Pamięci ferrytowe
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 9 ก.พ. 2025
- W tym odcinku poznamy bardzo ważną pamięć w historii techniki komputerowej.
Będzie to opowieść o pamięciach ferrytowych, o ich historii, budowie, działaniu oraz o ich odmianach.
Jeśli spodobał Wam się odcinek, zapraszamy do polubienia naszej strony na Facebook'u:
/ rselektronika
Jeśli macie jakieś sugestie w sprawie tematów kolejnych odcinków, kierujcie je na:
reduktorszumu@gmail.com
Zapraszamy także na nasz drugi kanał o tematyce audio -
Reduktor Szumu
/ reduktorszumu
Zapraszamy na stronę reduktorszumu.c... do zakupu koszulek i gadżetów z logiem Reduktora Szumu. W ten sposób możecie przyczynić się do rozwoju naszego kanału.
![Nośniki danych [RS Elektronika] #180](/img/n.gif)
Takie pamięci produkowano w Płakowicach k. Lwówka Śl. w połowie lat osiemdziesiątych. Byłem wtedy tam na praktykach zawodowych. Pamiętam jak dziewczyny szyły pod mikroskopem te płyty, a dział pamięci cieszył się wśród praktykantów największym prestiżem.
Kierunek "monter RTV"? "Profesor" Trociński już wtedy wykładał teorię?
25:11 Jakieś 25 lat temu podczas sprzątania starych pracowni komputerowych w technikum, oglądaliśmy pamięci ferrytowe i śmiejąc się w głos z tej przestarzałej technologii, wyrzucaliśmy je do kosza z odległości udając, że to rzuty koszykarskie za "3" punkty. Teraz ten film mi uświadomił, że - zważywszy na aktualne ceny tych pamięci - byliśmy totalnymi durniami.... ech..... tyle rzeczy człowiek "przechomikował" przez życie, ale akurat nie tego, co jest aktualnie cenne.
Tak to już jest, wszyscy byliśmy dziećmi. Też wiele rzeczy zepsułem w życiu "z nudów". Dewastacja zawsze jest głupotą, szczególnie jeśli kogoś bawi. Tą nauką należy wzbogacać następne pokolenia, żeby mogły uczyć się już na innych, nowych błędach, a nie odkrywać po raz kolejny to samo. Może ktoś kiedyś dzięki temu uratuje ostatnią w mieście półprzewodnikową kość RAM i zaniesie do muzeum, haha.
Sam pomagałem wyrzucać z firmy tego typu stary sprzęt na złom, jakieś elementy komputerów z banków, centralki alarmowe. Pamiętam ciężką drukarkę igłową, którą nieśliśmy w kilku chłopa. Na przyczepkę i złom! Niestety człowiek był wtedy goły i wesoły. Nie myślało się też, że wartość historyczna tego sprzętu może być tak duża.
Pamiętam, na początku 2000 roku pojechałem do naszej niemieckiej centrali w Bad Schwartau na delegację. W związku z problemem roku 2000 demontowano tam komputer typu mainframe. Nie pamiętam jakiej był marki, ale pamiętam leżące na ziemi bloki pamięci ferrytowej. Wszedłem do pomieszczenia i z zachwytem oznajmiłem „jakie wspaniałe starocie” i czy mogę dostać taki blok pamięci na pamiątkę. Pamiętam nienawistny wzrok niemieckich techników, bo jakiś „polaczek” coś, z ich tak długo używanej technologii, określił jako starocie. Oczywiście zostałem stamtąd zaraz wyrzucony i nie dostałem tej pamięci, ale naprawdę do 2000 roku w mojej firmie używano komputera z pamięcią ferrytową. Trochę szkoda, że nie mam tej pamięci bo na pewno bym ją zachował i pewnie mógłbym się nią tutaj pochwalić.
Dla informacji - są produkowane nadal pamięci wykorzystujące efekt ferroelektryczny - pamięci FRAM. Produkuje je np. Infineon, Fujitsu czy ROHM, a Texas Instruments produkuje mikrokontrolery wyposażone w tego typu pamięć. Do niedawna takie pamięci cechowały się o wiele krótszym czasem dostępu niż pamięci EEprom. Do komunikacji wykorzystują interfejs np. SPI lub I2C.
Jeden rdzeń toroidalny ferrytowy 2 druty, oscyloskop i wuala. Podobnie działa transformator toroidalny dużej mocy, jak włączysz go do sieci bez slow-startu. Jeśli trafisz na połówkę okresu z prądem o polu zgodnym z kierunkiem resztkowego namagnesowania rdzenia, to wywalisz korki. Jak prąd będzie działał w kierunku przemagnesowania rdzenia, start się powiedzie. Masz pamięć jednobitową. Kiedyś robiłem Taki układ, który za każdym razem włączał transformator w czasie "tej przeciwnej" połówki okresu do tej, w której go wyłączał ostatnio. Działało, ale klasyczny slow-start na termistorach NTC działa o wiele niezawodniej. Triaki jednak lubią paść w takich warunkach.
