आजको पोट कास्ट मेरो लागि धेरै लाभदायक मान्छु। Specially हामी दार्जिलिङ को किराती हरुको निम्ति। यता तिर को हामी हरूलाई आफ्नो इतिहास के हो , भन्ने बारेमा हामी धेरैलाई थाहाँ छैन। भाषा संस्कृति हाम्रो के हो भनेर जान्ने महानुभावहरु हाम्रो सामाजमा धेरै कम्ती छन्। इच्छा नभएर होइन तर नजानेर हाम्रो मान्छेहरू पछी परि रहेका छौ यतातिर । जान्ने बुझ्ने महानुभावहरु ले हामी लाई बाटो देखाउनु पर्यो बिन्ती 🙏🙏🙏
To some extent u r right. Darjeeling ya nepal bahiraka rai haruko dherai birasat le gheriaraka chhan. Jo gaon ghar, khasmahal busty, tea garden tira basobas gardai aayekaharuma ahilevanda 30, 40 barshasamma ali ali afno sanskar sambandhi thorai thorai ghyan thiyo - pitra garne (udhauli/ubhauli) garne samma. Aba ta ti sanskar bachaune papa-ama, tippa timma, papa sibe mama simma haru chhainan bitisake, aba kasle beda uthaune ? thahai chhaina. Ho yada kada holan ahile pani beda thamera baseka (ti dhanya chhan). Ahileka yuwaharu afna dainikiko bandobasta garnai mushkil parisake (how to survive ?). Ali ali vayeka gyan pani aba metiyera jadaichhan. Vivah, chhewar, pasni ra hamra anti sanskar garne bijuwa/dhami pani pauna chhadisake. ani kasari hami hamro sanskar/sanskriti bachla, sochaniya vaisake. Hamra santatika future nishchit chhaina.
@@premrai1594 यहाँ तिर किराती भन्दा खाली राइ मात्र सम्झिन्छ, तर यहाँ इतिहास बारे धेरै कुरा भनिएको छ, सुरू देखि अन्त सम्म हेर्दा। जे भए पनि सबैको भलो होस।।
भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
राय लिम्बू किराती होइनन्, सिचुवानबाट आएका शरणार्थी हुन् : इतिहासले देखाउँछ कि राय र लिम्बू समुदायहरू मूलत: सिचुवान क्षेत्रबाट आएका शरणार्थी हुन्। ७ औं शताब्दीमा यी समूहहरू मंगोलियाबाट सिचुवान क्षेत्रमा पुगे। १३ औं शताब्दीमा, मंगोल आक्रमणहरूबाट बच्न यी समूहहरू उत्तर तिब्बततिर भागे। १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर, तिब्बतमा भएको जातीय उथलपुथलका कारण, यी समूहहरू नेपाल र सिक्किमतिर शरणार्थीका रूपमा प्रवेश गरे। यसरी, यी समूहहरूको नेपालमा प्रवेश आदिवासी मान्यताका मापदण्डहरू अन्तर्गत ऐतिहासिक निरन्तरतामा अट्दैन। भिल: पूर्वी नेपालका वास्तविक किरातीहरू: भिल समुदायलाई पूर्वी नेपालको वास्तविक किराती मानिन्छ। जब राय र लिम्बूहरू १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर सिचुवानबाट शरणार्थीका रूपमा नेपाल आए, उनीहरूले भिल समुदायमाथि नरसंहार गरे। यस कारण, भिलहरू पूर्वी नेपालबाट बंगालतिर भाग्न बाध्य भए, जहाँ पहिले नै धेरै भिलहरू बसेका थिए। यसले देखाउँछ कि राय र लिम्बूहरू शरणार्थी हुन्, र तिनीहरूको आदिवासी मान्यता गलत छ। दोषपूर्ण आदिवासी मान्यता मापदण्डहरू: नेपालमा आदिवासी मान्यता प्राप्त गर्नका लागि नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ (NEFIN) र सरकारले अपनाएका मापदण्डहरूमा केही दोषहरू छन्। यी मापदण्डहरूले राय र लिम्बू समुदायहरूलाई कसरी अन्यायपूर्ण रूपमा आदिवासी मान्यता दिलाएका छन् भन्ने कुरालाई निम्न बुँदाहरूले स्पष्ट पार्छन्: १. ऐतिहासिक निरन्तरता: राय र लिम्बू समुदायहरूको नेपालमा ऐतिहासिक उपस्थिति सिचुवानबाट शरणार्थीका रूपमा आएका कारण मात्र भएकोले, उनीहरूको ऐतिहासिक निरन्तरता दावी कमजोर छ। तथापि, मापदण्डहरूको अस्पष्टताले गर्दा, यी समूहहरूलाई पनि आदिवासी मान्यता प्राप्त गर्न अनुमति दिएको छ। २. विशिष्ट भाषा: राय र लिम्बूहरूको आफ्नै भाषा छ, जुन विशिष्ट भाषाको मापदण्ड पूरा गर्छ। तर यो भाषा सिचुवानको सांस्कृतिक प्रभाव भएको हुन सक्छ, जसले गर्दा यो आदिवासी भाषा मान्न उपयुक्त छैन। ३. विशिष्ट संस्कृति र परम्परा: राय र लिम्बूहरूले सिचुवानबाट ल्याएका सांस्कृतिक अभ्यासहरू र परम्पराहरूलाई सुरक्षित राखेका छन्। तर, यी परम्पराहरू नेपालका आदिवासी परम्पराहरू हुन् भन्ने कुरा पुष्टि हुँदैन। ४. आत्म-पहिचान: कुनै पनि समूहले आफूलाई विशिष्ट रूपमा आत्म-पहिचान गर्न सक्छ, तर यो अत्यन्त व्यक्तिपरक मापदण्ड हो। राय र लिम्बूहरूले आफूलाई किरातीको रूपमा आत्म-पहिचान गरेका छन्, तर उनीहरूको वास्तविक उत्पत्ति सिचुवानमा रहेकोले यो आत्म-पहिचानको दावी कमजोर छ। ५. भौगोलिक पृथकता: राय र लिम्बूहरूले केही हदसम्म भौगोलिक पृथकतामा रहेर बसोबास गरेका छन्। तथापि, यो पृथकता नेपालमा आएको शरणार्थी स्थितिको परिणाम हो, न कि आदिवासी मापदण्ड अनुसार।
तिमेरू जस्ता झुसे हरूको हुटहुटी किन एति सारो तिब्र रूपमा फैलिराछ भन्ने पनि हाम्ले बुझिराखेका छौं नि काठा😂😂😂😂😂 सत्य कुरा नपचाउने र सत्य स्विकार्न नसक्ने त तिमेरू को जिन नै हो त्यो पनि थाहा छ त झुसे 😂😂😂😂😂
कसरी शरणार्थी राय, लिम्बूहरू किरात बने: राय र लिम्बू समुदायहरूको इतिहास शरणार्थीको रूपमा सुरु भएको हो, तर उनीहरूले आफ्नो पहिचानलाई फेरि परिभाषित गरेर आफैंलाई किरातको रूपमा प्रस्तुत गरेका छन्। राय र लिम्बूहरूले विभिन्न समुदायहरूको स्क्रिप्ट, भाषा, पहिरन, र पहिचान चोरेर आफूलाई किरातको रूपमा स्थापीत गरे। सिचुवानबाट सुरु भएको यात्रा: राय र लिम्बूहरूको उत्पत्ति चीनको सिचुवान क्षेत्रबाट भएको हो। सातौं शताब्दीमा, यी समूहहरू मंगोलियाबाट सिचुवान क्षेत्रतिर आएका थिए। तिनीहरूले त्यहाँ आफ्नो अस्तित्व जोगाउन संघर्ष गरे। तेरौं शताब्दीमा मंगोल आक्रमणबाट बच्न यी समूहहरू उत्तर तिब्बततिर भागे। यो प्रवास कुनै सजिलो थिएन; यसले उनीहरूलाई विभिन्न सांस्कृतिक प्रभावहरूलाई आत्मसात गर्न बाध्य पार्यो। नेपाल र सिक्किममा शरण: १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर, तिब्बतमा भएको जातीय उथलपुथलका कारण यी समूहहरू नेपाल र सिक्किमतिर शरणार्थीका रूपमा प्रवेश गरे। नेपालमा उनीहरूलाई सेन राजाहरूले शरण दिए। सेन राजाहरूले पूर्वी नेपालमा तिनीहरूलाई बसोबास गर्न अनुमति दिए। सिक्किममा पनि, लेप्चा समुदायले उनीहरूलाई शरण दियो। तर यो शरण अवस्था लामो समयसम्म रहन सकेन। लिम्बूहरूमा शक्ति प्राप्त गर्ने लालसा देखियो र उनीहरूले सेन राजाहरूको हत्या गरे। यसको परिणामस्वरूप, गोरखाहरूले हस्तक्षेप गर्नुपर्यो र क्षेत्रमा पुनःशान्ति कायम गर्नुपर्यो।सांस्कृतिक चोखचोख र नयाँ पहिचानको निर्माण: राय र लिम्बूहरूले आफ्नो नयाँ ठेगानामा बसाइँ सरेपछि, तिनीहरूले आसपासका संस्कृतिहरूबाट तत्वहरू चोरेर आफ्नो पहिचानलाई पुनःपरिभाषित गरे। भोटिया लिपि: लिम्बूहरूले भोटिया लिपिबाट धेरै तत्वहरू लिएर आफ्नो लिपि विकास गरे। यसले तिनीहरूलाई अलग भाषिक पहिचान स्थापित गर्न मद्दत गर्यो, यद्यपि यो लिपिको जरा भोटिया संस्कृतिमा रहेको थियो। किरात उपाधि भिल समुदायबाट: "किरात" शब्द ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो। राय र लिम्बूहरूले यो उपाधि अपनाएर आफूलाई किरातको रूपमा पुनःब्राण्ड गरे। किरात पहिचानको यो चोखचोखले तिनीहरूलाई पुरानो र सम्मानित वंशको रूपमा प्रस्तुत गर्यो। राय थर दनुवार समुदायबाट: राय थर, जुन अहिले राय समुदायसँग सम्बन्धित छ, दनुवार समुदायबाट अपनाइएको मानिन्छ। यस थरलाई आत्मसात गरेर, रायहरूले आफूलाई अलग जातीय समूहको रूपमा स्थापीत गरे। गोरखाहरूको विश्वासघात र बेलायतीहरूको मनपर्ने:राय र लिम्बूहरूको इतिहास विश्वासघातको कथा हो। गोरखाहरूलाई धोका दिएर, तिनीहरूले सिक्किमका शरणदाताहरूको पनि विरोध गरे। तर, लिम्बूहरूले बेलायती उपनिवेशवादहरूसँग मिलेर आफ्नो शक्ति बलियो बनाए। लिम्बूहरूलाई बेलायतीहरूले गोर्खा सेनामा भर्ती गरे, जसले तिनीहरूको सैनिक शक्ति र राजनीतिक प्रभावलाई मजबुत बनायो। दार्जिलिङ र कालिम्पोङमा इतिहासको पुनःलेखन: बेलायतीहरूको संरक्षण पाएपछि, राय र लिम्बूहरूले दार्जिलिङ र कालिम्पोङ पहाडहरूमा आफ्नो इतिहासलाई पुनःलेखन गर्न थाले। तिनीहरूले आफूलाई मौलिक किरातका रूपमा प्रस्तुत गरे, जसले किरात उपाधिको वास्तविक उत्पत्तिलाई धुमिल बनायो। चेम्जोङको किरात पहिचानबारेको अनुसन्धानले राय र लिम्बूहरूको आधुनिक पहिचानलाई पुनः परिभाषित गर्यो। साथै, यो प्रयास सिक्किमको परम्परागत शक्तिहरूलाई कमजोर पार्न मद्दत गर्यो, जसले गर्दा सिक्किमको राजतन्त्रलाई कमजोर बनायो।
Haha..hasais serey Satya itihas suna garo vayo jasto xa aba dhilo chado kirati rai limbu haru feri afno itihas khojdaixan ra bujhdaixan Jasley garda timi haru jasto bhramanbadi soch bokera hijo jastai sasan sata afno haatma liyirakhna chahaney taparey haruko nid haram vako xa But we believe in co existence between us. Tara yesto hawa hawa manokalpit kura haru choi nagarum Vaii khyal khyal mai char inch vaney dialogue sunekai hola bichar chogey jatha
@prakashkumar-pp7kpkirat Hindu hoina ra we don't need that narrative. U should study how and why religion exist in every society even in bushman of Africa. Cause religion has some function that society needs for certain period. So understand and religion in general way ie why religion exist in every society but if u try to understand religion in particular way as Hindu kirat christian Muslim or many other u will end as boastful and bragging as our is best and we have all the answer. But we notice after some point every institution like religion or whatsoever cease to be govern society as whole and turn to be dysfunctional and replaced by more socially acceptable value. I have No hatred towards Hindu or any other
कसरी राई र लिम्बूले किरात पहिचान हाइज्याक गरे किरात शब्द नेपाल र भारतीय उपमहाद्वीपमा गहिरो ऐतिहासिक र सांस्कृतिक महत्त्व बोकेको छ। ऐतिहासिक रूपमा, किरात पहिचान भील समुदायसँग सम्बन्धित थियो, जो पूर्वी नेपालका प्राचीन बासिन्दा थिए। तर, समयक्रममा राई र लिम्बू समुदायहरूले यो पहिचानलाई अपहृत गरी, इतिहासलाई फेरबदल गर्दै आफूलाई किरातको रूपमा स्थापित गरेका छन्। यस निबन्धमा, हामी कसरी राई र लिम्बूले किरात पहिचान हाइज्याक गरे भन्ने कुरा, भीलहरूको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि र राई थरको शंकास्पद उत्पत्तिलाई उजागर गर्नेछौं। भीलहरू: वास्तविक किरातहरू भीलहरू, पूर्वी नेपाल र भारतका प्राचीन बासिन्दा, ऐतिहासिक रूपमा किरातको रूपमा चिनिन्थे। किरात पहिचान केवल एक नाम मात्र थिएन; यो भीलहरूको प्राचीन जरा, संस्कृति, र जीवनशैलीको प्रतिबिम्ब थियो। भीलहरू आफ्ना विशिष्ट परम्परा, भाषा, र संस्कृतिका लागि चिनिन्थे, जसले उनीहरूलाई वास्तविक किरातका रूपमा स्थापित गर्यो। उनीहरूको भूमिसँगको सम्बन्ध र गहिरो सांस्कृतिक अभ्यासले उनीहरूलाई किरात पहिचानका वास्तविक रक्षकका रूपमा प्रस्तुत गर्यो। राई र लिम्बू: ऐतिहासिक हाइज्याक भीलहरूको स्थापित किरात पहिचानका बावजुद, राई र लिम्बू समुदायहरू, जसले चीनको सिचुवान क्षेत्रबाट नेपालमा प्रवेश गरेका थिए, कहिल्यै पनि ऐतिहासिक रूपमा किरातका रूपमा मान्यता पाएका थिएनन्। उनीहरू १६ औं शताब्दीमा तिब्बतको जातीय द्वन्द्वबाट भागेर शरणार्थीका रूपमा नेपाल आइपुगेका थिए। समयक्रममा, यी समुदायहरूले नेपालमा आफ्नो आधार स्थापित गर्न किरात पहिचानलाई अपनाउन थाले। राई र लिम्बू समुदायहरूले इतिहासलाई पुनर्लेखन गर्दै, भीलहरूको योगदानलाई क्रमशः मेटाउन र आफूलाई किरातका रूपमा पुनःब्राण्ड गर्न थाले। यो पहिचान हाइज्याक ऐतिहासिक तथ्यहरूमा आधारित थिएन, तर सांस्कृतिक महत्त्वको दाबी गर्न र सामाजिक तथा राजनीतिक मान्यता प्राप्त गर्न गरिएको एउटा रणनीतिक कदम थियो। उनीहरूको किरात उपाधिको अपनत्वले उनीहरूलाई क्षेत्रमा पुरानो र सम्मानित वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्यो। राई थर: चोरिएको पहिचान यस पहिचान हाइज्याकको एक प्रमुख उदाहरण भनेको खम्बु र लिम्बू समुदायहरूले "राई" थरको अपनत्व हो। राई थर मूल रूपमा दनुवार समुदायसँग सम्बन्धित थियो, जो बिजयपुर साम्राज्यका शासक थिए। दनुवार समुदाय पूर्वी नेपालमा समृद्ध र प्रभावशाली थिए, जबसम्म खम्बु र लिम्बूले उनीहरूलाई विश्वासघात गरी मारेनन्। यो नरसंहार पछि बाँचेका दनुवारहरू जंगलमा भाग्न बाध्य भए, आफ्नो मातृभूमि छोडेर। यस दुखद घटनापछि, खम्बु र लिम्बूले राई थरलाई अपनाए, दनुवारहरूको विरासतलाई मेटाउँदै र आफूलाई यस उपाधिमा स्थापित गरे। यस पहिचान चोरीले खम्बु र लिम्बू समुदायहरूको झूटो किरात पहिचानलाई अझ सुदृढ गर्यो, जसले उनीहरूलाई नेपालमा सामाजिक र राजनीतिक रूपमा मान्यता दिलायो। भीलहरूलाई पूर्वी नेपालबाट विस्थापित गरियो: भीलहरू १४ औं शताब्दीमा पूर्वी नेपालका किरातका रूपमा चिनिन्थे। सेन राजाहरूले पनि भीलहरूलाई किरातका रूपमा उल्लेख गरेका थिए। तर, जब राई र लिम्बू समुदायहरू १५ औं शताब्दीको अन्त्यतिर सिचुवान क्षेत्रबाट तिब्बत हुँदै नेपालमा आए, भीलहरूलाई पूर्वी नेपालबाट विस्थापित हुन बाध्य गरियो। राई र लिम्बू समुदायहरूको आगमनले भीलहरूलाई असम र बंगालतिर पलायन गर्न बाध्य पार्यो, जसले गर्दा उनीहरूको प्राचीन किरात पहिचान कमजोर भयो। दार्जिलिङमा किरात पहिचानको दाबी: राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानको दाबीलाई अझ सुदृढ बनाउन १९०० दशकमा नयाँ रणनीति अपनाए। जब उनीहरू दार्जिलिङमा बेलायती सेनामा काम गरिरहेका थिए, लेप्चा भोटिया समुदायले उनीहरूलाई "विदेशी" को रूपमा लेबल गर्न थाले। यस विदेशी ट्यागबाट बच्न, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई अपनाए, जुन पहिलेदेखि नै भीलहरूको पहिचान थियो। उनीहरूको लागि, किरात पहिचान अपनाउनु केवल एक सांस्कृतिक दाबी मात्र थिएन; यो त उनीहरूको अस्तित्वको लागि लडाइँ थियो, जसले गर्दा उनीहरूलाई दार्जिलिङ र आसपासका क्षेत्रमा विदेशी ठानिने खतराबाट जोगिन मद्दत गर्यो। :
@@meseeamrai898 Bhil haru Kirat hun. Purbi nepal ma 1600 tira sichuwan bata rai limbu aaepachi uniharule bistari bhagera bengal tira migrate garna pareko thiyo. Sen Raja harule Bhil lai kirat bhanera mention gareko cha
lekhdai nalekhiyeko history ... jasle aayere j vanepani sahi hunxa ra? china bata eta aako vannu ko satta Nepal bata china pugeko vanna chai kina darauxan sabai?
कसरी किरात विचारधारा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले शरणार्थी राई लिम्बूहरूको हीनताबोधलाई मद्दत गर्छकिरात विचारधारा, जुन राई र लिम्बू समुदायहरूलाई एकसाथ बाँध्ने पहिचानको रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ, वास्तवमा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले यी समुदायहरूका सदस्यहरूमा रहेको हीनताबोधलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्छ। यस विचारधाराले उनीहरूको वास्तविक ऐतिहासिक र सांस्कृतिक जरा भन्दा परको एक काल्पनिक विगत निर्माण गरेर उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई बढाउने प्रयास गरेको छ।शरणार्थीको रूपमा नेपाल प्रवेश गरेका राई र लिम्बूहरूलाई एक समय विदेशीताको भान परेको थियो। उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा नेपालमा गहिरो नभएकोले, उनीहरूलाई आफ्नो पहिचान खोज्न कठिनाइ भयो। यसै कठिनाइको समाधानको रूपमा, किरात विचारधाराले एउटा नयाँ कथा निर्माण गर्यो-उनीहरूलाई प्राचीन किरातहरूका सन्तानको रूपमा चित्रित गरेर, जसले गर्दा उनीहरूको आत्म-सम्मान बढाउन मद्दत गर्यो।तर, यो विचारधारा तथ्यात्मक रूपमा गलत र सैद्धान्तिक रूपमा त्रुटिपूर्ण छ। किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूलाई नेपालका मौलिक बासिन्दा भनेर प्रचार गर्ने प्रयास गरे पनि, ऐतिहासिक प्रमाणहरूले यस दाबीलाई समर्थन गर्दैन। वास्तविक किरात पहिचान ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो, तर यो तथ्यलाई नकार्दै, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो रूपमा अपनाए।यो मिथकको अर्को ठूलो समस्या भनेको यसले शरणार्थी राई र लिम्बूहरूलाई गलत विश्वासमा राख्नु हो। किरात विचारधाराले उनीहरूलाई एक शक्तिशाली र पुरातन वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्दा, यसले उनीहरूलाई वास्तविक ऐतिहासिक ज्ञान र परिप्रेक्ष्यबाट टाढा राख्छ। साथै, यसले उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा खोज्ने वास्तविक प्रयासहरूलाई बाधा पुर्याउँछ।किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूमा रहेको हीनताबोधलाई क्षणिक रूपमा सम्बोधन गरे पनि, यसले उनीहरूलाई वास्तविकता बुझ्न र स्वीकार गर्नबाट बञ्चित गरिरहेको छ। यो विचारधाराले उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई अल्पकालिक रूपमा बढाउन सक्ला, तर दीर्घकालमा यसले उनीहरूलाई ऐतिहासिक सत्यबाट टाढा राख्छ र उनीहरूको सांस्कृतिक विकासलाई अवरोध पुर्याउँछ।
Khas malla ko kakre bihar tibetian le kabza garisakyo. Dullu durbar, gorkha durbar, bijaypur durbar sab kabza hune process ma chan. Saranarthi rai limbu le maukhik itihas bhanera khas , newar ko sabai itihas aafno banai sakyo
TImiharu kirat hoina. TImiharuko mundhum bhaneko Yakthung mundhum ho jun limbu ko ho. Iman Singh Chemjong le Bhutia ko sikkim kingdom dhalna matrai kirat dharma ra identity create gareka hun. Sirijunga ko badla lina bhutia haru sanga. Kirat bhaneko ta assam ra Bengal ko Bhil jati ho.
