Astronom, który przebił osiągnięcia Kopernika - POP Science #72
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 16 พ.ค. 2024
- W tym odcinku przedstawiamy postać Jana Heweliusza - jego dzieciństwo, edukację, osiągnięcia naukowe oraz życie prywatne. Omówimy jego wkład w badania kosmosu i obserwacje nieba. Odkryjemy również jego mniej znane pasje jak na przykład warzenie piwa. Jakie wydarzenia życiowe najbardziej wpłynęły na jego karierę naukową? Jaki był jego najważniejszy wkład w rozwój astronomii? Zapraszamy na POP Science!
🎦 Odcinek POP Science Extra dla wspierających 👇
• Skandale Jana Hewelius...
🎧 POP Science na Spotify
open.spotify.com/show/6jik5jt...
📄 SPIS TREŚCI:
00:00:00 Wstęp
00:01:43 Kim był Jan Heweliusz?
00:05:04 Miasto Gdańsk
00:09:57 Heweliusz i życie w Gdańsku
00:14:54 Tadeusz Przypkowski "Jan Heweliusz 1611-1687"
00:16:52 Edukacja Jana Heweliusza
00:27:54 Powołanie British Royal Society. Naukowe towarzystwa
00:31:37 Pierwsze systemy pomiarowe
00:36:09 PIerwszy ślub. Katarzyna Rebeshke
00:40:44 Drugi ślub. Elżbieta Koopman Heweliusz
00:43:48 Znajomości Heweliusza
00:46:49 Teleskopy i podobne konstrukcje czasów Heweliusza
00:55:10 Kariera astronoma i dokonania
01:03:16 Kultura wyższa w państwie
01:11:57 The Beatles "Abbey Road"
01:14:36 Creedence Clearwater Revival - Chronicle : 20 Greatest Hits
01:16:58 Fred Hoyle "Czarna chmura"
01:23:33 Ian MacDonald "Hopelandia"
01:27:50 Obserwatoria Heweliusza. Obserwacje Księżyca
01:36:44 Instrumenty do obserwacji nieba
01:52:18 Supermoc Jana Heweliusza
01:56:18 Obserwacje komet i planet
01:57:41 Maria Pelczar, Jarosław Włodarczyk "Jan Heweliusz"
01:58:51 Anna Czerwińska-Rydel, Agata Dudek "Wędrując po niebie z Janem Heweliuszem"
02:00:33 Andrzej Kajetan Wróblewski "Historia Fizyki w Polsce"
02:07:06 Strony tytułowe dzieł naukowych
02:11:11 Gwiazdozbiory
02:17:18 Heweliusz inwentor
02:21:01 Heweliusz piwowar
02:24:43 Przemysław Rudź "The City"
02:29:35 Zakończenie
🎦 Ostatnie odcinki POP Science:
POP Science #71 / Teleportacja - marzenie czy rzeczywistość? • Teleportacja - marzeni...
POP Science #70 / Apokalipsa i różne wizje końca świata. Kto ma rację? • Apokalipsa i różne wiz...
POP Science #69 / Jak zdobyliśmy Księżyc? Historia i tajemnice srebrnego globu • Jak zdobyliśmy Księżyc...
POP Science #68 / Jak rozmnażaliby się kosmici? • Jak rozmnażaliby się k...
POP Science #67 / Ewolucja zepsuła ciało człowieka • Ewolucja zepsuła ciało...
🎦 Playlista POP Science
• POP Science
👑 Dołącz do ZAŁOGI Astrofazy! ⤵️
Załoganci w postaci 👑 Patronów i 👑 Wspierających na TH-cam pomagają nam w tworzeniu jeszcze lepszych treści i publikowaniu ich częściej. Jeśli również chcesz pomagać nam w tworzeniu najlepszej wersji Astrofazy, możesz to zrobić na kilka sposobów:
❤️ Zostań Patronem i dołącz do zamkniętej grupy na Facebooku, z szybszym dostępem do niektórych treści i wieloma dodatkowymi bonusami.
✔️ Patroni zyskują również dostęp do dodatkowych treści dla wspierających z progu Starszy Oficer (9.99 zł).
🔔PATRONITE - patronite.pl/astrofaza
Więcej szczegółów na profilu w linku.
❤️ Dołącz do Wspierających na TH-cam. W specjalnej sekcji dla wspierających znajdziesz dodatkowe materiały dostępne tylko dla nich:
✔️ rozwinięcia odcinków,
✔️ dodatkowe streamy na żywo,
✔️ materiały zza kulis i ukryte posty.
