@@michagorka5811akurat to jeden n z niewielu polityków, którzy mieli klasę - to że miał poglądy to jego sprawa, się nie był chorągiewka jak np. Leszek 😊
Dziękuję za kolejny ciekawy wykład. Wiesław Walendziak, nie po drodze mi z tym panem, ale po latach przyznaję, że TVP za jego czasów miała najwyższy poziom. Kapitalne były programy edukacyjne zarówno dla dorosłych jak i młodzieży (Wołoszański, Niedzicki, Kobyliński, Peryt, Miodek), jak i dzieci (domowe przedszkole, Ulica Sezamkowa). Słynne pasmo do południa. Wysyp programów satyrycznych (Lalamido, Magazynio, MdM, KOC) Dobre seriale, teleturnieje (wtedy właśnie ruszyły 1z10, Miliard w rozumie, czy Va Banque), programy rozrywkowe (Czar Par, Wieczór z Alicją, Copperfield, Hollywoodzcy czarodzieje itd.). No i przede wszystkim szerokie spektrum emitowanych filmów. Nadawano perły o których dziś w TVP można pomarzyć. Przykładem cykl 100 filmów na 100-lecie kina. Wówczas pracowali dla TVP także najlepsi tłumacze i lektorzy. Stopień upolitycznienia i propagandy był strawny. Tak jak wspomniał Profesor, nie ma porównania z TV Pisem. To jest przepaść. HBO czy Canal+ dopiero kiełkowały, więc większość ważnych wydarzeń sportowych czy kulturalnych była transmitowana w TVP. Dziś połowa rzeczy jest na pasmach kodowanych albo płatnych streamach. Miazek o tyle był dobry, że niewiele zrobił (wypuścił telenowele typu Klan, Złotopolscy), ale i niczego nie popsuł. Po nim TVP zaczęła podupadać, choć zdarzały się miłe wyjątki, jak transmisja dwóch meczów LM w tygodniu (wtorek i środa). Dziś nie do pomyślenia. Polsat w miarę trzymał poziom, ale od początku wkurzał reklamami w trakcie seansów. Wielu widzom ciężko to było zaakceptować. Polonia 1 to inna historia. Któż nie wychował się na Gigi, Cubasie czy Drużynie A ? :) A to chyba było jakoś tak, że oni nadawali na kanałach regionalnych (u mnie w Poznaniu była to TV ES) ? Część ramówki była regionalna, a część Polonii 1 ogólnopolska.
Jak zawsze po mistrzowsku. Unikalne materiały, ciekawa narracja oraz wysoki poziom, zarówno merytoryczny jak i techniczny. Profesjonalna edycja i arcyciekawe treści wróżą Panu ogromny sukces. Materiału nie zabraknie.
Ogladając materiały źródlowe nie da się nie zauważyć, że już wtedy profesor nie oszczędzał swoich rozmówców. Szkoda, że obecnie nie można obejrzeć tych programów w całości.
W archiwach telewizji jest mnóstwo wartościowych materiałów. Ale po co je udostępniać społeczeństwu - lepiej chować kolejne pokolenia idiotów na Tańcu z Gwiazdami i paradokumentach…
@@majorsztandar9845 Mylisz się bardzo. Tego typu materiały archiwalne odtwarzane są na kanałach tematycznych, choćby TVP Historia. Problem polega na tym, że oglądalność jest znikoma, co nawet udowadnia Twój komentarz. Statystyczny telewidz nie ma ochoty oglądać archiwaliów z przed kilkudziesięciu lat. Dlatego wszystkie telewizję nadają sieczkę, zwaną dumnie "rozrywką".
@@raf5087dlatego te materiały powinny być dostępne w internecie na TVP VOD, bo oglądać je warto jak się śledzi temat, a nie jak TVP Kultura czy Historia to publikuje kiedy jej się podoba
Świetne są te programy o niecodziennym temacie np telewizji, wyborach, życiu codziennym. Syntezuja one wiedzę z kilku sekcji historii w jedną całość i daje jaśniejszy obraz procesów, których skutki możemy oglądać do dziś. A swoją drogą Pan profesor przyznał się że w czymś maczały służby specjalne? Nie sądziłem że dożyje tego dnia 😉
Dziękuję Panie Profesorze za kolejny ciekawy wykład dotyczący zmian w tvp i zakaźnych z tym zmian w rwdikomitecie, Z Andrzejem Drawiczem do 1991 i później , o początkach KRRiT i zmian w mediach po 1989 , aż po ustawę stanowiącą radę nadzorcza tvp sa oraz KRRiT.. wzbogacony bardzo ciekawymi materiałami z epoki początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia, pozdrawiam 😊.
0:00 [intro i sponsor] 0:40 Wstęp: krótko o przemianach w TVP 8:00 Zmiany personalne w Radiokomitecie 10:57 Ludzie Wałęsy 13:30 Materiał: Rozkwit pirackich stacji. Bój o koncesje 24:31 Powołanie KRRiT. Walendziak prezesem TVP 28:50 Koncesja ogólnopolska dla Polsatu 37:25 Nowy prezydent - koniec misji Walendziaka. Miazek nominatem politycznym? 42:57 Silne związki KRRiT z władzą 43:33 [koniec]
Należy go całkowicie sprywatyzować , i właściwie walczyć z telewizją bo to medium emerytów gdy wymrą pokolenia urodzone świadomie w PRL takie z lat 60, 70 to wtedy już telewizji nie będzie, należy telewizję już zaorać jako medium z przeszłości
Panie Profesorze, skoro wyszedł świetny materiał o początkach telewizji w III RP, to może teraz odcinek o radiu? Tam też było wiele smaczków jak powstanie RMF, stacje pirackie np. Wawa Reszczyńskiego, katastrofa masztu w Gąbinie co przyczyniło się do wzrostu zainteresowania stacjami komercyjnymi, dolny i górny UKF itp.
Super, że nie pominął Pan faktu współpracy Markiewicza z Polsatem (ostatnio też go było tam widać). Z Iłowieckim też miał program w Polsacie. I słuszny komentarz profesora!
