskiem na to pozwalającym czy to jakieś pobieranie energii bezpośrednio z czasoprzestrzeni?
Cześć Piotr. Czy mógłbyś w jakimś odcinku wyjaśnić tak na chłopski rozum pojęcia entropii i entalpii. Na wyższej uczelni docent zapytany o to nie potrafił jasno odpowiedzieć :)
Obawiam się, że brodaty mędrzec nie zdoła odpowiedzieć na to pytanie. Żongluje on wyuczonymi formułkami, pojęciami i określeniami, których sam nie rozumie. Jeśli chodzi o entropię, polecam „Nauka z lotu ptaka” Izaaka Asimova. Kupiłem ją w 1968 roku, przed wyjazdem z Polski, i teraz odnalazłem ją w bałaganie moich książek. Proszę zauważyć, jak odbiega ona od napuszonych formułek brodatego mędrca: „ Jednym z wielkich dramatycznych słów w nauce jest entropia. Jakże łatwo i często pojawia się na ustach różnych mówców. Jeżeli ktoś jednak prosi mnie o wyjaśnienie terminu, niewiele się na ogół dowie. Sam nie jestem bez winy. I ja różwnież używałem tego pięknego wyrazu często i od niechcenia, i pytany o bliższe szczegóły, nauczyłem się zręcznie zmieniać temat. Nie mogę jednak przez całe życie chować głowy w piasek. A więc pobladły nieco, ze zdecydowanie zaciśniętymi wargami przystepuję do rzeczy....” Asimov jest prawdziwym populatyzorem nauki i potrafi wiele rzeczy wytłumaczyć właśnie „na chłopski rozum”.
A czy nie pisałem przypadkiem, że czarne dziury nie mogą się połączyć? Znaczy na pewno na FB, lecz nie tu. Otóż masa. Zawsze jest różnica w masie choćby o wagę kwantów. Nie wnikam co może wyjść z CD (czarnej dziury), ale jedno jest pewne- jeśli wpadnie do niej inna, to na pewno się nie "skleją", gdyż każda wchłania (bądź wchłaniała) inną materię i niemożliwym jest zmieszać ich pierwiastków tak jak nieba i ziemi, ognia i lodu, kaszlu i kichania jednocześnie.
Nie wiem jak z parowaniem, ale jest hipoteza że po eonach zbierania się materii do jednego punktu w tym CD na skutek grawitacji która nie znika, już dawno po tym gdy ostatnie ciepło zostanie zużyte, gdy już od eonów jest ciemno w całym kosmosie, wszystko może wybuchnąć o potem powstaje znowu wszechświat, i tak w koło. O to ci chodzi?
Czarna dziura wybucha na samym końcu bo promieniowanie Hawkinga przebiega tym szybciej im mniejsza jest ta CD, w ostaniej sekundzie życia czarna dziura ma masę około 200-300 ton i ta całość musi zostać wypromieniowana w tej sekundzie. Będzie to niezły wybuch, jak tysiące bomb atomowych. Jest to efekt narastającej eksplozji bo już ostatnich minut życia będzie się wiązał z wyzwoleniem olbrzymiej energii.
@@erykartman3016 to jest błędna interpretacja, nawet mała czarna dziura ma osobliwość z nieskończenie dużą grawitacja. Końcowy rozpad czarnej dziury to efekt czysto kwantowy, z grawitacja lub jej osłabieniem nic nie ma wspólnego.
Ale skoro czarne dziury na powierzchni horyzontu zdarzeń mają niezerową temperaturę, tzn. że parują (parowanie Hawkinga). Jeśli tak, to tracą masę. A jeśli tracą masę, to matematycznie powierzchnia sfery wyznaczającej horyzont zdarzeń musi się zmniejszać, bo maleje siła grawitacji czarnej dziury. Gdzie w tym rozumowaniu jest błąd? Albo inaczej, jak to połączyć?
A czy fale grawitacyjne mogą być w pobliżu czarnych dziur okrążających siebie nawzajem dużo silniejsze czy te fale które do nas dotarły są MOCNO osłabione.
Spóźnione i słabo wyjaśnione. A gdzie te kilka mas Słońca które zamieniło się w promieniowanie grawitacyjne. Masa jest mniejsza po połączeniu. Horyzont zdarzeń zawsze maleje na skutek promieniowania Hawkinga chociaż dzieje się to wolno. Cały problem z tym zagadnieniem polegał na tym że horyzont zdarzeń zależy nie tylko od masy ale i od spinu i ładunku. Udało się zmierzyć spin i to jest postęp. Ale ładunku dalej nie znamy chociaż można założyć że jest zerowy.
Fale grawitacyjne rozchodzą się z prędkościa światła? Możemy to wymiernie sprawdzić za pomocą aktualnej technologii? Jest szansa, że rozchodzą się jeszcze szybciej?
