Czytamy naturę
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 21 ก.ย. 2024
- W 108. odcinku "Czytamy naturę" będzie o:
1) 01:23 związku pomiędzy przeżuwaczami i pożarami - w skali kontynentów i tysięcy lat;
2) 06:26 znacznym podniesieniu jakości tzw. mikroskopii konfokalnej: z pięknymi rezultatami;
3) 13:21 najstarszym wisiorku z kości mamuciej w całej Eurazji, znalezionym pod Krakowem w grocie Stajnia.
Źródła:
1) Karp, A. T., Faith, J. T., Marlon, J. R., & Staver, A. C. (2021). Global response of fire activity to late Quaternary grazer extinctions. Science, 374(6571), 1145-1148; www.science.or...
2) Wu, Y., Han, X., Su, Y. et al. Multiview confocal super-resolution microscopy. Nature, 26.11.2021; doi.org/10.103...
3) Talamo, S., Urbanowski, M., Picin, A., Nowaczewska, W., Vazzana, A., Binkowski, M., ... & Hublin, J. J. (2021). A 41,500 year-old decorated ivory pendant from Stajnia Cave (Poland). Scientific Reports, 11, 22078; www.nature.com...
Materiał powstał dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Dobry człowieku!
Grazing - spasanie, browsing - zgryzanie :)
Dzięki za super odcinek, Pani Doktor Nowaczewska już raz zasłynęła na cały świat dzięki identyfikacji zęba neandertalczyka z tej samej jaskini! :D
Zacny odcinek. Prezent mikołajkowy uznaję za zaliczony.
Gratuluję nagrody Popularyzatora Nauki 2021 w kategorii media!
Panie Łukaszu! Bardzo jestem wdzięczna za Pana pracę. Zaraziła mnie Pańska pasja. W sumie to obudziła coś co już było we mnie. Kłaniam się świadomości :)
42 tysiące lat temu. W Polsce ludzie żyli w stajni, dłubali dziurki, z zazdrością patrzyli na figurki ludzi z małym przebiegiem zza zachodniej granicy. Na Atlantydzie pełen rozwój, kryształy mocy i globalna cywilizacja. I kto się śmieje po 42 tysiącach latach?! Ha!
Chyba tkali Łowickie wycinanki, a drewno to bardziej strugali Słowańscy lokatorzy z Naddniestrza.
Mnie się śmiać chciało, jak Łukasz powiedział o tym odkryciu z Niemiec "nieco tylko młodsze", a różnica to 2 tysiące, jak między nami, a Nowym Testamentem ;)
Dziękuję 👍
Fajna korelacja słowna, niekoniecznie poprawa językowo:
- pożar, jako spalanie - POŻERANIE przez ogień,
- pożeranie, jako jedzenie - przemiana materii, uproszczając utlenianie, czyli SPALANIE.
Czyli albo makro spalanie albo mikro spalanie :)
Pamiętam film z Naszynal Dżeografik w którym zostało wyjaśnione, dlaczego sekwoje amerykańskie przestały się rozmnażać od czasu, gdy ludzie zaczęli walczyć z pożarami rezerwatu tych drzew. Istotne ogniwo przyrodniczego łańcucha zależności zostało przerwane z powodu zwykłej niewiedzy.
Też oglądałam ten film i też miałam skojarzenie z dzisiejszym odcinkiem:)
Pożar oczyszcza i użyźnia dolne piętro lasu nie czyniąc sekwojom żadnej szkody, a pod wpływem wysokiej temperatury otwierają się sekwojowe szyszki wysypujac nasiona. Bez pożaru ten proces jest niemożliwy. Jakoś tak to zapamiętałam z tego filmu.
Archeolodzy po skorupach naczyń są w stanie dojść do wniosku, że neandertalczycy znali grę w trzy kubki ;)
Nie tylko, są wstanie określić kto i co wygrał.
