JAKĄ BIBLIĘ WYBRAĆ do czytania i modlitwy? - ks. Maciej Jaszczołt - Jaskinia Słowa
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 10 ก.ย. 2024
- historia Biblijnego Izraela - Ważne tło, by lepiej rozumieć Biblię:
• Historia Biblijnego Iz...
***
Podoba Ci się to, co robię? Wesprzyj rozwój projektu Jaskinia Słowa! Wejdź na:
zrzutka.pl/z/t...
(jeśli link nie działa, skopiuj adres i wpisz go w przeglądarce)
***
A jeśli chcesz bym poprowadził wykład / rekolekcje / spotkanie / pielgrzymkę do Ziemi Świętej, napisz do mnie! Jeśli masz jakieś pytania, sugestie, propozycje tematów do opracowania i wyjaśnienia, pisz :D
jaszczolt.maciej@gmail.com
Bardzo przydatny film, szkoda, że nie trafiłem na ten materiał, kiedy kilka tygodni temu sam szukałem "swojego" wydania Pisma Świętego 😏. Może mniej bym się naklikał, ale to też było przyjemne na swój sposób, bo teraz wiem, jaka jest mnogość opcji.
Od ok. 30 lat stoi u mnie na półce Biblia Tysiąclecia w. IV, ale kiedy zaczynałem ją czytać, jakoś nie przemówiła do mnie, choć ma bardzo interesujące wstępy i przypisy. Wróciłem do "projektu" czytania Pisma niedawno, po tylu właśnie latach. Nie jestem osobą wierzącą, natomiast treść Pisma Świętego mnie zafascynowała.
Kupiłem Biblię Poznańską, tłumaczenie bardzo przypadło mi do gustu, bardzo podoba mi się język, niestety nie ma już w sprzedaży wydania czterotomowego z obszernym komentarzem, więc kupiłem edycję jednotomową. I dodatkowo zdecydowałem się na Biblię Paulistów ze względu na nieco współcześniejszy język do czytania codziennego oraz na wspaniały, obszerny komentarz i przypisy oraz liczne sigla na marginesach. Uwielbiam to wydanie Pisma Świętego.
I rzeczywiście sprawia mnóstwo radości czytanie jednego wydania Pisma, a potem zaglądanie w przypadku wątpliwości czy pytań do innych tłumaczeń, żeby zobaczyć jak "to" jest tam ujęte. Takie podejście bardzo pomaga.
Ponadto wsparłem się małą książeczką wydaną przez Fundację Winnica "Jak czytać i rozumieć Pismo Święte", która próbuje nieobeznanego czytelnika przeprowadzić przez ogrom tekstu i informacji, aby się nie zniechęcił na początku drogi, wskazując księgi, rozdziały i wersety, od których dobrze byłoby zacząć. Może gdybym miał coś takiego 30 lat temu, to nie porzuciłbym lektury Pisma? To jedyny taki poradnik, który wg. mnie się sprawdza, a Biblia staje się niezwykle wciągającą, niemal uzależniającą lekturą i podróżą w czasie. Wydaje się, że lektura ta może nie mieć końca ze względu na różnorakie bogactwo, jakie oferuje.
Bardzo pomocny materiał wideo w wykonaniu księdza.
Właśnie takiego omówienia potrzebowałem aby znaleźć swój trop w poszukiwaniu mojego pisma Świętego. Dziękuję.🙏
Dzięki! Jeśli o jakimś tłumaczeniu dostępnym dziś w sprzedaży nie powiedziałem, proszę o komentarz :)
ciepło na sercu kiedy takie roślinki zasuszone przypominają jakiś ważny fragment, przeżyte głęboko spotkanie ze Słowem... cieszę się że tu trafiłam, widzę że zatrzymam się na dłużej.
Tak. Nawet takie roślinki mogą być pamiątką spotkania z Ziemią Świętą i rozważania Słowa Bożego!
Witam na kanale Jaskinia Słowa! Zapraszam do słuchania nagrań i nieśmiało proszę o rozpowszechnianie kanału😇
Dziękuję za włożony wysiłek, 31:00 bardzo pomocny odcinek. Na pewno sięgnę po inne.
Cudowne porównanie Biblii. Bardzo pomocne.
Cieszę się, że mogłem pomóc!
