Guy en Gerard 1. Hoe hinderlijk is de rede voor de religie?
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 24 พ.ย. 2022
- Guy Vanheeswijck en Gerard Bodifee in gesprek over een oude maar altijd actuele en belangrijke problematiek.
Moet iemand die religieus is, zijn verstand opofferen om te kunnen geloven?
Beschikt de wetenschap over de taal om te kunnen spreken over de diepere betekenis van het bestaan? Er komt een verrassend antwoord op die vraag en beide denkers verwijzen naar dezelfde filosoof die hen inspireert en die te weinig is doorgedrongen in ons denken en handelen. Drie kernvragen dringen zich op: wat kan ik weten? Wat moet ik doen? Wat mag ik hopen?
Een oud en moeilijk probleem, hoe verhoudt de rationaliteit zich tot de religiositeit? Maar is dat altijd zo geweest? Guy wijst erop dat in de Middeleeuwen dit geen probleem was, het is dat pas geworden in de 16de, 17de eeuw. Net toen de wetenschap opkwam, merkt Gerard op.
De vraag die zich dan stelt, is wat we verstaan onder die twee begrippen: het verstand enerzijds en het geloof anderzijds.
Is de god over wie we spreken, 'dezelfde' gebleven in de loop van de tijd of is ons godsbeeld veranderd?
'Plato en Aristoteles probeerden met het verstand het mysterie van de werkelijkheid te doorgronden, in het besef dat ze dat nooit helemaal zouden kunnen. Figuren als Descartes, Bacon, Spinoza... werken op een andere manier.'. (Guy)
![แม่กลองสองใจ - ซีแกรม โตเกียว มิวสิค [ OFFICIAL MUSIC VIDEO ]](http://i.ytimg.com/vi/GSQfVjcr_f4/mqdefault.jpg)
Interessante analyse en voor het grootste gedeelte ben ik het eens met de gedachte dat wetenschap en religie een andere taal gebruiken en elkaar niet hoeven tegen te spreken in hetzelfde register. Recent onderzoek toont aan dat bijna 90% van de wereldbevolking zich als religieus ziet. Terwijl we moeilijk kunnen stellen dat die 90% dan niet rationeel zou kunnen zijn. Is in de overige 10% (voornamelijk in onze westerse wereld) religiositeit wel echt verdwenen? Neemt het geen andere vormen aan dan Kerk en haar rituelen? Vele jongeren (en volwassenen) beschouwen zich als spiritueel, maar daarom nog niet religieus. De nood aan een spiritueel kader, aan zingeving, aan structuur, mentale rust en aan enige zekerheid is groter dan ooit. Zeker in tijden waarin 10% van onze bevolking lijdt aan angststoornissen, een half miljoen Belgen langdurig arbeidsongeschikt is meer dan 120.000 mensen met depressie en burn-out kampt. Is de samenleving niet ziek geworden? Komt dat door 50 jaar 'neoliberaal' marktdenken, globalisering, individualisering? Wellicht is de crisis in de samenleving, met de gekende symptomen, het gevolg van het te enthousiast overboord gegooid hebben van het religieuze tijdens de laatste 300 jaar secularisering. Is er nog hoop? Niets gaat verloren en al zeker niet de behoefte aan metafysica en aan transcendentie. Ik ben benieuwd naar het tweede deel van deze reeks gesprekken.
Daarmee ben ik het eens. Een cultuur steunt op rationaliteit en op religiositeit. Een samenleving waarin een van beide ontbreekt (of sterk onderontwikkeld is) is ziek.