Czy istnieje maksymalna wielkość czarnej dziury? Skoro wszystko może do niej wpaść, a nic nie może wypaść, to czarna dziura musi się powiększać. Skoro w jej środku rośnie ciśnienie i zachodzą jakieś procesy to nagromadzona przez tyle czasu energia powinna w końcu nad jej grawitacją i czarna dziura powinna wybuchnąć, tworząc nowe mgławice i galaktyki. Jeśli nie, to logicznym skutkiem grawitacji będzie to że wszystko znajdzie się kiedyś w jednej, przepotężnej czarnej dziurze i nic już się nie wydarzy.
dobrze zauważyłeś, twierdzenie Hawkinga ma tylko zastosowanie do „klasycznej” czarnej dziury a nie do efektów kwantowych, promieniowanie Hawkinga jest efektem kwantowym. Szkoda ze Astrofaza o tym nie wspomniał.
Jak to jest że jakaś rok temu jeszcze jak oglądałem wszystkie odcinki była może jedna może dwie reklamy na odcinek 10-20 minutowy a teraz jest co 2 minuty , rozumiem że musisz się rozwijać ale bez przesady , przynajmniej kiedyś wiadomo było że robisz to z pasji a teraz ? Reklama reklamą pogania reklamę
@@MrGummbi implikuje, mniejsza masa = mniejszy promień horyzontu zdarzeń. Tylko ze to nic nie ma wspólnego z twierdzeniem Hawkinga. Astrofaza nie raczył wspomnieć ze twierdzenie Hawkinga stosuje się wyłącznie do klasycznych przekształceń czarnej dziury, nie do efektów kwantowych jakim jest promieniowanie Hawkinga. Oglądając Astrofaze należy pamiętać ze to daleko odbiegająca od ścisłości popularyzacja nauki.
To ja mam takie pytanie: Jak szybkie potrafią być fale grawitacyjne? (W szczególności, czy one potrafią być szybsze od światła, jak tak to, jak bardzo)
Maja predkosc swiatla. Nie moga miec wiekszej, bo nic we wszechswiecie nie moze. Mozemy (teoretycznie) odebrac fale grawiracyjne wytworzone dalej niz 13.8mld lat swietlnych, ale tylko dlatego, ze wzechswiat sie rozszerza, nie dlatego, ze fale grawitacyjne sa szybsze niz swiatlo.
@@Rey-wl5km mieszasz dwa pojecia. Ekspansja wszechswiata nie jest ograniczona predkoscia swiatla (zreszta jest przyspieszeniem, nie predkoscia). Wszystko co juz w nim jest (w tym fale grawitacyjne) owszem i nie moze poruszac sie szybciej niz swiatlo.
czarne dziury nie umierają, czarne dziury wyparowują, w ostatniej sekundzie życia czarna dziura ma masę zaledwie 200-300 ton. Z tym ze jest to gwałtowny wybuch a nie jakieś takie „umieranie”. Mówił o tym.
Co to znaczy rozbłysk rentgenowski o mocy 15 mld Słońc? Moc 15 mld razy większą niż Słońce emituje w tym paśmie? Czy we wszystkich pasmach? Bo to "delikatna" różnica...
Nie, Słońce ma określoną moc wyrażoną w watach. Dla rozbłysku fotonów ( w tym przypadku rozbłysk rentgenowski) również można policzyć moc (dokładnie to nazywa się strumień promieniowania) również wyrażana w watach.
@Astrofaza Mam pytanie: Skąd naukowcy z LIGO i VIRGO wiedzą z jakich obiektów pochodzą mierzone przez nich fale grawitacyjne? Przecież pomiar nie jest skierowany w żadną konkretną stronę (no bo niby jak 4km rury miałyby to robić), a fale grawitacyjne docierają ze wszystkich kierunków jednocześnie.
ja nie mogę doczekać się, kiedy będzie bardzo silna fala grawitacyjna, która wywoła zmiany w LIGO nawet o jeden minimetr., wystarczy nawet 1/100 minimetra
@@buniokowski3162 hey 1 minimetr 1 cm to 10 minimetrów 10 cm to 100 minimetrów 100 cm ( czyli 1 metr) to 1 000 minimetrów można tak to nazwać, że 1 minimetr to taki mikroskopijny metr :) ale mi chodziło nawet o jedną setną minimetra czyli musimy jeszcze dwa zera dodać przed minimetrem czyli 1/100 minimetra to inaczej 0,001 minimetra czyli chyba nanometr czy mikrometr pozdrawiam
Pytanie. Nic nie moze wydostac sie poza horyzont zdarzen po jego przehroczeniu. A co jakby wpuscic cos do czarnej dziury na gigantycznej linie. Daloby sie to wyciagnac?
Skoro powierzchnia hz nie może się "nigdy" skurczyć, to jak to pogodzić z parowaniem cd (do zera w skończonym czasie) wskutek promieniowania Hawkinga? Chyba czegoś zabrakło w tym twierdzeniu, a raczej tym jak je przedstawiłeś...
W drugiej części oksy i broda rozpaliły się do czerwoności od nadmiaru nauki :D
ktoś tam nie odznaczył jakiejś funkcji i poszło z bykiem. A może to celowe zaniedbanie? (i ta muzyka w tle Z Archiwum X) iksde.
