Dominican Creole vs Haitian Creole | A Demonstrated Comparison- Fi Di Kulcha Episode 52

แชร์
ฝัง
  • เผยแพร่เมื่อ 27 พ.ย. 2024

ความคิดเห็น • 122

  • @heatherjoseph5396
    @heatherjoseph5396 7 หลายเดือนก่อน +17

    As a French speaking Dominican🇩🇲 who studied linguistics, I truly appreciate this video. I am trying to get my students to see the true value of our créole. Thank you for this.

  • @jordan8213
    @jordan8213 ปีที่แล้ว +23

    As a half Dominican you have no idea how long iv waited for this video🤩
    Grand mesi💪🏿

    • @jocelyntimothe6763
      @jocelyntimothe6763 10 หลายเดือนก่อน

      Or Dominican creole, is province Haiti creole, not the capital PAP

    • @bryansurbrook8121
      @bryansurbrook8121 3 หลายเดือนก่อน

      Same I’m half 🇩🇲 half 🇻🇨 I hardly ever see Dominican kweyol on TH-cam

  • @cyrusaugustus4640
    @cyrusaugustus4640 8 หลายเดือนก่อน +10

    As a french speaker this is very interesting as well seeing the differences and similarities between our languages. Thanks for the video!

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  8 หลายเดือนก่อน

      Thanks for watching! ❤️

  • @ijunkzo
    @ijunkzo 9 หลายเดือนก่อน +16

    More Dominica creole teaching videos please. I hope to one day soon be fluent. 🇩🇲

  • @TEE-anderthal
    @TEE-anderthal 11 หลายเดือนก่อน +13

    I was born and raised in America but my grandfather (Moms side) is from Haiti and my father is from Saint Lucia. I’m currently learning Haitian Creole and I love your videos so far they’re pretty helpful with learning and understanding french based creoles.

    • @waynecyril5216
      @waynecyril5216 3 หลายเดือนก่อน

      How do you like the Saint Lucia side

  • @negmarron1791
    @negmarron1791 ปีที่แล้ว +13

    its amazing. Dominican Kreyol is so similar to Haitian Kreyòl

    • @jocelyntimothe6763
      @jocelyntimothe6763 10 หลายเดือนก่อน

      Or Dominican creole, is province Haiti creole, not the capital PAP

  • @rmay5301
    @rmay5301 9 หลายเดือนก่อน +6

    This Channel is so necessary. Thank you!

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  9 หลายเดือนก่อน

      🥹🥹 this makes me so happy to hear. Thank you ❤️

  • @Ricafly.
    @Ricafly. หลายเดือนก่อน +3

    I love this video. Dominican creole is very similar to my island St Lucia🇱🇨

  • @CharisMaggieTV
    @CharisMaggieTV  ปีที่แล้ว +1

    In case you missed part 1, here it is!
    th-cam.com/video/bR2rq7gJg1Q/w-d-xo.htmlsi=zG2AejdFZq0lrydi 😊

  • @belovedshername
    @belovedshername ปีที่แล้ว +15

    Dominican creole is the exact same as St. Lucian creole.

    • @carleontafari
      @carleontafari 10 หลายเดือนก่อน

      I'm seeing that.

    • @kakakhodenn9128
      @kakakhodenn9128 9 หลายเดือนก่อน

      Very true, kinda, mostly the same.
      We are sista islands in mostly all aspects, why we have such kinship.
      🇨🇼🇩🇲🇨🇦

    • @autisticdownsyndromeson3161
      @autisticdownsyndromeson3161 5 หลายเดือนก่อน

      Not exact the same , I would say almost the same.

    • @irmalawrence803
      @irmalawrence803 5 หลายเดือนก่อน

      There’s a difference

  • @stanleydouge2803
    @stanleydouge2803 4 หลายเดือนก่อน +2

    You’re correct we used both mwen pa gen kòb,mwen pa gen lajan or we say mwen pa gen yon goud lol you should have a fluent speaker of HC as back up their language sounds like our dialects specifically the Northern accent

  • @cordellgue518
    @cordellgue518 3 วันที่ผ่านมา

    as a haitian Bahamian im a proud viewer in understanding the dialect of Dominican Creole

  • @negmarron1791
    @negmarron1791 ปีที่แล้ว +4

    Fun fact : there are some parts in Quebec where they pronounce their js as hs.

