Ludy Morza - Tajemnicza niszczycielska fala plemion u schyłku epoki brązu
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 31 ธ.ค. 2020
- Pod koniec epoki brązu przez Bliski Wschód przeszła niszczycielska fala tzw. Ludów Morza. Doprowadziła ona do potężnych przetasowań w regionie, które do dzisiaj są owiane mgłą tajemnicy. W tym materiale analizujemy źródła egipskie i bliskowschodnie nawiązujące do inwazji tego konglomeratu plemion.
Chcesz tworzyć z nami? Wesprzyj Kanał!
💰 Szybkie dowolne wpłaty od 1 zł BLIKIEM i SMS: tipply.pl/u/historycznytop
💸 Wesprzyj Kanał na Patronite: patronite.pl/historycznytop
💵 Odbierz swoje 25 złotych ZA DARMO: www.curve.com/join#DGG7AZGD
KONTAKT
📩 Zapytania biznesowe/reklamy/współpraca: historycznytop@gmail.com
👉 Te filmy na pewno Ci się się spodobają:
I. Imperium Akadyjskie Sargona Wielkiego - Pierwsze imperium w historii świata (2334 - 2154 r. p.n.e.)
• Imperium Akadyjskie Sa...
II. Cywilizacje Przedsumeryjskie - wczesne kultury Mezopotamii
• Cywilizacje Przedsumer...
III. Królestwo Greko-Baktryjskie - tajemnicza cywilizacja Greków w Azji Środkowej
• Królestwo Greko-Baktry...
IV. Imperium Hetytów
• Imperium Hetytów - sta...
V. Wielka Wojna Peloponeska rok po roku (431 r. p.n.e. - 404 r. p.n.e.) - FILM DOKUMENTALNY
• Wielka Wojna Pelopones...
NASZE MEDIA
✔Grupa na Facebooku: / 1335634793252683
♥ Fanpage: / historianacodzien
♥ Instagram: / historianacodzien
TWÓRCY
♛ Szymon Słodowy: / szymonslodowy
♚ Aleksander Kocan: / alex_cocaine11
CREDITS
Tekst: Aleksander Kocan
Vlog/Głos: Aleksander Kocan
Montaż: Szymon Słodowy/Aleksander Kocan
Animacje: Szymon Słodowy
Grafika: Szymon Słodowy
BIBLIOGRAFIA
T. Łopuszko - "Wielka wędrówka ludów na przełomie XIII/XII wieku pne."
A. Ziółkowski - "Historia Powszechna. Starożytność"
M. Pietrzyk - "Ludy Morza w kontekście źródeł archeologicznych i historycznych"
![Fc ครับ ขอแนะนำให้รู้จักกับ "น้องเปียโน" l [Nickynachat]](http://i.ytimg.com/vi/HQU6Q_IYTLo/mqdefault.jpg)
![[Full Episode] MasterChef Junior Thailand มาสเตอร์เชฟ จูเนียร์ ประเทศไทย Season 3 Episode 3](http://i.ytimg.com/vi/A1XXYbV048k/mqdefault.jpg)
![[TH] VCT Pacific Stage 2 - Week 1 Day 2 // GEN vs T1 | PRX vs TLN](http://i.ytimg.com/vi/ZkFjjJNwzH0/mqdefault.jpg)
No powiem szczerze nie spodziewałem się całego odcinka poświęconego Ludom morza, ale nie żałuję.
Braknumeruporzadkowego
Bardzo ciekawe, też w kontekście "pomorskiej Troi" - zagadkowej, wielkiej bitwy nad rzeką Tollense z 1300-1250 r.p.n.e pl.m.wikipedia.org/wiki/Bitwa_nad_rzek%C4%85_Tollense
Czytałem ciekawe opracowania na ten temat uwzględniające znaleziska z całej Europy, oraz realia geopolityczne.
Według tamtejszych interpretacji, wszystko się miało zacząć do Europy środkowej. Wówczas na Śląsku istniało zagłębie wydobycia cyny. Cynę wraz z miedzą i bursztynem wysyłano szlakiem bursztynowym na południe, gdzie docierała nawet do Egiptu i Syrii. W tym czasie cyna i miedź były szalenie ważne ze względu na możliwość przetopienia ich w brąz, ale to cyna była najważniejsza, bo w całej Europie nie było wówczas innych dużych źródeł tego metalu.
Za wydobycie cyny odpowiadali Wenedowie (kultura łużycka). Jakieś 3750 lat temu chyba uzmysłowili sobie jak wiele zależy od ich cyny i stwierdzili, że należy im się więcej, albo protoceltowie (kultura proto(wczesno)Halsztacka spod wschodnich Alp) postanowili przejąć większą kontrolę nad szlakiem (w tym czasie szlak bursztynowy przebiegał przez terytoria wielu różnych nacji. Kto by go w całości przejął zyskałby ogromne bogactwo i władzę).
Bez względu na to kto zaczął wojnę Walki przeniosły się na zachodnie rubieże Wenedów czego śladem jest bitwa nad rzeką Dołężą. (obecnie Tollense). Rozmiar bitwy był ogromny (niektórzy twierdzą, że była to największa bitwa starożytności), bo i stawka była duża. Po stronie protoceltów przyłączyli się również protogermanie zamieszkujący wówczas Danię.