Thukka sala india ko tribal religion ko video herera yeha thulo kura garxas. Pahilae Mundhum padh ani Bhil jati ko padh ,similarity ra differences xa vani dimag laga. Tero manda buddhi ko lagi aarko information, religion vaneko faith ho jun failidai janxa. Kuani religion or culture huna ko lagi base Scripture lai maninxa. Nepal ma janmeko Gautam Buddha Tahiland ani thuprai country ko main religion xa, tero buddhi sanga debate garney ho vaney Gautam buddha Nepal ma janmeko nai haina khalko kura hunxa. Sirijunga script her pahilae kun chai script sanga milxa padh ,research gar . Thukka anpadh Gabar. Video her pahilae ,essence bujh k vanna khojheko xa vanera. Nepal ko beijat garxas gobar.
Talai lendup jaslai Sikkim kasari India lae kabja garyo vanney history thaha xaina tyehi thulo kura garxas. Huda huda nepali ko name rakhera propaganda failauna pani start garna thali sakyo yo Indian lae .
Kirati bhaneko Rai limbu hoina. Bhil jati ho. Kathmandu bata harepachi bhil samudaya purba nepal jancha ra pachi rai limbu china bata aaepachi bengal ra assam tira relocate bhako ho.
History padheko xas? Kunai research paper? Ki gayera reserach gareko xas cultural or socio-ethnic subject ma? India ko upsc ko video hereko xas hai, tyo pani xainas vaney Mahabharat pakkai hereko xas tyo pani India ma baneko. Sruti ra Smiriti padh pahilae 🤗, India ko perspective lae sochna thalis vaney, Nepal ko Sanatan Dharma ko barema tero dimag lae bujna tero 4 pusta lagxa sathi ..
भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
भाषाबिद डा. तारामणि राई वा अन्य कोहीलाई लिएर किराती स्थानहरुको नामहरु कसरी खस नेपालिकरण हुदै अप्रभंस भए, आदिवासिहरुमा त्यसको प्रभाब कस्तो पर्यो ? एउटा पोडकास्ट बनासनु होला
भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
यो Ravish patel ले खसलगायत विभिन्न आदिवासी जनजातिसँग सम्बन्धित भिडियोमा गलत र नकारात्मक टिप्पणी गरिरहेको छ । यो व्यक्तिले बुद्ध र किराँतको बारेमा नकारात्मक प्रचार गरिरहेको छ । यदि कुनै धर्म वा संस्कृतिसँग सम्बन्धित भिडियो छ भने, तपाइँ जता पनि यो व्यक्तिको नकारात्मक टिप्पणी हेर्न सक्नुहुन्छ।
Tah chai directly indian ho van baru. India bata parichalit agent ho vanera buji sakeko xam hami lae. Kahilae dharma ko name ma Nepal aayera sampradaya vadkauxas, kahilae history ko name ma vadaxaus.
@@Mr.Pandit-77 @mayasubba6868 शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे " गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो। बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। भीलहरूको इतिहास चोर्नु दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ। तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे। लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ। खसहरूको पोशाक चोर्नु राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ। राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू 1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ। 2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्। 3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो। 4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
महागुरु फाल्गुनन्दले नौं लाख किराँती भनेर भन्नुभएको छ। र ति नौं लाख किराँती मा को को पर्छन् होला त पाण्डे जि? नेपालका राई,लिम्बु,याक्खा,मगर,गुरूङ, तामाङ,सुनुवार,दनुवार,हायु,मेचे,कोचे,धिमाल, नेवार आदि मात्र पर्छन् होला त पाण्डे जि? सुनेको कुरा र युट्युवमा बनावटी हेरेको कुरालाई सत्य तथ्य मान्नु त भएन नि पाण्डे जि? तपाईलाई लाग्ला फेरी को हुन् यि महागुरु फाल्गुनन्द भन्ने चाहिँ। सामान्य भाषामा भन्दा र बुझ्दा महागुरु याक्थुङ लिम्बु कुलमा जन्मनुभई समाज सुधारक भई आफ्नो लिम्बु सन्तान बंशहरू जाँड रक्सी काटमार बलिभोग मा चुर्लुम्म डुबेको देखेर चिन्तित भई आफ्नो समुदायलाई अन्धकार बाट उज्यालो तर्फ लैजानको लागि युमा माङ (माङ भनेको भगवान) स्वयं महागुरुको शरिरमा बिराजमान भई कर्म गर्नुभएको व्यक्ति हो। युमा माङ भनेको चाहिँ को रहेछ भन्ने पनि लाग्ला तपाईलाई र त्यो स्वभाविक पनि हो। युमा माङ भनेको परमात्मा सृष्टिकर्ता को नारी स्वरूप हुन् युमा माङ। हाम्रो याक्थुङ लिम्बु समुदायमा परमात्मा सृष्टिकर्ता ले नारीको रूपमा युमा को स्वरूपमा दर्शन दिनुभयो, र पुरूषको रूपमा थेबा माङ को स्वरूपमा दर्शन दिनुभयो। गौण कुरा के हो भने हामी याक्थुङ लिम्बु समुदायले युमा थेबा भनेपनि, राईहरूले सुम्निमा पारूहाङ भनेपनि, आर्य समुदायका ले शिव पार्वती भनेपनि परमात्मा सृष्टिकर्ता भगवान एकै हुन् है चेतना भया। मुर्ख र घमण्डी हरूले मात्र हो फलानो भनेको काँहा फलानो हो भनेर तर्क गर्ने। गुगल र विकिपेडियामा दिएको सबै कुरा १००% सहि सत्य हो भनेर बुझ्नु पनि गलत हो किनकी ति सबै मान्छेले नै दिएको बिवरण न हो। सेवारो है पाण्डे जि 🙏
मुन्धुम: शरणार्थीहरूको कथा र आश्रयको खोजी: मुन्धुम, राई र लिम्बू समुदायहरूको पुरातन धर्मग्रन्थ हो, जसमा उनीहरूको उत्पत्ति, इतिहास र सांस्कृतिक कथा वर्णन गरिएको छ। यस मुन्धुममा, उनीहरूको उत्पत्तिस्थानबाट विस्थापित भई नयाँ ठाउँमा आश्रय खोज्ने संघर्षपूर्ण यात्राको कथा पाइन्छ। डीएनए परीक्षणहरूले लिम्बूहरूको शरीरमा उच्च मात्रामा मंगोलियाई डीएनए पाइएको छ, जसले उनीहरूको उत्पत्तिको प्रमाण प्रस्तुत गर्दछ। मुन्धुममा, राई र लिम्बूहरू आफ्नो उत्पत्तिस्थानलाई अत्यन्तै कठिन र कठोर भूमि भएको वर्णन गर्दछन्। उनीहरूलाई मंगोलियाई स्टेप्पेसमा उत्पत्ति भएको र त्यसपछि सिचुवानमा बसाइँ सरेको बताइन्छ। १३ औं शताब्दीमा मंगोलहरूको आक्रमणका कारण उनीहरू उत्तर तिब्बतमा सरेका थिए। लिम्बूहरूलाई रहस्यमय मानिसका रूपमा हेरिन्थ्यो, जसले धेरै कम कपडा लगाउँथे र उनीहरूको महिलाहरू नग्न हिँड्थे। चिनियाँहरूले उनीहरूलाई नराम्रो व्यवहार गर्थे र लिम्बूहरू जंगलमा मात्र यात्रा गर्दथे। कठिन यात्रा र संघर्ष मुन्धुममा उल्लेख गरिएको छ कि अर्को जनजातिले उनीहरूलाई विस्थापित गरेको थियो, जसका कारण उनीहरूलाई आफ्नो घर छोडेर नयाँ ठाउँमा आश्रयको खोजी गर्न बाध्य पारे। तिब्बतको कठोर भूभागमा यात्रा गर्दा उनीहरूले धेरै कठिनाइहरू झेले। मुन्धुममा यो यात्राको वर्णनले उनीहरूको सहनशीलता र साहसको गाथा प्रस्तुत गर्दछ। पूर्वी नेपालमा आश्रय १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर, लिम्बूहरू उत्तर तिब्बतबाट पूर्वी नेपालमा शरणार्थीका रूपमा आए। सेन राजाहरू र आदिवासी लेप्चाहरूले उनीहरूलाई आफ्नो संरक्षणमा लिए। सेन राजाहरूले लिम्बूहरूलाई उपयोगी योद्धाका रूपमा हेरेर उनीहरूलाई स्वीकारे। पूर्वी नेपालमा, लिम्बूहरूले आफ्नो नयाँ जीवन सुरु गरे र आफ्नो संस्कृतिलाई समृद्ध बनाए। डीएनए परीक्षणहरूले राई र लिम्बूहरूको शरीरमा उच्च मात्रामा मंगोलियाई डीएनए पाइएको छ, जसले मुन्धुममा उल्लेखित कथाहरूको वैज्ञानिक प्रमाण प्रस्तुत गर्दछ। यसले पुष्टि गर्दछ कि उनीहरूको उत्पत्ति मंगोलियाई स्टेप्पेसमा भएको थियो र उनीहरूले सिचुवान र उत्तर तिब्बत हुँदै पूर्वी नेपालमा यात्रा गरे। लिम्बूहरूको उत्पत्तिको बारेमा थप अनुसन्धान गर्दा, उनीहरू चीनका लिङ्गाओ र तोरघुत जस्ता आदिवासी जनजातिहरूसँग सम्बन्धित भएको पाइएको छ। यी जनजातिहरू चीनको उत्तर भागमा रहेका थिए र उनीहरूको विकास धेरै पछाडि परेको थियो। लिम्बूहरू पनि एक प्राचीन र अविकसित जनजातिका रूपमा चिनिन्थे, जसले गर्दा उनीहरूलाई चिनियाँ समाजमा ठूलो मान्यता प्राप्त भएन। उत्तर तिब्बतमा, तिब्बती नोमाड्सले जनसंख्याको करिब २५% हिस्सा ओगट्छन्। यी नोमाड्सहरू चलायमान जीवनशैली अपनाउँदै कठोर वातावरणमा जीवनयापन गर्छन्। लिम्बूहरू पनि एक समय तिब्बती नोमाड्समा गनिन्थे र उनीहरूको जीवनशैली यस्तै थियो। उनीहरू आफ्ना पशुहरू चराउन र मौसम अनुसार बसाइँ सर्ने गर्थे। तिब्बतको कठोर भूभागमा लिम्बूहरूले धेरै संघर्ष र चुनौतीहरूको सामना गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई नयाँ ठाउँमा स्थायी आश्रयको आवश्यकता पर्यो। मुन्धुमको नाम परिवर्तन: Kirat मुन्धुम वास्तवमा याक्थुङ मुन्धुम थियो। नाम परिवर्तन गरी Kirat मुन्धुम राखिएको थियो ताकि उनीहरूले नेपाल र उत्तर पूर्वका पुराना शासकहरूसँग सम्बन्ध स्थापित गर्न सकून् र यसै आधारमा उत्तर पूर्व सिक्किम र दार्जिलिङमा आदिवासी दर्जा प्राप्त गर्न सकून्।
जुन मान्छेलाई आफ्नो पहिचान बारे खुलेर बोल्न नसक्नेले मुलाले अहिले आएर अर्को समुदायप्रति बिना अध्ययन, हावादारी बकुम्फुसे असत्य कुरा बोल्न छुट छैन र यो पत्यारिलो पनि छैन।
कसरी शरणार्थी राई र लिम्बुहरूले किरात पहिचान चोरें: किरात पहिचान, जसको जरा भील जनजातिका परम्परा र सांस्कृतिक धरोहरमा गहिरो रूपमा रहेको थियो, समयको क्रमसँगै राई र लिम्बु समुदायको आप्रवासन र उनीहरूले गरेका दाबीहरूको कारण विकृत भएको छ। यी समुदायहरू, मूलतः शरणार्थी, आफ्नो पहिचानलाई मजबुत बनाउन किरातको पहिचानलाई आफ्नो बनाउने प्रयासमा छन्, जसले साँचो किरात समुदायको उत्पत्तिलाई ओझेलमा पारेको छ। यस निबन्धमा हामी कसरी शरणार्थी राई र लिम्बुहरूले ऐतिहासिक हेरफेर गरेर किरात पहिचान चोरेका छन् भन्ने विषयमा छलफल गर्नेछौं। १. किरात पहिचानको उत्पत्ति: "किरात" शब्द ऐतिहासिक रूपमा हिमाली क्षेत्रको पूर्वी नेपाल र भारतको केही भागमा बसोबास गर्ने जनजातिहरूलाई जनाउँथ्यो। पुराना ग्रन्थहरू र अभिलेखहरू, जस्तै गोपाल वंशावलीमा, भीलहरूलाई किरात या किराड भनेर उल्लेख गरिएको पाइन्छ। भीलहरू, जसको विशिष्ट सांस्कृतिक र धार्मिक परम्पराहरू छन्, किरात पहिचानसँग गहिरो रूपमा सम्बन्धित थिए। उनीहरूको उपस्थिति राई र लिम्बु समुदायको आगमनभन्दा कैयौं शताब्दी पुरानो हो। तर आधुनिक कालमा किरात पहिचानको कथा विकृत भएको छ, र राई र लिम्बु समुदायहरूले आफूलाई साँचो किरात दाबी गरेका छन्। यो दाबी, जसको कुनै ऐतिहासिक वा पुरातात्त्विक आधार छैन, एउटा जानाजानी प्रयास हो, जुन उनीहरूको पहिचानलाई बलियो बनाउनको लागि गरिएको छ। २. राई र लिम्बु समुदायको आप्रवासन: राई र लिम्बु समुदाय मूलतः चीनका विभिन्न क्षेत्र, विशेष गरी सिचुआन र उत्तर तिब्बतबाट आएको मानिन्छ। १३ औं शताब्दीको मंगोल आक्रमण, १७ औं शताब्दीको ड्जुंगर युद्ध, र तिब्बतमा भएको राजनीतिक उथलपुथलले गर्दा यी जनजातिहरूले आफ्नो मातृभूमि छोड्न बाध्य भएका थिए। सिक्किमका लेप्चा र भूटिया जनजाति र पूर्वी नेपालको सेन राज्यले यी विस्थापित मानिसहरूलाई शरण दिएका थिए। उक्त क्षेत्रमा बसोबास गरेपछि, राई र लिम्बु समुदायहरूले स्थानीय समाजमा घुलमिल गर्न थाले। तर भील जनजातिको विपरीत, उनीहरूको यस भूमिसँग कुनै गहिरो ऐतिहासिक सम्बन्ध थिएन। समयसँगै, यी समुदायहरूले आफ्नो पहिचान स्थापित गर्न नयाँ मार्गहरू खोज्न थाले, जसले गर्दा उनीहरूले किरात नाममा दाबी गर्न थाले। ३. किरात धर्मको आविष्कार: राई र लिम्बु समुदायले किरात पहिचानमा आफ्नो दाबीलाई वैधता दिने एक प्रमुख तरीका तथाकथित "किरात धर्म" को सिर्जना थियो। ऐतिहासिक रूपमा, किरात नामले कुनै एकीकृत धर्मको प्रतिनिधित्व गर्दैनथ्यो। भीलहरू, जो वास्तविक किरात थिए, उनीहरूको आफ्नै धार्मिक परम्परा थियो, जुन उनीहरूले शताब्दीयौंसम्म जोगाइराखेका थिए। तर २० औं शताब्दीमा लिम्बु विद्वान इमान सिंह चेम्जोङले राई र लिम्बुहरूको धार्मिक परम्परालाई "किरात मुन्धुम" भनेर प्रचार गर्न थाले।चेम्जोङको प्रयासले राई र लिम्बु समुदायलाई किरातको रूपमा स्थापित गर्ने राजनीतिक पहललाई सहयोग पुर्यायो। यो पूर्ण रूपमा नयाँ कथा निर्माण गरेर, उनले भीलहरूको वास्तविक धार्मिक परम्परालाई समाप्त गरे र यसको ठाउँमा एक नक्कली कथानक तयार गरे। ४. मंगोल डीएनए र ऐतिहासिक हेरफेर: राई र लिम्बु समुदायमा पाइने मंगोलियन डीएनएले उनीहरूको किरात पहिचानलाई कमजोर बनाउँछ। वैज्ञानिक अध्ययनहरूले देखाएका छन् कि राई र लिम्बु समुदायमा मंगोल पूर्वजहरूको उच्च मात्रा पाइन्छ, जसले उनीहरू मंगोल आक्रमणपछि मात्र यस क्षेत्रमा आइपुगेको पुष्टि गर्दछ। यसले पनि प्रमाणित गर्छ कि उनीहरू मूल निवासी नभएर आप्रवासी हुन्, र किरात पहिचानको दाबी ऐतिहासिक रूपमा गलत छ।मंगोल आक्रमणले उत्तरपूर्व भारतका भील जनजातिलाई विस्थापित गरेको थियो, र यसै समयमा राई र लिम्बु समुदाय मंगोल साम्राज्यको पतनपछि नेपाल पुगेका थिए। तर, यी समुदायहरूले आफूलाई शरणार्थीका रूपमा प्रस्तुत गर्नुको सट्टा, उनीहरूले आफूलाई किरातको रूपमा स्थापित गर्न इतिहासलाई पुनर्लेखन गर्ने प्रयास गरेका छन्, जसको कुनै पुरातात्त्विक आधार छैन।
दाजु आज अर्कै तरिकाको भिडियो हेर्न पाइयो खुसी लाग्यो🙏 यो सब सुन्न पाएर मेरो बोजुको याद आयो। मेरो बोजुले सुनाएको कहानी र दाजुले भन्नू भएको किरात को बारेमा धेरै मिल्न गयो खुसी लाग्यो 😊❤️🙏
Aati nai sundar Kirati haru ko khtha Itihaslai ko Jankari pauda chamling sir ji lai Ra Bisow Parkasha ji lai thank you , ♥️♥️♥️🙏🙏🙏sewa sewaro Namste chha
मेरो बिचारमा नयाँ कोण तथा नया आयाम बाट इतिहास लेख्नुपर्छ भन्ने मान्यता नै redraw the boundary होइन र? जो अगाडिका लेखक र पुस्ताले आफ्नो भलो त जगतै भलो भनेर जुन हिसाबले इतिहास लेखे वा हामीले जित्नेको मात्रै इतिहास पढ्न पाइन्छ, हार्नेको पाइन्न । अनि मलाइ मन परेको कुरा , सरले इतिहास भनेको लेखन मात्रै होइन मौखिक पनि भन्नुभएको छ गज्जब लाग्यो । 🤗
मौखिक इतिहास को नाममा भ्रमको राजनिती गर्ने कोशिश गरिदै छ। इतिहास अध्ययन गर्न प्रमाण चाहीन्छ, मौखिक इतिहास मा धेरै गफ तथ्य कम हुने संभावना रहन्छ अनि त्यसैको आधारमा झूटको राजनिती बढ्ने छ। किराती कुनै जाती होइन, बिभीन्न जातीहरूलाइ बूझाउने सामूहीक नाम मात्रै हो। राइ पनि कुनै एउटा जाती होइन, बिभीन्न जातीको समूह मात्रै हो। गूरूंग -मगर तिब्बत बाट आएका हुन् । १-२ वटा सास्कृतिक कुराहरू मिलेकै भरमा दुइटा समूदाय एउटै हो भन्नु हास्यासपद हो। त्यसो भए भात बंगालमा पनि खान्छन, नेपालमा पनि खान्छन्, अब त्यसो भए सबै बंगाली नेपाली संस्कृति मान्छन् वा नेपालबाट गएका हुन् भन्न मिल्छ ? भोगीराज जी को कुरा यस्तै हावादारी लाग्यो ।
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो। १९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो। ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो। यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे। संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
किरातलाई भोगिराज सरको अध्ययन को एराबाट हेर्नु उचित हुन्छ सरको यो अनुसन्धान खोजलाई तथ्य परक वास्तबिक्ताको नजिक सम्म पुग्न सफल होस मुन्धुमलाई बिस्वाब्याकरण गर्न मदत पुगोस भाबिपिडिले मुन्धुम किरातलाई बुझ्न सहज होस हाल केहि स्कलर दाजुहरुले किरातलाई सङ्कुचित ढङ्गले ब्याख्य गरिरहेका पाईन्छ त्यसलाई चिर्दै एउटा निचोड सम्म पुग्न सफल होस हामि साथमा छौ 🙏
Please kindly provide me your reference. As a fellow scholar of history I could not find anything as you have claimed. Would you kindly provide me the page number?? This one is as exactly copied from the Gopal bangashawali as research paper conducted in year 1984/85 . As far as research, Gopal bangashawali is claimed to be developed during 14th century (Source: Wikipedia # To your concern the information from wikipedia, cannot be considered as a reference as it can be manipulated unless reliable reference is presented) In the Fiscal Year 1980-81, Vajracarya had completed a project on the manuscript of the Gopalarajavam Savali, which he submitted to the Centre for Nepal and Asian Studies, Tribhuvan University. However, in the light of the more improved prints of the manuscript made available to us, Vajracarya has made several improvements and corrections in his original transcription and Nepali translation. At the same time, as inductive test of the validity of transcription and translation, Malla started-to index the personal names, the place-names, and the Newari words.The text which Dhanavajra Vajracarya has put together over the years' research was taken to pieces by Malla--to see if it works, Readers can check this in the glossary-and perhaps correct and improve upon it at several places, We do not consider that our Nepali and English translations are infallible, nor have we solved all the problems of analysis and interpretation of the text. In fact, the two translations diverge from each other at a number of places. We have, however, left them as such to give the reader the benefit of doubt. The Kiratas ruled over Nepal for 32 generations after defeating the cowherd- and buffalo-herd kings, totalling for a period of 1701 years! This protracted duration of the Kirata rule apart, a few things are worth noting in the tradition. As most names are non- Sanskritic in the list it is highly unlikely that they were invented for the sake of filling in the gap in any fanciful chronology in a text "in- tended to be Sanskrit." Secondly, unlike the later chronicles, there is no legendary fat or digressions in the Kirata king-list of Vj. Thirdly, the chronicler unequivocally mentions that the Kirätas now live in the land between the rivers Tämäkoši and Aruna, At present, this is the habitat of the Rais and the Limbus--the two ethnic groups which call themselves "Kiratas" and their land "Kirat", The traditions regarding their banishment are persistent.
@@Mr.Pandit-77 भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
1. केही समय देखि एउटा तत्व बिभिन्न नक्कली नाम राखेर राई, लिम्बु बिरुद्द गलत प्रचार गरि रहेछ - हाम्रो इतिहास र पहिचान बारे मनपर्दी , कपोकल्पित कुरा हरु लेखेर हाम्रो इतिहास बिरुद्द फेसबुक , युट्युब मा जे पायो तेही लेखेर नक्कली (fake) र गलत इतिहास लेख्ने कोशिस गर्दै छ! 2. सबै सचेत राई, लिम्बु हरुले यो तत्व को प्रतिकार गरौँ! 3. जग जाहेर भएको सत्य तत्थ्य ( historical fact) के हो भने - लिच्छिबी हरु अघिको किरात शासकहरु राई, लिम्बु का पूर्खा हुन् नहुन - वल्लो किरात , माझ किरात र पल्लो किरात मा नेपालको एकीकरण हुनु अघि सम्म राई , लिम्बु , सुनुवार, याक्खाको एक छत्र रजाईं र उपस्थिति थियो!