    • @carleontafari
      @carleontafari 10 หลายเดือนก่อน

      Wao interesting

  • @DominicaTraditionalWear
    @DominicaTraditionalWear 7 หลายเดือนก่อน +2

    Grandbay(Dominica) would say 'mon'. Others say 'mwen pa sav'. Depends on the area of the island.

  • @uh_leeyuh
    @uh_leeyuh 11 หลายเดือนก่อน +3

    16:55 when he was starting so say “When I go down to Roseau” I’m like now you know she don’t know what Roseau is😭

  • @carleontafari
    @carleontafari 10 หลายเดือนก่อน +3

    In Haiti, lajan and kob are used interchangeably.
    And yes, you know what? The "H" in "Lahan" for "Lajan" is really slang aka SHORT LANGUAGE. Thats all it is. Africans have the tendency to shorten the language and you can still understand.
    For example: I hear my family shorten the word "bagay" to "bay" or "bahay" just to throw the H in there for context. Its just a smoother roll off the tongue, making it more fluent to get words out. At least this is my take on it
    "Bay sa" instead of "bagay sa"

  • @negmarron1791
    @negmarron1791 ปีที่แล้ว +1

    My great aunt would mention bonbon when she referred cake as well

  • @HC-dv4pm
    @HC-dv4pm 2 หลายเดือนก่อน

    This was great

  • @nekoskype
    @nekoskype ปีที่แล้ว +2

    Where is the music playlist you where referencing?

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  ปีที่แล้ว

      Here you go 😊
      open.spotify.com/track/6wPUmocLiBReFF8alCWSDG?si=bOAcGZ6dQy2J2_AD-GQQKg&context=spotify%3Aartist%3A6r1agdwSRKU5d5oFX4C5Mn

  • @dunkkid23
    @dunkkid23 ปีที่แล้ว +2

    As someone who is learning Kréyol Lalwiziyan, I struggle a little with the pronunciations from Dominica but I was able to get the gist.
    Shout out to Justin and their Kwéyol from Dominica, Mærsi boukou mwa fré. Now I really gotta make a trip out there.

  • @nicolasboutelle6104
    @nicolasboutelle6104 3 หลายเดือนก่อน +2

    My grandma is from Dominica .. but 😂 our family is originally hatian

  • @wr006
    @wr006 6 หลายเดือนก่อน

    Somebody please do a: Antilles Kreyol vs La Reunion Kreyol, comparisons

  • @carleontafari
    @carleontafari 10 หลายเดือนก่อน +2

    Oh ive also heard my family pronounce the word "janm" as in never ....as "hanm" (pronounced hum).
    Example: in "Mwen pa janm wè misyé non"
    Would sound like "mwen pa hanm (hum) wè misyé non"
    Its like what Jamaicans do to words like "even" or "heaven"
    Me know yuh know weh me a talk 😅

  • @EmpresswarriorC5
    @EmpresswarriorC5 ปีที่แล้ว +1

    i do find i ask people on bus if they are St Lucian because can detect differences in their pronunciations& maybe tones used as opposed to Dominican peoples Caribbean🇩🇲

  • @StandUpGill
    @StandUpGill ปีที่แล้ว +1

    Mwen ca mange or na mange
    We say Hish for child and mami for children in Saint Lucia sometimes Pronounce “muh-my”

  • @CharlesPopo
    @CharlesPopo 9 หลายเดือนก่อน +1

    Remember to put accents on when writing kwe'yo'l, vowel A i a'y ou ch a e' e' no x and g when writing kwe'yo'l

  • @TheMutantorange
    @TheMutantorange 3 หลายเดือนก่อน

    Fen in Kreyol means the same thing. We say grungou more but generally whenever fen is used I always connected it with starving.

  • @KelvinFrancisMontine
    @KelvinFrancisMontine ปีที่แล้ว +1

    His term for l'argent lanhe is typical to his area and a couple others on the Southwest. Dominican creole is varied because not only were the communities isolated by terrain but also their proximity to the neighbouring French islands. Basically in the north they will use Kaz for house and in the south Kai. Mon is more used in the south than in the north. Town people who speak Creole and old folks do not contract.