W tej wersji wojnę wygrali Wenedowie, gdyż założyli swoją kolonię nad morzem Adriatyckim (Dzisiejsza Wenecja).
Możliwe jednak, że kolonię założono wcześniej co ostatecznie przyczyniło się do rozpoczęcia napaści przez protoceltów.
Wkrótce coś się wydarzyło i bursztynowy szlak zniknął. Możliwe wiec, że Wenedowie wcale nie wygrali i uznali, że jeśli nie mogą na szlaku więcej zarobić to nikt nie będzie zarabiał. Tym samym odcięto od dostaw wszystkie cywilizacje basenu śródziemnomorskiego co przyczyniło się do upadku gospodarek i zmusiło ludzi to wypraw łupieżczych na terenie Bałkanów.
Gdy już nie było kogo łupić rozpoczęto wyprawy pirackie. Azja mniejsza oraz Egipt zniosły lepiej brak szlaku bursztynowego, bo te miały dostęp do azjatyckich źródeł cyny, chociaż nie od razu je pozyskano. Na przykład Egipt usiłował sprowadzać za pośrednictwem Iberów cynę z Anglii. Wydobycie się rozpoczęło na wielką skalę, ale bardzo szybko z niewiadomych przyczyn go zaniechano. Może powodem było piractwo, wysokie ceny cyny, lub dzikość mieszkańców wysp brytyjskich?
Ostatecznie Egipt zaopatrzył się w cynę gdzieś na bliskim wschodzie, ale nie pamiętam gdzie. Na Sycylii też istniało małe wydobycie Cyny, dlatego ludy z terenów Bałkanów południowych, oraz Azji mniejszej wspólnie zaczęły łupić kraje, które poradziły sobie z kryzysem ekonomicznym. Tak powstały ludy morza (autorzy wymieniali te same ludy co autor wideo. W niektórych opracowania przypuszczano, że wśród ludów morza byli także mieszkańcy Europy środkowej (tereny Niemiec) i południowej Skandynawii (Dania, Norwegia i Szwecja). Nie ma ku temu jednak żadnych dowodów. )
Perturbacje miały miejsce w większej części Europy i bliskiego wschodu, co archeologowie określili jako zerowa wojna światowa. Wiemy, że wojny o cynę prowadzono również na bliskim wschodzie, ale już nie pamiętam kto z kim. Wydarzenia te zniszczyły wiele cywilizacji brązu i zaprowadziły wieki ciemne na 400 lat.
Po tych wydarzeniach Wenedowie się odizolowali od reszty świata, a z czasem osłabli (jeśli tworzyli wcześniej jeden organizm państwowy to pewnie ten się rozpadł na mniejsze, walczące ze osoba podmioty). Gdy zmienił się klimat i rolnictwo stało się mniej wydajne najechali ich najpierw Scytowie, a później Celtowie (rok 200 r. p.n.e.)
Protoceltowie po zerowej wojnie rozpoczęli rozkwit kultury Halsztackiej podbijając z czasem Europę zachodnią aż po Atlantyk. Ich ekspansja był również z mniejszym skutkiem prowadzona na wschód. W 200 r. p.n.e. zajęli złoża miedzi na Śląsku. Zdołali również rozbić Wenedów dzięki przewadze technologicznej jaką dała im żelazna broń. Po tym przez kolejne stulecie będą silnie oddziaływać na Wenedów podnosząc ich poziom cywilizacyjny.
Egipt sprowadził ze wschodu nową metodę wytopu żelaza (żelazo potrafiono wytapiać w epoce brązu, ale nie potrafiono uzyskać żelaza wysokiej jakości nadającego się na narzędzia i broń. Wyjątkiem było żelazo meteorytowe). W ciągu 200 lat udoskonalili ją pozyskując stosunkowo niskim kosztem żelazo dobrej jakości. Gdy metoda wytopu żelaza z rudy rozpowszechniła się na sąsiednie państwa zaczęły one wychodzić z zapaści cywilizacyjnej tworzyć nowe państwa.
Historycy zbyt często zapominają, że wojna nie może zniszczyć cywilizacji, a jedynie ją dobić. Aby móc dobić cywilizację musi wystąpić wcześniej szereg różnych czynników, które rozbiją państwo gospodarczo-społecznie.
Dlatego lubię tą interpretację. Jest ona spójna geopolitycznie, archeologicznie i historycznie. Pozostaje jednak jedno ale. Dlaczego nikt w starożytności tego tak nie przedstawił? Możliwych odpowiedzi jest kilka:
- Źródła się nie zachowały do naszych czasów,
- Wszyscy z ówczesnych znali tylko własny wyrywek sytuacji i nikt nie pojmował w całości zaistniałych wydarzeń oraz ich przyczynowości,
- Przedstawiono te wydarzenia i zachowały się one, ale przeinterpretowujemy traktujące o tym zapiski.
P.S.
Nie, nie poszukam dla ciebie tych opracowań. 2 lata temu dla kogoś ich szukałem i po 3 godzinach ich szukania nie znalazłem. Ja sam na nie trafiłem przez przypadek szukając informacji o różnych ludach z czasów epoki brązu na stronach różnych uniwersytetów. Google tego nie wyszukuje. Można też trafić na nie szukając nazwisk naukowców którzy się tym zajmują, ale tych też nie posiadam.