किरात सब्द याक्थुङ लिम्बुको मुन्धुमले चिन्दैन बोल्दैन किरात यलम्बर लिम्बुको कुनै थर हरुको बङ्शावलि मा जोडिदैन हामिलाइ याक्थुङ लिम्बु नै पर्याप्त छ सायद राइहरुलाइ किरात सब्द बाध्यता हुन सक्छ ।
@@Payangushivak 1. किरात भन्नु नभन्नु त्यो तपाईंको इच्छा को कुराहो - तपाईं के भनिन चाहनु हुन्न मैले भनेर हुन्न! तर, धेरै जसो लिम्बु हरुले आफुलाई किरात भन्छन भन्दैनन त्यो पनि तपाईंले बुझ्नुहोला - (लिम्बुले मात्र हैन राई हरुले पनि किरात हैन भन्छन भने पनि मलाई गुनासो छैन - किनकि, नाम ठुलो कुरा हैन!) 2. तर , तपाईंले बुझ्नु पर्ने कुरा चाही अरुण पारी पहाडी भूभागलाई हिजो अस्ति सम्म "पल्लो किरात" भनिन्थ्यो! 3. अनि, किरात याक्थुङ्ग चुम्लुङ्ग को नाम सुन्नु भको छ? ( तपाई साच्चै लिम्बु हो भने त थाह होला ) 4. मेरो व्यक्तिगत बिचार त नेपालका सबै थेप्चे जातिले किरात भन्न वा हैन भन्न पाउछन!
@@Payangushivak Limbu haru Yakthung hun. Kirat identity bhil jati ko identity ho. Limbu ko Yakthung mundhum lai Iman Singh Chemjong le Kirat mundhum ma translate garera bhutia ko chogyal rajya dhalna khojeko ho. Ra pachi dhaleko pani ho. Kirat identity euta political movement matrai ho. Kirat religion pani sikkim ma domination ko lagi 1902 ma select bhaeko british gurkha le use gareka hun. Kirat religion nai iman singh chemjong le banaeko hun. Limbu ko Yakthung mundhum ma na yalambar mention cha na ta Kirat sabda nai. Bhram nafailaunus
शरणार्थी राई र लिम्बूहरूले कसरी भीलबाट किरात पहिचान चोरे र किन लिम्बू र राईहरू किरात होइनन् नेपालमा किरात पहिचानको इतिहास जटिल र विवादास्पद छ। यस इतिहासको केन्द्रमा राई र लिम्बू समुदायहरू छन्, जसले आफूलाई साँचो किरातको पहिचानकर्ता भनेर दाबी गर्दै आएका छन्। तर, ऐतिहासिक घटनाहरू र सांस्कृतिक प्रमाणहरूको अध्ययनले यो पहिचान भील जनताबाट चोरिएको हुन सक्छ भन्ने संकेत गर्छ, जो पूर्वी नेपालको वास्तविक किरात हुन्। १६०० को दशकमा, राई र लिम्बूहरू मिंग वंशको पतन र द्जुङ्गार युद्धबाट भाग्दै, सिक्किम र भूटानको लोप्चा मातृभूमि र पूर्वी नेपालको सेन ठकुरीहरूको मातृभूमिमा शरणार्थीको रूपमा आए। यी क्षेत्रहरू पहिले नै भीलहरूको घर थिए, जो खससँग सांस्कृतिक र भाषिक सम्बन्ध राख्थे। राई र लिम्बूहरूलाई पूर्वी नेपालका सेन ठकुरीहरूले पुनःस्थापना गर्न मद्दत गरे, तर उनीहरूले सेनहरूको विश्वासघात गर्दै गोरखालीहरूलाई समर्थन गरे। गोरखालीहरूको विजयमा राई र लिम्बूहरूको समर्थनले पूर्वी नेपालमा सेन शासकहरूको शासनको समाप्ति गरायो। यस्तै सिक्किममा पनि, जहाँ राई र लिम्बूहरू बसोबास गरेका थिए, उनीहरूले स्थानीय तिब्बती चोग्याल राजाहरूको सत्तालाई चुनौती दिए। अन्ततः, राई र लिम्बूहरूले ब्रिटिश इस्ट इण्डिया कम्पनीसँग सन्धि गरेर सिक्किमलाई ब्रिटिश प्रभावमा ल्याए र तिनीहरूलाई ब्रिटिश सेनामा भर्ती गराए। राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो शक्ति र दावीलाई वैध बनाउन राजनीतिक उपकरणको रूपमा प्रयोग गरे। भील जनतासँग सम्बन्धित यो पहिचानलाई राई र लिम्बूहरूले अपनाएर तिब्बती चोग्याल राजाहरू र खस शासकहरूको अधिकारलाई चुनौती दिए। किरात पहिचानको दाबी गरेर, उनीहरूले आफूलाई क्षेत्रका वास्तविक स्वदेशी जनताको रूपमा स्थान दिए, जबकि ऐतिहासिक र पुरातात्त्विक प्रमाणको अभाव छ। यस forged पहिचानको मुख्य पक्ष भनेको राई र लिम्बूहरू र मूल किरातहरू बीचको भाषिक र सांस्कृतिक भिन्नताहरू हुन्। राई र लिम्बूहरूले तिब्बती-बर्मेली भाषाहरू बोल्छन्, जबकि खस र भीलहरू इन्डो-आर्यन भाषाहरू बोल्छन्। सांस्कृतिक रूपमा, भीलहरू र खसहरूले धार्मिक अभ्यास, सामाजिक संरचना, र परम्परागत रीतिथितिहरूमा समानता राख्छन्, जसले भीलहरूलाई किरातको वास्तविक वंशज बनाउँछ। अर्कोतर्फ, राई र लिम्बूहरूले तिब्बती सम्पदाका धेरै पक्षहरूलाई कायम राखेका छन्, जुन भीलहरू र खसहरूको भन्दा फरक छन्। यसैले, राई र लिम्बूहरू किरात पहिचानका वास्तविक वाहक होइनन्। तिनीहरूले यो पहिचान भील जनताबाट चोरिएको छ, र यो केवल राजनीतिक फाइदाका लागि अपनाइएको हो।
You are not kirats- This is the actual history of Kirats" राई र लिम्बु समुदायले २०औं शताब्दीमा किरात पहिचानलाई आफ्नो बनाउन खोज्दा भिल समुदायको ऐतिहासिक पहिचानलाई तोडमोड गरे। किरातहरूको वास्तविक पहिचान भिल समुदायसँग जोडिएको छ, जसले प्राचीन कालदेखि पूर्वी नेपाल र उत्तरपूर्वी भारतमा आफ्नो अस्तित्व कायम राख्दै आएको थियो। भिलहरू किरातहरूको प्राचीन जाति हुन्, जसको इतिहास महाभारतदेखि शुरू भएर विभिन्न पुरातात्त्विक प्रमाणहरूमा पनि पाइन्छ। यद्यपि, राई र लिम्बुहरू आफैंलाई किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्न थालेपछि उनीहरूले भिलहरूको मौलिक पहिचानलाई ओझेलमा पारिदिए। राई र लिम्बुहरू वास्तवमा १६औं र १७औं शताब्दीमा चीन र तिब्बतबाट नेपाल प्रवेश गरेका आप्रवासी हुन्। तिनीहरूको आप्रवासनको इतिहास स्पष्ट भए पनि उनीहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो बनाउन विभिन्न मिथकहरू र कथाहरू निर्माण गरे। उनीहरूले भिलहरूको मौलिक धार्मिक र सांस्कृतिक परम्पराहरूलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गरे, जसले गर्दा किरातको वास्तविक इतिहास र संस्कृतिमा ठूलो विकृति ल्यायो। यसले किरात पहिचानको वास्तविकता र प्रमाणित इतिहासलाई कमजोर बनायो। यसरी, राई र लिम्बुहरूले २०औं शताब्दीमा भिल समुदायको पहिचानलाई चोरी गरेर आफूलाई किरातको रूपमा स्थापित गरे। यो इतिहासको विकृतिकरणले किरात पहिचानलाई मात्र हानी पुर्याएको छैन, भिल समुदायको ऐतिहासिक अस्तित्व र पहिचानलाई पनि संकटमा पारेको छ। किरातको वास्तविक पहिचान भिलहरूमा निहित छ, र यसलाई संरक्षण गर्न आवश्यक छ।"
भोजराज चामलिंग हिन्दुहरु प्रति biased छन्.. म काठमाडौँ को एक किरात भए पनि हिन्दु हरु लाई सम्मान गर्छु... उनी हरुले शिव लाई कालान्तर मा उचित स्थान दिए!!नत्र उनीहरुले credit शिव लाई नदिएर आफ्ना लाई पनि दिन सक्थे!!
रामेछाप को पहिले किराँतीछाप हो जसमा सुनुवार हरु बसोवास गर्छन् तामाकोशी क्षेत्र अर्थात ताप्लेजुङ क्षेत्रमा लिम्बू हरु पल्लो किरात को रूप लिईन्छ जुन दुधकोशी क्षेत्र माझकिरात को रूप मा राई हरु लिईन्छ र सुनकोशी साथै लिखु क्षेत्र बसोबास गर्नै वल्लो किराँत को रूप मा सुनुवार मानिन्छ जुन भोगिराज चाम्लिङ राई सर ले गर्नु भएको यलुङ खोला ओखलढुङ्गा मा पर्छ मेरो घर छेउ मा छ साथै मोलुङ खोला पनि छ हामी सुनुवार हरु वल्लो किराँत है😊
Sachi hjur le vanu vye jasto kirat culture lai written form ma lekhna nasakkeo vyera bistarai hamro kirat saskriti ..vasha ..history haraudai gairaheko x... Sagarmatha lai khas ma chomulunga vanithyo...rai languge anusar.. Ahile sagarmatha vanera khas nepali vasha ma paribartan gariyo.. vasha saskriti history lai sajiali lop huna dinu hudinaa Great podcast. Thank u bhogiraj sir and Biswa lunga!
शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे " गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो। बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। भीलहरूको इतिहास चोर्नु दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ। तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे। लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ। खसहरूको पोशाक चोर्नु राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ। राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू 1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ। 2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्। 3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो। 4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
जय बुद्ध🙏 वली तथा मंस भगवान, पीत्री तथा चाड पर्वको नाम गरी चढाएर आफ्नो श्वार्थ पुरा गर्ने चलन बन्द गरौं । धर्मको निम्ती कलंक नवनौ र पीत्री माथी कुकर्म नथपौ सत्कर्मले उद्दार गरौं। बुद्धको जन्म भुमीमा बुद्ध दर्शनलाई ओझेलमा पारी यी अधर्मीहरुले फाईदा लुटी नेपाललाई विश्वको तेस्रो मुलुकमा पारेर यो दुर्दशा भोगीरहेका छौं। हाम्रा केही मंगोलीहरु सान्सद मन्त्री भए तर संकुचीत सिद्दान्त बोकेर हिडेकोले आफ्नै स्वार्थपुर्ती तर्फ लागे र हाम्रो धर्म देश ओझेल्को ओझेलमै रह्यो। बुद्ध दर्शन सिरोपर गरी स्वयं लगायत सारा मातारुपी प्राणीको संरक्षण गरौं । जय हुद्ध 🙏
विश्व जी किरातीहरु गुरुङ र मगर पनि हो भनिन्छ तर यस्को तथ्य के छ?मैले पोखरा कास्की र पर्वतको सिमाना पहिले युध्द हुदा किरात राईहरु गएर युध्द गरेर गुरुङहरुलाई आफ्नो सिमाना बचाएको थियो रे।त्यहाँको पुरानो सिमित गुरुङ बुढाहरुलाई थाहा रहेछ।भोगिराज सरहरुले किरातको बिषयमा यसरी अध्ययन गरिरहनु भएको छ।गुरुङ समुदायहरुको सँग पनि एकपटक मिलेर रिसर्च गर्दा कसो होला? र सिन्धुपाल्चोकको खाडीचौर भन्दा 3-4 किलोमीटर यता माथी डाडा छ।त्यहाँ किरातीहरु काठमाडौ उपत्यका छोडेर पुर्व लाग्नुभन्दा अगाडि त्यहाँ बसेको रहेछ।म त्यहाँ पुग्दा सबैले भन्थ्यो किरात राजाहरु यहाँ बस्थे।पानी सुकेको भएर सुनकोसी/भोटेकोसीबाट ल्याएर खान्थे रे।टाढाभएकोले त्यस ठाउँ छोडेर हिड्यो रे।त्यहाँ ढुङ्गामा घोडा बान्ने टाब छ।जुन ढुङ्गामा फलाम अल्झाएर बाध्ने बनाएको रहेछ। यस्तो अस्तित्वको खोजी गर्नुपर्छ कि? भोजिराज सरसम्म पुर्याउनु होला है।म पोखराको गुरुङ बाजे र सिन्धुपाल्चोकको त्यस जग्गाको लागि सम्पर्कमा ल्याउन सक्छु।🙏
@prakashkumar-pp7kp सर प्रश्न गर्नै परे वा जान्न बुझ्न नखोजे जवाफ पाइदैन। एउटा उदाहरण है तपाईहरु मगर जाती सबैले मगर भाषा बोल्छ?सबैले मगरहरु कुल देवता पुज्छ?कृष्टियन पनि मान्छ होइन र? कारण के? समयसँगसँगै सबै भाषा संस्कार सँस्कृती परिवर्तन हुँदै जान्छ। मानव जाती एक चेतनशील प्राणी हो।जो जहिले बिकाश र नयाँ खोज खोजिरहन्छ।किन? किनकी आफ्नो बिकास,सुख,आनन्द,शान्ती र आफू बाच्नको लागि सुबिधा र सरल जीवन जिउन होइन र? र अर्को उदाहरण पनि पहिले पहिले मानव जाती ढुङ्गे युगबाट कृषि वा फलाम युगमा प्रबेश गरे।बन जंगल फाडेर बस्न थाले।जब एक ठाउँमा बस्न थाले पनि जीवन स्तर बिकास र धेरै बालबच्चाहरु जीवित हुन थाले र जनसंख्य बध्न थाले।जब बाउ पुस्ताले फाडेर बसेको छोरा नाति सम्म आइपुग्दा अन्नबाली खानलाई अपुग हुने भएकोले बसाई सर्न थाले।छोरा वा नातिले बसाई सर्दा अन्नबाली हुने,पानीको राम्रो स्रोत भएको ठाउँहरु खोज्दै जादा टाढा टाढा गए। बाउ बाजे पुर्खाले मान्दै आएको भाषा संस्कार संस्कृती पुस्ता पुस्ता आउदा कति बिर्सिए र कती नयाँ उत्पत्ती भए।चेतना पनि बिकास हुँदै गए र कति सहजको लागि आफै नयाँ भाषा र सँस्कृतिको बिकास गरे होला। र अहिलेको बालबच्चाहरुलाई पनि हेरौ अंग्रेजी पनि बोल्छ।दशै मान्छ,तिहार मान्छ,तिज मान्छ होइन र?यो परिवर्तन काफी उदाहरण हो। मगर बहुलियता भएको ठाउँमा अन्य गैर मगर जाती वा कुनै एक बहुलियताको समुदायमा गैर जाती बसेको छ भने बहुलियत समुदायको भाषा पुर्णरुपमा नबोले पनि केही प्रतिशत बोल्छन।केही संस्कार सँस्कृती मान्छन होइन र?
कसरी किरात विचारधारा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले शरणार्थी राई लिम्बूहरूको हीनताबोधलाई मद्दत गर्छकिरात विचारधारा, जुन राई र लिम्बू समुदायहरूलाई एकसाथ बाँध्ने पहिचानको रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ, वास्तवमा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले यी समुदायहरूका सदस्यहरूमा रहेको हीनताबोधलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्छ। यस विचारधाराले उनीहरूको वास्तविक ऐतिहासिक र सांस्कृतिक जरा भन्दा परको एक काल्पनिक विगत निर्माण गरेर उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई बढाउने प्रयास गरेको छ।शरणार्थीको रूपमा नेपाल प्रवेश गरेका राई र लिम्बूहरूलाई एक समय विदेशीताको भान परेको थियो। उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा नेपालमा गहिरो नभएकोले, उनीहरूलाई आफ्नो पहिचान खोज्न कठिनाइ भयो। यसै कठिनाइको समाधानको रूपमा, किरात विचारधाराले एउटा नयाँ कथा निर्माण गर्यो-उनीहरूलाई प्राचीन किरातहरूका सन्तानको रूपमा चित्रित गरेर, जसले गर्दा उनीहरूको आत्म-सम्मान बढाउन मद्दत गर्यो।तर, यो विचारधारा तथ्यात्मक रूपमा गलत र सैद्धान्तिक रूपमा त्रुटिपूर्ण छ। किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूलाई नेपालका मौलिक बासिन्दा भनेर प्रचार गर्ने प्रयास गरे पनि, ऐतिहासिक प्रमाणहरूले यस दाबीलाई समर्थन गर्दैन। वास्तविक किरात पहिचान ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो, तर यो तथ्यलाई नकार्दै, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो रूपमा अपनाए।यो मिथकको अर्को ठूलो समस्या भनेको यसले शरणार्थी राई र लिम्बूहरूलाई गलत विश्वासमा राख्नु हो। किरात विचारधाराले उनीहरूलाई एक शक्तिशाली र पुरातन वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्दा, यसले उनीहरूलाई वास्तविक ऐतिहासिक ज्ञान र परिप्रेक्ष्यबाट टाढा राख्छ। साथै, यसले उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा खोज्ने वास्तविक प्रयासहरूलाई बाधा पुर्याउँछ।किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूमा रहेको हीनताबोधलाई क्षणिक रूपमा सम्बोधन गरे पनि, यसले उनीहरूलाई वास्तविकता बुझ्न र स्वीकार गर्नबाट बञ्चित गरिरहेको छ। यो विचारधाराले उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई अल्पकालिक रूपमा बढाउन सक्ला, तर दीर्घकालमा यसले उनीहरूलाई ऐतिहासिक सत्यबाट टाढा राख्छ र उनीहरूको सांस्कृतिक विकासलाई अवरोध पुर्याउँछ।
@mayasubba6868 शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे " गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो। बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। भीलहरूको इतिहास चोर्नु दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ। तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे। लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ। खसहरूको पोशाक चोर्नु राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ। राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू 1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ। 2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्। 3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो। 4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
Biswa limbu jiu hamro yakthung samajma paruhang sumnima kunai pani kaal khandama pujeko dekhindaina yo hamro mayour Rai bhayera haamilai jabarjasti thoopeko ho yo kura clear hunuparcha jasto lagcha dharan bhitra dherai common limbuharu asantush chha mayourko yo projectma haami lai pani hamro limbu samudaiko iman singh chemjong, falgunanda guru , srijonga. Kangsorey ko pratima banaunu maan thiyo tara sirf chindo wabu jo ki rai haruko pratik maanincha tyo paruhang sumnimaa sanga banaune vayo yaha bata bujum limbu samudaima kati confusionma chha dharan bhitra mayourlai dharanko swastik chowkma silam sakma chabrungko pratima banaune afnai kharcha kirat yakthung chumlungko aguwaiharule banaune bhanda mayourle haamilai table talk pani garena dharanma chindo chha rai haruko , gumba chha tamangharuko lagi tara limbuko itihashh dabayeko mahasus bhayeko chha haamilai yo bisaima kura uthaunh ani bijaypur gadiko issueko barema pani ahile aayera dharanma kirat yakthung chumlung kamjor ani helpless bhaako chha yo kura uthaunu paro ek palta
@@Yakthungba87 Teso bhoi kunchai Yuma thebale chindo bokeko chha Bhannu hos Lunga dharanko Rai haruko sakela park jaanu Paruhang sumnima chha ani sumnima KO haatha ma Rai haruko symbol chindo arthat wabu chha
शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे " गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो। बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। भीलहरूको इतिहास चोर्नु दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ। तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे। लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ। खसहरूको पोशाक चोर्नु राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ। राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू 1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ। 2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्। 3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो। 4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो। १९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो। ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो। यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे। संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
महागुरु फाल्गुनन्दले मेरो नौं लाख किराँत सन्तान बंशहरू भन्नु भएको छ। ति नौं लाख किराँती हरूमा नेपालमा रहेका राई, लिम्बु, सुनुवार,मगर, गुरूङ, तामाङ,धिमाल, थारू,मेचे, कोचे, हायु, सेर्पा, ज्यापु हरू मात्र होलान् त? को हुन् त महागुरु फाल्गुनन्द? कसैलाई थाहा भए ग्यान बाँढ्दा राम्रो हो। तर भोगी र आधा गाग्रो पानी हरूले चाहिँ यहाँ आएर याक्थुङ लिम्बु जाती चाहिँ हिबुन्दे नै हुन्छन् भन्ने कथन प्रमाणित गर्दै आफ्नो मुर्खता प्रदर्शन नगर्नु होला है आदङ्बा आदङ्मासे😜 सेवारो है🙏
Sarai sandharmik true history adharit , analysis gareko ,man paryo , Bishwa ji once more waiting for another episode ma dekhna , herne mauka pau hai . Sewaro
कसरी किरात विचारधारा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले शरणार्थी राई लिम्बूहरूको हीनताबोधलाई मद्दत गर्छकिरात विचारधारा, जुन राई र लिम्बू समुदायहरूलाई एकसाथ बाँध्ने पहिचानको रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ, वास्तवमा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले यी समुदायहरूका सदस्यहरूमा रहेको हीनताबोधलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्छ। यस विचारधाराले उनीहरूको वास्तविक ऐतिहासिक र सांस्कृतिक जरा भन्दा परको एक काल्पनिक विगत निर्माण गरेर उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई बढाउने प्रयास गरेको छ।शरणार्थीको रूपमा नेपाल प्रवेश गरेका राई र लिम्बूहरूलाई एक समय विदेशीताको भान परेको थियो। उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा नेपालमा गहिरो नभएकोले, उनीहरूलाई आफ्नो पहिचान खोज्न कठिनाइ भयो। यसै कठिनाइको समाधानको रूपमा, किरात विचारधाराले एउटा नयाँ कथा निर्माण गर्यो-उनीहरूलाई प्राचीन किरातहरूका सन्तानको रूपमा चित्रित गरेर, जसले गर्दा उनीहरूको आत्म-सम्मान बढाउन मद्दत गर्यो।तर, यो विचारधारा तथ्यात्मक रूपमा गलत र सैद्धान्तिक रूपमा त्रुटिपूर्ण छ। किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूलाई नेपालका मौलिक बासिन्दा भनेर प्रचार गर्ने प्रयास गरे पनि, ऐतिहासिक प्रमाणहरूले यस दाबीलाई समर्थन गर्दैन। वास्तविक किरात पहिचान ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो, तर यो तथ्यलाई नकार्दै, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो रूपमा अपनाए।यो मिथकको अर्को ठूलो समस्या भनेको यसले शरणार्थी राई र लिम्बूहरूलाई गलत विश्वासमा राख्नु हो। किरात विचारधाराले उनीहरूलाई एक शक्तिशाली र पुरातन वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्दा, यसले उनीहरूलाई वास्तविक ऐतिहासिक ज्ञान र परिप्रेक्ष्यबाट टाढा राख्छ। साथै, यसले उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा खोज्ने वास्तविक प्रयासहरूलाई बाधा पुर्याउँछ।किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूमा रहेको हीनताबोधलाई क्षणिक रूपमा सम्बोधन गरे पनि, यसले उनीहरूलाई वास्तविकता बुझ्न र स्वीकार गर्नबाट बञ्चित गरिरहेको छ। यो विचारधाराले उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई अल्पकालिक रूपमा बढाउन सक्ला, तर दीर्घकालमा यसले उनीहरूलाई ऐतिहासिक सत्यबाट टाढा राख्छ र उनीहरूको सांस्कृतिक विकासलाई अवरोध पुर्याउँछ।
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो। १९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो। ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो। यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे। संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
😂😂 दुबै जना सरहरुलाई सम्मान छ तथापि किरांतीहरु ह्वाहु नदि किनार तिर बाट नेपाल प्रवेश गरेका होलान भन्नू चाहिँ बादरलाई लिस्नु बनाइदिनु हो !! बाँकी मिलाएर बुझ्न अनुरोध छ ।
मेरो घर ओखलढुंगा र रामेछापको सिमानामा पर्छं, यहाँनेर अहिले राइ लिम्बुहरुको बस्ती कमै मात्रामा देखिएता पनि यहाँ कयौं खोला नदि ठाउको नाम देउता थानको नामहरु किराती भासामै जिवितै छन् जस्तो कि सिल्खु खोला, लिखु खोला, मकुवा खोला, नाक्चा, खाङ्साङ, घाङ्साङ, चन्डी डाडा, गोल्मा थान, आदिइत्यादि । हुनत हामी मगरहरु पनि किरातीनै रहेछौं किनभने हाम्रै गाउ वरिपरि तर थोरै संख्यामा मगराती भन्ने मगरहरु छन् जो मगर भासा बोल्दैनन् , अहिले त झन् मगरात स्वायत्त किरात स्वायत्त खै केके हो केके आयो , अत मगरात किरात, किरात मगरात यो नाम मात्रैले पनि हाम्रो सम्बन्ध धेरै नजिकको हो भनेर बुझ्न सकिन्छ । त्यसैले विस्व लिम्बु भाइलाई दुई हात जोडी बिन्रम अनुरोध गर्दछु कि छिटोभन्दा छिटो उहाँ इतिहास विश्लेषक ज्युउलाई मेरो यो जिज्ञासा र कौतुहलताको जवाफ दिनइ दिनुहोला भनी खबर गरिदिनुहोला 🙏
रामेछाप को पहिले किराँतीछाप हो जसमा सुनुवार हरु बसोवास गर्छन् तामाकोशी क्षेत्र अर्थात ताप्लेजुङ क्षेत्रमा लिम्बू हरु पल्लो किरात को रूप लिईन्छ जुन दुधकोशी क्षेत्र माझकिरात को रूप मा राई हरु लिईन्छ र सुनकोशी साथै लिखु क्षेत्र बसोबास गर्नै वल्लो किराँत को रूप मा सुनुवार मानिन्छ
Ho, Magar pani Kirat nai ho. Kati samajshastri ra itihashbid haru anusar sungur khaane, sungur ko sikar garne - thepche, sunaulo rang bhayeka sabai tribe haru hun.
