Mariusz Szczygieł_FAKTY MUSZĄ ZATAŃCZYĆ
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 19 ก.พ. 2024
- Hej drogie słuchaczki i słuchacze!
Spotykamy się w kolejnej podróży w ramach cyklu #pociagdoliteratury. W tej podróży towarzyszy mi oraz Marcinowi z podkastu @literatura-ze-srodka-Europy Mariusz Szczygieł, autor książki "Fakty Muszą Zatańczyć", Wyd. Dowody na Istnienie, 2022.
Co tu kryć.... redaktor Stehlik to wymarzony rozmówca w temacie literatury faktu, a ściślej reportażu. Podczas godzinnej podróży udało nam się porozmawiać o gatunku jakim jest reportaż, o powieści non fiction - czyli próbie łączenia reportażu z literaturą piękną - o prawdzie reporterskiej i pokusach upiększania, a nawet zmyślania ...o Trumanie Capote, Teresie Torańskiej, Ryszardzie Kapuścińskim i innych twórcach....a także co nieco o polskiej szkole reportażu, którą złośliwi lubią nazywać "polską szkołą picu" (!) Żal było kończyć rozmowę....
Bardzo dziękujemy gościowi oraz Faktycznemu Domowi Kultury w Warszawie, który użyczył nam miejsca na nagranie podkastu.
zachęcamy gorąco do wysłuchania oraz do sięgnięcia po książkę.
Rozmowa do odsłuchania także na Spotify:
open.spotify.com/episode/0QNE...
Ania i Marcin
O jak miło! Słucham wszystkiego co wychodzi z ust i czytam wszystko co wychodzi spod pióra Mariusza Szczygła. Dziękuję za to spotkanie ❣
Mam nadzieję, że nie zawiedliśmy 😊 serdeczności
Ciekawa rozmowa. Spodziewałem się, że pan Szczygieł będzie bardzo bronił zasad polskiej szkoły reportażu, a udało mu się z jednej strony pocisnąć po zmyslaniu, ale też obronić nieoczywistą formę, która daje prawo do używania większej wyobraźni przy pracy nad tekstem reporterskim. Tekst reporterski może być literacki - tu genialny jest ten przykład książek Olgi Gitkiewicz. Dzięki 👏
O tak, bardzo się przekonałam do Gitkiewicz po książce o Krahelskich....moim zdaniem ona utworzyła swoistą odmianę reportażu opartego na wyobraźni autora, w którym nie ma zdarzeń które miałyby udawać rzeczywistość, co np można spotkać w p.sz.rep. (vide Springer). Zresztą to wychowanka zdaje się Instytutu Reportażu
O, jaki ciekawy gość i niespodzianka, słucham z przyjemnością jako miłośniczka Gottlandu🙂
Między suchą, beznamiętną relacją a fikcją, wyobraźnią, osobistą interpretacją autora - to bardzo ciekawa kwestia do dyskusji. Jestem zdecydowaną zwolenniczką książek, w których przekracza się te granice, tych, które sytuują się na pograniczu fikcji i dokumentu, autobiografii, relacji z podróży czy eseju. "Reporter nie jest taśmą magnetofonową"- w pełni się zgadzam. Często zastanawiam się, do jakiego gatunku zakwalifikować książkę: reportaż historyczny, powieść dokumentalna, choć właściwie to nie ma takiego znaczenia, bo już sam wybór faktów zależy od pewnej (subiektywnej) wizji (tezy) autora. Niewiele czytam reportaży (takich tradycyjnych w formie), ale coraz więcej książek opartych na faktach.
Teraz czytam znakomitą książkę Pawła Goźlińskiego (na faktach oczywiście opartą) - Akan. Powieść o Bronisławie Piłsudskim. Ileż w niej literackiej finezji! Ależ piękny język! A przecież to biografia, fakty mają ogromne znaczenie (zresztą fakty zupełnie mi nieznane), ale nie przytłaczają one tej opowieści, są szczegóły, są obrazy, jest poezja.
Marcin, czy mógłbyś sobie przypomnieć książkę, o której wspominałeś, tę o wyprawie na biegun północny? Czy to "Ekspedycja. Historia mojej miłości" szwedzkiej pisarki Bea Uusma?
Wysłuchałam Waszej rozmowy z Mariuszem Szczygłem z dużym zainteresowaniem. Po książkę chętnie sięgnę.
Moim zdaniem Aniu, reportaż ma wiele odmian i czasami różnice są zniuansowane, np twórczość Kapuścińskiego to reportaż literacki- stąd budzi też pewne kontrowersje. To jest bardzo graniczne. A klasyczny przykład powieści dokumentalnej to właśnie:Z zimną krwią" Trumana Capote.
