Pokrzywa - szybki nawóz bez smrodu (Napar, gnojówka) na balkon i do mieszkania
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 25 ก.ค. 2024
- Szybko zrobiony nawóz z pokrzywy przypominający gnojówkę. Nie posiada przykrego zapachu dzięki czemu jest bardzo dobry do nawożenia roślin np: w mieszkaniu w bloku.
Kochani. Ciężko mi udowodnić jak działa taki napar na rośliny. Kilka lat testowałem z dobrym skutkiem ale zawsze znajdzie się ktoś kto powie że podmieniłem zdjęcia albo inaczej oszukałem. Powyższy przepis praktycznie nie różni się od zrobienia zwykłej herbatki z pokrzywy. Proszę zajrzeć w inne źródła i sprawdzić jakie pierwiastki posiada dany specyfik. Potas, wapń, magnez, fosfor, krzem, siarka, żelazo itd itp to jedne z elementów pokrzywy uwalnianych do wody. Czy takie składniki przydadzą się roślinom? Moim się przydały. Może zanim ktoś napisze coś w stylu " nie próbowałem ale na pewno to nie działa" to przetestujcie sobie. Nikt nie mówi że to ma całkowicie zastąpić tradycyjną gnojówkę, ale jak dla mnie świetnie nadaje się do podlewania kwiatków w mieszkaniu i na balkonie.
Nadaje się, nadaje.Sama robię często, ale zalewam zimną wodą i czekam aż sfermentuje.Twój sposób jest lepszy, bo nie trzeba czekać i nie cuchnie.😀😀😀😀
@@Xet835 Można, Choć po dobrze zrobionej gnojówce pokrzywa na niewiele się już zda. Woda wyciągnie z niej jeszcze jakieś składniki ale fermentacji już nie powinno być. Lepiej do tej "starej" dorzucić nową i zalać wodą.
Aku akuk
Ja w tym roku nie dałem pokrzywy ..pomidory były słabsze i moim zdaniem gorsze w smaku..
Przez parę lat robiłam śmierdząca pokrzywę przez 2 tygodnie do pelargonii na balkon. Efekt był . Podobno też woda z gotowanych ziemniaków niesolonych też jest nawozem
Twoje poczucie humoru nastraja mnie baaardzo pozytywnie
Witam :) Zrobiłeś normalną herbatę z pokrzywy, bardzo dobrą dla zdrowia ludzi, zwierząt, roślin i Ziemi. Serdecznie pozdrawiam. Robisz wspaniałą "robotę" . Tak trzymać!
Dziękuję. Pomidorki herbatkę już z rana wypiły ;)
No wlasnie zabijamy, wszystko... Chyba.... Co to za zapach, tej gnojowki, faktycznie... nie ciekawy.. Ale to jest zapach na 2, 3 tygodnie, nie przez caly rok.. ludzie maja teraz delikatne nosy.. mnie akurat nikt nie zwrocil uwagi, trzymam na zewnatrz... Dzieki sasiadam.. Ale ciekawy pomysl, sprobuyje, gnojowka czesc, a czesc pana przepisem, zobacze.... Powodzenia !!!
@@Maja-br2du Na pewno bardziej wartościowa jest tradycyjna gnojówka, ale w naszym mieszkaniu 35 metrów jak się podleje 4 paprotki i resztę roslin zwykłą gnojówką to gościom nosy wywija na drugą stronę ;)
Ja mieszkam w stanach i nigdzie nie mozna znalezc pokrzyw.Jedynie to moge kupic pokrzywe w torebkach do picia polskim sklepie.
Fajnie ,że bawisz się tym wszystkim z głową Anię tak jak niektórzy robią laboratorium zamiast się tym relaksować i dobrze się z tym czuc
Super gostek,dawka wiedzy praktycznej z humorem i luzem, to lubie.pozdrawiam
Bardzo pozytecznie i bardzo sympatycznie. Dziękuję i pozdrawiam 😊
Super, zaraz będę robić wspaniałyą "gnojówkę". Pozdrawiam.
Uwielbiam Twoje filmiki😁
Pierwszy raz oglądam dla poprawy nastroju i trochę uśmiechu na dobry dzień, a drugi dla zaczerpnięcia wiedzy.😁
Pozdrawiam serdecznie.