Warto dodać, że terminologia z tamtych czasów przetrwała do dnia dzisiejszego między innymi w terminie "core dump", która oznacza zrzut pamięci (lub jego fragmentu) w celu jego późniejszej analizy. Nazwa ta jest na pewno dobrze znana programistom bardziej niskopoziomowych języków (C++ i niżej) oraz użytkownikom systemów linuksowych.
Czego RSElektronika nie zdołał nam pokazać jest pięknie przedstawiona w połowie filmiku na YT 'ODRA 1024 cały film'. Bardzo polecam.
Świetnie wyłożony temat! Panie Krzysztofie, trzyma Pan wysoki poziom tej serii 😊
Dzięki. Wiedziałem o istnieniu, jednak nigdy nie miałem jakoś chęci zgłębić temat. Teraz wszystko jest jasne.
Fajny materiał. A teraz siup i kolejny świetny wrzut na kanale MERA 400. Dzisiaj to uczta dla retro-komputero-maniaków!
Mera w tym odcinku nie jest tak retro, ale też Extra
@@rekawek6 100% odcinkow wymiata! Nawet w EN ze swieczka szukac czegos podobnego. Niesamowicie cenie pasje tego czlowieka. Szkoda, ze nasz jezyk taki hermetyczny.
@@krzysztofwaleska jak by nie był taki niszowy, to może nie był by taki fajny/interesujący. Mnie ostatnio śmieszy, że widownia polskiego elektronicznego YT skupia się na tych samych kanałach
@@rekawek6Elektron, Majsterkowanie i nie tylko, Daniel Rakowiecki?
@@grzegorzchrust1718 a dla rozluźnienia Dekompozytor
Chodziłem do szkoły, gdzie podłoga pracowni informatycznej miała kilka stopni na wejściu. Te kilkadziesiąt centymetrów pod nami, na powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych, to była pamięć ferrytowa. Był tam jakiś mainframe IBM z darów ale my grzaliśmy się już wtedy na doskonałe produkty sir Sinclara - ZX81 i ZX Spectrum. Pod koniec moje edukacji był już w wersji 64 kB a nawet Plus i jakieś tego polskie podróbki. 😁
Fajnie wiedzieć jak to działało. Innym ciekawym rodzajem pamięci operacyjnej była pamięć bębnowa (drum memory), myślę że widzowie docenili by film o takim rodzaju pamięci.
Odnośnie kwadratu/prostokąta histerezy to chciałem dodać że owszem musi być na tyle szeroka żeby nie przemagnesowała się przy połowie prądu i przemagnesowała się przy podwójnej indukcji(podwójnym prądzie) ale pamiętajmy że przy przemagnesowaniu energia wydzielana przy zmianie stanu jest właśnie polem powierzchni histerezy - dlatego ten twardy materiał mimo wszystko powinien być możliwie miękki w zakresie technologii :) - to może mylić , szerokie ale mimo wszystko możliwie wąskie.
Dzięki za wyjaśnienie, nikt wcześniej nie mógł mi wytłumaczyć na czym polegał zapis i odczyt bitu w macierzy.
Dzięki za fantastyczny film! Aż człowiek chciałby zbudować swoje 8 bitów pamięci ferrytowej i spróbować je zaprogramować, odczytać... słowem, wynaleźć koło od nowa. Fascynujący wynalazek.
Na początku lat 70-tych w sklepach Składnicy Harcerskiej pojawiły się radzieckie elektroniczne zestawy do samodzielnego montażu. Był tam też komputer z pamięcią ferrytową. Był to najdroższy zestaw
Jakieś 45 lat temu miałem kilka płytek z pamięciami ferrytowymi. Pochodziły z rozbieranych komputerów w zakładzie przemysłowym. Miałem wtedy z 12 lat.
dzisiaj bylbys bogaty :)
Dziś nośników danych się nie udostępnia tylko profesjonalnie niszczy aby dane nie trafiły w niepowołane ręce.
Jak zwykle świetny i merytoryczny materiał :) Wielkie dzięki za materiały które tworzysz.
Fascynujące. Dziś z ciekawością się patrzy na takie rzeczy.
Super klarownie i ciekawie wyłożony temat o pamięciach ferrytowych (które na upartego idzie zrobić diy). BARDZO DZIĘKUJĘ za profesjonalny wykład! :) Czekam na omówienie innych rodzajów pamięci typu diy (bo wiem że takie istnieją, ale jako elektronik amator nie śmiem za dużo w tej kwestii się wypowiadać). Pozdrawiam! Jarek
Pamięci ferrytowe mozna pozyskac z Bułgarskich kalkulatorów Elka serii 100. Bardzo fajny odcinek!
