Szanowny Panie, proszę Pani. Dlaczego Polacy nie mówią do siebie na TY?
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 20 ม.ค. 2024
- W wielu firmach i korporacjach jest już dzisiaj normą, że ludzie mówią do siebie na ty, po imieniu - i to niezależnie czy chodzi o przełożonych, podwładnych, osoby zupełnie obce czy kolegów. W skali całego kraju takie podejście to wciąż jednak zdecydowanie wyjątek od reguły. Polacy preferują ogółem formę bardziej zdystansowaną. I ma to rzecz jasna historyczne uzasadnienia.
Autor materiału: KAMIL JANICKI
Kup moją książkę poświęconą polskiej szlachcie: 📕 tblr.pl/?bbbz2X 📕
MUZYKA w materiale: Silent Partner; Audionautix na licencji Creative Commons Attribution 4.0 license - creativecommons.org/licenses/...
#historiapolski
#polskiezwyczaje
#szlachta
#historia
#językpolski
Więcej o kulturze szlacheckiej i jej wpływie na dzisiejszą Polskę oraz Polaków w mojej książce: "Warcholstwo. Prawdziwa historia polskiej szlachty" - 📕 tblr.pl/?bbbz2X 📕
Poprzednie odcinki z tej serii:
"Niewygodne korzenie kultury szlacheckiej" 👉👉 th-cam.com/video/vDI7WF6zKS0/w-d-xo.html
"Polska szlachta wobec kobiet" 👉👉 th-cam.com/video/-35Eq0Au84s/w-d-xo.html
"Polskie nazwiska szlacheckie" 👉👉th-cam.com/video/fHtltgfWb6g/w-d-xo.html
We współczesnym sensie, Pan może być odczytywany jako podkreślenie wolnego statusu osoby. Jako pana swojego losu. Określenie osoby dojrzałej i poważnej, w przeciwieństwie choćby do podległego rodzicom dziecka.
Nie widzę w tym "warcholstwa" tylko kulturę wyższą.
@@euzebiuszzagorski1437 Tytuł jest żartobliwy.
@@TheRezro
A to jest kanał kabaretowy ?
4 lata pracowałam w nowym miejscu i większością byłam na pan/pani nie lubię się komuś narzucać
Pracowałem kilka lat w jednej ze stacji telewizyjnych, i praktycznie wszyscy mówili sobie po imieniu. Pan/ Pani mówiłem tylko do kilku osób z kierownictwa i do pań sprzątaczek. Paniom sprzątaczkom należał się szacunek, bo jako jedne z nielicznych osób robiły tam coś naprawdę pożytecznego.
😅😅😅😅 Słusznie.
😁👍👍👍
tvn ?
@@michakocik4957 Wszystkie jednakie!
@@michakocik4957 Kraków, ul płk. Dąbka ("Kto to był, k... ten pułkownik Dąbek?" -podsłuchane w rozmowie pracowników stacji ;) ) Oczywiście każdy ma prawo czegoś nie wiedzieć - tylko, że pozostali rozmówcy w tej kilkuosobowej grupie też nie wiedzieli....
Jestem obcokrajowcem, i szczególnie niezwykle jest oglądać, jak Polacy się kłócą gdzieś w sklepie lub tramwaju, używając tych zwrotów Pan / Pani. Ponieważ forma jest grzecznościowa, tymczasem jak treść wcale nie :)
Dziś "pan" podkreśla dystans więc w kłótni bardzo na miejscu. Jeśli nie użyjemy tego "pana" to będzie powód do obrazy i dodatkowych przepychanek a nie chcemy tego.
Kiedyś w tramwaju jakiś nerwowy dziadek mi powiedział "a Pan, niech Pan spier**ala" 😅
Ej Panie, co pan tu.. to wcale nie brzmi grzecznościowo, nauczyliśmy się używać tego słowa tak żeby brzmiało jak oblega :)
To jest piękne! :)
@@jarosawmalinowski8130 kłótnia też ma swoją kulturę.
Mnie pod żabką tytułują kierownikiem
To słabo. Mnie tam nazywają PANEM kierownikiem :P
@@WielkaHistoria Phi, mnie, jako wielce szanownego pana kierownika całują rączki!😂
@@jurabielyj E tam, jak ja przychodzę to Wielmożny Miłościwy Szanowny Pan Kierownik dostaje od razu piwo darmo :P
@@michasosnowski5918 😂👋 Mistrzu!
Pfff, mnie tytułują *P A N I E* PREZESIE
Jaśnie Wielmożny Panie Dobrodzieju, serdeczne dzięki, że Waść taki odcinek nagrać raczył, wielkie pożytki czyniąc nam maluczkim.
Ja też Ci dziękuję.
Jesteś żydem?
@@piecka2308 lub bezdomnym :D
@@UnderTheBanner😂😂😂
Jeżeli ktoś lubi tego typu staropolski język i historie osadzone w okresie Polski szlacheckiej, polecam parę książek Jacka Piekary:
- "Szubienicznik" tom 1 i 2
- "Charakternik"
Tradycyjnie "you" było formalnym "wy" albo odpowiednikiem "Pan/Pani".
Jako "Ty" było używane "thou".
Czyli do obcego kiedyś zwracało się "I have seen you" a do znajomego "I have seen thou".
Z czasem (około XVIIw) nieformalne "thou" zanikło (jako uważane za niegrzeczne) a "you" zaczęto używać zarówno w sytuacjach formalnych jak i nieformalnych.
Więc można by powiedzieć, że narody anglojęzyczne też nie mówią sobie na "Ty". Tak... w ogóle. Choć generalnie już o tym nie pamiętają : )
*Edit*
Skopałam zdanie powyżej, ale zostawiam dla ciągłości konwersacji ; )
"I have seen thee" albo "Thou are the one I have seen"
Thee = cię (dopełnienie), thou = Ty (podmiot).
Dzięki annecohen3527 za zwrócenie mi uwagi! : )
No i mają zawory jak Sir czy i Madame ma'am
Chodzi Ci o "I have seen thee"
Dokładnie jest tak jak piszesz :) Anglicy w ten sposób zawsze zwracają się do siebie elegancko na Pan mówiąc YOU. Niektórzy nawet o tym wiedzą.
@@martaromanek8843
Nie do końca. Thou i thee to dwa różne słowa, technicznie rzecz biorąc, choć odnoszące się do tej samej drugiej osoby liczby pojedynczej : )
"Thou" to liczba pojedyncza od "You", czyli "Ty", jeśli się do kogoś zwracasz:
Ty pięknie śpiewasz - Thou sings so beautifully.
(ale pięknie Pan śpiewa - You sing so beautifully).
Thee to "cię" w sytuacjach jak nie zwracasz się do kogoś tylko jest on obiektem działania w liczbie pojedynczej, np. "zabrałem Cię do zamku" - "I have taken thee to the castle".
Poza tym istnieją też Thy and Thine.
Są w drugiej osobie liczby pojedynczej i są odpowiednikami funkcjonujących w pierwszej osobie "me" i "mine".
Czyli:
To jest moja książka.
This is my book. This book is mine.
Ta książka jest twoja.
This is thy book. This book is thine.
Ta książka należy do Pana.
This is your book. This book is yours.
(mine, thine i yours to possesive pronouns i nie muszą mieć czegos co określają. W sensie możesz powiedzieć "This is mine/thine/yours" nie określając czym jest "this", ale nie możesz powiedzieć "This is my/thy/your." nie wstawiając na końcu [co] jest moje - ta wersja opisuje stan posiadania [czegoś], to tzw. possesive adjective).
Takie tam smaczki : )
@@jkar4727 uprzejmosci w jezyku angielskiego (jezyk mieszany oraz uproszczony) przypadaja w innym miejscu - teksanczyk nadrabia forma,hindus szablonami z podrecznika,ale wiekszosc stara się wypelnic pustke kontekstem,ktory przenoszony bezposrednio (korpozwierzatka) badz posrednio (pokolenie rodzicow emigrantow) do jezyka polskiego (jezyk jednolity oraz bardzo rozbudowany) brzmi zalosnie
Kilka lat temu, moja 97 letnia matka odebrala telefon i uslyszala: Tereniu, mamy propozycje szybkiego internetu...zatkalo ja i zakonczyla rozmowe. Ja tez nie lubie tej poufalosci.
Nie lubi swojego imienia czy może jest lepsza on innych i trzeba ją tytułować?
@@ip2899jak tytułować? Wystarczy zwrócić się z należytym szacunkiem
@@kacperk505 więc mogę powiedzieć. Część Tereniu, jak się masz, wielki szacun, nie wiem za co, bo cię nie znam. Pytanie, czy trzeba cię tytułować jaśnie pani?