Dziękuję za kolejny materiał Panie Profesorze. Czy jest możliwość realizacji kolejnych wg podobnego klucza tematycznego? Byłbym mega zainteresowany materiałem nt ustrojowych sporów prawnych i roli ekspertów od prawa w III RP - w kontekście niedawnych sporów o prawo łaski czy rolę TK, ale także dawniej (falandyzacja!).
pamiętam jak znalazłem przez przypadek POLSAT na telewizorze OTAKE szukając obrazu dla mojego Commodore C-64 ...i jakaż była radość moich starych, którzy wrócili ze zbiorów winogron z NRF, że wjechał 3 kanał do OTAKE :)
Panie Profesorze - z innej beczki. Nigdzie w sieci, ani na stronach Sejmu nie materiałów z głosowania ws. Konstytucji RP z 1997 przez Zgromadzenie Narodowe. Czy ten materiał jest gdziekolwiek do obejrzenia? Film jak zwykle sama klasa ❤
Ale w końcu co z tym rynkiem telewizyjnym?? Bo w sumie dowiedziałem się tylko jak zmieniali się ludzie w telewizji...bo jak te zmiany ludzi, wpływały na zmianę telewizji - już nie :(
A może odcinek o tym skąd się wziął p. Walter, ITI, kto pożyczył na to wszystko pieniądze? Na szczególną uwagę zwracają zapisy o wielkości procentowego udziału obcego kapitału, ważna rzecz bo zawsze właściciel wpływał na przekaz, znamy to od 30 lat.
Pan Walter wywodził się z tvp przed 89 rokiem.Niestety trzeba było kombinować by zaistnieć co było spowodowane komunistyczną nieodpowiedzialną władzą.Prosze nie powielać propagandy w stylu zagraniczne=złe.Jest to propaganda rodem z cetralnie-planowanej PRL.(a i na innym materiale pana Dudka pokazano to że fozz jest nadmiernie nazywana matką wszystkich afer)
Emisja programów Disco Polo Live, Disco Relax czy Dance World wskazują, że prezes za krokiem Krok mógł mieć niemałe kontakty z osobami wątpliwej moralności.
Warto przypomnieć, że tubą Nicoli Grauso był późniejszy gwiazdor TVN24 Jacek Pałasiński, który jechał ostro po członkach KRRiT rzucając w stronę niektórych niebagatelne oskarżenia, kto co od kogo przyjął itd.
@@botanic300w latach 1946-1989 wszyscy Polacy byli komunistami chcąc nie chcąc nawet Korwin-Mikke czy Grzegorz Braun. Teraz za to wszyscy Polacy chcąc niechcąc są kapitalistami.
W rozmowie z Ryszardą Monixon z 6 listopada 1996 (jest to na YT), komentował życiorys Stalina w ramach serialu dokumentalnego, który wówczas emitowała gruba 2... 📺🤓
4:15 warto by było wspomnieć, że ustawa bynajmniej nie przewidywała możliwości odwołania członka Krajowej Rady przez prezydenta - Wałęsa uzurpował sobie to uprawnienie na zasadzie "skoro prezydent powołuje, to domyślnym jest, że prezydent odwołuje" - taką przynajmniej argumentację podawał prezydencki prawnik prof. Lech Falandysz, stąd używane do dziś pojęcie "falandyzacji prawa".
Przede wszystkim, Solorz dostał koncesję, bo był bezpiecznym człowiekiem dla systemu. W końcu to człowiek resortu. Nie było rynku telewizji, skoro celowo szybko to ograniczono.
Dla profesora zawsze łapka w górę 👍 Profesor reklamuje na początku usługi korepetycji. Czy nie uważa Pan że system edukacji powinien być tak skonstruowany żeby korepetycje nie były potrzebne? W latach dwutysięcznych, kiedy ja zdawałem maturę nie było mnie stać na korepetycje w przeciwieństwie do kolegów a zdałem I na studia się dostałem. Teraz korepetycje to moda. Jak dla mnie jest to sytuacja na poziomie likwidacji zadań domowych o których Pan kiedyś rozmawiał z Doktorem Rożkiem. Pozdrawiam
Szkoda, że Pan Profesor nie przytoczył słów Wałęsy o Solorzu, już ich dokładnie nie pamietam, ale coś w stylu "czy nie było chętnego na licencję z jednym nazwiskiem", bo Solorz jak wiadomo zmieniał je chyba trzy razy. Choć w sumie Polsat nie był najgorszym wyborem, bo choć ogłupiał społeczeństwo durnymi formatami od początku, to też był "neutralny" politycznie, w sensie takim, że Solorz z każdą władzą potrafił i potrafi się dogadać. No i czytałem tez kiedyś już nie pamieam, czy w książce, czy dłuższym artykule opinie, że gość mediów nie czuł nigdy, tzn. nie rozumiał telewizji i został niejako "z przypadku" jej właścicielem i zawsze interesowały go inne biznesy, które dzięki Polsatowi finansował - kiedyś głośny Elektrim i afera tamże, a potem jak kupił operatora Plus (dosłownie :D) za pieniądze plusa i latami ściągał z niego środki na inwestycje w energetykę itd. Swoją drogą przy sprzedaży plusa była taka sama śpiewka jak przy Polsacie, że "polski kapitał" przejmuje (choć spółki z Cypru i bodajże Holandii :)). Warto byłoby zrobić odcinek, lub kilka, o co głośniejszych prywatyzacjach, albo i o Kulczyku, szczególnie o nim i jego ojcu za PRL, ale też jego początkach w IIIRP. albo głośnych w mediach kontraktach na samochody dla policji, czy jego udział w prywatyzacji TP SA, albo tworzeniu Kompanii Piwowarskiej itd. W Polsce nie mieliśmy oligarchów w stylu rosyjskim, czy ukraińskim, ale "dr Jan" był chyba im najbliższy jeżeli chodzi o wpływy polityczne.
Tak jak cała prywatyzacja i rzekomy kapitalizm na polskojęzycznym terytorium. Stworzona przez zachodnie korporacje, miliarderów i realizowane przez komunistów, oraz ich ludzi z solidarności.
Warto w tej kwestii wspomnieć Pana Ministra Marka Rusina - przez prawie 12 lat nieprzerwanie w ministerstwie łączności (przez większość czasu na stanowisku podsekretarza stanu)
20:00 Koncesję ogólnopolską dostał też Canal+ z wymogiem emisji bezpłatnego okna po 2 godziny dziennie. Wtedy jeden program kosztował 45 zł, dziś ma się cały pakiet za połowę tej kwoty😮 NTP też dostała koncesję, ale warunkową jeśli wystartują w jakimś określonym czasie (chyba w ciągu 2 lat). Pamiętam późniejszy wywiad z Zarębskim, w której mówił, że NTP już zaraz ruszy. No i NTP nigdy nie zaczęła nadawać.