Dziękuję za bardzo ciekawy wykład i pozdrawiam.
Jestem pierwszy raz na kanale, ale chyba będę zaglądał co jakiś czas. Historia technologii fascynuje mnie równie bardzo jak futurystyczne projekty :D
Niedawno nagrałem o nich film na kanale ELEKTRON. Ważna uwaga: nie robi się pamięci z ferromagnetyków twardych, tylko półtwardych.
Miło się oglądało 😊 Pozdrawiamy i życzymy miłego dnia 🤗
Dziękuję.
Hej 8:13 przecież to nie jest zgodnie z regułą prawej dłoni oba ferrit core na obu z nich względem przepływu prądu pole przebiega na odwrót.
też to zauważyłem, że rysunki są przeciwne regule prawej dłoni....
Niesamowite. Mówimy że dziś to przestarzała technologia, a dla wielu nadal czarna magia...
W 1986,7 bylem w posiadaniu takich pamieci ,rozne wymiary/ pojemnosci.Najwieksza pamiec to cos chyba 30/30 cm .Szkoda,ze nie przetrwaly do dzis . Pochodzily z Banku ( Kopenhaga) ,ciezkie komputery na kółkach .Dzis bym był milionerem 🙈 tnx i pzdr .
Ciekawe jakie tajne dane zawierały.
Dziękuje bardzo tego potrzebowałem do projektu❤
Super . Dziękuje
Pierścienie ferrytowe w różnych rozmiarach, w tym drobnicę, można kupić przez internet w sklepach sprzedających elementy elektroniczne. Jeśli nie ma jak kupić całego zestawu pamięci, to może spróbuje Pan skonstruować taki prosty moduł od podstaw?
Ja próbuję od ponad roku. To nie takie hop-siup. Kanał elektron
Na ale gro masz do kupienia, malutki moduł za 800 zł, drogo.
nie miałem pojęcia o takich pamięciach 👍
Sprawdź historię programu Apollo.
Ten koralik ferrytowy jest jak Qubit (bit kwantowy) odczyt powoduje skasowanie danych.
Czekałem i się doczekałem
Świetny materiał. Dziękuję!
jak użyłeś słowa koraliki to od razu skojarzyło mi się ze sposobem zapisu informacji "kipu"
Jak zawsze super 🎉
Na to czekałem!
To proszę jeszcze odcinek o pamięciach bąbelkowych.
Jeszcze dam komentarz dla zasięgów.
Mam smartfona z aluminiową ramką. Gdy podłączam go do ładowania a używam do tego ładowarki 30 watowej czuje mrowienie gdy przejeżdżam palcem bo obudowie. Kiedyś również takie zjawisko odczułem na pokrywie laptopa. Oddałem na serwis i nic nie znaleźli. Co to może być?
A nie masz przebicia w okolicy gniazda na obudowę ?
Bardzo interesujące
Dzięki, mózg rozjebion!
❤ super odcinek
Ciekawe nawet - kawal historii.
Tak chwalą się w mediach różni Elony Miski czy Bille Gatsy a ludzie już w latach 50 mieli obraz 3D ;)
No to chyba następnym naturalnym krokiem bedzie omówienie pamieci lampowych 🥴
Może jakiś odcinek na temat dobierania elementów w audio
8:13 coś tu nie tak z regułą prawej dłoni.
Oba koraliki wyłamują mi palce do wierzchu dłoni?
Chyba że elektrony płyną w przeciwnym kierunku niż prąd?
Dokładnie tak.
Na tych rysuneczkach jest pokazany kierunek przepływu elektronów.
W elektrotechnice, elektronice przyjęto, że kierunek prądu jest odwrotny do kierunku płynięcia elektronów.
Było powiedzenie: prąd płynie od plusa do minusa a elektrony odwrotnie.
Dzięki Jacku
@@Dariusz_K44 😀
fajna ta seria
bylo by fajnie jakbys mogl nagrac film opisujacy procesory i architekture w bardziej dokladny i precyzyjny sposob niz kiedys
:3
👍🏻👍🏻
a w 7:80 na rysunku te koraliki nie mają odwrotnie strzałek? nie pasuje mi to.
Regula prawej dloni odnosi sie do umownego kierunku przeplywu pradu, a na tym rysunku jest to kierunek przeplywu elektronow (electron current).
7:44 Trochę to nie jest jak reguła prawej dłoni. Jeśli prąd płynie w prawo to linie pola powinny mieć wektor w dół, a nie do góry. Tak?
też na początku mi coś nie pasowało, ale potem dostrzegłem, że na diagramie przedstawiony jest kierunek przepływu elektronów. Reguła prawej dłoni ma zastosowanie dla umownego kierunku przepływu prądu (od "+" do "-"), który jest skierowany przeciwnie.