✔️ A jako wisienka na torcie: plakietka z logo Astrofazy przy Twoim nicku w komentarzach i możliwość używania specjalnych emoji Astrofazy!
🔔 / @astrofaza
❤️ KOSZULKI, BLUZY, PODUSZKI, KUBKI i inne gadżety Astrofazy w AstroSzopie. Jeśli chcesz mieć astrofazowy gadżet, to również pomoże nam to w rozwijaniu naszego kanału
🔔 astroszop.pl
🦾 Wciąż mało Astrofazy? Koniecznie zajrzyj na nasze media społecznościowe! 🦾
Instagram
✅ / astrofaza.pl
Facebook
✅ / astrofazapl
Grupa na FB
✅ / astromisie
Discord
✅ / discord
Drugi kanał
✅ / astrochillout
Centrum dowodzenia
✅ astrofaza.pl
⚠️ Jeśli się spodoba, nie zapomnij dać lajka i zostawić suba, jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś. ⚠️
A jeśli już subskrybujesz i nie chcesz przegapić nowych filmów, to kliknij dzwonek obok przycisku subskrypcji. Możesz też kliknąć niżej:
➡️ th-cam.com/users/astrofaza?sub_co...
DZIĘKI I MIŁEGO LOTU! 🚀
🎬 EKIPA
◈ prowadzenie: Piotr Kosek i Leszek Błaszkiewicz
◈ zdjęcia i realizacja: Kamil Ziółkowski
◈ montaż: Dorian Ortyński
Kanał Astrofaza to największy w Polsce kanał, którego tematyką jest kosmos, astronomia i technologie przyszłości. Tutaj obejrzysz też nasz program popularnonaukowy POP Science z dr hab. Leszkiem Błaszkiewiczem, w którym poruszamy takie tematy jak: Kosmici i obce cywilizacje, paradoks dziadka i podróże w czasie, podróże szybsze od światła itp. Zapraszamy! - วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
Najlepszy duet w internecie. Kto by pomyślał, że na kanale popularnonaukowym tak dobrze można się pośmiać.
Mnie raczej ogarnęła refleksja... :/
Absolutnie wspaniała opowieść,słucha się znakomicie,po prostu MIODZIO !
Fajnie się was słucha i ogląda .Żeby każdy was oglądał i słuchał to świat może wyglądał by inaczej
super ..😊
Jak zawsze bardzo ciekawa dyskusja na Astrofaza ❤❤❤.
Dużo nowych ciekawych rzeczy do przyswojenia o Heweliuszu. Ciekawostka w Tajlandii w pałacu Doi Tung (gdzie mieszkała Księżniczka Srinagarindra - babcia obecnego Króla Tajlandii) w pokoju gościnnym sufit jest zrobiony na cześć Jana Heweliusza. Sufit przedstawia gwiazdozbiory. Niestety brak zdjęć - w środku pałacu nie można robić zdjęć.
A więc pozostaje nam Ci uwierzyć 😅
@@ArturArthurus albo też pojechać na wycieczkę do Doi Tung :D
Kolejny genialny odcinek, uwielbiam Wasz humor który jest przyprawą każdej rozmowy
No w końcu,ile mozna czekać
Żart, leci łapka w ciemno
Chcemy koszulek z Amiszami!
Z tymi Amiszami co im w Polsce nie poszło 🤣
@@pawelcapala1412 Koniecznie z numerem telefonu!
Jestem z Warszawy, moi dziadkowie byli z Warszawy, pradziadkowie też i dowiedziałem się od płocczanina, że warszawianie mają coś do używania określenia Starówka w innych miastach, nie wiem skąd ci się to wzięło...
Piotrek lubi od czasu do czasu dorzucać coś od siebie, co nie zawsze trzyma się kupy (np. Anton Szandor Delawej zwany dewolajem :D), więc pewnie tu wyszło podobnie. No chyba, że mu Ewka Z. coś opowiedziała na ten temat, ale to tylko on wie ocb ;).
Dzieki za material 👌
chciałbym mieć takiego nauczyciela jak Pan dr. Leszek :)
Sprostowanie: w Krakowie nie ma Starówki. Jest Stare Miasto, a ścisłe centrum, to Rynek Główny😉
Nareszcie Panowie🎉
Czy jest możliwe, żeby Pan Leszek nas zabrał do swojego muzeum książek oraz płyt i nas po nim oprowadził? Oddałbym naprawdę wiele, żeby zobaczyć taki odcinek ❤
Tylko żeby nie śpiewał. ;P
Przydałby się odcinek o Tycho Brahe, Keplerze i ich odkryciach.