Fajny film, ciekawe porównanie wydań. Ja zaczynałem od Biblii Tysiąclecia. Nie mając wiedzy o bibliach, kierowałem się tym, że jest to wydanie czytane w kościele. Po czterech latach wiem, że był to kiepski wybór. Przerzuciłem się na protestancki przekład Piotra Zaremby z EIB. W punkt.
Dzięki za komentarz. Dobrze, że czytasz Biblię!
Luter pozmieniał wersety biblii na swoją modłę, a tak w skrócie pretestanci to heretycy
@@marianjarzabecki7267 Proponuje, abyś poczytał co i dlaczego Luter zrobił. Może i uważasz protestantów za heretyków, ale oni przynajmniej znają Biblię, mają kulturę jej czytania. Warto się na nich wzorować. Co innego czytać Biblię, a co innego wysłuchać wyrwanego z kontekstu fragmentu na mszy. Pozdrawiam
@@robertk5522jak sie chodzi na msze codziennie to można usłyszeć czytania w całości
@@jaskiniaslowa a jaka jest księdza ulubiona biblia??
Szczęść Boże 🙏🏻
Szczęść Boże! 😇
Dzięki!
Super!
film który oglądam jaką biblie wybrać. jedyny który naprawde pomaga
cieszę się, i dziękuję :D
Dziękuję bardzo ❤
Dzięki za dołączenie do kanału Jaskinia Słowa!
Dla mnie najlepsze tlumaczenie to Nowy Testament od Paulistow Tlumaczenie bardzo prostym , zrozumialym jezykiem plus komentarze
Polecam wszystkim zaczynajacym czytanie Bibli.👌Poza tym plusem sa duze litery i przejzystosc tekstu.
tak, Biblia Paulistów wydaje się dziś najkonkretniejszym tłumaczeniem, godnym polecenia!
Używać a nie tylko podziwiać.
Dokładnie ♥️
Dziękuje
polecam także nagranie o komentarzach biblijnych!
Najpierw czytałem tysiąclatkę ale denerwowały mnie zwroty z końcówką "wszy" :) skończywszy,zobaczywszy itd
Później kupiłem UBG ale te wyrazy też tam występowały
Teraz mam Biblię paulistów jest świetna :) do tego ma mnóstwo opisów
Tak, biblia Paulistow jest naprawdę ciekawie przygotowana… warto czytać Pismo Święte!
Jeszcze nie czytałem Biblię a chciałem kupić przynajmniej w miarę jak jest to możliwe blisko orginałowi by ją zrozumieć prosił bym o pomoc bo nie wiem jaką mam kupić
Polecam Biblię Paulistów. Współczesny język Polski, praca wielu doświadczonych biblistów, dobre komentarze pod tekstem. A do tego szereg map i wskazówek.
Jak chodzi o Biblię Paulistów to polecam przede wszystkim wydanie z pełnymi komentarzami. Ma ona ok 3000 str!! Nie jest aż tak droga zwłaszcza wyd kieszonkowe.
Dziękuję! To prawda, pełny komentarz jest bardzo wartościowy. Ja pokazałem wydanie najtańsze, (prawie) kieszonkowe, które zawiera sam tekst Pisma Świetego oraz kilka map i wyjaśnień…
@@jaskiniaslowa Wiem. Mam to wydanie również jak i pozostałe które ksiądz prezentował. Fajny film. Pozdrawiam.
Chciałbym się zapytać, a jaki jest najpopularniejszy przekład katolicki w języku angielskim? Oraz jaki byłby najlepszy komentarz do Księgi Izajasza w języku polskim?
Księga Izajasza skomentowana w serii Paulistow (szara seria) myślę że jest najgłębszym obecnie dostępnym polskim komentarzem do Iz.
Jeśli chodzi o angielską Biblię, trudno mi powiedzieć, ale polecam księgarnię Towarzystwa Biblijnego, można tam znaleźć różne tłumaczenia Pisma Świętego. Ja używam NRSVUE, New Revised Standard Version
Może ksiądz napisać coś na temat Biblii Jakuba Wujka ? Jest to dość popularny przekład w moim środowisku znajomych, którzy chcieliby czytać teksty najbliższe oryginałowi.
Tak, myślę że to ważne tłumaczenie warte szerszego skomentowania…
Super Ksiądz!!!!
