Zagadkowe rotundy na Wawelu sprzed 1000 lat. Unikatowe budowle pierwszych Piastów
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 8 ก.ย. 2024
- Obok obecnej bramy górnej Wawelu, prowadzącej na dziedziniec pałacu, konkretnie zaś w miejscu tak zwanych Kuchni Królewskich, w epoce pierwszych Piastów wznosiła się jedna z najbardziej tajemniczych budowli krakowskiego grodu, jeśli nie całego kraju. Obok stała druga, niemal bliźniacza konstrukcja. ZAGADKOWE ROTUNDY NA WAWELU.
Autor materiału: KAMIL JANICKI
Kup moją książkę poświęconą historii Wawelu: 📕 tblr.pl/?bbbzYz 📕
MUZYKA w materiale: Silent Partner; Medium Rock Audionautix (audionautix.com/), licencja Creative Commons Attribution 4.0 (creativecommon...)
Ilustracja tytułowa: M. Orkisz, MM Interactive
#historia
#historiapolski
#średniowiecze
#archeologia
#krakow
#wawel
#piastowie
Jestem studentem architektury i bardzo się interesuję budowlami romańskimi, cieszę się że Pan naświetla taką wiedzę. Pozdrawiam
To jest budowla preromańska.
To już taka świecka tradycja, że niedzielę się rozpoczyna od obejrzenia filmu Wielkiej Historii :)
Tym razem niewiele brakowało a by nie było odcinka, bo akurat 2 dni temu padł mi dysk w komputerze ;).... tak więc był maraton, żeby zdążyć:)
A katolicka niedziela zaczyna sie od browara i kłótni z wrzaskliwą żoną .
@@WielkaHistoria Skoro padł dysk komputera, to może te rotundy były bardziej ważne dla kultu religijnego, niż wszystkim się wydaje. Jak to się mówi: "licho nie śpi".
A może pochowana tam kobieta, to jakaś ważna dla Polski święta o której niedługo się dowiemy? Byłoby fajnie.
Zainteresował mnie wątek z tymi szczątkami. To chyba nietypowe, aby w tamtych czasach w wieku 35 lat mieć zdrowe zęby i tak sobie po prostu umrzeć. Czy naukowcy ustalili już przyczynę jej śmierci? A to "drzewo życia" z jej nagrobka, o czym może świadczyć?
Może to była ukochana, ale ukrywana przed światem nałożnica jakiegoś władcy, która np. zmarła podczas porodu?
Nie wiem czemu, ale ten wątek nadzwyczaj mnie zaintrygował?
Proszę nagrać osobny filmik na jej temat, jak już coś więcej będzie o tej sprawie wiadomo. Dziękuję.
Obawiam się że niestety obecnie nie da się powiedzieć na jej temat właściwie nic więcej poza tym co przekazałem w odcinku. Zęby w tak dobrym stanie są czymś rzadkim w tej epoce, choć nie ewenementem. Co do drzewa życia - był to dość popularny motyw w ówczesnym chrześcijaństwie. Czasem odbiera się go jako rzecz pogańską, ale to zupelny błąd.
Z dyskiem i lichem ni do końca, najpierw padł dysk, potem w związku z tym wziąłem na tapet już zaczęty "rezerwowy" odcinek :). Inaczej byłby chyba starożytny Rzym dla odmiany :).
Jest kotek jest łapka 👍 Ciekawy materiał dzięki.
Dwa razy byłem na Wawelu, i nawet nie wiedziałem że takie coś tam jest!
Następny urlop w Krakowie, wielkie dzięki!
Wiele osób nie wie - wejście jest od drugiej strony, zwiedzanie, jeśli się nie mylę, tylko z przewodnikiem o określonych godzinach. Sugeruje zarezerwować z wyprzedzeniem :)
Bardzo ciekawa historia.
Dziękuję za biografie Wawelu, przeczytałem "tą cegłę" z zapartym tchem i odłożyłem na kupkę do przeczytania jeszcze raz co niebawem uczynię. Kocham Wawel i uważam że to najpiękniejsza rezydencja świata choć pewnie nie jest to zdanie obiektywne 😅 kolejne pańskie pozycje już na liście do kupienia 😅
Dziekuje bardzo
W końcu coś jest unikatowe, a nie unikalne!
dzięki Bracie
Doczekałem się. Serdeczne dzięki!
Unikatowe budowle pierwszych Piastów I ostatnich Lechów .
5.45 "więcej niż rzadkie..."
Nie wchodząc w polemikę, śmiem twierdzić, że MNIEJ niż rzadkie!
Bowiem niezwykle rzadko spotykane, zatem mniej niż więcej.
Piękna jest nasza historia 🇵🇱❤️🇵🇱
Wasza - może, jednak nasza - niemiecka jest piękniejsza !
