เบื้องหลังการแสดง "งิ้ว"

เบื้องหลังการแสดง "งิ้ว"
กินเจปีนี้ได้มาดูคณะงิ้วแต้จิ๋วที่ยิ่งใหญ่ที่สุด "กึงตึงอิ๊กท้วง" จากซัวเถา (ซัวเท้า) ในงาน 48 ปีความสัมพันธ์ไทย-จีน จัดโดยสมาคมเหยี่ยวเพ้ง
มาดูครั้งนี้ความอยากรู้อยากเห็นไม่ต่างจากเมื่อครั้งเยาว์วัยเลยค่ะ...คือมาก่อนเวลาเพื่อขออนุญาตเข้าไปดูการแต่งตัวของนักแสดง (ขอบคุณคุณเซาะฮุ้งที่พาบุกถึงห้องแต่งตัวสาวๆ)
คณะงิ้วนี้จะมีช่างแต่งหน้ามาด้วยค่ะ เครื่องสำอางมาแบบจัดเต็ม แม่นันได้คุยกับนักแสดงนิดหน่อย ไม่กล้าคุยเยอะ เกรงจะทำให้เสียเวลา ...พยายามกวาดสายตาหาตลับแป้งขาวๆหมึกดำที่ใช้ทาหน้าเขียนคิ้ว มองหาเท่าไหรก็ไม่เจอ เห็นช่างแต่งหน้าทารองพื้นตบแป้งเหมือนที่เราแต่งปกติ เพียงแต่ตบหลายชั้นหน่อย พร้อมด้วยการขีดๆเขียนๆบนใบหน้านักแสดง แต่ใช้เวลาค่อนข้างนาน
"คุณเซาะฮุ้ง เดี๋ยวนี้เค้าไม่ทาแป้งสีขาวๆหนาๆเป็นรองพื้นก่อนแบบสมัยก่อนแล้วเหรอคะ" แม่นันสงสัยอดถามไม่ได้
"อ๋อ..คนจีนที่นู่นเค้าผิวขาวมากค่ะ ไม่ต้องใช้แป้งขาวๆรองพื้นแบบคนจีนเราในเสี่ยมล้อ (เมืองไทย) ของเราผิวคล้ำต้องโปะแป้งจนหนาเตอะเลย ไม่งั้นแต่งหน้าไม่ได้" คุณเซาะฮุ้งอธิบาย ทำให้แม่นันไปถึงบางอ้อ อ๋ออ๋อ..
จากนั้นแม่นันก็พาตัวเองเดินชมรอบๆห้องเผื่อมีอะไรเก็บมาเล่าได้บ้าง นั่นไงหีบเครื่องแต่งกายหลายใบเลย ยังไม่ได้เปิด หันมา..อุ้ย..รองเท้าผ้าสีๆหลายคู่เลย อุ้ยนั่นก็วิกผม..นี่ก็หนวดเครา..กิ๊ฟ เครื่องประดับต่างๆ..
สาวๆที่นุ่งชุดขาวหลายคนเตรียมให้ช่างแต่งหน้า แต่กองทัพเดินด้วยท้องค่ะ ซุปรองท้องต่างๆเริ่มถูกทยอยเสิร์ฟให้นักแสดง แม่นันเห็นดังนั้นจึงปลีกตัวเองออกมาจากห้อง ได้ชมแค่นี้ก็ดีใจแล้วค่ะ
ย้อนไปในวัยเด็ก...
ตอนแม่นันเด็กๆ อายุประมาณ 6-7 ขวบมั้ง จำได้ว่าอาอึ้ม (คุณแม่) ชอบพาแม่นันไปดูงิ้วที่โรงงิ้วบ่อยๆ อาหยี่แจ้ (พี่สาวคนที่สองเมื่อแต่งงานแล้ว พาอาอึ้มและน้องๆมาอยู่ด้วย) บ้านอาหยี่แจ้อยู่ตรอกโรงหมู (สัมพันธวงศ์) ย่านคนจีนทั้งนั้น ลูกเล็กเด็กแดงทักทายคุยกันเป็นภาษาจีน อยู่ใกล้ตลาดน้อย ใกล้เยาวราช อาอึ้มพาแม่นันนั่งตุ๊กตุ๊กไปแป๊บเดียวก็ถึงโรงงิ้วแล้ว (เดี๋ยวนี้ไม่มีให้ดูแล้วค่ะ)