P.P.S
Wszystko pisałem z głowy, wiec mogłem cos pomieszać.
Witam, słuchając ładnych lat temu wykłady Bialczynskiego o Slowianach właśnie natknąłem się na opowieść o tym jak któryś z Faraonów zapuścił się na morze bałtyckie i trafił na tereny współczesnej Polski,Podobno do Egiptu wyruszył już wraz z ekipą Awarów darując im ziemię w Egipcie która nazwano AWARIS
Hmm wszystko zaczyna nabierać sensu.
Epoka brązu to mój ulubiony rozdział hisotrii
Mega interesujący temat, fajnie że o tym nagraliście, przyda się przed sesją. Pozdrawiam.
No no znów kawał dobrej roboty i ciekawy temat
Najlepszego w Nowym Roku. nowy rok, nowa koszula, elegancki Pan redaktor noworoczny.
Ludymorzasojuszceltowzindiiztrakami
Nagraj coś o najeździe Scytów na Bliski Wschód, Kimmerach i mieście Scytopolis.
Łapka w górę- Mistrzostwo jak zawsze...😁
Sledze na bieżąco. Ogladam kazdy odcinek. Wspaniałe
wow szczerze mówiąc nie wiedziałem że istniało coś takiego jak ludy morza dzięki za odcinek
Świetny odcinek. Masz suba ( like oczywisty). Zrób odcinek o Fryzach z Europy ( Niemcy do Francji) z własną kulturą, językiem i pismem, panteonem bogów itp. Chyba najstarszym ludem Europy. Tępionym od samego początku prawie do obecnych czasów. Niesamowity, choć trudny i fascynujący temat. Dzięki. Pozdrawiam.
Wasz kanał to złoto ostatnio szukałem materiałów o tym na YT i jest jeden spoko dokument a tak to pustka. za to do szperania i grzebania w odmętach internetu w poszukiwaniu ciekawych informacji na ten temat brakuje mi czasu a tu nagle taka perełka od was😍😍😍
Uwielbiam!
Zabieram sie do oglądania
Ludzie Morza jest najbardziej fascynującą częścią historii :-)
Szczęśliwego Nowego Roku!!
Super filmik! Pozdrawiam cieplutko z rodziną
Czekałem na ten odcinek już od jakiegoś czasu, dzięki za wysłuchanie!
Historia to fundament wiedzy Uwielbiam wasz kanal
Dzięki wielkie za ten film. Szukałem informacji o tych wydarzeniach w internecie, ale niestety znalazł tylko szczątkowe informacje, które nie zaspokoiły mojej ciekawości.
Świetny film ;)
Łapkę masz z urzędu ale nie jestem w stanie tego ogarnąć na noworocznym kacu..Kochamy Was:))
Wasz kanał jest niesamowity, każdy odcinek jest lepszy od poprzedniego a pierwszy był świetny. Jak dla mnie moglibyście publikować filmy codziennie:D
Interesujący temat i jak zwykle ciekawy odcinek. 👋
To wszystko co tu robicie jest naprawdę dobre. Dziękuję.
No panowie, chapeau bas imho najlepszy odcinek na kanale
Ludzie z Kanału na wstępie chciałem wam powiedzieć że jesteście wprost Genialni, tak prosta forma kanału a tak pięknie prowadzona, no co tu dużo mòwić: pełne gratulacje i wszystkie słowa uznania jakie uznacie za stosowne bo sam nie jestem w stanie ich wymienić. Może brzmieć dość... Przymilnie ale nie podaje do w ogòle mojemu zachwytowi temu kanału. Myślałem na ten przykład że na temat Historii Rzymu wiem wiele, że moja wiedza jest tak wielka że mogę się nazywać Historykiem i mimo iż moja wiedza przewyższa tych z mojego otoczenia to wy udowodniliście że daleko mi do tytułu Historyka, gdy zacząłem was oglądać poczułem zachwyt ale i wstyd przed wami, piszę to w pełni szczeżę, podejmujecie tematy i okresy historyczne ktòrymi się nawet nie interesowałem i to był z mojej strony błąd, nie myślałem na ten przykład że Początkowa Historia Rzymu morze być tak Interesującą i tu z mojej strony prośba byście zrobili choćby odcinek o początkach Imperium Bizantyjskiego gdyż to jest mòj ostatnio ulubiony temat Historyczny i Momo że siedzę długo w tym temacie to wiem że wy znajdziecie takie fakty ktòre ja bym pominął, proszę was o jakąś chociażby pomniejszą serie o początkach Bizancjum
Z pełnymi wyrazami uznania, wasz wierny fan życzy wam wszystkiego dobrego i energii do tworzenia kolejnych wspaniałych filmòw
I przepraszam za błąd ortograficzny
Dziękujemy za szczerą opinię! Plan jest taki - lecimy z Historią Rzymu do końca istnienia Cesarstwa Zachodniorzymskiego i wtedy, po krótkiej przerwie i oddechu, zaczynamy Bizancjum, zapewne od momentu podziału Cesarstwa na Wschód i Zachód. Plan może ulec zmianie, jednak kosmetycznej. Możliwe, że pociągniemy dwie serie w jednym momencie, po podziale Cesarstwa. W każdym razie Bizancjum pojawi się jako osobna i wyczerpująca seria. :) Pozdrawiamy
Z niecierpliwością oczekuję kolejnych filmòw, życzę energii i dobrych pomysłòw
Temat trudny i jednoczesnie ciekawy. Bardzo dobrze podany, przejrzście.