Bardzo ciekawe... 🤔 Natomiast rotunda "C" stoi na wzgórzu zamkowym w Cieszynie przy granicy czeskiej nad Olzą obok baszty piastowskiej, jako pozostałość po zamku królewskim Piastów 😉. Rotunda ma tylko jedną półokrągłą przbudówkę. Służyła jako miejsce kultu- kościółek. Dziękuje za kolejny ciekawy odcinek.
Rotunda w Cieszynie to też bardzo ciekawy temat, może kiedyś będę mieć okazję sfilmować ją od środka i zrobić o niej odcinek :).
Ta "pół okrągła przybudówka" to jest ABSYDA element charakterystyczny dla wczesnoromańskich budowli sakralnych jakie powstawały w domenie Piastów czy Przemyślidów. Jeżeli chodzi o publikacje naukowe odnośnie rotundy św. Mikołaja w Cieszynie to dostępna jest publikacja autorstwa T. Rodzińskiej-Chorąży i Z. Jagosz-Zarzyckiej. Sama rotunda nie była elementem zamku, funkcjonowała samodzielnie jako kościół grodowy.
Niestety z pracami T. Rodzinskiej-Chorąży jest ten problem, że ma ona tendencje do budowania pozahistorycznych wywodów dalece sprzecznych ze źródłami pisanymi czy nawet archeologicznymi.
Moja corka 8 lat jest oczarowana Krakowem. Już jako 6 latka była na zamku i byla oczarowana. Czesto pyta kiedy znów pojedziemy do Krakowa ns wystawę
Dobry wieczór. Praktycznie wszystkie tematy związane z Wawelem są dla mnie arcyciekawe, a miejsce jest oczywiście szczególne i jedyne takie. Jeden jest Wawel na całym świecie. Super że Pan te filmiki wrzuca ... i mamy tym razem Karola!!! :) ... i to jakie dlugie ujęcia! Oficjalnie oświadczam że jestem zachwycony i tym aspektem mrucząco futerkowym filmu ;) Kotek dzielnie pozuje z Pana książką, przeprowadzając toaletę. Myślę że należą mu się w związku z tym jakieś smakowite tantiemy! ;)
Aż byłem zaskoczony, że Karol dał się tak spokojnie nakręcić i nawet nie podjął starań w celu zjedzenia kamery (tylko książki). To nie jest grzeczny kot ;-)
Bardzo ciekawe.
to ciekawe w zamkach ze 1 budowlami murowanymi na nich były zawsze te rotundy, u mnie na zamku w czersku też taka była
Tak, to wiodąca forma wolnostojacego Koscioła w tym okresie, przynajmniej w naszym regionie. Natomiast rotundy wawelskie mają unikatowy kształt - zwłaszcza rotunda NMP.
Gliński dał ci ten zamek?
Temat projektu wyglądu rotundy NMP zawsze mnie zadziwia, ponieważ jest to tak prosta forma, że naprawdę nie trzeba się inspirować francuskimi czy rzymskimi budowlami, żeby ją wymyślić. Można spojrzeć na krzyż równowamienny, swastykę czy inny podobny symbol , koniczynę czy jakiś kwiat i już, plan rotundy z czterema nawami gotowy.
Natomiast szczątki z rotundy B to jest niesamowita zagadka.
Myślę, że pytanie o to, na ile zewnętrzne inspiracje były konieczne jest słuszne. Ale trzeba pamiętać o paru kwestiach: jednak mówimy o akcji budowlanej na terenach, które zasadniczo nie znały jeszcze w ogóle architektury murowanej. Poza tym zaś są mocne, archeologiczne przesłanki do twierdzenia, że budowniczych zatrudnionych na Wawelu na początku XI wieku sprowadzono z Europy Południowej (co miało dość żenujące konsekwencje: wielkahistoria.pl/niewygodny-sekret-najstarszego-wawelu-dlaczego-trzeba-bylo-wyburzyc-niemal-wszystkie-budowle-jakie-tam-stanely/ )
@@WielkaHistoria A to dobre, nie słyszałem o tych fuszerkach 😀 Pozdrawiam. I ponawiam prośbę o materiał nt. kościółka św. Benedykta, no chyba że nie można o nim powiedzieć nic więcej, niż już napisano w ogólnodostępnych materiałach 🙂
Obawiam się że to zbyt lokalny temat na odcinek. Nawet widea o Wawelu klikają się zwykle wyraźnie gorzej od tych na ogólnopolskie tematy
To są silosy na rakiety balistyczne.
Tak, tam leżom Tomahołki i Kruzy gotowe do wyszczelenia w atmoswere .
@@drhakim8365 Dokładnie, i tak od setek lat, bo czekały na paliwo, które mogłoby je wynieść w powietrze. Tak to jest kiedy władcy pakują wszystkie monarch-pointsy w balistykę i nic w górnictwo.
