Czytamy naturę #86 | Muzyka jaskiniowców - Najnudniejszy miliard lat - Wieloryb geologiem
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 6 ก.พ. 2025
- W 86. odcinku "Czytamy naturę" będzie:
1) 00:42 o tym, jak brzmi instrument muzyczny sprzed 15 tysięcy lat;
2) 07:54 o miliardzie lat w historii naszej planety, kiedy wygląda na to, że nic się nie działo;
3) 20:49 o tym, jak wykorzystać odgłosy wielorybów do badania dna oceanu.
Źródła:
1) Fritz, C., Tosello, G., Fleury, G., Kasarherou, E., Walter, P., Duranthon, F., ... & Tardieu, J. (2021). First record of the sound produced by the oldest Upper Paleolithic seashell horn. Science Advances, 7(7), eabe9510; advances.scien...
2) Tang, M., Chu, X., Hao, J., & Shen, B. (2021). Orogenic quiescence in Earth’s middle age. Science, 371(6530), 728-731; science.scienc...
3) Kuna, V. M., & Nábělek, J. L. (2021). Seismic crustal imaging using fin whale songs. Science, 371(6530), 731-735; science.scienc...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Chciałbym podziękować, że tworzy Pan tą serię, jest wybitna!
13:24 opowieść o cyrkonie i ziarenkach minerałów powstających w warunkach magmatycznych jako nośnikach wiedzy o dziejach ziemi przywiodła mi na myśl inne, tym razem strategiczne znaczenie wiedzy geologicznej, która przyczyniła się do odnalezienia i zbombardowania lokalizacji z której pozyskiwano piasek do bomb balonowych stosowanych przez Japończyków w końcowej fazie IIWŚ.
ŁUKASZ LAMŻA
Łukaszu - nie używaj określenia "gorszy" w odniesieniu do sygmalu wielorybiego. Znając jego wielodźwiękową charakterystykę, można przy pomocy odpowiednich automatycznyvh rejestratorów i analizatorów jego odbić zyskać znacznie plastyczniejszy obraz badanych obszarów den oceanicznych niż w przypadku użycia monodźwięku. :-)
Uwielbiam zróżnicowaną naturę tego profilu, prowadzący - klasa ;)
Genialny ten wykład o geochemii. Super.
Ja niewiele zrozumiałam (bo też się nie starałam, osobiście czekałam na paleo instrument i wieloryba), ale akurat pisałam sobie moimi piórami do kaligrafii i z 50 razy napisałam "Geochemia to trudna kochanka", czy jakoś tak ;) Bardzo fajnie pisze się G i dwa ozdobne k w "kochance" XD
Ja też zwróciłam uwagę na to zdanie😀 a kaligrafia uczy cierpliwośći, prawda?
Ale elegancka ta astrofaza dzisiaj :D
Cześć i czołem Dobry Człowieku. Dziękuję za wspaniałe programy.
Sztuka grania na muszlach nie zamarła. W świetle tego odkrycia jest to jeszcze bardziej niesamowite. Instrument dęty niemal w całości stworzony przez naturę przetrwał w swojej formie do dzisiaj. Możliwości gry na muszli są znacznie większe niż ta próbka, którą usłyszeliśmy. Można na niej grać naprawdę ładne, interesujące melodie. Szereg dźwięków instrumentu można poszerzyć poprzez wsuwanie i wysuwanie dłoni w muszlę - na podobnej zasadzie jak to się robi na waltorniach naturalnych. Jednym z mistrzów gry na muszlach jest Steve Turee, próbkę jego możliwości możemy wysłuchać choćby w tym nagraniu:
th-cam.com/video/fkuq6prZHoA/w-d-xo.html
O, kurczę, niezły jest. Dzięki. To ja się odwdzięczę: th-cam.com/video/RwqjFmlYdNg/w-d-xo.html
Szacunek za pracę.
Witam panie Łukaszu, tak naprawdę to my jeszcze tak mało wiemy ,ile jest jeszcze do odkrycia ,to nie bywałe jak nauka zmienia nasze życie i oby tylko do przodu ku rozwojowy a nie zagładzie !!!
Racjonalne podejście do rzeczywistości jest bardzo ważne w tym całym show, którym karmią nas media!
Ważne dla tych, którzy mają skomplikowane problemy: odejmować !, nie dodawać
Jak zwykle mega materiał. Dzięki
Dziękuję i pozdrawiam!