@@maciekgol6116Wtedy był wymóg, aby minimum połowa udziałów należała do firmy zarejestrowanej w Polsce (a ta mogła już należeć do zagranicznej). Jeśli dobrze pamiętam, polska część należała do Heritage czyli firmy kierowanej przez Rywina.
@@maciekgol6116Wymóg wynosił min. 2/3 dla podmiotu krajowego. O ile dobrze pamiętam, od początku była to firma filmowa Rywina, a on był prezesem polskiego C+.
"Goryl, ostatnie zadanie" to jest "cuś". J. Zaorski. Markiewicz "zwykłe" urwiszcze. Po 30 latach, polacy, nadal głosują na "prezesów SM". BMW. Biernie, miernie, wiernie.
I ciekawi mnie fakt, że Walendziak ściągnął 3 znajomych z Gdańska i 2 no-name'ów z Krakowa w 1993 do szykowanych Informacji we "szarfowym" Polsacie... a to przecież TV mająca od początku związki z Warszawą (co oczywiste!) i Wrockiem! 🙃🤔
10:59 każdy nadzór- prezesa czy jakikolwiek- jest nadzorem „politycznym”, to nie jest jakiekolwiek rozgraniczenie. Chodzi raczej o fakt, że faktycznie nie uznawano czynnej separacji telewizji od rządu w sferze decyzyjnej, a to co innego, kwestia innej debaty, i też politycznej. Polityka to kwestia fundamentalnego antagonizmu a nie fasad epifenomenalnych
6:26 „suwerenna”? To już absurdalne określenie; suwerenność jest jedna, por. Rousseau To jest polityczna gra niezależnie od sytuacji Idea że problemem jest konflikt jakikolwiek „polityczny” sam w sobie jest absurdem. Nie ma czegoś takiego jak „niezależność”, to sprzeczność wewnętrzna. Nie ma nic złego w konflikcie politycznym, i fakcie że sprawy są polityczne; zatem konflikty polityczne w Sejmie będą powiązane Nigdy się nie zadowoli „wszystkich”
Kto się urodził w latach 80 i oglądał chińskie bajki na Polonii 1 to pamięta awanturę na te stacje, nagle ciach i odłączyli MacGyvera drużynę yattaman a
Walendziak potem był ministrem w rządzie AWS-UW. Za to „młodzi gniewni” z TVP i Polsatu po latach trafili do PiS: Sellin, Pawlicki, Lichocka. Gugała wylądował na placówce jako ambasador, ale dawno już wrócił i działa w Polsat News.
Ciekawy jest fakt, że każda duża TV komercyjna z lat 90. miała kiedyś oddziały lokalne (Polonia1, ☀️Polsat, 🔵tvn, sieci zwiazane z Naszą TV/tv4)... tam bardzo chcieli walczyć o widza i 🌴 pierwszeństwa z TVP?! 🤔😮 Jak potoczyły się losy tych oddziałów, wiedzą niemal wszyscy... 😛🤓
Czyli: solidarniuchy niosły Polsce demokrację i o to walczyły z władzami PRL, ale bez przesady, żeby od razu w taki sposób, by ręcznie nie sterować telewizją i jej przekazem (nie chciały oddać zdobytej władzy, s kontrola nad mass mediami była do tego środkiem politycznym).
czas pokazał jakim ogromnym błędem był tak rygorystyczny proces koncesyjny. garstka stacji powstałych tylko i wyłącznie przez kontakty polityczne. dopiero kanały na yt dały pełny upust możliwości niezobowiązanych znajomościom z przybłędami pokroju markiewicza czy tam kurskiego
@@handle1603 Nikt mi nie każe słuchać i nie słucham, ale Radio Maryja miała duży wpływ na polityków, a z kolei politycy mieli wpływ na moje życie. A zatem jest odwrotnie niż mówisz, to pośrednio Radio Maryja mówi mi co mam robić
Panie Profesorze, jestem zawiedzony tym odcinkiem. Ponieważ właśnie chciałem się dowiedzieć o telewizji Kwiatkowskiego, Dworaka, Brauna czy Kurskiego. Ale też o czasach telewizji PRLu. Tytuł odcinka jest mylny, ponieważ zawiera treść jedynie o latach 1989-1998. Jakby tytuł odcinka nazywałby się Rynek telewizyjny (1989-1998) nie miałbym żadnych zastrzeżeń. Pozdrawiam, Krzysztof Fornal, Wrocław.
@@dudekohistorii Dziękuję Panie Profesorze za odpowiedź. Uznaję Pana kanał za coś fantastycznego i jest dużym przyczynkiem do popularyzacji historii najnowszej Polski, szczególnie dla młodej widowni. Mój komentarz, krytyka bierze się stąd, aby ten fantastyczny kontent był jeszcze lepszy lub nie spadał z tego bardzo wysokiego poziomu.
Bądźmy szczerzy Panie profesorze - woli Pan mówić o tej bardziej odległej historii bo to bardziej bezpieczne. Mówienie o tym bardziej współczesnych wydarzeniach jest obarczone ryzykiem wciągnięcia w polityczny spór a Pan chce tego unikać i być postrzegany jako niezależny.
Pamiętam jak w początkowym okresie nadawania Polsatowi przydarzały się różnego rodzaju wpadki, które dzisiaj są nie do pomyślenia. Przykładowo w czasie wyświetlanego seansu filmowego przez film zatrzymał się na stopklatce. Zastanawiałem się wówczas, czy ktoś z obsługi przypadkiem wcisnął pauzę, czy to była jakaś usterka? Tak czy owak, uruchomienie następowało po 10, nawet 15 minutach, jakby nikt w Polsacie nie miał pojęcia o sprawie. Nie było przeprosin, ot film włączano dalej. To były czasy! 😉😁
"(...) koncesję uzyskała jedynie wrocławska Telewizja Echo, warszawskie rozgłośnie radiowe Zet i S oraz krakowskie radio RMF. (...) Na podstawie umowy rządowo- kościelnej, legalnie nadaje także 17 rozgłośni katolickich (...)". KURTYNA
Nie rozumiem jak to jest, że kiedyś było tylko jedno wolne pasmo do telewizji ogólnopolskiej, a teraz stacji ogólnopolskich jest od groma i wszyscy mają swoje pasmo
I ten wieśniacki, nieśmiertelny sterczak za szyją... fryzjerski must have tamtej dekady i ówczesnych "Januszy" (dzisiaj też się zdarzają, ale na szczęście w śladowych ilościach)! 😝🙄
Piękna perełka: Oleksy mówiący o święcie Trzech Króli
A co w tym dziwnego? Przeciez to katolik , który przeszedł na ciemną stronę mocy. Wiedza została.
