Polska czarna dziura budżetowa w tym roku będzie Saggitariusem A z ośmioma gwiazdkami. A tak serio, to Veritassium wytłumaczył dlaczego wizualizacja czarnej dziury jest taka a taka. Tutaj też to powinno zostać dokładnie opisane - skąd są te wszystkie zawiłe pierścienie, gdzie i jak biegnie światło i jak my to potem widzimy. W Filmie o czarnych dziurach była ta wizualizacja, ale bardzo by się przydał dokładny opis. Ludzie generalnie lubią ten temat.
Wyobraźcie sobie jaki kosmos (wszechświat) jest ogromny. Tyle gwiazd, tyle galaktyk i takie odległości. Ludzie zdołali jedynie poza plutona wysłać dwie sondy. A wiecie, że są ludzie, którzy wierzą, iż po śmierci My (nasze ciało astralne) w mgnieniu oka bedzie mogło przedostawać się w pobliże gwiazd i innych układów planetarnych! Czyż nie byłoby to piękne? Moglibyśmy odkrywać i dowiadywać się rzeczy, które od wieków nas ciekawią. Przy takiej wierze nawet śmierć nie jest straszna. Czasami zastanawiam sie czy może (nie do końca wierzyć) ale wmawiać sobie, że tak jest. Wspaniałe to by było. Pozdrawiam serdecznie.
Właściwie to wiara jest wmawianiem sobie, że jest tak jak wiara mówi czy dana wiara ma rację czy nie. No i ludzie chcą wierzyć w to co jest dla nich wygodniejsze, a nic po śmierci im się nie podoba i wolą wierzyć, że po śmierci osiągną najlepsze możliwe szczęście. Chociaż wolę wierzyć w prawdę czy jest bolesna czy nie to w sumie takich ludzi można zrozumieć. Być może religie powstały przez podświadomość ludzką, którzy nie byliby w stanie wytrzymać z myślą, że po śmierci jest nic. Tak mogł powstać pomysł na niebo z religii chrześcijańskiej. Religia to czasem trochę delikatny temat, więc od razu piszę, że nie chciałam urazić żadnej religii. Nigdzie nie napisałam, że któraś ze stron nie ma racji lub ją ma.
Śmierć to samoistnie przejście w niekorzystna materia (chaos), a życie to utrzymywanie korzystnej materii (harmonia). Aby utrzymywać się przy życiu - wymaga dostarczenie energii i materiałów budulcowych - i dlatego musimy ciągle pracować, żeby utrzymać korzystną materię, która rozpada się samoistnie na niekorzystną. Jesteśmy istotami, które ciągle uciekamy przed chaosem, który stopniowo nas pożera. Poprzednie pokolenia zostały pożarte przed ten chaos. Wcale natura (chaos) nie jest taki dobry. Aż dziw bierze, że człowiek walczy z drugim człowiekiem, niż z naturą (chaosem). Niszczymy się nawzajem (tracimy czas) - a chaos (asteroidy, burze słoneczne, itd.) rośnie w siłę. I jeszcze najzabawniejsze w tym, że naturę (chaos) określamy za Boga, a asteroidę - za karę boską. Daruj sobie to, że natura (chaos) byłaby taka dobra, żeby ocalić nasze dusze - ona chce tylko cię "zjeść" - jej obojętnie to, czy będziesz żyć czy nie, jej to nic nie obchodzi, jej celem jest powrót wszystkiego do chaosu. Tylko życie oszukało przeznaczenie natury.
@@ProtogenPhennex Podobnie patrzę na wszechświat. Mam mu za złe, że wszystko próbuje mnie zabić, choć wszechświat sam w sobie nie jest żywy i mu wszystko jedno czy go obrażamy i klniemy czy czcimy jak Boga. W sumie śmierć nie jest zła, najgorszy jest ból i w sumie całe nieszczęście. Na nikogo nie możemy zwalić winy całego naszego nieszczęścia.
W trakcie trwania materiału zwróciłem uwagę, że gdy w 10:15 opisywałeś części składowe całego obiektu Sagittariusa A, podawałeś kierunki takie jak wschód czy zachód. Czy w lokalizowaniu/orientacji obiektów we wszechświecie faktycznie używa się kierunków geograficznych (czy to tylko takie uproszczenie), a jeśli tak, to czy ustala się je relatywnie do położenia Ziemi czy istnieje jakiś inny sposób ich określania w przestrzeni kosmicznej?
Kolego, raczej uproszczenie. Jesteśmy przyzwyczajeni, że patrząc na mapę ziemi (albo na płaski obraz fragmentu przestrzeni), z lewej strony mamy zachód a z prawej wschód. Jest to wystarczający opis lokalizacji obiektów o których mówimy (chociaż bardziej jednoznaczne było by określenie na lewo od centrum obrazu albo na prawo). A co do drugiej części pytania to weź do ręki globus (lub mapę). I obróć ją "do góry nogami". Gdzie wówczas masz wschód a gdzie zachód (pomijając cykl dnia i nocy bo w odniesieniu np. do czarnej dziury nie ma to wogle sensu)? Wszystko jest umowne, tak by używając sformułowania np. barbarzyńskie orki ze wschodu, każdy rozmówca wiedział o jaki kierunek chodzi. Inny przykład. Wielka czerwona plama na Jowiszu znajduje się "umownie" na południe od równika Jowiańskiego. A jak dam Ci model planety (albo "mapę") "do góry nogami", to plama dalej będzie na południu? Pozdrawiam.