Dźwięk również jest podekscytowany. B)
Uff! Już myślałem, że u mnie coś się z kolorami w lapku posypało :D
przypomina focus peaking, który pozwala ostrzyć z łatwością manualnie w bezlusterkowcach
Widocznie jednak żyjemy w symulacji :)
Z chęcią bym zobaczył symulację takiego połączenia gwiazd... Pozdrawiam.
Google nie boli :)
Astrosuchar:
Dlaczego fotonu nie wpuścili na imprezę?
-bo to impreza masowa...
I zaciemniona
Pewnie mają jakieś uczulenie.
Albo alergię na pył
Raczej na cząstki wirtualne.
Kiedy już skomentujesz cały internet cóż Ci pozostanie?
Na same siebie XD
@@kolapsar_ czarna dziura 😄😃 Koprolity nie był tam, ale wszystko przed nim 😁😂
przeczytałam, że czarne dziury pachną i się zastanawiałam, jak to sprawdzono i jaki to zapach xD
Jest w tym brak konsekwencji.
Jesli czarna dziura może wyparować to i horyzont też może się zmniejszyć.
Co wydarzyło się z brodą i okularami w drugiej części odcinka?
Wyglada jak focus peaking lub źle zrobiony color grading
i zegarkiem :)
Wleciały do czarnej dziury XD
@@fisza0155 proces został usprawniony przez Nasra 😉😂
Skutek maskowania reptiliańskiego pochodzenia Kapitana 😂
Bardzo dziękuję za ten materiał. To była jedna z rzeczy, które mnie gnębiły po przeczytaniu "Krótkiej historii czasu". Skoro horyzont czarnej dziury jest zależny od jej masy, to dlaczego się nie zmniejsza skoro czarna dziura "paruje"? Nadal nie rozumiem procesu, ale nawiązanie do czarnej dziury jako obiektu cieplnego i drugiej zasady termodynamiki trochę uspokaja mój umysł :)
No właśnie, mam takie same odczucia. Zadziwiające, że nie ma odpowiedzi. Tzn. może ja nie umiem znaleźć :)
Kapitanie. Co się dzieje z Twoją brodą oraz okularami. One są czerwone :)
Reptylianie..
Wygląda jak focus peaking w aparacie.
Wygląda jak focus peaking.
Kapitan przesunął się ku czerwieni na skutek rozszerzania się wszechświata
uff już myślałem że coś z ekranem mi się dzieje i tylko ja tak mam :D
Może inaczej założenie teorii hawkinsa się potwierdzą bo o " racji " to można dyskutować. Rację mogą mieć ci którzy wskazywali na jego teorie , jako słuszna.
A kto to jest?
@@kooboos89 kto? Steven Hawkings?
@@andrzejcisowski6308 tak, kto to jest? Bo w filmie mowa jest o Stephenie Hawkingu
@@kooboos89 czasami gdy mam klawiaturę na inny język ustawiony i nie zmienię to mam psikusa w postaci innej formy pisowni lub pakuje mi się inne słowo. Dzięki że poprawiłeś mnie. 👍
My "szaraki" karmieni wiedza naukowcow. ciągle jesteśmy głodni wiedzy. Nasz zakres widzenia jest zależny od wiedzy naukowców. stoimy za ściana nauki i ludzi którzy zajmują się odkryciami. wiedzę nauki traktujemy jako ostateczny koniec tego co mówią naukowcy. naukowcy są "chmurą", "bogiem". trzymamy sie i wierzymy ich wiedzy i zasadom. a sami naukowcy. muszą się zadowalać tym co sami zrozumieją i odkryja. napewno ta machina się rozkreca. i nakreca i mobilizuje ich do dalszego dzialania. i do dalszych odkryc.
To nie była kolizja czarnych dziur, tylko walka Beerusa z Son Goku i zakrzywienia czasoprzestrzeni pochodzące od ich zderzających się ciosów.
Świetna marynara. Gdzie można taką kupić?
A czy to, że horyzont zdarzeń nie może się zmniejszyć nie kłóci się trochę z tym, że czarne dziury parują?
dobre pytanie, twierdzenie Hawkinga tak naprawdę nie ma zastosowania do parowania czarnych dziur. To jest nieporozumienie i szkoda ze Astrofaza nie raczył o tym wspomnieć.
Akurat Hawking był pierwszym, który postulował kurczenie się czarnych dziur poprzez ich "parowanie" (na skutek promieniowania Hawkinga). Wprawdzie na moment, gdy nawet najmniejsze czarne dziury zaczną się kurczyć (te parują najsilniej, bo ekwiwalentna temperatura promieniowania czarnej dziury jest odwrotnie proporcjonalna do jej średnicy), przyjdzie nam jeszcze sporo poczekać (stanie się to, gdy natężenie pochłanianego przez czarne dziury promieniowania kosmicznego tła spadnie poniżej natężenia parowania czarnej dziury, a to pewnie zacznie się za tryliony lat), ale jeśli w paradę nie wejdą jakieś inne procesy kataklizmatyczne o wszechświatowej skali, w końcu to nastąpi.