Tak, masz rację, teraz widzę.
Dziergana pamięć ram ... ciekawy wynalazek
Deja vu!
👍👍😁
😀
Nie ulotność tej pamięci ocaliła zdrowie psychiczne wielu programistów, którzy wprowadzali programy z konsoli oraz wielu, którzy musieli debugować problemy.
Na rynku we Wrocławiu powinien stanąć pomnik szacunku dla pań , które pracowały przy produkcji tych pamięci.
+
Jedyne co z tego zrozumiałem to warstwy, ogry mają warstwy
Kiedyś to było... Nokia 32-10 włączała się w 5 sekund, a teraz tyle giga pamięci i czekaj pół minuty na szajsfona...
Ooo apoloooo
Czyli wyższością tej pamięci nad aktualnymi jest prawdopodobnie nieskończona ilość cyklów zapisu i odczytu. Pendrive lub dysk SSD zrobiony z tego typu pamięci prawdopodobnie nigdy by się nie zepsuł. Ciekaw jestem jak wygląda trwałość tego namagnesowania? Czy nie ulega ona samoczynnemu rozmagnesowaniu?
Oczywiscie ze ulega rozmagnesowaniu jak kazdy magnes.
Ale te pameci byly RAMEM a nie pamiecia masowa.
W sumie to to taki pornhub dla innych inaczej :) A ja jak zawsze oglądam z pifkiem w ręku i szanuję za wiedzę :)
1mb to 8 000 000 bitów......koralików wooooo
Takie pamięci funkcjonują jeszcze w niektórych polskich samolotach myśliwskich ;)
...nie
Ja takie widziałem na własne oczy, ale były nie płaskie lecz ciekawostka .... W formie sześcianu. Inna sprawa, w labach pracują też nad MRAM, raki RAM ale pamiętający domeną magnetyczną a nie kondensatorem. Niestety z labu to nie wyszło ☹️
Co? Memrystory mamy juz od dawna ( mram ) intelowskie pamieci opthane ( SSD na m2 ) sa przykladem .
@@mirek190 to nie tak do końca memrystory. Intel to wycofuje, bo postawił na wielkie monolity i jest fatalny uzysk. Czekamy na innego producenta, bo to było technologicznie znacznie lepsze od flash.
@@grzegorzszyszo7548 Co nie zmienia faktu że to memrystory a że drogie i mało pojemne w stosunku do tradycyjnych już tanich jak barszcz flash to inna historia 😅
No i intel się wycofuje bo drogie i słabo się sprzedają ..
Te SSD opthane są używane jako szybki bufor między RAM a zwykłym dyskiem SSD flash .
Dzisiaj to już mało sensowne bo SSD spokojnie mają 7GB/s w zapisie i odczycie ale opthane mają mega żywotność i chyba czasy dostępu do danych prawie na poziomie pamięci RAM .
@@mirek190 one były bardzo pojemne. Tyle że te konsumenckie to były odpady.
Odcinek nr 256 proponuję nazwać FF i poświęcić systemowi seksadecymalnemu (tak, jest takie coś).
Nie spodziewaj się. To jest porządny kanał.
@@xx-wm1ddi dlatego proponuję temat z zakresu elektroniki bardzo antycznej a konkretniej z czasów komputerów lampowych np Bendix G15.
Ten system nazywa się "heksadecymalny" i jest w powszechnym użyciu po dziś dzień.
Poza tym, 0xFF to raczej 255, a nie 256 :D
@@FatalBombCRVNie mówię o heksadecymalnym. To jest inny. Też z szesnastoma liczbami ale o trochę innej konstrukcji. Już dawno nieużywany. Rodowód sięga jeszcze teleksów.
@@ukaszrutkowski8368 Nie ma czegoś takiego jak system seksadecymalny. Nie wiem kto Ci takich rzeczy nagadał, albo gdzie się o tym naczytałeś. A jeśli już by był, to byłby synonimem systemu heksadecymalnego.
W wojsku;😅
No cóż , sposób wykładu na temat pamięci pominę , chociaż odnoszę wrażenie że nie dla osoby nie siedzącej w temacie , a dla siedzące wykład zbyteczny, ale nie o tym, bo z tego co widzę , to na tych dwóch koralikach ferrytowych pomylone kierunki namagnesowania w stosunku do kierunku prądu, no chyba, że jest to kierunek przepływu elektronów tak jak jest właściwie opisane , czyli prąd płynie przeciwnie jak zaznaczona strzałka! No ale z wykładu to nie wynika! Ale to tak na marginesie!
Pomyslcie z jakiego gowna ci inzynierowie musieli sie wykopac, zeby teraz baby mogly udawac programistki
Pan z kanału mera 400 prezentował działające banki pamięci ferrytowej @MERA400