Generalnie już dzisiaj tę narrację słyszałem, łącznie z pytaniami i... Odpowiedziami... Nawet pączek na księżycu się znalazł... Cóż za zbieżność... Życzę większej oryginalności, bo umiejętność przetłumaczenia to jednak za mało...
w zasadzie nie mają. jak gwiazda zmieni się w czarną dziurę to jej moc przyciągania się nie zmieni. jakby coś ją orbitowało, to ta orbita by się nie zmieniła
@@bogaczew ja mówiłem o bliskim sąsiedztwie czarnej dziury a nie o odległościach mierzonych w dziesiatkach czy setkach miliomów kilometrów. W tym bliskim sąsiedztwie czarnej dziury jej grawitacja jest w stanie rozpędzić materię dysku akrecyjnego do gigantycznych prędkości. Sama czarna dziura nie jest w stanie wyemitować spod horyzontu zdarzeń choćby jednego fotonu światła. Gwiazda już to potrafi i robi to na okrągło. Tu masz uproszczone porównanie studni grawitacyjnych tych samych pod względem masy obiektów. Gwiazda i czarna dziura która po tej gwieździe powstała będą miały te same masy (powiedzmy 1 nasze słońce) ale w ich pobliżu pola pływowe się drastycznie zmienią a im blizej obydwu obiektów się znajdziesz tym różnice coraz bardziej kolosalne będą się stawiać. Ciężko więc tu powiedzieć że czarna dziura ma taką samą moc przyciągania jak słońce kiedy ze słońca podróżuje do twojego oka światło a z czarnej dziury nie doleci do twojego oka nic :)
Ze zdjęcia mogłoby wynikać, że dysk akrecyjny obraca się prostopadle do dysku Drogi Mlecznej, w innym przypadku dysk akrecyjny zasłaniałby część samej dziury od przodu.
10:15 mówisz że coś jest po stronie zachodniej, wschodniej. nie wiedziałem że w kosmosie można się posługiwać tak na określanie kierunku. jak to interpretować?
Zdaje się, że nie :) A tryb ekspres, bo zaczęliśmy o 11:30, taki eksperyment czy damy radę odpalić odcinek jakościowo i szybko w razie właśnie takich nagłych newsów :)
Wspaniała robota, sporo się dowiedziałem. Swoją drogą ładne macie miejsce pracy, byleby się astrofaza rozwijała, śledzę Piotrze twoją pracę od 30k subów, kawał czasu!
Świetna robota. Mam tylko jeszcze jedno pytanie - EHT działało jako współpraca kilkunastu radioteleskopów na całym świecie wirtualnie tworząc aperturę o średnicy całej planety. Sam teleskop Jamesa Weba nie byłby wstanie zobaczyć tej czarnej dziury, ale czy nie mógł by wspomóc całego programu EHT? "Trochę" zwiększyło by to aperturę :-)
Teoretycznie jest możliwa podróż w przyszłość ale nie w przeszłość. Wszystko co widzimy na gwizdzistym niebie jest daleką przeszłością. Gdyby słońce nagle zgasło byśmy o tym wiedzieli po ok 8 minutach. Tyle czasu światło dociera ze słońca na ziemię
W pl też mamy dużo teleskopów a nawet o tym nie wiemy, codzinnie jak idę przez miasto to widzę teleskopy u ludzi na balkonach tylko takie trochę mniejsze XD
Pomysł na film nr 1: Co gdyby misja dart się nie powiodła i ta sonda jakoś tak uderzyła że ta kometa czy coś tam (xD) się przechyliło w stronę ziemi. Pomysł nr 2 jak wyglądałaby transformacja Marsa. Pomysł na film nr 3: Polska agencja kosmiczna, czyli Polsa, jakieś osiągnięcia i plany, oraz czy mają szansę podbić kosmos.
Hmm.. ale to nie jest chyba tak, że ten obiekt sam w sobie przyciąga wszystkie gwiazdy i tylko on odpowiada za ruch spiralny drogi mlecznej. Czarna dziura jest rdzeniem, która przyciąga gwiazdy w pobliżu, razem z tymi gwiazdami tworzy większy obiekt grawitacyjny, a z następnymi jeszcze większy itd itd. Taki efekt lawiny. Gdyby gwiazd między czarną dziurą, a nami nie było, to ta czarna dziura raczej by na nas nie oddziaływała.
Czarna dziura czarną dziurą... mnie fascynuje co innego. Jak to jest, że kierują gigantyczną antenę na fizyczny obiekt i na podstawie zbieranych fal radiowych, tworzą obraz... przyznaję bez bicia, że ja mimo zaledwie 39 lat, już nie ogarniam otaczającej mnie techniki...
to jest zadanie algorytmu CHIRP, ktory wyluskuje (z mniejsza lub wieksza dokladnoscia) pojedyncze, pasujace do naszego wyobrazenia czarnej dziury sygnaly i uklada je w obraz. Obrazowo mowiac z bezkresnego szumu audio wylapuje pojedyncze tony i stara sie je ulozyc w znana nam melodie (a raczej jej bardzo ograniczony fragment).
Bardzo ciekawy odcinek. Ciekaw jestem czy Event Horizon Telescope mógłby zrobić film tej czarnej dziury np. generując jedną klatkę z obrazów zebranych z pewnego okna czasowego. Jeszcze jestem ciekaw czy Webb mógłby zobaczyć co jest za Saggitarius A* wykorzystując soczewkowanie grawitacyjne.
Czy przy założeniu o wieeeele szybszego internetu i o wieeeele mocniejszych maszyn obliczeniowych uważasz, że dałoby się również obrazować skubańca w czasie rzeczywistym? Jakby nie patrzeć teraz trzeba było te dane wozić dyskami i sklejać, ale gdyby połączyć to w system i sklejać algorytmicznie w jakimś rozsądnym tempie, to teoretycznie istniałaby szansa, na obserwowanie tego w pewnym sensie w czasie rzeczywistym (bo na pewno trzeba byłoby się dostosować do urządzenia, które przesyła sygnał z danej chwili jako ostatnie)
No dobra, a przecież już wiele lat temu w książkach i atlasach mieliśmy piekne zdjęcia i dokładne fotografie całej dorgi mlecznej i również planet. A tu co ja widzę, jakieś plamy :D
Mam pytanie do kolejnego odcinka omawiającego Sgr A*. Dlaczego zdjęcie tej czarnej dziury wygląda jakby było robione pod sporym kątem? Układ Słoneczny znajduje się w dysku galaktycznym a nie w halo, więc dysk akrecyjny powinien być widziany z boku jako pasek a nie jako okrąg. Czy jest możliwe, że dysk akrecyjny nie leży w płaszczyźnie Galaktyki? Czy może to jakiś rodzaj złudzenia optycznego? Zagięcie promieniowania pod wpływem grawitacji dawałoby chyba kształt pieroga czy miski z pokrywką. Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź. Edyta: Chyba znalazłem odpowiedź w filmie Veritasium. O ile dobrze zrozumiałem, ze względu na ugięcie promieni w polu grawitacyjnym zawsze będziemy obserwować okrągły obiekt z cieniem w środku, nie kształt pieroga, bo chodzi tu nie tyle o dysk akrecyjny co światło od niego wokół horyzontu zdarzeń, który jest sferyczny. Byłbym jednakże bardzo wdzięczny Piotrowi, jeśli omówiłby tę sprawę po polsku. Jeszcze jeden edyt: W swoim filmie na ten temat Dr. Becky (tak! z kropką) pokazuje artykuł zespołu, który pracował nad zdjęciem Sgr A*, w którym szacuje się, że nasza czarna dziura jest nachylona pod kątem około 30 stopni do płaszczyzny Galaktyki (czyli dysk akrecyjny takoż).