  • @TheMutantorange
    @TheMutantorange 3 หลายเดือนก่อน +1

    Haitians use "ni" as well. But the context is different. Almost like a "neither" sort of meaning.

  • @thegoldenb7280
    @thegoldenb7280 11 หลายเดือนก่อน +2

    We don’t say « zot » in Haitian Creole for the plural you. We just say « nou »

    • @jocelyntimothe6763
      @jocelyntimothe6763 10 หลายเดือนก่อน

      Or Dominican creole, is province Haiti creole, not the capital PAP

    • @ashhhhhh999
      @ashhhhhh999 5 หลายเดือนก่อน +1

      Not 100% true...there are parts of Haiti that say Zot. It's not common, but not unheard of.

    • @LaChanceuse
      @LaChanceuse 4 หลายเดือนก่อน +2

      ​@@ashhhhhh999 Although the word "zòt" exists in Haitian vernacular, it is not used in that context. "Zòt" is mostly used when one is gossiping about another person and chooses not to use said person's name.

    • @alboizino
      @alboizino 3 หลายเดือนก่อน

      ​@@LaChanceuseyou're right!

    • @elissastlouis4369
      @elissastlouis4369 หลายเดือนก่อน

      Exactement dans la capitale c’est plus francotisé le créole

  • @kakakhodenn9128
    @kakakhodenn9128 9 หลายเดือนก่อน

    There is a St Lucian kweyol dictionary online and I have a paper copy of a Dominican, also. 🇨🇼🇩🇲🇨🇦

  • @anthonyhhenderson2564
    @anthonyhhenderson2564 7 หลายเดือนก่อน +1

    Bon jou Maggie et Justin

  • @romainbaker6266
    @romainbaker6266 5 หลายเดือนก่อน

    The Garínagu in Belize also say "Ow ye". But I think it means "come here". Another way of saying it is "higabunun"

  • @VikingElephant
    @VikingElephant 10 หลายเดือนก่อน +2

    Do you understand Mauritian Creole?

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  10 หลายเดือนก่อน +2

      Not fully but I did a video with someone about Mauritian and compared it to Haitian Creole. You can find it here
      th-cam.com/video/vR1IrEaGrH4/w-d-xo.htmlsi=dmH6hRtJ-iLgDBi7

  • @Meneball8y
    @Meneball8y 10 หลายเดือนก่อน

    Bonbon in haiti refers to cookies or cake with no icing on it.

  • @sherlinemathurin9371
    @sherlinemathurin9371 หลายเดือนก่อน

    I'm Haitian and I have cousins from Guadeloupe and their creole is the same as dominican

  • @CharlesPopo
    @CharlesPopo 9 หลายเดือนก่อน

    An pe' yi Donmnik yanm pen for breadfruit, Saint Lucia Bwapen ,Matnik fiyapen.

  • @carleontafari
    @carleontafari 10 หลายเดือนก่อน +1

    I would love to get on a video chat with you because I just watched how you switched from Jamaican patwa to Haitian creole. I seen some of your videos last year but never knew how strong your patwa was along with Haitian creole. IM ABLE TO DO THE SAME and it would just be interesting to have a convos with someone who speaks both dialects or languages fluently. I am referring to a video I just seen about how you actually lived in a Haitian household in Jamaica. Which is pretty impressive. 🇭🇹🇯🇲 How do I get in contact?

    • @negmarron1791
      @negmarron1791 10 หลายเดือนก่อน +1

      I thought she was one of a kind.. good to know there's more of y'all out there

    • @carleontafari
      @carleontafari 9 หลายเดือนก่อน

      @@negmarron1791 Haha I know it's so rare to come across those with similar backgrounds like these.

    • @listenup2882
      @listenup2882 5 หลายเดือนก่อน

      She was born in Guyana to Haitian parents but grew up in Jamaica.

