Wojna ze znachorami - jak PRL wprowadzał medycynę na wieś? | prof. Ewelina Szpak
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 1 มิ.ย. 2024
- 👉 Zostań Patronem: patronite.pl/radionaukowe
👉 Wesprzyj jednorazowo: suppi.pl/radionaukowe
🎧 Posłuchaj na streamingu: ffm.bio/radionaukowe
🔔 Subskrybuj: / @radionaukowe
🌐 Strona: radionaukowe.pl
👍 Facebook: / radionaukowe
📷 Instagram: / radionaukowe
❌ Twitter: / radionaukowe
🎓 Odwiedź LAMU: / @letniaakademiamlodych...
🎬 Zobacz więcej: • Radio Naukowe poleca
📩 Kontakt: kontakt@radionaukowe.pl
- O chorobie mówiono wtedy, jak coś bolało, było widoczne i uniemożliwiało funkcjonowanie na co dzień - tak prof. Ewelina Szpak przedstawia podejście ludności wiejskiej do chorowania. Rozmawiamy o opiece medycznej na wsi w okresie PRL-u.
Prof. Ewelina Szpak pracuje w Instytucie Historycznym PAN, jest również członkinią zespołu naukowego Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność. Zajmuje się historią społeczną PRL, historią mentalności, zdrowia i choroby
Po II wojnie światowej to sytuacja była katastrofalna. W Polsce zostało zaledwie 6 000 lekarzy, powszechnie panowały złe warunki higieniczne, szalały choroby zakaźne, takie jak gruźlica, błonica, do tego ogromna umieralność niemowląt - średnio aż 111 na 1000 urodzeń, na wsiach jeszcze więcej. Ludność wiejska posiłkowała się znachorami, ludowymi sposobami leczenia, często sprzecznymi z wiedzą medyczną czy zasadami higieny.
W to wszystko wchodzi państwo, które rozbudowuje sieć ośrodków zdrowia oraz obejmuje bezpłatną opieką zdrowotną osoby zatrudnione oraz dzieci do 14 roku życia i kobiety w czasie ciąży i połogu.
Jak to działało? Wiejscy lekarze borykali się z przeróżnymi problemami, od utrudnień dostępności przez problemy materialne (a to niedobór leków, a to brak wody czy elektryczności) po opór społeczny wobec zmian. Ludność wiejska nieufnie odnosiła się do nowych pomysłów, szczególnie mężczyźni. Podejście do chorób i śmierci było naznaczone fatalizmem: jeśli chorował i umarł, to tak miało być. Co ciekawe, nie zdarzało się, by chłopi np. dochodzili roszczeń wobec znachora, który doprowadził do czyjejś śmierci - tu też fatalizm trzymał się mocno.
By przełamać nieufność, wiejscy lekarze często uciekali się do swego rodzaju maskarad: zalecenia przebierali w coś na kształt mądrości znachorskiej, by odwołać się do światopoglądu pacjentów. Z wiejskiej mentalnością trzeba było z szacunkiem negocjować, narzucanie siłą po prostu nie działało.
W społecznościach wiejskich główną wartością była użyteczność, zdolność do pracy. Osoby chore, niepełnosprawne niedołężne czy niezdolne do pracy często spotykały się z ostracyzmem czy złym traktowaniem. Szczególnie trudno było gruźlikom.
To odcinek o (pra)babkach i (pra)dziadkach większości z nas. Moich też. Gorąco polecam.
Książka prof. Szpak, do której się odwołujemy to „Kulturowa historia zdrowia i choroby na wsi polskiej w latach 1945-1960” Jest dostępna tutaj na stronach academia.edu cutt.ly/8wUaIbOf
Odcinek powstał we współpracy z Europejską Siecią Pamięć i Solidarność. Sieć zajmuje społeczną pamięcią dotyczącą historii najnowszej, głównie Europy Środkowej.
Polecamy konferencję w ramach projektu „Genealogie pamięci” 22-24 listopada enrs.eu/genealogies oraz spotkania z cyklu „Zrozumieć Pamięć” enrs.eu/project/zrozumiec-pamiec
POLECAMY INNE MATERIAŁY:
• Radio Naukowe - Wszyst...
• Fizyka
• Biologia
• Astronomia
• Psychologia
• Zwierzęta
• Religia
• Historia
• Historia życia
• Geografia
• Technologia
• Człowiek
00:00 - 01:18 Wstęp
01:18 - 02:19 Przedstawienie rozmówczyni
02:19 - 09:37 Czy chłopów w PRL było stać na leczenie?
09:37 - 22:51 Jak lekarze przekonywali do leczenia?
22:51 - 38:35 Czy porody na wsi były bezpieczne?
38:35 - 43:12 Jak szczepienia ratowały życie?
43:12 - 49:40 Czy mieszkańcy wsi się często myli?
49:40 - 55:48 Jakie było miejsce chłopa w społeczeństwie PRL?
55:48 - 01:02:38 Czy wieś była okrutna dla słabych i chorych?
01:02:38 - 01:07:18 Jak rozmawiać ze świadkami historii?
01:07:18 - 01:14:25 Jak dbać o pamięć społeczeństw?
🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka 🎬
Poznałem (zmarłego już) starszego felczera medycyny, który karierę rozpoczął na początku lat 50, dosłownie jako gminny pionier stawiał ośrodki zdrowia, oprócz pracy zawodowej (do której należało też prowadzenie miniapteki i wykonywanie zabiegów dentystycznych, bez bieżącej wody i prądu) był stolarzem, prowadził pasiekę, był rozjemcą pomiędzy wsiami, jako radny walczył z władzami o jedność gminy, swoim przykładem zapracował na taki szacunek ludzi, że do końca życia tytułowano go "doktorem". I do ostatniej chwili pracował - TACY ludzie rodzą się tylko w odpowiednich czasach. Ludzie o żelaznym charakterze.
I o takich ludziach należy pamiętać. To nie tylko spolecznicy ale to prawdziwe człowieczeństwo które dziś trudno spotkać. Piękny przykład.
Felczer z mojej rodznej miejscowości dostał pomi k i ulicę swojego iimienia❤
@@CR-rm4iyoczywiście, co za banał. Pewnie tak naprawdę prawie niczym się nie różnił od tych, którzy wtedy leżeli, chlali i robili pod siebie. Ech, skończ, zblazowany człowieku.
@@agnesfilthtak jak twoi przodkowie?