Ja taki napar stosuję do mycia włosów, jest 100% lepszy od chemi z aptek na skórę atopową i inne problemy naskórne .
Dziękuję za instruktaż jutro nazbieramy pokrzywy i zastosuję w swoim ogrodzie ,Bardzo lubię wszystkie filmiki z Szumilasu mam też grządki wg pana instrukcji .Pozdrowienia dla przemiłej małżonki i dziewczynek
O tym niewiedzialem ale jak .
Ktos lubi zapach wsi .
I o plonach sni ,to ten zapach .
Pieknie brzmi.
Super pomysl dzieki.
Dzieki panu ..przypomnial mi pan o naparze na wlosy bo wypadaja mi a i roslinki maja witaminki
Jak zawsze w Szumilesie - przepis prosty,przejrzysty i jutro tak zrobię.
Dziękuję serdecznie i gorąco pozdrawiam.
Ha premiera .. dziś nie przegapiłam.. mój sąsiad rok temu chodził po swoim ogrodzie i szukał przyczyny tego dość unikalnego zapachu. Do czasu jak przelałam w beczki nie skapował. Chodził po ogrodzie,a ma dość zaniedbany i sam do siebie mówił.." Co tak jebie" i miałam ubaw.
Ha ha ! Miałem u siebie podobnie... Miałem całą beczkę 200l :)
znam to uczucie, tak waliło czasem od sąsiadów jak wiatr zawiał, a szczególnie śmierdziało wieczorami gdy wychodziłam na podlewanie :)
@@paweelektryk3714 no ja też ta duża beczkę miałam i teraz też mam. 🤣
haha, u mojego sąsiada ponoć w upalne dni daje po nosie ściekami z oczyszczalni ekologicznej - wiecie, nie da tabletki z bakteriami to wali po nosie to ja się w tym roku odwdzięczę za te jego piękne zapaszki :D
Śmierducha też robię, ale chciałem pokazać coś innego ;)
Świetny pomysł. Wypróbuję
Kiedy tylko oglądam Twój filmik, to uśmiech cały czas gości na moim licu, jesteś dobry w tym co robisz,,jak zwał tak zwał aby się dobrze miał. Super i dzięki. Pozdrawiam serdecznie i życzę miłego dnia oraz dziękuję za informację przekazane. Po kurpiowsku,,Jo,,tzn. Tak.
Witam 😘
Fajny pomysł 😉herbatka dla kwiatka👏
Ten sposób mi odpowiada ☕☕ 🌞
Super☺Dziękuję zrobię do kwiatów doniczkowych 😄😃
Pyszna jajecznica na pokrzywie .... masło pokrojona pokrzywa przesmażyć lekko i na to jajeczka mniam mniam 🤗
Uwielbiam Twoją treść:”śmierdzi jak końska dupa w stajni!” Aż się popłakałem ze śmiechu
Fajnie opowiadasz i śmiesznie czasami😁😁😁 a co do gnojówki, też zrobiłam i wali okrutnie, nawet lekko przykryłam bo wieczorem zaciąga na podwórko, ale i tak czuc. Ja piję suszoną pokrzywę, może też będę odporna na różne dziadostwa.
dzięki. Bardzo mi się to przyda. Bo nie chcę robić smrodu na ogrodzie.
Robię ,,napój,, do kwitnących kwiatòw ze skorek bananòw ,litrowy słój napełniam skòrkami,zalewam wodą po dwoch dniach gotowy,banany powtornie zalewam
...bratki są piękne ,inne kwiatuszki tez sie cieszą🌷
Moi drodzy Pokrzywa bardzo zdrowa można smażyć i jeść z patelni do obiadu smacznego
Juz kiedyś jadłam pokrzywę przyrządzoną jak szpinak. Była to pokrzywa młoda majowa
Super! Do pomidorów na balkon w sam raz!
Zwłaszcza na balkon gdzie sąsiad może się opalać bez zaciągania tradycyjną gnojówką :)
Dzięki za pomysł :) a podleję sobie takim czymś jeszcze rozsady w domu :)
Młodych roślin nie powinno się podlewać azotem, może je "spalić".