Niespodzianka wyszła, nie spodziewałem się :P
Witam i pozdrawiam.
Jaką masz ciekawą "podstawkę" do kwiatuszka, przyjemna ☺️
I rzecz jasna super temat, robisz robotę, pozdrawiam i dużo zdrowia 😉
Świetny materiał, dziękuję. :)
Doskonały temat ( i tajemniczy )
SUPER! Czytałem w viki o tym, ale może dowiem się więcej. Ciekawa sprawa.
Chwała Bogu,bo pisze o nich w Biblii. Dziękuję.
Serdecznie pozdrawiam:)
Elegancko Panowie. Komentarz dla zasięgu 🏆💪
Dziękuję ;) !
Wasz kanał jest lepszy od Baz Battles, Kings and Generals i Epic History TV. Robicie kawał dobrej roboty. Tak trzymać i - jak zawsze - łapka w górę ;)
Kings and Generals jest szczegółowy, w znaczeniu bitew czy osób. Ale ten kanał jest lepszy w opisywaniu samego okressu w historii.
Świetny materiał. Wcześniej oglądałem film na anglojęzycznym kanale Historia Civilis o upadku epoki brązu.
Bardzo dobry materiał!
Skandynawia u schyłku brązu była potęgą (największe nagromadzenie metalowych przedmiotów z tej epoki/ około 2600 brązowych mieczy w jednym miejscu), bardzo bogate pochówki, zmienił się też sposób pochówku pod koniec epoki brązu, zmieniono na całopalne (co wcześniej nie występowało), są dowody na kontakty handlowe z basenem morza śródziemnego, bardzo powszechne było występowanie rogatych hełmów rytualnych, moim zdaniem były to barbarzyńcy z północy (Dania, Szwecja, Norwegia).
Bardzo lubię historię dziękuję duży plus
Świetna robota. Takie tematy uwielbiam. Taka ciekawostka...Lucca(czyt. Lukka) to miasto w płn. Włoszech 😉
Dobry film !
Komentarz dla statystyk :) Ps. Uwielbiam Wasze filmy 😅
Interesujaca narracja. Brawo !!!
swietna prezentacja , dzieki wielkie :)
popieram
wiedza merytoryczna, szczegółowa. polecam.
Pozdrawiam serdecznie!!!
Zauważyłem na półce "myśl starożytną" Giovanni Reale szanuje, przeczytałem ją swojego czasu w regionalnej książnicy i bardzo żałowałem że musiałem ją zwrócić. Pochwale się że niedawno zakupiłem na własność cały pięcio-ksiąg Giovannia.I widzę ze "myśl starożytną" to nie jedyna książka o filozofii na półce. Jeśli filozofia to również twoja pasja to dodam że o niej posłuchałbym równie chętnie jak o historii.
Dwoma rękoma za moim (tu ) przedmówcą. Filozofie kiedyś i niedawno , oraz ich wpływ (kształtowanie) na określone cywilizacje . W końcu to też historia . Przy zastosowaniu takiej samej konwencji filmów jak tutaj. To byłoby coś pięknego. Trzymam kciuki.
Chętnie zobaczyłbym odcinek o migracji legendarnych już Ariów/Yamnaya/Andronovo do północnych Indii, na Bliski Wschód i do Europy. Ile w tym prawny, ile mitów etc.
Jakich Aryjczyków? Chyba Ariów, lub Aryanów, od słowa Aryan, Iran. Słowo aryjczyk wymyślił austriacki oszołom Hitler, złodziej starożytnych symboli.Niech go piekło pochłonie! Niech go Hefajstos/Wulkan spali lub anihiluje na zawsze.
@@Idalilit właśnie, błąd
@@Idalilit - już go z pewnością pochłonęło, ale to nie on wymyślił owe słowo. O ludzie Ariów opowiadają sanskryckie wedy, liczące około 3600 - 3700 lat, twierdząc, że była to nadzwyczajna rasa białych ludzi, przybyła do Indii z północnego zachodu, która im przekazała całą wiedzę (wiedza - weda).
Dziękuję za ten materiał, brakowało mi informacji na temat ludów morza słuchajac wykładów Artura Lalaka i dr Franca Zalewskiego. Idealne uzupełnienie reszty skrawków prawdy. Robisz dobra robote. Lubię tu zaglądać, miły głos i rzeczowe materiały. Pozdrawiam i życzę wielu sukcesów
@@Sattivasa - Lalak, Zalewski, Bieszk no i oczywiście Szydłowski.
21:54 co tam robi marvelowski Loki 😂. Niesłychanie szczegółowe opisanie całego tego tumultu jaki wydarzył się na przełomie XIII i XII wieku pne. W nowym roku życzę wam mln subskrypcji. Czy mógłbym prosić o film na temat kontaktów morza Śródziemnego z państwem środka w starożytności taki zbiorczy, ale podzielony np na państwa/cywilizacje jak Egipt Rzym?