@@ip2899 Pani Tereso byłoby na miejscu
@@ip2899 Aha, więc będziesz sprawiał przykrość starszym osobom bo taki z ciebie luzak i taki jesteś cool. Świetnie.
Gdyby nie było tych zwrotów i określeń "Zemsta" straciła by wiele... Dzięki za napisy pl.
A jakże! Ja uwielbiam ten zwrot Rejenta do Papkina: 'Waszmość prawisz zbyt zawiło.'
Zawsze mówię "Pan,Pani" do nieznajomych... nawet jeśli widzę że są młodsi...to chyba kwestia wychowania...a jeśli ktoś do mnie mówi per"ty",to czuję się trochę zniesmaczony...wiem że to może i głupie,ale jeśli ktoś młodszy i do tego nieznajomy mnie "tyka"...może i jestem staroświecki...i niektórych to drażni...a szczególnie moich chłopów pańszczyźnianych 😁...ale nic na to nie poradzę 🤣🤣🤣
nie! Wszystko co musisz zrobić to wyjąć kij z dupy, to nie jest kwestia wychowania a dystansu do siebie
@@fynchan11 jasne...brak kultury to kij w dupie? jeśli się ktoś do mnie zwraca przy pierwszym spotkaniu per "ty"to raczej nie rozmawiam z taką osobą...wiesz czemu?bo jeśli ktoś nie okazuje szacunku przy zapoznaniu,to nie będzie go okazywał po dłuższej znajomości...a jakby nie patrzeć,to we wzajemnych relacjach,nawet z dobrymi kumplami,pewien WZAJEMNY SZACUNEK POWINIEN BYĆ ZACHOWANY ...bo jeśli ktoś na początku znajomości potraktuje cię jak gówno,to i później nie spodziewaj się czegoś innego...
Ja za to nie lubie panowania, nie jestem żadnym magnatem czy innym szlachcicem, a dla mnie wymuszona i narzucona kultura to nie kultura. Po coś mam imię i jakoś mówienie po imieniu jest dla mnie bardziej przyjazne.
@@aeugh930 super...idziesz do nowej firmy wyciągasz rękę i mówisz do szefa "cześć,kumple mówią mi"superruchacz "-a Ciebie jak zwą"?
@@leszyswarozyc8323 imię a nick z lola to co innego, poza tym ja miałem na myśli bardziej zycie publiczne typu rozmowa na ulicy albo w sklepie, a wszyscy sie od razu powołują na szefa w firmie
...teraz widzę dodatkową obraźliwość w "kładę areszt na waszeci!" - do pana Twardowskiego w sensie.
No tak, ale kiedy akcja Pana Twardowskiego się rozgrywała to jeszcze nie był obraźliwym zwrotem 😊
Zostałam wychowana jako dziecko, że do wszystkich dorosłych (poza najbliższą rodziną) mówi się zawsze Pan/Pani.
Do tego stopnia, że przed pójściem na studia zastanawiałam się, że skoro tam już wszyscy jesteśmy dorośli to czy wypada do innych studentów mówić na ty. Szybko się przekonałam, że to nie ma sensu skoro to w większości są znajomi znajomych. Nie bardzo sobie wyobrażam spotkanie towarzyskie rówieśników gdzie jedne osoby mówią sobie na ty a inne Pan/Pani.
Przy okazji to pomagało odczuć dystans między studentami a wykładowcami (nawet jeśli byli niewiele starsi od nas), my między sobą mówiliśmy na ty, oni do nas Pan/Pani + imię, czasem + nazwisko, a my do nich Pan/Pani + tytuł.
W pracy trafiłam od razu do korpo gdzie z założenia wszyscy byli po imieniu, co w sumie było dla mnie naturalne, bo różnice wieku były między nami ledwie kilka lat, a do wyższego poziomu szefostwa i tak mówiliśmy po angielsku, bo nie znali polskiego. Jest to moim zdaniem bardzo praktyczne, ale mam opory żeby mówić na ty do osób widocznie starszych ode mnie. Może to trochę hipokryzja, bo w takiej samej sytuacji oczekuję, że osoby młodsze będą do mnie mówić na ty.
Kiedyś się zastanawiałam, w jakim wieku do nowo spotkanych moich rówieśników zacznę mówić Pan/Pani. Teraz (w środowisku +/- 40 latków) widzę, że to bardzo zależy od okoliczności. Jeśli to spotkanie towarzyskie, albo jakieś zajęcia gdzie coś razem robimy, to "na ty" jest dla mnie naturalne. Za to np. w sklepie, na ulicy, w usługach czy do sąsiadów nie bardzo wyobrażam sobie inaczej niż Pan/Pani.
To w sumie nie tylko kwestia szacunku, ale też ułatwia zachowanie dystansu. Forma na ty daje poczucie, że jesteśmy znajomymi, a Pan/Pani że raczej obcymi.
Witam, tylko co wtedy kiedy zupełnie obca osoba nagle zaczyna mówić "na Ty"? Przecież to nie jest znajomy. Inną kwestją jest jednostronne "tykanie" przez ludzi starszych, co wtedy robić, odwzajemnić?
@@wilczur1982powiedziec ze wolisz forme pan / pani
@@kajoli71 Albo odwzajemnić "tykanie".
W pełni zgadzam się,pozdrawiam❤😊😊😊
Nigdy nie przestanę mówić per Pan/Pani
Mam nadzię że dalej Polacy będą używać Pan/Pani.
@@oan7975 W sumie ja też jestem za tym, taka jest u nas kultura, konstrukcja języka, nie z wszystkimi możeby być "na Ty", aczkolwiek dostrzegam, że mimo wszystko postępuje u nas "delikatna amerykanizacja" pod tym względem, młodzi ludzi często mówią do siebie "na Ty". Ja zawsze do obcych mówię "per Pan/Pani".
Nikt Ci nie nakazuje. Ale obrażanie się na kogoś za taką pierdołę nie ma sensu. Poprosić, to i będzie się ktoś zwracał jak do pana ziemskiego. Nie mówię, że Ty tak robisz, ale masa jest takich ludzi, co nawet nie powiedzą, ale za to odgrywają wielką obrazę majestatu 🙄
@@aeniliesbo taka jest u nas kultura i sposób zwracania się do ludzi. Trzeba wiedzieć z kim możesz sobie pozwolić na mówienie na "ty". 20-latek z 20-latkiem i 50-latek z 50-latkiem mogą sobie mówić na "ty" bez problemu (tak wiem, starsze pokolenie nie traktuje tego jako normę od pierwszego spotkania), ale 20-latek z 50-latkiem nigdy. Jest różnica pokoleń i nawet, gdybyś dostał takie pozwolenie od osoby starszej o tyle lat, to nie wypada ci zwracać się po imieniu. Jest to propozycja, która informuje cię, że osoba starsza cię lubi i docenia, ale nie powinna być wzięta dosłownie. Ona wymaga szacunku i grzecznego odrzucenia.
Więc w skrócie: pokolenie Z i milenialsi mogą sobie mówić na "ty" między sobą (jeśli starsi milenialsi nie mają nic przeciwko i z zetek też nie mam na myśli teraźniejszych dzieci), ale przy zwracaniu się do starszych pokoleń wymagany jest szacunek i kultura
Na własnej skórze wiem , że w pracy mieć szefostwo na ty to zły pomysł . Szef zwracający się do podwładnego na pan bardziej szanuje i na mniej sobie pozwala w sensie tych negatywnych sytuacji
Uważam tak samo. Przechodzenie na Ty bez obopulnej aprobaty uważam za prostackie, dodatkowo dla mnie jest to skracanie dystansu, zaciesnianie więzi, a nie zawsze mamy na to ochotę z obcymi ludźmi.
W sensie sobie pozwala .bo to kraj cwaniaków butnych chamów i to w dwie strony .kierownik gdy zacznie na ty to później traktuje jak niewolnika i na odwrot
@@emgie1skracanie dystansu?a co to gdy ktoś po imieniu mi powie to już się więź zacieśnia?
Co mi przypomniało... Mój znajomy kiedyś opowiedział mi taką anegdotę, z "peerelowskich" jeszcze kręgów filmowych (którą on z kolei usłyszał od swojej koleżanki, jakiejś kamerzystki czy innej "osoby z planu") - otóż, był jakiś reżyser, który miał w zwyczaju rzucać mięsem przy każdej okazji, a podwładnych obsobaczać "na czym świat stoi" (-> "L'Origine du monde", w sensie... ;-)
I któregoś tam dnia po zajęciach na planie "w plenerze", na "późnowieczorowym podwieczorku integracyjnym" ów reżyser zwrócił się do "nowego" z ekipy, jakiegoś młodego asystenta czy innego "skoczka", z propozycją "brudzia".