Mam wrażenie że chłopaki w tym odcinku rzucają żartami na lewo i prawo :D
Nauka,żarty,doborowe towarzystwo!
zróbcie pop science nt. nierozwiązanych zagadek w nauce jak problem Fermiego - Pasty - Ulama czy zagadkę liczb pierwszych itd.
piwo jopejskie dostępne jest w gdańskim browarze restauracyjnym PG4
Dlugosci 49 czegoś tam
🎉😂❤
"Potas z wadą wymowy" XDDD Wygrałeś wszystko.
no i dziegć 7:38
Nie wiem co żeście zrobili ale teraz dźwięk czyli mowa jest nie taka sama jak była wcześniej Pan profesor ma za wysoki głos i się nie za bardzo dobrze przy tym zasypia😅
No troszkę tak
Nie no, Heweliusz sporo zrobił, ale nie pamiętam, żeby kiedykolwiek wstrzymywał Słońce, a ruszał Ziemię, także porównanie nietrafne xD
Jakież tu jest niekorzystne dla Pana Leszka oświetlenie, wygląda na filmie jakby był siwy, ostatnio na wykładzie zwróciłem uwagę że w realu wygląda na 20 lat młodszego :D
Serial 1670 Mega
kocham Was za ten kanał💙
Bajki z mchu i paproci. Ja też ich kocham.
Dziękujemy Wam za zrzucenie kurtyny "boskości historycznej" ;). Przedstawiliście stary Gdańsk i Heweliusza w bardzo praktyczny sposób, jakbyśmy słuchali o sąsiadach z przeciwka , tu i teraz ;) Gdyby tak w szkole wykładali, to by nasze dzieciaki kochały historię.
Jaka kvrvva znow „boskosc” historyczna
@@pd4419jak kurły i szlory z tvn :-(
Hejka. Przyznaje, że nie obejrzałem jeszcze ostatnich odcinków (zacząłem od początku całą serię) ale czy ktoś podpowiedziałby czy gdzieś jest jakaś lista polecanych w odcinkach książek? I ewentualnie jeżeli tak to gdzie
No kurde. Zdążyłem się zestarzeć.
No, odcinek z marzeń, dzięki panowie! A co do polszczyzny Heweliusza to bodaj w filmie dokumentalnym "Johanes Hevelius Dantiscanum" jest mowa, że nauczył się polskiego na żuławskiej wsi, gdzie wysłała go rodzina, aby się ukrył przed Potopem Szwedzkim
Coś tu się nie zgadza. Tzw. Potop Szwedzki, to lata 50-te, a wtedy Heweliusz miał już ponad 40 lat, więc może chodzi nie o potop, a o wojnę polsko-szwedzką w latach 20-tych. Bitwa morska pod Oliwą była chyba w r. 1627.
zróbcie pop science o duchach uuuuu czy zmiana temp. w pomieszczeniu oznacza bycie bytu w tym że przybytku.
To chyba zależy od ciśnienia i lokalnej wartości grawitacji w tym miejscu...😵💫
@@jacek1929 ale już nie wyjaśnisz poczucia bycia obserwowanym i te skrzypienie na strychu o północy
To akurat po prostu złodzieje ... @@zickoxgamesaxr3828
@@zickoxgamesaxr3828 a słyszysz głosy?
Bo to niedobrze 😵💫
@@jacek1929 tak, cytuje: "Tusk oszukał swoich wyborców na 100dni" koniec cytatu
Super
Świetny odcinek pozdrawiam
Super odcinek! 👍
1:09:00 No no, być w Krakowie i iść na starówkę do Warszawy, to trzeba jednak lubić spacery.
W Krakowie chodzi się na pole, a nie na jakieś starówki.
Czy można wam wysłać wiadomość dotyczącą jakiś przemyśleń przez stronkę?
super odcinek, dałem łapkę w górę👍
ejjj ludzie! łapki dla Astrofazy🐾!!!
Ło jaka Promocja!
Gdyby dalej ministrem był Czarnek to byśmy dobili do Astrologii, nie Astronomii ;P
Nie przebił osiągnięć Kopernika. Przebił obserwacje stricte astronomiczne ale Kopernik zmienił postrzeganie świata i miejsce nauki.