Hmmm... czyżby każda galaktyka miała w swoim centrum taką czarną dziure?🤔 Są zdjęcia galaktyk z tego co mi się wydaje i nie widać w centrum chyba ciemnej plamy a przecież są tak ogromne( tak wiem... gazy, pyły itp.) ale mimo wszystko wydaje mi się, że w wielu sprawach naukowcy się mylą tak jak było to wcześniej wielokrotnie w historii a dopiero za jakiś wyjdzie gdzie się mylili
Nie, nie każda galaktyka ma w sowim centrum supermasywną czarną dziurę. Znaczna część ma, natomiast odkryto i takie, w których centrum one nie występują. Są to M33 (Galaktyka Trójkąta) oraz niejaka A2261-BCG.
Użyj trochę wyobraźni uświadom sobie rozmiar galaktyki i rozmiar nawet największej SMCD a następnie przemyśl to a później zastanów się co z tego wynika
Przecież UY Scuti jest większa, tylko to trochę dziwnie porównywać rozmiary bo w końcu czarna dziura nie ma prawdziwych rozmiarów poza (umownym) horyzontem zdarzeń.
jak mogła powstać tak monstrualna czarna dziura ? nie chce mi się wierzyć, że powstała z jednego umierającego słońca a potem mogła pożreć tyle gwiazd i planet, odległości są ogromne miedzy ciałami w kosmosie ile taka dziura musiałaby istnieć i jak szybko sie przemieszczać ?
Zastanawia mnie jedna rzecz, która pewnie jest dość oczywista ale nie znam na nią odpowiedzi, droga mleczna jest ogromna, więc skąd wiedzieli w którą stronę patrzeć żeby znaleźć tę czarną dziurę?
Hej czy jak czarna dziura miałaby masę np. Jowisza to również nie odbijała by światła? Skoro światło może uciec od grawitacji Jowisza to od czarnej dziury o takiej samej masie tez powinno Pozdrawiam
nie ucieknie a to dlatego ze nie tylko masa się liczy ale i promień. Czarna dziura o masie Jowisza byłaby wielkości cytryny lub nawet mniej - dlatego grawitacja koło niej byłaby ogromna, nie byłaby grawitacją Jowisza.
@@palaczos87 rozwój technologiczny spowolnił po zakończeniu zimnej wojny, kiedy spadły wydatki na zbrojenia. W latach 60. było tylko 8 lat odstępu między człowiekiem na orbicie a człowiekiem na Księżycu, a przecież dotarcie na Księżyc i powrót z niego to o rząd wielkości większe wyzwanie. Pewnie gdyby nie międzynarodowe odprężenie już z 20 lat temu człowiek by wylądował na Marsie.
@@palaczos87 gdyby nie konkurencja między jednostkami i społeczeństwami pewnie po dziś dzień byśmy biegali z dzidami za mamutami, bo nikt z ludzi nie miałby interesu w tym żeby iść do przodu.
wiem że ten obraz czarniej dzury jest robiony w podczerwieni. więc czemu jest pomarańczowy a nie poprostu szary? I czy jest możliwa lepsza jakość tego obrazu gdy ten zestaw teleskopów będzie nadal na ziemi a nie na większej średnicy?
Astrofazo proszę bardziej skomplikowane tematy . Wszyscy ,którzy są stałymi widzami albo nie :D od tego mamy naszego wybitnego naukowca :) Cieszę się jest naturalny ,a nie udaję :)
Było w filmie: zawsze i z każdego miejsca obserwacji okrągły. To znaczy o horyzont zdarzeń Ci chodzi, tak? Bo sama osobliwość wewnątrz prawdopodobnie jest punktem.
Astrofaza, wasze programy i filmy powinny mieć ramówkę w publicznej, każdy by na tym skorzystał. Musielibyście tylko obniżyć trochę loty żeby dopasować się jakości TVxd
Panie redaktorze: jak mamy taki wyraźny obraz czarnej dziury, to proszę wskazać i opisać na nim tzw "zakrzywienie czasoprzestrzeni", które tam ma zachodzić. W czym się ono na obrazie uwidacznia? Stary
@@olasek7972 a jak myślisz , jak by ten obraz wyglądał, gdyby po prostu grawitacja dziury zbierała wszystko wewnątrz bez wpływu na samą przestrzeń, tylko na materię ciężką ? We wszystkich prezentacjach zakrzywienia czasoprzestrzeni fizycy przedstawiają jeden wyróżniony kierunek tego zakrzywienia w formie lejka, a tu sie obserwuje symetrię sferyczną, ktora nie implikuje konieczności uwzględniania efektu jakiegoś "zakrzywienia". I taki obraz jest stały w czasie co do kształtu i symetrii. Stary
No niby to jest jakieś zdjęcie, ale uśrednione i w częstotliwościach radiowych... to uśrednianie to trochę lipa, jeśli ktoś bawi się fotografią to wie: jak zrobi się zdjęcie placu pełnego ludzi z naświetleniem 2-3 godzinnym to na zdjęciu zostanie tylko... pusty plac, to co nieruchome... ludzie znikną. co najwyżej zostanie po nich delikatna mgiełka... Tak działa uśrednianie. Ja wiem że w tym przypadku nie bardzo da się inaczej, ale chyba już wolałbym nazwać zdjęciami te składowe których użyto do konstrukcji końcowego obrazu. Nie chcę umniejszać osiągnięcia, tylko ludzie generalnie nie rozumieją, co oglądają, zdjęcie to dla nas zdjęcie...