@mayasubba6868 शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे " गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो। बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। भीलहरूको इतिहास चोर्नु दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ। तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे। लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ। खसहरूको पोशाक चोर्नु राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ। राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू 1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ। 2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्। 3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो। 4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
शाह युग शुरू हुँदा उता पछिम विश्व शक्तिशाली बनेको अवस्था थियो। हिन्दुस्तान जस्तो शक्तिशाली खरलाप्प पारे, नेपाल पनि खाए राणा लाई सत्ता मा ल्याएर। आज mcc को सत्ता चलेको छ।
शाह राजा मा पनि किराती जिन छ। Election बाट राजा हुने भए प्रचण्ड राजा हुन्थ्यो, नेपाल उत्तर प्रदेश हुन्थ्यो। प्रचण्ड, ओली, शेर, गिरीजा आदि शाह राजा भन्दा धनी छन्।
एक लोपोन्मुख अल्प सङ्ख्यक न जातको ठेगान न धर्म न लिपि न एक भासा न एक सभ्यता मान्न सक्ने किराँती जाबो अस्ति 45 सालमा जन्मिएको हिन्दुले मुतेर न्वारन गरेको आदिबासी घुमन्ते न भुगोलको ठेगान भएको जातिले तामाङ नेवार जस्तो महा सभ्यता महा धर्म बुद्धिस्ट बोन भएको आफ्नै राजा देश भएको आफ्नै दुई दुई वटा 6 हजार बर्स पुरानो बोन सभ्यता भएको ,आफ्नै हजारौ बर्स पुरानो लिपि एक भासा भएको नेपालको सबै भन्दा ठूलो समुदाय तामाङ लाई तिमी जस्ताले सभ्यता सिकाउने,तिम्रा सभ्यता पिता पृथ्बिनारयान जङ्गे राणाको गर्धन काट्ने जाती माथी तिम्रो अपमान सह्य भएन😂😂
जात र धर्म पछ्याउँदै जाने हो भने तेस्ले दन्द निम्त्याउछ । अबको बिश्व भनेको एक भातृव हो ।आधुनिक शिक्षा आर्थिक रूपमा सवल मानवीय चेतना उच्च्तम नै आहिले को 21 सेन्चुरी आवश्यकता हो ।
जातीको धर्म हुदैन र धेरै विद्वानले आदिवासी Indigenous को बिशेष धर्म हुदैन भनेका छन र आदिवासीले धर्मलाई भन्दा संस्कार संस्कृतिलाइ प्राथमिकता दिन्छन र बिश्वको हरेक आदिवासीलाई हेरौ उनिहरुले धर्मलाई प्राथमिकता खासै दिदैन । अनि नेपालको ठूलो आदिवासी मगरको धर्म न हिन्दु न बौद्ध हो। मगरले प्रकृति पुजा र धामीझाँक्री परम्परालाई प्राथमिकता दिन्थे दिनुपर्थ्यो तर समयसङ्गै हिन्दु धर्मको प्रभाव कारण हिन्दु भएका छौ । प्रकृति पुज्दैमा धामीझाँक्री परम्परा हुदैमा हिन्दु धर्म हुने भए आजको दिन सम्म बिश्वका प्राय: जाति मानिस हिन्दुमा गणना हुन्थे होला । मगर भाषाहरुमा स्वर्ग नर्कको अर्थ लाग्ने शब्द नै छैन यसले के अर्थ दिन्छन भने पुर्खाहरुले स्वर्ग नर्कमा बिस्वास गरेका थिएन बरु मरेपछी आत्मलोकमा गएर फेरि पुर्खा सङ्ग मिलन हुने कुरामा बिस्वास गर्थे । राम्रो कर्म गरेर स्वर्ग नराम्रो कर्म गरेर नर्क जाने कुरामा बिस्वास गर्दैन्थे । गरेको भए आजको दिनमा स्वर्ग नर्क अर्थ लाग्ने शब्दहरु मगर भाषामा हुन्थे होला तर छैन त्यसकारण स्वर्ग नर्कमा बिस्वास नगर्ने मुलबासीको धर्म कसरी हिन्दु हुन्छ ? हाम्रो बाहुन छेत्रीको जस्तो ऋषिको नामको गोत्र हुदैन र त्यस्ता गोत्र हुने मगर अशुद्ध मगर हुन । शुद्ध मगरको कैरण हुन्छ । मेरो थर थापा अनि उपथर सप्लाङ्गी हो र सप्लाङ्गी नै मेरो कैरण हो । कैरण हेरेर नै बिहेबारी हुन्छ हाम्रो । अनि केही धार्मिक मन्दिरमा मगर पुजारी हुदैमा हिन्दु हुने भए भोलीको दिन मस्जिद चर्च गुम्बामा मगर होला अनि के मगरको धर्म इसाइ मुस्लिम बौद्ध हुन्छ ? हाम्रो ठान देउराली कोटलाई मन्दिर बनाए पछि मगर पुजारी हुनु नौलो कुरा होइन । हाम्रा आफनै देविदेवता छन 22 बज्यु 12 बाराहा सिम्या भुम्या सेडेनी मनडले युखिम लोन छन किन अरुको हिन्दु देविदेवता पुजा गर्ने ? मगर जातिलाई कुनै धर्म सङ्ग नजोडियोस जीलऊ।🙏
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो। १९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो। ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो। यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे। संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
लुङ :- यो शब्द आउने तामाङ बस्तुहरु #सेलयुङ - सोतो ढुङगा #लुङतार - लामा गुरु बाट राखिएको तामाङ घरको आँगनमा रहेको झण्डा #मेल्हुङ : ठुलो आगोको मुस्लो #छोलिङ्गा- दशैमा खेलिने पिङ #म्हिल्हुइ- मानव चोला आदि छन । शासक वर्ग बाट तामाङ समुदाय दबाइ राख्नु हिन्दु धर्म अनुसरण नगर्नु पनि हो । आफ्नो पहिचान कहिले छोडन सकिन आज पनि बुद्धिष्ट धर्म कर्म रहे पनि परम्परागत रुपमा रहेको बोन्बो , लोबोन ताम्बा र गान्बा मार्फत आफ्नो संस्कार चलाउने चलन जिवन्त रहेको छ । पितृ चढाउने लोबेन बिरामी भए बोन्बो झाकृी गाउँको अगुवा अग्रज गान्बा आफ्नो इतिहास र भाषा जान्ने ताम्बा चलनचल्ती आज सम्म पनि रहेको छ ।
हाम्रो मगर समुदाय जो रोल्पा रुकुम बङलुङ दाङ सल्यान प्युथानमा बस्ने जसले मगर खाम बोलछन उनिहरुले ढुङगालाइ लुङ नै भनदछन।अर्को के हो भने थाउको नाम हरु अधिकांस बाङ भन्ने छ । जस्तै भालुबाङ थबाङ लिबाङ आदि छन खोलाको नाम पनि वा भन्ने छ जुन थबाङ गाउँ पालिका मा छ। यदि किरातहरु चिन बाट वा तिबतको कैलाश मानसरोबर बाट फैलिएको हो भने पालपामा फेला परको 1लाख20हजार पुरानो मानव अबसेस के हो ? तेतातिर पनि अनुसनधान गर्ने होकि।
झलक सुवेदी, संगित श्रोता जस्ता फटाहाहरु त साथी रहेछन् ! देब्रे उदारवादी र सेक्युलर मानसिकताबाट गरेका अध्ययनहरुले इतिहासको निरक्षिर विश्लेषण र व्याख्या गर्न सक्दैन।
आजको पोट कास्ट मेरो लागि धेरै लाभदायक मान्छु। Specially हामी दार्जिलिङ को किराती हरुको निम्ति। यता तिर को हामी हरूलाई आफ्नो इतिहास के हो , भन्ने बारेमा हामी धेरैलाई थाहाँ छैन। भाषा संस्कृति हाम्रो के हो भनेर जान्ने महानुभावहरु हाम्रो सामाजमा धेरै कम्ती छन्। इच्छा नभएर होइन तर नजानेर हाम्रो मान्छेहरू पछी परि रहेका छौ यतातिर । जान्ने बुझ्ने महानुभावहरु ले हामी लाई बाटो देखाउनु पर्यो बिन्ती 🙏🙏🙏
To some extent u r right. Darjeeling ya nepal bahiraka rai haruko dherai birasat le gheriaraka chhan. Jo gaon ghar, khasmahal busty, tea garden tira basobas gardai aayekaharuma ahilevanda 30, 40 barshasamma ali ali afno sanskar sambandhi thorai thorai ghyan thiyo - pitra garne (udhauli/ubhauli) garne samma. Aba ta ti sanskar bachaune papa-ama, tippa timma, papa sibe mama simma haru chhainan bitisake, aba kasle beda uthaune ? thahai chhaina. Ho yada kada holan ahile pani beda thamera baseka (ti dhanya chhan). Ahileka yuwaharu afna dainikiko bandobasta garnai mushkil parisake (how to survive ?). Ali ali vayeka gyan pani aba metiyera jadaichhan. Vivah, chhewar, pasni ra hamra anti sanskar garne bijuwa/dhami pani pauna chhadisake. ani kasari hami hamro sanskar/sanskriti bachla, sochaniya vaisake. Hamra santatika future nishchit chhaina.
@@premrai1594 यहाँ तिर किराती भन्दा खाली राइ मात्र सम्झिन्छ, तर यहाँ इतिहास बारे धेरै कुरा भनिएको छ, सुरू देखि अन्त सम्म हेर्दा। जे भए पनि सबैको भलो होस।।
भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
राय लिम्बू किराती होइनन्, सिचुवानबाट आएका शरणार्थी हुन् : इतिहासले देखाउँछ कि राय र लिम्बू समुदायहरू मूलत: सिचुवान क्षेत्रबाट आएका शरणार्थी हुन्। ७ औं शताब्दीमा यी समूहहरू मंगोलियाबाट सिचुवान क्षेत्रमा पुगे। १३ औं शताब्दीमा, मंगोल आक्रमणहरूबाट बच्न यी समूहहरू उत्तर तिब्बततिर भागे। १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर, तिब्बतमा भएको जातीय उथलपुथलका कारण, यी समूहहरू नेपाल र सिक्किमतिर शरणार्थीका रूपमा प्रवेश गरे। यसरी, यी समूहहरूको नेपालमा प्रवेश आदिवासी मान्यताका मापदण्डहरू अन्तर्गत ऐतिहासिक निरन्तरतामा अट्दैन।
भिल: पूर्वी नेपालका वास्तविक किरातीहरू: भिल समुदायलाई पूर्वी नेपालको वास्तविक किराती मानिन्छ। जब राय र लिम्बूहरू १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर सिचुवानबाट शरणार्थीका रूपमा नेपाल आए, उनीहरूले भिल समुदायमाथि नरसंहार गरे। यस कारण, भिलहरू पूर्वी नेपालबाट बंगालतिर भाग्न बाध्य भए, जहाँ पहिले नै धेरै भिलहरू बसेका थिए। यसले देखाउँछ कि राय र लिम्बूहरू शरणार्थी हुन्, र तिनीहरूको आदिवासी मान्यता गलत छ।
दोषपूर्ण आदिवासी मान्यता मापदण्डहरू: नेपालमा आदिवासी मान्यता प्राप्त गर्नका लागि नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ (NEFIN) र सरकारले अपनाएका मापदण्डहरूमा केही दोषहरू छन्। यी मापदण्डहरूले राय र लिम्बू समुदायहरूलाई कसरी अन्यायपूर्ण रूपमा आदिवासी मान्यता दिलाएका छन् भन्ने कुरालाई निम्न बुँदाहरूले स्पष्ट पार्छन्:
१. ऐतिहासिक निरन्तरता: राय र लिम्बू समुदायहरूको नेपालमा ऐतिहासिक उपस्थिति सिचुवानबाट शरणार्थीका रूपमा आएका कारण मात्र भएकोले, उनीहरूको ऐतिहासिक निरन्तरता दावी कमजोर छ। तथापि, मापदण्डहरूको अस्पष्टताले गर्दा, यी समूहहरूलाई पनि आदिवासी मान्यता प्राप्त गर्न अनुमति दिएको छ।
२. विशिष्ट भाषा: राय र लिम्बूहरूको आफ्नै भाषा छ, जुन विशिष्ट भाषाको मापदण्ड पूरा गर्छ। तर यो भाषा सिचुवानको सांस्कृतिक प्रभाव भएको हुन सक्छ, जसले गर्दा यो आदिवासी भाषा मान्न उपयुक्त छैन।
३. विशिष्ट संस्कृति र परम्परा: राय र लिम्बूहरूले सिचुवानबाट ल्याएका सांस्कृतिक अभ्यासहरू र परम्पराहरूलाई सुरक्षित राखेका छन्। तर, यी परम्पराहरू नेपालका आदिवासी परम्पराहरू हुन् भन्ने कुरा पुष्टि हुँदैन।
४. आत्म-पहिचान: कुनै पनि समूहले आफूलाई विशिष्ट रूपमा आत्म-पहिचान गर्न सक्छ, तर यो अत्यन्त व्यक्तिपरक मापदण्ड हो। राय र लिम्बूहरूले आफूलाई किरातीको रूपमा आत्म-पहिचान गरेका छन्, तर उनीहरूको वास्तविक उत्पत्ति सिचुवानमा रहेकोले यो आत्म-पहिचानको दावी कमजोर छ।
५. भौगोलिक पृथकता: राय र लिम्बूहरूले केही हदसम्म भौगोलिक पृथकतामा रहेर बसोबास गरेका छन्। तथापि, यो पृथकता नेपालमा आएको शरणार्थी स्थितिको परिणाम हो, न कि आदिवासी मापदण्ड अनुसार।
करायो करायो दक्षिण नै हरायो भने जस्तो लेख्नु त लेख्यो तर फेदना टुपो कति हाँस्नु
सुझुन बुझु तुलिगाडे ले देउता पुजु- हिजोअस्तिको नश्लिय लिखत पढेर ईतिहास बिद पल्टेको😂😂😂
ko ho yo feri awaana chabako janey huney
मुन्धुम अध्ययन गर्नुभाछ?तपाईहरु जस्ताे हिजाे गाईकाे पुच्छर समातेर मुसलमानबाट वचन शरण लिनु अाएकाे हैन ल
@prakashkumar-pp7kp ok India ma ta Buddhist Muslim ko karan bhage re as per your information but Nepal ko Buddhist chai kasaire ghate.
हार्दिक धन्यवाद बिश्वा दा 🙏🙏Bogiraj Chamling दादालाइ पोट्कासमा ल्याउनु भएछ खुशी लाग्यो उहाँको कुरा सुन्नै पर्ने लाग्छ सेवारो हौवा
आहुती, आंकाजी र यो २ जना ४ भाई रहेछन्
तिमेरू जस्ता झुसे हरूको हुटहुटी किन एति सारो तिब्र रूपमा फैलिराछ भन्ने पनि हाम्ले बुझिराखेका छौं नि काठा😂😂😂😂😂 सत्य कुरा नपचाउने र सत्य स्विकार्न नसक्ने त तिमेरू को जिन नै हो त्यो पनि थाहा छ त झुसे 😂😂😂😂😂
डृ
कसरी शरणार्थी राय, लिम्बूहरू किरात बने: राय र लिम्बू समुदायहरूको इतिहास शरणार्थीको रूपमा सुरु भएको हो, तर उनीहरूले आफ्नो पहिचानलाई फेरि परिभाषित गरेर आफैंलाई किरातको रूपमा प्रस्तुत गरेका छन्। राय र लिम्बूहरूले विभिन्न समुदायहरूको स्क्रिप्ट, भाषा, पहिरन, र पहिचान चोरेर आफूलाई किरातको रूपमा स्थापीत गरे। सिचुवानबाट सुरु भएको यात्रा: राय र लिम्बूहरूको उत्पत्ति चीनको सिचुवान क्षेत्रबाट भएको हो। सातौं शताब्दीमा, यी समूहहरू मंगोलियाबाट सिचुवान क्षेत्रतिर आएका थिए। तिनीहरूले त्यहाँ आफ्नो अस्तित्व जोगाउन संघर्ष गरे। तेरौं शताब्दीमा मंगोल आक्रमणबाट बच्न यी समूहहरू उत्तर तिब्बततिर भागे। यो प्रवास कुनै सजिलो थिएन; यसले उनीहरूलाई विभिन्न सांस्कृतिक प्रभावहरूलाई आत्मसात गर्न बाध्य पार्यो।
नेपाल र सिक्किममा शरण: १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर, तिब्बतमा भएको जातीय उथलपुथलका कारण यी समूहहरू नेपाल र सिक्किमतिर शरणार्थीका रूपमा प्रवेश गरे। नेपालमा उनीहरूलाई सेन राजाहरूले शरण दिए। सेन राजाहरूले पूर्वी नेपालमा तिनीहरूलाई बसोबास गर्न अनुमति दिए। सिक्किममा पनि, लेप्चा समुदायले उनीहरूलाई शरण दियो। तर यो शरण अवस्था लामो समयसम्म रहन सकेन। लिम्बूहरूमा शक्ति प्राप्त गर्ने लालसा देखियो र उनीहरूले सेन राजाहरूको हत्या गरे। यसको परिणामस्वरूप, गोरखाहरूले हस्तक्षेप गर्नुपर्यो र क्षेत्रमा पुनःशान्ति कायम गर्नुपर्यो।सांस्कृतिक चोखचोख र नयाँ पहिचानको निर्माण: राय र लिम्बूहरूले आफ्नो नयाँ ठेगानामा बसाइँ सरेपछि, तिनीहरूले आसपासका संस्कृतिहरूबाट तत्वहरू चोरेर आफ्नो पहिचानलाई पुनःपरिभाषित गरे। भोटिया लिपि: लिम्बूहरूले भोटिया लिपिबाट धेरै तत्वहरू लिएर आफ्नो लिपि विकास गरे। यसले तिनीहरूलाई अलग भाषिक पहिचान स्थापित गर्न मद्दत गर्यो, यद्यपि यो लिपिको जरा भोटिया संस्कृतिमा रहेको थियो। किरात उपाधि भिल समुदायबाट: "किरात" शब्द ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो। राय र लिम्बूहरूले यो उपाधि अपनाएर आफूलाई किरातको रूपमा पुनःब्राण्ड गरे। किरात पहिचानको यो चोखचोखले तिनीहरूलाई पुरानो र सम्मानित वंशको रूपमा प्रस्तुत गर्यो। राय थर दनुवार समुदायबाट: राय थर, जुन अहिले राय समुदायसँग सम्बन्धित छ, दनुवार समुदायबाट अपनाइएको मानिन्छ। यस थरलाई आत्मसात गरेर, रायहरूले आफूलाई अलग जातीय समूहको रूपमा स्थापीत गरे। गोरखाहरूको विश्वासघात र बेलायतीहरूको मनपर्ने:राय र लिम्बूहरूको इतिहास विश्वासघातको कथा हो। गोरखाहरूलाई धोका दिएर, तिनीहरूले सिक्किमका शरणदाताहरूको पनि विरोध गरे। तर, लिम्बूहरूले बेलायती उपनिवेशवादहरूसँग मिलेर आफ्नो शक्ति बलियो बनाए। लिम्बूहरूलाई बेलायतीहरूले गोर्खा सेनामा भर्ती गरे, जसले तिनीहरूको सैनिक शक्ति र राजनीतिक प्रभावलाई मजबुत बनायो। दार्जिलिङ र कालिम्पोङमा इतिहासको पुनःलेखन: बेलायतीहरूको संरक्षण पाएपछि, राय र लिम्बूहरूले दार्जिलिङ र कालिम्पोङ पहाडहरूमा आफ्नो इतिहासलाई पुनःलेखन गर्न थाले। तिनीहरूले आफूलाई मौलिक किरातका रूपमा प्रस्तुत गरे, जसले किरात उपाधिको वास्तविक उत्पत्तिलाई धुमिल बनायो। चेम्जोङको किरात पहिचानबारेको अनुसन्धानले राय र लिम्बूहरूको आधुनिक पहिचानलाई पुनः परिभाषित गर्यो। साथै, यो प्रयास सिक्किमको परम्परागत शक्तिहरूलाई कमजोर पार्न मद्दत गर्यो, जसले गर्दा सिक्किमको राजतन्त्रलाई कमजोर बनायो।
ए ग्वारे कुरो यस्तो हैन हावामा नवोल ल
हिजाे गाईकाे पुच्छर समातेर मुसलेहरुबाट बच्न अाएकाे हैन ल हावा तालकाे कुरा नगर्दा हुन्छ
@@thamindrachamlingrai8451हजुर ले सहि भन्नु भयो, नाक भाच्ने गरि हान्नु पर्ने यस्ता लाई त, कति हेपेर कुरा गर्नु पनि सकेको हौ
Haha..hasais serey
Satya itihas suna garo vayo jasto xa
aba dhilo chado kirati rai limbu haru feri afno itihas khojdaixan ra bujhdaixan
Jasley garda timi haru jasto bhramanbadi soch bokera hijo jastai sasan sata afno haatma liyirakhna chahaney taparey haruko nid haram vako xa
But we believe in co existence between us.