O tym, że promień czarnej dziury jest proporcjonalny do jej masy, a więc podczas łączenia się czarnych dziur horyzont zdarzeń nigdzie nie "opada" (bo czarne dziury nie "gubią" nic ze swego wnętrza), wiadomo było od wielu dekad (wzór na promień czarnej dziury podał w 1916 roku Karl Schwarzschild; był to efekt interpretacji równań pola w OTW Einsteina), zaś teorię promieniowania czarnych dziur Hawking ogłosił w 1974 roku (czyli po zaledwie 3 latach podważył własne prawo; oczywiście wykrycie tego promieniowania możliwe jest jedynie dla sztucznych czarnych dziur o rozmiarach mniejszych od femtometra, bo takie błyskawicznie parują/eksplodują i nie stanowią istotnego niebezpieczeństwa dla planety). Był czas przywyknąć 😉
Szczerze mówiąc nie rozumiem Pana wypowiedzi, mimo czytania ze zrozumieniem, jak myślę. Konkretnie, wg Pana które prawo podane przez Hawkinga jest błędne? Bo to że się wykluczają wydaje się być bardzo widoczne.
@@WojciechDudek77 Najpierw stwierdził, że z zasady zachowania informacji wynika, że łączące się dwie czarne dziury nie mogą zmniejszać swojej sumarycznej powierzchni (to akurat nie było dziwne, bo z prostego wzoru na promień Schwarzschilda wynika, że po połączeniu mają promień równy sumie promieni, czyli ich powierzchnia znacznie wzrasta). Po paru latach wyszedł jednak z teorią parowania czarnych dziur, a ten proces zmniejsza ich powierzchnię. Sam miał z tym pewien problem dopóki nie doszedł do wniosku, że promieniowanie czarnych dziur zabiera ze sobą informację o ich zawartości. Faktem jest jednak, że po 3 latach od stwierdzenia, że czarne dziury nie mogą maleć stwierdził, że jednak mogą (tyle, że obecnie wszystkie będące wynikiem ewolucji gwiazd promieniują słabiej niż promieniowanie tła, więc póki temperatura Wszechświata odpowiednio nie spadnie, żadna dziura nie zacznie maleć). Jedynymi malejącymi obecnie czarnymi dziurami są te nano- i pikometrowe powstające przy różnych okazjach, m.in. w CERN i (podobno) w górnych warstwach atmosfery.
To wydaje się logiczne, że horyzont zdarzeń czarnej dziury nie może się zmniejszyć, ale jestem ciekaw co się dzieje w kwancie czasu tuż przed jej "śmiercią", gdy horyzont i czarna dziura istnieje, a co w kwancie następnym, gdy czarna dziura wypromieniowała resztkę materii i nic, żadna informacja nie wskazuje by tam coś wcześniej istniało. Czy przestrzeń nie powinna się wtedy skrajnie zakrzywiać? Zmiana przestrzeni w tej dyskretnej chwili czasu miała by chyba postać delty diraca. Nie pamiętam już jaką taki sygnał miał energię, ale podejrzewam, że nie zerową.
Czy oprawki i broda robią się rude...? Łysy bo rudy 😂
Czy to co się stało z okularami i broda to efekt działania fal grawitacyjnych?
Obszar horyzontu zdarzeń się zwiększył po połączeniu się czarnych dziur. Dlaczego? I jaki jest stosunek przyrostu powierzchni hz do przyrostu masy czarnej dziury? Czy to jest jak z bankami mydlanymi po połączeniu się masy (powietrza) horyzont zdarzeń wzrósł jak pi*r², tylko hz względem masy, czy były odchylenia? Zakładam, że nie, choć chciałbym, aby było inaczej. Ale jeśli tak, to dodatnie, czy ujemne? To że powierzchnia wzrosła nic nie przesądza.
I dalej. Jeśli czarne dziury w swoich biegunach obrotu wyporomieniowują energię, to jest to związane z przybywaniem masy czarnej dziury, czy dzieje się to pomimo tego? Jeśli pomimo, to horyzont powinien się zmniejszać. Jeśli wraz ze wzrostem masy, to jaka jest zależność między jej wzrostem a promieniowaniem Howkinga?
Horyzont zależy proporcjonalnie od masy cd
Dziękuję za bardzo ciekawe wiadomości!
A ja spojrzałem na temat czarnej dziury z filozoficznego zdania "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz"
Teraz patrząc na to że czarne dziury powstają z gwiazd to wyciągam wniosek że przed powstaniem świecącej gwiazdy powinien być swego rodzaju "czarny obiekt" nie emitujący światła ale też raczej nie na tyle masywny aby posiadać horyzont zdarzeń.