Jakie czasy, tacy ludzie
Taka to była epoka. Warunki życia na Wsiach były zawsze zależne od pracy i obowiązków. Łazienki i toalety z dostępem do wody nie istniały. Przykładem jest moja mama która jedyna na Wsi była już wykształconą pielęgniarką dyplomowaną. Był to 1950 rok. To ona jedyna ratowała życie sąsiadom, odbierała porody i jej pierwsza pomoc medyczna była na wagę złota zanim pogotowie dotarło na miejsce. Znam masę przykładów pomocy mamy i pruby aby ci ludzie docierali do szpitala w którym pracowała. Co do szczepień wiem że mama dodatkowo jako pielęgniarka szczepiła dzieci jak również poborowych do wojska. To był trudny czas i wiem z czego jestem dumna że moja mamusia była osobą na swoim miejscu z miłością i troską pochodząca do ludzi.
Ortografia ‼️🙈
@@heidikrauze2885 A jednak Pani zrozumiała !.
@@heidikrauze2885 Och spadaj
@@heidikrauze2885 Gdy ktoś pisze naprawdę z głębi serca, to takie błędy niewiele znaczą
@@g.g.7983 Jesteśmy dumni z naszych rodziców, to takie miłe uczucie. I nie wstydzę się wzruszenia!
Wychowałam się w maleńkiej wsi, urodziłam się kilka lat przed zakończeniem PRL, moja mama i babcia obie były po studiach pielęgniarskich i położniczych, mama dojeżdżała do pracy w szpitalu do miasta, a babcia chodziła po domach i opiekowała się chorymi, robiła zastrzyki, odbierała porody, dzieliła się z ludźmi swoją wiedzą między innymi w zakresie higieny, pomogła wielu i cieszyła się wielkim zaufaniem ze strony ludzi. Trochę pamiętam jak się wtedy żyło, dużo znam z opowieści. Dziękuję za świetny odcinek! 💚
W powojennej PRL - lowskiej Polsce, należy odróżnić "studia" pielęgniarskie od "studium" pielęgniarstwa.
- Do 1965 r. można było uzyskać prawo wykonywania zawodu po odbyciu krótkiego kursu i zdaniu egzaminu państwowego.
- Od 1965 roku aby pracować jako pielęgniarka należało ukończyć liceum medyczne lub medyczne studium zawodowe (pomaturalne, dwuletnie).
- Od 1971 roku przy Akademii Medycznej w Lublinie uruchomiono pierwsze w Polsce studia magisterskie. Od 1973 r. pielęgniarstwo można było też studiować na Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, a w kolejnych latach w Poznaniu, Krakowie i Wrocławia.
@@wies-law dokładnie tak. Mama jest magistrem pielęgniarstwa (na emeryturze już), studiowała w Katowicach, najpierw studium pomaturalne medyczne, potem ŚUM. Babunia była po studium:)
@@Lam..Lam.. Podobnie jak moja żona, najpierw studium pomaturalne, a później pracując w szpitalu studia zaoczne w systemie weekendowym.
@@wies-law A po co to odróżniać? Do wykonywania tej pracy magisterium nie jest potrzebne.
@@danielkowalski7527 UE uważa inaczej 🤔
Moja babcia urodziła się w okolicy Kozienic na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych. Z dwanaściorga rodzeństwa, szóstka zmarła. Z tego trójka odeszła w pierwszym roku życia z jednego, tego samego powodu - rodzice próbowali zbić gorączkę noworodka/ niemowlaka okładając je gorącymi ziemniakami. Tragiczny zwyczaj przyczynił się do śmierci wielu dzieci w okolicy ale był zbyt mocno zakorzeniony. Inna z sióstr w wieku kilku lat miała problem z robakami i miejscowy ksiądz doradził wykąpać dziecko w gorącej wodzie a następnie zostawić na mrozie, w środku zimy w szopie obok domu, żeby "wymrozić" paskudzstwa. Dziewczynka zmarła kilka tygodni później na zapalenie płuc i prawdopodobnie opon mózgowych. Wspomniane wydarzenia dotyczą lat 40.
Skąd ci ludzie mieli czerpać wiedzę.Czytac mało kto umiał.Bylo potworne zacofanie.Ja pamiętam ludzi którzy kąpali się 3x w roku .I to nie dotyczyło wyłącznie wsi.
Mam znajoma, która w tamtych latach została adoptowana na wieś. Po przyjeździe dowiedziala się, że jest nipotrzebna, bo miał być chłopak żeby pomagał w gospodarstwiie, a mąż przytargał co mu dali. Musiała pracować za trzech żeby dostać jedzenie. "Tatuś" wiedział chyba jednak co robi, bo gdy miała jakieś 14-15lat zrobił co zrobił, a gdy dowiedziała się o tym "mamusia" to ja pobiła i wyrzuciła z domu. Ksiądz też chcial pomóc w ten sam sposób jak "tatuś". Potem trafiła do jakiegos domy gdzie od razu wyszła za mąż byle ktoś ją przygarnął. A to tylko maly fragment z jej życia.
Wygląda na to, że Ania z Zielonego wzgórza miała jednak więcej szczęścia 😮
@@dariaosuch2391 Ale ta opowieść niczego nie wnosi o życiu dawniej na wsi. Takie historie o adopcji przez patologicznych ludzi zdarzały sieci zdarzają pod każdą szerokością geograficzna i w każdych czasach.vPodobnie można spotkać biologicznych rodziców patologicznych,choć przecież to dotyczy niewielu.
Mycie zalezalo od swiadomosci, nie od miejsca zamieszkania. W poznych latach 50-tych jeździliśmy na wakacje w gory. W domu mielismy lazienke , mylismy cale cialo co drugi, co trzeci dzien. Mylo sie nogi szyje , uszy ale kapiel rzadziej. Dzieci gazdziny pomagaly w obejsciu i myły sie codziennie w wodzie prosto ze studni. To one nauczyły nas myc sie codziennie po powrocie i zmienily nasze nawyki na zawsze.
Czy są jakieś badania dotyczące wprowadzania opieki weterynaryjnej na wsi w Polsce? Gdy Panie wspomniały o gruźlicy przypomniałem sobie o książkach Jamesa Herriota, brytyjskiego weterynarza, który spisał swoje wspomnienia z praktyki w latach 30-50 XX wieku. Do jego obowiązków należało między innymi przeprowadzanie, na zlecenie ministerstwa rolnictwa, badań na obecność gruźlicy u bydła i często spotykał się z nieufnością farmerów, którzy poddawali w wątpliwość umiejętności mieszczucha po studiach w kwestii leczenia zwierząt. Wiadomo jak to wyglądało u nas? Kiedy w ogóle na polskiej wsi zaczęli pojawiać się, na większą skale, weterynarze i czy też podchodzono do nich tak nieufnie jak do lekarzy?
Moja mama po wojnie, nie pamiętam już dokładnie ale może do lat 70 XX w., leczyła się u felczerki, która była lekarzem zakładowym, z tego co mówiła mama, to była bardzo dobrym lekarzem. Nie była już młoda, dlatego przypuszczam, że z powodu wojny mogła mieć przerwane studia medyczne. Być może i inni felczerzy wywodzili się z tego kręgu.