Tara yesto hawa hawa manokalpit kura haru choi nagarum Vaii
khyal khyal mai char inch vaney dialogue sunekai hola bichar chogey jatha
@prakashkumar-pp7kpkirat Hindu hoina ra we don't need that narrative. U should study how and why religion exist in every society even in bushman of Africa. Cause religion has some function that society needs for certain period. So understand and religion in general way ie why religion exist in every society but if u try to understand religion in particular way as Hindu kirat christian Muslim or many other u will end as boastful and bragging as our is best and we have all the answer. But we notice after some point every institution like religion or whatsoever cease to be govern society as whole and turn to be dysfunctional and replaced by more socially acceptable value. I have No hatred towards Hindu or any other
कसरी राई र लिम्बूले किरात पहिचान हाइज्याक गरे
किरात शब्द नेपाल र भारतीय उपमहाद्वीपमा गहिरो ऐतिहासिक र सांस्कृतिक महत्त्व बोकेको छ। ऐतिहासिक रूपमा, किरात पहिचान भील समुदायसँग सम्बन्धित थियो, जो पूर्वी नेपालका प्राचीन बासिन्दा थिए। तर, समयक्रममा राई र लिम्बू समुदायहरूले यो पहिचानलाई अपहृत गरी, इतिहासलाई फेरबदल गर्दै आफूलाई किरातको रूपमा स्थापित गरेका छन्। यस निबन्धमा, हामी कसरी राई र लिम्बूले किरात पहिचान हाइज्याक गरे भन्ने कुरा, भीलहरूको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि र राई थरको शंकास्पद उत्पत्तिलाई उजागर गर्नेछौं।
भीलहरू: वास्तविक किरातहरू
भीलहरू, पूर्वी नेपाल र भारतका प्राचीन बासिन्दा, ऐतिहासिक रूपमा किरातको रूपमा चिनिन्थे। किरात पहिचान केवल एक नाम मात्र थिएन; यो भीलहरूको प्राचीन जरा, संस्कृति, र जीवनशैलीको प्रतिबिम्ब थियो। भीलहरू आफ्ना विशिष्ट परम्परा, भाषा, र संस्कृतिका लागि चिनिन्थे, जसले उनीहरूलाई वास्तविक किरातका रूपमा स्थापित गर्यो। उनीहरूको भूमिसँगको सम्बन्ध र गहिरो सांस्कृतिक अभ्यासले उनीहरूलाई किरात पहिचानका वास्तविक रक्षकका रूपमा प्रस्तुत गर्यो।
राई र लिम्बू: ऐतिहासिक हाइज्याक
भीलहरूको स्थापित किरात पहिचानका बावजुद, राई र लिम्बू समुदायहरू, जसले चीनको सिचुवान क्षेत्रबाट नेपालमा प्रवेश गरेका थिए, कहिल्यै पनि ऐतिहासिक रूपमा किरातका रूपमा मान्यता पाएका थिएनन्। उनीहरू १६ औं शताब्दीमा तिब्बतको जातीय द्वन्द्वबाट भागेर शरणार्थीका रूपमा नेपाल आइपुगेका थिए। समयक्रममा, यी समुदायहरूले नेपालमा आफ्नो आधार स्थापित गर्न किरात पहिचानलाई अपनाउन थाले।
राई र लिम्बू समुदायहरूले इतिहासलाई पुनर्लेखन गर्दै, भीलहरूको योगदानलाई क्रमशः मेटाउन र आफूलाई किरातका रूपमा पुनःब्राण्ड गर्न थाले। यो पहिचान हाइज्याक ऐतिहासिक तथ्यहरूमा आधारित थिएन, तर सांस्कृतिक महत्त्वको दाबी गर्न र सामाजिक तथा राजनीतिक मान्यता प्राप्त गर्न गरिएको एउटा रणनीतिक कदम थियो। उनीहरूको किरात उपाधिको अपनत्वले उनीहरूलाई क्षेत्रमा पुरानो र सम्मानित वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्यो।
राई थर: चोरिएको पहिचान
यस पहिचान हाइज्याकको एक प्रमुख उदाहरण भनेको खम्बु र लिम्बू समुदायहरूले "राई" थरको अपनत्व हो। राई थर मूल रूपमा दनुवार समुदायसँग सम्बन्धित थियो, जो बिजयपुर साम्राज्यका शासक थिए। दनुवार समुदाय पूर्वी नेपालमा समृद्ध र प्रभावशाली थिए, जबसम्म खम्बु र लिम्बूले उनीहरूलाई विश्वासघात गरी मारेनन्। यो नरसंहार पछि बाँचेका दनुवारहरू जंगलमा भाग्न बाध्य भए, आफ्नो मातृभूमि छोडेर। यस दुखद घटनापछि, खम्बु र लिम्बूले राई थरलाई अपनाए, दनुवारहरूको विरासतलाई मेटाउँदै र आफूलाई यस उपाधिमा स्थापित गरे। यस पहिचान चोरीले खम्बु र लिम्बू समुदायहरूको झूटो किरात पहिचानलाई अझ सुदृढ गर्यो, जसले उनीहरूलाई नेपालमा सामाजिक र राजनीतिक रूपमा मान्यता दिलायो।
भीलहरूलाई पूर्वी नेपालबाट विस्थापित गरियो:
भीलहरू १४ औं शताब्दीमा पूर्वी नेपालका किरातका रूपमा चिनिन्थे। सेन राजाहरूले पनि भीलहरूलाई किरातका रूपमा उल्लेख गरेका थिए। तर, जब राई र लिम्बू समुदायहरू १५ औं शताब्दीको अन्त्यतिर सिचुवान क्षेत्रबाट तिब्बत हुँदै नेपालमा आए, भीलहरूलाई पूर्वी नेपालबाट विस्थापित हुन बाध्य गरियो। राई र लिम्बू समुदायहरूको आगमनले भीलहरूलाई असम र बंगालतिर पलायन गर्न बाध्य पार्यो, जसले गर्दा उनीहरूको प्राचीन किरात पहिचान कमजोर भयो।
दार्जिलिङमा किरात पहिचानको दाबी: राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानको दाबीलाई अझ सुदृढ बनाउन १९०० दशकमा नयाँ रणनीति अपनाए। जब उनीहरू दार्जिलिङमा बेलायती सेनामा काम गरिरहेका थिए, लेप्चा भोटिया समुदायले उनीहरूलाई "विदेशी" को रूपमा लेबल गर्न थाले। यस विदेशी ट्यागबाट बच्न, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई अपनाए, जुन पहिलेदेखि नै भीलहरूको पहिचान थियो। उनीहरूको लागि, किरात पहिचान अपनाउनु केवल एक सांस्कृतिक दाबी मात्र थिएन; यो त उनीहरूको अस्तित्वको लागि लडाइँ थियो, जसले गर्दा उनीहरूलाई दार्जिलिङ र आसपासका क्षेत्रमा विदेशी ठानिने खतराबाट जोगिन मद्दत गर्यो।
:
कतिऔं शताब्दी मा राइलिम्बु नेपाल आएका थिए रे??? 😂😂😂😂 कस्तो ठुटे विद्वान 😅😅 यहाँ सात हजार बर्ष अगडिको कुरा छ।
Kirat haru sunaulo rang ko ra pahad basne hunthe bhanera Bed, Mahabharat maa spasta chha !
Bhil haru kaalo barna ra jangal baashi thiye!
Yo marnu atisakyo rai ra limbu ko it has Bata. Your idea is full of fault.
भिल र द्रबिदहरु भारतमा मात्रै हुन्छन उनिहरु त्यतैका आदिवासी हुन जथाभावी पागलजस्तो नबोल्नुहोला।
@@meseeamrai898 Bhil haru Kirat hun. Purbi nepal ma 1600 tira sichuwan bata rai limbu aaepachi uniharule bistari bhagera bengal tira migrate garna pareko thiyo. Sen Raja harule Bhil lai kirat bhanera mention gareko cha
lekhdai nalekhiyeko history ... jasle aayere j vanepani sahi hunxa ra? china bata eta aako vannu ko satta Nepal bata china pugeko vanna chai kina darauxan sabai?
कसरी किरात विचारधारा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले शरणार्थी राई लिम्बूहरूको हीनताबोधलाई मद्दत गर्छकिरात विचारधारा, जुन राई र लिम्बू समुदायहरूलाई एकसाथ बाँध्ने पहिचानको रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ, वास्तवमा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले यी समुदायहरूका सदस्यहरूमा रहेको हीनताबोधलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्छ। यस विचारधाराले उनीहरूको वास्तविक ऐतिहासिक र सांस्कृतिक जरा भन्दा परको एक काल्पनिक विगत निर्माण गरेर उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई बढाउने प्रयास गरेको छ।शरणार्थीको रूपमा नेपाल प्रवेश गरेका राई र लिम्बूहरूलाई एक समय विदेशीताको भान परेको थियो। उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा नेपालमा गहिरो नभएकोले, उनीहरूलाई आफ्नो पहिचान खोज्न कठिनाइ भयो। यसै कठिनाइको समाधानको रूपमा, किरात विचारधाराले एउटा नयाँ कथा निर्माण गर्यो-उनीहरूलाई प्राचीन किरातहरूका सन्तानको रूपमा चित्रित गरेर, जसले गर्दा उनीहरूको आत्म-सम्मान बढाउन मद्दत गर्यो।तर, यो विचारधारा तथ्यात्मक रूपमा गलत र सैद्धान्तिक रूपमा त्रुटिपूर्ण छ। किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूलाई नेपालका मौलिक बासिन्दा भनेर प्रचार गर्ने प्रयास गरे पनि, ऐतिहासिक प्रमाणहरूले यस दाबीलाई समर्थन गर्दैन। वास्तविक किरात पहिचान ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो, तर यो तथ्यलाई नकार्दै, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो रूपमा अपनाए।यो मिथकको अर्को ठूलो समस्या भनेको यसले शरणार्थी राई र लिम्बूहरूलाई गलत विश्वासमा राख्नु हो। किरात विचारधाराले उनीहरूलाई एक शक्तिशाली र पुरातन वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्दा, यसले उनीहरूलाई वास्तविक ऐतिहासिक ज्ञान र परिप्रेक्ष्यबाट टाढा राख्छ। साथै, यसले उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा खोज्ने वास्तविक प्रयासहरूलाई बाधा पुर्याउँछ।किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूमा रहेको हीनताबोधलाई क्षणिक रूपमा सम्बोधन गरे पनि, यसले उनीहरूलाई वास्तविकता बुझ्न र स्वीकार गर्नबाट बञ्चित गरिरहेको छ। यो विचारधाराले उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई अल्पकालिक रूपमा बढाउन सक्ला, तर दीर्घकालमा यसले उनीहरूलाई ऐतिहासिक सत्यबाट टाढा राख्छ र उनीहरूको सांस्कृतिक विकासलाई अवरोध पुर्याउँछ।
Khas malla ko kakre bihar tibetian le kabza garisakyo. Dullu durbar, gorkha durbar, bijaypur durbar sab kabza hune process ma chan. Saranarthi rai limbu le maukhik itihas bhanera khas , newar ko sabai itihas aafno banai sakyo
Hami Newar, Khas, Madhes, danuwar ra tharu ko pura history ra culture rai, limbu jasta saranarthi haru le kabja garisakye
EKdam thik kura garna bhayo. Saranarthi limbu, ra le ta hamilai metera sakne rahicha
100% sir. Iniharu kirati nai hoinan. Bhil jati ho khas ma kirati
ईतिहासकार मुन्दुमबिद भोगिराज सर लाई हार्दिक नमन🙏🙏
किराँत इतिहासको बारेमा धेरै कुराको जानकारी पाए l ज्ञानवर्दक podcastko लागि धेरै धेरै धन्यवाद बिश्व दाजु ❤️
TImiharu kirat hoina. TImiharuko mundhum bhaneko Yakthung mundhum ho jun limbu ko ho. Iman Singh Chemjong le Bhutia ko sikkim kingdom dhalna matrai kirat dharma ra identity create gareka hun. Sirijunga ko badla lina bhutia haru sanga. Kirat bhaneko ta assam ra Bengal ko Bhil jati ho.
Thukka sala india ko tribal religion ko video herera yeha thulo kura garxas. Pahilae Mundhum padh ani Bhil jati ko padh ,similarity ra differences xa vani dimag laga. Tero manda buddhi ko lagi aarko information, religion vaneko faith ho jun failidai janxa. Kuani religion or culture huna ko lagi base Scripture lai maninxa. Nepal ma janmeko Gautam Buddha Tahiland ani thuprai country ko main religion xa, tero buddhi sanga debate garney ho vaney Gautam buddha Nepal ma janmeko nai haina khalko kura hunxa. Sirijunga script her pahilae kun chai script sanga milxa padh ,research gar . Thukka anpadh Gabar. Video her pahilae ,essence bujh k vanna khojheko xa vanera. Nepal ko beijat garxas gobar.
Talai lendup jaslai Sikkim kasari India lae kabja garyo vanney history thaha xaina tyehi thulo kura garxas. Huda huda nepali ko name rakhera propaganda failauna pani start garna thali sakyo yo Indian lae .
विश्व जि को पोड्काष्ट अति राम्रो लाग्छ अनि तेहि माथी आजको पाहुना भोगिराज चाम्लिङ्ग लाई बोलाउनु भो धन्यवाद
Kirati bhaneko Rai limbu hoina. Bhil jati ho. Kathmandu bata harepachi bhil samudaya purba nepal jancha ra pachi rai limbu china bata aaepachi bengal ra assam tira relocate bhako ho.
History padheko xas? Kunai research paper? Ki gayera reserach gareko xas cultural or socio-ethnic subject ma? India ko upsc ko video hereko xas hai, tyo pani xainas vaney Mahabharat pakkai hereko xas tyo pani India ma baneko. Sruti ra Smiriti padh pahilae 🤗, India ko perspective lae sochna thalis vaney, Nepal ko Sanatan Dharma ko barema tero dimag lae bujna tero 4 pusta lagxa sathi ..
भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
😂 tyesto ho vane kina Ramayan ani Mahabharat ma Bhil community ani Kirati community chuttai chuttai ulekh gariyeko cha .
राम्रो लाग्यो!!काठमाडौँका नेवार पनि किरात हुन् 🕉️🕉️🕉️🙏🙏🙏
भाषाबिद डा. तारामणि राई वा अन्य कोहीलाई लिएर किराती स्थानहरुको नामहरु कसरी खस नेपालिकरण हुदै अप्रभंस भए, आदिवासिहरुमा त्यसको प्रभाब कस्तो पर्यो ? एउटा पोडकास्ट बनासनु होला
Kirat bhaneko ta Bhil jati ho ta. Kasari Rai Limbu bhayo. J payo tei bolne. Bhram failauna khojne.
भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
@@Nikasu-k4cramayan hindu haru ko ho t me haru ko haina
हामी कुरा गर्छ्म म राई मुन्दुम धर्म मान्छु किरात हु भन्दै गर्दा यो सम्बाद सुन्न अत्ति जरुरी छ धेरै भन्दा धेरै कुरा सिक्न पाईन्छ
Bhil jati ko itihas chorera eti dherai dambha? saranarthi rai limbu le indian indo gangetic plain ko adivasi ko history choreko cha.
यो Ravish patel ले खसलगायत विभिन्न आदिवासी जनजातिसँग सम्बन्धित भिडियोमा गलत र नकारात्मक टिप्पणी गरिरहेको छ । यो व्यक्तिले बुद्ध र किराँतको बारेमा नकारात्मक प्रचार गरिरहेको छ । यदि कुनै धर्म वा संस्कृतिसँग सम्बन्धित भिडियो छ भने, तपाइँ जता पनि यो व्यक्तिको नकारात्मक टिप्पणी हेर्न सक्नुहुन्छ।
Hello sir. Dhyan diera bolnus hou. Tapaiharu Kirat hoina. Bhil jati kirat ho. Kirat lai purba nepal bata lakhetera bengal ra assam puryaune chahi tapai haru ho
Tah chai directly indian ho van baru. India bata parichalit agent ho vanera buji sakeko xam hami lae. Kahilae dharma ko name ma Nepal aayera sampradaya vadkauxas, kahilae history ko name ma vadaxaus.
@@Mr.Pandit-77 @mayasubba6868 शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे "
गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो।
बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे।
भीलहरूको इतिहास चोर्नु
दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ।
तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे।
लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु
लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ।
खसहरूको पोशाक चोर्नु
राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ।
राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू
1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ।
2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्।
3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो।
4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
महागुरु फाल्गुनन्दले नौं लाख किराँती भनेर भन्नुभएको छ। र ति नौं लाख किराँती मा को को पर्छन् होला त पाण्डे जि? नेपालका राई,लिम्बु,याक्खा,मगर,गुरूङ, तामाङ,सुनुवार,दनुवार,हायु,मेचे,कोचे,धिमाल, नेवार आदि मात्र पर्छन् होला त पाण्डे जि? सुनेको कुरा र युट्युवमा बनावटी हेरेको कुरालाई सत्य तथ्य मान्नु त भएन नि पाण्डे जि?
तपाईलाई लाग्ला फेरी को हुन् यि महागुरु फाल्गुनन्द भन्ने चाहिँ। सामान्य भाषामा भन्दा र बुझ्दा महागुरु याक्थुङ लिम्बु कुलमा जन्मनुभई समाज सुधारक भई आफ्नो लिम्बु सन्तान बंशहरू जाँड रक्सी काटमार बलिभोग मा चुर्लुम्म डुबेको देखेर चिन्तित भई आफ्नो समुदायलाई अन्धकार बाट उज्यालो तर्फ लैजानको लागि युमा माङ (माङ भनेको भगवान) स्वयं महागुरुको शरिरमा बिराजमान भई कर्म गर्नुभएको व्यक्ति हो।
युमा माङ भनेको चाहिँ को रहेछ भन्ने पनि लाग्ला तपाईलाई र त्यो स्वभाविक पनि हो। युमा माङ भनेको परमात्मा सृष्टिकर्ता को नारी स्वरूप हुन् युमा माङ। हाम्रो याक्थुङ लिम्बु समुदायमा परमात्मा सृष्टिकर्ता ले नारीको रूपमा युमा को स्वरूपमा दर्शन दिनुभयो, र पुरूषको रूपमा थेबा माङ को स्वरूपमा दर्शन दिनुभयो।
गौण कुरा के हो भने हामी याक्थुङ लिम्बु समुदायले युमा थेबा भनेपनि, राईहरूले सुम्निमा पारूहाङ भनेपनि, आर्य समुदायका ले शिव पार्वती भनेपनि परमात्मा सृष्टिकर्ता भगवान एकै हुन् है चेतना भया।
मुर्ख र घमण्डी हरूले मात्र हो फलानो भनेको काँहा फलानो हो भनेर तर्क गर्ने। गुगल र विकिपेडियामा दिएको सबै कुरा १००% सहि सत्य हो भनेर बुझ्नु पनि गलत हो किनकी ति सबै मान्छेले नै दिएको बिवरण न हो।
सेवारो है पाण्डे जि 🙏
@@sea0396चित्त बुझ्दो कुरो युमा थेमा सुम्निमा पारुहाङ भनेको एउटैइ हो भन्दा लिम्बुसाथिहरु मान्दैइनन छुटिन खोज्छन दुख लाग्छ
मुन्धुम: शरणार्थीहरूको कथा र आश्रयको खोजी: मुन्धुम, राई र लिम्बू समुदायहरूको पुरातन धर्मग्रन्थ हो, जसमा उनीहरूको उत्पत्ति, इतिहास र सांस्कृतिक कथा वर्णन गरिएको छ। यस मुन्धुममा, उनीहरूको उत्पत्तिस्थानबाट विस्थापित भई नयाँ ठाउँमा आश्रय खोज्ने संघर्षपूर्ण यात्राको कथा पाइन्छ। डीएनए परीक्षणहरूले लिम्बूहरूको शरीरमा उच्च मात्रामा मंगोलियाई डीएनए पाइएको छ, जसले उनीहरूको उत्पत्तिको प्रमाण प्रस्तुत गर्दछ। मुन्धुममा, राई र लिम्बूहरू आफ्नो उत्पत्तिस्थानलाई अत्यन्तै कठिन र कठोर भूमि भएको वर्णन गर्दछन्। उनीहरूलाई मंगोलियाई स्टेप्पेसमा उत्पत्ति भएको र त्यसपछि सिचुवानमा बसाइँ सरेको बताइन्छ। १३ औं शताब्दीमा मंगोलहरूको आक्रमणका कारण उनीहरू उत्तर तिब्बतमा सरेका थिए। लिम्बूहरूलाई रहस्यमय मानिसका रूपमा हेरिन्थ्यो, जसले धेरै कम कपडा लगाउँथे र उनीहरूको महिलाहरू नग्न हिँड्थे। चिनियाँहरूले उनीहरूलाई नराम्रो व्यवहार गर्थे र लिम्बूहरू जंगलमा मात्र यात्रा गर्दथे। कठिन यात्रा र संघर्ष मुन्धुममा उल्लेख गरिएको छ कि अर्को जनजातिले उनीहरूलाई विस्थापित गरेको थियो, जसका कारण उनीहरूलाई आफ्नो घर छोडेर नयाँ ठाउँमा आश्रयको खोजी गर्न बाध्य पारे। तिब्बतको कठोर भूभागमा यात्रा गर्दा उनीहरूले धेरै कठिनाइहरू झेले। मुन्धुममा यो यात्राको वर्णनले उनीहरूको सहनशीलता र साहसको गाथा प्रस्तुत गर्दछ। पूर्वी नेपालमा आश्रय १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर, लिम्बूहरू उत्तर तिब्बतबाट पूर्वी नेपालमा शरणार्थीका रूपमा आए। सेन राजाहरू र आदिवासी लेप्चाहरूले उनीहरूलाई आफ्नो संरक्षणमा लिए। सेन राजाहरूले लिम्बूहरूलाई उपयोगी योद्धाका रूपमा हेरेर उनीहरूलाई स्वीकारे। पूर्वी नेपालमा, लिम्बूहरूले आफ्नो नयाँ जीवन सुरु गरे र आफ्नो संस्कृतिलाई समृद्ध बनाए। डीएनए परीक्षणहरूले राई र लिम्बूहरूको शरीरमा उच्च मात्रामा मंगोलियाई डीएनए पाइएको छ, जसले मुन्धुममा उल्लेखित कथाहरूको वैज्ञानिक प्रमाण प्रस्तुत गर्दछ। यसले पुष्टि गर्दछ कि उनीहरूको उत्पत्ति मंगोलियाई स्टेप्पेसमा भएको थियो र उनीहरूले सिचुवान र उत्तर तिब्बत हुँदै पूर्वी नेपालमा यात्रा गरे। लिम्बूहरूको उत्पत्तिको बारेमा थप अनुसन्धान गर्दा, उनीहरू चीनका लिङ्गाओ र तोरघुत जस्ता आदिवासी जनजातिहरूसँग सम्बन्धित भएको पाइएको छ। यी जनजातिहरू चीनको उत्तर भागमा रहेका थिए र उनीहरूको विकास धेरै पछाडि परेको थियो। लिम्बूहरू पनि एक प्राचीन र अविकसित जनजातिका रूपमा चिनिन्थे, जसले गर्दा उनीहरूलाई चिनियाँ समाजमा ठूलो मान्यता प्राप्त भएन। उत्तर तिब्बतमा, तिब्बती नोमाड्सले जनसंख्याको करिब २५% हिस्सा ओगट्छन्। यी नोमाड्सहरू चलायमान जीवनशैली अपनाउँदै कठोर वातावरणमा जीवनयापन गर्छन्। लिम्बूहरू पनि एक समय तिब्बती नोमाड्समा गनिन्थे र उनीहरूको जीवनशैली यस्तै थियो। उनीहरू आफ्ना पशुहरू चराउन र मौसम अनुसार बसाइँ सर्ने गर्थे। तिब्बतको कठोर भूभागमा लिम्बूहरूले धेरै संघर्ष र चुनौतीहरूको सामना गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई नयाँ ठाउँमा स्थायी आश्रयको आवश्यकता पर्यो। मुन्धुमको नाम परिवर्तन: Kirat मुन्धुम वास्तवमा याक्थुङ मुन्धुम थियो। नाम परिवर्तन गरी Kirat मुन्धुम राखिएको थियो ताकि उनीहरूले नेपाल र उत्तर पूर्वका पुराना शासकहरूसँग सम्बन्ध स्थापित गर्न सकून् र यसै आधारमा उत्तर पूर्व सिक्किम र दार्जिलिङमा आदिवासी दर्जा प्राप्त गर्न सकून्।
Timiharuko kam nai futaune ani raaj garne niti apnaune ho ....timro kura tathyahin,bhadkau,kibi dantey kura nagarnu lo ......