Dziękuję za piękną podróż po reportażu i bardzo polecam książkę Pana Mariusza jeżeli ktoś jeszcze nie czytał... :-) Polska od zawsze miała świetnych reportażystów ( traktorzystów pewnie i też ;-) :-)... czekamy na kolejne niesamowite publikacje :-) Pan Szczygieł jak zawsze klasa sama w sobie aż miło się słucha... pozdrawiam serdecznie 😉
Prawda, reportażem Polska stoi😅 ja jeszcze przypominam nazwiska Kąkolewskiego, Budrewicza....takie już zapomniane. Ciągle obiecuję sobie do tego wrócić 😊 dzięki Aniu za odwiedziny ❤
oj tak oj tak ! :-) A co u Pana słychać?, Jak umierają nieśmiertelni, Dywizjon 303 Arkady Fiedler, Wańkowicz, Krall... obecnie sobie powtarzam Rowerem przez II RP i uśmiecham się co chwilę...a rozmowy z Georgem są świetne ;-) :-) Moze tak kiedyś wrzucić taki filmik podróż po zapomnianych nazwiskach wielkich pisarzy non fiction -> dobre bo polskie ! pozdrawiam serdecznie @@ZnalezionePrzeczytane
Dzięki za pomysł 👌
Dzięki za ciekawą rozmowę. Zachęciliście mnie do książki p. Szczygła. Chętnie dokształcę się w temacie literatury faktu:)
Sama przyjemność, bo też jest tam sporo anegdot i zakulisowych historii 😊
Wróciłam przed chwilą, tzn.o 21 od kardiologa jutro posłucham z otwartą głową.
Fakty muszą zatańczyć oczywiście przeczytałam. Reportaży pisać nie będę, więc pod tym kątem to nie jest książka dla mnie. Natomiast sporo ich czytam i bardzo doceniam ten gatunek. I być może troszkę, ale tylko troszkę po lekturze więcej wiem, jak je "odczytywać". Czy ta książka coś zmieniła w moim podejściu? Tak, wiem, że jeżeli podobają mi się reportaże, w których czuć emocje autora to wszystko jest ok. A takie mi się podobają.
Zapamiętam, że Kapuściński mocno podkoloryzował fakty, albo wręcz je tworzył na użytek czynienia opowieści bardziej emocjonującą. I to zdanie Mariusza Szczygła: „I tak nie masz szans na prawdę, więc pisz przynajmniej ładnie”
Oczekiwanie od reportażu pełnego obiektywizmu jest nierealne. Już sam reporter ma pewien stosunek do danych wydarzeń, wzbudzają w nim takie lub inne emocje i ciężko całkowicie od nich uciec (dla mnie takim przykładem jest ostatnio przeczytany "reportaż" Wojciecha Tochmana "Historia na śmierć i życie" - rozczarowanie). Ponadto reportaże dotyczą albo grupy ludzi, społeczeństw, czy też życia jednostek. I w każdej z tych sytuacji ilość czynników, które wpływają na ich zachowania, motywacje jest tak ogromna, że dokonywany jest przez reportera tylko jakiś wybór z tej ogromnej ilości determinant. Dlatego tak irytują mnie recenzenci, którzy zarzucają ich autorom "emocjonalność" i "literackość".
Te uwagi to chyba zwykle biorą się z przekonania, że literackość zabija jakąś "prawdę" czy "obiektywizm" w reportażu. Ale ja się zgadzam ze Szczygłem, że najważniejsze jest to, aby nie zmyślać - a forma wcale nie musi zniekształcać. Uważam jednak że to bardzo trudny gatunek, oczekiwania czytelników są bardzo wysokie i różne. Niby jak w literaturze pięknej, ale jednak trudniej🤷 dzięki za komentarz
@@ZnalezionePrzeczytane Tak jak to napisał Szczygieł - "zachować ducha opowieści".