"Bardzo dziękuję, panie reżyserze, ale pozwolę sobie nie skorzystać", odpowiedział "młody". Konsternacja, zdziwienie - "a temu co odje...chało?" Wypił za dużo czy zjadł za mało - sam Mistrz dobrodziej proponuje mu "zaszczyt dostąpienia", a ten wierzga?
- No dobrze, Panie kolego, jak sobie Pan życzy - ale... włąściwie dlaczego?
- Bo wie Pan - mimo wszystko milej jest usłyszeć "Panie 'wuju'" niż "ty 'wuju'..."
: )
@@mariusz30able Właśnie się natychmiast nie zacieśnia, ale ma mieć takie działanie. "jesteś z kimś na ty" i nagle zachowujesz się nieadekwatnie do tego oschle/z dystansem to "jesteś niemiły" więc wywiera presję na drugą osobę. Im dłużej się to ciągnie tym trudniej się z tego wykaraskać.
Nie przepadam ze używaniem formy "Ty" nie ze względu na dawne urazy związane z tym że tak zwracano się do chłopów, tylko w związku z tym że jest to dla mnie forma bardziej spoufalona. W tej formie zwracam się do przyjaciół, do bliższej rodziny, do ukochanej. Nie życzę sobie by w ten sam sposób zwracał się do mnie każdy na ulicy czy w pracy.
Witam, ja również nie przepadam za "tykaniem" przez obcych mi ludzi. Jest jeszcze inna sprawa - mówienie komuś "na Ty" jednostronnie przy różnicy wieku, mimo, że obie strony są dorosłe, na zasadzie, że ktoś obcy zwraca się do mnie "na Ty", a sam oczekuje aby do niego mówić na "per Pan".
Dokładnie. Forma wypowiedzi powinna być zgodna z bliskością i sympatią
Lepsze odróżnianie relacji faktycznie bliskich od tych bardziej oficjalnych, niż udawanie przez wszystkich wokół, że są super spoufalonymi ziomkami. Dlatego nie lubię korpo mówienia na „ty”. Moim zdaniem bardziej zakłamuje rzeczywistość, niz zbliża ludzi.
W jaki sposób bezpośrednie zwracanie się do kogoś zakłamuje rzeczywistość? Udawanie że jest Panem albo Panią jej nie zakłamuje? To że wydaje ci się to sztuczne wynika z tego, że dla Ciebie jest to nowe i kontrastuje z innymi sytuacjami, w których ludzie nadal używają tych zwrotów.
Moim zdaniem lepiej mówić na ty w pracy. Pan/Pani nie wydaje się odpowiednie i nie stwarza przyjaznego środowiska. Znacznie łatwiej jest poprosić o pomoc w czymś, zapytać o radę, gdy nie na tego dystansu
@@agataxcyyyz2316 jeżeli ktoś, kogo o to nie poprosiłam sam zwraca sie do mnie per "ty" nie powoduje to między nami "koleżeństwa" ani "bliskości"-wręcz przeciwnie- tępię go bez litości
@@mariaaleksandraorzechowska4168 rozumiem, ale w pracy panują inne zasady. Jakby ktoś tak na ulicy obcy do mnie mowil na ty to być może również nie byłabym zadowoona
@@mariaaleksandraorzechowska4168 To przykre, szczególnie jeśli w pracy jest wymóg mówienia na Ty... Bądźmy dla siebie życzliwi, pomocni niezależnie od form, w jakich do siebie się zwracamy.
Pamiętam wykład chemii na studiach, kiedy to wykładowca prof. Leszek Czuchajowski zażartował sobie mówiąc o obecnym zawsze na jego wykładach laborancie Józku: Z Józkiem jesteśmy na ty, ja mówię do niego Józiu, a on do mnie panie profesorze.
Tylko czy na pewno profesor uważał to za żart...
@@elgo8229 Myślę, że tak.
Jesli to byl zart ze strony profesora to niezbyt smaczny, ze nie powiem kulturalny...
@@danutka420 Niestety, przyznaję rację.
Haha
Dziękuję Pan za bardzo ciekawe video.
Jako obcokrajowiec, mówiący po angielsku, niderlandzku i szwedzku, cenię sobie uprzejmość w języku polskim.
Bardzo to zdumiewające! Zapisuję sobie w pamięci cenny Pański wpis i serdecznie pozdrawiam 😀.
Ktos kto mowi ze "zagranica wszyscy mowia sobie 'na ty'" plecie kocopaly. W wielu krajach mowia sobie Pan/Pani.
Np. we Francji nie mowi sie "ty" do drugiej osoby. Nawet w Stanach czy UK 'you' nie oznacza zawsze 'ty' - kontekst jest wazny.
Ja cenię sobie formę "U" w niderlandzkim.
Ja myślę, że można do kogoś odnosić się z kulturą, mówiąc na ty... Kiedyś, w zakładzie pracy, w Polsce, zaproponowałem, by młodzi mówili mi na ty, to nie bardzo im to chciało przejść przez gardło... Powiedzieli, że za duża różnica wieku i owszem ale pracujemy na tym samym stanowisku, więc jakoś to przyjęli... Miałem kiedyś dyrektora, był wymagający i wszyscy mięli do niego szacunek, w zakładzie pracy na pan a po za nim, byliśmy z nim na ty, jak kumple...
Podszedł do mnie szef wielkiej światowej firmy w uk przy kawce i zapytał co u mnie. Oczywiście reakcja była jedna ogromne zaskoczenie przecież u nas w Polsce kij w dupie po gardło ni ma szans. W Polsce? Buahahahhaha
Jestem Niemka, mieszkam w Polsce prawie 10 lat. Zawsze mnie intrygowalo to Pan/Pani, zwlaszcza ze po polsku potrafimy mowic Panie Jacku, Pani Basiu. Na poczatku bardzo walczylam z tymi zwrotami bo wydalawo mi sie, ze jakos zbyt blisko jest z tym imieniem. Wydawalo mi sie ze jedna fraza czuje szacunkowy dystans, a jednak jednoczesnie wrzucam sie poza grainca drugiej osoby. Zwlaszcza bioarac pod uwage fakt, ze po niemiecku mamy to "Sie" + Herr/Frau Nazwisko, tak naprawde tylko uzywamy "Sie + imie" np. w edukacji wyzszej. Teraz bardziej sie orientuje nad czynami tego fenomenu, dziekuje bardzo za ciekawy wyklad!
Właśnie, tę połączenie Pan / Pani i imieniu w skrócie jest fascynujące! Jakby mówimy z szacunkiem, a jednocześnie wyrażamy, że ta osoba jest bardzo miła i przyjemna :)
@@pro100olga niekoniecznie, to zależy. Osobiście nie cierpię, gdy ktoś, kto nie jest ze mną zaprzyjaźniony, a jedynie pozostajemy w stosunku służbowym, mówi do mnie per pani+imię. Uważam, że wtedy brzmi to protekcjonalnie. Często też stosuje się taki zwrot właśnie w stosunku do pań sprzątających, ale wcale nie jest to oznaką szacunku ani wyrazem sympatii czy zażyłości :(
Niestety obcokrajowiec może takich niuansów nie dostrzegać, więc ja bym sobie to imię darowała
@@2beabea7 ciekawe, dziękuję za informację. No wiedziałam, że to może być tak odebrane. Po raz pierwszy spotkałam się z tym u dziecka w przedszkolu, gdzie do nauczycieli mówi się, na przykład, Pani Kasiu albo Pani Paulinko.
Ale czy "Sie" to nie jest przypadkiem idealny odpowiednik formy Pan/Pani?
@@2beabea7 Ja takze jestem tego samego zdania 😄
Dziękuję za fascynujący kawałek historii! Swoją drogą zawsze mnie bawił zwrot na "Pan", ale w drugiej osobie, czyli de facto mówienie do kogoś na "Ty", ale z udawaną grzecznością. Dla przykładu taki oto potworek: "Jesteś pan bezczelny! Weź się pan zamknij, ja panu nie przerywałem" - piękny ten nasz język, nieprawdaż?