@@michagorka5811akurat to jeden n z niewielu polityków, którzy mieli klasę - to że miał poglądy to jego sprawa, się nie był chorągiewka jak np. Leszek 😊
Zaryzykuję stwierdzenie, że stary komuch Oleksy miał w sobie więcej chrześcijańskiego miłosierdzia, niż obnoszący się ze swoją wiarą Wałęsa.
@@kamilk1403zgoda
@@kamilk1403Zawsze lepiej jest iść z wiatrem niż pod wiatr 😊
Dziękuję za kolejny ciekawy wykład. Wiesław Walendziak, nie po drodze mi z tym panem, ale po latach przyznaję, że TVP za jego czasów miała najwyższy poziom. Kapitalne były programy edukacyjne zarówno dla dorosłych jak i młodzieży (Wołoszański, Niedzicki, Kobyliński, Peryt, Miodek), jak i dzieci (domowe przedszkole, Ulica Sezamkowa). Słynne pasmo do południa. Wysyp programów satyrycznych (Lalamido, Magazynio, MdM, KOC) Dobre seriale, teleturnieje (wtedy właśnie ruszyły 1z10, Miliard w rozumie, czy Va Banque), programy rozrywkowe (Czar Par, Wieczór z Alicją, Copperfield, Hollywoodzcy czarodzieje itd.). No i przede wszystkim szerokie spektrum emitowanych filmów. Nadawano perły o których dziś w TVP można pomarzyć. Przykładem cykl 100 filmów na 100-lecie kina. Wówczas pracowali dla TVP także najlepsi tłumacze i lektorzy.
Stopień upolitycznienia i propagandy był strawny. Tak jak wspomniał Profesor, nie ma porównania z TV Pisem. To jest przepaść. HBO czy Canal+ dopiero kiełkowały, więc większość ważnych wydarzeń sportowych czy kulturalnych była transmitowana w TVP. Dziś połowa rzeczy jest na pasmach kodowanych albo płatnych streamach.
Miazek o tyle był dobry, że niewiele zrobił (wypuścił telenowele typu Klan, Złotopolscy), ale i niczego nie popsuł. Po nim TVP zaczęła podupadać, choć zdarzały się miłe wyjątki, jak transmisja dwóch meczów LM w tygodniu (wtorek i środa). Dziś nie do pomyślenia.
Polsat w miarę trzymał poziom, ale od początku wkurzał reklamami w trakcie seansów. Wielu widzom ciężko to było zaakceptować.
Polonia 1 to inna historia. Któż nie wychował się na Gigi, Cubasie czy Drużynie A ? :) A to chyba było jakoś tak, że oni nadawali na kanałach regionalnych (u mnie w Poznaniu była to TV ES) ? Część ramówki była regionalna, a część Polonii 1 ogólnopolska.
I wrocławskie teleturnieje w 2, najlepsze były do 2003... 😍🫠
@@botanic300 Krzyżówka Szczęścia chyba wówczas też ruszyła. Ona była z Wrocławia o ile pamiętam. Zabawny teleturniej. Takie chałupnictwo trochę.
Był nawet czas gdy w TVP puszczano specjalny 30-40 minutowy Magazyn Ligi Mistrzów w każdą niedziele poza transmisją meczów. Był to świetny program.
7 dni Świat Andrzeja Turskiego - to był program... Po za tym było sporo polemiki na poziomie fachowców. Za TV Pis nie do pomyślenia.
Pamiętam młodego Krzysztofa Hołowczyca prowadzącego Krzyżówkę. Super.
Pan profesor się nie pierniczy z Solorzem i Markiewiczem😀 I tej niezależności warto patronować👍
Jak zawsze po mistrzowsku. Unikalne materiały, ciekawa narracja oraz wysoki poziom, zarówno merytoryczny jak i techniczny. Profesjonalna edycja i arcyciekawe treści wróżą Panu ogromny sukces. Materiału nie zabraknie.
Materiały Pana Profesora odnośnie TOP CANAL, to prawdziwa perełka.
Ogladając materiały źródlowe nie da się nie zauważyć, że już wtedy profesor nie oszczędzał swoich rozmówców. Szkoda, że obecnie nie można obejrzeć tych programów w całości.
W archiwach telewizji jest mnóstwo wartościowych materiałów. Ale po co je udostępniać społeczeństwu - lepiej chować kolejne pokolenia idiotów na Tańcu z Gwiazdami i paradokumentach…
@@majorsztandar9845 Mylisz się bardzo. Tego typu materiały archiwalne odtwarzane są na kanałach tematycznych, choćby TVP Historia. Problem polega na tym, że oglądalność jest znikoma, co nawet udowadnia Twój komentarz. Statystyczny telewidz nie ma ochoty oglądać archiwaliów z przed kilkudziesięciu lat. Dlatego wszystkie telewizję nadają sieczkę, zwaną dumnie "rozrywką".
@@raf5087dlatego te materiały powinny być dostępne w internecie na TVP VOD, bo oglądać je warto jak się śledzi temat, a nie jak TVP Kultura czy Historia to publikuje kiedy jej się podoba
Jest i Prof. Dudek, sluchawki na uszy, co by żona nie marudziła, można spokojnie zasypiać (bynajmniej nie z nudy ! :D )
Jak zwykle świetny materiał, dziękuję!
Nie ma to jak oglądać dawny program prof. Dudka w dzisiejszym programie prof. Dudka.
Incepcja
Świetne są te programy o niecodziennym temacie np telewizji, wyborach, życiu codziennym. Syntezuja one wiedzę z kilku sekcji historii w jedną całość i daje jaśniejszy obraz procesów, których skutki możemy oglądać do dziś. A swoją drogą Pan profesor przyznał się że w czymś maczały służby specjalne? Nie sądziłem że dożyje tego dnia 😉
On stale maczają, tyle, że wbrew powszechnemu mniemaniu zwykle niewiele z tego wynika.