Lepiej nie podlewać można spalić
kocham pokrzywę:-) i do picia bo to samo zdrówko i oczywiście do podlewania! POlecam każdemu do stosowania
niby filmik o gnojówce z pokrzywy, ale oglądany przez zaparowany obiektyw zrobił się bardzo romantyczny :-)
👌👍😊POZDRAWIAM
wielkie dzięki :)
Nawóz jest niezastepiony. Ja używam od wielu lat, ale mam możliwość więc robię ten śmierdzący. Podlewam co 2 tygodnie i dzięki temu moje pomidory nie chorują. Serdeczności
Super 👍👍
uzywam i tez polecam :)
Super wyprobuje mam pomidory na balkonie....Dzieki I PozdrawiamPana 🖐
o super, nie wiedziałam, że tak można też. kiedyś zrobiłam gnojówkę tradycyjnie na balkonie i bałam się, kiedy mnie sąsiedzi zlinczują za smród:))
Super!
Dzieki zrobie napewno napar z pokrzywy. Podleje pomidorki, ktorych flance są jakies takie mizerne. Pozdrawiam :)
U nas to się mówi: "wali jak Czachorów byk! :-))))))
Od lat stosuję ten nawóz do kwiatów,mam to w plastykowych butelkach,zbieram listki , wkładam do największych butelek ,zalewam wodą i czekam nawet parę tygodni, jedną nakrętke wlewam do konewki i pod lewam moje rośliny pokojowe,masz rację raz na dwa tygodnie to jest wystarczająco
Nie ma gorszej "gnojówy" niż "ludzie"😉👌
dzięki Grzegorz za film o pokrzywach, powiem Ci kolego, że organoleptycznie sprawdzałem będąc nad rzeką czy aby na pewno zrywam tą roślinę, łapy miałem poparzone po same łokcie ale co Cię nie zabije to Cię wzmocni :)
Najbardziej pokrzywę można pomylić z jasnotą, ale jeśli się jej użyje to nic złego się nie stanie. Zwykle pokrzywa rośnie obficie w jednym miejscu. Jak jedna jest ok to i pozostałe też powinny. Nie trzeba każdej sprawdzać ;)
zawsze robiłem tradycyjną ale spróbuje zrobić napar następnym razem
Witam pokrzywa to podstawa 😀 polecam tez algi juz w Egipcie 3razy do roku plony zbierali dzieki alga. Pozdrawiam
Przyciąga uwage i muchy :>>
Super
Ciekawa alternatywa dla standardowej gnojówki z pokrzywy. Pozdrawiam z RBR
Taki format lekko zastępczy w miejsca gdzie zapaszek nie jest mile widziany ;)
@@WSzumilesie i to się chwali
Przepraszam ale koński zad nie śmierdzi gnojówką !
To tak w obronie tego pięknego zwierzęcia 😊
Może wąchałem inny. Już mi się myli ;)
@@WSzumilesie 😊
nie chce mi się czynić tej prawdziwej smrodliwej gnojówki więc będę parzyć herbatkę,raz już kwiatki na dworze zostały podlane,za parę dni robię znowu bo pełno pokrzywy rośnie,dzięki za filmik
Ten napar w stu procentach nie zastąpi tradycyjnej gnojówki ale na pewno troszkę minerałów podrzuci. Można też przerwać proces fermentacji tradycyjnej gnojówki po kilku dniach. Wtedy ma taki lekko "kwaśny" zapach jak dla mnie przyjemny.
Napar też coś na pewno działa tylko trzeba by sprawdzić czy wysoka temperatura nie niszczy ktoregoś z tych skladników ktore odzyskaliśmy z pokrzywy...