Dzisiaj izba lekarska dbająca o monopol niechybnie nasłałaby an nią policje i posłałaby ją za kratki ^^
Kto by pomyślał, że przyszłość przyniesie masowy powrót do szamanów, znachorów i czarowników.
Masakra PiSnmial ten pomysł powrotu do felczerów 😀
Za moim Dziadkiem który był fleczerem biegały dzieci i krzyczały cukierki cukierki. Tak walczył ze strachem do igły:)
Bardzo ciekawa audycja. Przywołuje scenę z Nocy i Dni i niezapomnianą Zofię Merle biegnącą przez wieś z krzykiem "ludzie, ludzie uciekajta, doktory jadą!", czy też z Chłopów, gdy to Dominikowa zdiagnozowała starego Borynę że bolą go plecy, bo mu się macica zapiekła. Dziękuję.
No i słusznie ze uciekali, ówczesne szpitale to były istne umieralnie, niewiele wcześniej dostrzeżono związek między higieną a przenoszeniem zarazków ale wówczas jeszcze nie wszyscy lekarze byli do tego przekonani
Nawet i obecnie w niektórych szpitalach jest nieciekawie. Teściowa pojechała na usunięcie macicy i ogólnie sprawy kobiece, a zarazili ją gronkowcem.
@@Reiner-oy6uh tak, przecież jeszcze do lat 90 w Polsce operacje w szpitalach wiązały się z dużym ryzykiem zarażenia żółtaczką. Łudzę się że obecnie już nie...
Takie to były czasy i poziom medycyny w "jak nam się wydaje" najlepiej rozwiniętej cywlizacji europejskiej.
Podaję ją za Thorwaldem opis pierwszego w Europie zarządzenia w zakresie wymogu higieny od lerzarzy : „Od dziś, 15 maja 1847 roku, każdy lekarz i student wychodzący z prosektorium przed wejściem na sale położnicze kliniki zobowiązany jest porządnie umyć ręce w stojącej przy wejściu miednicy z chlorowaną wodą. To zarządzenie obowiązuje wszystkich bez wyjątku. I. P. Semmelweis”.
Szpital wtedy,szczególnie podczas epidemii,oznaczał prawie pewną śmierć. W domu jeszcze jakaś nadzieja była.
Serial " Dr Ewa" . Moja Babcia na początku lat trzydziestych skończyła kurs dla kobiet , w którym uczyła się zasad higieny , pierwszej pomocy i pielęgnacji chorych . Interesowała się ziołolecznictwem i całe życie wykorzystywała to w praktyce. Dziękuję Pani , Karolino!👽🖖❤
W mojej miejscowości do dziś stoi pomnik podejrzewam poerwszego tam felczera, jest nawet ulica jego imienia - Szczepana Pejasa. To musiał być wyjątkowy człowiek.
W mojej rodzinie zdarzyła się kiedyś w latach 50 tragiczna historia brata mojej babci, mieszkającego na Podhalu w okolicach Nowego Targu. Wybrał się on któregoś zimowego dnia po drewno na zbocza Turbacza, gdzie tradycyjnie górale pozyskiwali wówczas ten surowiec. Tam niestety jedna z ściętych kłód przygniotła go tak, że nie był w stanie się wydostać. Znaleziono go dopiero po paru dobrych godzinach i wrócono do domu z ciężko rannym i mocno wychłodzonym bratem babci. Wezwano pogotowie z Niego Targu i jednocześnie podano mu gorzałki na rozgrzanie jak tradycyjnie robili górale. Po przyjeździe pogotowia lekarka stwierdziła, że śmierdzi wyraźnie alkoholem, jest pijany i odmówiła zabrania do szpitala twierdząc, że pijanymi to zajmuje się milicja i jak wytrzeźwieje to dzwonić ponownie po ambulans. Niestety dość młody. 30-leni człowiek po kolejnej nocy bez pomocy lekarskiej nad ranem zmarł. Jak stwierdzono na sekcji zwłok miał rozległe obrażanie wewnętrzne i stwierdzono, że lekarka z pogotowia jest winna zaniechania i nieudzielenia pomocy pacjentowi. Dostała ponoć wyjątkowo śmieszny wyrok, gdyż sąd dopatrzy się okoliczności łagodzących 😕
@@CR-rm4iy Odpowiedź co najmniej głupia. Nie ważne czy był agresywny czy nie. Była osoba poszkodowana a dla medyka tego wielkomiejskiego wykształciucha woń alkoholu była idealną wymówką aby wymigać się od pomocy obywatelowi ze wsi czyli trzeciej kategorii. Przysięga medówków brzmi: Po pierwsze nie szkodzić. Medyk zaszkodził nie udzielając pomocy. Już samo to że był proces przeciwko temu medykowi w tamtym okresie PRLu świadczy że ów medyk pojechał ostro po bandzie. Ot co. Tyle w temacie.
Moj tato yrodził sie we wsi, na ziemiach odzyskanych, w grudniu 1946. Byla sroga zima, wioska odcieta od świata. Dziadek mog tate zarejestrowac dopiro w polowie stycznia, jak trochę sniegi zeszly. Prad do wsi doprowadzono dopiero w latach 60-tych,
Bardzo ciekawa rozmowa.
Z własnego życia pamietam "białą sobotę" w której wzięłam udział w latach 80tych. Wyjazd lekarza, pielęgniarki i laborantki na wieś i badania wszystkich dorosłych mieszkańców wsi, którzy się zgłosili. Kilkadziesiąt osób.... (dawne woj. Koszalińskie)
Przecież służba zdrowia z powodu braku jakiegokolwiek ubezpieczenia aż do lat 70-tych kiedy to został wprowadzony obowiązkowy KRUS, dla mieszkańców wsi była niedostępna. Mieszkańcy wsi w odróżnieniu od mieszkańców miast nie dość, że mieli daleko do szpitala lub jakiegokolwiek lekarza to musieli za wszystko płacić (brak jakiejkolwiek ubezpieczenia) to jeszcze byli traktowani jak osoby drugiej, lub trzeciej kategorii. Tak było. Wraz z masowym ubezpieczeniem mieszkańców wsi szamanizm w siągu jednego pokolenia praktycznie zniknął. Generalnie początki PRL to był inny świat, gdzie dopiero na masową skalę: elektryfikowano, budowano, uczono, aż w końcu po kilkudziesięciu latach rozwoju wprowadzono obowiązkowe ubezpieczenie.
Ale przecież jest mowa w podcaście o braku ubezpieczenia i to na samym początku...