![Black Holes: Masters of Time and Space - English Subtitles [Astrofaza]](/img/n.gif)
Dzieki astrofaza. Od dziś 10 kwietnia będzie mi się kojarzyć z czymś przyjemnym jak zrobienie zdjeć naszej kochanej czarnej dziurze 😉
Szybko się uwinęliście z tematem👏 brawo i dzięki za świetny materiał🙂
Znakomite, gratulacje, wspaniały zespół.
Polska czarna dziura budżetowa w tym roku będzie Saggitariusem A z ośmioma gwiazdkami.
A tak serio, to Veritassium wytłumaczył dlaczego wizualizacja czarnej dziury jest taka a taka. Tutaj też to powinno zostać dokładnie opisane - skąd są te wszystkie zawiłe pierścienie, gdzie i jak biegnie światło i jak my to potem widzimy. W Filmie o czarnych dziurach była ta wizualizacja, ale bardzo by się przydał dokładny opis. Ludzie generalnie lubią ten temat.
Zgadzam się. Sam się trochę zawiodłem, ogólnie odcinek jako infoflesh, a temat jest chyba na 2h+
...
To po prostu "budżet polski *" (z gwiazdką). :D
Naprawde super . Bardzo dziekuje.
Świetny odcinek 👍
Dziękuję i pozdrawiam.
Wyobraźcie sobie jaki kosmos (wszechświat) jest ogromny. Tyle gwiazd, tyle galaktyk i takie odległości. Ludzie zdołali jedynie poza plutona wysłać dwie sondy. A wiecie, że są ludzie, którzy wierzą, iż po śmierci My (nasze ciało astralne) w mgnieniu oka bedzie mogło przedostawać się w pobliże gwiazd i innych układów planetarnych! Czyż nie byłoby to piękne? Moglibyśmy odkrywać i dowiadywać się rzeczy, które od wieków nas ciekawią. Przy takiej wierze nawet śmierć nie jest straszna. Czasami zastanawiam sie czy może (nie do końca wierzyć) ale wmawiać sobie, że tak jest. Wspaniałe to by było. Pozdrawiam serdecznie.
Właściwie to wiara jest wmawianiem sobie, że jest tak jak wiara mówi czy dana wiara ma rację czy nie. No i ludzie chcą wierzyć w to co jest dla nich wygodniejsze, a nic po śmierci im się nie podoba i wolą wierzyć, że po śmierci osiągną najlepsze możliwe szczęście. Chociaż wolę wierzyć w prawdę czy jest bolesna czy nie to w sumie takich ludzi można zrozumieć. Być może religie powstały przez podświadomość ludzką, którzy nie byliby w stanie wytrzymać z myślą, że po śmierci jest nic. Tak mogł powstać pomysł na niebo z religii chrześcijańskiej.
Religia to czasem trochę delikatny temat, więc od razu piszę, że nie chciałam urazić żadnej religii. Nigdzie nie napisałam, że któraś ze stron nie ma racji lub ją ma.
@@WikiNieWiki Dokładnie tak jest jak mówisz. Najlepiej jest być ateistą nieateistycznym 😄
Śmierć to samoistnie przejście w niekorzystna materia (chaos), a życie to utrzymywanie korzystnej materii (harmonia). Aby utrzymywać się przy życiu - wymaga dostarczenie energii i materiałów budulcowych - i dlatego musimy ciągle pracować, żeby utrzymać korzystną materię, która rozpada się samoistnie na niekorzystną. Jesteśmy istotami, które ciągle uciekamy przed chaosem, który stopniowo nas pożera. Poprzednie pokolenia zostały pożarte przed ten chaos. Wcale natura (chaos) nie jest taki dobry. Aż dziw bierze, że człowiek walczy z drugim człowiekiem, niż z naturą (chaosem). Niszczymy się nawzajem (tracimy czas) - a chaos (asteroidy, burze słoneczne, itd.) rośnie w siłę. I jeszcze najzabawniejsze w tym, że naturę (chaos) określamy za Boga, a asteroidę - za karę boską. Daruj sobie to, że natura (chaos) byłaby taka dobra, żeby ocalić nasze dusze - ona chce tylko cię "zjeść" - jej obojętnie to, czy będziesz żyć czy nie, jej to nic nie obchodzi, jej celem jest powrót wszystkiego do chaosu. Tylko życie oszukało przeznaczenie natury.
@@ProtogenPhennex Podobnie patrzę na wszechświat. Mam mu za złe, że wszystko próbuje mnie zabić, choć wszechświat sam w sobie nie jest żywy i mu wszystko jedno czy go obrażamy i klniemy czy czcimy jak Boga. W sumie śmierć nie jest zła, najgorszy jest ból i w sumie całe nieszczęście. Na nikogo nie możemy zwalić winy całego naszego nieszczęścia.
@@PaulusFPV Kto to jest ateista nieateistyczny? W sensie "de facto ateista"? Agnostyk, któremu jest bliżej ateizmowi?
Robi wrażeniee, to prawdziwy potwór!
Ten potwór ma masę wielkości ponad 4 milionów słońc! Skąd wiem? Bo sprawdziłem!
Zapowiada się bardzo ciekawy film jak zawsze :)
Jak zwykle klasa. Czas chyba zostać patronem , bo za dużo dobrego dostaje od Was za darmo. (W sensie ramach samego oglądania reklam).
Tak, teleskop o średnicy ziemi. To ja i znajomy w Australii tworzymy osobę o średnicy ziemi.
W trakcie trwania materiału zwróciłem uwagę, że gdy w 10:15 opisywałeś części składowe całego obiektu Sagittariusa A, podawałeś kierunki takie jak wschód czy zachód. Czy w lokalizowaniu/orientacji obiektów we wszechświecie faktycznie używa się kierunków geograficznych (czy to tylko takie uproszczenie), a jeśli tak, to czy ustala się je relatywnie do położenia Ziemi czy istnieje jakiś inny sposób ich określania w przestrzeni kosmicznej?