Bzdura. To jest tylko watykański pachołek.
Dzień Dobry fajny wykład,ale Biblia uczy by na ziemi do nikogo nie mówić Ojcze i Mistrz
@@adamwrobel334smutne jak jesteś ograniczony..
@@adas990 Mówisz o ograniczeniu? A czytałeś Biblię? Może te fragmenty które czyta ksiądz na mszy i dlatego wiesz...
@@adamwrobel334 jesteś i jedno twoje zdanie o tym świadczy. Nie zamieniłeś zdania z tym księdzem i wrzucasz tego człowieka do worka z osobami, które od wewnątrz niszczą Kościół katolicki. Czytam Pismo Święte i nie tylko słucham na mszach:)
1 J 4:20
Bóg zapłać. Bardziej poleca ksiądz Biblię w edycji Św. Pawła? Szczególnie tę dużą edycję z 3000 stron? Czy bardziej Biblię Nawarską? Głównie chciałem skupić sie na Ewangelii, dlatego rozważam też Biblię Nawarską
Tak, dla rozważania Ewangelii komentarz Biblii Nawarskiej jest całkiem ok. Jednak… może warto kupić cztery tomy serii wydawnictwa w drodze? Tam wszystkie ewangelie są naprawdę dobrze opracowane! Słowo po słowie.
@@jaskiniaslowa ok, rozumiem. A Biblia Paulistów? Też zawiera komentarze i będzue dobrym wyborem?
@@ksdekamil tak, jest tam komentarz. Podstawowy, ale jest. Z pewnością nie do wszystkich wersetów, symboli i problemów. Ale w tym podstawowym wymiarze tak.
Proszę księdza, dlaczego w Biblii tysiąclecia brakuje wersetów?
Na przykład tego-
8:37 księga dziejów, jest to ważny werset a został usunięty, lub pominięty.
Dlaczego?
Trudno mi odnieść się do konkretnych przykładów w tym krótkim komentarzu. Prawdopodobnie dany fragment jest niepewny, tzn istnieją spore rozbieżności w różnych kodeksach. Warto porównywać różne komentarze a przede wszystkim badać wydani krytyczne Starego i Nowego Testamentu. Tam z pewnością znajdziesz odpowiedź na nurtujące Cię pytanie!
Lubię Biblię wydaną przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne napisaną w języku polskim z roku 1932. Mam również Biblie Tysiąclecia, nakład drugi, czwarty oraz inne wydania, które sprawdzam według Konkordancji (bardzo trudno dostępne dzieło). W komputerze słucham Biblii Tysiąclecia i czekam na nakład piąty ...
Piąte wydanie BT jest od lat, natomiast teraz trwają prace nad szóstym
Jak rozpoznac wersje z duza czcionka tysiaclatki w zakupie w interencie by byla to ta? Jest jakos cechowana ? Ma fajne duze litery
Niestety, nie ma żadnego znakowania. W niektórych sklepach internetowych jest dopisane - duże litery.
Ale! Biblia Tysiąclecia wydrukowana większą czcionką jest dostępna tylko w swojej części - jedynie Nowy Testament jest tak wydany.
@@jaskiniaslowa dziękuję za odp, a może powstanie odcinek ma temat brewiarza ?
pewnie, czemu nie. A o czym dokładniej chcesz posłuchać w temacie brewiarza?@@marcint3937
@@jaskiniaslowa jakie są jego rodzaje, jak go czytać,historia brewiarza itd
Jaka. Ks. Mi radzi. Czytać. Biblię. Marcin
Polecam obejrzeć film, wszystko w nim wyjaśniam. Myślę że na początek Biblia Paulistów lub Tysiąclecia jest jak najbardziej właściwa!