Dziękuję Panie Profesorze za kolejny ciekawy wykład dotyczący zmian w tvp i zakaźnych z tym zmian w rwdikomitecie, Z Andrzejem Drawiczem do 1991 i później , o początkach KRRiT i zmian w mediach po 1989 , aż po ustawę stanowiącą radę nadzorcza tvp sa oraz KRRiT.. wzbogacony bardzo ciekawymi materiałami z epoki początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia, pozdrawiam 😊.
Bardzo ciekawy odcinek. Z wielka przyjemnością obejrzałem. Na raty :)
Świetnie się słuchało i oglądało. Dziękuję 😊
0:00 [intro i sponsor]
0:40 Wstęp: krótko o przemianach w TVP
8:00 Zmiany personalne w Radiokomitecie
10:57 Ludzie Wałęsy
13:30 Materiał: Rozkwit pirackich stacji. Bój o koncesje
24:31 Powołanie KRRiT. Walendziak prezesem TVP
28:50 Koncesja ogólnopolska dla Polsatu
37:25 Nowy prezydent - koniec misji Walendziaka. Miazek nominatem politycznym?
42:57 Silne związki KRRiT z władzą
43:33 [koniec]
Bardzo ciekawy materiał. Dziękuję i pozdrawiam serdecznie 😊😊😊
Niby niedawno , a jednak tak dawno! Znane nazwiska , niektóre zapomniane. A i Pan , jaki młody profesor, że aż miło popatrzeć ! Pozdrawiam!
"Dudek o Historii" jest świetnym kanałem, a ten odcinek kolejnym tego dowodem.🐸
Rynek telewizyjny był zawsze kością niezgody polityków. Dziękuję za kolejny bardzo ciekawy odcinek 🌹
Należy go całkowicie sprywatyzować , i właściwie walczyć z telewizją bo to medium emerytów gdy wymrą pokolenia urodzone świadomie w PRL takie z lat 60, 70 to wtedy już telewizji nie będzie, należy telewizję już zaorać jako medium z przeszłości
Przed obejrzeniem daję lajka i jestem ciekaw czy będzie o Polonii 1 i Nicoli Grauso, PTV Echo i licencjach, w tym o Panu Marku Markiewiczu :)
Dziękuję za wartościowy materiał
super, czekałem na to, dziękuję :)
Panie Profesorze, skoro wyszedł świetny materiał o początkach telewizji w III RP, to może teraz odcinek o radiu? Tam też było wiele smaczków jak powstanie RMF, stacje pirackie np. Wawa Reszczyńskiego, katastrofa masztu w Gąbinie co przyczyniło się do wzrostu zainteresowania stacjami komercyjnymi, dolny i górny UKF itp.
Popieram! Radio gaZETa, Radio S-olidarność, Kolor to Manna i Materny, WaWa Reszczyńskiego i prawdziwa perełka Radio AK Jutrzenka.
22:54 - Trochę niefortunnie zaprojektowany logotyp na talerzu xD
Faktycznie :D hahahaha ;D
A tak naprawdę Polsat związany z sb właściciel znaczy a tvn z wsi a pieniądze z FOOZ -u obsada stacji również
Super, że nie pominął Pan faktu współpracy Markiewicza z Polsatem (ostatnio też go było tam widać). Z Iłowieckim też miał program w Polsacie. I słuszny komentarz profesora!
Sztuka Informacji (1995-98) i Bumerang (1998-2008)... 🤓
Piękny materiał, dziękuję! Pamiętam jak satyrycy pokpiwali sobie, że Andrzej Drawicz jest podobny do Batmana...
Kto np, Sawka? 😏🙃
@@botanic300nie wiem czy p.Sawka ale O ile pamiętam to byli satyrycy z kabaretu Eliita który występował wtedy w Programie Trzecim polskiego radia
Dziękuję za kolejny materiał Panie Profesorze.
Czy jest możliwość realizacji kolejnych wg podobnego klucza tematycznego? Byłbym mega zainteresowany materiałem nt ustrojowych sporów prawnych i roli ekspertów od prawa w III RP - w kontekście niedawnych sporów o prawo łaski czy rolę TK, ale także dawniej (falandyzacja!).
pamiętam jak znalazłem przez przypadek POLSAT na telewizorze OTAKE szukając obrazu dla mojego Commodore C-64 ...i jakaż była radość moich starych, którzy wrócili ze zbiorów winogron z NRF, że wjechał 3 kanał do OTAKE :)
Podobno te telewizory reklamował też Lech Wałęsa, mówiąc: "nie Otake Polske walczyłem" ;)
Pan Marek Markiewicz był moim wykładowcą. Wspaniały człowiek. Ile ja wówczas od niego anegdot usłyszałem... 🏆 Wspaniały człowiek.
Panie Profesorze - z innej beczki. Nigdzie w sieci, ani na stronach Sejmu nie materiałów z głosowania ws. Konstytucji RP z 1997 przez Zgromadzenie Narodowe. Czy ten materiał jest gdziekolwiek do obejrzenia? Film jak zwykle sama klasa ❤
Film zapewne jest gdzieś w archiwach TVP.
Ale w końcu co z tym rynkiem telewizyjnym?? Bo w sumie dowiedziałem się tylko jak zmieniali się ludzie w telewizji...bo jak te zmiany ludzi, wpływały na zmianę telewizji - już nie :(
A może odcinek o tym skąd się wziął p. Walter, ITI, kto pożyczył na to wszystko pieniądze?
Na szczególną uwagę zwracają zapisy o wielkości procentowego udziału obcego kapitału, ważna rzecz bo zawsze właściciel wpływał na przekaz, znamy to od 30 lat.
Pan Walter wywodził się z tvp przed 89 rokiem.Niestety trzeba było kombinować by zaistnieć co było spowodowane komunistyczną nieodpowiedzialną władzą.Prosze nie powielać propagandy w stylu zagraniczne=złe.Jest to propaganda rodem z cetralnie-planowanej PRL.(a i na innym materiale pana Dudka pokazano to że fozz jest nadmiernie nazywana matką wszystkich afer)
Emisja programów Disco Polo Live, Disco Relax czy Dance World wskazują, że prezes za krokiem Krok mógł mieć niemałe kontakty z osobami wątpliwej moralności.
Warto przypomnieć, że tubą Nicoli Grauso był późniejszy gwiazdor TVN24 Jacek Pałasiński, który jechał ostro po członkach KRRiT rzucając w stronę niektórych niebagatelne oskarżenia, kto co od kogo przyjął itd.
