ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 9 มี.ค. 2019
- ย้อนกลับไปในราวพุทธศตวรรษที่ 12 - 17 ช่วงเวลาก่อนที่อาณาจักรล้านนาจะปรากฏเป็นนครรัฐที่ยิ่งใหญ่ในภาคเหนือของไทยในอดีต มีอาณาจักรแห่งหนึ่งนามว่าหริภุญชัย ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำปิง บริเวณจังหวัดลำพูนยุคปัจจุบัน หลายตำนานเล่าขานไว้ว่าเมืองหริภุญชัยเป็นแหล่งกำเนิดอารยธรรมที่มีอิทธิพลต่อนครรัฐน้อยใหญ่ในภาคเหนือมากมาย อันรวมไปถึงอาณาจักรล้านนา ทั้งเรื่องของรูปแบบศิลปะ แนวคิดการปกครอง และผู้คนที่สืบเชื้อสายต่อกันมา ตำนานเหล่านี้อาจไม่ได้เป็นเพียงแค่เรื่องมุขปาฐะ เพราะร่องรอยของอารยธรรมเหล่านั้นยังคงปรากฏให้เราได้เห็นอยู่มาจนทุกวันนี้
ในตอนนี้ Spirit of Asia เดินทางตามรอยประวัติศาสตร์แห่งอารายธรรมหริภุญชัย ตั้งแต่อำเภอเมืองลำพูน สู่พื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ที่มีประวัติศาสตร์และหลักฐานเชื่อมโยงกัน โดยเราได้พบทั้งข้อมูลประวัติศาสตร์ โบราณสถาน โบราณวัตถุ และผู้คนที่สืบทอดวิถีชีวิตมาจากอาณาจักรนี้มายาวนานมากกว่า 1,000 ปี
ติดตามชมรายการ Spirit of Asia ตอน หริภุญชัย มหาอาณาจักรแห่งลุ่มน้ำปิง วันอาทิตย์ที่ 10 มี.ค. 62 เวลา 16.30 น. รับชมย้อนหลังทาง www.thaipbs.or.th/SpiritofAsia
-------------------------------------------------------
กด Subscribe
ติดตามรายการดีๆของช่อง ได้ที่ : goo.gl/hdy2ye
และ ติดตามไทยพีบีเอสออนไลน์ ได้ที่
Website : www.thaipbs.or.th
Facebook : www. ThaiPBSFan
Twitter : / thaipbs
Instagram : / thaipbs
Google Plus : www.thaipbs.or.th/GooglePlus
LINE : bit.ly/2GtS44i
TH-cam : / thaipbs - บันเทิง
เป็นวัดที่งดงามมากค่ะ ส่วนใหญวัดแถวภาคเหนืองดงามมากค่ะ
เราไปลำพูนเมื่อสัปดาห์ก่อน ก่อนไปดูช่องนี้ได้ข้อมูลดีมากค่ะ ติดตาม
ลำพูน เมืองน้อยน่ารัก อยากไปอีกจัง
เคยไปเที่ยว 10 ปีที่แล้ว ทำให้ทราบอีกมุมหนึ่งของลำพูนที่ไม่เคยเห็น
สุดยอดสารคดีครับ ผมลูกหลานหริภุญชัย
ลูกหลานหริภุญไชย.เหมื่อนกันค่ะ.คนล่ะปู่นจ้าว💞
ขอขอบคุณครับ
ชอบสารคดีแนวนี้ครับ
ชื่นชอบรายการนี้มากๆ ค่ะ
ชอบสารคดีแบบนี้....!!!!!