A nie w kości?
o nie, nie - wszystko dla znawców z archeo służyło do kultów a każda skorupa to naczynie świątynne służące do namierzania gwiazd, większość kości to ofiary bogom a każdy krąg kamieni do wygodnego siedzenia przy ogniu to kalendarz astrologiczny ;)
Dziękuję
21:48 - jak słyszę że coś wygładzone, z kości i z dwiema dziurkami to na pierwszy rzut wyobraźni widzę kościany GUZIK długo używany aż do złamania a nie wisiorek. Ale szanuję interpretację wszystkich interpretatorów z "archeo" ;)
Jak zwykle ciekawe, dzięki
Dziękuję I pozdrawiam
Wojownik z mieczem w geście tyumfu mniemam 😉. Takie szczerbienia robiono jeszcze do niedawna na kolbach karabinów - taki znacznik męstwa.
Dziękuję Dobry Człowieku
40 tys lat temu, to nie "pół goła małpa" a już prawie, prawie my. Natomiast gdyby tych "astronomicznych dziurek" było kilka rządków po około 30 sztuk, to można to przypisać obserwacjom astronomicznym, bo tyle jest dni od pełni do pełni. Tak sobie gdybam. Choć archeologiem nie jestem. Ani astronomem. Pozdrawiam serdecznie i czekam na kolejne, jak zwykle świetne odcinki.
Ale my przecież jesteśmy półgołe małpki. :) Pozdrawiam!
A nie 28 dni? ... :)
Strasznie późno! Kawa prawie dopita, ale i tak obejrzę :D
A mi również wydaje się, że na pokazywanym naszyjniku wyżłobiono wizerunek człowieka. Góra może mniej jasna, ale dosyć dobrze widać zaznaczone stopy.
Dobry człowieku
Ta "dziwna formuła" za każdym razem sprawia że mam banana na twarzy i na tak kulturalne powitanie aż odpowiadam na głos :)
Dziękuję!
Amazing presentation.
Jak zwykle ciekawie i fascynująco
Dziękuję za cegiełkę mądrości.
Takie pytanie retoryczne:
Czy będzie kiedyś w #CzytamyNaturę praca naukowa o znikających dislike'ach na TH-cam? 😄
o komentarzach też by się przydało, bo przed chwilą dokładnie stąd mi jeden zniknął.
Ciało dorosłego hermafrodyty nicienia C. elegans składa się z 959 komórek somatycznych (samca z 1031)
3:13 Pulchny chłopiec z wycieczki szkolnej pokazuje faka do kamery.
5:30 mmm, wykresiki, lubimy wykresiki :> Te są mało kolorowe, ale też ujdą.
💪
Dzięki Tobie korki we Wrocławiu nie są tak irytujące jak zazwyczaj 😀
22:10 nie no, 40.000 lat temu to nie były półgołe małpy, tylko już normalni ludzie.
Dzień dobry Panie kochany
Prof Jerzy Vetulani wyjaśniał, że zdolność człowieka do twórczości uczyniła z nas homo sapiens. Coś, co jest teraz tak zaniedbywane w szkołach.
Co więcej, człowiek z czasów paleolitu cechował się większą kreatywnościa i inteligencją niż my teraz.
Możliwe, że to dlatego, że teraz "głupkom" łatwiej przezyć i spłodzić potomstwo...Jest o tym wykład prof. Łomnickiego na yt- co prawda nie o ludziach wprost, ale i o nas wspomina. Z darwinowską selekcją jeszcze nikt nie wygrał, ot co.
@@RobertSmyka Otóż to. Oglądałam ten wykład. Proszę o podesłanie linka, bo nie mogę teraz odnaleźć.
@@agaagusia4726 th-cam.com/video/P8IUJ3B49ZM/w-d-xo.html
👍
Dobra piguła jak zawsze. Pozdrawiam
Nie wiem czy wypada o to pytać, ale chciałbym posłuchać co aktualnie mają naukowcy i Pan, Panie Łukaszu do powiedzenia o szczepieniach i badaniach jakie prowadzą nad problemem jakim jest COVID-19. Dziękuję z góry i pozdrawiam.