He he dobry jesteś :-D
Słyszałam też,że dobrze podlewać gnojówka krowia warzywa😆😊Ale dopiero by mnie sąsiedzi hihihihi
Zastanawiałem się właśnie czy taki sposób też będzie skuteczny. W tym roku pierwszy raz wogóle nastawiłem gnojówke, ale nie powiedziałbym że śmierdzi tak bardzo, raczej normalny smród 😀Fajny filmik. Pozdrawiam
Napewno taka fermentująca gnojówka jest bardziej zasobna w pożyteczne składniki i organizmy
Coś Ty chłopie zalał? bo na pewno nie pokrzywę. Pokrzywa po kilku dniach capi i to capi że hej :)
Anna Rachoń Znaczy się śmierdzi tylko po prostu wydaje mi się że są gorsze zapachy :-) Na pewno pokrzywę, tak źle jeszcze ze mną nie jest ;-)
@@tomaszpotocki7250 pokrzywa fermentująca na początku jak dla mnie ma nawet przyjemny zapach...taki jakby kwaskowy. Taki zapach może mieć stosunkowo długo jeśli jest chłodno i proces zachodzi powoli. Później już tak wesoło nie jest ;)
W Szumilesie Dzisiaj podlałem niektóre rośliny, rozrobiłem 1:10. Zobaczymy jaki będzie efekt. Jak pogoda pozwoli jutro zrobię oprysk 1:20 bo na wisience już nawet liści nie widać tylko same mszyce. Po prostu porażka
Aaa rok temu już lajka dałem ;)
No tak czułam, że Pana interpretacja gnojówki będzie ciekawa. I nie zawiodłam się:) Dziękuję za filmik! Swoją drogą ciekawe czy zaparzanie też wyciąga azot z pokrzywy, bo w sumie to chyba to jest głównym powodem robienia gnojówki. Bo że inne wartościowe substancje to na pewno. Przy okazji właśnie w temacie pochwalę się, że przeszłam dziś pasowanie na ogrodnika czyli zlewałam moją pierwszą w życiu gnojówkę z pokrzywy i podlewałam nią swoje rośliny w ogrodzie. No przeżycie niemal transcendentalne jeśli chodzi o aromaty. Nie mam wrażliwego powonienia, ale następnym razem to chyba jednak jakąś maść pod nos mentolową czy coś sobie nałożę, jak agentka Starling w Milczeniu Owiec:) Łapka w górę i wszystkiego dobrego!
Żeby tak całkiem przejść pasowanie na ogrodnika to trzeba się niechcący taką przefermentowaną gnojówką oblać na gołą skórę. Efekt perfum gwarantowany ;) co do azotu. Myślę że jest zawarty w tej herbatce. Podlewałem różne rośliny w mieszkaniu. Zawsze pędziły po tym do góry ja szalone :)
@@WSzumilesie Dziękuję, w takim razie spróbuję, bo nie zawsze jest czas czekać tydzień czy dwa na fermentację.
@W Szumilesie o to, to, pasowanie ten teges! :D
To się nie wącha tylko tak jak jest w szpitalu nie czują nic
dodaj do wygotowanej pokrzywy slomy owcianej wysusz na placek i moze bedzie krowi placek na paliwo do palenia ziol by wpasc w stan nie umyslu ( z fimliku Leczniczy dym szałwii lekarskiej. Relaks zielarza. dobry pomysl z tym parzenie bez smrodu dziekuje
Like taking sok ostatni tydzien podlewalem tea sadzonki jestem pewien ze ma magiczna moc
Dzięki)))
O matko!!! Jak ktoś może nie znać pokrzywy? Wszędzie jest i każdy od dziecka miał z nią do czynienia.
Jak widać nie każdy ;)
A ja sobie taką popijam na nerki, ale żeby na katar 😂🤣? Dziękuję za przepis, bo ja myślałam, że do roślin to tylko śmierdziucha
Śmierdziucha wydajniejsza, ale taki napar do kwiatków domowych też się nadaje.
@@WSzumilesie Dziekuje za wspanialy pomsl na rosliny w domu i na balkonie Pokrzwe pije.
Usmialam sie 😁 dobre 😁
Wyrzucam wytłoczyny z wyciskarki do soków wprost pod krzewy. Rezultat niesamowity. Najlepsze są z marchewki, bardzo szybko się rozkładają i nie ma zapachu.
Dziękuję
Ale to rano nic nie czuć ,robię to kilka lat
No Grzesiu na drugim planie już widać kawał pieca, czekamy na filmik. Ja na beczkę 120l pełną pokrzyw wsypuję 5- 6 kg cukru i wtedy ta gnojówka nie śmierdzi tylko pachnie winkiem, takie efektywne mikroorganizmy domowej roboty i zacznie tańsze. No i pojemniki powinny stać w cieniu :-)
Zależy od pogody. Ja teraz zwykłą gnojówkę robię na słońcu, bo jest zimno i proces fermentacji strasznie zamula. O cukrze muszę poczytać. To trucizna dla ludzi i ciekawe czy nie ma złego wpływu na rośliny?