ชอบผ้าไหมลำพูนมาก 👍
รักเมืองนี้
ขอขอบคุณจากหัวใจค่ะที่ทำสารคดีนี้
คิดถึงบ้านเลย
อ.ประยนต์ เคยเรียนกะอาจารย์ค่ะ สมัยอาจารย์สอนอยู่ รร ส่วนบุญ ดีใจจัง
ใช่ อ.ประยนต์ ที่มาบวชอยูที่คณะสะดือเมืองมั้ยครับ แกมาบวชหลังเกษียณ ซึ่งแกก็สอนที่ส่วนบุญเหมือนกัน ส่วนผมก็ยังทันได้เรียนกับอาจารย์อยู่ช่วงหนึ่ง
♡♡♡♡ชอบครับ♡♡♡♡
ผมเคยเห็นผีทหารพ่อขุนมังรายที่คุ้มพญาเม็งราย จ.เชียงรายครับเมื่อสี่สิบปีที่แล้วมา
ขอบคุณรายการ Spirit of Asia มากค่ะ ได้ความรู้ สาระมากๆ
น่าร้าก
คนลำพูนงาม.แต๊ๆๆ
แม่น้ำที่ไหลผ่านตัวเมืองหริภุญชัย(ลำพูน)คือแม่น้ำกวง แม่น้ำกวงไหลไปลงแม่น้ำปิงที่ด้านใต้ตัวเมืองลำพูนเขตตำบลปากบ่อง อำเภอป่าซาง
ส่วนแม่น้ำปิงไหลผ่านจังหวัดลำพูนตรงเขตแดนระหว่างจังหวัดเชียงใหม่กับจังหวัดลำพูน
๒๔.ดีมากครับ นี่คือมรดกวัฒนธรรมอันทรงคุณค่ามหาศาลยิ่งนักครับ บรรพบุรุษของไทยในอดีตได้เฝ้าทำนุบำรุงไว้อย่างดีเยี่ยม ควรค่าแก่การอนุรักษณ์และรักษาไว้ให้ดำรงคงอยู่ตลอดกาลครับ👏👏👏👏👏👍👍👍👍👍💖💖💖💖💖
ของล้านนาไม่ใช่ของไทย
@@user-tt5ni8mb2m ใช่ครับ แต่ก่อนคืออาณาจักรล้านนา เดี๋ยวนี้คือสยามหรือประเทศไทยครับ😎😎😎😎😎
อาณาจักรหริภุญชัย เป็นของชาวมอญ
i love mon iam mon from myanmar
ขออนุญาตนำคลิปไปสอนเด็กครับ
ตำรวจถ้าทำผิดจริงเป็นภัยต่อสภาพแล้วสิ่งแวดล้องจริงขอตู้คอนเทเนอร์
ถ้าผิดไม่น่าให้อภัยและขออำนาจศาลโลกพิจราณาถ้ากจหมายไม่มีในหมู่นี้เอมจะจัดการเองปากมากจะยาว...
อย่าปฏิเสธหรือเข้าข้างตัวเองเลยครับ...อาณาจักรหริภุญชัยคืออาณาจักรของคนมอญทวาราวดีที่นับถือพระพุทธศาสนาครับ.....คู่ขนานกับอาณาจักรโยนกนาคาพันธ์ที่เวียงเชียงแสน
🙏
ดูมาตลอด10กว่าปีลพ
ขอบคุณมากนะคะที่รักษาอัตลักษ์ไว้ได้
ขอบคุณครับ ผมชาวลำพูนครับ
เขมร มอญ นับเลขเหมือนกัน เคยไปศึกษาดูงานโรงเรียนเขมร ใกล้ปราสาทนครวัด นครทม ครูใหญ่ใส่เสื้อยืดพูดภาษาสำเนียงมอญ มีครูรูปร่างหน้าตาคล้ายอินเดีย คล้ายลาว คล้ายไทย
❤️👍หละปูนจ้าว คนลำพูนจ้าว
ส่วนมากคนลำพูน จะพูดคำยองค่ะ ดิฉันก็พูดยองค่ะ
@@kampholjariyarak ก็คือคนไทยยองจ้าว
@@kampholjariyarak ที่จริงคนยองก็คือคนไทลื้อครับ เพียงแต่ว่าอพยพมาจากเมืองยองปัจจุบันอยู่ในประเทศพม่าเลยเรียกตนเองว่าคนยอง
@@kampholjariyarak ชาวยอง ก็คือ ชาวไทลื้อ ที่ถูกกวาดต้อนมาจากเมืองยองในพม่า มาในสมัย เจ้ากาวิละ ยุคเก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง มาอยู่ลำพูนก็เลยเรียกว่า คนยอง