Zaraz potworek. Takie 'idź pan w chuj" jest zarazem grzeczne i obraźliwe
Co ciekawe, podejrzewam, że geografia może mieć tutaj znaczenie. Pochodzę z centrum Polski, a studiuję i pracuję na Śląsku. Czasami się zdarza, że klient powie do mnie „Czekaj pani”, mnie wydaje się to niegrzeczne, natomiast mam wrażenie, że dla miejscowych to neutralne.
@@n.l.w.h.6188Wychowany, kulturalny człowiek nie zwróciłby się tak do Ciebie
To cecha prostych ludzi, czasami do mnie ktoś tak powie, np "musisz pan....".
@@user-ro8lb3do5s To nie wynika z braku kultury lub braku wychowania, lecz ze zwyczaju w danym środowisku i naleciałości językowych często z innych nawet krajów, np. mówienie do kogoś na wy lub wy panie, wy pani, a nawet używanie określenia wujku, ciotko w stosunku do obcych osób,przez co naprawdę wyraża się szacunek do drugiej osoby. Właśnie kultura osobista pomaga nam w rozumieniu innych ludzi i ich środowiska. Nie można wymagać, aby w każdym zakątku Polski wszyscy używali identycznych określeń w stosunku do siebie. Ten szacunek do drugiej osoby trzeba po prostu wyczuć i zrozumieć.
Pięknie nam to, Pan Dobrodziej wyłożył. Dziękuję i pozdrawiam Waszmościów.
❤❤❤
Kiedyś pracowałem w NRD, jako 18 latek, zdziwiło mnie to, że wszyscy mówią sobie na Ty... Gdy powiedziałem do starszego wiekiem na Pan, to powiedział mi, że pany to są w Polsce a tu panów nie ma... Trochę było dziwne, gdy do 60 latka mówiłem na Ty...
Brakuje tego w Polsce. Żeby ludzie na to pozwalali, a wręcz chcieli. O wiele mniejszy dystans się czuje na zachodzie między ludźmi, choć może to początkowo wydać się dziwne.
No właśnie, nie ma tam tej sztywności, nie odczuwa się tej hierarchii...Owszem, można grzecznościowo, zwłaszcza do pań ale to nie konieczne... U nas pan tofel, pan demia, pan da albo i nie da... To oczywiście humor...@@michasosnowski5918
W domu uczono mnie, by do starszych odnosić się z szacunkiem ale tak też można... Nikt z nas nie lubi, gdy się go postarza...
@@darekkomar1899 Myślę, że może to pochodzić właśnie od wychowania. Moim zdaniem nie powinno się uczyć szacunku do starszych, a tego, że właśnie starszy jest na równym poziomie z dzieckiem. Dziecko nie ma rodzica czy dziadka szanować. Dziecko ma być dzieckiem i jego potrzeby są ważne. Jest zależne od dorosłych, co stawia go automatycznie w słabszej pozycji, której dorosły nie powinien wykorzystywać, żeby sobie hodować wielbiciela. Fajne to takie, kiedy dziecko nie musi tej czci instalować w swojej głowie. Nie mówię tu też o tym, żeby dawać sobie dzieciom na głowę wchodzić, a o takie poczucie równości i szacunku dla dziecka, które to potem odda w szacunku dla słabszych(starszych również).
tu nawet nie chodzi o nrd tylko wywyższanie i ułuda że się jest lepszym / sztuczne podwyższanie swojego statusu, np na budowie nikt nikumu nie panował mimo różnicy wieku, w IT jest to samo
Szanowny Panie! Jak się cieszę że trafiłam na ten kanał ❤
Ciekawostka: Zawsze wydawało mi się, że Anglicy mówią do siebie na TY. Ale okazuje się, że raczej mówią do siebie na WY 🙂 Bowiem "you" może oznaczać zarówno "ty", jak i "wy", z tą różnicą, że dawniej "ty" po angielsku było nie "you", tylko "thou". Z czasem "thou" (co ciekawe, było ono odmienialne) zostało wyparte i w 2. osobie gramatycznej zostało już tylko "you". Czyli, choć "you" oznacza dzisiaj również "ty", można w pewnym sensie rzec, że Anglicy również w osobistych i bliskich konwersacjach mówią do siebie na WY😁
Pluralis majestatis, pełny szacunek, podobnie mówiąc do władcy mówi się Wasza Wysokość, nie twoja. Zawsze zwracam na tę kwestię uwagę. Pozdrawiam
Thou sie odmieniało? ;-; czy wiadomo jak?
@@jakubduzy5766 Może to za daleko powiedziane, że była to odmiana przez przypadki. Ale faktycznie jest forma "thou" czyli "Ty", natomiast jest też "thee", czyli "Ciebie". Chodzi oczywiście o zaimki osobowe. Tak jest chociażby w Biblii Króla Jakuba.
@@MrAdik861 To jak najbardziej jest odmiana przez przypadki - tyle że angielski już "na start" miał ich mniej, a potem właściwie je stracił poza zaimkami, i to też w śladowej formie.
Szanowny Panie Dobrodzieju, dziękuje Wam za piękny i merytoryczny przekaz.
Nie znoszę tej nieproszonej bezpośredniości. Iiedys wchodząc do knajpki z wegańskim jedzeniem od razu padlo w stronę moją i mojego męża: cześć, co wam podać?
W moich oczach to jie jest kulturalne.
Odpowiedziałabym "dzień dobry pani /Panu) ;) Jeśli były tam ze dwie szare komórki, kolejny zwrot byłby już inny.
No tak przez chwilę poczuliście się mniej ważni nikt nie nazwał panem panią… Ach ten polski mental. Nasza historia… wybierzcie się za granicę wielmożni państwo na zachód a doznacie wielu ,,obelg”jak będą do was mówić na ty. Przygotujcie się!
@@adxxx456 nie mniej ważni, tylko nie obsłużeni wedle standardów kulturalnego człowieka. Każdy kraj i język rządzi się swoimi prawami, za granicą nie oczekuję niczego więcej poza ichniejszy standard ;)
@@adxxx456 swoją drogą jakie TY (hehe) musisz mieć kompleksy żeby się tak silić na argument "bo na zachodzie". Urocze.
@@adxxx456à skad tak uwazasz, no, nie wiem w kakim kraju! We Francji obcym mowi sie przez wy ( vous), " tykanie" jest obrazliwe. Do mojej 20to letniej corki inne osoby z poza jej kregu zwracaja sie na " wy", inaczej " sztorcuje" warchola od razu😂. Oczywiscie, w pracy czy klubie sportowym ludzie sa na " ty", zwlaszcza osoby z tej samej generacji. Nawet w liceum wielu nauczycieli zwraca sie do uczniow per " vous", przez " tu" raczej do uczniow z podstawowki! W redtauracji czy sklepie obowiazkowa formula grzecznosciowa.
A ja zauważam ,że coraz częściej ludzie zwracają się do siebie bezosobowo . Na przykład siedzę sobie w salonie fryzjerskim ,fryzjerka czesze mi włosy i nagle pada pytanie :"na urlop ?Czy już po?"
Przyznam szczerze ,że w pierwszej chwili pomyślałam ,że może ta pani rozmawia z kimś przez telefon,lub zwraca się do koleżanki obok . Jednak gdy ponownie zadała pytanie ,patrząc wyczekująco,zorientowałam się ,że to do mnie . Trochę to dziwne. Ale takich sytuacji mogłabym przytoczyć całą masę.
Najlepiej to w szpitalu jak pielęgniarka mówi ,, podniesie się” ,,wstanie”
Pani pielęgniarka niech się zwraca jak chce... Ma leczyć, nie całować :D
Pielęgniarka nie leczy
@@annapajak3660Opatruje rany, podaje leki, obserwuje stan pacjenta - pomaga to w procesie leczenia.
Niech przyjdzie , niech weźmie .
W XX wieku kiedy jeszcze pisaliśmy listy, czyli praktycznie do końca lat osiemdziesiątych nie zważając na komunę, na kopercie przed imieniem i nazwiskiem adresata pisało się w skrócie WP. lub w całości Wielmożna Pani XX, Wielmożny Pan XY. Pisząc do wielce szanownej osoby, która posiadała jakiś znaczący tytuł naukowy pisało się WP Prof XY. Nawet gdy pisałam do Babki, matki, wuja czy brata W.P. było,forma obowiązkową i naturalną.
Dzięki za przypominanie naszych tradycji, oczywiście lubię i subskrybuję!
Ja pamiętam i do dziś stosuję w mailach raczej formę Szanowna Pani/Pan (Sz.P.). Trochę mniej czołobitna, ale też bardzo grzeczna.
Jestem osobą 50+ ,formy W.P chyba nie stosowałam ale Sz,P zawsze.