Bardzo fajny przegląd katolickich przekładów! Jako ewangelik mógłbym jedynie dodać, że oprócz wspomnianego przez Księdza przekładu Paulistów bardzo lubię też tłumaczenie Piotra Zaremby (chyba baptysty) wydane przez Ewangeliczny Instytut Biblijny. Natomiast "standardowy" przekład protestancki, używany np. w liturgii ewangelickiej, czyli Biblia Warszawska, operuje niestety językiem ładnym, ale już miejscami mocno archaicznym i przez to potrafiącym zmylić współczesnego czytelnika. Również Biblia Ekumeniczna nie przekonuje mnie językowo :)
No niestety, każde tłumaczenie ma jakiś swój mankament... Na pytanie - które tłumaczenie polecasz... nie umiem znaleźć jednej odpowiedzi ;/
Tak, to katolicki przegląd, bo w tych czuję się pewniej. Bardzo ciekawe może być porozmawianie o przekładach protestanckich. Jeśli chciałby Pan pomóc w powstaniu takiego odcinka, zapraszam do kontaktu!
jaszczolt.maciej@gmail.com
ks.MJ
Mankamentem jest samo traktowanie Biblii ! Kościół zamienił Biblię na katechizmy , encykliki i różne objawienia które nie mają nic wspólnego z Biblią . A Biblia to SŁOWO BOŻE ! TO PISMO ŚWIĘTE , LIST OD BOGA I BOŻY DOKUMENT , który dostaliśmy od BOGA W TESTAMENCIE . A Tedtament , jak sama nazwa wskazuje , to Wola do wykonania . Jak ktoś komuś zmieni testament to może założyć sprawę sądową . A z Bożego Testamentu zrobiono sobie liturgiczny przedmiot do zarabiania na niebiblijnych mszach , różańcach , kolędach i wielu innych rytuałach których w Biblii nie ma .
Panie Karolu, mam pytanie. Również korzystam z przekładu Piotra Zaremby i ciekaw jestem, jaki charakter mają marginalia w wydaniach protestanckich? One kierują do analogicznych tematycznie innych fragmentów Pisma? Są jakoś ukierunkowane zależnie od denominacji tłumacza? Czy chodzi o zasadę "sola scriptura", gdzie Pismo "tłumaczy się samo? Pytam z czystej ciekawości. Pozdrawiam
@@robertk5522 Przypisy w protestanckich przekładach są bardzo ograniczone, jak już to kierują do podobnych innych fragmentów Pisma. Przynajmniej tak jest w moim wydaniu Biblii Warszawskiej. Na pewno nie znajdziemy marginaliów, które mogłyby narzucać określoną interpretację, ALE spotkałem się ostatnio z zupełnie odmienną praktyką w Nowym Przekładzie Dynamicznym, gdzie, moim zdaniem, autorzy przekładu (swoją drogą anonimowi) podają interpretację...
@@Karol-uk7xq A która Biblia potwierdza katolickie doktryny , dogmaty i obrzędy ?
Szczęść Boże
Czy mając dwie różne Biblię w domu nie pogubimy się np czytając jednej z przypisami a drugiej bez (oczywiście nie naraz)
Nie, sam mam w domu kilkanaście wydań Pisma Świętego. Porównywanie ich może pomoc lepiej zrozumieć przesłanie Biblii.
Oczywiście, na codzień, w modlitwie Słowem Bożym powinna nam wystarczyć jedna, ulubiona edycja.
@@jaskiniaslowa Bóg zapłać za odpowiedź:) właśnie kupiłam 3 i jutro ma dojść mi Jerozolimska i zastanawiam się czy sobie nie zostawić dwie aby mieć do porównania w tym jedna taka Czerwona że złotym i złotą zakładka może ksiądz kojarzy?
Nie jest tłumaczona ale posiada ilustracje szare takie i jest całkiem ladnie wydana i pisze na okładce Biblia
th-cam.com/video/p9Rg0MWYNPc/w-d-xo.html to prawda?
Biblia Tysiąclecia powstała na jubileusz 1000lecia chrztu Polski, kilkadziesiąt lat temu. Od pierwszego wydania pojawiły się już 4 poprawki, obecnie używane piąte jej wydanie ma wiele zmian i poprawek. Każdy tłumacz, zastanawiając się nad tłumaczeniem, musi dokonać wyboru, dobrać odpowiednie słowo w swoim języku i czasach, w których żyje. Tak by dla odbiorcy było jasne przesłanie tekstu.
Nie ma tłumaczenia wolnego od błędów, nieścisłości.
Uważam że nagranie tej siostry jest niesprawiedliwe. Wypowiada się bowiem tak, jakby obwieszczała jakąś sensację, mistyfikację, odkrycie przełomowej prawdy ukrywanej przez Kościół…
To wywarzanie otwartych drzwi. Zbędne sianie zamętu.