Był na temat film , poszukaj sobie
Aktualnie!!!
Mówili żeby się szczepić
Mają dok powiedzenia dokładnie to samo co tydzień i miesiąc temu...
Ech, miałem mniej więcej rok temu takie marzenie, że zrobię regularny przegląd badań kowidowych, ale a) to by się szybko zrobiło nudne; b) to by się szybko robiło nieaktualne; c) w sprawach fundamentalnych w zasadzie by było w kółko to samo od początku. Z naukowego punktu widzenia, przykro mi to mówić, to, co się dzieje z tygodnia na tydzień jest naprawdę bardzo nieciekawy temat. ;)
Jestem ciekawy czy ta mikroskopia będzie narzędziem, dzięki któremu ktoś zdobędzie w przyszłości Nobla? No a ten wisiorek, czy raczej jego wiek rozwala mózg. To niby "tylko" tysiące lat, ale jednak dotyczą człowieka, próba wyobrażenia sytuacji w jakiej powstał jest mega stymulująca do myślenia. Dobry odcinek.
DZIEKI PRZEMKU I ŁUKASZU
A te małe rzeczy sterowane prądem, można sobie wstrzyknąć w ramię?
ale fajnie :)
Niektóre dzisiejsze ludzkie małpy nawet takiego wisiorka nie mają tyle w sobie motywacji (wypływającej z dopaminy) by zrobić.
Dobre z tym karpiem😂
Mam nadzieje, że omówisz te nowe bio roboty w następnych odcinkach 😂
Mikołaj, śnieg pada, czutamy nature: płonące kontynenty; pewnie matematycznie to sie jakoś łączy ale ja zbyt cięki jestem
Pewnie, że się łączy: dzisiaj mikołajki, czyli szósty. Jest sześć kontynentów, które mogą płonąć. No i śnieg - czyli Antarktyda. A czytamy naturę łączy to wszystko :)
Dzień dobry
Wiązanie dużej ilości otworków z obliczeniami astronomicznymi zapewne wynika stąd, że z dużo młodszych wieków znamy pewne obiekty, które zapewne służyły do odliczania czasu. Nawet w czasach historycznych wśród niepiśmiennych funkcjonowały kije lub deseczki z otworami, w których kołeczki, pierścienie lub kamyczki odliczały na przykład okresy pięciodniowe w roku i pozwalały zaznaczyć sobie ile jeszcze zostało do świąt czy zaplanowanych prac. Ale faktycznie interpretacje wiążące dziurki, koła czy kreski z liczeniem na przykład lat w cyklu Saros są dość odważne. A jak gdzieś jest symbol półksiężyca to już w ogóle - astronomia, płodność, cykle kobiece, nie może być innych wytłumaczeń. Równie dobrze mógł to być na przykład wisiorek, na którym kolejne otwory zaznaczały ile lat żyła ta osoba, robione podczas jakiegoś społecznego święta, co miało jakieś znaczenie kulturowe "ten człowiek przeżył już 52 święta przesilenia". Albo ubił 52 sarny.
Tu potrzebował bym pomocy. Kołacze mi się po głowie. Podobne tabliczki pojawiały się w nieistniejących kulturach. Gdzieś kiedyś to widziałem lub czytałem. Nie wiem czy tego nie poruszał Brian Cox w jakiś swoich programach. Badacze mogą sądzić, że to jest rodzaj instrumentu, np.: zapisu ruchu jakieś z planety etc.
Orant nie adorant. Przynajmniej w historii sztuki.