Gdy jeszcze wysyłałam kartki świąteczne parę lat temu to ten zwrot obowiązkowo był na kopercie.
Straszne dziwactwa opowiadasz. Sama pisałam listy w latach 80-tych i nigdy żadnego W.P. nie widziałam ani nie stosowałam. Wielmożny Pan w latach 80-tych?? Chyba XIX wieku jak już... :P Powszechnie używało się Sz.P. Natomiast do bliskich list zaczynał się od słów "Drogi" lub "Kochany", a tylko na kopercie Sz.P., bo to jakby informacja dla listonosza, że ma dostarczyć Sz.P. takiemu i owakiemu. Totalnie nie wyobrażam sobie zwracać się do własnej matki czy babki per Wielmożna Pani, to jakieś chore i śmiechu warte :P
@@2beabea7 Faktycznie dziwne, ale może zależne od regionu SzP a WP?
Ja znam jedno i drugie, choć WP faktycznie raczej w latach 80. i na samym początku 90., potem już tylko Sz.P.
No nie powiem, wykład całkiem całkiem. Słucha się miło i treść istotna. Dziękuję.
Forma "Pan/Pani", tak zakorzeniona w polszczyźnie, dodatkowo była ostro rugowana w czasach po II WŚ. Niechęć do jej używania, czy wręcz zwalczanie, to rusycyzm, bo w języku okupantów słowo "Pan" ma tylko jedno i określone znacznie, jako pana pańszczyźnianego.Aby uzupełnić pewną lukę, gdy chodzi o oddanie szacunku drugiej osobie wprowadzano niezgrabne i kanciaste zwroty "obywatel" i "towarzysz". Ponieważ te lata były jednocześnie okresem olbrzymich przemian społecznych, wyrywania się ludzi z tradycyjnych środowisk, to takie, przymusowo usuwane formy języka stały się codzienną normą. Coś utraciliśmy 😢.
Chociaż jednak pewne formy udało się zachować - np. zanikający zwrot grzecznościowy "P.T.", czyli "pleno titulo" - z zachowaniem wszystkich należnych tytułów.
Nic tylko komuna. Pan, Pani, stawiało człowieka w godności. Nawet do śmieciarza tak się zwraca. To chcą zniszczyć. Zbyt dużo poszanowania do człowieka, bez względu na pozycję społeczną. Wszystko ma być jak po walcu.
Jak dla mnie i przedwojenne i komunistyczne formy komunikacji są równie przestarzałe. Mówienie na ty nie odbiera szacunku, a ułatwia kontakt i komunikację.
@@adamossowski7627 Historia zatacza koło...Pożyjemy, zobaczymy, czy faktycznie tylko chodzi o ułatwienie kontaktu i komunikację. Pozdrawiam.
@@adamossowski7627A czy w rozmowie z ewentualnym pracodawcą też?
Nigdy w życiu nie zwracałam się do innych osób per "towarzyszu", czy "obywatelu", ani moja matka, nawet nie znam nikogo, kto by to robił, a trochę żyłam w PRL-u. Tak więc nie przesadzałabym z jakimiś żałobami po "utracie". Próby były ale Polacy, na szczęście, nie są takim łatwym materiałem w obróbce jak na przykład Białorusini. Może te szlacheckie korzenie nas broniły i szlachecka potrzeba wolności, która czasami przekształca się w warcholstwo.
Wasza Miłości Mój Miłościwy Panie Dobrodzieju Szanowny.
Zaiste prawdę rzeknę, jeśli powiem żem jest rad oglądnywszy zacne twe przedstawienie tematu staropolskich, szlacheckich dyrdymałów. Onegdaj nieoświecon ja był w tychże sprawach.
Racz przyjąć Szanowny Panie wyznanie mego prawdziwego szacunku.
Widz Twój.
kuku?
Mówią na ty ale pod warunkiem ze na jednym go.wnie sie slizgali, czyli rowiesnicy gdy jest sie dzieckiem. Albo ludzie ktorych zna sie od dziecinstwa, itp. Ja mam 50 lat a przyszla do mojego 9 letniego syna 19 letnia nauczycielka pianina, jeszcze studentka, i mowilem do niej na pani, bo na na ty wydawalobymi sie chamsko I bez szacunku.
I to swiadczy o Pana kulturze. Lacze pozdrowienia
To powinieneś mowić per „panna” choć to już rzadkość.
@@abc5456to raczej dawniej niezamężna dziewiętnastolatka była już starą panną 😉
Jestem Polką urodzoną i wychowaną w Anglii (więc przepraszam za mój okropny Polski) i od najdłuższego czasu nie wiedziałam że powinno się do ludzi mówić pan/pani, bo w domu zawsze mówiliśmy na ty. Dopiero jak w tamtym roku pojechałam wyrobić paszport, i powiedziałam na kogoś ty, to mi tato powiedział że tak nie można do ludzi mówić. Fajnie by było jak by ktoś mi to powiedział wczesnej, no ale teraz rozumiem dlaczego czasami ludzie na mnie krzywo patrzyli 🤣
Nie widzę tu tragicznego polskiego, wręcz przeciwnie nie widzę żadnego błędu. Więcej wiary w siebie
Nie zdziwiłabym się gdyby tacie umknęła ta lekcja bo było to dla niego oczywiste.. lepiej późno niż wcale :D
@@bluefox5331 ,,od najdłuższego czasu" to nie jest po polsku sformułowane, błędów większych nie ma - jest ok, jakby obcokrajowiec bez polskich korzeni tak mówił to wtedy by faktycznie było super.
@@qkohe155 Ah, racja- to jeden błąd :D Nadal bardzo mało, czasem takie kwiatki przechodzą jak ktoś zna dwa języki za młodu, jak się zapomni że to nie wyrażenie z pierwszego tylko drugiego :P
Nie powninnas przepraszac a tym bardziej tlumaczyc sie ze swojego zycia, bo krzywdy nikomu nie zrobilas.To ludzie powinni nauczyc sie do siebie szacunku i akceptacji drugiego czlowieka.
Polacy niestety mają wadę, że nigdy nie powiedzą wszytskiego. Np. W urzędzie jak powie Ci jaki jaki masz mieć dokument to musisz spytać ,, czy to wszytsko” bo nigdy Ci nie powie co dalej
a dziś ta forma jest ok.😊
Z szacunkiem👍
Bez zbędnego bratania👍
Z grzecznym dystansem👍
Pan/Pani zatem jest ok.👍👍
Ja lubie i szanuje taka forme. Zyje juz bardzo dlugo w Niemczech, zawsze zwracam sie do malo znanych osòb przez Pani/Pan. We Francji tez ludzie z kultura osobista tak wlasnie zwracaja sie do innych. Dziekuje i pozdrawiam serdecznie.
I Niech tak dostanie! Jest dobrze, brzmi dobrze. W pracy to co innego, spotykamy sie codziennie I (za zgoda) mozemy "wolac" po imieniu. Basia, Kasia, Ela... Ale jesli kogos Nie znam, czy Tez Nie jestesmy w blizszych stosunkach Nie Bede zwracac sie do niego na "Ty" Bo to chyba arogancko. W Anglia, Australia, US Niech sobie "Ty"kaja -nie malpujcie bezmyslnie.
Ja przyjechałem do PL z Białorusi i jestem bardzo zdziwiony, że w pracy i w ogóle tak bardzo często zwracają się per TY. Bo na Wschodzie generalnie zwracamy się jednak per WY do jednej osoby i to jest analog polksiego zwrotu per pan/pani/państwo.
U nas WY kojarzy się z komunizmem i nikt tego nie chce ;)
wy bylo czysto komunistyczng, Polska od razu od tego uciekla
@@tosiek4226 ale autor komentarza mówi o czymś innym - że w j. rosyjskim każdy zwraca się per pan/pani (вы), a nie per ty.
W Słowacji i Czechach też mówią Wy
@@tosiek4226to jest fałszywa konotacja. Angielskie you jest właśnie mówieniem na "wy" do każdego, jedynie przez dychotomię ty/wy w języku polskim tłumaczy się to na "Ty" lub "pan" w zależności od kontekstu. W języku francuskim również używamy formy "wy"=vous, zwracając się do osób, z którymi nie jesteśmy na ty.
U anglosasów "you" oznacza "ty" ale też "wy", więc liczy się też coś nieuchwytnego w języku, jak oni odbierają słówko "you".
Po polsku wy też oznacza grzeczność. Np. Jak się czujecie do sędziwych osób z rodziny albo Żołnierzu, przygotujcie się.