Nie wiem jaki jest cel tego nagrania… zrazić do Biblii Tysiąclecia? Zniechęcić do czytania Biblii?
Siostra pustelniczka powinna raczej zachęcić do studiowania języków oryginalnych, konsultowania wydań interlinearnych, poznawania oryginalnego brzmienia tekstu. Każde bowiem tłumaczenie nie jest wolne od zniekształceń. Nie ma tłumaczeń idealnych.
Gdy porównamy dostępne tłumaczenia polskie, a także np angielskie, francuskie czy niemieckie, zobaczymy że większość tłumaczy ma kłopot z tym greckim zwrotem, o którym mówi siostra.
Polecam uwadze moje krótkie nagranie, w którym wyjaśniam trudność tłumaczenia tego tekstu: th-cam.com/video/GvXo5K12Vw4/w-d-xo.html
Jack to nie jest siostra zakonna, to oszustka. Łatwo to sprawdzisz. Uważajmy kogo słuchamy
Obawiam się o przestrzeganie poprawności politycznej we współczesnych tłumaczeniach biblii np żeby nie urazić tzw spół. Lgbt, feministek czy 'kolorowych' że nie wspomne o żydach czy muzulmanach 😂
Tylko Gdańska, najbliższa chociaż trudna do czytania. W dobrym wydaniu są dołączone jakby wyjaśnienia samych ksiąg. Poznańska jest najbardziej przyjazna. Tysiąclatka .. raczej nie, ale na początek? Mam 3 i wszystkie 3 czytałem z lektorami.
Tak, Tysiąclecia rzeczywiście „raczej nie”. Na pierwszy kontakt z Biblią proponowałbym Poznańską!
Mówiąc że biblia Gdańska jest trudna do czytania masz na myśli tą starą czy uwspółcześniony przekład ?
@@sigurd2507 starą
@@jaskiniaslowa Jeśli zależy mi na jak najwierniejszym przekładzie z oryginałów to ta uwspółcześniona będzie ok, czy jednak lepiej żebym zakupił tą starą ?
Biblia Gdanska byla pierwsza w Polsce i jest najdoskonalszym przekladem, czego nie mozna powiedziec o przekladzie tysiaclecia, ktory podpiera po czesci nauke i system KRK.-go...😐
Czy jakikolwiek przekład może być „najdoskonalszy”? Myślę, że znacznie upraszczasz sprawę…
Doskonały to jest tekst święty, hebrajski i grecki. A tłumaczenia? Każde ma swoje mankamenty. O Biblii Tysiąclecia mówią złośliwie: biblia tysiąca błędów…
Tak to już jest z przekładami. Zatem zachęcam! Uczmy sie języków biblijnych 🥰
@@JurandJS Ostatnie twoje zdanie mowi jasno ze jestes SJ.
Moze bys przytoczyl Luk.23:43 i uwazaj na przecinek,,,, - albo Jan.1-5 i porownaj z prawdziwym przekladem a nie nowego swiata i moglbym ci przytoczyc naturalnie wiecej przykladow ktore porownujac z wlasciwym przekladem, mowi tylko o jedynym jasno,,,☝️ Biblja SJ. nie jest Pismem Swietym.
Ostatnie twoje zdanie jest sfalszowane.
Czytaj zdanie kluczowe,,,-Jan.3:16
- a do tego co bardzo wazne Jan.6:65
Moze ci to da do myslenia...🤨
Pozatym,,,☝️ w Joelu 2 nie ma wers.32
no i pomiedzy wybawieniem jak to ujales a zbawieniem jest ogromna roznica...🤨
Efez.1:13. 2:8
Apropo tego ,,KTO,, jest Autorem Biblji.
SLOWO Boga mowi jasno,,,- Duch Swiety.
@@jaskiniaslowa Jestem tego zdania ze
warto miec pare innych przekladow dla lepszego, szerszego i glebszego zrozumienia Slowa Bozego...😐
NDP jest już cały Nowy Testament
tak! Warto poznać to tłumaczenie. Niedawno kupiłem tę pozycję. Wkrótce opowiem o niej więcej. Od stycznia, raz w tygodniu, pojawiać się będzie krótki odcinek z cyklu "BIBLIO-teka". będę w nim opowiadał o ciekawych publikacjach biblijnych, dostępnych w Polsce.