Słuszna uwaga. W niemieckim - oryginalnym - opisie postać(?) ta nazywana jest adorantem. Odróżnienie postaci oranta - ze wzniesionymi rękami i głową, od adoranta - zwykle pochylonego, z rękami złożonymi, występuje w niektórych językach, w tym w polskim. W niemieckim i angielskim - a zapewne z jednego z tych języków czerpał wiedzę pan Lamża, nazwa adorant dotyczy obu postaci.
Proponuję mu wybaczyć drobną nieścisłość.
@@kamyk_wj2589 Panu Łukaszowi nie takie rzeczy bym wybaczyła 😉
Pytanie czy te tak zwane gołe małpy faktycznie tak mocno różniły się od nas. Przecież dla ewolucji 40 tysięcy lat to nie tak dużo. Być może bliżej nam do nich niż myślimy
Rzecznie w latach, ale w gatunku. Te 40 tys. lat temu żyli już nasi ojcowie( homo sapiens)i resztki neandertalczyków. Wspólnych przodków mieli kilkaset tysiecy talt wczesniej- więc jednak się różnili. Natmiast my i nasi przodkowie wtedy- prawie bez różnic...
Czy kochamy pożary? Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia... trawy to akurat lubią, same są łatwopalne, ale korzenie mają na tyle odporne że pożar przeżyją, a dodatkowo konkurencję skasują
Naszyjnik z 41,5 tysiąca lat temu... Z Polski...
Co z tego, przecież oglądam jutro :D
🎄Tam jest dziurka i połowa drugiej,
a są przesunięte względem siebie
raczej celowo, więc wisiorek by musiał być krzywy. Tak więc bardziej pasuje skośna spinka, która pękła ostatecznie w użytkowaniu jak widać w słabszym miejscu dziurki, a reszta zaginęła gdzieś w terenie poza Stajnią, bo brak jej w grocie a guzik trzymał się na jednej dziurce zapewne tylko.
- Czyli guzik był przed fibulą jednak. 😀
Natomiast ten "oddający cześć" to raczej człowiek w łuku skalnym przedstawiony, jak i dużo później widzimy podobnie pokazanych władców czy kler na monetach choćby. 🐣❄⛄
Coś tam coś tam...
ad 6:00 - ale na rys. A widać, że ilość pożarów rosnie PRZED wymieraniem! Wymieranie nastepuje PO znacznym wzroście pożarów, a po wymarciu dynamika pożarów spada, pozostając na wysokim poziomie po pewnym czasie się stabilizuje. Wygląda jakby przyczyną fali pożarów było coś innego, potem coś ( może pożary?) doprowadziły do wymierania, a dopiero wymarcie utrwaliło wysoki poziom pożarów na dłuższy czas...
20:25 Ja myślę, że homo sapiens przetrwał promieniowanie bo się ubierał, a neandertalczyk nie (?)
Co do tej figurki człowieka, faktycznie na odwrocie twórca mógł umieścić rzędy gwiazd w końcu figurka do nich ma skierowane ręce.
Odc. #86 Muzyka jaskiniowców
O dźwięku może być fajny tenat... można skały kruszyć dźwiękiem. Można ludzi leczyć dźwiękiem. Można lewitować dzięki fali dźwiękowej. O to by był fajny temat. Tylko oby z sensem a nie kopia ze starożytnych kosmitów...
42 tyś lat temu? ...Wisiorek Adamsa :)
Może jest bardziej praktyczna rzecz jak zdobiony guzik przetyczka do skóry futra.
To jest technologia... i tyle lat temu. Dzisiaj co niektórzy "inżynierowie " by nie wiedzieli co do czego dopasować. Blache? Bo proste?...
Człowiek z podniesionymi do góry rękoma i kropki? Jak dla mnie jest to liczba niewolników.
th-cam.com/video/XX5cBkT4sKo/w-d-xo.html
odcinek o muzyce jaskiniowców
14:20 i am groot
Paeolit
A ja mam urodziny🎈🕺🎁🎉🎂🔥🍸
100 lat, sto lat, niech żyje, żyje nam !