I też kilkukrotnie jest wymieniane obowiązkowe ubezpieczenie wprowadzone w latach 70
Bardzo lubię ten podcast! Jest najlepszy.
Myślę, że moralność i empatia rozwija się razem z poprawą jakości bytu. W skrajnej biedzie człowiek walczy o przetrwanie.
Zapewnienie dobrobytu społeczeństwa to podstawa do dalszej pracy nad rozwojem wartości.
Wiesz,po kilku kom nie chce mi się słuchać tej audycyjki. Skrajną bieda na polskiej wsi,brak empatii,zacofanie...to brzmi jak tania propaganda.
Fajna propagitka...
"Ludzie! Uciekajta! Doktory jadą! (...) Do szpitali zabierać! Chowajta się!" ;)
Brutalne środowisko brutalizuje jednostkę. Nie ma jedno i drugie.
Tak naprawdę to jest opowieść o naszych babciach, dziadkach a czasem nawet rodzicach.😮
Może nawet o mnie, ale widocznie należę do starszego rocznika. Pozdrawiam
...to o mnie :)
Bardzo fajna rozmowa, jednak według mnie, jak w wielu tego typu, trochę za mało jest podkreślone jak takie życie na wsi, w sensie biologicznym, było zależne od pracy na roli. To stąd brała się ta obsesja na punkcie pracy, by dosłownie cały czas COŚ robić, bo od tego zależało czy będzie co do garnka włożyć, na czym coś ugotować czy nie zamarznąć w zimie. To doprowadzało do tego (widziałem to po moich dziadkach), że ludzie nawet nie potrafili sobie wyobrazić, że można w ogóle funkcjonować bez pracy w polu.
No proszę,ciekawe. Czy zima zapadali w letarg?
@@zbigniewskrzek9770 Młócili, przesiewali, oporządzali zwierzęta 2x dziennie, przygotowywali posiłki od podstaw a nie z półproduktów. Było co robić.
@@danielkowalski7527 wiem,że było. Chodzi mi,że jakoś przezyli bez pracy polowych. A i na rozrywkę znajdowali czas.
@@danielkowalski7527 jakoś nie widziałem u moich obsesji,chociaż pewnie i tacy bywali .
A ja się dowiedziałem, że mój ojciec miał jeszcze dwójkę rodzeństwa - jedna siostra Jadwiga przezyła 9 miesięcy, a brat Franciszek 21 dni. Oba porody mniej więcej w latach 50. Ojciec to rocznik 61 i był najmłodszy.
A moją uwagę zwróciła końcówka. O tym, jak szybko ludzie zapominają o epidemiach, powodziach itp. W końcu kto pamięta o powodzi w 1997, epidemii ospy prawdziwej w 1963 we Wrocławiu czy "małej" epidemii legionelli w okolicach Rzeszowa z tego roku. Co prawda te epidemie nie mają podejścia do wspomnianej hiszpanki, ale były.
Przeciekawy odcinek! Czekam na kolejny podejmujący temat obyczajow, historii..
Kąpaliśmy się raz w tygodniu.Woda była w studni.Pamiętam w codziennym dniu ręce i stopy.Łazienki w domu to dopiero późne lata 80.Latem ludzie kąpali się w jeziorze.Takie czasy,ale teraz spotyka się brudasów i to już indywidualna sprawa.Mama wspominała,że Jej Tata poszedł do wróżki i ona powiedziała,że jeśli z córką nie pojedziesz do lekarza umrze.Rzeczywiście była to prawda rok 1953,a On rowerem do szpitala wiózł córkę 20 km.Zapalenie wyrostka miała 14 lat.Niesamowite,że takie rzeczy były praktykowane.
fajna dyskusja..ale to wszystko trzeba osadzić w kontekście całej medycyny, czyli: pierwsze zabiegi w jakimkolwiek znieczuleniu to 1856..i w tymże czasie ludzkość zaczęła łączyć brudne ręce lekarzy/pomocy med. podczas porodów ze zgonami połogowymi.."Stulecie chirurgów"- piękna książka..
Zgadza się
W latach 70.dwudziestego wieku wieku w renomowanych zachodnich klinikach przeprowadzano na niemowlętach operacje bez znieczulenia,uważając,że nie odczuwają bólu.Wiele umierało. A położne przyjmujące na wsiach porody to byli fachowcy.
@@zbigniewskrzek9770 a świstak siedział i zawijał to w sreberka..Zbigniew podaj źródło informacji albo daj Pan spokój z takim pierdololo..
@@CR-rm4iy Izraelici mieli/mają wiele zasad..większość bzdurnych..ale czasami trafi się i ślepej kurze ziarno..
Darmowe studia medyczne, gdy tzw. zwykły człowiek mógł zostać lekarzem, publiczna opieka medyczna, zrobiły swoje.
Ciekawe jak by wyglądało życie do naszych czasów, gdyby nadal była II RP? Gdyby tak się dało zrobić symulację komputerową...
Nie ma nic darmowego i za darmo w tym kontekście.
To że nie były płatne to nie znaczy że darmowe
@@grzegorzkowalski6477 Oczywiste, ale w sensie, że rodzina nie musiała kształcić za własne pieniądze. Dzięki temu wiedza stała się powszechna. Zależna od woli, a nie zamożności.
@@LLLLLLLIUH I matematyczne. Jakie jest prawdopodobieństwo, że ktoś chciałby oddać swoją kasę, by sąsiad został inżynierem, filologiem, lekarzem, historykiem, fizykiem, chemikiem? 😉
@@LLLLLLLIUH A jeśli by nie była? Bo miała tylko "trzy morgi piachu i starą płachtę" - że tak zacytuję Borynę z "Chłopów"? Mieli sprzedać ostatnią krowę, żeby dziewczynka mogła iść do podstawówki, liceum, a potem na studia? Bo przecież nie tylko chłopcy zasługują na perspektywy życiowe. I tylko jedna? A jeśli dzieci mieli dziesięcioro? Reszta nie zasługuje na rozwój? Zostaje im los "Janka muzykanta"? Że tak odwołam się do pozytywistów.
@@LLLLLLLIUH A muszą być rozwiązania skrajne? 😉
To nie na temat ale jako dziecko( urodzone już w latach 90) pamiętam pewne niskie słuki ( tak z 1-1,5 metra wysokości) na wsi w której mieszkali dziadkowie które ciągnęły się przez wiele kilometrów aż do rzeki, w niektórych miejscach takich mniej uczęszczanych były połączone drutem i nawet pare lat temu znalazłam w krzakach taki słup. Kiedyś zapytałam dziadka co to jest, okazało się, że była to granica zaboru która oddzielał zabur rosyjski od austriackiego....Także historia jest bliżej niż myslimy.
proponuję obejrzeć polski serial DR. Ewa z lat 70 lat sporo tam propagandy ale pokazuje prawdę jest na you tube
Właśnie znów (po 53 latach) obejrzałem. A tematykę znam, bo moja matka była położną w małym miasteczku. Nota bene miała na imię Genowefa, jak postać grana przez Lothe.