Pierwsze skojarzenie płyty to Mieszko Stary i Zawodzie :) Intrygujące, która z wielkich dam zasłużyła na iście książęcy pochówek? Drugie skojarzenie, gdzieś to widziałam? Nin w Chorwacji :)
Tym bardziej intrygująca że to musi być dama zmarła najpóźniej około 1040 roku.
Właśnie czytam prezentowany artykuł i zagadki się mnożą:) Podejrzewałam Dobrosławę Mieszkowica :(@@WielkaHistoria
👍👍👍
W miejscowości Nin koło zadaru jest podobny kościół. Lata budowy chyba podobne.
A może to Wanda co nie chciała Niemca ;-)
Nie chciała też Austriaka i Szwajcara. Wanda była pierwszą antyfaszystką .
@@drhakim8365A czemuż to ona tak Włochów nielubiła?
Dokładnie to samo mi do głowy przyszło! To musiała być ta Wanda! 😊
No wreszcie mam! Dostałem w prezencie książkę"Wawel"-biografia. Ale to niemal wiekopomne dzieło. Dzięki za napisy pl...
Ile kosztuje.
@@janzgormysyny5830 to prezent, czyli dużo 😉
Jakże niewiele z nas po latach zostaje, a głuwnie przypadkowo...
Analfabetyzm i kretynizm jest jednak wieczny .
Pěkný ,,,,
Z czasu studjow pamietam jeszcze budynek interpretowany jako budowla bedaca sladem misji Irladskiej byc moze przed piastowskiej--prosze opowiedziec bo to nie rotunda .Byla na terenie wzgorza a nie Zamku
Według obecnego stanu nauki żadna budowla kamienna na wzgórzu nie pochodzi sprzed 1000 roku. Różne hipotezy podawane do schyłku XX wieku dzisiaj należy uznać za nieaktualne.
Czy rotunda NMP jest starsza niż ta w Cieszynie?
A Wanda, co nie chciała Niemca?
Kazimierz był i pod tym względem Wizjonerem
Chciałbym przeczytać tę książkę, ale krew mnie zalewa przy Pańszczyźnie, a po Warcholstwie to już chyba będę łysy 😂
To może jednak Wawel zamiast Warcholstwa? wydaje się bezpieczniejszą lekturą:D
Tych lechickich starozytnych rotund jest wiecej w calej europie
Niestety, nieprawdą jest, że do rotundy mozna wejść - wstęp dla zwiedzających jest zakazany, a możliwy jedynie dla konserwatorów, badaczy i ewentualnie studentów.
Hmmm.... Przyznam, że nie jestem pewien jak obecnie to wygląda. Dawniej na pewno dało się zwiedzać. Przy okazji realizacji odcinka wszedłem za zgodą dyrekcji, być może nieświadomy że to normalnie nie takie proste. Muszę dopytać obsługi muzeum jakie są dokładnie zasady
Przebierz się za księdza , a wejdziesz wszędzie.
Te rotundy na Wawelu są co prawda unikatowe, ale zostały zbudowane przez Morawian i Czechow zanim Piastowie zdobyli Krakow
Kiedyś faktycznie taka teoria funkcjonowała. Ale współcześnie w nauce chyba już nikt się za nią nie opowiada - z różnych względów. Typologia (styl), warstwy, badania c14. Wszystko przemawia za tym, że budowle mają genezę piastowską. Po czasach czeskich na Wawelu pozostały tylko fundamenty zapewne drewnianego kościółka pod katedrą. Po morawskich - nie ma żadnych reliktów architektury monumentalnej.
Kotek poprawił nastrój. Ta młoda kobieta pochowana w sarkofagu to pewnie legendarna Wanda, co Niemca nie chciała.
Ja wie kto był pochowany w tej krypcie. Przedsława kijowska. Inna opcja to córka Chrobrego żona Świętopełka , nieznanajeszcze z imienia.
Ta co brała udział w I edycji 'Tańca z Gwiazdami', ale nie przeszła do półfinału, i słuch o niej zaginął.
Przedslawa wiekowo mogłaby nawet pasować (ale tylko jeśli przyjmiemy bardzo pozna datę budowy rotundy), ale absolutnie żadne źródło nie daje podstaw do twierdzenia, że przebywała ona i umarła w Krakowie.
@@WielkaHistoria Ale żadne źródło nie mówi o innej opcji więc można postawić jakąkolwiek hipotezę na początek ? Programy o KleopatrE czy Arsenowe to stek wymysłów które ludzie łykają jak pelikany.. więc dlaczego mamy pozostać na etapie "źródła milczą" ?
Cóż, jako historyk staram się docierać do faktów i podawać potwierdzone szczegóły, a nie przekazywać "steki wymysłów". Jak sam Pan zauważył, tych ostatnich jest już wystarczająco wiele :).
Zajebiste