Debussy - Người khởi đầu âm nhạc hiện đại | Kiến thức Âm Nhạc
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 5 ต.ค. 2024
- Khi tôi gõ một hợp âm trên đàn piano thì không chỉ các nốt nhạc đó được nghe thấy mà các dây đàn [nối với từng phím] khác cũng rung động với những âm bồi cảm ứng, tạo thành một quầng âm trên mỗi nốt. Claude Debussy, người qua đời một trăm năm trước, có lẽ là nhà soạn nhạc đầu tiên viết nhạc với đặc tính này và chủ ý khai thác nó như một phần trong quá trình sáng tạo của mình.
Tác phẩm viết cho dàn nhạc Khúc dạo đầu Giấc ngủ trưa của thần Điền dã vẫn được Pierre Boulez mô tả như “sự khởi đầu của âm nhạc hiện đại” nhưng chính cách tiếp cận mới mẻ về hình thức và âm sắc trên cây đàn piano mới thể hiện sự cách tân trong âm nhạc của ông.
Với “Pagodes” (Những ngôi chùa), tác phẩm đầu tiên trong bộ ba “Estampes” (Những bức tranh khắc, 1903) của ông, chúng ta nghe thấy sự tươi mới trong âm nhạc. Sau khi nghe nhạc gamelan của Java tại Triển lãm Toàn cầu tại Paris mùa hè năm 1889, Debussy đã bày tỏ sự ngưỡng mộ về sự phức tạp và tinh tế của nó.
Không chỉ đem lại cảm hứng sáng tác cho Debussy, âm nhạc gamelan còn gợi ý cho ông sử dụng màu âm của nó (gam ngũ cung - những nốt đen trên cây đàn piano) trong “Estampes”, điều đó giống như việc sáng tác một bài thơ bằng thứ ngôn ngữ mới học song tác giả đã có khả năng hấp thu cách biểu đạt của ngôn ngữ ấy một cách trọn vẹn. Nhà soạn nhạc Nga Igor Stravinsky cũng “bị ấn tượng bởi cách tư duy của Debussy qua các âm sắc phi thường trong ‘Estampes’”.
Nhiều nhà soạn nhạc, đặc biệt là các nhà soạn nhạc Pháp, thường xuyên sử dụng yếu tố ngoại lai trong tác phẩm của mình (chúng ta có thể nhớ ngay đến trường hợp Saint-Saëns và Bizet) nhưng những yếu tố đó vẫn chỉ mang tính chất trang trí. Với Debussy, cái mới đã xâm nhập vào tận cốt tủy để tạo ra những âm thanh mới từ cây đàn piano.
Phát hiện của Debussy về những âm thanh mới trên đàn piano có liên quan trực tiếp đến đến khả năng diễn tấu của đôi tay nghệ sỹ. Vì thế, không thể tưởng tượng được là phần lớn âm nhạc cho piano của Debussy lại được viết trên bàn làm việc hoặc ở ngoài trời - dẫu ông thường xuyên dùng các tiêu đề “en plein air” (ngoài trời) cho các tác phẩm của mình.
Đây phải là thứ âm nhạc được tạo ra từ cách chơi trực tiếp trên đàn, giống như những người thợ làm bánh nhào bột để tạo ra bánh mì. Khi các ngón tay chạm tới phím đàn, âm thanh và xúc giác trong người nghệ sỹ dường như hóa lỏng để nhập thành một.
Phím đàn không còn đơn thuần là một công cụ để búa đập lên dây đàn mà trở thành món vật quý để ngón tay ve vuốt. Đây đích thực là thứ âm nhạc của piano. Thi sĩ Léon-Paul Fargue, khi xem Debussy chơi đàn, đã viết rằng ông “đã tạo ra ấn tượng khi trao tặng cho cây đàn piano bài ca của chính nó”.
Các tác phẩm âm nhạc viết cho piano của Debussy dường như được “đo ni đóng giày” cho thứ nhạc cụ này. Chúng ta có thể thấy những âm thanh thoát ra từ những rung động ở hộp cộng hưởng không chỉ ăn khớp một cách hoàn hảo với chuyển động của đôi tay người chơi mà còn đi thẳng vào tai người nghe.
Nếu chơi đoạn mở đầu của “Reflets dans l’Eau - Những phản chiếu trong nước” (từ tổ khúc piano “Images -Những hình ảnh” tập 1), người ta có cảm giác nhà soạn nhạc đã “cấy ghép” cách chơi của mình lên các ngón tay người chơi.
Cách Debussy đặt những hợp âm lên các phím đàn (khi chơi những hợp âm này, các ngón tay cần duỗi thẳng trên các nốt đen) như thể mỗi nốt trong hợp âm này đẹp như một bông hoa trên mặt nước. Ở phần sau của “Reflets dans l’Eau”, những hợp âm rải xô nhau như dòng nước chảy qua các ngón tay, tạo ra những hình ảnh lung linh và lấp lánh.
Các tác phẩm viết cho piano của Debussy ẩn chứa nhiều thách thức về kỹ thuật chơi đàn với người nghệ sỹ. Ví dụ trong “Poissons d’Or-Những con cá vàng” (từ “Images” tập 2), mô típ mở đầu là một chùm nốt đôi của hai quãng ba liên tiếp với tốc độ nhanh như tên bắn như thể con cá quẫy gắng thoát khỏi những ngón tay siết chặt.
Ở phần trung tâm, giai điệu uốn lượn với những nốt duyên dáng khi bàn tay phải trượt khỏi phím đàn như thể trượt khỏi những chiếc vây của một con cá hồi mới bắt. Trong khúc nhạc đầu tiên của tập tác phẩm này, “Cloches à Travers le Feuilles-Những tiếng chuông vọng qua tán lá”, Debussy bắt các ngón tay phải gõ vào các phím theo cách giật các ngón tay lên, đồng thời pedal được ấn xuống như thể những nhát vồ đập vào chuông.
Với tôi không một nhà soạn nhạc nào khác đem lại nhiều cảm hứng hơn, và để tâm hồn trôi chảy tự do hơn. Nhưng khi ý thức được những thách thức đó, người chơi phải nghiên cứu tổng phổ sát sao hơn. m nhạc của ông chỉ được tạo ra một cách hoàn hảo sau khi nghệ sỹ tìm được cách biểu đạt được nó.
Viết hay quá bạn. Mong có bài về Erik Satie
Cảm ơn bạn. Ad sẽ sớm làm video về Erik Satie
Noice. Lần sau nhớ thêm nhạc nền theo đề cập trong bài để minh hoạ cho dễ tiếp thu và tiếp cận ạ, cảm ơn.
kênh sẽ cố gắng hết sức trong khả năng, cảm ơn bạn đã quan tâm
Bài viết rất hay. Giọng đọc rất rõ ràng, phát âm tiếng Pháp chuẩn và diễn cảm