Tak,pokazuje,że doktor Ewa przekonała młoda matkę,by nie karmiła dziecka piersią. Zacofana tesciowa przymuszała synowa do tego zacofanego sposobu karmienia. Na szczęście młoda się zbuntowała i przeszła na sztuczne😂😂😂😂
dzięki
9:17 No tak... ale czy dzisiaj jest inaczej? Nie mówię o znachorach, a o lekarzach. Znam wiele przypadków tragicznego pobytu w szpitalu, a nie znam wytaczanych spraw. Wynika to z przestrzegania procedur medycznych, które uważane są za szczyt sztuki lekarskiej i jeśli lekarz zgodnie ze sztuką doprowadzi do śmierci pacjenta, to oznacza, że obroni go i izba lekarska, i sąd. Medycyna nie jest postrzegana tak samo jak inne zawody. Medyk bierze pieniądze za leczenie, nie za wyleczenie. Stolarz bierze pieniądze za czynność dokonaną, za niedokonaną nigdy nie dostanie grosza. Jego nie broni izba stolarska. Poza tym jeśli ktoś nie miał leczenie, a był dostępny tani znachor, to lepszy rydz niż nic. Na prawnika też nie było go stać, a nawet jeśli by wygrał, to znachor był biedny. To nie pan profesor, który za swój tytuł bierze 200 albo 500 złotych za wizytę i nie umie rozpoznać łuszczycy. Leczy, daje coś do smarowania, co wizytę inna maść, równie nieskuteczną, nie wspominając nawet o tym, że to łuszczyca. Dopiero zwykły dermatolog powiedział mojej żonie za 50 złotych: Ależ proszę pani, to jest ŁUSZCZYCA!
W kręgach lekarskich to się nazywa MEDYCYNA DEFENSYWNA - ogólne podejście jest takie że nie ufa się pacjentom i traktuje jako kogoś kto może pozwać do sądu o odszkodowanie.
Bardzo duży rynek do zaorania - potrzeba prawników którzy się tym zajmią bo jest czym !
Lekarz to człowiek. Człowiek chce pracując zarobić pieniądze. Lekarz też.
Nigdy o tym nie należy zapominać - LEKARZ CHCE ZAROBIĆ PIENIĄDZE NA TWOJEJ CHOROBIE. To jest motywacja działania lekarzy a nie chęć pomocy czy inne pitolenie.
Dlatego pacjenci!! WYnajmujcie prawników i walczcie o srogie odszkodowania! Lekarz najwyżej będzie miał 2 auta a nie 3.
mam Babcie ktora wlasnie skonczyla 90lat, ona do dzis bardziej wierzy w Znachorów niz lekarzy.
Są różni lekarze i znachorzy. Trzeba wierzyć tym madrym
To jeszcze Mengele pamięta ;-D czyli tego na którego pracy Z DUMĄ opierają swoją działalność dzisiejszy mengelowcy - lekarze znaczy.
Podejście do czasu wolnego na wsiach, jeżeli mówimy tu o rodzinach rolniczych, gdzie ziemia lub zwierzęta są głównym bądź jedynym źródłem utrzymania, nie zmieniło się zbyt wiele. Odpoczynek musi być połączony z czymś pożytecznym, a sama słyszałam pogardliwe komentarze na temat sąsiadów którzy chodzą na spacery bądź jeżdżą na rowerze. Coraz rzadziej, bo jednak telewizja, a internet w szczególności, przyspieszyły te zmiany, ale jednak ten fragment uderzył mnie bardziej niż się spodziewałam.
Jako osoba cierpiąca na chorobę której nie widać mogę śmiało stwierdzić, że i w tym przypadku zmieniło się niewiele - jeżeli choroby nie widać, nie istnieje. Depresja jest nadal często uważana za wymysł, a wizyta u lekarza to ostateczność, i widzę to na przykładzie osób z pokolenia Millenials. Duszności, bóle stawów, przemęczenie - dopóki możesz pracować dopóty pracujesz, a lekarza odwiedzasz kiedy nie jesteś w stanie samemu do niego dojechać.
Doskonale widać żeby nie komuna to by wiele rzeczy w Polsce nie było. Przed wojną sanacja nie za bardzo przejmowała się wsią i biedakami
jak to mowili wtedy "Polskie kolonie zaczynają się za rogatkami Warszawy"
no wreszcie teraz rozumiem moich znajomych bo bardzo podobne podejscie do zdrowia maja w swoim domu bo wlasnie pochodza ze wsi.
Np chorujemy jak jesteśmy juz obłożni, a jak tylko jakieś przeziębienie czy lekka grypa to wstawać i do roboty, nawet jak juz nie maja gospodarstwa to nadal czas wolny jest poświęcany czemuś pożytecznemu a nie np ogladaniu TV czy graniu.
W peerelowskiej wsi do granic ufano weterynarzom. Hodowla zwierząt była głównym źródłem dochodu na wsi. Wet był niczym polisa na życie chłopów, nieraz ratował im dobytek. Dawniej osoba zaufania publicznego to była prawdziwa służba, dzisiaj psy i koty.
Ja nie wiem jak obecnie jest na wsi, ale ja-mieszchuch, też muszę wetowi ufać powierzając mu życie i zdrowie mojej psinki...a to dla mnie ważniejsze, niż własne 😉
Gdy umierała moja mama, to pomimo że chciałem płacić, trudno było się nam doczekać na niezbędne badania. Gdy zdychał mój pies, wszelką pomoc otrzymywałem szybciej i taniej. Niestety weterynarz ludzi nie przyjmuje
Chyba u Ciebie. Ja na wsi mieszkam, to krowy, konie, indyki, barany widzę codziennie (sam nie mam), a nie w ZOO
Ostatnia plandemia, wyczyny WHO udowodniły chyba, że obecnie weterynarz jest ostatnią ostoją ratunku, zaś jedyne leki które są godne obecnie zaufania to lekarstwa dla zwierząt, bo jeszcze na szczęście wielcy tego świata parają się hodowlami koni jak na arystokrację lub nowobogackich przystało.
Bardzo dziękuję za tę rozmowę, fantastycznie się jej słuchało!
Hej!
Pytacie o książkę Pani Profesor, jest dostępna tutaj na stronach academia.edu cutt.ly/8wUaIbOf
Dziś jeden z moich ulubionych tematów: historia, która niby odeszła, a przecież wciąż żyje w rodzinnych opowieściach, nieodległej pamięci.