  • @frisettesofleonie2212
    @frisettesofleonie2212 4 หลายเดือนก่อน

    Haitian kreyol said "bonbon" for "cake" too. I never listen "gato" for "cake" in haitian kreyol. (Sorry for my english)

    • @LaChanceuse
      @LaChanceuse 4 หลายเดือนก่อน +1

      "Bonbon" = cookies in Haitian Kreyòl. Not cake. Cake = gato.

  • @Jay-hr3rh
    @Jay-hr3rh 6 หลายเดือนก่อน +2

    I didn't know that Dominicans still speak Kweyol/patois.

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  6 หลายเดือนก่อน +1

      We learn something new everyday 😊

    • @roshaneldaley1598
      @roshaneldaley1598 6 หลายเดือนก่อน +1

      Why wouldn’t they ?

    • @roshaneldaley1598
      @roshaneldaley1598 6 หลายเดือนก่อน +2

      That’s our language

    • @listenup2882
      @listenup2882 5 หลายเดือนก่อน

      It isn't widely spoken though.

    • @Jay-hr3rh
      @Jay-hr3rh 5 หลายเดือนก่อน +1

      @listenup2882 I'm aware of that. My parents moved to the US when I was eight years old. I'm now 55. I speak more fluent patwa than all the younger generation of Dominicans I meet up here.

  • @CharlesPopo
    @CharlesPopo 9 หลายเดือนก่อน

    de'bwiye' pa pe'che' !! Poutji nous vini ansanm pou pale' kwe'yo'l ,( annou kontiniwe' lite' pou kwe'yo'l we'te' vivan..

  • @Meneball8y
    @Meneball8y 10 หลายเดือนก่อน +1

    Haitian Creole pronouns are
    Mwen
    Ou
    Li
    Nou
    Nou
    Yo

    • @stanleydouge2803
      @stanleydouge2803 4 หลายเดือนก่อน +1

      You forgot zòt that’s also in our creole

  • @JudithJoseph-x8z
    @JudithJoseph-x8z 7 หลายเดือนก่อน

    😮 i sure did

  • @alexjean-mary5050
    @alexjean-mary5050 7 หลายเดือนก่อน

    Pluriel zot vle di yo

  • @footballreviews5724
    @footballreviews5724 5 หลายเดือนก่อน

    african kreol is a mix of haitian and dominican mix kreyol :)

    • @LaChanceuse
      @LaChanceuse 4 หลายเดือนก่อน +1

      "African Kreyol?" Which country in Africa does?

  • @KelvinFrancisMontine
    @KelvinFrancisMontine ปีที่แล้ว +2

    Ta is the Martinican form of Sa

    • @carleontafari
      @carleontafari 9 หลายเดือนก่อน

      So how would you say what is that? "Ta ta yé? Lol I'm Haitian and curious to know..

  • @bokoaruka9819
    @bokoaruka9819 9 หลายเดือนก่อน

    Bonbon c cookies wi

  • @rodneyw.bazile1011
    @rodneyw.bazile1011 7 หลายเดือนก่อน +1

    We Haitians DO NOT USE ZOT what are you talking about? lol

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  7 หลายเดือนก่อน +1

      In a previous video, I was told by Haitians that in some parts they do

    • @wilgens7
      @wilgens7 7 หลายเดือนก่อน +1

      ​@CharisMaggieTV Some parts do but it's super rare and not in the official Haitian Creole

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  7 หลายเดือนก่อน +1

      @@wilgens7 okie good to know 😊

    • @stanleydouge2803
      @stanleydouge2803 4 หลายเดือนก่อน +1

      @@wilgens7what do you mean it’s not in the official creole there’s 5 regional dialects and 3 orthography for HC lol zòt is definitely HC

    • @TheMutantorange
      @TheMutantorange 3 หลายเดือนก่อน

      I'm Haitian. We use zot where my family is from.
      Either zot or antey, they're interchangeable. It just doesn't mean what it does in other Creoles. It's more of a "they/them" than a "you" plural.
      "Kisa zot te di'w" - What did they tell you

  • @jocelyntimothe6763
    @jocelyntimothe6763 10 หลายเดือนก่อน +1

    Lajan is paper kòb is coin 🪙 change!

  • @JeanCajuste-i9n
    @JeanCajuste-i9n 11 หลายเดือนก่อน +4

    Haitians dont cal lolipop bonbon lol we call it piwouli.
    Bonbon is a cookie.