Wie ktoś skąd wzięło się to towarzyszowanie?
@@PominReklamy Ja wasze zdrowie towarzyszu ?
@@kamilpieczykolan4988 jako tako po japońsku. a wy towarzyszu jak się miewacie ?
Nienawidzę gdy młode osoby w urzędzie czy w banku mówią do mnie po imieniu.
Bardzo dziękuję za treściowe tłumaczenie historii Polski.😊
Forma pan/pani automatycznie wymusza pewną dozę szacunku i dystansu, co moim zdaniem jest dobre i tak powinno zostać
to nie ma nic wspólnego z szacunkiem nawet jeśli się Tobie tak wydaje
@@marekdaszka8446 to ma bardzo wiele właśnie dlatego, że mi i innym ludziom się tak wydaje
@@himitsu30007 najważniejsze abyśmy się szanowali nieważne czy mówimy na pan czy na ty 😉😉 pozdrawiam i życzę miłego weekendu
Dziekuje Szanownemu Panu za ten wysoce wesoły odcinek.😊
Uwielbiam formę Pan/Pani cudownie bezosobowa, zachowująca dystans, szacunek i uprzejmość. Wyjątkowa forma wyróżniająca nasz język i będąca jego cechą charakterystyczną. Jak ktoś mówi Pan/Pani to od razu wiadomo, że Polak bo to drugie najpopularniejsze słowa (po innym magicznym, polskim słowie oznaczającym wszystko), które obcokrajowcy znają.
Pozdrawiam. W języku niemieckim jest powszechna forma grzecznościowa Sie
@@rafalblasiak5879 W j. polskim też jest odpowiednik niemieckiego Sie, byłam świadkiem, jak do starszej osoby (konkretnie babci) na wsi zwrócono się: " Niech oni odpoczną"
@@CR-rm4iy Zamojszczyzna
zwracanie się na pan nie jest żadną formą szacunku. Ludzie tak robią i mimo tego ciągną się po sądach i uprzykrzają życie sąsiadom. Także ten.
@@this-is-bioman w wielu krajach (w tym na wschodzie np. w rosji) mówisz do ludzi per: kobieto, dziewczyno, do starszych ludzi mówią babciu, starcze, dziadku. W Azji do mają mnóstwo form w tym ciociu wujku. Każda z tych form to wyraz jakiejś oceny twojego wieku, zamożności, wartości itp. A w Polsce jak zostajesz w okolicach 18r. Panem czy Panią tak do końca życia nim jesteś. Cudowne, wygodne, pełne dystansu i niech tak zostanie. A pomysł, że jak powiedziałeś do złodzieja czy bandyty na "pan" to go do sądu za okradzenie czy pobicie nie podasz jest pomysłem z czapy ....
Kiedyś podobalo mi sie być z wszystkimi na ty. Teraz w zależności od sytuacji w jakiej jestem, używam różnych form. Nawet ze znajomymi jak jesteśmy gdzieś oficjalnie, spotkanie bądź sytuacja gzie nie koniecznie osoby trzecie musza wiedzieć ze jesteśmy na ty, przechodzimy na oficjalne panie, pani.
Krótko i treściwie o tych jakże wartościujących zwrotach.
Gratuluję i pozdrawiam 😀.
W koncu natrafilem na Pana Janickiego na YT! Niskie uklony i podziw w Pana strone kieruje! ❤
Dziękuję :). Mam nadzieję, że odcinki się spodobają :).
To jest bardzo dobre wychowanie, szacunek i dystans. Nie znoszę kiedy obca osoba zwraca się do mnie na Ty... To jest prawdziwe warcholstwo. Nasze Polskie zwyczaje to niewymuszona kultura, serdeczność i życzliwość.Sama zwracam się do ludzi Pan /Pani. Do młodych ludzi również. Świetny filmik , dziękuję
To samo ja.Nie znoszę kiedy ktoś ledwo poznany,zabiera się za tykanie mi...brrr!
Słowo Pan to złe słowo
To jest obłuda i hipokryzja.
Tesciowa najbardziej obca a mowi ci po imieniu, a ty w podzięce ,nazywasz ja mama. Okropnosc.
Co jest w tym z szacunku? Forma per pan/pani jest niewygodna gramatycznie, tworzy niepotrzebny dystans między nadawcą a odbiorcą i nie robi nic w zamian
Super materiał! Jakże sie cieszę, że mge czerpać z ogromu onieśmielających mnie zasobów wiedzy Wać Pana.👏
Witaj Waszmości. Oglądałem Pana pierwszy raz i jestem pod wielkim wrażeniem. Jak byłem młody mówiło się "w deche". Pozdrawiam.
Ja mając 14 lat zawsze dziwnie się czuję kiedy pani w sklepie mówi do mnie pan haha
Ja mam 40 i też się tak czuję. Nie jestem waszym panem ;)
To naprawdę interesujące. Pozdrawiam😀
👍 Dziękuję za świetny materiał i kciuk dla zasięgów 👍
Mieszkam 65 lat w kraju gdzie wszystkim się mówi na ty. Nawet nie pamietam o użyciu pani/pan w Polsce , ale już w pierwszym dniu jestem ustawiony do pionu , kiedy dwudziestolatka mi mówi , ze „krów ze mną nie pasała”. Nie wiem co krowa ma z tym wspólnego.
Uważam, że będąc w kraju w którym się nie mieszka na stałe, należy zapoznać się z podstawami kultury która tam obowiązuje i ją szanować, w innym wypadku to dla mnie ignorancja.
Dziewczyna chce zachować dystans i dobrze
Widocznie ta dwudziestolatka nie chce, żeby jakiś obcy typ traktował ją jak swoją koleżankę tylko dlatego, że przyjechał zza granicy i bardzo dobrze, takie jej prawo.
@@Shidaar tak to jest “jak sie z chama zrobi pan” , tak mowilo kiedys przysłowie.
Bardzo ciekawe informacje. Dziękuję.
Dzięki 😊
Szacunek - Kultura i Takt, tegoż wymaga.
I zasady savoir vivre'u, które powinno się znać, jeśli nie chce się uchodzić za chama i prostaka.
Jak kogoś nie znam to mówię pan , pani ! I tak do mnie mają się zwracać . Tego nie zmieniać ! Nie wszyscy jesteśmy kolegami/żankami
Dobrze Królowo
Julcia@@julialesniewska2374 kłaniam się nisko ❤️
Bardzo interesujący materiał, dziękuję Panu.😀
Bo jestesmy kulturalnymi ludźmi szanujacymi innych. U nas się nie tyka...
i chwała Bogu u nas pozostają te dobre rzeczy, ludzie powinni sami decydować z kim jak się porozumiewają i na ile są sobie bliscy, a zwrot 'pan, pani' to uprzejmość, grzeczność, szacunek.
Przez to że Pan Pani istnieje jesteśmy zdystansowani do siebie nawzajem. Jakby tego nie było to byśmy żyli wszyscy blizej siebie.
@@randriu1221
@@randriu1221 xDDD raczej byśmy udawali, że się lubimy
@randriu1221 nie każdy chce być z każdym bliżej. I to też trzeba uszanować. Dlatego stosowanie form pan/pani/ty, która daje możliwość podkreślenia stopnia zażyłości, bardzo mi się akurat podoba. Można sobie stworzyć mentalnie pewną przestrzeń odobistą. Nie każdy ma inklinacje do fraternizacji z każdym, kto stanie na jego drodze.
Proszę pana/pani jest OK i niech tak zostanie. Dziękuję za ciekawy wykład. Książki „Warcholstwo” poszukam i zamówię.🌹😊
Ciekawy odcinek 📚
Mówienie Pan/Pani jest Naszą cechą narodową i jest piękne. Nie musimy być jak inni. Inni mogą być jak my.
Jak my? Ktory kraj chce dojsc do tak niskiego poziomu !!
@@AnguriaGurka-sm4do🤡
@@AnguriaGurka-sm4do no tak, powinniśmy dążyć do śmieci palących miasta.
Znaczy co jest dokładnie cechą narodową? To, że każdy język używa swoich słów i konstrukcji na wyrażenie danej rzeczy jest oczywiste, natomiast sam podział na formę formalną i nieformalną jest w zdecydowanej większości języków europejskich. Angielski jest wyjątkiem pod względem tego że w nim ten podział zanikł, ale od angielskiego nie odróżniamy się występowaniem formy grzecznościowej (pan), tylko występowaniem formy bezpośredniej (ty) - bo to ta druga forma zniknęła w angielskim, pozostawiając tylko tę pierwszą.