Ta muzyka w tle zakłóca i naprawdę mega przeszkadza. Szczególnie jak się odsłuchuje na dobrych słuchawkach. Ja chce słuchać ciekawej dyskusji a nie randomowej muzyczki!
Heweliusz wielkim browarnikiem był i basta.
Poddasze może również być pod dachem płaskim, a nawet kopułą. Jest to po prostu przestrzeń pod dachem. W bloku jest to ostatnia kondygnacja, Pan Leszek jest w błędzie 🙃
Tyle tak ważnych nazwisk w jednym odcinku chyba nigdy nie było l.
Najlepsza siara była, jak UMK im Thorn nbd.Wissel, wydało pracę badawczą o źródłach familii Kopernigka Niklasa. Że np. Warsch byli z Nurnberg. XIV w. ponój. A Warsch-e siedziały na swoim gródku od XII w. lub wcześniej w... Warschewitz pod... Toruniem :-D Także tego...
A i drobne P.S. herby Heweliusza i Gdańska są zgodne z heraldyką, tylko w Rzeczypospolitej Obojga Narodów były inne tradycje heraldyczne i dlatego herby tutaj wyglądają inaczej niż w reszcie Europy
Hewelisz juz samym tym, że warzył piwo przebija Kopernika 🍻
Czy Copernicus znał jakiś język Słowiański? Kraków załóżony na prawie chyba Magdeburskim zdominowany przez Niemieckich osadników był atrakcyjnym dla niego miejscem gdyż znał zapewne łacinę i na pewno Niemiecki.
Możliwe, że niemieckiego wcale nie znał. Ale na pewno dolnoniemiecki, język Hanzy i całkiem odrębnej cywilizacji :-) Do dziś zresztą żywy (40 mln.os.!) wbrew chęciom nkt. :-( Gdańsk był... drugim Amsterdamem, a nigdy drugim Berlinem :-D Niklas Kopernigk senior miał 1 wyrok śmierci od Krzyżaków, wuj Waxenrode miał 2. Kopernik też miał jasny wektor wojny :-) Także też z helmutami ca. zero :-)
W papierach w Bolonii miał: Sarmatia Patria oraz Thorn in Masovia :-D
Korzenna to jest właśnie Stare Miasto. Neptun jest na Głównym Mieście.Pozdrawiam.
Macie jedną wadę.Za rzadko!!!
Powinniście mieć na ścianie półtora metra wiecie czego. Tak tylko do odmierzenia😂
Dzień dobry Panie Piotrze i Panie Leszku. Od dłuższego czasu frapuje mnie pytanie, czy jest w przepasłej bibliotece SF dzieło, lub choćby fajna powieść traktująca o układach współorbitalnych planet? Które krążyły by po tej samej orbicie w okół Gwiazdy, po przeciwległych stronach? Dwie planety na których równocześnie rozwija się życie? Tak blisko, a jednocześnie tak daleko. Po milionach lat ewolucji jedna cywilizacja odkrywa drugą! A może nie ma jeszcze takiej powieści? Choć może mistrz Lem taką popełnił? Pozdrawiam.
*Dwie planety na których równocześnie rozwija się życie? Tak blisko, a jednocześnie tak daleko.*
Wiele komiksów DC ma taki motyw, jak i komiksy Marvela.
"porównujesz potasz do poddasza" - 🔥
Mam do was taką ogromną próśbę bo ogólnie to uwielbiam oglądać wasze filmy i interesuję się astronomią ale jest taki problem że jestem w spektrum autyzmu i ta wasza czołówka z tymi przemijającymi zdjęciami z gazet jest strasznie gwałtowna i to mnie ogromnie męczy i boli mnie od tego głowa. Jeśli udałoby się to jakoś zmienić byłabym ogromnie wdzięczna.
Tys piknie 😮
A mozna prosic o Meteorycie Pultuskim ponoc byl to najwiekszy deszcz meteorytow w histori ?
I to u Nos?
Piotrek czy ta osoba, która bada ufo od wielu lat, co chcesz zaprosić to Robert Bernatowicz? 😂😂😂
Robert Burneika
Oby nie
konwalie są trujące!! nawet woda po nich z wazonu może zabić
Dzięki za info , jutro żonie zrobię dobrą cherbatkę😂
👍
po kwincie piwa dla dżentelmenow proszę 🍻
✨✨
🦁🙀
Ile razy dr Błaszkiewicz pomylił Heweliusza z Kopernikiem? 😅
Naliczyłem 4
Naliczyłem 4x
Nie liczyłem ale kilka razy na pewno 😂
2:02 Chyba Janie, a nie Janu...