Kolego, raczej uproszczenie. Jesteśmy przyzwyczajeni, że patrząc na mapę ziemi (albo na płaski obraz fragmentu przestrzeni), z lewej strony mamy zachód a z prawej wschód. Jest to wystarczający opis lokalizacji obiektów o których mówimy (chociaż bardziej jednoznaczne było by określenie na lewo od centrum obrazu albo na prawo). A co do drugiej części pytania to weź do ręki globus (lub mapę). I obróć ją "do góry nogami". Gdzie wówczas masz wschód a gdzie zachód (pomijając cykl dnia i nocy bo w odniesieniu np. do czarnej dziury nie ma to wogle sensu)? Wszystko jest umowne, tak by używając sformułowania np. barbarzyńskie orki ze wschodu, każdy rozmówca wiedział o jaki kierunek chodzi. Inny przykład. Wielka czerwona plama na Jowiszu znajduje się "umownie" na południe od równika Jowiańskiego. A jak dam Ci model planety (albo "mapę") "do góry nogami", to plama dalej będzie na południu? Pozdrawiam.
Sztos odcinek :) takie newsy to ja kocham!
Super odcinek, prawie tak super jak ekipa astrofazy.
P.S. Kurde nie pomyślałbym, że takie śliczne panie tam macie.
@@Ziutecki3
Sorki, ale chyba mylisz mnie z twoim ojcem. No, ale skoro ty tam na swojej wsi masz takie zabawy to życzę udanego weekendu.
Słuchałem Leszka w RMF :)
Świetny odcinek , pozdrawiam :)
Generalnie już dzisiaj tę narrację słyszałem, łącznie z pytaniami i... Odpowiedziami... Nawet pączek na księżycu się znalazł... Cóż za zbieżność... Życzę większej oryginalności, bo umiejętność przetłumaczenia to jednak za mało...
Można prosić o odnośnik do tej pierwotnej narracji? Bo tak trochę bez dowodu ta teza
moja ulubiona tematyka. Czarne dziury mają tak ogromną moc przyciągania że nawet ja nie jestem w stanie od nich uciec. :)
w zasadzie nie mają. jak gwiazda zmieni się w czarną dziurę to jej moc przyciągania się nie zmieni. jakby coś ją orbitowało, to ta orbita by się nie zmieniła
@@bogaczew ja mówiłem o bliskim sąsiedztwie czarnej dziury a nie o odległościach mierzonych w dziesiatkach czy setkach miliomów kilometrów. W tym bliskim sąsiedztwie czarnej dziury jej grawitacja jest w stanie rozpędzić materię dysku akrecyjnego do gigantycznych prędkości. Sama czarna dziura nie jest w stanie wyemitować spod horyzontu zdarzeń choćby jednego fotonu światła. Gwiazda już to potrafi i robi to na okrągło. Tu masz uproszczone porównanie studni grawitacyjnych tych samych pod względem masy obiektów. Gwiazda i czarna dziura która po tej gwieździe powstała będą miały te same masy (powiedzmy 1 nasze słońce) ale w ich pobliżu pola pływowe się drastycznie zmienią a im blizej obydwu obiektów się znajdziesz tym różnice coraz bardziej kolosalne będą się stawiać. Ciężko więc tu powiedzieć że czarna dziura ma taką samą moc przyciągania jak słońce kiedy ze słońca podróżuje do twojego oka światło a z czarnej dziury nie doleci do twojego oka nic :)
@@bogaczew
@@judlex7300 nie wiem co te obrazki oznaczają
@@bogaczew wysłałem o tak bo chciałem coś napisać ale się rozmyśliłem
Dzięki :)
Nie da sie tego jakos Opodatkowac? Dla kolegi pytam, Mateusz Morawiecki sie nazywa.
Ze zdjęcia mogłoby wynikać, że dysk akrecyjny obraca się prostopadle do dysku Drogi Mlecznej, w innym przypadku dysk akrecyjny zasłaniałby część samej dziury od przodu.
Moja reakcja na tego newsa: :O
No i tradycyjnie materiał prima sort!
10:15 mówisz że coś jest po stronie zachodniej, wschodniej. nie wiedziałem że w kosmosie można się posługiwać tak na określanie kierunku. jak to interpretować?
Dobry materiał.
Absolutely jaw dropping how inconceivably huge these supermassive black holes are.
Świetny odcinek, porządnie zrobiony i to w tak krótkim czasie 👍. Ciekawi mnie tylko czy do EHT należało jakieś obserwatorium w Rosji.
Zdaje się, że nie :) A tryb ekspres, bo zaczęliśmy o 11:30, taki eksperyment czy damy radę odpalić odcinek jakościowo i szybko w razie właśnie takich nagłych newsów :)
nie w Rosji
Czy w obrębie tych 3 lat świetlnych istnieją jakieś cywilizację? Jak tak to nie zazdroszczę ìm, muszą szukać nowego domu.
Wspaniała robota, sporo się dowiedziałem. Swoją drogą ładne macie miejsce pracy, byleby się astrofaza rozwijała, śledzę Piotrze twoją pracę od 30k subów, kawał czasu!
Dziękujemy, faktycznie już lata :)
Niesamowite jaka wielka masa w porównaniu do wielkości.
Świetna robota. Mam tylko jeszcze jedno pytanie - EHT działało jako współpraca kilkunastu radioteleskopów na całym świecie wirtualnie tworząc aperturę o średnicy całej planety. Sam teleskop Jamesa Weba nie byłby wstanie zobaczyć tej czarnej dziury, ale czy nie mógł by wspomóc całego programu EHT? "Trochę" zwiększyło by to aperturę :-)
JW nie jest radio teleskopem więc chyba nie da rady
poza tym obawiam się ze współpracujące teleskopy musza być połączone sztywno (bez wzajemnych ruchów), a wiec nie mogą być na jakiś orbitach.
następna sprawa - apertura nie ma średnice całe planety. Apertura w tym wypadku to dystans od bieguna południowego do Hiszpanii.
