ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 12 เม.ย. 2017
- #ინტერVIEW მარქსიზმი, ლიბერალიზმი, რევოლუციები, სტალინი, ძალადობრივი პოლიტიკა, უძრაობის ხანა პოსტსოციალისტურ კულტურებში, ნობელის კომიტეტი და ბობ დილანი - ეს და სხვა საინტერესო თემები კულტურის თეორეტიკოსს ჰანს-ულრიხ გუმბრეხტთან საუბარში
13 აპრილი, 2017
• რამდენად ეკისრებათ პასუხისმგებლობა კარლ მარქსსა და ფრიდრიხ ენგელსს იოსებ სტალინის ძალადობრივი პოლიტიკისა თუ საბჭოთა იმპერიაში ჩადენილი არაერთი სისასტიკისთვის? და რამდენად განაპირობებს ამ მოაზროვნეთა მიმართ დღევანდელ დამოკიდებულებას საბჭოთა ექსპერიმენტის გამოცდილება?
• როგორი იყო მარქსისა და მარქსიზმის კავშირი განმანათლებლობასთან, ლიბერალიზმის კლასიკურ კონცეფციებთან?
• რატომ არის, რომ წინა საუკუნეების რევოლუციებისგან განსხვავებით, აღმოსავლეთ ევროპაში 1989 წლის ცვლილებები მომავლის ახლებური ხედვის, საზოგადოების ახლებური კონცეფციების, უტოპიური მსოფლმხედველობის გარეშე მოხდა?
• რატომ მოჰყვა საბჭოთა კავშირის მსხვრევას უძრაობის ხანა პოსტსოციალისტურ კულტურებში − იქ, სადაც ცენზურის პირობებში გამორჩეულად საინტერესო კულტურულ პროცესებთან გვქონდა საქმე, ვთქვათ, ქართული კინოს, ან აღმოსავლეთგერმანული ლიტერატურის სახით?
• არის თუ არა კვდომის პროცესში კულტურა, იმ მნიშვნელობით, რომლითაც მას ვიცნობთ? და სად, რომელ სფეროებში უნდა ვეძიოთ კულტურული წარმოება დღეს?
• რა ამოძრავებდა ნობელის კომიტეტს, როცა ლიტერატურის დარგში თავისი პრემია ბობ დილანს მიაკუთვნა?
ინტერVIEW-ს მორიგ გამოშვებაში სალომე ასათიანი ამ საკითხებზე ესაუბრება სტენფორდის (აშშ) უნივერსიტეტის პროფესორს, ჩვენი დროის ერთ-ერთ ყველაზე ავტორიტეტიან ლიტერატურათმცოდნესა და კულტურის თეორეტიკოსს ჰანს-ულრიხ გუმბრეხტს.
საქმე გაცილებით უფრო მარტივია. ჩვენ უნდა ვისწავლოთ ბუნების კანონების ჩარჩოში აზროვნება. ეს არის ფიზიკის, ბიოლოგიის, ფსიქოლოგიის და აშ კანონები. მათ რიცხვს მიეკუთვნება ეკონომიკის კანონები, რომელთა გაუთვსლიწინებლობამ გამოწვია სოციალიზმის და კომუნიზმის მშენებლობის ტრაგედიები. მარქსი, მიუხედავად იმისა, რომ სწავლობდა სმიტს, ვერაფერი გაიგო ეკონიმიკის. როგოცს ჰეგელის მოყვარული ის დარჩა სქემატური და უშინაარსო საზოგადოების მშენებლობის საკითხებში... ამაზე დიდი ხნის წინ საუკეთესოდ დაწერეს ლიბერალებმა...
ნუ ქართველები ხომ სნობები არიან უმოწყალოდ და ეგებ ეხლა მაინც, ამ “ბრძენი კაცისგან” შეიგნონ რა უსაშველოდ დრომოჭმული იდეოლოგიები და საერთოდ იდეათა კორპუსები ამოძრავებთ. ამ კაცმა ძალიან დელიკატურად აგვიხსნა - აზროვნება არსებობის ფორმის პროვოცირებაა და არა “კარგი” ან “ღირებული” იდეების კულტივირება და მათი იდეოლოგიებად ქცევა - ნეტა ეხლა მაინც შევიგნებთ?