LOOS Symposium 3 Vernieuwingen implementeren in de school

Vernieuwingen implementeren in de school: een onvoorspelbare kwestie van vertalen en onderhandelen
Karen Vermeir & Geert Kelchtermans
Onderwijsvernieuwing is een ingewikkelde kwestie. Een belangrijke reden daarvoor ligt in het feit dat die vernieuwing niet alleen streeft naar het veranderen van de praktijk, maar tegelijkertijd poneert dat die verandering ook een verbetering inhoudt. Elke oproep tot onderwijsvernieuwing stuurt dus tegelijkertijd de boodschap uit dat de gangbare praktijk niet langer wenselijk is. Er wordt een welbepaald criterium van goed onderwijs naar voren geschoven en van schoolteams wordt verwacht dat ze die norm onderschrijven. Aan de hand van recent eigen onderzoek over inclusief onderwijs en in het bijzonder de implementatie van het M-decreet laten we zien dat leerkrachtenteams geen passieve uitvoerders van vernieuwingsvoorschriften zijn. Ze hebben zelf diepgewortelde overtuigingen over wat goed onderwijs inhoudt. Die overtuigingen bepalen in grote mate hoe schoolteams gestalte geven aan de vernieuwing. Het is altijd een interpretatie en een vertaling naar de concrete situatie in de eigen school. Het ‘invoeren’ van een vernieuwing is dus nooit zomaar het getrouw ‘uitvoeren’ van een richtlijn. We zullen illustreren hoe schoolteams “interpretatief onderhandelen” als ze met vernieuwingen aan de slag gaan. Inzicht in die processen van interpretatief onderhandelen kan een grote hulp zijn voor iedereen die in de praktijk onderwijsvernieuwing wil ondersteunen, zowel binnen de school (bijv. directie, leerkracht-leiders) als van buiten de school (bijv. pedagogisch begeleiders of nascholers).