Mamy inicjatora algorytmów, który tworzy algorytm (w nośniki pamięci np. DNA, mózg, komputer) i go realizuje poprzez zmiany ciągu przemian materii, energii i informacji (fale) w przestrzeni. Życie to tylko ciąg przemian (i dlatego wyróżniono ewolucję). A zatem "z prochu powstałeś i w proch się obrócisz" dotyczy życia (inicjatora algorytmów), a nie wszechświata. Składniki wszechświata to materia, energia, fale i przestrzeń (nie wymieniam antymaterii i czarnej dziury, bo są jeszcze pod znakiem zapytania). Największymi zagadkami jest inicjator algorytmów ( można wymienić dwa rodzaje: operator "moje ja" (jelito również jest takim mózgiem) i operator DNA) i przestrzeń (np. dlaczego obiekty po nim poruszają się).
W zasadzie 1 pytanko - co się dzieje z tak wielkimi emisjami energii jak trafią w ziemię? Atmosfera pochłania wszystko tylko efektywnie pewny zakres promieniowania?
Te wielkie emisje, gdy trafiają w Ziemię, to są już malutkie. Bo to bardzo daleko było. Gdyby któraś zdarzyła się blisko, to by nie było już komu pisać komentarzy.
Chwile jeśli horyzont zdarzeń czarnej dziury nie może się zmniejszać to jak to jest to w stosunku do promieniowania Houkinga które mówi, że czarna dziura ostatecznie zniknie?
W sęsie, że promieniowanie Houkinga jest jedynym zjawiskiem na to pozwalającym czy to jakieś pobieranie energii bezpośrednio z czasoprzestrzeni?
Cześć Piotr. Czy mógłbyś w jakimś odcinku wyjaśnić tak na chłopski rozum pojęcia entropii i entalpii. Na wyższej uczelni docent zapytany o to nie potrafił jasno odpowiedzieć :)
Obawiam się, że brodaty mędrzec nie zdoła odpowiedzieć na to pytanie. Żongluje on wyuczonymi formułkami, pojęciami i określeniami, których sam nie rozumie. Jeśli chodzi o entropię, polecam „Nauka z lotu ptaka” Izaaka Asimova. Kupiłem ją w 1968 roku, przed wyjazdem z Polski, i teraz odnalazłem ją w bałaganie moich książek. Proszę zauważyć, jak odbiega ona od napuszonych formułek brodatego mędrca:
„ Jednym z wielkich dramatycznych słów w nauce jest entropia. Jakże łatwo i często pojawia się na ustach różnych mówców. Jeżeli ktoś jednak prosi mnie o wyjaśnienie terminu, niewiele się na ogół dowie. Sam nie jestem bez winy. I ja różwnież używałem tego pięknego wyrazu często i od niechcenia, i pytany o bliższe szczegóły, nauczyłem się zręcznie zmieniać temat. Nie mogę jednak przez całe życie chować głowy w piasek. A więc pobladły nieco, ze zdecydowanie zaciśniętymi wargami przystepuję do rzeczy....”
Asimov jest prawdziwym populatyzorem nauki i potrafi wiele rzeczy wytłumaczyć właśnie „na chłopski rozum”.
Niestety, na chłopski rozum tego nie wytłumaczysz i w tym jest problem
5:06 Fajne ;]
Chętnie zobaczyłbym wizualizacje tego co się tam odjaniepawliło 🤔
Nie mogę się już doczekać weekendowego eventu w Kielcach
Czy w wypadku takich zdarzeń pierwszy zwarty obiekt może przekształcić się z gwiazdy neutronowej w czarną dziurę?
Zegar też czerwienieje. Może to dylatacja czasu?
Po jakiej orbicie (o ile w ogóle) porusza się Sagittarius A w centrum naszej galaktyki?
Po orbicie Bydgoszczy
@@pawelhein9121 🤣🤣🤣
A czy nie pisałem przypadkiem, że czarne dziury nie mogą się połączyć? Znaczy na pewno na FB, lecz nie tu. Otóż masa. Zawsze jest różnica w masie choćby o wagę kwantów. Nie wnikam co może wyjść z CD (czarnej dziury), ale jedno jest pewne- jeśli wpadnie do niej inna, to na pewno się nie "skleją", gdyż każda wchłania (bądź wchłaniała) inną materię i niemożliwym jest zmieszać ich pierwiastków tak jak nieba i ziemi, ognia i lodu, kaszlu i kichania jednocześnie.
Brak cudow potwierdzajacych twoja wizje!
Wiec co? Za klamstwo do piachu?
A skad to wieszl! Mnie kij obchodzi co ty pisales!
Ty paruwo
Czy czarna dziura która paruje po zmniejszeniu się do jakiegoś minimalnego promienia horyzontu zdarzeń może wybuchnąć wyrzucając wszystko z siebie?
Nie wiem jak z parowaniem, ale jest hipoteza że po eonach zbierania się materii do jednego punktu w tym CD na skutek grawitacji która nie znika, już dawno po tym gdy ostatnie ciepło zostanie zużyte, gdy już od eonów jest ciemno w całym kosmosie, wszystko może wybuchnąć o potem powstaje znowu wszechświat, i tak w koło. O to ci chodzi?