Polecam tu również odcinek z prof. Katarzyną Smyk o wierzeniach i magii na dawnej wsi. Rozmawiamy tam o tym ile w nas jeszcze tradycji przodków:
Magia dawnej wsi - jacy byli, w co wierzyli i czego się bali nasi przodkowie? | prof. Katarzyna Smyk
th-cam.com/video/oH1dojwFQNk/w-d-xo.html
I jeszcze prośba:
🏆 Pomóż nam zdobyć nagrody i zagłosuj:
podcastroku.pl/nagrodapublicznosci/ (na samym dole strony! - seria Beyond Curie)
formularze.us.edu.pl/pop_science_2023
Dziękuję! :)
Karolina
Odcinek o magii wsi dawnej to mój ulubiony na tym kanale 💚 PS Zagłosowane!
Można jeszcze gdzieś nabyć książkę prof. Szpak?
Witam. Gdzie można kupic książkę "Spoleczno-kulturowa historia zdrowia i choroby na wsi w Polsce ludowej"?
Zawsze należy pochodzić do człowieka, pacjenta z szacunkiem , empatią i zrozumieniem. To jest temat cały czas aktualny. Dzisiaj coraz bardziej widać ,że pozostawia wiele do życzenia. Rozwój świadomości ludzkiej wymaga czasu i potrzebuje też zaufać . Ludzie radzili sobie jak umieli. Przez wieki byli odsuwani od wiedzy, z różnych powodów,. to skąd mogli być bardziej światli.
To wszystko o czym teraz rozmawiacie swiadczy o tym w jakich wspanialych czasach zyjemy teraz. jeszcze 50 lat temu wiekszosc spoleczenstwa zyla w jakims koszmarze jesli porownamy to do tego co mamy dzisiaj, nie wspominajac juz o tym co bylo 150 albo 300 lat temu.
Umieralność znam z historii swojej rodziny. Mój Tata miał 8 rodzeństwa które znam. Jednak miał też jeszcze brata który zmarł w bardzo młodym wieku około 3-4 lata. Ale to nie wszystko, bo Babcia miała jeszcze jedno dziecko które zmarło tuż po porodzie i to było jej pierwsze dziecko. Więc na 11 porodów wieku dorosłego dożyło 9 dzieci. Mieszkali najpierw na wsi, a później w średnim/małym mieście ( dziś powiatowe z prezydentem). Ten kilkulatek urodził się jeszcze na wsi, ale zmarł już w mieście.
@@Reiner-oy6uh Poza tym większość porodów nie odbywa się bo zamiast tego stosuje się zabieg cesarskiego cięcia.
Bardzo dobry wynik ^^ Wtedy jeszcze matka natura robiła swoje
Ciekawy temat i bardzo przyjemny głos pani profesor.
Ludzie byli na wsi byli twardzi, ale, co więcej, pamiętali szpitalne epidemie tyfusu czy innych przyjemnych chorób z pierwszej połowy XXw (a zwłaszcza z czasów wojennych i tuż po) i woleli sprawiać bliskim mniej kłopotu umierając w domu.
Ale mi teraz zaimponowaliście. Poproszę więcej o czarach i cudach PRL - okres niby tak bliski a dla mnie praktycznie nie znany.
nie masz czego żałować, jak go poznałem na żywo, aż za dobrze.
@@krzysiekkozio7366 żałować nie ma co, ale ta historia może być, jak słychać, fascynująca.
Za niedługo komuna się rozleje na świat i będziesz miał okres gorszy niż okres PRL. A ta pani prelegent do głupoty opowiada że tak było w latach 60-tych XX wieku.
Bardzo dziękuję. Fantastyczny temat. O okresie PRL i 20-lecia z punktu widzenia zwykłego obywatela bez polityki może być więcej.
Zagłosowane! Świetne treści! Dziękuję ❤
To historia mojej prababci, dziadków z obu stron i mamy oraz jej sióstr. Dziękuję
Super odcinek, Pani profesor mówi trochę szybko ale bardzo ciekawie i ma przepiękny głos.
Początek lat 90, wojsko, mała jednostka pod Szczecinkiem. Gość który przy każdej okazji się kąpał, bo jak twierdził prysznic po raz pierwszy w wojsku widział. Pociągiem jechał 2 razy, pod Warszawę do szkółki, drugi raz do tamtej jednostki. Uprzedzę; nie pochodził z Podlasia, a gdzieś z południa.
Zobaczył jak inny myje szufladkę [zęby] trzymając ją w ręku. Był bardzo zainteresowany i wypytywał z zaangażowaniem jak to możliwe. Usłyszał, że wszyscy tak mogą, tylko trzeba się tego nauczyć. Akurat wszedł do łazienki drugi posiadający szufladkę, było takich dwóch w jednostce, ten myjący poprosił o demonstrację. Obaj szufladkowice wkrótce wyszli. Za jakiś czas do sali wchodzi ktoś, głośno komentując zachowanie delikwenta, który, stękając, próbuje przed lustrem wyciągnąć sobie zęby.
Niesamowity dar opowiadania !
Dziękuję za bardzo dobry program.
O, rany, jakie to ciekawe!👏 Kocham Radio Naukowe! 🥰
Ultra ciekawy odcinek, dziękuję !
Bardzo ciekawy i niezwykle rzadko poruszany temat. Dziekuje stokrotnie i prosze o wiecej!
Bardzo ciekawy odcinek. Dzięki informacjom w nim zawartych zrozumiałam wiele nie tylko z opowieści ludzi mi znanych, starszych o dwie, trzy generacje ode mnie, ale również np. niektórych dialogów z audycji radiowych. Serdeczne dzięki
Świetna audycja, bardzo ciekawa. Dziękuję
Wspaniały odcinek. Bardzo ciekawy i rzetelny! ❤
Dobry wieczór. Jestem słuchaczem Radia od roku i przesłuchałem większość audycji. Moim zdaniem najbardziej wszechstronny kanał naukowy w Polsce. Różnorodność poruszanych zagadnień i jednocześnie profesjonalizm zapraszanych gości pozwala na przyswojenie wiedzy nieosiągalne w inny sposób, Nie ukrywam, że dla mnie najbardziej interesujące są odcinki związane z szeroko pojętą historią. I w związku z tym ( a także lekturami, które ostatnio czytam, o ile czas tylko pozwala), chciałem się dowiedzieć, czy jest szansa na dyskusję dotyczącą początków życia? Wiem, że teoria wskazuje na rozwój życia od organizmów prostych ( komórek), wg przyjętego kanonu RNA poprzedzało DNA ( teoria panspermii, jeżeli byłaby prawdziwa zmienia jedynie lokalizację powstania życia), ale jestem bardzo ciekawy, co zdaniem naukowców było przed komórką, jaki proces/ procesy pozwoliły na przekształcenie materii nieożywionej w zasób biologiczny? Pozdrawiam i życzę powodzenia !