Drawicz był świetny, erudycja, elokwencja, super były z nim wywiady. Szkoda, że zmarł tak wcześnie.
Szkoda tylko, że komuch (ale może bezideowiec? 🤔)... 😛
@@botanic300 a kto tam nie był komuch???
@@botanic300w latach 1946-1989 wszyscy Polacy byli komunistami chcąc nie chcąc nawet Korwin-Mikke czy Grzegorz Braun. Teraz za to wszyscy Polacy chcąc niechcąc są kapitalistami.
Komuch i TW, a jednocześnie był na czarnej liście cenzury. Wielki miłośnik Gorbiego i pierestrojki.
W rozmowie z Ryszardą Monixon z 6 listopada 1996 (jest to na YT), komentował życiorys Stalina w ramach serialu dokumentalnego, który wówczas emitowała gruba 2... 📺🤓
4:15 warto by było wspomnieć, że ustawa bynajmniej nie przewidywała możliwości odwołania członka Krajowej Rady przez prezydenta - Wałęsa uzurpował sobie to uprawnienie na zasadzie "skoro prezydent powołuje, to domyślnym jest, że prezydent odwołuje" - taką przynajmniej argumentację podawał prezydencki prawnik prof. Lech Falandysz, stąd używane do dziś pojęcie "falandyzacji prawa".
O kurczę, ale zaskoczyło mnie kazanie Oleksego w szóstej minucie! Przemawia jak ksiądz! Szok!😮
Był ministrantem, to podłapał ten styl.
Argument z 🍑, Meszek Liller też był... i co?! 😛🤷🏻♂️😃
Przede wszystkim, Solorz dostał koncesję, bo był bezpiecznym człowiekiem dla systemu. W końcu to człowiek resortu.
Nie było rynku telewizji, skoro celowo szybko to ograniczono.
Panie profesorze niezwykle interesujący odcinek 👍
9:56 Zależy od przypadku
Krytyka mediów - przez media i wobec mediów jest zasadna, właśnie chodzi o brak „suwerennej” władzy jednostronnej nad innymi
Dla profesora zawsze łapka w górę 👍 Profesor reklamuje na początku usługi korepetycji. Czy nie uważa Pan że system edukacji powinien być tak skonstruowany żeby korepetycje nie były potrzebne? W latach dwutysięcznych, kiedy ja zdawałem maturę nie było mnie stać na korepetycje w przeciwieństwie do kolegów a zdałem I na studia się dostałem. Teraz korepetycje to moda. Jak dla mnie jest to sytuacja na poziomie likwidacji zadań domowych o których Pan kiedyś rozmawiał z Doktorem Rożkiem. Pozdrawiam
Szkoda, że Pan Profesor nie przytoczył słów Wałęsy o Solorzu, już ich dokładnie nie pamietam, ale coś w stylu "czy nie było chętnego na licencję z jednym nazwiskiem", bo Solorz jak wiadomo zmieniał je chyba trzy razy.
Choć w sumie Polsat nie był najgorszym wyborem, bo choć ogłupiał społeczeństwo durnymi formatami od początku, to też był "neutralny" politycznie, w sensie takim, że Solorz z każdą władzą potrafił i potrafi się dogadać.
No i czytałem tez kiedyś już nie pamieam, czy w książce, czy dłuższym artykule opinie, że gość mediów nie czuł nigdy, tzn. nie rozumiał telewizji i został niejako "z przypadku" jej właścicielem i zawsze interesowały go inne biznesy, które dzięki Polsatowi finansował - kiedyś głośny Elektrim i afera tamże, a potem jak kupił operatora Plus (dosłownie :D) za pieniądze plusa i latami ściągał z niego środki na inwestycje w energetykę itd. Swoją drogą przy sprzedaży plusa była taka sama śpiewka jak przy Polsacie, że "polski kapitał" przejmuje (choć spółki z Cypru i bodajże Holandii :)).
Warto byłoby zrobić odcinek, lub kilka, o co głośniejszych prywatyzacjach, albo i o Kulczyku, szczególnie o nim i jego ojcu za PRL, ale też jego początkach w IIIRP. albo głośnych w mediach kontraktach na samochody dla policji, czy jego udział w prywatyzacji TP SA, albo tworzeniu Kompanii Piwowarskiej itd.
W Polsce nie mieliśmy oligarchów w stylu rosyjskim, czy ukraińskim, ale "dr Jan" był chyba im najbliższy jeżeli chodzi o wpływy polityczne.
Czy jest ktoś w stanie podpowiedzieć, gdzie można obejrzeć program Kulisy III RP ?
Po tej starszej transmisji można zauważyć, że poprawił się Panu głos. Ale gestykulacja dalej ta sama (nie mówię, że zła), pozdrawiam : )
Może to po prostu inny... Pogłos?😅
Dziękuję.
Jednak powiedziałbym, że określenie "rynek" to mocne nadużycie.
Tak jak cała prywatyzacja i rzekomy kapitalizm na polskojęzycznym terytorium. Stworzona przez zachodnie korporacje, miliarderów i realizowane przez komunistów, oraz ich ludzi z solidarności.
Ktoś z Was wie, co właściwie się stało z Wiesławem Walendziakiem? Bardzo ciekawa postać, od dawna dziwnie nieobecna w mediach.
Według internetów zarządza jakimiś spółkami.
Tak jak jego krajan i rówieśnik, Adam Pawłowicz - też zaliczany do dawnego grona "pampersów" w dziennikarstwie... 🤓😛
Pytasz i to co robił przed czy po tym jak został na ulicy dźgnięty nożem?
@@pawelcieslik9001 Skąd te rewelacje?
To przypadkiem nie syn sąsiada Karwowskich? 😉
Warto w tej kwestii wspomnieć Pana Ministra Marka Rusina - przez prawie 12 lat nieprzerwanie w ministerstwie łączności (przez większość czasu na stanowisku podsekretarza stanu)
gdzie można obejrzeć Pana program Kulisy III RP?
20:00 Koncesję ogólnopolską dostał też Canal+ z wymogiem emisji bezpłatnego okna po 2 godziny dziennie. Wtedy jeden program kosztował 45 zł, dziś ma się cały pakiet za połowę tej kwoty😮
NTP też dostała koncesję, ale warunkową jeśli wystartują w jakimś określonym czasie (chyba w ciągu 2 lat). Pamiętam późniejszy wywiad z Zarębskim, w której mówił, że NTP już zaraz ruszy. No i NTP nigdy nie zaczęła nadawać.