Natty Smile ไม่ใช่ค่ะ มาจากสิบสองปันนาก่อน สิบสองปันนาก็มีเมืองยอง พากันอพยพมายุคพระเจ้ากาวิละ บางกลุ่มก็มาไม่ถึงจึงตั้งรกรากอยู่ที่เชียงตุงและตั้งชื่อเมืองในเชียงตุงว่า เมืองยอง เพื่อนึกถึงบ้านเมืองที่จากมาจากสิบสองปันนา กลุ่มที่มาถึงก็มาตั้งงรกรากแถบทางภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ลำพูนก็จะเยอะหน่อย
@@lileelek7435 เป็นความรู้ที่น่าศึกษาต่อ ขอบคุณครับ
สาธุครับ
จริงๆแล้ว แคว้นหริภุญชัยก็เกิดขึ้นรุ่นๆเดียวกันกับแคว้นโยนกเชียงแสน ทั้งสองแคว้นมีปฏิสัมพันธ์กันอย่างไรบ้างครับ เช่น มีศึกสงคราม
ผมลูกหลานเจ้าแม่จามเทวี ลูกหลานคนเม็งหนองครอบครับ
ให้ความรู้ในยุค_สมัยนั้นได้ดีมากครับ_ลูกหลานชาวล้านนา
ลุ่มน้ำกวงไม่ใช่น้ำปิง❤❤🎉🎉
สมัยก่อนสายหลักเป็นน้ำปิงถูกแล้วครับ เมื่อก่อนนั่นไม่มีเชียงใหม่ มีแค่หริภุญชัย
รูปเขตเมืองลำพูนเป็นรูปหอยสังข์
ธิดาขอมมั่งคับ..ได้ยินว่าธิดามอญ
เป็นธิดามอญครับ เพราะละโว้ สมัยต้น พุทธศตวรรษที่ 13 ยังเป็นมอญ ทวารวดี
ส่วนขอมพึ่งเข้ามาทีหลังประมาณพุทธศตวรรษที่ 16 นี่เองครับ ศิลาจารึก 7 หลัก ที่ขุดค้นพบในลำพูน ก็ใช้เป็นภาษามอญโบราณ
ไม่ใช่ครับ ตาประวัติศาตร์ละโว้เป็นขอมครับดูได้จากตอนไปตีสุโขทัย ก็เรียกขอม คือลพบุรีปัจจุบัน มอญเพิ่งหนีพม่าเข้ามาเมื่อสมัยอยุธยา ครับ แต่ฝรั่งชอบยกลุ่มน้ำเจ้าพระยาให้มอญ แต่ข้อมูลฝรั่งไม่น่าเชื่อถือ
ขอมดำดินไปจากเมืองละโว้ไปตีสุโขทัยใช่ป่าว_แค่ถาม
หล่ะปูน ครับ
ควรอ่านตามป้าย ว่า ปู่แสะ ย่าแสะ มิใช่ ปู่แซะ ย่าแซะ
พระรอดเมืองลำพูน
ขอเสียงคนอิศรามหน่อยเร็ว👇👇👇
ไค่เป็นเขยอิสลามคับ
ผมเชื้อสาย ลัวะ ครับ ผมอยู่บ้านดงไฟไหม้ อ.สันป่าตอง ครับ (แค่อยากบอก)
อ้ายกะเขยสันป่าตอง แค่ไค่บอกเหมือนกั๋น555
@@user-bf2mv2sc8k แน่นอนแต้แต้ 555
อ้าวแต่เดิมแถบนี้ไม่ใช่คนล้านนาเหรอ ครับ
มาทีหลังครับ
ลัวะอยู่มาก่อนคนไตล้านนาครับ ลัวะมีความเกี่ยวข้องกับมอญ-เขมร
บ้านผมอยู่ลำพูน แถวบ้านผมก็มีชื่อ เมืองก๊ะ เช่นนาเมืองก๊ะ บ่อเมืองก๊ะ แต่เหลือแต่ชื่อนะคับไม่รู้มีตำนานเก่าแก่ที่เกี่ยวข้องกันรู้ป่าว
ไม่รู้เรื่อง
อยู่ตรงไหนผ่องครับ นาเมืองก๊ะกับบ่อเมืองก๊ะ
อยู่ก่อนจะถึงกาดนัดวันติ๊ด บ้านป่าเป้านาแถวนั้นคนแก่คนเฒ่าเปิ๋นฮ้องนาเหมืองก๊ะ
ขออนุญาตใช้คลิปในการจัดการเรียนการสอนนะคะ