Czarna dziura wybucha na samym końcu bo promieniowanie Hawkinga przebiega tym szybciej im mniejsza jest ta CD, w ostaniej sekundzie życia czarna dziura ma masę około 200-300 ton i ta całość musi zostać wypromieniowana w tej sekundzie. Będzie to niezły wybuch, jak tysiące bomb atomowych. Jest to efekt narastającej eksplozji bo już ostatnich minut życia będzie się wiązał z wyzwoleniem olbrzymiej energii.
@@jacekm4707 Raczej o to, że w pewnym momencie czarna dziura powinna być na tyle mało masywna, że grawitacja będzie za niska by utrzymać ten stan.
@@erykartman3016 to jest błędna interpretacja, nawet mała czarna dziura ma osobliwość z nieskończenie dużą grawitacja. Końcowy rozpad czarnej dziury to efekt czysto kwantowy, z grawitacja lub jej osłabieniem nic nie ma wspólnego.
@@olasek7972 Osobliwość nie ma nieskończenie dużej grawitacji. To przestrzeń w czarnej załamuje się do nieskończoności.
Jak nazywa się kosmonauta grający w kosza ??
Koszmonauta
Fajnie ci okulary i broda świecą
Ale skoro czarne dziury na powierzchni horyzontu zdarzeń mają niezerową temperaturę, tzn. że parują (parowanie Hawkinga). Jeśli tak, to tracą masę. A jeśli tracą masę, to matematycznie powierzchnia sfery wyznaczającej horyzont zdarzeń musi się zmniejszać, bo maleje siła grawitacji czarnej dziury. Gdzie w tym rozumowaniu jest błąd? Albo inaczej, jak to połączyć?
maleje zasięg oddziaływania grawitacyjnego, przy horyzoncie zdarzeń grawiracja jest taka sama
@@marcin3701 Ale dlaczego promień horyzontu nie maleje?
A czy fale grawitacyjne mogą być w pobliżu czarnych dziur okrążających siebie nawzajem dużo silniejsze czy te fale które do nas dotarły są MOCNO osłabione.
Oczywiście że dolatują do mas mocno osłabione. Dlatego detekcja jest tak pierońsko trudna.
@@buniokowski3162 Czyli z bliska takie fale to "huragan grawitacyjny" a u nas lekka bryza tak? No to ciekawie się zapowaida.
Czy ktoś wie jak nazywa się muzyka użyta w filmie?
Entropia zawsze rośnie. Zawsze!
Od 5 minuty Kapitanowi jara się broda.
Oglądam od dłuższego czasu. Kozackie produkcje, zajebiste wypowiedzi. Pozdrawiam 😎
Wciągają co popadnie a potem tak jest
Każdy chyba doświadczył tego po wizycie w lodówce
czuje się głópi. gdy słucham tego co mówisz w 5:10 i dalej...
Spóźnione i słabo wyjaśnione.
A gdzie te kilka mas Słońca które zamieniło się w promieniowanie grawitacyjne.
Masa jest mniejsza po połączeniu.
Horyzont zdarzeń zawsze maleje na skutek promieniowania Hawkinga chociaż dzieje się to wolno.
Cały problem z tym zagadnieniem polegał na tym że horyzont zdarzeń zależy nie tylko od masy ale i od spinu i ładunku.
Udało się zmierzyć spin i to jest postęp. Ale ładunku dalej nie znamy chociaż można założyć że jest zerowy.
Fale grawitacyjne rozchodzą się z prędkościa światła? Możemy to wymiernie sprawdzić za pomocą aktualnej technologii? Jest szansa, że rozchodzą się jeszcze szybciej?
nie rozchodzą się szybciej, szybkość fal grawitacyjnych wynika z równań Einsteina
No to pozdrowienia dla Drewniaka :)
Masywna gwiazda zjada czarną dziurę ? A to nie miało być odwrotnie w 5:08?
Bo mu się tak poetycko powiedziało, pare minut później tłumaczy to i już wiadomo o co chodzi i kto kogo „zjada”.
Czy istnieje maksymalna wielkość czarnej dziury? Skoro wszystko może do niej wpaść, a nic nie może wypaść, to czarna dziura musi się powiększać. Skoro w jej środku rośnie ciśnienie i zachodzą jakieś procesy to nagromadzona przez tyle czasu energia powinna w końcu nad jej grawitacją i czarna dziura powinna wybuchnąć, tworząc nowe mgławice i galaktyki. Jeśli nie, to logicznym skutkiem grawitacji będzie to że wszystko znajdzie się kiedyś w jednej, przepotężnej czarnej dziurze i nic już się nie wydarzy.
Jest olbrzym, nad olbrzym, a gdzie podolbrzym??
co to za pomarancz na brodzie oksach?
Od 5:06 zaczyna się psuć reptiliański kamuflaż
Ej...nie prawda. Tak kompresuje i wibruje moja pralka wywijając skarpety na lewą stronę. Kilka gdzieś znikło nawet....ciekawe ,,apteczne" zjawisko 😉
Pożeranie gwiazd. Ciekawe to musiało wyglądać z bliska!
Twór podobny do gwiazdy neutronowej i czarnej dziury? Można coś więcej o tym w jakimś odcinku?
Ja byłem tutaj.