नक्कली धोति
ककेसीन चोरहरु
पागल धोति
जुन मान्छेलाई आफ्नो पहिचान बारे खुलेर बोल्न नसक्नेले मुलाले अहिले आएर अर्को समुदायप्रति बिना अध्ययन, हावादारी बकुम्फुसे असत्य कुरा बोल्न छुट छैन र यो पत्यारिलो पनि छैन।
Very interesting discussion along with valuable information, thanks.
Shushant Pradhan को podcast मा मैले ३ पटक सुने, उहाको अनुसन्धान धेरैं सन्तोष जनक लाग्यो।
कसरी शरणार्थी राई र लिम्बुहरूले किरात पहिचान चोरें: किरात पहिचान, जसको जरा भील जनजातिका परम्परा र सांस्कृतिक धरोहरमा गहिरो रूपमा रहेको थियो, समयको क्रमसँगै राई र लिम्बु समुदायको आप्रवासन र उनीहरूले गरेका दाबीहरूको कारण विकृत भएको छ। यी समुदायहरू, मूलतः शरणार्थी, आफ्नो पहिचानलाई मजबुत बनाउन किरातको पहिचानलाई आफ्नो बनाउने प्रयासमा छन्, जसले साँचो किरात समुदायको उत्पत्तिलाई ओझेलमा पारेको छ। यस निबन्धमा हामी कसरी शरणार्थी राई र लिम्बुहरूले ऐतिहासिक हेरफेर गरेर किरात पहिचान चोरेका छन् भन्ने विषयमा छलफल गर्नेछौं।
१. किरात पहिचानको उत्पत्ति: "किरात" शब्द ऐतिहासिक रूपमा हिमाली क्षेत्रको पूर्वी नेपाल र भारतको केही भागमा बसोबास गर्ने जनजातिहरूलाई जनाउँथ्यो। पुराना ग्रन्थहरू र अभिलेखहरू, जस्तै गोपाल वंशावलीमा, भीलहरूलाई किरात या किराड भनेर उल्लेख गरिएको पाइन्छ। भीलहरू, जसको विशिष्ट सांस्कृतिक र धार्मिक परम्पराहरू छन्, किरात पहिचानसँग गहिरो रूपमा सम्बन्धित थिए। उनीहरूको उपस्थिति राई र लिम्बु समुदायको आगमनभन्दा कैयौं शताब्दी पुरानो हो। तर आधुनिक कालमा किरात पहिचानको कथा विकृत भएको छ, र राई र लिम्बु समुदायहरूले आफूलाई साँचो किरात दाबी गरेका छन्। यो दाबी, जसको कुनै ऐतिहासिक वा पुरातात्त्विक आधार छैन, एउटा जानाजानी प्रयास हो, जुन उनीहरूको पहिचानलाई बलियो बनाउनको लागि गरिएको छ।
२. राई र लिम्बु समुदायको आप्रवासन: राई र लिम्बु समुदाय मूलतः चीनका विभिन्न क्षेत्र, विशेष गरी सिचुआन र उत्तर तिब्बतबाट आएको मानिन्छ। १३ औं शताब्दीको मंगोल आक्रमण, १७ औं शताब्दीको ड्जुंगर युद्ध, र तिब्बतमा भएको राजनीतिक उथलपुथलले गर्दा यी जनजातिहरूले आफ्नो मातृभूमि छोड्न बाध्य भएका थिए। सिक्किमका लेप्चा र भूटिया जनजाति र पूर्वी नेपालको सेन राज्यले यी विस्थापित मानिसहरूलाई शरण दिएका थिए। उक्त क्षेत्रमा बसोबास गरेपछि, राई र लिम्बु समुदायहरूले स्थानीय समाजमा घुलमिल गर्न थाले। तर भील जनजातिको विपरीत, उनीहरूको यस भूमिसँग कुनै गहिरो ऐतिहासिक सम्बन्ध थिएन। समयसँगै, यी समुदायहरूले आफ्नो पहिचान स्थापित गर्न नयाँ मार्गहरू खोज्न थाले, जसले गर्दा उनीहरूले किरात नाममा दाबी गर्न थाले।
३. किरात धर्मको आविष्कार: राई र लिम्बु समुदायले किरात पहिचानमा आफ्नो दाबीलाई वैधता दिने एक प्रमुख तरीका तथाकथित "किरात धर्म" को सिर्जना थियो। ऐतिहासिक रूपमा, किरात नामले कुनै एकीकृत धर्मको प्रतिनिधित्व गर्दैनथ्यो। भीलहरू, जो वास्तविक किरात थिए, उनीहरूको आफ्नै धार्मिक परम्परा थियो, जुन उनीहरूले शताब्दीयौंसम्म जोगाइराखेका थिए। तर २० औं शताब्दीमा लिम्बु विद्वान इमान सिंह चेम्जोङले राई र लिम्बुहरूको धार्मिक परम्परालाई "किरात मुन्धुम" भनेर प्रचार गर्न थाले।चेम्जोङको प्रयासले राई र लिम्बु समुदायलाई किरातको रूपमा स्थापित गर्ने राजनीतिक पहललाई सहयोग पुर्यायो। यो पूर्ण रूपमा नयाँ कथा निर्माण गरेर, उनले भीलहरूको वास्तविक धार्मिक परम्परालाई समाप्त गरे र यसको ठाउँमा एक नक्कली कथानक तयार गरे।
४. मंगोल डीएनए र ऐतिहासिक हेरफेर: राई र लिम्बु समुदायमा पाइने मंगोलियन डीएनएले उनीहरूको किरात पहिचानलाई कमजोर बनाउँछ। वैज्ञानिक अध्ययनहरूले देखाएका छन् कि राई र लिम्बु समुदायमा मंगोल पूर्वजहरूको उच्च मात्रा पाइन्छ, जसले उनीहरू मंगोल आक्रमणपछि मात्र यस क्षेत्रमा आइपुगेको पुष्टि गर्दछ। यसले पनि प्रमाणित गर्छ कि उनीहरू मूल निवासी नभएर आप्रवासी हुन्, र किरात पहिचानको दाबी ऐतिहासिक रूपमा गलत छ।मंगोल आक्रमणले उत्तरपूर्व भारतका भील जनजातिलाई विस्थापित गरेको थियो, र यसै समयमा राई र लिम्बु समुदाय मंगोल साम्राज्यको पतनपछि नेपाल पुगेका थिए। तर, यी समुदायहरूले आफूलाई शरणार्थीका रूपमा प्रस्तुत गर्नुको सट्टा, उनीहरूले आफूलाई किरातको रूपमा स्थापित गर्न इतिहासलाई पुनर्लेखन गर्ने प्रयास गरेका छन्, जसको कुनै पुरातात्त्विक आधार छैन।
दाजु आज अर्कै तरिकाको भिडियो हेर्न पाइयो खुसी लाग्यो🙏 यो सब सुन्न पाएर मेरो बोजुको याद आयो। मेरो बोजुले सुनाएको कहानी र दाजुले भन्नू भएको किरात को बारेमा धेरै मिल्न गयो खुसी लाग्यो 😊❤️🙏
धेरै ज्ञानवर्दक पोडकास्ट आज को
मेराे दाई भोगीराज चाम्लिङ राई 🙏🙏
Aati nai sundar Kirati haru ko khtha Itihaslai ko Jankari pauda chamling sir ji lai Ra Bisow Parkasha ji lai thank you , ♥️♥️♥️🙏🙏🙏sewa sewaro Namste chha
मेरो बिचारमा नयाँ कोण तथा नया आयाम बाट इतिहास लेख्नुपर्छ भन्ने मान्यता नै redraw the boundary होइन र?
जो अगाडिका लेखक र पुस्ताले आफ्नो भलो त जगतै भलो भनेर जुन हिसाबले इतिहास लेखे वा हामीले जित्नेको मात्रै इतिहास पढ्न पाइन्छ, हार्नेको पाइन्न । अनि मलाइ मन परेको कुरा , सरले इतिहास भनेको लेखन मात्रै होइन मौखिक पनि भन्नुभएको छ गज्जब लाग्यो । 🤗
Thank you so much for your great massage of our kirati history 🙏❤️ Jai Kirati ✊
Tapai ra mero bichar mildo rahexa ❤❤❤❤ khusi lagyo . Ma itihas padhexaina tara mero dimag high levelko xa
तपाईकाे इतिहासकाे बाश्लेशन साह्रै राम्राे लाग्याे, कीर्तिपुरकाे यस्तै लेख्ने प्रयासछ, लेखेकाे छु .. म्हिगःनिसें थाैं ः किपूया छुं पक्ष .. कुनै समय भेटाैला .. शुभकामना ...
मौखिक इतिहास को नाममा भ्रमको राजनिती गर्ने कोशिश गरिदै छ। इतिहास अध्ययन गर्न प्रमाण चाहीन्छ, मौखिक इतिहास मा धेरै गफ तथ्य कम हुने संभावना रहन्छ अनि त्यसैको आधारमा झूटको राजनिती बढ्ने छ। किराती कुनै जाती होइन, बिभीन्न जातीहरूलाइ बूझाउने सामूहीक नाम मात्रै हो। राइ पनि कुनै एउटा जाती होइन, बिभीन्न जातीको समूह मात्रै हो। गूरूंग -मगर तिब्बत बाट आएका हुन् । १-२ वटा सास्कृतिक कुराहरू मिलेकै भरमा दुइटा समूदाय एउटै हो भन्नु हास्यासपद हो। त्यसो भए भात बंगालमा पनि खान्छन, नेपालमा पनि खान्छन्, अब त्यसो भए सबै बंगाली नेपाली संस्कृति मान्छन् वा नेपालबाट गएका हुन् भन्न मिल्छ ? भोगीराज जी को कुरा यस्तै हावादारी लाग्यो ।
सारै राम्रो कुरा बुझन पाइयो
सेवा सेवाराे छ सर हरु मा जय मुल बासि जय किरात देश जय किरात सभ्यता
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो।
१९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो।
ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो।
यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे।
संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
किरातलाई भोगिराज सरको अध्ययन को एराबाट हेर्नु उचित हुन्छ सरको यो अनुसन्धान खोजलाई तथ्य परक वास्तबिक्ताको नजिक सम्म पुग्न सफल होस मुन्धुमलाई बिस्वाब्याकरण गर्न मदत पुगोस भाबिपिडिले मुन्धुम किरातलाई बुझ्न सहज होस हाल केहि स्कलर दाजुहरुले किरातलाई सङ्कुचित ढङ्गले ब्याख्य गरिरहेका पाईन्छ त्यसलाई चिर्दै एउटा निचोड सम्म पुग्न सफल होस हामि साथमा छौ 🙏
rai, limbu kirati hoinan sir. Assam ra bengal ma hune bhil nai kurat hun
धेरै कुरा हरु बुझ्ने सिक्ने मौका पाइयो
धेरै धेरै धन्यवाद 🙏🙏
Kirat bhaneko bhil jati ho .Rai, limbu haru ta china ko sichuwan bata tibet, sikkim hudai nepal aaeko saranarthi ho.
Jhuto kapokalpit itihas napadunuhos. Tapai haru kirat nahi hoina. Kirat ta Bhil jati ho. Uslai nai gopal vangsawali ma kirat bhanieko cha
Please kindly provide me your reference. As a fellow scholar of history I could not find anything as you have claimed. Would you kindly provide me the page number??
This one is as exactly copied from the Gopal bangashawali as research paper conducted in year 1984/85 . As far as research, Gopal bangashawali is claimed to be developed during 14th century (Source: Wikipedia # To your concern the information from wikipedia, cannot be considered as a reference as it can be manipulated unless reliable reference is presented)
In the Fiscal Year 1980-81, Vajracarya had completed a project on the manuscript of the Gopalarajavam Savali, which he submitted to the Centre for Nepal and Asian Studies, Tribhuvan University. However, in the light of the more improved prints of the manuscript made available to us, Vajracarya has made several improvements and corrections in his original transcription and Nepali translation. At the same time, as inductive test of the validity of transcription and translation, Malla started-to index the personal names, the place-names, and the Newari words.The text which Dhanavajra Vajracarya has put together over the years' research was taken to pieces by Malla--to see if it works, Readers can check this in the glossary-and perhaps correct and improve upon it at several places, We do not consider that our Nepali and English translations are infallible, nor have we solved all the problems of analysis and interpretation of the text. In fact, the two translations diverge from each other at a number of places. We have, however, left them as such to give the reader the benefit of doubt.
The Kiratas ruled over Nepal for 32 generations after defeating the cowherd- and buffalo-herd kings, totalling for a
period of 1701 years! This protracted duration of the Kirata rule apart, a few things are worth noting in the tradition. As most names are non- Sanskritic in the list it is highly unlikely that they were invented for the sake of filling in the gap in any fanciful chronology in a text "in- tended to be Sanskrit." Secondly, unlike the later chronicles, there is
no legendary fat or digressions in the Kirata king-list of Vj. Thirdly, the chronicler unequivocally mentions that the Kirätas now live in the land between the rivers Tämäkoši and Aruna, At present, this is the habitat of the Rais and the Limbus--the two ethnic groups which call themselves "Kiratas" and their land "Kirat", The traditions regarding their banishment are persistent.
@@Mr.Pandit-77 भिलहरू किन किरात हुन्: पाँच कारणहरूनेपाल, भारत, र आसपासका क्षेत्रमा किरात समुदायको ऐतिहासिक उपस्थिति रहेको छ। भिलहरूलाई किरातको एउटा प्रमुख समूहका रूपमा मानिन्छ। किरात र भिलहरूको सम्बन्धलाई प्राचीन कालदेखि नै विभिन्न प्रमाणहरूद्वारा पुष्टि गरिएको छ। यहाँ पाँच कारणहरू छन् जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई समर्थन गर्छ।१. भाषिक समानताभिल र खस भाषाहरू बीचमा गहिरो भाषिक समानता पाइन्छ। खस भाषाहरू जस्तै नेपाली, कुमाउनी, डोटेली, र जुम्ली भाषाहरू भिल भाषासँग मिल्दोजुल्दो छन्। यी भाषाहरूको समानताले यी दुई समुदायहरूबीचको ऐतिहासिक सम्पर्कलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यसले प्राचीन समयदेखि नै भिलहरू र खसहरूबीचको निकट सम्बन्धलाई देखाउँछ। भाषिक समानताले सांस्कृतिक आदानप्रदानको प्रमाण दिन्छ, जसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा बलियो बनाउँछ।२. ऐतिहासिक सहवासइतिहासमा खस र किरात समुदाय एकै ठाउँमा बसोबास गर्थे। विशेष गरी भिलहरू किरात समुदायको महत्त्वपूर्ण हिस्सा थिए, र उनीहरू खसहरूका साथसाथै बस्थे। इतिहासकारहरूले किरात र खसहरूबीचको मिलनलाई विभिन्न ऐतिहासिक घटनाहरूमा वर्णन गरेका छन्। यसले यी दुई समुदायबीचको घनिष्ठ सम्बन्धलाई पुष्टि गर्छ र भिलहरूलाई किरातको रूपमा मान्यता दिन्छ।३. सांस्कृतिक समानताभिलहरू र खस समुदायबीच सांस्कृतिक समानता पाइन्छ। दुवै समुदायले पुरातन धर्म, परम्परा, र संस्कारहरूमा समानता राख्छन्। उनीहरूको लोकगीत, नृत्य, र धार्मिक अनुष्ठानहरूमा समानताहरू देखिन्छ। उदाहरणका लागि, भिलहरूको पूजा पद्धति र किरातहरूको धार्मिक अनुष्ठानहरूमा धेरै समानता पाइन्छ। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने तथ्यलाई थप प्रमाणित गर्छ।४. खस र किरातहरूको मिश्रणइतिहासमा खस र किरात समुदायले एकअर्कासँग मिश्रण गरेका थिए। धेरै किरात समूहहरू खस समुदायमा विलीन भए, जसले गर्दा उनीहरूको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू खसहरूको बीचमा फैलियो। भिलहरू पनि यस मिश्रणको हिस्सा थिए, जसले गर्दा उनीहरूको पहिचान किरातको रूपमा स्थापित भयो। यसले भिलहरू किरात हुन् भन्ने धारणा थप बलियो बनाउँछ।५. पुरातात्त्विक प्रमाणपुरातात्त्विक प्रमाणहरूले भिलहरू किरात समुदायको एक महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् भन्ने तथ्यलाई पुष्टि गर्छ। विभिन्न स्थलहरूमा पाइएको पुरातन अवशेषहरू, मन्दिरहरू, र मूर्तिहरूले भिलहरूको किरात पहिचानलाई समर्थन गर्छ। यी प्रमाणहरूले भिलहरू प्राचीन कालदेखि नै किरात समुदायको एक प्रमुख हिस्सा थिए भन्ने तथ्यलाई प्रकट गर्छ।
तमुजी नेवार नै मेन किराँती हो जाठा बेचिएको त आमाको कोख लात्ताले हानेर हिडेकोहिदु बन्ने सरणार्थी बन्ने जाठा
1. केही समय देखि एउटा तत्व बिभिन्न नक्कली नाम राखेर राई, लिम्बु बिरुद्द गलत प्रचार गरि रहेछ - हाम्रो इतिहास र पहिचान बारे मनपर्दी , कपोकल्पित कुरा हरु लेखेर हाम्रो इतिहास बिरुद्द फेसबुक , युट्युब मा जे पायो तेही लेखेर नक्कली (fake) र गलत इतिहास लेख्ने कोशिस गर्दै छ!
2. सबै सचेत राई, लिम्बु हरुले यो तत्व को प्रतिकार गरौँ!
3. जग जाहेर भएको सत्य तत्थ्य ( historical fact) के हो भने - लिच्छिबी हरु अघिको किरात शासकहरु राई, लिम्बु का पूर्खा हुन् नहुन - वल्लो किरात , माझ किरात र पल्लो किरात मा नेपालको एकीकरण हुनु अघि सम्म राई , लिम्बु , सुनुवार, याक्खाको एक छत्र रजाईं र उपस्थिति थियो!
किरात सब्द याक्थुङ लिम्बुको मुन्धुमले चिन्दैन बोल्दैन किरात यलम्बर लिम्बुको कुनै थर हरुको बङ्शावलि मा जोडिदैन हामिलाइ याक्थुङ लिम्बु नै पर्याप्त छ सायद राइहरुलाइ किरात सब्द बाध्यता हुन सक्छ ।
@@Payangushivak 1. किरात भन्नु नभन्नु त्यो तपाईंको इच्छा को कुराहो - तपाईं के भनिन चाहनु हुन्न मैले भनेर हुन्न! तर, धेरै जसो लिम्बु हरुले आफुलाई किरात भन्छन भन्दैनन त्यो पनि तपाईंले बुझ्नुहोला - (लिम्बुले मात्र हैन राई हरुले पनि किरात हैन भन्छन भने पनि मलाई गुनासो छैन - किनकि, नाम ठुलो कुरा हैन!)
2. तर , तपाईंले बुझ्नु पर्ने कुरा चाही अरुण पारी पहाडी भूभागलाई हिजो अस्ति सम्म "पल्लो किरात" भनिन्थ्यो!
3. अनि, किरात याक्थुङ्ग चुम्लुङ्ग को नाम सुन्नु भको छ? ( तपाई साच्चै लिम्बु हो भने त थाह होला )
4. मेरो व्यक्तिगत बिचार त नेपालका सबै थेप्चे जातिले किरात भन्न वा हैन भन्न पाउछन!