Dobry wieczór! Proszę zerknąć tu:
th-cam.com/video/cRlcRCQ8dtQ/w-d-xo.html
:)
@@RadioNaukowe Dziękuję, jak wspomniałem, słucham audycji od roku :-) Pozdrawiam
W Bolkowie jeszcze w latach osiemdziesiątych był felczer, którego wiedza była dużo lepsza od lekarzy
Również pamiętam czasy Felczerów . Zwracano się do nich Per Doktor. Osobiście znałam takową Panią dok. FELCZER i prawdę pisząc wiedzę i miłość do medycyny miała ogromną. Pomogła wielu ludzią. Myślę że praktyka i chęć pomocy czyni człowieka mistrzem.
@@g.g.7983 Dużo lekarzy dzisiaj nie ma doktoratów i też się mówi do nich jak do felczera dawniej ;-)
To może dlatego niektórzy ludzie nie dbają o swoje zwierzęta bo uważają że kołtuny chronią je przed śmiercią...
W książce "Chłopi" był motyw wyrzucenia starszej kobiety z domu na "żebry" żeby się do czegoś przydała także takie zachowania były bardzo mocno zakorzenione na wsi.
Ja pamiętam powódź z 97 roku. Byłam na wakacjach, mój brat jeździł do Wrocławia.
Po pierwsze,glupiatko,akcja owej ksiunszki,rozgrywa się w latach 80. DZIEWIETNASTEGO wieku. Po drugie,gdyby chciało ci się przeczytać tę powieść,to zuwazylabys,że Agata miała metal iść szczególną,której nikt nie rozumiał. Na wiosnę przychodziła do jakichś tam krewnych z prezentami dla nich i woreczkiem pieniędzy,dopóki mogła ciężko dla nich pracowała za byle co,a jesienią odchodzila na zebry,może nie wprost wyganiania przez Kłębów,ale dawali jej to do zrozumienia.Agata nawet nie próbowała pracować u uczciwych gospodarzy,u których mogłaby przezimować. I nie była to powszechna postaw a na polskiej wsi. Jednak twój komentarz utwierdził mnie w przekonaniu o wartości tego podkasciku.
Tyle że kołtuny mogą chronić od śmierci.
W szpitalach umyci pacjenci umierają - to jest dalej częste.
Ciemnogród lekarski kropek łączy i pomaga odejść ludziom dalej, dla policji też to jest ok, konsekwencji brak. A trupy są.
@@danielkowalski7527 uuuu panie zmień dilera bo za mocne tabsy dostajesz.
@@danielkowalski7527 weź się. Wiara w kołtuny chroniące od śmierci to nawet nie dziewiętnasty wiek. A jakieś pojedyncze przykłady ciemnoty i głupoty można znaleźć zawsze i wszędzie.
@@joannakusak6498 Tyle że jak zmienie dilera to ludzie w szpitalach "od mycia" nie przestaną umierać.
Powódź we Wrocławiu pamiętam bardzo dobrze! Miałam wtedy 21 lat. Wtedy jeszcze kupowało się gazety, żeby coś więcej wiedzieć,bo to były czasy że nie można było sobie po prostu wyszukać informacji w internecie….
Ubezpieczenia zdrowotnego dla rolników powstał w 1977 roku do tego czasu rolnicy płacili za każdą wizytę na dodatek mogę uzyskać poradę typu panie dlaczego to dziecko tak ciężko oddycha i odpowiedź żyje to oddycha
Dokładnie. Drażniąca jest dla mnie ta gloryfikacja PRL.
Przecież powiedziano, że późno doszło do powszechnego ubezpieczenia na wsi.
@@dominikkurek1155 Dlatego nie można mieszkańców wsi traktować jako ciemnoty szukali porady
Później też płacili bo za komuny koperty brane przez lekarzy były powszechną praktyką
Z "tamtych czasow" przykladem jest chocby "Konopielka" ... A jak bywam w niektorych miejscach tego kraju to mam wrazenie, ze zmienil sie wyglad miejsc... jednak mentalnosc u sporej czesci osob jest ta sama, nadal przesady i wiara maja ogromny wplyw na ludzi na wsi.
W ponad 100 tys. miescie "ostatni" felczer odszedl z osrodka zdrowia na emeryture na poczatku lat 2000.
Felczer to nie znachor tylko niżej, od lekarza, wykwalifikowany personel medyczny. Możliwe, że będzie trzeba wrócić do kształcenia w tym zawodzie, bo lekarzy brakuje. W wielu przypadkach może pomóc.
@@mariuszg8488 Po dobroci lekarze monopolem i pieniędzmi (uprawnieniami) nie chcą się dzielić, więc rząd ostro musiałby się za nich wziąć ^^ A lament by się podniósł straszliwy.
@@danielkowalski7527, niekoniecznie, bo w tej sytuacji lekarzowi wreszcie można byłoby dobrze zapłacić.
W moim rodzinnym mieście Elblągu na cmentarzu są osobne kwatery z grobami dzieci. W latach siedemdziesiątych zgonów dzieci bylo nadal sporo co widać po ilości małych grobów z tamtych czasów.
Superciekawy temat. Dziękuję🙂
Dziękuję.
To mój lubiony kanał na yt. Dziękuję i pozdrawiam.
Teraz już wiem, dlaczego moja babcia cały Boży dzień się krzątała. Jak nie obrządek to szycie, jak nie szycie to pieczenie ciasta albo łuskanie fasoli. Skąd ona miała tyle energii? Z pokolenia na pokolenie coraz więcej odpoczywamy.
Świetny temat. Super
Świetna audycja. Na pewno kupię książkę.
Książki nie ma już w sprzedaży, ale pani profesor udało się ją udostępnić na stronach academia.edu cutt.ly/8wUaIbOf
Miłej lektury 🙂
Dziękuję i pozdrawiam.
Nie komunisci tylko socjalisci!W Polsce byl socjalizm ,nie komunizm!
Na szczęście
Masz rację.
Odcinek o życiu w PRLu i można by zażartować, że sytuacja znów się powtarza - po przesłuchaniu całości, bardzo zachciało mi się kupić książkę pani profesor i wszędzie wykupiona, chyba trzeba będzie poczekać, aż znowu "rzucą". :D
jest dostępna tutaj na stronach academia.edu cutt.ly/8wUaIbOf
Polecam tę książkę "Wcierki rtęciowe i ocęgi" - Zofia Karaś. Pamiętnik prowadzony bez pardonu z nutą sarkazmu i szczyptą humoru. Połknęłam ją jednym kęsem.