To risliny się upija się i będą piane
;)
@Kris Cross to taki bardziej ocet Ci chyba wychodzi?
czy taka szybka gnojówka pomoże na przęciory itp ???
Dobry pomysł na gnojówkę tylko lepiej w metalowym garnku nie aluminiowym.
Pozdrawiam.
nadaje sie taki nawoz do uprawy marihuany?
Wg mojej wiedzy to ani wywar, ani odwar. Odwar to zalanie wrzątkiem, ew. krótkie jeszcze gotowanie. Wywar to zalanie zimną wodą, doprowadzenie do wrzenia i gotowanie kilkanaście minut. Jest jeszcze napar - zalanie wrzątkiem i pozostawienie pod przykryciem do lekkiego przestygnięcia. I to właśnie zrobiłeś.
Pomysł świetny, pokrzyw mam od groma, więc skorzystam. A pokrzywy zasilą mi kompost, którego ciągle ubywa, gdyż idzie na grządki. Zapraszam na moje filmy ;)
Tak naprawdę gdyby zrobić każdy z tych specyfików według jego definicji to by się nadawał, ale na filmie wyraźnie mówię o naparze.
@@WSzumilesie Dzięki za odpowiedź. Zapraszam Cię na moje kolejne odcinki - będę robił grządki podwyższone ze zrzyn tartacznych i będę wspominał o Tobie ;) ;)
Ten napar z pokkrzywy to lek na aksamitne ciało. Wypróbowane. Zaparzyć pociętą pokrzywę całe naręcze odcedzić przez druszlak wlać do wanny dodać przegotowanej wodyi pomoczyć się od czasu do czasu. do kwiatów też wyprubuję
Stosuje w rozcieczeniu do opryskow , I podlewania na dzialce . Zapach to uboczny produkt, ale dzialanie 100% .Rosnie jak na drozdzach.
Ten napar nie ma nieprzyjemnego zapachu, ale tak skuteczny jak zwykła gnojówka nie jest. Troszkę ją zastępuje.
A ja bym to wszystko blenderem potraktowal I cudownie by wszystko wlazlo W Ziemie 🙂🙂🙂❤️👈🏽
Super pomysł
Tak robię z jesienna pokrzywą na balkon do tego woda po gotowaniu niesolonych warzyw , , miksuję skórki po bananach i tez mieszam z ziemią . Na wiosne rosliny sie dobrze przyjmuja i są okazałe . Nie wymieniam ziermi juz kilka lat i mniej pracy niz przy wymianie .
Napewno wyprobuje
Może do picia też dobra ;)
👍
Wow dziki za podpowiedź, A inne drzewka np pirzeczke , malinka i truskawki też podlać?
Porzeczka, malina i truskawka to krzewy 😉 ale tak...można podlewać, choć jeśli się ma te rośliny to zapewne jest w posiadaniu jakiś ogród. Wtedy można spokojnie robić tradycyjną gnojówkę
Czy to normalne że tworzy się piana bo nwm czy pojemnik dobrze wypłukałem
Przy zalewaniu pokrzywy wrzątkiem mogą zrobić się chwilowo lekkie burzyny ale zwykle nieduże.
Też tak robię w bloku,a na działce ,,zapachowo,,
Bardzo przydatne przepisy
Babcia plukala nam wlosy takim odwarem do picia tez pozdrawiam
To jest roślina orkiestra ;)
@@WSzumilesie Tak jak Ty dziekuje
I tego się trzymaj 😁
gnojówkę można ze wszystkiego zrobić, aktualnie fermentuję z bratków (przekwitniętych kwiatów)
Można z wielu roślin. Pytanie czy ze wszystkich. Niektóre są mocno trujące. Ciekawe czy nie wpłynęły by na rośliny jadalne w zły sposób?
hi, mam takiej gnojowki cala beczke jeszcze z ubieglego roku. czy moge jej jeszcze uzywac ? czy lepiej robic nowa ?
używać i zrobić nową też ;)
Im dłużej taką miksturę trzymasz tym lepiej,,moim zdaniem bo ja tak robię
Haha super !! Gnojowa
To nie tematycznie ale proszę o pomoc... Jak zmusic pszczoły do odlotu z jabloni, już 2 gi raz robią sobie dom? Wczoraj nie mogło sie wyjść, tak pełno latało.