@@Payangushivak Limbu haru Yakthung hun. Kirat identity bhil jati ko identity ho. Limbu ko Yakthung mundhum lai Iman Singh Chemjong le Kirat mundhum ma translate garera bhutia ko chogyal rajya dhalna khojeko ho. Ra pachi dhaleko pani ho. Kirat identity euta political movement matrai ho. Kirat religion pani sikkim ma domination ko lagi 1902 ma select bhaeko british gurkha le use gareka hun. Kirat religion nai iman singh chemjong le banaeko hun. Limbu ko Yakthung mundhum ma na yalambar mention cha na ta Kirat sabda nai. Bhram nafailaunus
Timi haru ko samudaye aru ko dharma ra jaat lai kati naramro comment garchau.afu lai parda maan kasto chaskka hudo raicha
शरणार्थी राई र लिम्बूहरूले कसरी भीलबाट किरात पहिचान चोरे र किन लिम्बू र राईहरू किरात होइनन्
नेपालमा किरात पहिचानको इतिहास जटिल र विवादास्पद छ। यस इतिहासको केन्द्रमा राई र लिम्बू समुदायहरू छन्, जसले आफूलाई साँचो किरातको पहिचानकर्ता भनेर दाबी गर्दै आएका छन्। तर, ऐतिहासिक घटनाहरू र सांस्कृतिक प्रमाणहरूको अध्ययनले यो पहिचान भील जनताबाट चोरिएको हुन सक्छ भन्ने संकेत गर्छ, जो पूर्वी नेपालको वास्तविक किरात हुन्।
१६०० को दशकमा, राई र लिम्बूहरू मिंग वंशको पतन र द्जुङ्गार युद्धबाट भाग्दै, सिक्किम र भूटानको लोप्चा मातृभूमि र पूर्वी नेपालको सेन ठकुरीहरूको मातृभूमिमा शरणार्थीको रूपमा आए। यी क्षेत्रहरू पहिले नै भीलहरूको घर थिए, जो खससँग सांस्कृतिक र भाषिक सम्बन्ध राख्थे। राई र लिम्बूहरूलाई पूर्वी नेपालका सेन ठकुरीहरूले पुनःस्थापना गर्न मद्दत गरे, तर उनीहरूले सेनहरूको विश्वासघात गर्दै गोरखालीहरूलाई समर्थन गरे।
गोरखालीहरूको विजयमा राई र लिम्बूहरूको समर्थनले पूर्वी नेपालमा सेन शासकहरूको शासनको समाप्ति गरायो। यस्तै सिक्किममा पनि, जहाँ राई र लिम्बूहरू बसोबास गरेका थिए, उनीहरूले स्थानीय तिब्बती चोग्याल राजाहरूको सत्तालाई चुनौती दिए। अन्ततः, राई र लिम्बूहरूले ब्रिटिश इस्ट इण्डिया कम्पनीसँग सन्धि गरेर सिक्किमलाई ब्रिटिश प्रभावमा ल्याए र तिनीहरूलाई ब्रिटिश सेनामा भर्ती गराए।
राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो शक्ति र दावीलाई वैध बनाउन राजनीतिक उपकरणको रूपमा प्रयोग गरे। भील जनतासँग सम्बन्धित यो पहिचानलाई राई र लिम्बूहरूले अपनाएर तिब्बती चोग्याल राजाहरू र खस शासकहरूको अधिकारलाई चुनौती दिए। किरात पहिचानको दाबी गरेर, उनीहरूले आफूलाई क्षेत्रका वास्तविक स्वदेशी जनताको रूपमा स्थान दिए, जबकि ऐतिहासिक र पुरातात्त्विक प्रमाणको अभाव छ।
यस forged पहिचानको मुख्य पक्ष भनेको राई र लिम्बूहरू र मूल किरातहरू बीचको भाषिक र सांस्कृतिक भिन्नताहरू हुन्। राई र लिम्बूहरूले तिब्बती-बर्मेली भाषाहरू बोल्छन्, जबकि खस र भीलहरू इन्डो-आर्यन भाषाहरू बोल्छन्। सांस्कृतिक रूपमा, भीलहरू र खसहरूले धार्मिक अभ्यास, सामाजिक संरचना, र परम्परागत रीतिथितिहरूमा समानता राख्छन्, जसले भीलहरूलाई किरातको वास्तविक वंशज बनाउँछ।
अर्कोतर्फ, राई र लिम्बूहरूले तिब्बती सम्पदाका धेरै पक्षहरूलाई कायम राखेका छन्, जुन भीलहरू र खसहरूको भन्दा फरक छन्। यसैले, राई र लिम्बूहरू किरात पहिचानका वास्तविक वाहक होइनन्। तिनीहरूले यो पहिचान भील जनताबाट चोरिएको छ, र यो केवल राजनीतिक फाइदाका लागि अपनाइएको हो।
You are not kirats- This is the actual history of Kirats" राई र लिम्बु समुदायले २०औं शताब्दीमा किरात पहिचानलाई आफ्नो बनाउन खोज्दा भिल समुदायको ऐतिहासिक पहिचानलाई तोडमोड गरे। किरातहरूको वास्तविक पहिचान भिल समुदायसँग जोडिएको छ, जसले प्राचीन कालदेखि पूर्वी नेपाल र उत्तरपूर्वी भारतमा आफ्नो अस्तित्व कायम राख्दै आएको थियो। भिलहरू किरातहरूको प्राचीन जाति हुन्, जसको इतिहास महाभारतदेखि शुरू भएर विभिन्न पुरातात्त्विक प्रमाणहरूमा पनि पाइन्छ। यद्यपि, राई र लिम्बुहरू आफैंलाई किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्न थालेपछि उनीहरूले भिलहरूको मौलिक पहिचानलाई ओझेलमा पारिदिए।
राई र लिम्बुहरू वास्तवमा १६औं र १७औं शताब्दीमा चीन र तिब्बतबाट नेपाल प्रवेश गरेका आप्रवासी हुन्। तिनीहरूको आप्रवासनको इतिहास स्पष्ट भए पनि उनीहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो बनाउन विभिन्न मिथकहरू र कथाहरू निर्माण गरे। उनीहरूले भिलहरूको मौलिक धार्मिक र सांस्कृतिक परम्पराहरूलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गरे, जसले गर्दा किरातको वास्तविक इतिहास र संस्कृतिमा ठूलो विकृति ल्यायो। यसले किरात पहिचानको वास्तविकता र प्रमाणित इतिहासलाई कमजोर बनायो।
यसरी, राई र लिम्बुहरूले २०औं शताब्दीमा भिल समुदायको पहिचानलाई चोरी गरेर आफूलाई किरातको रूपमा स्थापित गरे। यो इतिहासको विकृतिकरणले किरात पहिचानलाई मात्र हानी पुर्याएको छैन, भिल समुदायको ऐतिहासिक अस्तित्व र पहिचानलाई पनि संकटमा पारेको छ। किरातको वास्तविक पहिचान भिलहरूमा निहित छ, र यसलाई संरक्षण गर्न आवश्यक छ।"
वहाँको अध्ययन र अनुसन्धान अपुरो छ...!!
भोजराज चामलिंग हिन्दुहरु प्रति biased छन्.. म काठमाडौँ को एक किरात भए पनि हिन्दु हरु लाई सम्मान गर्छु... उनी हरुले शिव लाई कालान्तर मा उचित स्थान दिए!!नत्र उनीहरुले credit शिव लाई नदिएर आफ्ना लाई पनि दिन सक्थे!!
ज्यापु समुदाय को कुल देवता नै महादेव हुन, किराँतेश्वर महादेव।
रामेछाप को पहिले किराँतीछाप हो जसमा सुनुवार हरु बसोवास गर्छन् तामाकोशी क्षेत्र अर्थात ताप्लेजुङ क्षेत्रमा लिम्बू हरु पल्लो किरात को रूप लिईन्छ जुन दुधकोशी क्षेत्र माझकिरात को रूप मा राई हरु लिईन्छ र सुनकोशी साथै लिखु क्षेत्र बसोबास गर्नै वल्लो किराँत को रूप मा सुनुवार मानिन्छ जुन भोगिराज चाम्लिङ राई सर ले गर्नु भएको यलुङ खोला ओखलढुङ्गा मा पर्छ मेरो घर छेउ मा छ साथै मोलुङ खोला पनि छ हामी सुनुवार हरु वल्लो किराँत है😊
किरातँ हुनुमा धेरै गर्व लाग्छ ❤️😘😘🙏🙏
It was very interesting and informative topic,thanks both Biswa Sir and Bhogiraj Sir. I enjoyed the listening this episode🙏🏼🙏🏼
Sachi hjur le vanu vye jasto kirat culture lai written form ma lekhna nasakkeo vyera bistarai hamro kirat saskriti ..vasha ..history haraudai gairaheko x...
Sagarmatha lai khas ma chomulunga vanithyo...rai languge anusar..
Ahile sagarmatha vanera khas nepali vasha ma paribartan gariyo..
vasha saskriti history lai sajiali lop huna dinu hudinaa
Great podcast.
Thank u bhogiraj sir and Biswa lunga!
शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे "
गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो।
बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे।
भीलहरूको इतिहास चोर्नु
दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ।
तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे।
लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु
लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ।
खसहरूको पोशाक चोर्नु
राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ।
राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू
1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ।
2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्।
3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो।
4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
धेरै कुरा जान्ने सिक्ने मौका पाइयो आजको podcast ले🙏धन्यवाद 🙏🙏🙏
Great analysis
हामी किँरातीहरूको इतिहास बुझ्नमा सहजै छन् अन्य नपालीहरू देखि।
Aja Ramro Sangga khoj garnu parxa hajur 🙏🙏🙏
Great information about MUNDHUM
and kirat history 🙏🙏
Lu aab chai purai nbhyani aali aali bhaya pani thaha paya maileni dai bhogiraja dai ko video herer❤
किरातीहरुको एकता हुने देखेर आरिसले जलिसके अन्य जाती समुदायहरु नेपाल सबै जाती समुदायहरुले बनाएको हो धेरै जल्नु ,रिसाउनु पर्दैन 😂😂😂😂😂
जय बुद्ध🙏
वली तथा मंस भगवान, पीत्री तथा चाड पर्वको नाम गरी चढाएर आफ्नो श्वार्थ पुरा गर्ने चलन बन्द गरौं ।
धर्मको निम्ती कलंक नवनौ र पीत्री माथी कुकर्म नथपौ सत्कर्मले उद्दार गरौं।
बुद्धको जन्म भुमीमा बुद्ध दर्शनलाई ओझेलमा पारी यी अधर्मीहरुले फाईदा लुटी नेपाललाई विश्वको तेस्रो मुलुकमा पारेर यो दुर्दशा भोगीरहेका छौं।
हाम्रा केही मंगोलीहरु सान्सद मन्त्री भए तर संकुचीत सिद्दान्त बोकेर हिडेकोले आफ्नै स्वार्थपुर्ती तर्फ लागे र हाम्रो धर्म देश ओझेल्को ओझेलमै रह्यो।
बुद्ध दर्शन सिरोपर गरी स्वयं लगायत सारा मातारुपी प्राणीको संरक्षण गरौं ।
जय हुद्ध 🙏
Eakdum khusi lagyo aasewaroo.
एक्दम खुशी लागेउ भोगि राज सर लाइ सेवा अब डाक्टर तरामणिसर लाइ पनि ल्याउनु परेउ बिश्व भाइ 🙏
विश्व जी किरातीहरु गुरुङ र मगर पनि हो भनिन्छ तर यस्को तथ्य के छ?मैले पोखरा कास्की र पर्वतको सिमाना पहिले युध्द हुदा किरात राईहरु गएर युध्द गरेर गुरुङहरुलाई आफ्नो सिमाना बचाएको थियो रे।त्यहाँको पुरानो सिमित गुरुङ बुढाहरुलाई थाहा रहेछ।भोगिराज सरहरुले किरातको बिषयमा यसरी अध्ययन गरिरहनु भएको छ।गुरुङ समुदायहरुको सँग पनि एकपटक मिलेर रिसर्च गर्दा कसो होला?
र सिन्धुपाल्चोकको खाडीचौर भन्दा 3-4 किलोमीटर यता माथी डाडा छ।त्यहाँ किरातीहरु काठमाडौ उपत्यका छोडेर पुर्व लाग्नुभन्दा अगाडि त्यहाँ बसेको रहेछ।म त्यहाँ पुग्दा सबैले भन्थ्यो किरात राजाहरु यहाँ बस्थे।पानी सुकेको भएर सुनकोसी/भोटेकोसीबाट ल्याएर खान्थे रे।टाढाभएकोले त्यस ठाउँ छोडेर हिड्यो रे।त्यहाँ ढुङ्गामा घोडा बान्ने टाब छ।जुन ढुङ्गामा फलाम अल्झाएर बाध्ने बनाएको रहेछ।
यस्तो अस्तित्वको खोजी गर्नुपर्छ कि?
भोजिराज सरसम्म पुर्याउनु होला है।म पोखराको गुरुङ बाजे र सिन्धुपाल्चोकको त्यस जग्गाको लागि सम्पर्कमा ल्याउन सक्छु।🙏
@prakashkumar-pp7kp सर प्रश्न गर्नै परे वा जान्न बुझ्न नखोजे जवाफ पाइदैन।
एउटा उदाहरण है तपाईहरु मगर जाती सबैले मगर भाषा बोल्छ?सबैले मगरहरु कुल देवता पुज्छ?कृष्टियन पनि मान्छ होइन र?
कारण के?
समयसँगसँगै सबै भाषा संस्कार सँस्कृती परिवर्तन हुँदै जान्छ।
मानव जाती एक चेतनशील प्राणी हो।जो जहिले बिकाश र नयाँ खोज खोजिरहन्छ।किन? किनकी आफ्नो बिकास,सुख,आनन्द,शान्ती र आफू बाच्नको लागि सुबिधा र सरल जीवन जिउन होइन र?
र अर्को उदाहरण पनि पहिले पहिले मानव जाती ढुङ्गे युगबाट कृषि वा फलाम युगमा प्रबेश गरे।बन जंगल फाडेर बस्न थाले।जब एक ठाउँमा बस्न थाले पनि जीवन स्तर बिकास र धेरै बालबच्चाहरु जीवित हुन थाले र जनसंख्य बध्न थाले।जब बाउ पुस्ताले फाडेर बसेको छोरा नाति सम्म आइपुग्दा अन्नबाली खानलाई अपुग हुने भएकोले बसाई सर्न थाले।छोरा वा नातिले बसाई सर्दा अन्नबाली हुने,पानीको राम्रो स्रोत भएको ठाउँहरु खोज्दै जादा टाढा टाढा गए।
बाउ बाजे पुर्खाले मान्दै आएको भाषा संस्कार संस्कृती पुस्ता पुस्ता आउदा कति बिर्सिए र कती नयाँ उत्पत्ती भए।चेतना पनि बिकास हुँदै गए र कति सहजको लागि आफै नयाँ भाषा र सँस्कृतिको बिकास गरे होला।
र अहिलेको बालबच्चाहरुलाई पनि हेरौ अंग्रेजी पनि बोल्छ।दशै मान्छ,तिहार मान्छ,तिज मान्छ होइन र?यो परिवर्तन काफी उदाहरण हो।
मगर बहुलियता भएको ठाउँमा अन्य गैर मगर जाती वा कुनै एक बहुलियताको समुदायमा गैर जाती बसेको छ भने बहुलियत समुदायको भाषा पुर्णरुपमा नबोले पनि केही प्रतिशत बोल्छन।केही संस्कार सँस्कृती मान्छन होइन र?
कसरी किरात विचारधारा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले शरणार्थी राई लिम्बूहरूको हीनताबोधलाई मद्दत गर्छकिरात विचारधारा, जुन राई र लिम्बू समुदायहरूलाई एकसाथ बाँध्ने पहिचानको रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ, वास्तवमा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले यी समुदायहरूका सदस्यहरूमा रहेको हीनताबोधलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्छ। यस विचारधाराले उनीहरूको वास्तविक ऐतिहासिक र सांस्कृतिक जरा भन्दा परको एक काल्पनिक विगत निर्माण गरेर उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई बढाउने प्रयास गरेको छ।शरणार्थीको रूपमा नेपाल प्रवेश गरेका राई र लिम्बूहरूलाई एक समय विदेशीताको भान परेको थियो। उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा नेपालमा गहिरो नभएकोले, उनीहरूलाई आफ्नो पहिचान खोज्न कठिनाइ भयो। यसै कठिनाइको समाधानको रूपमा, किरात विचारधाराले एउटा नयाँ कथा निर्माण गर्यो-उनीहरूलाई प्राचीन किरातहरूका सन्तानको रूपमा चित्रित गरेर, जसले गर्दा उनीहरूको आत्म-सम्मान बढाउन मद्दत गर्यो।तर, यो विचारधारा तथ्यात्मक रूपमा गलत र सैद्धान्तिक रूपमा त्रुटिपूर्ण छ। किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूलाई नेपालका मौलिक बासिन्दा भनेर प्रचार गर्ने प्रयास गरे पनि, ऐतिहासिक प्रमाणहरूले यस दाबीलाई समर्थन गर्दैन। वास्तविक किरात पहिचान ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो, तर यो तथ्यलाई नकार्दै, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो रूपमा अपनाए।यो मिथकको अर्को ठूलो समस्या भनेको यसले शरणार्थी राई र लिम्बूहरूलाई गलत विश्वासमा राख्नु हो। किरात विचारधाराले उनीहरूलाई एक शक्तिशाली र पुरातन वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्दा, यसले उनीहरूलाई वास्तविक ऐतिहासिक ज्ञान र परिप्रेक्ष्यबाट टाढा राख्छ। साथै, यसले उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा खोज्ने वास्तविक प्रयासहरूलाई बाधा पुर्याउँछ।किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूमा रहेको हीनताबोधलाई क्षणिक रूपमा सम्बोधन गरे पनि, यसले उनीहरूलाई वास्तविकता बुझ्न र स्वीकार गर्नबाट बञ्चित गरिरहेको छ। यो विचारधाराले उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई अल्पकालिक रूपमा बढाउन सक्ला, तर दीर्घकालमा यसले उनीहरूलाई ऐतिहासिक सत्यबाट टाढा राख्छ र उनीहरूको सांस्कृतिक विकासलाई अवरोध पुर्याउँछ।
@mayasubba6868 शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे "
गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो।
बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे।
भीलहरूको इतिहास चोर्नु
दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ।
तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे।
लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु
लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ।
खसहरूको पोशाक चोर्नु
राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ।
राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू
1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ।
2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्।
3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो।
4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
राम्रो अन्तरवार्ता🤗
धेरै ज्ञान हासिल गरियो आज 🙏
Dami bishlesan dai khusi lagyo biswo sir Bhugiraj dailai podcast ma bolaunu vayakoma ajhai naya naya adhayanharu garne hola dai.
किराँतेश्वर महादेबको चेला यलम्बर ।
Good job Biswa for bringing Bhogiraj dai
पोर्टकास्ठ अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण रहेछ ❤❤
योगी नरहरी नाथ को योगदान पनि धेरै छ!!
Sewa Sewaro Sir
केही कुरा बुज्ने माैका पाइयाे 🙏🙏🙏🙏धन्यवाद
1:47:17 सतबिज छर्ने बालाचतुर्दशीमा कि शिवरात्रीमा????
यहाँ त शिवरात्री पो भनिएको छ त
Biswa limbu jiu hamro yakthung samajma paruhang sumnima kunai pani kaal khandama pujeko dekhindaina yo hamro mayour Rai bhayera haamilai jabarjasti thoopeko ho yo kura clear hunuparcha jasto lagcha dharan bhitra dherai common limbuharu asantush chha mayourko yo projectma haami lai pani hamro limbu samudaiko iman singh chemjong, falgunanda guru , srijonga. Kangsorey ko pratima banaunu maan thiyo tara sirf chindo wabu jo ki rai haruko pratik maanincha tyo paruhang sumnimaa sanga banaune vayo yaha bata bujum limbu samudaima kati confusionma chha dharan bhitra mayourlai dharanko swastik chowkma silam sakma chabrungko pratima banaune afnai kharcha kirat yakthung chumlungko aguwaiharule banaune bhanda mayourle haamilai table talk pani garena dharanma chindo chha rai haruko , gumba chha tamangharuko lagi tara limbuko itihashh dabayeko mahasus bhayeko chha haamilai yo bisaima kura uthaunh ani bijaypur gadiko issueko barema pani ahile aayera dharanma kirat yakthung chumlung kamjor ani helpless bhaako chha yo kura uthaunu paro ek palta
Paruhang sumnima bhannu ra limbule yuma theba mannu eutai ho farak nam matra ho
@@Yakthungba87 Teso bhoi kunchai Yuma thebale chindo bokeko chha Bhannu hos Lunga dharanko Rai haruko sakela park jaanu Paruhang sumnima chha ani sumnima KO haatha ma Rai haruko symbol chindo arthat wabu chha
शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे "
गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो।
बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे।
भीलहरूको इतिहास चोर्नु
दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ।
तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे।
लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु
लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ।
खसहरूको पोशाक चोर्नु
राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ।
राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू
1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ।
2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्।
3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो।
4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो।
१९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो।
ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो।
यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे।
संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
@@Yakthungba87Tagera ningwaphuma mancha limbu lae...Yuma chai mother earth banako barabar ho....Thebe chai awdaina
महागुरु फाल्गुनन्दले मेरो नौं लाख किराँत सन्तान बंशहरू भन्नु भएको छ। ति नौं लाख किराँती हरूमा नेपालमा रहेका राई, लिम्बु, सुनुवार,मगर, गुरूङ, तामाङ,धिमाल, थारू,मेचे, कोचे, हायु, सेर्पा, ज्यापु हरू मात्र होलान् त?
को हुन् त महागुरु फाल्गुनन्द?