ขอสอบถามผู้รู้หรือคนท้องที่หน่อยค่ะ คำว่า หริภุญชัย นี้ ในที่ลำพูนเองออกเสียงอย่างไรคะ ออกเสียงเป็น หะ-ริ หรือ หะ-หริ คะ เพื่อตอบคำถามเด็ก ๆ ค่ะ
คำนี้เป็นคำบาลี
มาจาก หริ = ผลสมอ
ต้องอ่านว่า หะ - ริ
ต้นบรรพบุรุษพระไชฐาเข้าเมีองหลวงพระบาง
เขียนผิดครับต้อง หริภุญไชย
ชื่อเมืองสมัยก่อนไพรเราะกว่าชื่อเมืองปัขุบัน
ชอบเรื่องราวมากค่ะรวมทั้งดนตรีที่ใช้ประกอบเพราะมากฟังเพลินและมีความสุขค่ะ
ฝั่งริมน้ำกวงครับ ไม่ใช่น้ำปิง
😀😃😄😄
หริภุณชัยมีเศษฐกิจยังไงบ้างหรอครับ
😀😀😀😀
ว่ากันไป ปวดหัว
ทำไมได้ยินเป็นธิดามอญ เท่าที่ได้เคยอ่านท่านเป็นธิดาที่เมืองละโว้ ก็น่าจะเป็นขอมไม่ใช่มอญ...ส่วนขอมกับเขมรนี้พวกเดียวกันไหมไม่รู้ แต่มอญกับเขมรก็สายพันธฺุ์ภาษาเดียวกัน ส่วนขอมละโว้ เกี่ยวข้องแค่ไหนกับเขมร-มอญไหม อันนี้ก็ไม่รู้ ยังไม่ข้อสรุปจริงทางประวัติศาสตร์
คนดังเดิมที่อยู่ลำพูนส่วนหนึ่งก็คือมอญไง ก็ถูกแล้ว พระนางจามเทวีก็ไม่ใช่คนมอญ ท่านได้ถูกเชิญมาจากเมืองละโว้มาปกครองเมืองลำพูนไง พระนางจามเทวีไม่ได้มีเชื้อสายมอญ แต่พวกมอญก็คือให้ความเคารพในฐานะแม่เมือง เท่าทีดูมายังไม่ได้ยินนะว่าสารคดีเค้าบอกเป็นธิดามอญ
@@lileelek7435 จามเทวีเป็นคนมอญแท่ฯครับ
หลายท่านเข้าใจว่าละโว้เป็นขอม ละโว้เป็นอาณาจักรต่อจากทวาราวดี ราวพ.ศ.ที่13-18จากหลักฐานที่พบเข้าใจว่าเป็นมอญ พศ.ที่13 ละโว้ส่งพระนางจามเทวีขึ้นไปรวบรวมมอญตอนเหนือตั้งเป็นอาณาจักรหริภุญชัย ก่อนไทสิบสองปันนา อพยพลงมาตั้งอาณาจักรลา้นนา พศ.ที่ 16_18 ขอมฟูนันแผ่อำนาจเข้ามาปกครองละโว้ สร้างศาสนสถานเป็นศูนย์กลางอำนาจคือพระปรางค์สามยอดแผ่อำนาจลงทางใต้ และขึ้นเหนือถึงสุโขทัยและล้านนา
เดิมทีลำพูนมีมอญเยอะครับ ก่อนชาวไทยวน ไทลื้อ ไทยองจะอพยพตามกันมาช่วงล้านนาสร้างฐานอาณาจักรทุกวันนี้ก็มีหมู่บ้านมอญใหญ่ๆ หลายหมู่บ้าน แต่จริงๆ ก็ผสมปนเปไปทุกเผ่าพันธ์แล้ว กลายเป็นคนลำพูน หรือ คนล้านนา โดยสมบูณร์
@@narachaimk007 มีผู้สุ่มตัวอย่างชาวลำพูน ลำปาง พบว่ามี DNA แบบมอญ
แหม ไม่พูดถึงชาวยองเลยนะ ถึงจะไม่ใช่คนพื้นเพดังเดิมของเมืองลำพูน แต่ชาวยองคิดเป็นเปอร์เซ็นนี่เยอะที่สุดในลำพูนนะ เยอะกว่ามอญ เยอะกว่าลัวะ