Spoko luz.. Tak trzymać 👍🏻 😊
Bardzo dobry materiał!
Mogloby byc wiecej ilustracji wspominanych artefaktów.
Niezwykle profesjonalnie przygotowany temat. Wyrożnia się pozytywnie na tle masy pseudonaukowego bełkotu foliarzy zalewajacego YT.
Dla zasięgu
Gratuluję autorowi fajnego materiału. Jestem autorem jednej z publikacji, którą autor cytuje i jak mi się wydaje była dla niego głównym źródłem wiedzy. Zajmuję się tą tematyką od kilkunastu lat i w między czasie napisałem trochę bardziej aktualnych rzeczy, część teorii teraz wygląda nieco inaczej, ale i tak dobra robota 😀
Super, że omówiliście ten temat. Będzie coś o cywilizacji Doliny Indusu?
Tak, ale w dalszej przyszłości. Pozdrawiamy Szymonie :)
Interesuję się historią od dziecka i od tamtej pory przeczytałem mnóstwo książek i artykułów historycznych, więc większość filmików na tym kanale tylko odświeża mi wiedzę, częściowo już przeze mnie zapomnianą, ale z którą już kiedyś się zetknąłem. W przypadku jednak niektórych filmików uzyskuję sporo informacji, z którymi nigdy się nie zetknąłem. W przypadku tego filmiku mam wrażenie, że ok. 70 - 80 % informacji jest dla mnie zupełnie nowych. Dobra robota 👍🏼
Historyczny Top jak zwykle z Rigczem
Sahara była zielona. Po tym okresie pozostały wody podziemne, oazy. Ok. 6000 tys lat temu zaczęło się ocieplać, zaczęła być sucho. Nie był to początek wędrówki na wschód ludów semickich, zejście z gór Atlasu.
Fajnie by było, gdybyście dodatkowo wrzucali dźwięk z tych filmów na jakiś serwis z podcastami. Chętnie bym Was posłuchał w czasie biegania, a na TH-cam nie jest to zbyt wygodne.
Czy powstanie kiedyś seria ,,Historia starożytnego Egiptu"?
Tak.
@@HistorycznyTop Nie zapomnijcie o piramidzie w Majdum
@@HistorycznyTop Proponuję listę odcinków (periodyzację) serii o kraju nad Nilem:
1 - przed przybyciem współczesnego człowieka (do 40 tys pne),
2 - do schyłku epoki lodowcowej, cezurą 1000-letnia luka osadnicza na znacznym obszarze wokół (40 - 10,7 tys lat pne),
3 - 10700 pne - 6200 pne - czyli czasy na kiedy datowane są Gobekli Tepe czy wg. niektórych Sfinks, kończą się kolejną luką osadniczą,
4 - 6200 pne - 3100 pne - czyli cywilizacja predynastyczna,
5 - Stare Państwo, czyli epoka budowniczych piramid, [INTERNET PYTA: Czy zniszczyła ich wojna atomowa, czy kosmici? :D],
6 - I okres przejściowy,
7 - Średnie Państwo (renesans czasów Hatszepsut),
8 - II okres przejściowy,
9 - Nowe Państwo,
10 - okres perski (raczej irański, bo to chyba Medowie grali pierwsze skrzypce, nie Persowie),
11 - okres helleński,
12 - od śmierci Kleopatry do chrystianizacji,
13 - od chrystianizacji do Mahometa,
14 - od Mahometa do Mameluków (pod Arabami),
15 - pod Mamelukami,
16 - jako część kalifatu pod władzą sułtana, a raczej króla Osmanów,
17 - od Napoleona do niepodległości.
18 - odcinek specjalny "Koptowie, ich pochodzenie, religia i los".
@@orzelmorze5586 pkt 1- 6 to jest kanal historyczny podejrzewam ze autorzy podpieraja sie faktami naukowymi , a nie "Ancient Aliens" (zreszta bardzo dobrze), brakuje mi tu tylkopunktu gdzie powiazalbys Egipcjan z Atlantami
Zapewne
Ciekawy, niszowy temat 😊 chętnie posłuchałbym czegoś o przedislamskich państwach arabskich (Saba itd)
Polecam dostępne w księgarniach :1177 przed Chr. Rok, w którym upadła cywilizacja ,Eric H. Cline:
Bardzo dobry materiał. Zwrócę uwagę na pewną ciekawa kwestie. Kultura nuragi na Sardynii rozwijała się dużo wcześniej niż miała miejsce inwazja Ludów Morza zatem Szardanowie byli tam autochtonami. Szekelesz wiązani z Sycylia w tamtym okresie mieszkali jeszcze w południowej Italii, Sycylia była zamieszkana przez Sykanow wywodzonych przez Tukidydesa z plw. Iberyjskiego. Kultura Villanowa wiązana z Etruskami również powstała wcześniej i dowodzi ich autochtonizmu w Italii. Biorąc powyższe pod uwagę widać wyraźnie, że na Merenptaha uderzyła jakaś konfederacja ludów znad Morza Tyrrenskiego wspierająca Achajów i Libijczykow. Co ciekawe w Italii mamy krainę Lukania , czasem to właśnie nie jest siedziba ludu Lukka? Waszasz jako Oskowie znowu wiążą się z Italia. Co do ludu Czeker z informacji od Wenamuna wiadomo, że ich stolica w Lewancie miała nazwę Dor i chyba można zatem ich identyfikować z Dorami. Dorowie jak wiadomo wspomagani przez Etolow zniszczyli państwo Achajów, moze dlatego potem ich resztki występują jako Danuna?