Ciekawe. Przecież canal+ to francuska telewizja
Za 45 zł ówczas otrzymywało się zdecydowanie bogatszą, wręcz ekskluzywną ofertę.
@@maciekgol6116Wtedy był wymóg, aby minimum połowa udziałów należała do firmy zarejestrowanej w Polsce (a ta mogła już należeć do zagranicznej). Jeśli dobrze pamiętam, polska część należała do Heritage czyli firmy kierowanej przez Rywina.
@@maciekgol6116 mało tego C+ dostało częstotliwości po Polonii1, na których niby to nadawało wojsko.Tam szedł wał za wałem...
@@maciekgol6116Wymóg wynosił min. 2/3 dla podmiotu krajowego. O ile dobrze pamiętam, od początku była to firma filmowa Rywina, a on był prezesem polskiego C+.
"Goryl, ostatnie zadanie" to jest "cuś". J. Zaorski. Markiewicz "zwykłe" urwiszcze. Po 30 latach, polacy, nadal głosują na "prezesów SM". BMW. Biernie, miernie, wiernie.
Nie jestem jakimś szczególnym teoriospiskowcem, ale trudno uwierzyć, że Solorz w 1992 roku sam ma kapitał na otwarcie ogólnopolskiej telewizji
I ciekawi mnie fakt, że Walendziak ściągnął 3 znajomych z Gdańska i 2 no-name'ów z Krakowa w 1993 do szykowanych Informacji we "szarfowym" Polsacie... a to przecież TV mająca od początku związki z Warszawą (co oczywiste!) i Wrockiem! 🙃🤔
10:59 każdy nadzór- prezesa czy jakikolwiek- jest nadzorem „politycznym”, to nie jest jakiekolwiek rozgraniczenie.
Chodzi raczej o fakt, że faktycznie nie uznawano czynnej separacji telewizji od rządu w sferze decyzyjnej, a to co innego, kwestia innej debaty, i też politycznej.
Polityka to kwestia fundamentalnego antagonizmu a nie fasad epifenomenalnych
6:26 „suwerenna”? To już absurdalne określenie; suwerenność jest jedna, por. Rousseau
To jest polityczna gra niezależnie od sytuacji
Idea że problemem jest konflikt jakikolwiek „polityczny” sam w sobie jest absurdem.
Nie ma czegoś takiego jak „niezależność”, to sprzeczność wewnętrzna.
Nie ma nic złego w konflikcie politycznym, i fakcie że sprawy są polityczne; zatem konflikty polityczne w Sejmie będą powiązane
Nigdy się nie zadowoli „wszystkich”
" Panie Waldku Pan się nie boi"
Świetne!
"lub czasopisma" ;-)
Kto się urodził w latach 80 i oglądał chińskie bajki na Polonii 1 to pamięta awanturę na te stacje, nagle ciach i odłączyli MacGyvera drużynę yattaman a
pamietam jak dzis mialem 5 lat ale pamietam jak wylaczyli generala daimosa !!!!!
Pamietam jak w TVP pokazywali jak wjechala policja do Poloni1 i pozamykali wszystko. A bajki tam byly ciekawe :)
Walendziak potem był ministrem w rządzie AWS-UW.
Za to „młodzi gniewni” z TVP i Polsatu po latach trafili do PiS: Sellin, Pawlicki, Lichocka.
Gugała wylądował na placówce jako ambasador, ale dawno już wrócił i działa w Polsat News.
Gugała odszedł z TVP w 1999, a Solorz go przyjął pod swe ☀️polsatowskie skrzydła w 2003... 🤓
Matka Królów- jedna z najlepszych produkcji TVP .
Ciekawy jest fakt, że każda duża TV komercyjna z lat 90. miała kiedyś oddziały lokalne (Polonia1, ☀️Polsat, 🔵tvn, sieci zwiazane z Naszą TV/tv4)...
tam bardzo chcieli walczyć o widza i 🌴 pierwszeństwa z TVP?! 🤔😮 Jak potoczyły się losy tych oddziałów, wiedzą niemal wszyscy... 😛🤓
Top canal miał swój urok
Chyba "anal"... 😈😝
Kiedyś TVP to było coś, niektóre programy są wspominane do dziś.
Patrząc na kuchnie polityczną odnosi się wrażenie że Polacy od Rosjan niczym się nie różnią...
Dziekuje bardzo
Czyli: solidarniuchy niosły Polsce demokrację i o to walczyły z władzami PRL, ale bez przesady, żeby od razu w taki sposób, by ręcznie nie sterować telewizją i jej przekazem (nie chciały oddać zdobytej władzy, s kontrola nad mass mediami była do tego środkiem politycznym).
czas pokazał jakim ogromnym błędem był tak rygorystyczny proces koncesyjny. garstka stacji powstałych tylko i wyłącznie przez kontakty polityczne. dopiero kanały na yt dały pełny upust możliwości niezobowiązanych znajomościom z przybłędami pokroju markiewicza czy tam kurskiego
To TEN Marek Markiewicz który teraz siedział u boku rzeźnika Pawlaka na komisji śledczej?
Podczas tego programu z jakiegos powodu przypominało mi sie Polskie ZOO :)
Mnie się stale przypomina.
31:24 Mirosław, Szanowny Panie Profesorze! 😉
W sumie moglby byc odcinek o Polskim ZOO :)
jak ja Pana uwielbiam ❤
Może na postawie tego filmu może Pan zrobi odcinek o historii telewizji w Polsce
Pamiętacie gdzie miał miejsce pierwszy (i chyba całkiem skuteczny) product placement szykującej się do startu Naszej Telewizji?
W "Kilerze" młodego Machulskiego. 🤓
Czemu SGGW budowało telewizję 3RP? xd
Mignął redaktor Gembarowski, pamiętacie debatę z Krzaklewskim?! 🤣
Jacek Kurski udowodnił, że najgorszą telewizję robi się pozarynkowo.
Nie przesadzaj
@@penoprawnyobywatel6134niepełnosprawny obywatel
@@penoprawnyobywatel6134 No właśnie nie przesadza.
@@penoprawnyobywatel6134 nie przesadza....