🌌👀?!🤚 Kosmos zadziwia i szokuje
Te zdjęcie przez materię dookoła wygląda jak oko Saurona
Przypadek 🤔
Bardziej jak odbyt saurona 😆
To zdjęcie. Te zdjęcia. Jakaś dziwna moda się wkrada od paru lat do języka polskiego.
@@Mariousz1 poza tym nie zdjęcie a obraz. To jest różnica.
Ale wielka ta czarna dziura... 😲
Taki odcinek w moje urodziny 😂
Dzięki zrobie co moge
Dzięki za referencje! Szkoda, że w żaden sposób nieopisane :( ale dobre i to
to już jest dla mnie za mocne....gratulacje za zaciętość w boju
4:34 "bliższej odległości"?? Jeśli już to mniejszej. Pozdrawiam.
7:42 A co z dylatacją czasu dla tej gwiazdy.. Nie powinna zwolnić z naszej perspektywy?
nie rozumiesz dylatacji czasu
Nie wiesz o czym piszesz
Teoretycznie jest możliwa podróż w przyszłość ale nie w przeszłość. Wszystko co widzimy na gwizdzistym niebie jest daleką przeszłością. Gdyby słońce nagle zgasło byśmy o tym wiedzieli po ok 8 minutach. Tyle czasu światło dociera ze słońca na ziemię
Pozdrawiam
A na konkurencyjnym kanale są dostępne napisy.
W pl też mamy dużo teleskopów a nawet o tym nie wiemy, codzinnie jak idę przez miasto to widzę teleskopy u ludzi na balkonach tylko takie trochę mniejsze XD
Pomysł na film nr 1: Co gdyby misja dart się nie powiodła i ta sonda jakoś tak uderzyła że ta kometa czy coś tam (xD) się przechyliło w stronę ziemi.
Pomysł nr 2 jak wyglądałaby transformacja Marsa.
Pomysł na film nr 3: Polska agencja kosmiczna, czyli Polsa, jakieś osiągnięcia i plany, oraz czy mają szansę podbić kosmos.
Nr2 Myślę, że wokół Marsa będą krążyć olbrzymie stacje kosmiczne (dysponującą szklarniami z roślinami), a zaś na Marsie będą kopalnie.
@@ProtogenPhennex dobrze myślisz. Według mnie powstaną nowoczesne budowle tylko pytanie co z promieniowaniem marsjańskim
Z Gwiazdką! Ciekawe, czy ją dostał na pierwszą gwiazdkę?
Nie zapominajmy, że jest głodny!
To gwiazdka Michelin
Siema. Pokaz kiedyś swoje biuro jak i studio.. Takie behind scenes proszę bardzo
Obejrzyj 100 odcinek astro kawy na drugim kanale Astrochillout
@@karcow996 Dzięki wielkie!
Hmm.. ale to nie jest chyba tak, że ten obiekt sam w sobie przyciąga wszystkie gwiazdy i tylko on odpowiada za ruch spiralny drogi mlecznej. Czarna dziura jest rdzeniem, która przyciąga gwiazdy w pobliżu, razem z tymi gwiazdami tworzy większy obiekt grawitacyjny, a z następnymi jeszcze większy itd itd. Taki efekt lawiny. Gdyby gwiazd między czarną dziurą, a nami nie było, to ta czarna dziura raczej by na nas nie oddziaływała.
no więc obracają się wokół niego :)
Mam pytanie czy horyzont zdarzeń ma kształt kuli ?
Tak, idealniej kuli chyba ze czarna dziura wiruje wtedy jest lekkie spłaszczenie
A czy polski radioteleskop z Piwnic uczestniczył w którymś z tych projektów?
Jaka nazwa muzyki w tle ???
Czarna dziura czarną dziurą... mnie fascynuje co innego. Jak to jest, że kierują gigantyczną antenę na fizyczny obiekt i na podstawie zbieranych fal radiowych, tworzą obraz... przyznaję bez bicia, że ja mimo zaledwie 39 lat, już nie ogarniam otaczającej mnie techniki...
to jest zadanie algorytmu CHIRP, ktory wyluskuje (z mniejsza lub wieksza dokladnoscia) pojedyncze, pasujace do naszego wyobrazenia czarnej dziury sygnaly i uklada je w obraz. Obrazowo mowiac z bezkresnego szumu audio wylapuje pojedyncze tony i stara sie je ulozyc w znana nam melodie (a raczej jej bardzo ograniczony fragment).
Bardzo ciekawy odcinek. Ciekaw jestem czy Event Horizon Telescope mógłby zrobić film tej czarnej dziury np. generując jedną klatkę z obrazów zebranych z pewnego okna czasowego.
Jeszcze jestem ciekaw czy Webb mógłby zobaczyć co jest za Saggitarius A* wykorzystując soczewkowanie grawitacyjne.
Dlaczego materia w dysku akrecyjnym wiruje zgodnie z ruchem wskazówek zegara? A nie w przeciwnym kierunku, lub chaotycznie?
skąd pomysł ze wiruje tylko w jedna stronę?
Czy przy założeniu o wieeeele szybszego internetu i o wieeeele mocniejszych maszyn obliczeniowych uważasz, że dałoby się również obrazować skubańca w czasie rzeczywistym? Jakby nie patrzeć teraz trzeba było te dane wozić dyskami i sklejać, ale gdyby połączyć to w system i sklejać algorytmicznie w jakimś rozsądnym tempie, to teoretycznie istniałaby szansa, na obserwowanie tego w pewnym sensie w czasie rzeczywistym (bo na pewno trzeba byłoby się dostosować do urządzenia, które przesyła sygnał z danej chwili jako ostatnie)
Mistrzu kiedy nowe koszulki z webbem na sklepie? :D
Soon :)
No dobra, a przecież już wiele lat temu w książkach i atlasach mieliśmy piekne zdjęcia i dokładne fotografie całej dorgi mlecznej i również planet. A tu co ja widzę, jakieś plamy :D
widać że zrobione w paincie...