Kolejny świetny i profesjonalny odcinek. Tylko jedna prośba, czy istniała by możliwość stworzenia jakiejś interaktywnej mapy pokazującej gdzie mieściły się wspominane krainy geograficzne? Oczywiste jest, że wraz z upływem czasu krainy zmieniały swoje nazwy, więc trzeba by korzystać z suwaka do przedstawienia czasu.
Komentarz dla zasięgów
A jak sądzicie czy Exodus mógł być powiązany z tymi wydarzeniami? Data mniej więcej pasuje a też korespondował by z wydarzeniami z tego okresu( wielkie wędrówki ludów czy osłabienie Egiptu na terenach bliskiego wschodu)?
Exodus to mit założycielski narodu żydowskiego.
@@septymiuszsewer163 No tak ale bardzo często faktyczne wydarzenia zostawały potem zmitologizowane np. Minotaur, zburzenie Troi, potop, czy exodus Azteków. I ciekawe jak było to w tym przypadku.
@@zdzisawjabonski5550 Do mitów żydowskich trzeba podchodzić wyjątkowo ostrożnie. Badania archeologiczne i odnalezione źródła egipskie wskazują, że przybyli do Kannanu kilkaset lat później, niż opisują w ST. Nie było też żadnej ucieczki z Egiptu.
@@razemponadkochoz6237 No cóż wiadomo że byli tam już w XI-X wieku p.n.e czyli natomiast kiedy przybyli to tajemnica. Natomiast nue ma jednoznacznych dowodów na ich obecność w Egipcie jedynie poszlaki.
Mam pytanie. Słyszałem, że w czasie upadku epoki brązu miał mniej więcej miejsce ,,Podbój Kannanu" z Biblii co mogło być także oderwaniem się tych terenów od Egiptu lub też zasiedleniem opustoszonych terenów. Czy wie Pan coś o tym?
Zajrzyj do książki ,,1177r. przed Chr. Rok w którym upadła cywilizacja". Raczej nie było żadnego podboju, tylko zasiedlenie pustych terenów, Żydzi podlegali Egiptowi. Cała ich eskapada do Kannanu jest obecnie przesunięta o kilkaset lat, wobec tego co pisali w ST. Nie było też żadnej ucieczki z Egiptu.
@@razemponadkochoz6237 Dzięki wielkie 👌🙂
👌 👌
prosze o program o Kmerach bo ich znamy tylko z ankr wag i z tgo ze tam zaczela sie uprawa roslin w azji,Poza tym malo jst o poczatkach historji Chin
Trochę zabraklo mi klarownego oznaczenia na mapie terenów wypadowych ludów morza.. ale film i tak super
Fajnie było wtedy żyć,przygoda,przygoda
Interesujące, polecam wszystkim zainteresowanym starożytnością. Nie rozumiem tylko tezy, że migrację na południe wywołało ocieplenie klimatu. Ocieplenie powinno wywołać migrację na północ. Podczas ocieplenia północ staje się możliwa do zamieszkania.
👍
A to ci niespodzianka! LUDY MORZA!!! Pochodzenie Ludów Morza? Według mnie, pochodzili z cywilizacji wodnej Pana Oceanu Ea. Trzeba powołać się na mitologię Wikingów. Subskrybuję, bo lubię ten temat i mam nadzieję dowiedzieć się z tego kanału znacznie więcej niż mówi to historia, zaczynająca się od Sumerów. Jak piszą cywilizacja ta pojawiła się nagle. No, takich cudów to nie ma, żeby coś pojawiło się NAGLE> Nawet trawa rośnie przez jakiś czas, a co dopiero cywilizacja.
Życie wyszło z wody . Wodne hybrydy też wyszły z wody i stopniowo asymilowały się z nowym, lądowym otoczeniem. Nie wiadomo, czy część z nich nie pozostała w morskich głębinach.Czy to nie one dają znać w chociażby Trójkącie Bermudzkim. Przytoczę tu fragment starego przekazu z kosmologii chaldejskiej (Bitu Ellim)Armoryka, Sandomierz 2010.
/../ Powszechność krajów była morzem, wówczas kiedy to, co w morzu leżało w głębi'/../Przewędrował niebo, rozważał różne miejsca, zatrzymał się naprzeciw Oceanu, siedziby Ea/../
IIAssur./../Aszczurowi, królowi powszechności bogów, twórcy samego siebie, ojcu bogów , którego postać rozwinęła się w Oceanie, królowi nieba i ziemi, Panu wszechwładnemu/../
i jeszcze /../ Ea, jako boga żywiołowej fali morza, /../ Morze- Ea jest źródłem inteligencji, .I księdze Kaznodziei , Mądrość , mówi, że na początku żyła w Oceanie. /./
Embrion człowieka ma cechy istoty wodnej. Oddycha skrzelami. I na koniec ciekawy opis pewnego wydarzenia . Fragment książki L. Znicza, "Goście z kosmosu" KAW ;1980. rozdział pt. Ryba obdarzona rozumem ; W pierwszym roku z tej części Zatoki Perskiej, która przylega do Babilonu, pojawiło się zwierzę obdarzone rozumem, które nazywało się Oann.( mitologia grecka nazywa go Oannes). Całe ciało zwierzęcia było jak u ryby, a niżej rybiej głowy miała drugą.W dole wraz z rybim ogonem miała nogi, jak u człowieka. Głos i głowa ludzkie i zrozumiałe . Istota ta w dzień spotykała się z ludźmi, ale nie przyjmowała od nich ofiar, a sama nauczyła ich pisania i nauk oraz wszystkich sztuk.Nauczyła ich budować domy, wznosić świątynie, spisywać prawa oraz objaśniła początki geometrii. Nauczyła ich także odróżniać płody ziemne i pokazała jak zbierać plony. /../ W dalszym ciągu eposu jest mowa, że Oann, podobnie jak to ma miejsce u Dogonów, powrócił do wody.