😊😊😊
Przemysław Rudż to taki trochę słyszę polski Jean-Michel Jarre 😎
Czarna chmurę ostatnio słuchałem jako audiobook, całkiem całkiem.
wlasnie czytam czarna chmure , ale juz sie domyslilam ,ze bedzie inteligentna, tylko obstawialam chmure jako obca forme zycia a nie cywilizacje, to ,ze naukowcy sa madrzejsi od politykow to nie jest odkrycie , po prostu politycy to w wiekszosci durnie
No nie. Patrycjusze to odpowiednik w Rzymie naszej szlachty. Odpowiednikiem magnatów byli Nobilowie. Natomiast Heweliusz był z warstwy społecznej zwanej w Rzymie Ekwitami.
😎👏👏👏👍👍👍
Cześć 😊 Strzelam że to ten bóbr co w reklamie Milki zawijał w sreberka ^^
Ale to był świstak...
No mogło być i tak ^^ ale byłem blisko ^^^
@@tomektom5688 i tak dobrze, i tak też
W końcu i bóbr i świstak też ludzie, coś słodkiego czasem zjeść muszą 😁
Niech mi ktoś mądry powie, skąd się wzięły te wszechobecne bzdury o płaskiej ziemi 😬
Polecam filmik sci funa o plaskoziemcach znajdziesz tam odpowiedz 😅
Dzięki, obejrzę 👍
Płaskoziemca jest po prostu dowodem na to, że ewolucja popełnia błędy.
Chwila... Janusz Trupinda? Ten sam co jest obecnym dyrektorem muzeum zamkowego w malborku?!
Wspomniane piwo z początku ok 10 min to piwo Jopejskie
Gdańsk był ponadto był w czasach Heweliusza największym miastem w Polsce.
Fizyka i astronomia w zakresie rozszerzonym 2002-2005. Sorki, ale to była druga matematyka, a nie coś ciekawego czy z niskim progiem wejścia.
Rozumiem, że dla kogoś mocno nastawionego na maturę i studia. to było OK, ale nie do popularyzacji.
Ps. To moja subiektywna opinia. Z tej samej klasy jest dr astronomii.
Panowie! Ówczesne stopy nie muszą być równe stopie współczesnej!
40 metrowy teleskop to technologiczny wyczyn jak na tamte czasy, przecież choćby pod tym względem że to była rura która się nie gięła i była idealnie prosta, a sterowanie tym?
Już o bobrach kiedyś było. Panie Leszku wszystkie misie lubią miód.
Czyli że co w 41,5 minucie?? że trójkąt ich połączył, tak? 😁😁
Styl piwa warzonego ( nie ważonego) w browarze Heweliusza to jopejskie. I tak były próby przywrócenia go na rynek. Jednak nieudane. No i piwa zod Heweliusza nie były napojami zastępującymi wodę. To juz były napoje knajpiane, tawernowe. Jopejskie miało 3-4% alkoholu. Piwa zastępujące wodę miały do 2% alkoholu.
Ta faza jest rzeczywiście astro
👽👽👽
Jak napisał do mnie noblista z Nigerii... a może to był Prince...
Hej,Dlavzego nie wrzucacie juz nowych na spotify, gdzie mozna jszzvze obejrzec, gdzis sa nowości procz yt?
heweliusz był szarakiem
Wydaje mi się, że to były galony i kilogramy, nie litry.
Hevelius czyli Hawełko,
via collegium Jezuitów z Grudziądza, był Ukraińcem; gładko oddaliście go Niemcom, raczej podzielcie się nim z jego ojczyzną, jak Janem III Sobieskim, pk. Danyłowicz kniaź, zresztą król finansował ziomka :-)
Hevelius z niemieckiego Hewelke - jastrząb, doucz się!
