ຫຼັກຖານແວດລ້ອມ ແລະ ຮ່ອງຮອຍ ສິລະປະ ປະຫວັດສາດ ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ພະພຸດທະຮູບທີ່ຄົ້ນພົບ ມີອາຍຸຫຼາຍຮ້ອຍປີ

ຮອງຫົວໜ້າ ກົມມໍລະດົກ, ກະຊວງຖະແຫຼງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ໄດ້ຍັ້ງຢືນວ່າ: ຈາກຫຼັກຖານ ແລະ ຮ່ອງຮອຍທາງສິລະປະ ປະຫວັດສາດ ທີ່ພົບເຫັນ ໃນການຂຸດຄົ້ນພຣະພຸດທະຮູບຢູ່ດອນເຜິ້ງຄໍາ ເມືອງຕົ້ນເຜິ້ງ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ໄດ້ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ພຣະພຸດທະຮູບ ທີ່ຄົ້ນພົບນັ້ນ ມີຄວາມເກົ່າແກ່ແທ້ ແລະ ມີອາຍຸມາແລ້ວ ຫຼາຍກວ່າ 500 ປີ.
ທ່ານ ທອງລິດ ຫຼວງໂຄດ ຮອງຫົວໜ້າກົມ ມໍລະດົກ, ກະຊວງຖະແຫຼງຂ່າວ, ວັດທະນະທຳ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດກັບ ໜັງສືພິມວຽງຈັນທາຍ ກ່ຽວກັບຄວາມຄືບໜ້າ ແລະ ການພິສູດຄວາມເກົ່າແກ່ຂອງພຣະພຸດທະຮູບທີ່ຄົ້ນພົບ ໃນການຂຸດຄົ້ນພຣະພຸດທະຮູບຢູ່ດອນເຜິ້ງຄໍາ ເມືອງຕົ້ນເຜິ້ງ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ເພື່ອໃຫ້ຄວາມກະຈ່າງແຈ້ງກ່ຽວກັບຂໍ້ສົງໃສໃນສັງຄົມວ່າ ພຣະພຸດທະຮູບ ທີ່ຄົ້ນພົບນັ້ນມີຄວາມເກົ່າແກ່ແທ້ຫຼືບໍ່.
ໂດຍ ຮອງຫົວໜ້າກົມມໍລະດົກ ກ່າວວ່າ: ຈາກການຄົ້ນພົບທັງໝົດ ໃນທາງວິທະຍາສາດເຮົາຍັງບໍ່ສາມາດຢັ້ງຢືນໄດ້ວ່າ ພຣະພຸດທະຮູບທີ່ຄົ້ນພົບມານັ້ນ ມີອາຍຸຫຼາຍໜ້ອຍເທົ່າໃດແທ້ ເນື່ອງຈາກ ຂໍ້ຈຳກັດທາງດ້ານອຸປະກອນໃນການພິສູດ. ແຕ່ຈາກ ຮ່ອງຮອຍ ທາງສິລະປະ ປະຫວັດສາດ ເຮົາສາມາດສັນນິຖານ ໄດ້ວ່າ ພຣະພຸດທະຮູບທີ່ຄົ້ນພົບມານັ້ນມີຄວາມເກົ່າແກ່ ແລະ ມີອາຍຸມາຫຼາຍຮ້ອຍປີແທ້.
ທ່ານທອງລິດ ອະທິບາຍວ່າ: ຈາກຫຼັກຖານ ທີ່ເຮົາພົບເຫັນ ກໍຄືພາສາທຳບູຮານ ທີ່ພວກເຮົາສາມາດອ່ານໄດ້ ຈຳນວນ 2 ອົງ ທີ່ຈາລຶກໃນຖານຂອງພຣະພຸດທະຮູບນັ້ນ ເຮັດໃຫ້ເຮົາຮູ້ວ່າ ພຣະພຸດທະຮູບ 2 ອົງ ນັ້ນ ຖືກສ້າງມາຕັ້ງແຕ່ ປີ ຈຸນລະສັກກະຫຼາດ 865 ແລະ 866 ຕົກເປັນປີ ຄສ. 1503 ແລະ 1504 ຫຼື ປະມານ 521-522 ປີ. ສ່ວນພຣະພຸດທະຮູບອົງອື່ນໆ ທີ່ມີຈາລຶກແຕ່ຍັງບໍ່ສາມາດອ່ານອອກໄດ້ ຫຼື ບໍ່ມີຈາລຶກ ທາງທີມວິຊາການຂອງ ກົມມໍລະດົກ ກໍເຊື່ອວ່າ ມີອາຍຸ ຫຼາຍຮ້ອຍປີເຊັ່ນດຽວກັນ ເນື່ອງຈາກຖືກຄົ້ນພົບໃນເຂດບໍລິເວນດຽວກັນ.
