จารึกแห่งประวัติศาสตร์ จารึกวัดศรีชุม

จารึกแห่งประวัติศาสตร์ #จารึกวัดศรีชุม
จารึกวัดศรีชุม หรือ ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 2 เป็นศิลาจารึกภาษาไทยสมัยสุโขทัยที่สำคัญ ที่เล่าเรื่องราวการสถาปนากรุงสุโขทัย และ วีรกรรมของกษัตริย์ราชวงศ์นำถุม
โดยสันนิษฐานว่าผู้สร้างศิลาจารึกหลักนี้คือ พระมหาเถรศรีศรัทธา สมเด็จพระมหาเถรศรีศรัทธาราชจุฬามุนีศรีรัตนลังกาทีปมหาสวามีเป็นเจ้า
เป็นเชื้อสายของ พ่อขุนศรีนาวนำถุม ผู้สถาปนาแคว้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย สันนิษฐานว่าเป็นผู้สร้าง จารึกวัดศรีชุม หรือ ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 2 เป็นสมเด็จพระสังฆราชในสมัยสุโขทัย
พระมหาเถรศรีศรัทธาปรากฏนามตามจารึกวัดศรีชุมว่า สมเด็จพระมหาเถรศรีศรัทธาราชจุฬามุนีศรีรัตนลงกาทีปมหาสามี ตามเรื่องเล่าในศิลาจารึก กล่าวว่า พระมหาเถรศรีศรัทธา
อยู่ในเชื้อสายตระกูลของ #พ่อขุนศรีนาวนำถุม เกิดในเมืองสรลวงสองแคว (พิษณุโลก) เป็นบุตรของ พระยาคำแหงพระราม และ เป็นหลานของ #พ่อขุนผาเมือง ในวัยหนุ่มเมื่ออายุ 17 ปี
ได้ช่วยบิดารบกับ ท้าวอีจาน จนชนะ ต่อมาเมื่ออายุได้ 26 ปีได้ช่วย พระยาเลอไทยในการสงคราม และทำการชนช้างชนะ ขุนจัง จนถูกยกย่องว่าเป็นนักรบที่เข้มแข็งมีฝีมือ
เมื่ออายุ 31 ปี มีความจำเป็นทำให้ต้องสละทรัพย์สมบัติ ภรรยารวมทั้ง ธิดาอีกสองคน ออกบวชเดินทางจาริกแสวงบุญ ช่วยบูรณะศาสนสถานที่ต่าง ๆ จนถึงอินเดียและลังกา
จนกระทั่งได้กลับมาสร้างจารึกเล่าเรื่องราวและประวัติความเป็นมาของตระกูลไว้ในแคว้นสุโขทัยในสมัยการปกครองของพระยาลิไทย
มีผู้สันนิษฐานว่าเนื่องจากกษัตริย์ในราชวงศ์พระร่วงได้ขยายอำนาจของสุโขทัยเข้ามายังลุ่มน้ำน่านซึ่งเป็นบริเวณที่ตระกูลนาวนำถุมมีอำนาจครอบครองอยู่
อาจเป็นสาเหตุที่กดดันให้พระมหาเถรศรีศรัทธา ต้องออกบวช
*จารึกวัดศรีชุม ที่พระมหาเถรศรีศรัทธาได้สร้างขึ้น นับเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญที่บอกเล่าถึงการสถาปนาแคว้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย ที่ไม่มีปรากฏในหลักฐานอื่น ๆ
พ่อขุนศรีนาวนำถุม หรือ พญาศรีนาวนำถุม (พ.ศ. 1645 - 1724) เป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรสุโขทัย หรือศิลาจารึกวัดศรีชุมระบุว่า เป็นขุนในเมืองเชลียง
ผู้เสวยราชสมบัติสองนครคือสุโขทัยและศรีสัชนาลัย และบางแหล่งระบุว่าพระองค์เป็นผู้สถาปนาอาณาจักรสุโขทัย เป็นพระองค์แรก[3] แต่บางแหล่งก็ระบุว่า พระยาพาลีราช
เป็นผู้สถาปนารัฐอิสระสุโขทัยเป็นพระองค์แรกไม่ใช่พ่อขุนศรีนาวนำถุม
อย่างไรก็ตามผู้ปกครองสุโขทัยคนต่อมาคือขอมสบาดโขลญลำพง โดยอาจนำแคว้นสุโขทัยกลับเข้าไปอยู่ภายใต้อิทธิพลของขอม-ละโว้ อีกครั้ง จนกระทั่งพ่อขุนผาเมืองเจ้าเมืองราด
