Uit: Hella S. Haasse, Oeroeg (1948)
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 16 ต.ค. 2024
- "Oeroeg" van Hella Haasse verscheen voor het eerst, anoniem, in 1948, als Boekenweekgeschenk. De novelle werd vele malen herdrukt, in 2020 voor de achtenvijftigste keer, waaraan het gegeven niet vreemd zal zijn dat ze ook in de scholen nog veelvuldig wordt gelezen. In het onderzoek dat Jeroen Dera over de leeslijsten in havo en vwo heeft verricht (www.lezen.nl/n...) komt "Oeroeg" op de veertiende plaats. Ook in Vlaanderen komt het boek, voor zover ik weet, vrij veel op de leeslijsten van middelbare scholen voor. Mijns inziens terecht, want het verhaal van de teloorgang van de vriendschap tussen de ik-verteller, zoon van een Nederlandse koloniaal, en een inlandse jongen bevat zeker ook vandaag veel stof tot nadenken en zeker voer voor discussie. Vanaf de eerste bladzij verneem je dat die vriendschap, hoe idyllisch beschreven ook, eindig zal zijn. Het verschil in sociale status, gekoppeld aan huidskleur en achtergrond blijkt die verwijdering onontkoombaar te maken.
Het fragment dat ik voorlees, is de bezegeling van die verwijdering. Niet toevallig vindt de ontknoping plaats aan Telaga Hideung, het Zwarte Meer, een mysterieus maar ook gevaarlijk meer, dat in de kindertijd van beide protagonisten al een grote rol speelde. De ik-persoon is na een jarenlang verblijf in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog in volle koloniale oorlog in het zog van Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger naar Nederlands-Indië teruggekeerd. In een verwoest land gaat hij op zoek naar een tijd, een plaats en een vriendschap, die definitief verloren blijken.
Het boek dat jouw docent Nederlands tof vond en tòch maar 88 pagina's was, voor een middelbare scholier was dit hemel...! ;-)
Ik begrijp niet waarom Hella Haase uitgerekend met haar debuut in de canon staat. Dit boek is geen 'meesterwerk'. Enkele andere boeken van Hella Haasse zijn dat wel. 'Oeroeg' hoort eigenlijk meer thuis in een canon van de jeugdliteratuur.
Dat zal ik mijn collega's van de canoncommissie laten weten, Jan (maar wees gerust: bij de volgende herziening komt er een nieuwe commissie aan zet). Je zal wel begrijpen dat mijn persoonlijke Haasse-favoriet "Het woud der verwachting" was, maar je kan niet altijd je zin krijgen. En overigens moet ik wel zeggen dat de hernieuwde kennismaking met "Oeroeg", inderdaad vele jaren na mijn middelbare schooltijd, mij toch zeer meegevallen is. En het boek maakt veel vragen los, die weer zeer actueel geworden zijn.
En je opmerking impliceert natuurlijk een lastige vraag: moet jeugdliteratuur in de canon? Of moet er een aparte canon komen voor de jeugdliteratuur?
@@frankwillaert6844 Ik pleit voor een aparte canon van de jeugdliteratuur.
@@frankwillaert6844 Het is en blijft een mooi boekje, dat ik graag met mijn leerlingen van het vierde jaar klassikaal gelezen heb.
@@JanUyttendaele Ik denk dat daar inderdaad goede redenen voor zijn. Om te beginnen dater heel veel goede jeugdliteratuur is, die je in een literaire canon nooit voldoende aan bod kan laten komen. Ten tweede dat je meer aandacht kan besteden aan de leefwereld van huidige adolescenten en je keuze (ook!) daarop kan afstemmen.