@@grzegorzlagut8917Tej stańczyk, nie pajacyj nt. Danswijk, gdy nie ogarniasz :-( Havelke, Wolke, Zielke to formy posłowiańskie a nie poniemieckie :-) Ci sami Hawełko do dzisiaj żyją w Chełmnie i Grudziądzu, bo przyjechali za Sobieskimi, gdy Ci obejmowali prowincję pruską i województwo malborskie, a rezydowali np. na zamku w Malborku i Grudziądzu. Nie ma żadnych dowodów na zachodnie, a są na wschodnie pochodzenie Hawełko :-) Jest taka publikacja o rodzinie Kopernika, że np. Warsch-owie przyjechali w XIII w. z Norymbergi, a ci Warsch-owie od XII w. lub wcześniej, siedzieli w Warschewitz pom. Chełmżą a Toruniem, więc byli od zawsze... miejscowi. Dod mei leyd! :-D
@@grzegorzlagut8917Wolke, Hawelke, Zielke to formy powszechne i... posłowiańskie :-) Dod mei leyd! :-)
@@DiriaMeneam Niemieckie, nazwiska niemieckie.
@@grzegorzlagut8917Ehe, tylko my w Chełmnie n.Wisłą, mamy do dziś tych Hawełko, i w Grudziądzu jest więcej tych Hawełko. Papiery są na to :-D
Pan dr powiedział 247 razy "jakby". Podobno ludzki mózg ma wytrzymałość do 512 "jakby", a potem wybucha.
No właśnie mnie też krew zalewa jak słyszę ten śmietnik językowy🤷♀️
@@AnNa-fl2hn No bez przesady, jaki śmietnik... Przyjemnie się słucha i wesoło jest, po prostu to jedno słówko trochę jakby kłuło w uszy.
Hevelius miał coś wspólnego z Polską?
Z Niemcami absolutnie NIC :-)
@@DiriaMeneamPoza tym, że był Niemcem z pochodzenia.
Mowiliscie niedawno o sazniu, Piotr zapomnial!
Niezła imba... :P
w jakim celu są te napisy?
Może dla niesłyszących?
@@asnx456 ale one sa tylko na samym poczatku
@@pd4419 błąd w matrixie
Astronom który pracował z żoną, oboje wnieśli podobny wkład w pracę naukową. Dlaczego nie 'małżeństwo Heweliuszów'?
Może chciał ją zmienić.
1670 jest śmieszny w praktycznie każdej scenie, ale nie każdy jest w stanie wyłapać treści spomiędzy wierszy. Jak się czujesz urażony to pamiętaj homo homini lupus est.
Dla przeciętnego 8 letniego dziecka Shrek to zwyczajna bajka o zielonym mruku i radosnym osiołku...
Akurat muzyka i plastyka są w szkołach.
Szwedzi mają orginal rękopisu kopernika
Oryginalny rękopis de revolutionibus Kopernika jest w Jagiellonce krakowskiej
Jest w Krakowie, e bibliotece Jagiellońskiej
Nie prawda to jest kopia
@@blueeyes8131 obie są w Krakowie, oryginał i wiele kopii rękopisu wydanego w 1973
to Heweliusz był Polakiem?! Miłe zaskoczenie
😩🤦🏻
Rzeczpospolita Obojga Narodów była krajem wieloetnicznym. Dodam, że nowoczesne narody wykształciły się dopiero w XIX wieku. W Koronie dominowała szlachta polska, która miała pełnię praw. W Wielkim Księstwie Litewskim dominowała szlachta, która do Unii Lubelskiej posługiwała się językiem rusińskim. Dopiero po Unii Lubelskiej szlachta ruska ulegała stopniowo polonizacji. W Prusach Królewskich i w Inflantach szlachta i mieszczaństwo było niemiecojęzyczne (Dokładnie rzecz biorąc posługiwali się dialektami dolnoniemieckim tzw. Plattdeutsch) natomiast lud posługiwał się dialektami polskimi i kaszubskimi w Prusach Królewskich a w Inflantach dialektami łotewskimi. W Prusach Królewskich byli także osadnicy z Niderlandów a na Kresach liczni Ormianie oraz nieliczne osady Tatarów. Na całym terytorium RP1 żyli jeszcze Żydzi.
@@Aye-Aye136Dziękuję za przybliżenie tego obszaru.
Był Niemcem Hewelke w zlatynizowanej formie Hevelius.
W KRAKOWIE NIE MA STARÓWKI!!!
Panowie, Gdańsk nowożytny nie był wielokulturowy. Byli katolicy ale po reformacji nie istnieli w życiu publicznym. Żydzi nie mieli prawa osiedlać się w mieście. To co kolorowe Żydzi, Szkoci, Mennonici, kupcy z Podola czy też Jezuici - oni osiedlali się poza miastem, w posiadłościach biskupich.
Keweliusz Kowaliusz KOŁAliusz
18:00 Tych Brache ryhly prachy 👹🤪