Bardzo ciekawy materiał i bardzo ciekawa książka- już zamówiona zresztą dzięki Państwu. 😊 Szkoda tylko, że pan Szczygieł wspominając o panu Kapuścińskim i nie wspomniał jak ów zwykł tańczyć z faktami (szczerze mówiąc właściwsze byłoby tu określenie "wywijać hołubce") i nie rozwinął tematu. Chociaż w tym kontekście wspomina Wańkowicza. Ciekawe też, co sądzi pan Szczygieł w kontekście swojego stwierdzenia, że w reportażu "nie wolno nam zmyślać" o sławetnych psach zostawionych przez kolonistów w Luandzie z książki Kapuścińskiego "Jeszcze dzień życia". Linią obrony tu zawsze było, że to alegoria, no więc co z pakowaniem do reporterskich książek alegorii i podawania ich jako naoczne obserwacje? Wspominam tu o Kapuścińskim, bo raz, że mnie ta postać bardzo interesuje, a dwa pan Szczygieł, jak rozumiem, stawia go jako jeden z przykładów najwyższej klasy dziennikarstwa. (Tu końcowe zdanie pana Szczygła "Wcale nie wybielam Ryszarda Kapuścińskiego" jest całkowicie zawieszone w próżni) Tak to zrozumiałem. Bardzo Państwu dziękuję za ten filmik, a zwłaszcza za informacje o tej książce. Pozdrawiam serdecznie i czekam na więcej. PS 1. Bardzo cenię książki Pana Szczygła o Czecchosłowacji i Czechach i PS. 2 Można prosić tytuł i nazwisko autorki tej książki o podróży balonem?
Zapomnieliśmy dodać, przepraszam! Chodzi o książkę "Ekspedycja", którą napisała Bea Uusuma. Wydały to Marginesy.
Co do Kapuścińskiego, to mam tutaj jakąś niespójność wewnętrzną. Nie potrafię powiedzieć dlaczego, ale nie przeszkadza mi tańcowanie faktów u Kapuścińskiego. Natomiast red. Szczygieł o tym w "Faktach" pisze bardzo wyraźnie. Tam jest cały spory kawałek dekonstruujący "Wojnę futbolową", sporo jest także o "Cesarzu" i to wcale nie w peanach - raczej pokazując co Kapuściński tam zrobił i jak to odbierali chociażby Etiopczycy. Nie zmienia to faktu, że nadal uwielbiam Kapuścińskiego (a już szczególnie "Imperium", hehe, które uchodzi za jego najsłabszą książkę, bo jest quasi-eseistyczna i mało tam o ludziach).
Generalnie, Panie Mirku, to śmiało tego Szczygła można czytać. Zaczynałem z dystansem, ale spodobała mi się i naprawdę inacze patrze na reportaż. Jakoś tak mi serce zmiękło.
Trudno opisać dynamikę rozmowy - czasami pewne wątki, które wybrzmiewają w montażu, w świecie rzeczywistym nie są (nie były) tak narzucające się, żeby je kontynuować.
@@literatura-ze-srodka-Europy Bardzodziękuję za odpowiedź. Miałem zamiar sie spytać czy Szczygieł w swojej książce wspomina o Kapuścińskim i jak. ale pomyślałem sobie, że sam się niedługo dowiem, bo ksiązkę już zamówiłem, jak pisałem. Kapuściński to konfabulant i mam zamiar poświęcić mu niezłą "Awanturkę"🙂w przyszłości (książka Szczygła i to, co mówi w Państwa wywiadzie mi się tu przyda), Wspominałem także, że cenię "czeskie" i "czechosowackie" felietony Szczygła- są ciekawe, a neutralny styl jego dziennikarstwa mi też pasuje. Powtórzę, że Wasz filmik to bardzo ciekawy materiał, który słucha się z wielką uwagą i przyjemnością. Czekam z niecierpliwością na Wasze kolejne odcinki.
Casus Kapuścińskiego jest w tej książce Mariusza Szczygła bardzo dokładnie przeanalizowany. I wcale nie jako usprawiedliwienie reportażysty, a raczej rzuca nieco inne światło. Tym bardziej polecam Ci Mirku tę książkę i dzięki że wysłuchałeś całej rozmowy 👍
Dzięki. Tak, jak napisałem; ksiązka już do mnie idzie. Przyspieszy mój filmik o Kapuścińskim. ☺
Szkoda tylko, ze dobrą jakość dźwięku z mikrofonów i świetną rozmowę psuje w uszach ten pociąg:) Gdyby ściszyć stukot w kolejnych, byłoby bezbłędnie:)
My jako stali słuchacze lubimy ten pociąg 😅 aczkolwiek ja wolę osobiście dźwięki z peronu....ale może faktycznie ciut by ściszyć...
Przepraszam za zbyt dominujące tło. Mea culpa! Zapamiętam na przyszłość.
My to już tak przywykliśmy do poziomu hałasu pociągu że w czasie edycji chyba tego nie słyszymy😮 poprawimy i dzięki, cieszymy się że rozmowa się (mimo tego stukotu😊) podobała.
@@WKolejcePoKsiazkepozdrawiam wiernych słuchaczy!