I was here.
Jak to powierzchnia horyzontu zdarzeń czarnej dziury nie może nigdy się kurczyć? A promieniowanie hawkinga?
dobrze zauważyłeś, twierdzenie Hawkinga ma tylko zastosowanie do „klasycznej” czarnej dziury a nie do efektów kwantowych, promieniowanie Hawkinga jest efektem kwantowym. Szkoda ze Astrofaza o tym nie wspomniał.
A więc już wiemy, jaka jest prawda: kapitan nigdy nie był prawdziwy, to tylko symulacja.
Przepiękny intelektualnie materiał
Tytuł trochę nie na temat bo w materiale jest mowa że nie chudną co nie oznacza że puchną ale odcinek jak zwykle ciekawy
I tak powstaje czokapik xD dzięki za te info, już teraz wiem ze to co jemy i z to czym jesteśmy powstaje w gwiazdach:D
8:50
Kapitanie, a Ty się uczysz tych nazw na pamięć, czy ktoś tam koło kamery stoi z kartką z tymi literkami?
Część wypowiedzi odczytuje
Jak to jest że jakaś rok temu jeszcze jak oglądałem wszystkie odcinki była może jedna może dwie reklamy na odcinek 10-20 minutowy a teraz jest co 2 minuty , rozumiem że musisz się rozwijać ale bez przesady , przynajmniej kiedyś wiadomo było że robisz to z pasji a teraz ? Reklama reklamą pogania reklamę
Ale jak C. Dziura promieniuje Hawkingiem to nie zmniejsza się?
Tak, traci masę
@@olasek7972 No i za tym powinna iść zmiana (zmniejszanie powierzchni horyzontu zdarzeń. Gdzie jest haczyk?
@@WojciechDudek77 zmniejszanie masy nie implikuje zmniejszania powierzchni.
@@MrGummbi ale dlaczego?
@@MrGummbi implikuje, mniejsza masa = mniejszy promień horyzontu zdarzeń. Tylko ze to nic nie ma wspólnego z twierdzeniem Hawkinga. Astrofaza nie raczył wspomnieć ze twierdzenie Hawkinga stosuje się wyłącznie do klasycznych przekształceń czarnej dziury, nie do efektów kwantowych jakim jest promieniowanie Hawkinga. Oglądając Astrofaze należy pamiętać ze to daleko odbiegająca od ścisłości popularyzacja nauki.
Cześć polecacie jakiś ciekawy film lib serial sc fi tylko nie dokumentalny
To ja mam takie pytanie:
Jak szybkie potrafią być fale grawitacyjne? (W szczególności, czy one potrafią być szybsze od światła, jak tak to, jak bardzo)
Maja predkosc swiatla. Nie moga miec wiekszej, bo nic we wszechswiecie nie moze. Mozemy (teoretycznie) odebrac fale grawiracyjne wytworzone dalej niz 13.8mld lat swietlnych, ale tylko dlatego, ze wzechswiat sie rozszerza, nie dlatego, ze fale grawitacyjne sa szybsze niz swiatlo.
@@redtablemodelreviews2650 przestrzeń może się poruszać dowolnie szybko.
A te fale grawitacyjne to nie są fale przestrzenie ???
@@Rey-wl5km mieszasz dwa pojecia. Ekspansja wszechswiata nie jest ograniczona predkoscia swiatla (zreszta jest przyspieszeniem, nie predkoscia). Wszystko co juz w nim jest (w tym fale grawitacyjne) owszem i nie moze poruszac sie szybciej niz swiatlo.
@@redtablemodelreviews2650 inaczej czym jest fala grawitacyjna ?
Jeśli czarna dziura "pożera" wszystko co wpadnie do jej wnętrza to jest możliwe, że może też to wypluć z powrotem? :D
Nie, to co raz wpadło do środka tylko może wyjść na zewnątrz w formie promieniowania Hawkinga
Czy komentarze tutaj tak wyglądają na co dzień?
Ludzie próbują się dostać do kącika heretyka
zgaduję że tło za tobą jest stawione i posiadasz Orange SCREEN? chyba?
Powierzchnia horyzontu? Czy może objętość?
powierzchnia
wypowiedzial bys sie na temat momentu w ktorym czarne dziury umierają ?
czarne dziury nie umierają, czarne dziury wyparowują, w ostatniej sekundzie życia czarna dziura ma masę zaledwie 200-300 ton. Z tym ze jest to gwałtowny wybuch a nie jakieś takie „umieranie”. Mówił o tym.
@@olasek7972 okej już złapałeś za ten szczegół, jednak cały materiał byłby interesujący na temat kresu wszechswiata. Pozdrawaim.
Co to znaczy rozbłysk rentgenowski o mocy 15 mld Słońc? Moc 15 mld razy większą niż Słońce emituje w tym paśmie? Czy we wszystkich pasmach? Bo to "delikatna" różnica...
Nie, Słońce ma określoną moc wyrażoną w watach. Dla rozbłysku fotonów ( w tym przypadku rozbłysk rentgenowski) również można policzyć moc (dokładnie to nazywa się strumień promieniowania) również wyrażana w watach.