Mam pytanie do kolejnego odcinka omawiającego Sgr A*. Dlaczego zdjęcie tej czarnej dziury wygląda jakby było robione pod sporym kątem? Układ Słoneczny znajduje się w dysku galaktycznym a nie w halo, więc dysk akrecyjny powinien być widziany z boku jako pasek a nie jako okrąg. Czy jest możliwe, że dysk akrecyjny nie leży w płaszczyźnie Galaktyki? Czy może to jakiś rodzaj złudzenia optycznego? Zagięcie promieniowania pod wpływem grawitacji dawałoby chyba kształt pieroga czy miski z pokrywką.
Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź.
Edyta:
Chyba znalazłem odpowiedź w filmie Veritasium. O ile dobrze zrozumiałem, ze względu na ugięcie promieni w polu grawitacyjnym zawsze będziemy obserwować okrągły obiekt z cieniem w środku, nie kształt pieroga, bo chodzi tu nie tyle o dysk akrecyjny co światło od niego wokół horyzontu zdarzeń, który jest sferyczny.
Byłbym jednakże bardzo wdzięczny Piotrowi, jeśli omówiłby tę sprawę po polsku.
Jeszcze jeden edyt:
W swoim filmie na ten temat Dr. Becky (tak! z kropką) pokazuje artykuł zespołu, który pracował nad zdjęciem Sgr A*, w którym szacuje się, że nasza czarna dziura jest nachylona pod kątem około 30 stopni do płaszczyzny Galaktyki (czyli dysk akrecyjny takoż).
Hmmm... czyżby każda galaktyka miała w swoim centrum taką czarną dziure?🤔 Są zdjęcia galaktyk z tego co mi się wydaje i nie widać w centrum chyba ciemnej plamy a przecież są tak ogromne( tak wiem... gazy, pyły itp.) ale mimo wszystko wydaje mi się, że w wielu sprawach naukowcy się mylą tak jak było to wcześniej wielokrotnie w historii a dopiero za jakiś wyjdzie gdzie się mylili
Nie, nie każda galaktyka ma w sowim centrum supermasywną czarną dziurę. Znaczna część ma, natomiast odkryto i takie, w których centrum one nie występują. Są to M33 (Galaktyka Trójkąta) oraz niejaka A2261-BCG.
@@jakubsmaga6843 ok🙂
Użyj trochę wyobraźni uświadom sobie rozmiar galaktyki i rozmiar nawet największej SMCD a następnie przemyśl to a później zastanów się co z tego wynika
@@prezescinas222 dobrze Panie Profesorzu🙃
Czy jest w naszej galaktyce gwiazda, która jest większa (nie bardziej masywna) od Sagittariusa A?
Przecież UY Scuti jest większa, tylko to trochę dziwnie porównywać rozmiary bo w końcu czarna dziura nie ma prawdziwych rozmiarów poza (umownym) horyzontem zdarzeń.
Jakos nie jestem podekscytowany tymi zdjeciami dziur. Poczekam kilkadziesiąt lat na zdjecia w 1080p gdzie bedzie cokolwiek widac.
Hahaha dobre
dobry pomysł!
Serce to ma człowiek. Aczkolwiek papieża i paru innych żydów o to nie podejrzewam. A co z Wami kochani dzisiaj ogłoszę KONKURS !
Hawking byłby dumny
Czy webb jest w stanie sfotografować czarną dziurę?
nie, żaden optyczny teleskop nie jest
Dokładnie na to pytanie odpowiadamy przecież w odcinku ;)
Noo.. to jest prawie jak wyklarowanie rozmazanego obrazu poszukiwanego kryminalisty uciekającego F1 😉
Ciekawe jakie procesy fuzji zachodzą w tym dysku
jak mogła powstać tak monstrualna czarna dziura ? nie chce mi się wierzyć, że powstała z jednego umierającego słońca a potem mogła pożreć tyle gwiazd i planet, odległości są ogromne miedzy ciałami w kosmosie ile taka dziura musiałaby istnieć i jak szybko sie przemieszczać ?
Nikt nie zmusza do wierzenia w cokolwiek, możliwe procesy powstania takich olbrzymich czarnych dziur są opisane w literaturze naukowej
Jakby ktoś był zainteresowany dokładnym wytłumaczeniem jak działa VLBI to veritassium zrobił fajny materiał na ten temat.
Zastanawia mnie jedna rzecz, która pewnie jest dość oczywista ale nie znam na nią odpowiedzi, droga mleczna jest ogromna, więc skąd wiedzieli w którą stronę patrzeć żeby znaleźć tę czarną dziurę?
Sgr A* jest bardzo jasnym źródłem radiowym na niebie i od dawna była typowana na kandydatkę na centralną czarną dziurę w naszej galaktyce.
Hej czy jak czarna dziura miałaby masę np. Jowisza to również nie odbijała by światła? Skoro światło może uciec od grawitacji Jowisza to od czarnej dziury o takiej samej masie tez powinno
Pozdrawiam
nie ucieknie a to dlatego ze nie tylko masa się liczy ale i promień. Czarna dziura o masie Jowisza byłaby wielkości cytryny lub nawet mniej - dlatego grawitacja koło niej byłaby ogromna, nie byłaby grawitacją Jowisza.
Doczekamy się czasów kiedy wszystkie ludzkie nadwyżki będziemy inwestować w naukę,a nie w uzbrojenie?
Zbrojenia przyspieszają rozwój technologiczny
@@ziomekzmiasta9292 MOZE W XX WIEKU tak bylo
@@palaczos87 rozwój technologiczny spowolnił po zakończeniu zimnej wojny, kiedy spadły wydatki na zbrojenia. W latach 60. było tylko 8 lat odstępu między człowiekiem na orbicie a człowiekiem na Księżycu, a przecież dotarcie na Księżyc i powrót z niego to o rząd wielkości większe wyzwanie. Pewnie gdyby nie międzynarodowe odprężenie już z 20 lat temu człowiek by wylądował na Marsie.
@@palaczos87 gdyby nie konkurencja między jednostkami i społeczeństwami pewnie po dziś dzień byśmy biegali z dzidami za mamutami, bo nikt z ludzi nie miałby interesu w tym żeby iść do przodu.