@@jaskiniaslowa super, generalnie bardzo dziękuję za filmiki, jak dla mnie bardzo fajne, czytelne ciekawe. Mógłby ksiadz kiedyś odnieść się do różnego typu rewelacji ze historia Jezusa.tak naprawdę jest wzięta z.rożnych mitologi czy egipakich itp. Czasem takie posty na fb się.pojawiaja i generalnie czesc osób wierzy, ze Jezus owszem istniał.ale większość historii z życia to kompilacja mitów o różnych bogach i przytaczają dokładne imiona i to że np ktoś urodził się z dziewicy etc. A prosty człowiek sam nie bardzo moze znaleźć wiedzę i argumenty.
@@wartopytac7400 Uważajcie czego słuchacie - Jezus
tak ale ostatnio słyszałam dosyć krytyczny komentarz księdza Rosiaka i faktycznie - jest tam sporo interpretacji - @@jaskiniaslowa
@@wartopytac7400 no trudno NPD nazwać przykładem w codziennym rozumieniu tego słowa. To raczej „znaczenie” lub może „interpretacja” właśnie. Ale to nie umniejsza wartości tej publikacji.
Polecam przyjrzeć się samemu, poznać, pomyśleć, porównać. Warto.
Brat zapomniał, lub celowo pominął Biblię Warszawską, która została wydana w tych samych czasach co Biblia Tysiąclecia Brat Zbigniew Paweł Maciejewski również omawia tą publikację. Nie tylko Biblie wydane przez Katolików. Ewangelicy również wydali Biblię dla Narodu polskiego, proszę nie wprowadzać oglądających w błąd. Wspólną Biblią jest Biblia Ekumeniczna. Czyżby brat nie pamiętał o tym wydaniu?
Nie wprowadzam nikogo w błąd! Sprowadzałbym, gdybym mówił że innych tłumaczeń nie znajdziemy, że inne niż podane przeze mnie nie istnieją. Wiec proszę nie mówić, że wprowadzam kogokolwiek w błąd!
Nie wspomniałem o Biblii Ekumenicznej, poświęcę jej osobny odcinek, bo uważam ze jest wartościowa, w przeciwieństwie do Biblii Warszawskiej, która jest nieudanym projektem językowym.
Nie omawiam wydań tylko katolickich.
Przekład Dynamiczny, biblia Pierwszego Kościoła oraz wydanie interlinearne nie są zależne od jakiegokolwiek wyznania.
Dziękuję za uwagi i sugestie!
@@jaskiniaslowa A może Pan wskazać w Piśmie Świętym (obojętnie z którego roku i przekładu ) katolickie doktryny , dogmaty czy obrzędy ? Kościół wymyślił ich mnóstwo . Ale np który fragment mówi , że BÓG jest trójcą ? I w ogóle w co właściwie Pan tak naprawdę wierzy ?
@@danutamigda5982 Polecam kazania Szymona Matusiaka. Pięknie pokazuje manipulacje jehowitów i jego drogę wyjścia z sekty Strażnicy
@@adamfrelich8189A ja cały czas polecam Biblię . Więc proszę mi wskazać w oparciu o własną Biblię jakie Plany dotyczące przyszłości Ziemi i ludzkości ma BÓG .
Biblia Gdańska jest najwierniejszym przekładem, bo jest oparta o textus receptus ( tekst przyjęty ) a wszystkie Biblie katolickie wraz z Warszawską, to tekst krytyczny Nestle Aland ( wykastrowany )
Tak, Biblia Gdańska to bardzo ciekawe tłumaczenie…
@@jaskiniaslowa Ciekawa pozytywnie czy negatywnie ?
@@geodeta7225 ciekawa, z punktu widzenia językowego, kulturowego. Przybliża oryginalne znaczenie tekstu, a to bardzo cenne!
Najwierniejszym przykładem tylko czego? Tekstus Receptus jest mocno krytykowany od bodajrze chyba XIX jako teksty wątpliwe bo późno chrześcijańskie. Według mnie najlepsza jest Biblia Pierwszego Kościoła ks. Popowskiego. Bo to jedyne w historii Polski bezpośrednie najstarsze tłumaczenia.
@@ukaszsikora4227 Hmm ST tłumaczony z Septuaginty LXX pochodzenia Aleksandryjskiego, a NT z wykastrowanego NA no to faktycznie bardzo wierny przekład