Heb met ontzettend veel aandacht - en vooral hoop op antwoord - naar het gesprek geluisterd en, om een eerlijke reactie te geven, bel ik een beetje 'op mijn honger' blijven zitten. Waarom? Omdat de conclusie leek te zijn (zowel voor Gerard als voor Guy) dat rationaliteit de religie niet in de weg dient te staan. Ik ben het eigenlijk - en mijn excuses daarvoor- fundamenteel oneens met deze stelling niet in het minst omdat de 'taal' van rationaliteit en religie totaal verschillend is maar ook een ander doel benaarstigen. Waar rationaliteit behoort te bewijzen aan de hand van de taal van de wetenschap lijkt het me niet het 'oogmerk' te zijn van religie te 'bewijzen'. Wat bewijzen? Met welke argumenten bewijzen? Met rationele? Maar dat is een andere taal, andere begrippen en - vooral- ander doel. Een astrofysicus zal aan de hand van feiten (geen meningen) conclusies trekken die 'controleerbaar' zijn, maar dan wel objectief controleerbaar, aan de hand en met als basis de huidige stand van de wetenschap. De conclusies die religie zal trekken zal niet 'evolueren' omdat de stand van de religie progresseert of er nieuwe inzichten komen, religie wordt 'beleefd' en het rationele (de wetenschap) heeft maar weinig impact of incidentie op religie. Religie speurt niet via wetenschappelijke methodes om, bijvoorbeeld, eindelijk vast te stellen dat (bvb) God bestaat... Dat is ook niet het oogmerk van religie en bijna een contradictio in terminis. Wetenschap daarentegen evolueert en theorieën worden bijgestuurd, herzien, vervolledigd omdat op dat vlak (astrofysica, geneeskunde, wiskunde...) vooruitgang wordt geboekt. Op religieus vlak wordt géén vooruitgang geboekt en dat hoeft ook niet! Bij religie gaat het om diepgang, noodzaak, doelmatigheid (ik voel me beter, ik voel me rustiger, mijn leven lijkt meer zin te hebben enz...) maar de rationale doelmatigheid hoeft niet. Ik zou hierover meer willen zeggen maar ik blijf - sorry wellicht hiervoor - erbij dat de rede hinderlijk blijft en moet blijven voor religie. Twee talen, twee werelden en vooral twee doelstellingen. Misschien krijg ik de kans om daarover nog even in gesprek te gaan met jou Gerard, voor wie ik, zoals u weet, een immense bewondering heb. Zeer genegen, Marc
Dank voor je reactie en ook om hier te delen waar het gesprek rustiger en doordachter kan verlopen dan op Facebook, vooral als het een uitgebreidere reactie is. Dergelijke reacties trekken het debat op gang en zijn welkom. Gerard gaat je straks hier antwoorden.
Beste Marc, ik ben het eigenlijk helemaal met je eens. Geloof en wetenschap spreken een verschillende taal, beide hebben een verschillend 'oogmerk', en dat moet zo bewaard blijven. Maar de menselijke geest zoekt ook naar eenheid en vraagt zich af hoe geloof en verstand kunnen samengaan. In wat ik daarover gezegd heb, heb ik me laten inspireren door Kant. Hij leert hoe de mens met het verstand nooit kennis kan hebben van metafysische begrippen zoals God. Maar precies daardoor opent Kant de mogelijkheid om te geloven in God als idee van de menselijke rede (te onderscheiden van het verstand). Het bestaan van God kunnen we niet bewijzen, maar wel kunnen we aantonen dat zonder God moraliteit geen betekenis zou hebben, en dat het rationeel mogelijk en zelfs nodig is het bestaan van God aan te nemen. Ja, het zou interessant zijn nog eens de gelegenheid te hebben daarover uitgebreider met elkaar te kunnen praten.
Als ik vragen mag, God wordt hier als een ondefinieerbare gesteld. Maar wat betekent dat voor geloof? Kan ik vertrouwen op een (persoon?) God die belooft dat wij eeuwig zullen leven? Of vallen die schriften weg en is God nu eerder een gevoel of een staat waarin mens zich kan bevinden? Is er dan ook enige causale kracht van God? Ik ben niet zo gelezen over het onderwerp maar ik heb moeite met te begrijpen wat jullie hier nu bedoelen onder God en religie en wat dit betekent voor mij als eindige persoon.
Ik geef je vraag even door aan hen, bedankt voor je reactie.
Enorm veel dank!@@lucetteverboven8513
9:40
@Lucette Verboven
th-cam.com/video/LFsPIj6pmcY/w-d-xo.html
Eckhart explores God, some of his favourite Bible passages, and how even the most profound concepts
are limited by language.
True, Eckhart is one of my favourites as well, But these two thinkers are exploring an opening made by that important but difficult philosopher, Kant.
True. Eckhart is one of my favourites as well. But these two thinkers, Bodifee and Vanheeswijck discuss an opening made by that important but difficult philosopher, Kant. It is an opening, a beginning, an exploration to see what is possible.