....อาหมวยชอบดู..แต่ฟังไม่รู้เรื่องหรอกค่ะ แม่นันพูด..ฟังแต้จิ๋วก็จริง แต่ภาษางิ้วทำไมฟังไม่รู้เรื่องก็ไม่รู้ อาอึ้มบอกว่าเค้าก็ใช้ภาษาแต้จิ๋วนี่ล่ะ เพียงแต่เป็นศัพท์สูงหน่อยสลับเสียงดนตรีเลยฟังดูยานๆไปบ้าง เด็กๆ จึงฟังไม่ค่อยรู้เรื่อง ... แต่ตอนนั้นก็ชอบดู (แบบไม่รู้เรื่อง) และจะชอบดูเป็นพิเศษก็ตอนที่คนเล่นงิ้ว (จ๊อหี่นั้ง) แต่งตัวเป็นผีหรือปีศาจออกมา อาหมวยจะดูแบบปิดตา ปนกลัวปนตื่นเต้น เพราะอุปรากรเค้าจะเน้นท่าทาง แล้วก็ทำเสียงดุดุ.ดังๆ สำหรับเด็กเล็กๆ อย่างแม่นันสมัยนั้น ก็แทบจะมุดลงไปใน "ซี้กี่โข่ว" (กางเกงจีนสีดำขากว้างๆ) ของอาอึ้มแล้ว.... พูดถึงกางเกงขากว้างๆ หลายๆคนคงพอจะนึกภาพออกนะคะ คนจีนจะนุ่งกางเกงเหมือนกางเกงขาก๊วยสีดำๆ ความกว้างของขากางเกงแต่ละข้าง เด็กเล็กๆสามารถมุดเข้าไปได้เลยค่ะ คล้ายๆกางเกงกระเปงของไทย แต่เอวจะใหญ่มาก แม่นันชอบดูเวลาอาอึ้มนุ่งกางเกง อาอึ้มจะยกสูงๆ พับซ้ายพับขวาอย่างทะมัดทแมง แล้วรัดเอวให้แน่นด้วยเข็มขัดเงินหนักแสนหนัก ก่อนตลบขอบกางเกงสอดเข้าไปด้านในของเข็มขัดอีกที
สิ่งที่แม่นันชอบอีกอย่างก็คือ ก่อนงิ้วจะแสดง ...แม่นันชอบมุดไปหลังโรงงิ้ว แอบดูนักแสดงเค้าแต่งตัวกัน แม่นันเห็นเค้าทาหน้าด้วยแป้งที่เป็นก้อนแข็งๆ สี่เหลี่ยม ทาจนขาวว็อกไปทั้งหน้าจนจำหน้าเดิมไม่ได้ แล้วเค้าก็ใช้พู่กันอันใหญ่ๆ จุ่มหมึกสีดำๆ เขียนคิ้ว เขียนขอบตา เขียนจอนเป็นปื้นใหญ่ลากยาวๆลงมาจนเกือบจะถึงคาง ..แม่นันแอบชื่นชม แล้วก็ทึ่ง...ว่าพวกเค้าทำได้ไงเนี่ย แต่งหน้าครั้งเดียวโชว์สดได้เลย ไม่มีเพี้ยน ไม่มีให้ต้องแก้ไข... แล้วชุดของพวกเค้าก็อลังการมาก มีทั้งตัวนอกตัวใน แม่นันชอบดูตอนที่นักแสดงเค้าเขย่าแขนเพื่อให้แขนเสื้อถกขึ้นมาเวลาแสดงท่าทาง.... แม่นันว่ามันมีเสน่ห์แล้วก็เป็นศิลปะในการแสดงอย่างหนึ่ง (แม่นันรู้สึกอย่างนั้นจริงๆ แม้ขณะนั้นแม่นันยังเป็นเด็กน้อยอยู่) นักดนตรีก็บรรเลงไป นักแสดงก็ใช้เสียงร้องสดๆ ในขณะเล่นอยู่บนเวที... ดังนั้นเวลาอาอึ้มชวนแม่นันไปดูงิ้ว...แม่นันจึงไม่ปฏิเสธสักครั้ง..... แอบขายตัวเองค่ะ...แม่นันชอบแอบเอาเสื้อตัวใหญ่ๆ ของอาอึ้ม หรือบางครั้งก็ใช้ผ้าขนหนูผืนใหญ่ๆ มาแต่งเป็นงิ้ว แล้วก็ทำท่าเขย่าแขนเหมือนนักแสดงเพื่อให้ผ้าที่แขนมันเขยิบๆขึ้นมา ฮ่า ฮ่า... อาอึ้มไม่รู้หรอกว่าลูกสาวคนนี้ทำอะไรติงต๊อง ติงต๊อง เวลาอยู่บ้านคนเดียว...อิ อิ
อาอึ้มชอบดูงิ้วเป็นชีวิตจิตใจ...เมื่อย้ายไปอยู่สามพรานก็จะไม่ค่อยมีโอกาสได้ไปดูงิ้วบ่อยๆ เหมือนเมื่อก่อน สมัยโน้นจะได้ดูงิ้วก็ตอนเทศกาลกินเจในเดือนตุลาของทุกปี พวกเราชอบพาอาอึ้มไปหาของเจทานกันแถวตลาดน้อย (โจวซือกง) บ้าง เหล่งเหน่ยหยี่บ้าง ที่นั่งประจำของอาอึ้มก็แถว ใกล้ๆ ขอบเวที เป็นที่่รู้กันว่าเราจะให้เวลาบรรเทิงนี้กับอาอึ้มทุกครั้งในช่วงเทศกาลกินเจ.....
กินเจทีไร..คิดถึงอาอึ้มทุกที😭
.
.
.