ร่วมกับพ่อขุนบางกลางหาวเจ้าเมืองบางยาง ร่วมกันทำสงครามได้ชัยชนะเหนือขอมสบาดโขลญลำพง จนสามารถนำแคว้นสุโขทัยออกจากอิทธิพลของขอม-ละโว้ อีกครั้ง
หลักฐานตามจารึกวัดศรีชุม ปรากฏเชื้อสายราชวงศ์ของพ่อขุนศรีนาวนำถุม ดังนี้พ่อขุนศรีนาวนำถม ผู้สถาปนาแคว้นสุโขทัย - ศรีสัชนาลัย (นคร 2 อัน)
พ่อขุนผาเมือง พระราชโอรสของพ่อขุนศรีนาวนำถุม
พระยาคำแหงพระราม เจ้าเมืองสรลวงสองแคว อาจเป็นพระราชโอรสของพ่อขุนผาเมือง
พระมหาเถรศรีศรัทธา พระโอรสของพระยากำแหงพระราม สันนิษฐานว่าเป็นผู้สร้างศิลาจารึกวัดศรีชุม
อาจเป็นเพราะพระมหาเถรศรีศรัทธาไม่มีบุตรชาย มีแต่ธิดา 2 องค์ และออกบวชเดินทางแสวงบุญในเวลาต่อมา จึงไม่ปรากฏหลักฐานการสืบเชื้อสายของตระกูลนำถุมต่อมาหลังจากนั้น
ตามเรื่องเล่าในศิลาจารึกกล่าวว่า พระมหาเถรศรีศรัทธา อยู่ในเชื้อสายตระกูลของพ่อขุนศรีนาวนำถุม เกิดในเมืองสรลวงสองแคว (พิษณุโลก) เป็นบุตรของพระยาคำแหงพระราม
และเป็นหลานของพ่อขุนผาเมือง ในวัยหนุ่มเมื่ออายุ 17 ปี ได้ช่วยบิดารบกับท้าวอีจานจนชนะ ต่อมาเมื่ออายุได้ 26 ปี ได้ช่วยพระยาเลอไทยในการสงคราม และทำการชนช้างชนะขุนจัง
จนถูกยกย่องว่าเป็นนักรบที่เข้มแข็งมีฝีมือ
อย่างไรก็ตาม ประเพณีในสมัยนั้นนิยมนำชื่อปู่มาตั้งเป็นชื่อคนรุ่นหลาน และปรากฏว่าต่อมามีกษัตริย์ไทยเมืองเหนือชื่อพระยางั่วนำถุม จึงมีความเป็นไปได้ว่าเชื้อสายของพ่อขุนศรีนาวนำถุม
ยังคงมีอำนาจในแคว้นสุโขทัยสืบต่อมาอีกระยะหนึ่งจารึกสลักตัวอักษรไทย ภาษาไทย บนแผ่นหินดินดาน รูปใบเสมา เรียวบาง (ชำรุดบางแห่ง) มี 2 ด้าน 212 บรรทัด กว้าง 2 ศอก สูง 9 ศอก หนา 3 ถึง 4 นิ้วโดยประมาณ
ตามประวัติ ใน พ.ศ. 2430 หลวงสโมสรพลการได้ค้นพบจารึกนี้อยู่ในอุโมงค์มณฑปวัดศรีชุม
"วัดศรีชุม" มาจากคำเรียกพื้นเมืองเดิม ซึ่งหมายถึง ต้นโพธิ์ ดังนั้นชื่อ ศรีชุม จึงหมายถึงดงของต้นโพธิ์ แต่ในหนังสือพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาที่เขียนในสมัยอยุธยาตอนปลาย
ไม่เข้าใจความหมายนี้แล้ว จึงเรียกสถานที่นั้นว่า "ฤๅษีชุม"
วัดศรีชุมนั้น สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยพ่อขุนรามคำแหง โดยปรากฏอยู่ในศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 1 ว่า "เบื้องตีนนอนเมืองสุโขทัยนี้...............มีพระอจนะ มีปราสาท"
พระประธานในมณฑปจึงมีชื่อว่า "พระอจนะ"
#เรื่องเล่าจากบันทึก #เล่าเรื่องต่างๆที่มีสาระและน่าสนใจ ประวัติศาสตร์ ประวัติบุคคลสำคัญต่างๆ รวมถึงธรรมะคำสอนต่างๆ

[@user-ts6ip7nj4t]

สมัยนี้เข้าตาสว่างแล้ว

[@pre-production383]

เสียมยิ่งใหญ่ที่จะตีจะฆ่ากันมันก็ญาติโกโหติกากันไม่มีใครในอุษาคเนยิ่งใหญ่ยันชวาเหนือยันจีนอินเดีย

[@daorung1]

ขอแหล่งอ้างอิงที่ว่าอาจารย์ศิลป การช่วยบูรณะวัดศรีชุมได้ไหมคะ พอดีหาข้อมูลจากทุกที่แล้วปรากฏว่าพบข้อมูลใน wikipedia ที่เดียวค่ะ 🙏

[@user-ei6js7en4c]

ประวัติมีพวกมันจะลบออกทำไม

[@user-ts6ip7nj4t]

แต่งผิด