@@ziomekzmiasta9292 my na wiosce dalej latamy z dzidami za mamutami
13:28 - "Wielki teleskop milimetrowy..." - jak milimetrowy to nie taki wielki...
wiem że ten obraz czarniej dzury jest robiony w podczerwieni. więc czemu jest pomarańczowy a nie poprostu szary? I czy jest możliwa lepsza jakość tego obrazu gdy ten zestaw teleskopów będzie nadal na ziemi a nie na większej średnicy?
podczerwień trzeba jakoś sztucznie zabarwić bo inaczej nic byś nie widział
Nieostre to zdjęcie… ;-)
bo to nie zdjęcie a obraz
Pozdrowienia dla ekipy Astrofazy!
Jaka jest gęstość materii w czarnej dziurze? Czy wszystkie czarne dziury mają taką samą gęstość? Bo mi się nie chce liczyć :)
Najwieksza
@@kooboos89 Nobel gwarantowany.
Czarna dziura nie ma żadnej gęstości, nieskończoną gęstość ma natomiast osobliwość. Niektóre teorie mówią, że osobliwością jest tzw "gwiazda plancka"
@@YTtomek Jeśli słyszę, że ma masę iluś tam słońc i horyzont zdarzeń czyli promień, więc i objętość, to musi mieć gęstość.
Widzę budżet Polski .
Czyli nie wygląda to tak jak pokazywano w filmie Interstellar !
Ciekawe co za naszego życia jeszcze się dowiemy o czarnych dziurach
Czym jest osobliwość...
Zagadka: Ile osob potrzeba do przetlumaczenia artykulu i podlozenia grafik z nasa?
Tylko powazne odpowiedzi
jedna kompetentna 😉
@@olasek7972 a tu byla cala ekipa xD
A to nie jest tak że to co widzimy w oddali widzimy kilka/kilkanaście lat wstecz?
tak jest, w tym wypadku to będzie to około 100 tys lat, no i co z tego?
@@olasek7972 25 tysiecy
@@kooboos89 chyba tak 🥴
👏
Jakość zdjęcia powala na kolana :D :P
czyli juz wiadomo dokladnie ze w srodku naszej galaktyki jest czarna dziura, rozumiem?
tak
to jest magnetar
Czy w każdej spiralnej galaktyce jest w środku czarna dziura?
Tak się podejrzewa
/dev/null odnaleziony :-)
Astrofazo proszę bardziej skomplikowane tematy . Wszyscy ,którzy są stałymi widzami albo nie :D od tego mamy naszego wybitnego naukowca :) Cieszę się jest naturalny ,a nie udaję :)
Szósty
Czy wspomniana M87 emituje dźwięk bo jest nagranie z przed kilku dni i zastanawiam się ile w tym prawdy.
Słyszałem że niedługo będzie zaćmienie księżyca może dobry pomysł na odcinek
Zaćmienie Księżyca to banał, zbyt częste
Najważniejsze, że z * gwiazdką. Pozdrawiam! ;)
Astrofaza spózniłaś się, TVP była pierwsza :)
A w ogóle to jaki kształt mają czarne dziury?
Było w filmie: zawsze i z każdego miejsca obserwacji okrągły. To znaczy o horyzont zdarzeń Ci chodzi, tak? Bo sama osobliwość wewnątrz prawdopodobnie jest punktem.
idealnie kulisty, za wyjątkiem tych bardzo szybko wirujących
👍
Astrofaza, wasze programy i filmy powinny mieć ramówkę w publicznej, każdy by na tym skorzystał. Musielibyście tylko obniżyć trochę loty żeby dopasować się jakości TVxd
A to w takim razie podziękujemy ;)
Panie redaktorze: jak mamy taki wyraźny obraz czarnej dziury, to proszę wskazać i opisać na nim tzw "zakrzywienie czasoprzestrzeni", które tam ma zachodzić. W czym się ono na obrazie uwidacznia?
Stary
jak widzisz granice pomiędzy ciemnym środkiem a jasnym rogalikiem - to właśnie jest to horyzont zdarzeń czyli zagięta przestrzeń
@@olasek7972 a jak myślisz , jak by ten obraz wyglądał, gdyby po prostu grawitacja dziury zbierała wszystko wewnątrz bez wpływu na samą przestrzeń, tylko na materię ciężką ? We wszystkich prezentacjach zakrzywienia czasoprzestrzeni fizycy przedstawiają jeden wyróżniony kierunek tego zakrzywienia w formie lejka, a tu sie obserwuje symetrię sferyczną, ktora nie implikuje konieczności uwzględniania efektu jakiegoś "zakrzywienia". I taki obraz jest stały w czasie co do kształtu i symetrii.
Stary
Z innych galaktyk to wiedzą już dawno jak wygląda czarna dziura a w naszej galaktyce dopiero teraz????? 🤔🤔
Trochę paradoks, ale czasem tak bywa np. łatwiej przecież zauważyć coś niefajnego na plecach kolegi niż u siebie
Co tak późno odcinek o tym ? Przecież to zdjęcie juz jakiś czas jest
Naukowcy zaprezentowali zdjęcie na konferencji z dwa dni temu. Także nie tak długo.
No niby to jest jakieś zdjęcie, ale uśrednione i w częstotliwościach radiowych... to uśrednianie to trochę lipa, jeśli ktoś bawi się fotografią to wie: jak zrobi się zdjęcie placu pełnego ludzi z naświetleniem 2-3 godzinnym to na zdjęciu zostanie tylko... pusty plac, to co nieruchome... ludzie znikną. co najwyżej zostanie po nich delikatna mgiełka... Tak działa uśrednianie. Ja wiem że w tym przypadku nie bardzo da się inaczej, ale chyba już wolałbym nazwać zdjęciami te składowe których użyto do konstrukcji końcowego obrazu. Nie chcę umniejszać osiągnięcia, tylko ludzie generalnie nie rozumieją, co oglądają, zdjęcie to dla nas zdjęcie...
Te „składowe” to nie zdjęcia tylko miliony cyfr…. radziłbym zapoznać się jak naprawdę oni to zrobili.