10:00 Wyobrażenie jak z warsztatu samochodowego, a nie laboratorium mikroelektroniki, Trochę chyba przesadziłeś, Łukaszu ;)
coooo taaaak późnooo?! ;)
Dlaczego twierdzenie że naszyjnik nie miał żadnego znaczenia praktycznego? Jeżeli półnaga małpa przeżyła połowę swojego życia i zaobserwowała przemijanie lat, dlaczego nie postanowiła zrobić naszyjnik dla swojego potomstwa żeby pełnił rolę kalendarza - metryki? Dlaczego taka prosta teza jest odrzucona?
Pani ,,Karp"... samo to nazwisko zobowiązuje do stworzenia widzom kanału i tego programu swego rodzaju ,,gwiazdkowej niespodzianki". I tak było w tym odcinku - artykuły najwyższej noty: rzeczowo, merytorycznie, ciekawie, czyli jednym tchem mówiąc: ,,,Nauka, to lubię!". Czytamy Naturę oglądam dopiero od niedawna, nurtuje mnie więc jedno: czy jeden z trzech tematów artykułów na odcinek dosłownie przedświąteczny, będzie dotyczył ,,mowy zwierząt": m.in. przykładowo, uwzględniał to, jak zwierzęta gospodarcze, domowe, czy te, które egzystują blisko siedzib ludzkich, próbują się z nami kontaktować wtedy kiedy tego ,,po prostu chcą" aby coś wyrazić, wyłączając w tym względzie sygnały ostrzegawcze w przypadku czyjejś poważnej choroby, zbliżającego się zagrożenia/katastrofy naturalnej. I obejrzeć taki materiał Czytamy Naturę w Wigilię... normalnie klasyk i czysta przyjemność!
Człowiek faktycznie jest wyryty, wyraźnie, aczkolwiek żadnego miecza tam nie widzę. Natomiast te dziurki z tyłu wzięłabym za rodzaj spisu osób. Na przykład wódz po przeprawie sprawdzał ilu jest ludzi, i każdego odhaczał taką dziurką, żeby wiedzieć czy są wszyscy 🤔
😔
Myślę, że daleko nie doceniasz społeczności homo sapiens sprzed 40tyś lat nazywając ich półnagimi małpami..
Paść się można nie tylko z łbem do dołu czego dowodzi PiS.
Gupi
@@jankos4910 mondry
Skąd wiadomo, że to homo sapiens, a nie neandertalczyk zrobił ten wisiorek?
Kurczę, ale Panią lubię, nasze myśli tuptają po tych samych ścieżkach: czytając artykuł, cały czas zadawałem sobie dokładnie to samo pytanie! :) W artykule o tym cisza, więc prawdopodobnie jest tak, że warstwa, w której znaleziono wisiorek, czyli tzw. "horyzont", już został dawno powiązany z Homo sapiens, za sprawą kości czy czegoś tam jeszcze innego, więc fachowiec czytający artykuł od razu wie, że mowa o Homo sapiens, na podstawie nazwy horyzontu. Ale nie podejrzewam, żeby autorzy nie wpadli na to pytanie - to by było! ;) Pozdrawiam ciepło!
@@LukaszLamza z wielką wzajemnością😀 temat niezwykle ciekawy, tym bardziej, że "akcja wisiorka" dzieje się w Polsce. Serdeczności😀
Dlaczego... dla baby, po prostu, dla baby!- A co mi dasz?... ;)
A co jeśli zwierzęta wymarły przez pożary, a nie odwrotnie że pożary były wywołane przez brak zwierząt? :)
lomza dzis sie przyczepie bo pierdolisz jak potluczony , homo sapiens od co najmiej 150 000 lat jest w obecnej postaci a ze zyli oni przez 90% tego czasu jak obecni bezdomni lub inni samojedzi z syberii to inna sprawa sprubuj spojrzec z tej perspektywy homo sapiens z zaspokojonymi potrzebami kombinuje i tworzy
👍