Piękne? Jest do dupy. Tworzy niepotrzebne granice i dystans.
O ile wiem, francuskie "vous" w odroznieniu od "tu" ma sie calkiem dobrze i dalej funkconuje. W amerykanskim angielskim, choc tykanie jest powszechne, tez da sie odroznic formalne you, jesli towarzyszy mu sir lub madam, czy ogolne "ladies and gentelmen", po ktorym you traktowane jest jako formalne "panie i panowie".
Tak, mówienie francuskie "wy" to nasz pan/pani.
Dokladnie. I Francuzi sa b. wyczuleni na "tykanie". Nie wypada. Owszem przyjaciele, rodzina, bliscy koledzy. Ale juz koledzy z pracy / z widzenia beda na "vous". Nawrt zwykle dzien dobry- bonjour/ wypada dodac" panu/ pani/ panience- bonjour monsieur, madame, mademoiselle. I to jest wlasnie wdziek i kultura
czytałem kiedyś że np. był w latach 60. film, już nie pamiętam czy z Jeanem Gabin, Belmondo, Delonem, on spotkał dziewczynę i dla wszystkich było oczywiste, że jak przestali między sobą mówić na vous i zaczęli na tu, to znaczy że coś poważniejszego między nimi zaszło (ale kamera tego nie mogła pokazać)
Nareszcie, panie Wielka Historia, jakiś ciekawy temat. Zawsze mnie to zastanawiało, a w szkole czy na studiach tego nie uczyli.
Uczyli
Trafiłem tu przypadkiem i podoba mi się , film bardzo merytoryczny , lekki , ciekawy. Kawał dobrej roboty
Film sugeruje ze większość (oczywiscie Anglicy i Amerykanie) nie stosuje form Pan/i. We francuskim, niemieckim, wloskim itd formy grzecznosciowe sa używane, nie jestesmy wcale zasciankiem z tego akurat powodu.
No i w angielskim nie mówi się do kogoś obcego: "Hey you!" Tylko np. "Exuse me, sir"
Jak ktoś czytał angielskie standardy jak Jane Eyre , lub Duma i Uprzedzenie niech sobie przypomni ile tam było rożnych ciekawostek zależności i sposobu konwersacji a to był XIX wiek.
Świetny materiał. Jakże potrzebny ... Dziękuję bardzo.
Najjaśniejszy Panie dziękuję za ten wspaniały film, jednakowoż chciałabym się do wielmożnego Pana zwracać po imieniu. Zrozumiem jednakowoż, jeśli Pan dobrodziej nie wyrazi na to zgody :D
W języku angielskim to bezpośrednia forma zanikła (poza kontekstem religijnym) - thou, a została tylko zdystansowana forma grzecznościowa - you. Obecny stan nie jest więc wcale efektem trendu żeby do wszystkich mówić nieformalnie, a odwrotnie - jest efektem trendu żeby do każdego zwracać się w sposób formalny, zdystansowany. W jakimś (bardzo realnym) sensie trafniejsze więc byłoby widzenie języka angielskiego jako języka w którym wszyscy mówią do siebie na "pan" niż języka w którym wszyscy mówią do siebie na "ty".
👌świetny materiał!!☀️ serdecznie pozdrawiam!
Uwielbiam Pana Wielmożnego odcinki słuchać i oglądać 🎉❤
Świetny odcinek proszę o więcej ❤
Polacy mają szacunek do innych ludzi,i byli tyle pod zaborami i inni byli panami.😅😅
Даже после русификации был пан)))) но в кириллице ;)))
We Francji też mówią Pan i Pani.
Pamiętam, jak w PRL-u w oficjalnej korespondencji figurowało przed nazwiskiem Ob. - obywatel, a w koleżeńskiej korespondencji kol. (kolega, koleżanka, np. kol. Kowalski/a). A jeszcze wcześniej do lat 50-60-tych, Tow. (towarzysz).
muszę tak następnym razem kartkę do ciotki zaadresować
Bardzo dziękuję!
Ja nie jestem "konserwatystką" ale głosuję za zachowaniem form "pan", "pani" z wyłączeniem internetu i to z czysto praktycznego powodu. Niedobrze jest się z każdym spoufalać, bo nie wszyscy potrafią wyznaczyć sobie granice poufałości, zwłaszcza w naszym kraju, co przeradza się czasami w nachalstwo, bezceremonialność, włażenie na głowę.
I to jest jedyny logiczny powód.
Chyba "niekonserwatystka" nigdy nie widziala, jak np. w krajach anglosaskich ludzie potrafia sie spodufalac bez "pani" i "pana". Nie za bardzo rozumiem argument: "zwłaszcza w naszym kraju"... a w ilu kraja Pani mieszkala i nie widziala spodufalania?
To Idz na dwór lub pole pojeździć konno proszę pani
Prawda i słusznie to z postrzegasz
@@elisabeth3058 pani się najpierw nauczy pisać i wróci
Taka historia, mieszkam na Dolnym Ślasku, mam bliskiego znajomego, jest prostym kierowcą i ma jednoznacznie szlacheckie, rzadko spotykane, dobrze zapisane w polskiej historii, powiazane z wioską w Malopolsce nazwisko. Stamtad też jego dziadkowie przyjechali po wojnie. No i co? Mieliby wszyscy do niego walic na ty jak to pan, mimo że kierowca? 😜 Przez to rozmycie sie szlachty w spoleczenstwie takie konotacje posiada wiekszość obecnych Polaków. "Naród panów" - śmieją się z nas inni słowianie, donając nam często "pan" przed nazwisko np. kwaterując nas w hotelu, ale coś w tym jest i mi to się podoba.
Nie ,można
przeciez Panie kierowco, panie doktorze , panie gorniku , pani psycholożko . To brzmi tak dumnie , wielkopańsko.
@@utahdan231no właśnie, duma do głowy uderzyła i już tak pozostało
@@furnituresale100 to nie duma tylko kmpleksy
Znaczy co? Pochodzi ze wsi, i nosi takie samo nazwisko co były właściciel tejże?😂 To częste... Do tego zdarzało się, że robiąc na złość sąsiadowi, szlachcic nadawał najgorszemu ćwokowi ze swojej wsi szlacheckie nazwisko tegoż sąsiada!
@@jurabielyj tak, znany temat (zwlaszcza z roznych "antypolskich" opracowan). Ile przykladow takich dzialań jest potwierdzone w źródłach? Pewnie tak się dzialo, idioci są wszędzie, ale byly to przypadki sporadyczne. Wbrew pozorom szlachta bardzo szanowala swoj stan.
Super kawałek wiedzy, zawsze mnie to ciekawiło. Dzięki!
Zawsze mnie to zastanawiało czemu tak jest 🤔 dziękuję 👍🏻
Nie mówimy sobie na ty,bo jesteśmy jeszcze normalni
xD
Moja Bacia herbu Lubicz, jeszcze w latach 90tych XXw. tytułowała listy Wny/Wna, wielu było tym zdziwionych, a mnie się to bardzo podobało😊 i do dziś uwielbiam staropolszczyznę !dziękuję za wielce ciekawy wykład 🇵🇱
Co znaczy Wny/Wna?
@@majster3012 wielmożny / wielmożna. Hihi, z tego wspomnieniowego przejęcia zapomniałem doprecyzować😊 dziękuję za zwrócenie uwagi 👍🏻
Też się nad tym zastanawiałam. Dzięki za wytłumaczenie.
Wdzięczności panu za ten wykład
Widzimy to również w tytulaturach urzędowych. Do byłego ministra, zawsze mówi się panie ministrze. Itd
Nie mówi się ZAWSZE, tylko jak chce się komuś w dudę wejść. Tylko tytuł "prezydenta" jest po wsze czasy, pozostałe mijają wraz z minięciem stanowiska. Myślę, że co do "prezydenta" i to ulegnie niebawem zmianie że względu na obniżenie prestiżu tego tytułu przez ostatniego nosiciela.
@@kadabra7694 bzdury, lewicowy jad cie zaslepia. Nie znasz historii.
Duda na tle poprzedników wygląda lepiej jeśli chodzi o decyzje państwowe.
Duda nie zataczał się po wódzie jak Kwaśniewski, nie jest prostakiem jak Wałęsa i nie popełnia aż takich gaf jak Kaczyński
Taka różnica, że Kwaśniewski nawet jak się po pijaku zataczał, to lepiej i mądrzej po angielsku mówił niż Duda na trzeźwo po polsku. O angielskim z litości nie wspomnę, a sprawa jest powszechnie znana. Oczywiście każdy ma prawo mieć swoje autorytety i swoją znajomość historii. Że o poglądach nie wspomnę. I proszę nie próbować mnie obrażać, bo i tak się nie uda.