Olejki eteryczne działają w pobliżu?
polecam opryski z pokrzywy
www.mojpieknyogrod.pl/artykul/sprawdzone-opryski-z-pokrzyw
Nawoz z pokrzywy (i skrzypu) jest znany od lat ,zwlaszcza we Francji, zastanawism sie czy mozna taki nawoz robic tez z suchej pokrzywy? Poza tym jest dobra do opryskiwania
Można tylko zapewne będzie trochę mniej esencjonalny niż ze świeżej młodziutkiej pokrzywy
@@WSzumilesie niestety ,albo stety, mieszkam we Florencji i nigdxie nie widzialam tutaj pokrzywy, ale przyszlo mi do glowy ,czy dobrze pamietam ze pokrzywy wykorzystywalo sie do robinia tkanin?
Czy storczyki też można podlewać tym?
można. To niezbyt intensywny, uniwersalny nawóz
Witaj, wszystko bardzo dobrze, ale używasz aluminiowych garnków ... wywal je. Pozdrawiam. Przy okazji, zapraszam na mój kanał. Wkrótce coraz więcej ciekawych filmików z zakresu rolnictwa ekologicznego i innych :) A propos - zrobiłeś pyszną herbatkę. Piję taka codziennie :)
To jedyne garnki jakie mam teraz w Szumilesie i wykorzystałem je na potrzeby filmu ;)
super uwaga ! dot. tych garnów
To jakie garnki ?
Czy jeżeli potne pokrzywę na drobne kawałki, wysuszę i zmieszam ją z ziemią, to będzie to dobry nawóz ?
tak
Tak mi przyszło do głowy, czy jeżeli przegotowałabym w ten sposób igliwie, to nada się do podlewania borówek?
Oczywiście. Wiele rzeczy można zalać wrzątkiem lub trochę podgotować i wydzielą się różne pierwiastki do wody, które pomogą roślinom.
@@WSzumilesie cz yruskawki tez mozna podlewsc i robic oprysk z pokrzywy lub z drozdze.
Można tylko nie można przesadzać. Truskawki jak mają za dobrą glebę to mocno idą w liście i słabiej owocują
Panie Grzegorzu czy taki szybki nawóz można wykonać również że skrzypu polnego? Rośnie u mnie tego pełno. Pozdrawiam 🙋♀️
Oczywiście. Skrzyp bardzo pożyteczne zioło. Zawiera azot i krzem aktywny potrzebny roślinom do odstraszania szkodników i chorób grzybowych
💃
Muszę zrobić świeżą na szybko taką bombę odżywczą
Fajny pomysł
Używał bym naczyń emaliowanych
Na potrzeby filmu zgarnąłem jedyne dwa garnki jakie mam ze starych czasów jeszcze, ale dzięki za uwagę ;)
Ponoć żeby nie śmierdziało wystarczy dodać efektywnych mikroorganizmów właśnie to sprawdzam
Tzn. Co/jak konkretnie ? :-)
@@a.s.6685 Zadaj konkretne pytanie bo nie wiem co jest niejasnego W moim wpisie
@@rafalkowerski Innymi słowy chodzi o przepis. Co rozumiesz przez efektywne mikroorganizmy ? Skoro sprawdziłeś, to jak ? i czy z sukcesem ?
Dziękuję za odpowiedź :-)
@@a.s.6685 tak się nazywają efektywne mikroorganizmy em Wpisz w Google A mój eksperyment się na razie nie udał być może wsypał em za mało I to ceramiki A może trzeba po prostu wlać płyn EM . To jest połączenie mikroorganizmów beztlenowych tlenowymi więc teoretycznie powinna się obejść bez smrodu gdyż smród wytwarzają bakterie beztlenowe;)
@@rafalkowerski To tym bardziej się dziwię że moje pytanie było niejasne 😆😂🤣
Życzę powodzenia !!
Znaczy introdukowaliscie do środowiska pokrzywę 😀😆🤣🙉🙊, pozdrawiam👍👏
Trochę tak. A dokładnie to przywoziliśmy tam pokrzywę w innym celu ale się wysiała ;)
Znam, ojciec stosował
Amelinium;) z garnka nie przejdzie do nawozu?
Nie wiem. garnek wziąłem tylko aby mieć naczynie do filmu. Nie robię w nim na co dzień. To jakiś relikt