Dziękuję
Jak zwykle wspaniały wywiad i bardzo ciekawy temat!
Dziękuję ❤️🌷❤️🌷❤️🌷
Tak na marginesie, szlachta z założenia mieszkała na wsi
No to popatrz sobie gdzie znajdują się dworki szlacheckie - serio na wsiach? ^^
@@danielkowalski7527 - wymień chociaż jeden niemagnacki, który powstał w mieście, proszę.
dziękuję za odcinek!!
Kolejny dobry odcinek na kanale. Dziękuję Autorce
Tak czy siak przesady byly dosc dlugo zywe i nadal sa na wsi. Ostatnio ktos mi oferowal leczenie smalcem z gesi albo kaczki. Przypominam, ze prozdrowotny byl takze smalec psi dla tych co smieja sie z chinczykow. Inne praktyki ktore znam to odczynianie urokow np ziolami z bozego ciala i nadal sa osoby ktore lecza sie lub zwierzeta w ten sposob.
Kiedy studiowałam i mieszkałam w Krakowie, wielokrotnie dochodziły mnie słuchy, że w okolicach, w mniejszych miejscowościach w Małopolsce, po dziś dzień produkuje się i sprzedaje psi smalec do użytku w celach prozdrowotnych…
Są ludzie którzy zabijają koty i noszą kocie skórki wokół bioder, bo „ taka kocia skórka leczy ból pleców”. Fakt autentyczny, okolice Łodzi, nosi taką skórkę emerytowana nauczycielka szkoły podstawowej, ma ona lat 70.
@@hanna8519 o rany, o czymś takim pierwsze słyszę, zszokowałaś mnie trochę! Na pewno ciepło futerka może łagodzić ból pleców (stąd wszelakiej maści żele rozgrzewające na plecy) ale żeby kocia skórka? Ludzka fantazja nie zna granic 😩 Ja lubię jak mój kot mi się na plecach kładzie bo to miłe uczucie, ale, na rany koguta, on jest ŻYWY 😅
@@Lam..Lam..
Ja też o tym słyszałam na Podlasiu.
Kot ma 39st. Jak się położy na lub koło człowieka to jest cieplej. Futro pomaga utrzymać ciepłotę ciała=mięśni i pomóc z bolącymi plecami. Jak połączysz te dwie kwestie to wychodzi, że na ból pleców najlepsze jest futro z kota. I weź takich przekonaj, że zwykły ręcznik owinięty wokół ciała działa tak samo...
Swego czasu (jeszcze nie tak dawno, XXI wiek) działało pod Krakowem lewe "schronisko", które trudniło się produkcją owego specyfiku i rozdysponowywaniem go na tereny "potrzebującej" ludności okolicznych wsi... Gość niezły hajs skroił na tych psach...
15% spoleczenstwa korzysta z uslug znachora w xxi wieku w PL? Dla mnie to szok! W calym swoim zyciu nigdy nie spotkalam a nawet nie slyszalam o jakims znachorze w okolicy?
leci na netfliksie
Chorzy jeżdżą po kilkaset km do znanych znachorów.
Bioenergoterapeuta to legalny zawód na który trzeba mieć uprawnienia.
@@danielkowalski7527 kto je wydaje?
A u nas na wsi zastrzyki robiły zakonnice 😂😂😂😂
To były lata 70 -80 .
Ja pamietam powódź 97 ! Kędzierzyn Koźle na 2 m zalany i Opolszczyzna mega tragedia ….
Ps super odcinek 👍 Dzięki 😊
Ja w latach 60. jak zachorowalem u dziadkow,to mnie wiezli do lekarza do miasta. Ten przepisywal polopiryne,kalcypiryne. Potem krwawilem z nosa . Na zatrucie babcia dala piolun.
Najciekawsze jest to, że kiedyś ludzie mocno wierzyli, że głupota powstaje z biedy i braku dostepu do edukacji. Tymczasem dzisiaj w czasach dostępu do internetu, sukcesu gospodarczego Polski oraz strefiy Schengen głupota nadal ma się świetnie. Proponuję zrobić poważne badania naukowe na temat głupoty.
Dobra rozmowa ciekawe co będzie się mówiło o Naszym pokoleniu za 50 lat 😂
Moja kolezanka urodzila sie wlasnie w rowie bo jej rodzice byli wtedy lesnikami
@@Reiner-oy6uh głupiś czy z PiS-u?
Biorąc pod uwagę podejście ludzi do współczesnej medycyny to wracamy do standardów polskiej wsi z czasów PRL.
Wyszczepialność populacyjna . Dziwne i nieprzyjemne stwierdzenia.
Pamiętam jak moja babcia nie chciała jechać do szpitala. Cała ta mentalność jest mi doskonale znana.
Jak i moja
Przerażające jest to jak wiele spraw wraca. Gruźlica i inne choroby, bo zabobony o szczepionkach odżyły. Długość życia jednego pokolenia, brak pamięci jak było niestety nie dotyczy tylko powodzi, ale... mam wrażenie, że wszystkiego...
A co do kołtnów, to poznałem masę osób urodzonych w latach 40 i 50, a nawet 60 które nie chciały dać sobie usunąć zamienia, pieprzyka, bo jak się usunie to wtedy będzie nowotwór, bo się podrażni, a jak się drażni codziennie ubraniem, to nie... Niektóre rzeczy się nie zmieniają.
To samo z higienę, nadal często spotyka się nowo wybudowane, duże łazienki bez bidetów. Washlety to już, w ogóle rzadkoś i mam dziwne, być może mylne wrażenie, że one pojawiają w pierwsze kolejności nie z powodu higieny i wygody, a fascynacji Azją.
Ja pochodzę z rodziny, w której bidet od lat 90-tych był normalnością w łazience w domu, ale ile dziwnych reakcji i teorii innych się nasłuchałem to nie zliczę.
Witam. Gdzie można kupic książkę "Spoleczno-kulturowa historia zdrowia i choroby na wsi w Polsce ludowej"?
jest dostępna tutaj na stronach academia.edu cutt.ly/8wUaIbOf
@@RadioNaukowedziękuję 😊
👍
❤❤👍👍
Bardzo ciekawy odcinek! Temat o którym, jak mieszkaniec dużego miasta, nigdy bym nie pomyślał.
Prawdziwe historie mrożące krew w żyłach 😮👍
dobre zdjęcie też :)
Przerażające...
kurde muszę rzucić okiem na jakiś kurs szybkiego czytania, czy ma to sens, bo stos książek do przeczytania staje się coraz większy. Dziękuję
To proszę, dorzucamy :) Książka p. Profesor jest dostępna tutaj na stronach academia.edu cutt.ly/8wUaIbOf