SAD LOY โง่ละอย่ามาอวดฉลาด มึงรู้ไหม คนลำพูนทั้งจังหวัดเกือบร้อบเปอร์เซ็นเค้าเป็นคนยอง ถึงสารคดีจะพูดถึงเมืองหริภุญชัยพูดถึงชนชาติที่อยู่ก่อน แต่โดยการนับเชื้อชาติมาแต่ละช่วงเวลา ควรจะบอกและใส่ไปว่าชนชาติไหนบ้างที่มาอยู่ในเมืองลำพูนแล้วบ้าง เพื่อความกระจ่ายในการเรียนรู้ในเชิงวิชาการ ประวัติศาส เข้าใจไหมไอ้ควายสะตวง อีกอย่างมึงไม่ใช่คนลำพูน มึงอย่ามาสาระแนสู่รู้ให้มากนัก อยู่ลำปางเก็บขี้ม้ากินไปเหอะ อย่างน้อยก็เป็นประโยชน์ต่อบ้านเมืองมึง บ้านเมืองจะได้สะอาดเพราะมึงเก็บขี้ม้าไปกิน 5555555555555555555 ไอ้เหี้ยยยย
@@lileelek7435 ไม่รู้นะว่าก่อนหน้านั้นทะเลาะอะไรกันมา555
แต่คนลำพูนเป็นยองเกือบร้อย% เยอะไปรึเปล่า ให้เต็มที่ไม่เกิน60% ถ้ามีเยอะขนาดนั้นตอนผมเรียนจักรคำคงพูดยองกันหมดแล้ว ก็เห็นส่วนมากอู้คำเมืองกัน แต่จะได้ยินคำยองตอนเฉพาะที่ยองคุยกันเองเท่านั้น
@@lileelek7435 พูดจาน่าเกลียดมาก คนลำปางไปสร้างความเจ็บซ้ำน้ำใจอะไรให้คุณ ถึงมาดูหมิ่นชาวลำปางแบบนี้ แย่มาก
@@user-hs9uw7hp1b บางคนบอก90% แต่บางคนบอกน้อยกว่านั้น มีหลายบ้านเป็น โยน/ยวน(เรียกตัวเองเป็นลาว พูดสำเนียงลำปาง) เช่นบ้านป่าสัก เหมืองง่า บ้านแป้น บ้านกลาง บ้านม้า ส่วนที่เป็นคน มอญ/ชุมชนและวัดมอญ อยู่ชานเมืองทางตะวันตก คนยาง(กะเหรี่ยง) อยู่ทางทิศใต้ คนลั้วะ กระจายรอบๆ
@@user-hs9uw7hp1b ยองเคลื่อนย้ายมาทีหลังคับ
ฉันเป็น พูดลาว อยู่แม่สารบ้านตองจะ
มาละโว้ ทำไมถึงเป็นมอญล่ะครับ ทำไมไม่เป็นขอม เป็นไทย หรือละโว้เป็นมอญ สงสัยจริงๆ
คนมอญอสายอยู่มาก้อนครับ
@@mittarmon5378 อ้อ มาจากทวาราวดี ใช่ไม๊ครับ
@@saijainaturefarm6880 ใช่ครับ
@@prevailingwudd ทุกวันนี้คนมอญยังอยู่ครับ
ละโว้เป็นขอม ครับศึกษาได้จากเอกสารของจิตรภูมิศักดิ์ประศาสตร์หลายเล่มก็บอกว่าละโว้คือจอม ไม่เคยได้ยินละโว้เป็นมอญ ตลกดี
ละโว้เป็นขอมช่วง พุ.ศ.1500 จนถึงสุโขทัยครับ แต่ก่อนหน้านั้นยุคต้นทราวดี- พ.ศ.1500 เป็นดินแดนของชาวมอญ แล้วประมาณ พ.ศ.1900 ก็กลายเป็นไทละ ทางรายการเขาอภิบายถูงต้องแล้วครับที่พระนางจามเทวีเป็นมอญ เพราะอยู่ประมาณช่วง พ.ศ.1200
งี้ ละโว้ก็ต้องเก่าแก่กว่าหริภุญไชยใช่ไหมครับ
ไม่
หริภุญชัยเป็นเมืองที่ขอมสร้างขึ้นไว้เก็บส่วยทางตอนเหนือ แน่นอนที่ว่า การค้า สินค้า การจับจ่ายใช้สอย เศรษฐกิจย่อมดีกว่าเมืองอื่นๆในย่านใกล้เคียง ผู้คนต้องมากกว่า มีงานมีกิจกรรมมากกว่า พระนางจามเทวีเป็นธิดากษัตริย์ขอมละโว้ถูกส่งมาปกครองเป็นพระองค์แรก สุโขทัยเป็นอีกเมืองหนึ่งที่คึกคักไม่แพ้กันเพราะเป็นแหล่งรวบรวมส่วยส่งขอมเช่นกัน บางประวัติบอกว่าพ่อขุนศรีอินทราทิตย์เป็นหัวหน้าเก็บส่วย ทั้งสองเมืองเก็บส่วยส่งมายังละโว้