Sprzed jakichś 25 lat pamiętam artykuł ze Scientific American na temat tego wcześniejszego - neandertalskiego - instrumentu. Zdaje się, że na podstawie odległości między dwoma dziurkami i trzecią z lekka nadłupaną odtwarzano strój tego instrumentu. Zdaje się, że wyszła skala durowa... Pewnie można sprawdzić w archiwum.
A z tym cyrkonem to musiałem poszukać w wikipedii bo jakoś tak niejasno wyszło.
Pamiętałem ze szkoły, że cyrkon to metal przejściowy wykorzystywany w technice jądrowej.
Zupełnie mi nie pasowały te ziarenka, drobinki itp. Metale nieszlachetne raczej nie występują w postaci rodzimej. Po sprawdzeniu okazało się, że tak nazywa się również minerał, składający się głównie z krzemianu cyrkonu. Zapewne szło o drobiny tego minerału.
Poza tym - klasa, jak zwykle.
Tak, słowo "cyrkon" ma dwa znaczenia, tutaj wyłącznie jako nazwa minerału.
Witaj Lukaszu. Milo bylo Cię spotkać i porozmawiać :). Jak zwykle trzy ciekawe tematy. Pozdrawiam serdecznie, trochę jak przez uleksyt :)
O, znajoma twarz! I nawzajem. :) Uleksyt fajny, zapamiętam.
Panie Łukaszu (rzadko mówię Panie..) szacunek naprawdę, tak się cieszę, że są takie treści w przestrzeni i szanuję za uwagi o zwierzętach, etyce, byciu bardziej ambitnymi także w tym sensie, bardzo ważnym sensie i nie tylko dla nas. Pozdro!
Jak zwykle wspaniały odcinek. Panie Łukaszu, znakomicie się pana słucha, świetne przygotowanie merytoryczne, estetyczne.. ciekawe słownictwo, a jednak wszystko na pełnym luzie - taka powinna właśnie być nauka! Naszło mnie przy okazji pytanie (no bo ileż można słodzić), które być może już przewijało się pod wcześniejszymi odcinkami, mianowicie: kto zajmuje się wyborem artykułów, które mają znaleźć się w danym odcinku? Czy jest to sugestywny wybór pański, z góry narzucone przez kogoś tam skądś tam, a może odbywa się to na drodze losowania itd itp ? :)) Kolejny poniedziałku przybywaj! Pozdrawiam!
Łapka w górę obowiązkowo.
Bardzo ciekawe zwłaszcza o tym nudnym miliardzie lat
Super! Dziekuję za ten odcinek :D
Dziękuję
Dzięki
Publicznie dzień dobry!
Dobrzy ludzie! Dzisiaj kawa i Lamża w plenerze bo pogoda dopisuje. W Gnieźnie 12 stopni
O fajnie, bedzie co i kogo posluchac dzisiaj
Dołączyłam do oglądaczy z opóźnieniem, stąd dopiero teraz podsuwam koleżankom i kolegom zainteresowanym nauką pewną sugestię. Chodzi o instrumenty, znalezione w jaskiniach. Jeden to rodzaj rurki z dziurkami, w domyśle fujarka. Niekoniecznie powietrze wdmuchiwano tam ustami. Pamiętacie rury, którymi się kręciło, żeby grały? Tak robią też dawne zabawki na Kurpiach, czyli siukace. Kawałeczek cienkiej deski z dziurkami, na sznurku, kręci się tym i słychać gwizd. Może o to chodziło?
Cześć i czołem naukowi przyjaciele !
Uwielbiam to krakowskie (t)rzcz :)
Dziękuję za bardzo ciekawy materiał. Jedno pytanie nie pozwala mi zaznać spokoju. Tej informacji zabrakło mi w materiale. W jaki sposób datowane jest powstanie badanego cyrkonu. C14 raczej nie bo to nie jest cykl biologiczny.
Proszę o uzupełnienie ;-).
Nie chodzi o sam pierwiastek cyrkon (Zr), ale o skład "innych domieszek, które wlazły w trakcie krystalizacji" cyrkonu (ZrSiO4). Od tych donieszek, nota bene, zależy również m.in. kolor kryształu (a co za tym idzie - jego jubilerska nazwa).
pl.wikipedia.org/wiki/Cyrkon_(minera%C5%82)#W%C5%82a%C5%9Bciwo%C5%9Bci
Dla zasięgu :)
"I o to chodzi, i o to chodzi." :)
By móc wybrać sobie kanał, który z przyjemnością będzie się oglądać :)
Dzień dobry! A na pewno już teraz :)
O kurczę, mieszkam w Grazu, musze koniecznie odwiedzić Ljubljanę, kiedy to będzie już możliwe.