Legendy Indian z Ameryki Południowej wspominają, że wszędzie na Ziemi była tylko woda. A słońce było małe jak gwiazdka.
Historia nie zaczyna się od kambru w erze Paleozoicznej, ale już w Hadeiku. I to jest najbardziej fascynujący okres , nie odkryty ,liczący około 2 miliardów lat
Dodam na koniec , ze stolica bogów nazywała się Upszukinnak i nie widziałam jej na mapie Sumeru, Gdzie wie była skoro ziemia była wówczas oblana wszechoceanem? Na Marsie?
"[...] cywilizacje epoki brązu dobiegły swego kresu i postęp cywilizacyjny na
obszarach od Grecji po Lewant, a nawet dalej, zasadniczo musiał rozpocząć się
od nowa. W efekcie miały szansę zaistnieć nowe ludy i/lub nowe miasta-państwa,
takie jak Izraelici, Aramejczycy i Fenicjanie we wschodniej części basenu Morza
Śródziemnego, a później także Ateńczycy i Spartanie w Grecji. To od nich
ostatecznie wywodzą się wynalazki i nowatorskie idee, takie jak alfabet, religia
monoteistyczna i demokracja. Czasami potrzeba wielkiego płomienia, aby
wspomóc odbudowę ekosystemu starego lasu i pozwolić mu odżyć na nowo." Eric Cline
no witam
Słyszałem w TokFM jak jakiś archeolog mówił, że być może biblijne pokolenie Dana, to w istocie byli właśnie etniczni przedstawiciele ludu Danuna, którzy przyłączyli się do izraelskiej federacji plemion. Są jakieś dane, które na to wskazują.
Poprosimy filmik o Chaldejczykach, strasznie mało o nich informacji, a bez nich nie było by Egiptu, matematyki i może Słowian. Gorąco polecam też stronę lalartu.com. Może wspólnie wymieńcie się wiedzą i doświadczeniami.
Wydaje mi się, czy 7a to nie jest ta troja z opisu homera?
Zrób odcinek o Doggerland.
Proszę porównać konstrukcję okrętów Ludów Morza z ... czajkami, czyli kozackimi łodziami pełnomorskimi za pomocą, których min. w XVII wieku Kozacy pustoszyli wybrzeże tureckie. Zdumiewające podobieństwo, ba wręcz tożsama konstrukcja.
Czy planujecie zrobić odcinek o wojnie trojańskiej?
@@Sattivasa - Tym razem dobrze powiedziane.
Super opracowania. Kolejny etap to nauczyć się czytać tak, żeby wyglądało jak naturalne opowiadanie. Likwidacja napięcia w głosie, więcej swobody, naturalnych pauz i przyspieszeń, niższy głos, więcej ekspresji.
Jak słucham to aż czuję napięcie w krtani od tego wysyłku lektora 😁
Wielka praca. Szacunek. Lubię Wasz Rzym. Ale mam pytanko, czytasz z promptera?
Tak apropos brązu. Kolega mi zrobił i dał nóż z brązu. Z początku miałem do niego stosunek nacechowany uprzedzeniami. No, bo... Jakiś taki "niedzisiejszy". No, ale tnie doskonale. Kroiłem nim ostatnio kurczaka, pomidory itd. łatwo się go ostrzy, łatwo się o niego dba i nie rdzewieje. No i służy mi doskonale. Dlatego mam problem. Żelazo z tego czasu było zwyczajnie kiepskie. Więc jak to się stało, że zupełnie wyparło brąz?
Dostępność. Jeden z czołowych argumentów złoża żelaza były bardziej pospolite niż miedzi i potrzebnej do stworzenia stopu cyny. Brąz byk tez wytrzymalszy, ale według historyków zadziałała zasada ilość nad jakość. Sztylet z żelaza wbity pod żebro był rownie śmiertelny jak ten z brązu, a o wiele dostępniejszy.