Do twarzy autorowi w szarości i czerwieni.
Czy sa czarne dziury które wypluwają materie? Skoro sa takie które ja zasysają?
Ta hipotetycznie są biale dziury
Pyszny odcinek!!
czerwone okulary od 5:30 to takie miały być?
Broda też
✔️
Wszystko robi się czerwone po dniu na Marsie...
@Astrofaza Mam pytanie: Skąd naukowcy z LIGO i VIRGO wiedzą z jakich obiektów pochodzą mierzone przez nich fale grawitacyjne? Przecież pomiar nie jest skierowany w żadną konkretną stronę (no bo niby jak 4km rury miałyby to robić), a fale grawitacyjne docierają ze wszystkich kierunków jednocześnie.
Ja byłem tutaj.
ja nie mogę doczekać się, kiedy będzie bardzo silna fala grawitacyjna, która wywoła zmiany w LIGO nawet o jeden minimetr., wystarczy nawet 1/100 minimetra
Co to jest minimetr? Taki mały metr?
@@buniokowski3162
hey
1 minimetr
1 cm to 10 minimetrów
10 cm to 100 minimetrów
100 cm ( czyli 1 metr) to 1 000 minimetrów
można tak to nazwać, że 1 minimetr to taki mikroskopijny metr :)
ale mi chodziło nawet o jedną setną minimetra
czyli musimy jeszcze dwa zera dodać przed minimetrem czyli
1/100 minimetra to inaczej 0,001 minimetra czyli chyba nanometr czy mikrometr
pozdrawiam
@@radekhurkaa8610 Minimetr to przyrząd do pomiaru maleńkich dystansów
@@dominikkurek1155 tak właśnie sprawdziłem, przepraszam za błąd. dzięki i pozdrawiam
Pytanie. Nic nie moze wydostac sie poza horyzont zdarzen po jego przehroczeniu. A co jakby wpuscic cos do czarnej dziury na gigantycznej linie. Daloby sie to wyciagnac?
nie dało
Skoro powierzchnia hz nie może się "nigdy" skurczyć, to jak to pogodzić z parowaniem cd (do zera w skończonym czasie) wskutek promieniowania Hawkinga? Chyba czegoś zabrakło w tym twierdzeniu, a raczej tym jak je przedstawiłeś...
On rzeczywiście strasznie sprawę uprościł, twierdzenie to tylko dotyczy „klasycznej” czarnej dziury, nie efektów kwantowych (promieniowanie Hawkinga)
@@olasek7972 No tak ale twierdzenie to twierdzenie. Nie powinno być żadnego "ale". Jak to pogodzić?
@@WojciechDudek77 dla fizyków to nie żaden dylemat, żaden dylemat dla Hawkinga, ostatecznym sprawdzianem są wyniki numeryczne
@@olasek7972 nie rozumiem.
@@WojciechDudek77 trudno
Co do drugiej wiadomości: ciężko się skupić nad tym co mówisz, bo uwagę przykuwa sceneria. Piękna gra światłem.
Miłego dnia
A gdyby tak czarne dziury były "nadgwiazdami" które są tak cholernie ciężkie że zamiast emitować cokolwiek, to przyciągają do siebie wszystko???
No tak jest właśnie...
Czy czarna dziura może ulec zniszczeniu, rozerwaniu?
Tak. Wszystkie czarne dziury eksplodują kiedy wszechświat rozszerzy się wystarczająco. Powstanie wtedy nowy wszechświat.
@@ytadmin7450 ty pierwszy eksplodujesz - swoją ignorancją
FAJAN POMARAŃCZOWA BRODA
Przeczytałem "czarne dziury pachną" XD
Aż nos urywa ;)
Szkoda, że Hawking tego nie dożył.
steven havking to zwykły gracz tibia a nie ruszal sie bo kopnelo go usb z pcta
Jestem niepocieszony bo nie rozszyfrowałeś z angielska nazwy Maxim. Muszem z tym żyć.
kapitan czerwonobrody z kosmosu
Fajna marynara!
Czy istnieją galaktyki bez czarnej dziury?
Bez centralnej owszem. Zaś bez lokalnych na pewno nie
@@dominikkurek1155 dzięki za odpowiedź
8:50 kiedy zakładasz nowe konto i wszystkie normalne nazwy użytkownika są już zajęte
Albo musisz w pracy zmienić hasło, które nie może się powtarzać z 12-stoma poprzednimi.
@@ukaszkarpik3476 Dokładnie, u mnie tak trzeba było zmieniać co miesiąc
Dziękuję wam Astrofazo, za kolejny ciekawy film z kolejną porcją wiedzy!
Może spuchną tak jak w filmie V Element. Wtedy Bruce Willis po raz kolejny będzie ratował nasz i tak już nieszczęśliwy świat. Bo ktoś w końcu musi ;)
5:03 jadłeś maczugi?
wtf czm ci się robią czerwone plamy na brodzie??
Ale dlaczego?
Poprostu Kosmos 🤩