@@kadabra7694 Kwaśniewski po angielsku?🤣 Chyba po rusku.
Kwaśniewski był taki jak o nim na taśmach mówił Oleksy z Kaliszem. Za co się nie wziął to spier..olił.
Przypomne jak przepraszał żydów za niemiecką zbrodnię w Jedwabnem.. potem afera z tablibami w Starych Kiejkutach. ajj szkoda gadać. Pijak i nierób
Świetny odcinek, ciekawy i fajny zwyczaj. Nie przeszkadza, niech zostanie.
Tak powinno pozostać!
Dokładnie!!!
Interesujący materiał i świetny kanał. Dopiero tu trafiłam i trochę mi zajmie nadrabianie zaległości, ale dam radę :).
Mówienie przez pan , pani są dla mnie formą okazania komuś szacunku. Do swoich rodziców i dziadków jeszcze mówiłam za tzw. dwoje.
Jakbym mowila "za dwoje" to wyzwaliby mnie od komunistow 😂
@@zuzannanowicka6348przez "wy". To było okazanie szacunku, zwłaszcza na wsi. I "pani matko", "panie ojcze".
@@kevscha wiem jak to jest 'dwojako', z tym, że jak tak mówię, to wyzywają mnie w domu od 'komunistów' i 'towarzyszy' oraz osób 'bez szacunku', a też w sumie jestem ze wsi... 'pani matko' i 'panie ojcze' to już archaizm (na szczęście). Tak nawiasem mówiąc, to ja na serio nie lubię formy 'pan, pani' (mieszkam za granicą, i jest mi prościej bez tej formy 'social policing')
Dla mnie okazaniem szacunku i bardziej przyjazną, życzliwą formą jest mówienie po imieniu. Po coś te imiona mamy, ja nie jestem żadnym panem a mówienie tak do nieznajomych ludzi jest po prostu sztuczne i wymuszone
@@aeugh930 bardziej ludzko i przyziemnie (I o ile przyjemniejsze)! Burzy mnie, gdy ktos uwaza uzywanie imienia za brak szacunku - brakiem szacunku jest gnebienie kogos, a nie uzywanie imienia
Podobne formy językowe istnieją w językach japońskim (gdzie specjalne formy zwrotów istnieją dla osób o wyższej lub niższej pozycji w firmie czy społecznie), but francuskim ("vous" i "tu"). Amerykanizacja zwrotów na ty dla osób z którymi nie jest się blisko ma dla mnie odczucie braku szacunku.
A co ma szacunek do tych form? Śmieszne bo potem oglądasz jak się ludzie w Polsce kłócą i wychodzi "Pan jest skur****" itp, szacunek nic do tych form nie ma.
@@Matt-nh6ln 100% racji można być z kimś na Ty go lub ją szanować , albo zwracać sie pan,pani z obojętnością, po za tym nie tylko tak mo.wią anglicy, i amerykania również skandynawowie i wiele innych nacji
@@Matt-nh6ln Obyczaj który jest częścią polskiej kultury i języka. Czy to aż tak kłuje że ktoś ma preferencje do używania "pan/pani"? Nic nie kosztuje a jest przyjemne, przynajmniej dla mnie. Nikt nie przymusza do używania ale brak jest zauważalny.
@@DrOktobermensch mnie nie kłuje, mnie śmieszy bo jak ktoś tutaj powiedział "kraj samych panów". Jednym się nie podoba innym podoba. Zdania podzielone.
Wyższa niższa pozycja i z tym tytuły.zakompleksieni ludzie sami pozwalają się tak traktować potem łażą po tym świecie zakompleksieni niedowartościowani bo ten ma stanowisko i ma tytuł a on nie... Żałosne.Radisc życia uzależniają id porównywania się z innymi.Tak to ten kraj ma
Bardzo interesujące
Bardzo ciekawe.
Bardzo ciekawy odcinek. Muszę napisać, że mnie razi ten nowomodny zwyczaj na przechodzenie ze wszystkimi na TY. Oczywiście, jeśli kogoś już dobrze poznam i jest to osoba w podobnym wieku to chętnie zaczniemy mówić sobie po imieniu, ale nie od razu! W Polsce mówiło się ,,pan" od zawsze i mam nadzieję, że jednak tak zostanie. Na prawdę nie wszystko co nowe jest lepsze. Mamy własne, polskie zwyczaje i własną kulturę, szanujmy to co nasze i nie gońmy bezmyślnie za modą.
Jest dużo lepsze. Widać że dalej małomiasteczkowe pokolenie pod skórą
@@marekmarek9518Jeszcze zatęsknisz za tym.
Nie ,,od zawsze" tylko od XIX wieku, wcześniej mówiono ,, wy".
@@pawezielinski2781 Wy Trąbalski?
@@marekmarek9518 Małomiasteczkowe? A może po prostu polskie? Na ,,ty" mówiono do kogoś niższego stanu więc mogłabym powiedzieć, że raczej to ,,tykanie" jest małomiasteczkowe.
Karol Stanisław Radziwiłł - "Panie Kochanku" (jako zwrot). "Listy do Marysieńki" - Jan III Sobieski.
Był też Radziwiłł "Panie Rybeńku"
@@annaanna690 Nie "Panie Rybeńku" tylko po prostu "Rybeńko". I sam jestem ciekaw, czy podobnie jak przydomek jego krewnego wzięło się to ze sposobu zwracania się do rozmówców (hmmm... brzmi to dość specyficznie), czy może jednak pochodzenie tego przydomka było zupełnie inne.
Wielmożny Panie! Dziękuję uprzejmie za ten wykład. 🎉
To ja serdecznie dziękuję Jaśnie Oświeconej Pani za to podziękowanie :)
Gacie weszły mi między pośladki.
Utkwiły w rowie i nie mogę wyciągnąć,
Jaśnie Państwo
Wspaniały materiał!
Forma Pan Pani czy Państwo jest z pewnością szacunkiem jakim darzy się innych. W przypadku różnicy pokoleń mimo obecnej mody Ty nie dopuszczalne jest mówienie na Ty. Tak mnie wychowano i takie zwroty są dla mnie oznaką kultury.
I to ciagle obowiazuje. Za granica tez. Legendy ze "tam wszyscy mowia sobie na ty" pochodza od ... prostakow.
Szacunek okazujesz swoim postępowaniem, a nie słowami. Chyba , ze lubisz kadzić.
@@utahdan231 To dwie różne rzeczy. Słowem i czynem należy doceniać i szanować.
Mnie rodzice wychowali tak ,aby mówić Pan, Pani. Wyjaśniam ; nawet jeżeli kogoś nie lubię i nie szanuję, a mam jednak awers do danej osoby , Pan, Pani jest takim hamulcem przed rozkwitem jakiegokolwiek konfliktu czy agresji z ich strony. U mnie to się sprawdza. Pozdrawiam.
Awersję. Awers ma moneta albo dokument.
@@tamarajuntikka3742 Jest to skrót myślowy 🤣🤔
@aleksanderrzepka5648 wobec tego zwracam honor 😅 tym bardziej, że jak najbardziej zgadzam się z sensem całego komentarza. Również uważam, że forma Pan/Pani umożliwia zdrowe zachowanie dystansu i zasygnalizowania, że tego dystansu nie zamierza się z różnych przyczyn skracać. Nie każdy ma ochotę na fraternizowanie się z każdym, kto popadnie.
i właśnie pokazałeś esencję pustosłowia Pan/Pani - nawet jak kogoś nie szanujesz... LOL
Super kanał, dopiero co odkryłem. Pozdrawian
Jestem aktualnie w PL z moim 25-letnim synem, który urodził się i wychował poza krajem. Ciagle musze przypominać mu o nieszczęsnym pan/pani, bo on był od dziecka przyzwyczajony, ze do wszystkich rodziców jego kolegów i koleżanek odkąd pamięta mówił na "ty", bo było to powszechnym zwyczajem.
Witam, czyli zdarza się, że syn powie do nieznajomej/obcej osoby "na Ty"? Z tym mówieniem na "pan/i" w Polsce nie jest tak zupełnie uregulowane, mam na myśli jednostronne "tykanie"- czyli na zasadzie, że zupełnie obca mi osoba nagle zaczyna mówić do mnie na "Ty", a że jest przykładowo starsza 20 lat to oczekuje "panowania" w jego stronę, nie przepadam za tym, to jest trochę takie traktowanie kogoś z góry.