Właśnie myślę, że są gorsze na rynku prywatnym
17 katolickich stacji radiowych. Pozostaje nam się tylko cieszyć, że mamy teraz jednego Rydzyka, a nie siedemnastu
A 📻 Niepokalanów to co niby, hm? 😛🤔 Chociaż ono swoim zasięgiem obejmuje tylko 2 województwa. 🤓
@@botanic300Niepokalanów przynajmniej jest faktycznie katolicki, a nie polityczny, jak Radio Maryja
Zgadza się! ☝🏻 Pozdrawiam 🧀decznie. 👋🏻
@@handle1603 Nikt mi nie każe słuchać i nie słucham, ale Radio Maryja miała duży wpływ na polityków, a z kolei politycy mieli wpływ na moje życie. A zatem jest odwrotnie niż mówisz, to pośrednio Radio Maryja mówi mi co mam robić
A w czym Ci tak przeszkadzają katolickie stacje?
42:47 chad Kwaśniewski rosnący w siłę
Gadać każdy gada a karty pewnie już dawno pod stołem zostały rozdane tak jak ze wszystkim u nas...
Walędziak i jego "pampersy" mieli wtedy niewiele ponad 30 lat? Po zdjęciach tego nie widać ;)
Wyglądali raczej na 40-latków... 😛
15:06 Logo stacji "Top Canal" jest bardzo znajome - wyglądalo podobnie do ówczesnego logotypu Canal+.
❤
Może historia Polonii 1 i jego właściciela, tam było chyba porwanie córki, co do pans Markiewicza, to śp. Chojecki miałby coś fo poeiedzenia
Ale Chojecki żyje.
@@dudekohistorii 🤭faktycznie, uśmierciłam człowieka, ale kiedyś opowiadał mi o tym
O jak miło zobaczymy tylu zapomnianych fanów Jarosława Kaczyńskiego: Ryszard Bender, Wiesław Walendziak, Marek Markiewicz.
Walendziak przejrzał na oczy w porę i zapewne doszedł do wniosku, że Kalkstein to 🐖 i szkoda życia na znajomości z nim... 😛🤔
top kanalja? 🙃
top anal :D
32:57 grano Tadkami 😂
Oj, ciężko walczyli o ograniczenie wolności mediów.
9:05 dwa kanały nie dwa programy
Panie Profesorze, jestem zawiedzony tym odcinkiem. Ponieważ właśnie chciałem się dowiedzieć o telewizji Kwiatkowskiego, Dworaka, Brauna czy Kurskiego. Ale też o czasach telewizji PRLu. Tytuł odcinka jest mylny, ponieważ zawiera treść jedynie o latach 1989-1998. Jakby tytuł odcinka nazywałby się Rynek telewizyjny (1989-1998) nie miałbym żadnych zastrzeżeń. Pozdrawiam, Krzysztof Fornal, Wrocław.
Ja też jestem zawiedziony.
@@dudekohistorii Dziękuję Panie Profesorze za odpowiedź. Uznaję Pana kanał za coś fantastycznego i jest dużym przyczynkiem do popularyzacji historii najnowszej Polski, szczególnie dla młodej widowni. Mój komentarz, krytyka bierze się stąd, aby ten fantastyczny kontent był jeszcze lepszy lub nie spadał z tego bardzo wysokiego poziomu.
Zazdroszczę ośrodka TVP, p. Fornal... moją 🛶 oceniam bardzo różnie! 😛🙄
Bądźmy szczerzy Panie profesorze - woli Pan mówić o tej bardziej odległej historii bo to bardziej bezpieczne. Mówienie o tym bardziej współczesnych wydarzeniach jest obarczone ryzykiem wciągnięcia w polityczny spór a Pan chce tego unikać i być postrzegany jako niezależny.
Pozdro😅😅😅
28:24 Aczkolwiek pojawiał się w Jaworkiewiczowej "Sprawie dla redaktora"... 😛🙄😒
naszatv👍
Czy dziennikarz w wywiadzie na początku materiału to Grzegorz Miecugow?
Jak najbardziej.
Pamiętam jak w początkowym okresie nadawania Polsatowi przydarzały się różnego rodzaju wpadki, które dzisiaj są nie do pomyślenia. Przykładowo w czasie wyświetlanego seansu filmowego przez film zatrzymał się na stopklatce. Zastanawiałem się wówczas, czy ktoś z obsługi przypadkiem wcisnął pauzę, czy to była jakaś usterka? Tak czy owak, uruchomienie następowało po 10, nawet 15 minutach, jakby nikt w Polsacie nie miał pojęcia o sprawie. Nie było przeprosin, ot film włączano dalej. To były czasy! 😉😁
Znakomity kanał, spojrzenie na historię początków trzeciej RP pozwala inaczej spojrzeć na dzisiejsze zależności polityczne. Pozdrawiam serdecznie.
"(...) koncesję uzyskała jedynie wrocławska Telewizja Echo, warszawskie rozgłośnie radiowe Zet i S oraz krakowskie radio RMF. (...) Na podstawie umowy rządowo- kościelnej, legalnie nadaje także 17 rozgłośni katolickich (...)". KURTYNA
Radio Zet - czyli Radio Gazeta
Radio S - czyli Radio Solidarność
Nie rozumiem jak to jest, że kiedyś było tylko jedno wolne pasmo do telewizji ogólnopolskiej, a teraz stacji ogólnopolskich jest od groma i wszyscy mają swoje pasmo
Rozwój technologii
Kanały cyfrowe zajmują 10% szerokości pasma kanałów analogowych.
Dochodza jeszcze wzajemne zaklocenia. Sasiednie nadajniki nie moga nadawac na tych samych czestotliwosciach.
5:04-5:08 WTF, to Romek Czejarek był na tej konferencji (1 z gości bliżej "prawicy", w oliwkowym gajerku)?! 😃🤔
Tak, był wtedy wiceprezesem Polskiego Radia.
Super, mój ulubiony dziennikarz! 😁
Miazek, szpadel mówi składniej.
Wałęsa mówiący o konieczności przestrzegania prawa, nie zdawał sobie sprawy, że wystąpił w pirackiej telewizji?😜
@15:53 czy to Amiga 3000?
bardziej Amiga 4000
I ten wieśniacki, nieśmiertelny sterczak za szyją... fryzjerski must have tamtej dekady i ówczesnych "Januszy" (dzisiaj też się zdarzają, ale na szczęście w śladowych ilościach)! 😝🙄