    • @thegoldenb7280
      @thegoldenb7280 11 หลายเดือนก่อน +1

      I’ve never heard piwouli

    • @carleontafari
      @carleontafari 10 หลายเดือนก่อน

      I thought it was simply "surèt" 🍭

    • @santo8389
      @santo8389 9 หลายเดือนก่อน +4

      @@carleontafari Piwouli is for lollipop..Siret refers to candy.

    • @carleontafari
      @carleontafari 9 หลายเดือนก่อน +1

      @@santo8389 ohh ok thanks never knew that

    • @Speedyk.resound-ve7gf
      @Speedyk.resound-ve7gf 6 หลายเดือนก่อน +1

      We can also refer to Lollipop as "piwili" in certain areas

  • @stanleydouge2803
    @stanleydouge2803 4 หลายเดือนก่อน

    We say fen tou

  • @CharlesPopo
    @CharlesPopo 9 หลายเดือนก่อน

    Map size' ,ap manje' mwen kanpe' Ayiti kwe'yo'l.saint lucian kwe'yo'l mwen asis ,mwen manje' dii wii, mwen bouke' , Charles Popo kwe'yo'l diploma holder with Jerec university Guyana

  • @alexjean-mary5050
    @alexjean-mary5050 7 หลายเดือนก่อน

    Bouk vle di village

  • @younged4437
    @younged4437 4 หลายเดือนก่อน

    Ti dam sa Mwen pa felisite w menm. Ou fe sanblan w pa ka konprann msye k’ap pale kreyol dominikè a ki pa menm gen trop diferans ak kreyol pa nou an dayè Mwen wè ki plis raproche Fok se an anglais pou yo tradwi pou w konprann. 🤔🤔🤔🤔🤔🤔

  • @alexjean-mary5050
    @alexjean-mary5050 7 หลายเดือนก่อน

    bonbon se ti gato

  • @JMA-1804
    @JMA-1804 3 วันที่ผ่านมา

    Zot is not part of the Haitian Creole. At least I never heard Haitians using zot for they/them

    • @CharisMaggieTV
      @CharisMaggieTV  2 วันที่ผ่านมา +1

      Apparently in certain areas it is. I also never heard it before but was told that by another Haitian on one of my previous videos about the language

    • @JMA-1804
      @JMA-1804 2 วันที่ผ่านมา

      @ ok

  • @CharlesPopo
    @CharlesPopo 9 หลายเดือนก่อน

    Sanmdi maten le' popo wive' bo' laplas la po'ko' te'ni pye'son.

  • @trevuMike1
    @trevuMike1 5 หลายเดือนก่อน

    It is not slight differences. I do not understand more than 80 % of what most Haitians say. I am from St Lucia.
    The Dominicans I understand. The Haitians I do not.

    • @JJROBLDN
      @JJROBLDN 5 หลายเดือนก่อน

      That is for you. I know many Haitians in Dominica and they speak Creole with locals without any problem.
      Everyone is different. I understand Haitians quite well

    • @schemar17
      @schemar17 5 หลายเดือนก่อน +1

      ​@@JJROBLDN different dialects that's why

    • @JJROBLDN
      @JJROBLDN 5 หลายเดือนก่อน

      @@schemar17for sure. But the differences are minor and not enough for us to not understand each other. This is why I said there are many Haitians that live in Dominica and they speak Creole without any issue.

    • @schemar17
      @schemar17 5 หลายเดือนก่อน +1

      @@JJROBLDN someone told Me their grandmother speaks grenadian creole yet can't understand Haitian creole. I think it's cause there's is more French while dominica uses less French

    • @JJROBLDN
      @JJROBLDN 5 หลายเดือนก่อน

      @@schemar17 fair enough. I can only speak for Dominica. I’ve met many Haitians on the island and we spoke Creole with them. In the market. All over just living life. They just blend in with everyone else. Met some in gwadloup and it was the same thing

  • @pablitonewmusic
    @pablitonewmusic 9 หลายเดือนก่อน

    Wonderful! I'd love to connect with Justin -- is he on IG?