Dziennik i zapiski z Powstania Warszawskiego Wacława Borowego

Wacław Borowy - historyk literatury, edytor i krytyk literacki. Jest ważną postacią w dziejach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. W latach 1920-1928 zajmował stanowisko starszego bibliotekarza; w tym czasie opracował wiele instrukcji i regulaminów określających formy prac bibliotecznych, sformułował zasady katalogowania alfabetycznego i przyczynił się do przebudowy i rozbudowy katalogów bibliotecznych BUW. W 1936 r. został dyrektorem Biblioteki, a w 1938 r. - kierownikiem pierwszej Katedry Historii Literatury Polskiej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Nadal pozostał jednak w bliskich relacjach z pracownikami Biblioteki, a przede wszystkim często korzystał z jej zbiorów.
Najbardziej znany epizod jego działalności bibliotecznej, dotyczący ratowania z wielkim poświęceniem zbiorów Biblioteki, przypadł na miesiące przełomu roku 1944 i 1945, czyli na czas akcji pruszkowskiej.
Profesor zaangażował się w ratowanie zbiorów bibliotecznych już w pierwszych dniach listopada 1944 r., kiedy po upadku powstania warszawskiego władze niemieckie zezwoliły na ewakuację najcenniejszych dóbr kultury z Warszawy; stolica miała zostać następnie kompletnie zniszczona. Wacław Borowy zgłosił akces do ekipy ratującej zbiory BUW. Przyjeżdżał z Pruszkowa do Warszawy; wraz z pozostałymi członkami zespołu pracował z wielkim oddaniem w bardzo trudnych warunkach: przy świecach, w ciasnocie, chaosie i mrozie. Kierował sekcją odpowiedzialną za selekcję zbiorów. Jego orientacja w księgozbiorze okazała się bezcenna w sytuacji, kiedy w krótkim czasie trzeba było wytypować te pozycje, które należało uratować w pierwszej kolejności. Borowy wziął w większości na siebie ciężar odpowiedzialności za wybór najcenniejszych woluminów, które przez pozostałych członków ekipy były potem pakowane i umieszczane w samochodzie wywożącym książki do miejsca zbiórki ewakuowanych zbiorów w Pruszkowie.
Na szczęście, mimo zapowiedzi Niemców, budynek BUW nie został ostatecznie wysadzony w powietrze ani spalony. Pierwszą osobą, która po uwolnieniu stolicy od Niemców samotnie wyruszyła do BUW, by chronić zbiory przed grabieżami i zniszczeniem, był właśnie profesor Borowy. Z własnej inicjatywy jeszcze w styczniu zorganizował grupę ochotników, którzy przychodzili na teren uniwersytetu, aby pilnować bibliotecznych zbiorów.
Wydarzenia z tego okresu znane są z relacji i wspomnień osób, które w tym czasie współpracowały z Profesorem. Jednak najcenniejszym źródłem informacji jest Dziennik, który z małymi przerwami Wacław Borowy prowadził od pierwszego roku studiów do swojej śmierci.
Niezależnie od pisania osobistego dziennika Profesor zbierał i spisywał jeszcze w trakcie powstania warszawskiego oraz po nim relacje świadków wydarzeń na terenie powstańczej Warszawy. Jego brulionowe zapiski - to często poruszające relacje cywilnych świadków dotyczące m.in. walk, zniszczeń, zachowań okupantów oraz postaw powstańców i ludności miasta. Powstał w ten sposób bardzo różnorodny materiał: część wpisów - to kilkuzdaniowe notatki dotyczące konkretnych, dramatycznych zdarzeń, będące zapewne zapisem fragmentu dłuższej rozmowy. Inne zaś są starannie opracowanym tekstem spisanym na zamówienie Borowego, którego interesowały powstańcze losy konkretnych osób, instytucji, a nawet pojedynczych budynków.
Trzecią jednostkę stanowi zapis rozmowy Wacława Borowego z bibliotekarzem BUW Bohdanem Korzeniowskim. Rozmowa odbyła się w dniach 21 i 22 października 1944 r. Znacząca część tej relacji została opublikowana w książce Walka o dobra kultury oraz wykorzystana w innych publikacjach dotyczących wojennych losów Biblioteki.
W zbiorach Gabinetu Rękopisów BUW jest przechowywana niewielka cząstka archiwum osobistego profesora Wacława Borowego. Dzienniki są niezwykle istotne dla poznania jego życia i działalności. Relacje z powstania warszawskiego są zaś spisywanymi nieomal na gorąco sprawozdaniami bezpośrednich świadków dramatycznych wydarzeń z historii naszego miasta.
Oba źródła były dotychczas wykorzystywane fragmentarycznie i nadal czekają na swoich edytorów.