Złoto Małopolski - Agaty i Amonity Cz.III
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 12 มิ.ย. 2022
- Trzecia i kończąca naszą wyprawę część. Kolejny kamieniołom zawierający kilka ciekawostek, miejsce mało znane a doskonale nadające się do wyprawy weekendowej.
Belemnity
Grupa wymarłych zwierząt należących do głowonogów (tak jak amonitowate i amonity właściwe oraz łodzikowate). Ich skamieniałości są spotykane powszechnie, zarówno w litych skałach, jak i wypreparowane, w sypkich osadach.
Belemnity zaliczane są do podgromady płaszczoobrosłych, do której należą też współczesne ośmiornice, kałamarnice oraz mątwy. Większość z nich nie posiada muszli, jednak niektóre wyposażone są w szkielet obrośnięty ciałem. Posiadały go między innymi całkowicie wymarłe belemnity.
Skamieniałości belemnitów
Belemnity posiadały wewnętrzny szkielet zbudowany z kalcytu. Jego najbardziej odporną częścią - najlepiej zachowującą się w zapisie kopalnym - jest masywne, wydłużone rostrum, z widocznym z jednej strony zagłębieniem nazywanym alweolą.
Obecność wewnętrznego szkieletu odróżnia belemnity od łodzikowatych i amonitowatych, również zaliczanych do głowonogów. Dwie ostatnie grupy posiadały bowiem szkielet zewnętrzny w postaci prostej lub zwiniętej, podzielonej na segmenty muszli.
Belemnity pojawiły się w późnym triasie, a wymarły z końcem kredy i ery mezozoicznej. Wśród współcześnie żyjących zwierząt zbliżone do belemnitów są kałamarnice.
Ze względu na swój charakterystyczny kształt rostra belemnitów znajdowane w piaskach były często nazywane strzałkami piorunowymi. Niegdyś sądzono, że nie są to skamieniałości, a jedynie ziarna piasku przetopione w wyniku uderzenia pioruna.
Tak jak wiele innych głowonogów belemnity były drapieżnikami. Żyły w morzach. Poruszały się szybko i polowały na niewielkie zwierzęta morskie.
Gdzie znaleźć belemnity?
Skamieniałości belemnitów spotykane są na terenie niemal całej Polski. Najczęstsze są na obszarach, gdzie odsłaniają się skały jury i kredy (czyli w pasie wyżyn południowej Polski). Belemnity można znaleźć także w piaskach i żwirach polodowcowych na terenie całej Polski północnej. Zostały one przywleczone tam przez lądolód skandynawski. Skały, z których pochodzą te skamieniałości, znajdują się dzisiaj pod dnem południowego Bałtyku.
Amonity (amonity właściwe)
Grupa zwierząt (o randze rzędu), należących do podgromady amonitowatych oraz gromady głowonogów. Jedne z najbardziej znanych skamieniałości. Amonity właściwe żyły w jurze oraz kredzie.
Amonity właściwe często mylone są z amonitowatymi, do których należą. Amonitowate stanowiły dużą, wymarłą już grupę głowonogów, która pojawiła się w dewonie, a więc blisko 400 mln lat temu. Do amonitowatych zaliczane są między innymi:
goniatyty (żyły od dewonu do permu),
klymenie (żyły w późnym dewonie),
ceratyty (żyły w permie i triasie),
amonity właściwe (jura i kreda).
Skamieniałości amonitów
Niemal wszystkie amonitowate posiadały spiralne, płaskie muszle. Powoduje to, że są one niekiedy mylone ze ślimakami. W odróżnieniu od nich muszla amonitowatych była jednak podzielona na komory. W komorze znajdującej się tuż przy ujściu muszli znajdowało się ciało zwierzęcia. Pozostałe wypełnione były powietrzem.
Wszystkie amonitowate żyły w morzach. Były drapieżnikami, aczkolwiek niektóre gatunki mogły żywić się również planktonem. Wiele amonitowatych aktywnie pływało. Ich puste muszle mogły być także transportowane na duże odległości po śmierci zwierzęcia.
Niektóre z amonitów właściwych osiągały imponujące rozmiary - blisko dwa metry średnicy. Większość amonitowatych dorastała jednak jedynie do kilku-kilkunastu centymetrów średnicy.
Jak odróżnić amonity właściwe od innych grup amonitowatych? Paleontolodzy wykorzystują w tym celu kształty przegród oddzielających poszczególne komory muszli. Na przekroju z zewnętrzną skorupą tworzyły one charakterystyczne wzory, określane mianem linii przegrodowej (lobowej).
Wraz z rozwojem amonitowatych linia przegrodowa stawała się coraz bardziej urozmaicona. Amonity właściwe wykazują silnie pofalowane linie przegrodowe, podczas gdy starsze od nich klymenie i goniatyty posiadały lekko pofalowane linie, tworzące zatoki i siodła. W przypadku goniatytów zatoki były dodatkowo zakończone ostrym zębem.
Amonity właściwe wykazywały dymorfizm płciowy, a zatem muszle samców różnią się niekiedy bardzo wyraźnie od muszli samic. Samice niektórych gatunków były dużo większe od samców.
Gdzie szukać amonitów?
Skamieniałości amonitów są częste na terenie Polski. Z reguły można je znaleźć w skałach środkowej i górnej jury, odsłaniających się na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej oraz w obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich.
Polecam też zajrzeć na kanał:
Marcin Polskie Złoto:
/ marcinpolskiezloto
Las, kleszcze i coś jeszcze
/ @laskleszczeicosjeszcze
Bushcraft Hellmuth:
/ mrhellmutant
#Zamek #ZłotoMałopolski #małopolska #agat #rudno #wyprawa #przygoda #poszukiwanie #prospeckt #agats #amonit #skamielina #skamieniałości #castle #adventure - กีฬา
Mam kilka fajnych skamieniałości z tego kamieniołomu, fajne miejsce pozdrawiam :)
również serdecznie pozdrawiam ;)
łapka w górę i oglądam... tak tak, ucieszę się, pozdrawiam
;)
Mój ulubiony kamieniołom :)
A gdzie to jest?
Ja znalazłam na wycieczce kiedyś u narzeczonego na pazurku ( wioska koło Olkusza ) skamielinę która miała odbitą muszlę z dwóch stron . :)
Ale fajnie😍.mam tylko jednego amonita od kolegi.fajny odcinek 👍💚
Bywam w tym kamieniołomie od czasu do czasu. Można znależć ładne amonity, szkoda tylko ze nie mam tam pokładów kwarcu, były by ładniejsze :)
Czy mogę prosić o informację co to za kamieniołom. Lokalizacja. Z góry dziękuję. Chciałabym zabrać tam z mojego 7l syna. Jesteśmy z Torunia. Syn Marzy o znalezieniu amonita. Do tej pory jeździliśmy nad morze w poszukiwaniach skarbów.
Jeśli wpiszę publicznie nazwę miejsca, to wiele osób je odwiedzi i będzie niszczyć w poszukiwaniu. Prosiłbym się ze mną skontaktować przez ,,Leśne Pasje" na Fb.
Dzień dobry. Jak mogę się z Panem skontaktować odnośnie miejsca gdzie można odnaleźć takie skarby . Syn byłby zachwycony.
Prawie jak Park Jurajski 🙃
No witam cześć znalazłem młotek
;)