कसैलाई थाहा भए ग्यान बाँढ्दा राम्रो हो। तर भोगी र आधा गाग्रो पानी हरूले चाहिँ यहाँ आएर याक्थुङ लिम्बु जाती चाहिँ हिबुन्दे नै हुन्छन् भन्ने कथन प्रमाणित गर्दै आफ्नो मुर्खता प्रदर्शन नगर्नु होला है आदङ्बा आदङ्मासे😜
सेवारो है🙏
great kirat history🎉
Sarai sandharmik true history adharit , analysis gareko ,man paryo , Bishwa ji once more waiting for another episode ma dekhna , herne mauka pau hai . Sewaro
कसरी किरात विचारधारा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले शरणार्थी राई लिम्बूहरूको हीनताबोधलाई मद्दत गर्छकिरात विचारधारा, जुन राई र लिम्बू समुदायहरूलाई एकसाथ बाँध्ने पहिचानको रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ, वास्तवमा एक उपचारात्मक मिथक हो जसले यी समुदायहरूका सदस्यहरूमा रहेको हीनताबोधलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्छ। यस विचारधाराले उनीहरूको वास्तविक ऐतिहासिक र सांस्कृतिक जरा भन्दा परको एक काल्पनिक विगत निर्माण गरेर उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई बढाउने प्रयास गरेको छ।शरणार्थीको रूपमा नेपाल प्रवेश गरेका राई र लिम्बूहरूलाई एक समय विदेशीताको भान परेको थियो। उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा नेपालमा गहिरो नभएकोले, उनीहरूलाई आफ्नो पहिचान खोज्न कठिनाइ भयो। यसै कठिनाइको समाधानको रूपमा, किरात विचारधाराले एउटा नयाँ कथा निर्माण गर्यो-उनीहरूलाई प्राचीन किरातहरूका सन्तानको रूपमा चित्रित गरेर, जसले गर्दा उनीहरूको आत्म-सम्मान बढाउन मद्दत गर्यो।तर, यो विचारधारा तथ्यात्मक रूपमा गलत र सैद्धान्तिक रूपमा त्रुटिपूर्ण छ। किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूलाई नेपालका मौलिक बासिन्दा भनेर प्रचार गर्ने प्रयास गरे पनि, ऐतिहासिक प्रमाणहरूले यस दाबीलाई समर्थन गर्दैन। वास्तविक किरात पहिचान ऐतिहासिक रूपमा भिल समुदायसँग सम्बन्धित थियो, तर यो तथ्यलाई नकार्दै, राई र लिम्बूहरूले किरात पहिचानलाई आफ्नो रूपमा अपनाए।यो मिथकको अर्को ठूलो समस्या भनेको यसले शरणार्थी राई र लिम्बूहरूलाई गलत विश्वासमा राख्नु हो। किरात विचारधाराले उनीहरूलाई एक शक्तिशाली र पुरातन वंशका रूपमा प्रस्तुत गर्दा, यसले उनीहरूलाई वास्तविक ऐतिहासिक ज्ञान र परिप्रेक्ष्यबाट टाढा राख्छ। साथै, यसले उनीहरूको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक जरा खोज्ने वास्तविक प्रयासहरूलाई बाधा पुर्याउँछ।किरात विचारधाराले राई र लिम्बूहरूमा रहेको हीनताबोधलाई क्षणिक रूपमा सम्बोधन गरे पनि, यसले उनीहरूलाई वास्तविकता बुझ्न र स्वीकार गर्नबाट बञ्चित गरिरहेको छ। यो विचारधाराले उनीहरूको आत्म-सम्मानलाई अल्पकालिक रूपमा बढाउन सक्ला, तर दीर्घकालमा यसले उनीहरूलाई ऐतिहासिक सत्यबाट टाढा राख्छ र उनीहरूको सांस्कृतिक विकासलाई अवरोध पुर्याउँछ।
पश्चिमि सस्कृती को हावा ले हानेर आफ्नो धरातल भुलेका जिउँदो लास हरुले सुन्न आवश्यक इतिहास
tq sir for information
राम्रो कुरा ❤❤❤
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो।
१९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो।
ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो।
यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे।
संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
😂😂 दुबै जना सरहरुलाई सम्मान छ तथापि किरांतीहरु ह्वाहु नदि किनार तिर बाट नेपाल प्रवेश गरेका होलान भन्नू चाहिँ बादरलाई लिस्नु बनाइदिनु हो !! बाँकी मिलाएर बुझ्न अनुरोध छ ।
Origin चीन तिब्बत भएकोले नै चीन बिरुद्द खडा गर्न किराती face का समुदायह
रू लाई इसाईकरण तिब्र गरिएको हो।
Jai mno dgg Jai mongol Jai mulbasi
मेरो घर ओखलढुंगा र रामेछापको सिमानामा पर्छं, यहाँनेर अहिले राइ लिम्बुहरुको बस्ती कमै मात्रामा देखिएता पनि यहाँ कयौं खोला नदि ठाउको नाम देउता थानको नामहरु किराती भासामै जिवितै छन् जस्तो कि सिल्खु खोला, लिखु खोला, मकुवा खोला, नाक्चा, खाङ्साङ, घाङ्साङ, चन्डी डाडा, गोल्मा थान, आदिइत्यादि । हुनत हामी मगरहरु पनि किरातीनै रहेछौं किनभने हाम्रै गाउ वरिपरि तर थोरै संख्यामा मगराती भन्ने मगरहरु छन् जो मगर भासा बोल्दैनन् , अहिले त झन् मगरात स्वायत्त किरात स्वायत्त खै केके हो केके आयो , अत मगरात किरात, किरात मगरात यो नाम मात्रैले पनि हाम्रो सम्बन्ध धेरै नजिकको हो भनेर बुझ्न सकिन्छ । त्यसैले विस्व लिम्बु भाइलाई दुई हात जोडी बिन्रम अनुरोध गर्दछु कि छिटोभन्दा छिटो उहाँ इतिहास विश्लेषक ज्युउलाई मेरो यो जिज्ञासा र कौतुहलताको जवाफ दिनइ दिनुहोला भनी खबर गरिदिनुहोला 🙏
रामेछाप को पहिले किराँतीछाप हो जसमा सुनुवार हरु बसोवास गर्छन् तामाकोशी क्षेत्र अर्थात ताप्लेजुङ क्षेत्रमा लिम्बू हरु पल्लो किरात को रूप लिईन्छ जुन दुधकोशी क्षेत्र माझकिरात को रूप मा राई हरु लिईन्छ र सुनकोशी साथै लिखु क्षेत्र बसोबास गर्नै वल्लो किराँत को रूप मा सुनुवार मानिन्छ
Ho, Magar pani Kirat nai ho. Kati samajshastri ra itihashbid haru anusar sungur khaane, sungur ko sikar garne - thepche, sunaulo rang bhayeka sabai tribe haru hun.
@mayasubba6868 शरणार्थी राईहरूले भीलहरूको इतिहास, लिम्बुहरूको मुँधुम र खसहरूको पोशाक कसरी चोरे "
गर आक्रमण र शरणार्थी स्थिति:16 औं शताब्दीमा झुंगर आक्रमणका कारण 22 छुट्टाछुट्टै जनजातिहरू चीनबाट दक्षिण एशियामा शरणार्थीका रूपमा आएका थिए। यी जनजातिहरूले सेन राजवंशको पूर्वी नेपालमा शरण लिएका थिए। सेन राजाहरूले उनीहरूलाई स्थानान्तरण गर्नको लागि समर्थन गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई स्थानीय भूगोलमा समायोजित गर्न मद्दत पुर्यायो।
बृटिश साम्राज्यको मद्दतले 1902 मा यी शरणार्थी जनजातिहरूलाई सैनिक अफिसरको रूपमा नियुक्त गरियो। पछि, उनीहरूले दार्जिलिङ र उत्तरपूर्वी भारतमा बसोबास गर्न थाले। यस प्रक्रियामा, राई र लिम्बु समुदायहरूले विभिन्न सांस्कृतिक र ऐतिहासिक तत्वहरूलाई आफ्नो बनाउने प्रयास गरे।
भीलहरूको इतिहास चोर्नु
दार्जिलिङमा बसोबास गर्दै गर्दा, राई र लिम्बुहरूले भारतीय भील जनजातिको इतिहासलाई आफ्नो रूपमा प्रस्तुत गर्न थाले। भील जनजाति, जसलाई किरातको रूपमा पनि चिनिन्छ, ऐतिहासिक रूपमा भारतको एक प्रमुख आदिवासी समूह हो। सेन राजाहरूले भीलहरूलाई पूर्वी नेपालमा सानो अल्पसंख्यकको रूपमा उल्लेख गरेका थिए, जसले उनीहरूको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक अवस्थालाई सही तरिकाले प्रस्तुत गरेको छ।
तर, राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरेर आफ्नो सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा बनाए। यसले चोग्यालहरूको विरोध गर्दा, जसलाई तिब्बती आक्रमणकारीको रूपमा प्रस्तुत गरेर सिक्किमको चोग्याल राज्यको पतनमा योगदान पुर्यायो। राई र लिम्बुहरूले किरातको पहिचानलाई प्रयोग गरेर आफ्ना राजनीतिक र सांस्कृतिक लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न खोजे।
लिम्बुहरूको मुँधुम चोर्नु
लिम्बुहरूको सांस्कृतिक प्रथाहरूमा मुँधुम, जसलाई लिम्बुहरूको धार्मिक परंपरा मानिन्छ, यसप्रकारका चोर्ना प्रक्रियामा समाविष्ट गरिएको छ। राई र लिम्बुहरूले भील जनजातिका धार्मिक र सांस्कृतिक परंपरालाई पनि आफ्नो बनाउने प्रयास गरे। यसले सांस्कृतिक पहिचानको खंडनलाई प्रोत्साहन गरेको छ।
खसहरूको पोशाक चोर्नु
राई र लिम्बुहरूले खसहरूको पारंपरिक पोशाक र सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि चोरेको छ। सेन राजवंशको समयमा खसहरूको पोशाक विशिष्ट र सम्माननीय मानिएको थियो। राई र लिम्बुहरूले यो पोशाकलाई आफ्नो सांस्कृतिक परंपरा बनाउने प्रयास गरे, जसले गर्दा खसहरूको सांस्कृतिक पहचानलाई नष्ट गरेको छ।
राई र लिम्बु किरात हुन सक्दैनन् भन्ने ४ कारणहरू
1. ऐतिहासिक साक्ष्यको अभाव: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक र भौगोलिक साक्ष्य किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि पर्याप्त छैन। किरातको ऐतिहासिक सन्दर्भहरू भील जनजातिका साथ सम्बद्ध छन्, र राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक प्रमाण कमजोर छ।
2. भाषा र सांस्कृतिक भिन्नता: राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक परंपराहरू किरातको विशेषतासँग मेल खाउँदैनन्। किरातको सांस्कृतिक र भाषिक विशेषताहरू भील जनजातिका साथ जोडिएका छन्, जबकि राई र लिम्बुहरूको भाषा र सांस्कृतिक अभ्यासहरू स्पष्ट रूपले फरक छन्।
3. इतिहास चोर्नु र प्लागियारिज्म: राई र लिम्बुहरूले भीलहरूको इतिहासलाई चोरी गरेर आफ्नो ऐतिहासिक पहिचान बनाउन थालेका छन्। यसले आदिवासी समुदायहरूको वास्तविक इतिहासलाई नष्ट गर्दै, नयाँ इतिहासको निर्माणमा मद्दत पुर्यायो।
4. स्रोतको कमी: राई र लिम्बुहरूको ऐतिहासिक स्रोतहरू किरातको रूपमा प्रस्तुत गर्नको लागि अपर्याप्त छन्। ऐतिहासिक स्रोतहरूको अभावले राई र लिम्बुहरूको किरातको पहिचानलाई असत्य साबित गर्दछ।
शिवको बाहन गोरु। राईहरुको तीन चुल्हामा गोरुको मासु चढाइन्छ।
,पहिलो चोटि केही आफ्नो इतिहास जान्ने मौका मिल्यो। धन्यवाद।
One the legendary people defender of kirati people sewaro dai who has been almost 8 9 year spending learn of the knowledge mudum
शाह युग शुरू हुँदा उता पछिम विश्व शक्तिशाली बनेको अवस्था थियो। हिन्दुस्तान जस्तो शक्तिशाली खरलाप्प पारे, नेपाल पनि खाए राणा लाई सत्ता मा ल्याएर।
आज mcc को सत्ता चलेको छ।
हजुले याकथुङ लिम्बु जातिको हिस्ट्री मुन्धुम काे बारेमा नी ल्याउनु पर्यो । सेवारो
किरात प्रग्या भन्ने किताब भाग १ देखि भाग ३ सम्म भोगिराज दाजु, तारामणी राई दाजुहरुले निकाल्नु भएको छ खोजेर पढ्नु होला है सबैजानाले 😊🙏
शाह राजा मा पनि किराती जिन छ।
Election बाट राजा हुने भए प्रचण्ड राजा हुन्थ्यो, नेपाल उत्तर प्रदेश हुन्थ्यो।
प्रचण्ड, ओली, शेर, गिरीजा आदि शाह राजा भन्दा धनी छन्।
एक लोपोन्मुख अल्प सङ्ख्यक न जातको ठेगान न धर्म न लिपि न एक भासा न एक सभ्यता मान्न सक्ने किराँती जाबो अस्ति 45 सालमा जन्मिएको हिन्दुले मुतेर न्वारन गरेको आदिबासी घुमन्ते न भुगोलको ठेगान भएको जातिले तामाङ नेवार जस्तो महा सभ्यता महा धर्म बुद्धिस्ट बोन भएको आफ्नै राजा देश भएको आफ्नै दुई दुई वटा 6 हजार बर्स पुरानो बोन सभ्यता भएको ,आफ्नै हजारौ बर्स पुरानो लिपि एक भासा भएको नेपालको सबै भन्दा ठूलो समुदाय तामाङ लाई तिमी जस्ताले सभ्यता सिकाउने,तिम्रा सभ्यता पिता पृथ्बिनारयान जङ्गे राणाको गर्धन काट्ने जाती माथी तिम्रो अपमान सह्य भएन😂😂
जात र धर्म पछ्याउँदै जाने हो भने तेस्ले दन्द निम्त्याउछ । अबको बिश्व भनेको एक भातृव हो ।आधुनिक शिक्षा आर्थिक रूपमा सवल मानवीय चेतना उच्च्तम नै आहिले को 21 सेन्चुरी आवश्यकता हो ।
जातीको धर्म हुदैन र धेरै विद्वानले आदिवासी Indigenous को बिशेष धर्म हुदैन भनेका छन र आदिवासीले धर्मलाई भन्दा संस्कार संस्कृतिलाइ प्राथमिकता दिन्छन र बिश्वको हरेक आदिवासीलाई हेरौ उनिहरुले धर्मलाई प्राथमिकता खासै दिदैन । अनि नेपालको ठूलो आदिवासी मगरको धर्म न हिन्दु न बौद्ध हो। मगरले प्रकृति पुजा र धामीझाँक्री परम्परालाई प्राथमिकता दिन्थे दिनुपर्थ्यो तर समयसङ्गै हिन्दु धर्मको प्रभाव कारण हिन्दु भएका छौ । प्रकृति पुज्दैमा धामीझाँक्री परम्परा हुदैमा हिन्दु धर्म हुने भए आजको दिन सम्म बिश्वका प्राय: जाति मानिस हिन्दुमा गणना हुन्थे होला । मगर भाषाहरुमा स्वर्ग नर्कको अर्थ लाग्ने शब्द नै छैन यसले के अर्थ दिन्छन भने पुर्खाहरुले स्वर्ग नर्कमा बिस्वास गरेका थिएन बरु मरेपछी आत्मलोकमा गएर फेरि पुर्खा सङ्ग मिलन हुने कुरामा बिस्वास गर्थे । राम्रो कर्म गरेर स्वर्ग नराम्रो कर्म गरेर नर्क जाने कुरामा बिस्वास गर्दैन्थे । गरेको भए आजको दिनमा स्वर्ग नर्क अर्थ लाग्ने शब्दहरु मगर भाषामा हुन्थे होला तर छैन त्यसकारण स्वर्ग नर्कमा बिस्वास नगर्ने मुलबासीको धर्म कसरी हिन्दु हुन्छ ? हाम्रो बाहुन छेत्रीको जस्तो ऋषिको नामको गोत्र हुदैन र त्यस्ता गोत्र हुने मगर अशुद्ध मगर हुन । शुद्ध मगरको कैरण हुन्छ । मेरो थर थापा अनि उपथर सप्लाङ्गी हो र सप्लाङ्गी नै मेरो कैरण हो । कैरण हेरेर नै बिहेबारी हुन्छ हाम्रो ।
अनि केही धार्मिक मन्दिरमा मगर पुजारी हुदैमा हिन्दु हुने भए भोलीको दिन मस्जिद चर्च गुम्बामा मगर होला अनि के मगरको धर्म इसाइ मुस्लिम बौद्ध हुन्छ ?
हाम्रो ठान देउराली कोटलाई मन्दिर बनाए पछि मगर पुजारी हुनु नौलो कुरा होइन ।
हाम्रा आफनै देविदेवता छन 22 बज्यु 12 बाराहा सिम्या भुम्या सेडेनी मनडले युखिम लोन छन किन अरुको हिन्दु देविदेवता पुजा गर्ने ?
मगर जातिलाई कुनै धर्म सङ्ग नजोडियोस जीलऊ।🙏
तथाकथित "किरात धर्मको पवित्र पुस्तक" लाई प्रायः मुण्डुम भनेर चिनिन्छ। तर, यो बुझ्न जरुरी छ कि किरात पहिचान मूलतः नेपाल र भारतका प्राचीन आदिवासी समुदाय भीलहरूसँग सम्बन्धित छ। किरात धर्म, आज जसरी चिनिन्छ, यो परम्परागत वा प्राचीन धार्मिक प्रणाली होइन, बरु आधुनिक कालमा राजनीतिक उद्देश्यबाट प्रेरित भएर सिर्जना गरिएको हो।
१९०० को दशकको सुरुवातमा, दार्जिलिङमा बसोबास गरेका नेपाली प्रवासी सैनिकहरूले सिक्किमका भूटिया शासकहरू र तिब्बती बौद्ध धर्मको विरोध गर्न एकीकृत पहिचान सिर्जना गर्न खोजे। यस सन्दर्भमा, किरात पहिचानलाई भील समुदायबाट लिएर पुनः परिभाषित गरियो। यो पुनः परिभाषा मुख्यतया ईमान सिंह चेम्जोङ नामक एक क्रिस्चियन मिशनरीद्वारा गरिएको थियो, जसले अहिले किरात धर्म भनेर चिनिने चीजको निर्माणमा प्रमुख भूमिका खेले। चेम्जोङको प्रयास प्राचीन परम्परा संरक्षण गर्न होइन, बरु भूटिया शासकहरू र क्षेत्रको तिब्बती प्रभावको विरोधमा नयाँ पहिचान बनाउन केन्द्रित थियो।
ईमान सिंह चेम्जोङले झूटो रूपमा याक्थुङ मुण्डुम-लिम्बूहरूको परम्परागत ग्रन्थ-लाई किरात मुण्डुम भनेर पुनः ब्रान्ड गरे। यो पुनः ब्रान्डिंग दार्जिलिङमा रहेका विभिन्न नेपाली प्रवासी समुदायहरूलाई एउटै ब्यानर अन्तर्गत एकीकृत गर्नका लागि गरिएको थियो। किरात धर्मको सिर्जना तिब्बती बौद्ध धर्मको फैलावट रोक्नका लागि गरिएको राजनीतिक रणनीति थियो, जसलाई धेरै नेपाली प्रवासीहरूले, विशेष गरी लिम्बूहरूले, धम्कीको रूपमा लिएका थिए। लिम्बूहरू, जसको भूटियाहरूसँग ऐतिहासिक प्रतिस्पर्धा थियो, उनीहरूका धार्मिक नेता सिरिजुङ्गा थेबेको मृत्युका लागि भूटियाहरूमाथि दोष लगाउँथे। यो प्रतिस्पर्धाले भूटिया प्रभुत्वको विरोध गर्न अलग पहिचान र धर्म स्थापना गर्ने चाहनालाई अझ बल दियो।
यो बुझ्न जरुरी छ कि याक्थुङ समुदाय (लिम्बूहरू) मूल रूपमा किरात होइनन्, र उनीहरूको परम्परागत मुण्डुममा किरात, राई, वा याक्खाहरूको उल्लेख छैन। लिम्बूहरूको किरात पहिचानसँगको सम्बन्ध २०औं शताब्दीको राजनीतिक आन्दोलनहरूको परिणाम हो, प्राचीन ऐतिहासिक वा धार्मिक निरन्तरता होइन। आजको किरात धर्म यसै कालको सिर्जना हो, जुन सिक्किमको राज्य र भूटिया शासकहरूको विरोध गर्नका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो राजनीतिक आन्दोलनले दार्जिलिङका धेरै गैर-राई र गैर-लिम्बू नेपालीहरूमा पनि समर्थन पायो, जसले भूटिया र तिब्बती प्रभावको विरोध गर्न खोजे।
संक्षेपमा, किरात धर्म प्राचीन विश्वास प्रणाली होइन, बरु १९०० को दशकमा राजनीतिक प्रतिरोधको उपकरणका रूपमा सिर्जना गरिएको आधुनिक संरचना हो। किरात धर्मको पवित्र पुस्तक भनेर चिनिने मुण्डुम मूल रूपमा लिम्बूहरूको ग्रन्थ थियो र यसलाई नयाँ पहिचान सेवा गर्नका लागि पुनः ब्रान्ड गरिएको थियो। सच्चा किरातहरू भील हुन्, र दार्जिलिङमा रहेका नेपाली प्रवासीहरूद्वारा उनीहरूको पहिचानको appropriation (हत्याइ) २०औं शताब्दीको समाज-राजनीतिक गतिशीलताबाट प्रेरित ऐतिहासिक पुनरावलोकनको एक महत्वपूर्ण कदम थियो। त्यसैले, आजको दिनमा किरात धर्मलाई ancient tradition (प्राचीन परम्परा)को प्रतिनिधित्व गर्दैन, बरु विशेष राजनीतिक एजेन्डाका साथ एक २०औं शताब्दीको आविष्कार हो।
राई किराँत होला तर याक्थुङ किराँत हुदै होइन हुनै सक्तैन ।
लुङ :- यो शब्द आउने तामाङ बस्तुहरु #सेलयुङ - सोतो ढुङगा #लुङतार - लामा गुरु बाट राखिएको तामाङ घरको आँगनमा रहेको झण्डा #मेल्हुङ : ठुलो आगोको मुस्लो #छोलिङ्गा- दशैमा खेलिने पिङ #म्हिल्हुइ- मानव चोला आदि छन । शासक वर्ग बाट तामाङ समुदाय दबाइ राख्नु हिन्दु धर्म अनुसरण नगर्नु पनि हो । आफ्नो पहिचान कहिले छोडन सकिन आज पनि बुद्धिष्ट धर्म कर्म रहे पनि परम्परागत रुपमा रहेको बोन्बो , लोबोन ताम्बा र गान्बा मार्फत आफ्नो संस्कार चलाउने चलन जिवन्त रहेको छ । पितृ चढाउने लोबेन बिरामी भए बोन्बो झाकृी गाउँको अगुवा अग्रज गान्बा आफ्नो इतिहास र भाषा जान्ने ताम्बा चलनचल्ती आज सम्म पनि रहेको छ ।
हाम्रो मगर समुदाय जो रोल्पा रुकुम बङलुङ दाङ सल्यान प्युथानमा बस्ने जसले मगर खाम बोलछन उनिहरुले ढुङगालाइ लुङ नै भनदछन।अर्को के हो भने थाउको नाम हरु अधिकांस बाङ भन्ने छ । जस्तै भालुबाङ थबाङ लिबाङ आदि छन खोलाको नाम पनि वा भन्ने छ जुन थबाङ गाउँ पालिका मा छ। यदि किरातहरु चिन बाट वा तिबतको कैलाश मानसरोबर बाट फैलिएको हो भने पालपामा फेला परको 1लाख20हजार पुरानो मानव अबसेस के हो ? तेतातिर पनि अनुसनधान गर्ने होकि।
Jay kirati❤❤❤
Dhurv rath को support नगर्नु i र biased इतिहास लाई प्रोत्साहन नदिउँ... यहि भन्न चहन्छु
Proud to be Kirati 🔱🙏
झलक सुवेदी, संगित श्रोता जस्ता फटाहाहरु त साथी रहेछन् ! देब्रे उदारवादी र सेक्युलर मानसिकताबाट गरेका अध्ययनहरुले इतिहासको निरक्षिर विश्लेषण र व्याख्या गर्न सक्दैन।
Biswa ji sewaro Ava next Episode podcastma Dr. Chandra kr. Sherma jeulai same interview lenu hola🙏🏻
घरको कुनामा राखिने घैलो लाई माङ्छामा भन्छ उधौउली उभौलिमा पुजा हुन्छ
म जस्तो साना साना vlogar को को हुनुहुन्छ यता हाजिर मिलेर अगाड़ी जाम जय नेपाल 🇳🇵जय् vlog 🙏🇳🇵❣️😂😢😢😢
म भन्दा त अलि ठूलै हुनुहुदो रैछ
Back
यता पनि जोडिनु होला❤
@@ramuraibhojpur1534 hus Back garnu na
@@keshabnachhiring back me daju
Thanks for the hidden fact Bhogiraj sir and Biswa ji too .
🙏🙏
🙏
म जस्तै साना र नयाँ यौतीवर साथीहरू आउनुहोस् है सहकार्य गर्दै अगाडि बढ्नु पर्छ ❤❤❤
Back
जय किरात