Dźwięki podobne do tych z instrumentu w części 1) wydają również wieloryby 3). Niezła by była akcja, gdyby na podobnych częstotliwościach rezonował kryształ cyrkonu 2) ;-)
lajkuje, komentuje, ogladam
szacun dla naukowców --ze nie chcą zakłócać spokoju wieloryba , ... zostali ,, tyko ,, wojskowi , mniej empatyczni a 1000x bardziej zakłócający sonarami głębiny morskie w konsekwencje migracje wielorybów ,
10:46 Technet jest pierwszym otrzymanym sztucznie pierwiastkiem ; )
1. Niech zgadnę: sejsmolodzy używają pewnie do opisu tych odbitych fal m. in. harmonicznych i szeregu Fouriera.
2. Stosowanie podczas wojen bomb głębinowych spowodowało zapewne przytępienie słuchu u setek czy tysięcy gatunków stworzeń morskich. To dopiero musiał być chaos.
3. Muszlo-flet sprzed 15 tyś. lat - to mniej więcej z tego okresu pochodzą słynne malowidła z jaskini Lascaux.
👍
Nie wiem czy aby w przypadku takiego "mięknięcia" kontynentu nic się nie zmienia. Wydaje mi się że linia brzegu mogła się wydłużać, na dwa sposoby. Jeden to taki jak widzi się placek gęstej farby. Ma stałą objętość i rozlewając się zmniejsza grubość ale zwiększa średnicę a za tym obwód. To gdy plastyczność jest ogólnie taka sama. Natomiast jeśli plastyczność a co za tym idzie wytrzymałość na rozciąganie jest różna to brzegi takiego placka mogą rwać się promieniście a to również wydłuży linię brzegową. Przy okazji poznawania coraz lepiej Ziemi od strony geologicznej, ewolucyjnej cywilizacja lepiej przygotuje się na eksplorację Wszechświata w poszukiwaniu planet które będzie można brać pod uwagę jako następców naszej planety.
Skąd wiadomo, że ta muszla to instrument do wygrywania muzyki? Mogło to być na przykład narzędzie do komunikacji na odległość.
Jest wiele instrumentów które mają taką funkcję: talking drum (chyba najbardziej wysublimowany), a w polsce trombity lub rodzaj śpiewanych zawołań zwany helokaniami. Zatem nie wiem czy jedno przeczy drugiemu.
A może do cilałtowania się po ziołach i grzybch w wędrówkach w inne wymiary 😂
Może odcinek o zlodowaceniu/ zlodowaceniach w historii Ziemii?
Wieloryby sa cool!!!
witam i pozdrawiam
Ah, jak ja lubię te poszukiwania uniwersalnych właściwości świata ;-)
za to naszych czasów nie można nazwać nudnych to co obecnie spływa do oceanów ,natura już pewnie pracuję co by tu ulepić z tych nowych związków (:
20:37 Czy tylko mi ten niegrający instrument wygląda jakby miał to być właśnie ustnik do instrumentu takiego jak ten przedstawiony wcześniej?
Mógłbym Cię słuchać godzinami....
4:50 C4 D4 C4
Brawa dla czujnych. :)
Pierwszy i trzeci dźwięk różniły się.
Aaahaaaaa, bo to dzisiaj poniedziałek🤔
th-cam.com/video/wcRZ1xicztM/w-d-xo.html Tutaj podobno się udało wydać dźwięki, prawdopodobnie na replice.
Parę lat temu zaproponowano aby do badania geologii lądów wykorzystać drżenie sejsmiczne fal i pływów morskich.
20:53 😂
Cyrkon, to nazwa i minerału i pierwiastka (Zr)
Fakt najnudniejszy przedział miliarda lat 😂
Ooo S Z E F !!!
0:48 Brzmisz jak polak.
Wszelkie badania powinni robić na więźniach. Po co męczyć myszy, szczury i inne zwierzaki, skoro tu od razu mielibyśmy efekt działania na człowieka.
Na tobie powinni przetestować chlorek potasu :)
@@seven7474 Dlaczego uważasz, że testowanie na zwierzętach jest okej, a na ludziach nie? (np zabójcach itp)
@@DzikiFotograf bo zawsze to ty możesz być tym człowiekiem na którym będą przeprowadzane testy (mało jest przypadków że ktoś przesiedział kilkanaście lat za niewinność?).
@@seven7474 Bez przesady, zdecydowana większość nie trafia za kratki bez powodu.
@@DzikiFotograf dlaczego by nie testować na Tobie