Zastanawia mnie możliwość, że nastąpiło upowszechnienie niedawno odkrytej technologii wytopu żelaza z rud darniowych ( znacznie łatwiej dostępnych niż rudy miedzi i cyny) i zwiększenie dostępności żelaznej broni , zwiększenie się liczebności grup wojowników, szukających łupu ( w oparciu o posiadaną broń o cechach, które mogły spowodować wygranie bitwy) i to wraz ze zmianami klimatu wywarło decydujący impuls do serii migracji i wojen opisanych powyżej. Filistyni są opisani w Biblii jako posiadający kowali ( w odróżnieniu od żydów. ) . Hetyci też mieli mieć broń żelazną , ale pewnie nie mieli jej dużo, bo jak Ramzes II po traktacie z Hetytami wziął za zonę Hetytkę i poprosił, żeby mu dali w prezencie ślubnym żelazną broń, to mu przysłali jeden sztylet. Etruskowie są uważani za lud kultury brązu ( see Museo Etrusco w Villa Julia w N części Rzymu ) , ale pod koniec swojej historii, zanim się roztopili w Republice Rzymskiej, eksploatowali kopalnie żelaza na Sardynii właśnie, a zatem Sardyńczycy także tę broń mogli mieć. W znanej bitwie pod Tollensee w N Niemczech , gdzie zginęło razem około 12 tys ludzi,( i wygrała ta strona, która przeciwstawiała się migrantom ze Wschodu przemieszczających się z rodzinami) stosowana była broń ze stopu miedzi, z kości i drewna. Ze starszych danych wynika, że broń żelazna pojawiła się jako pierwsza w Europie w warstwach halsztackich 450 lat BC i lateńskich 150 BC i stąd wynika, że w takcie wojen z ludami morza nie wszyscy nią dysponowali, ale część ludów morza miała ją na pewno. A reszta uczestników się stopniowo tej technologii nauczyła. Ale takie nowości w sposobie prowadzenia wojny działają jednorazowo, bo przewaga istnieje tylko dotąd, aż reszta opanuje nową technologię czy produkcje nowej broni. Zawsze o wyniku wojny decyduje poziom techniki wojennej, ale bywają takie chwile w historii, że wynik jest tak wahliwy, jak np w drugiej wojnie punickiej kiedy Kartagińczycy, których legiony rzymskie lały pod miastem regularnie - zaczęły robić to samo Rzymianom tylko dlatego, że wynajęli sobie za pieniądze jednego Spartiatę, jako konsultanta d/s strategii wojennej .W tej sytuacji Rzymianie posłali poselstwo do Sparty i wymogli od nich, że nie będą wynajmowali Spartiatów, których mieli tylko 6000, bo Sparta to było tyko 5 wsi bez murów obronnych) ale byli po serii wojen i mało który Spartiata jeszcze przy życiu został i musieli się na to zgodzić- -i Sparta też się skończyła jako osobny byt polityczny, tak jak Kartagina.
Stary
Jak zwykle świetny materiał, ale mała korekta- Etruskowie w Italii to IX wiek (lub nawet wcześniej), a nie VII.
Zaraz, zaraz, byli co najmniej od VII w. p.n.e do około I w n.e
Świetna robota! Może przyczyną tych migracji była po prostu homerycka chęć sławy, zdobycia łupów i bogactwa? Fajna mapka starożytnego świata. Dajcie linki na początku filmiku do każdej części tematycznej.
Trochę niżej kamerę ustaw, za dużo zostaje przestrzeni nad Tobą :)
a skąd. Jest centralnie :)
Dalej to "patrzenie hipnotyzujące" do kamery... świetny temat wielka wiedza i "Kaszpirowski " styl kręcenia odcinka. Brakuje tylko na końcu "adin, dwa, tri" "Lidzie lat 90" wiedzą o co chodzi hi hi
:)
21:29 - co to za mapka, na której Państwo Nowoegipskie obejmuje tereny Królestwa Izraela/Judy? Druga połowa VIIw p.n.e. to napad Babilończyków i niektórzy Żydzi uciekli przed Babilończykami aż do Memfis, gdyby Egipt miał tak duży zasięg terytorialny, to czy na tym terenie nie byłoby żadnych wojsk egipskich? W ten sposób zatrzymałyby pochód Bailończyków, a wtedy nie dotarliby oni aż do centrum Egiptu.
Egipcjanie zostali pokonani przez Nabuchodonozora II pod Karkemisz i wyparci z Lewantu.
O Achajach powinniście porozmawiamy z Arturem Lalakiem ma olbrzymią wiedzę!
@@Sattivasa nie zgadzam się
Pytanie może trochę nie na temat.
Jak pozyskiwali wtedy ludzie miedź?? Technologie dość zaawansowana która się do tego wykorzystuje znamy od nie dawna...
W niektórych rejonach miedź występuje w formie samorodków (tzw. miedź rodzima). Szybko też zorientowano się, że niektóre minerały po wyprażeniu w piecu dają w efekcie wytopioną miedź (np. malachit czy łupek miedzionośny). Niektóre z tych minerałów wydobywano w epoce brązu w zasadzie na przemysłową skalę w całych sieciach kopalni (np. wielkie kopalnie Orme na Wyspach Brytyjskich).
23 minuta, czy ktoś wie co przedstawia ten przedmiot?
Tak, wiemy - figurka ta przedstawia zmarłego Sarpedona (jednego z synów Zeusa), zabitego przez Patroklosa pod Troją. O jego ciało walczą Hypnos (sen) i Tanatos (śmierć). Pozdrawiamy ;)
www.britannica.com/topic/Sarpedon
@@HistorycznyTop dzięki. Podejrzewałem bardziej intymne zamiary. Pozdrawiam