ສ່ວນພຣະພຸດທະຮູບອົງໃຫຍ່ທີ່ຄົ້ນພົບໃນວັນທີ 16 ພຶດສະພາທີ່ຜ່ານມານີ້ ທີ່ມີຄວາມສູງກວ່າ 2 ແມັດ​ ແມ່ນຍັງບໍ່ສາມາດລະບຸອາຍຸທີ່ຊັດເຈນໄດ້ ແຕ່ຈາກຫຼັກຖານແວດລ້ອມ ແລະ ສິລະປະການຫຼໍ່ ການຈອດ ຂອງພຣະພຸດທະຮູບ ເຊື່ອວ່າເປັນທັກສະ ສີມື ພິເສດຂອງຄົນບູຮານ ທີ່ມີອາຍຸຫຼາຍຮ້ອຍປີ.
ທ່ານ ທອງລິດ ກ່າວວ່າ: “ຈາກຫຼັກຖານແວດລ້ອມຕ່າງໆທີ່ເຮົາໄດ້ຄົ້ນພົບ ກ່ອນທີ່ຈະພົບພຣະພຸດທະຮູບອົງໃຫຍ່ນີ້ ບໍ່ວ່າຈະເປັນເສົາວິຫານ, ພະທາດທີ່ກໍ່ດ້ວຍດິນຈີ່ ແລະ ໂອບດ້ວຍທອງແດງເປັນກີບບົວທີ່ສວຍງາມ ເຊິ່ງສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ຢັ້ງຢືນໃຫ້ເຫັນວ່າ ບໍລິເວນດັ່ງກ່າວ ເປັນເຂດວິຫານ ຫຼື ເຂດວັດ ແລະ ພຣະພຸດທະຮູບອົງໃຫຍ່ນັ້ນ ຄົງຈະເປັນພຣະປະທານ ໃນວັດດັ່ງກ່າວ. ນອກຈາກນີ້ ພຣະພຸດທະຮູບອົງດັ່ງກ່າວ ຍັງມີເຕັກນິກການຫຼໍ່ ແຕ່ລະຊິ້ນສ່ວນ ຂອງພຣະພຸດທະຮູບ ແລ້ວເອົາມາຕໍ່ກັນ ເຊິ່ງເຮົາສາມາດສັງເກດເຫັນແຕ່ລະຮອຍຕໍ່ໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ ແຕ່ເປັນຮອຍຕໍ່ທີ່ສວຍງາມ ສະແດງເຖິງຄວາມປານີດ ເຊິ່ງນີ້ແມ່ນເຕັກນິກຂອງຄົນບູຮານທີ່ເກັ່ງຫຼາຍ”.
ນອກຈາກນີ້ ທ່ານ ທອງລິດ ຍັງຢັ້ງຢືນ ກ່ຽວກັບກະແສສັງຄົມທີ່ວ່າ ມີກຸ່ມຄົນພະຍາຍາມນຳພຣະພຸດທະຮູບມາຝັງ ແລະ ສ້າງກະແສນັ້ນ ແມ່ນເປັນໄປໄດ້ຍາກ ເພາະຈາກຈຸດທີ່ຄົ້ນພົບ ພຣະພຸດທະຮູບແຕ່ລະອົງມີການກະແຈກກະຈາຍບໍ່ຄ້າຍຄືກັບລັກສະນະຄົນມາຂຸດແລ້ວເອົາໄປຝັງ.
ທ່ານ ທອງລິດ ກ່າວວ່າ: “ພຣະພຸດທະຮູບ ແຕ່ລະອົງທີ່ເຮົາຄົ້ນພົບນັ້ນ ມີລັກສະນະ ກະແຈກ ກະຈາຍ ບໍ່ໄດ້ຢູ່ຮຽງກັນຄືກັບມີຄົນຂຸດຂຸມແລ້ວເອົາມາຝັງໄວ້, ນອກຈາກ ການຄົ້ນພົບພຣະພຸດທະຮູບແຕ່ລະອົງຈາກມີຄວາມເລິກທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ບາງອົງເລິກລົງໄປຈາກໜ້າດິນ 4-5ແມັດ ແລະ ບາງອົງຖືກຄົ້ນພົບໃນລະດັບຄວາມເລິກເຖິງ 9 ແມັດ ເຊິ່ງລັກສະນະເຫຼົ່ານີ້ເຊື່ອໄດ້ວ່າເປັນລັກສະນະຂອງການຖືກຝັງ ຫຼື ຖືກທັບຖົມດ້ວຍໄພທຳມະຊາດ ແລະ ເປັນໄປໄດ້ຍາກຫຼາຍທີ່ຈະມີຄົນໄປຂຸດຫຼຸມ ແລ້ວເອົາໄປຝັງ”.
ມາຮອດປັດຈຸບັນ, ການຂຸດຄົ້ນ ພຣະພຸດທະຮູບຢູ່ດອນເຜິ້ງຄໍາ ເມືອງຕົ້ນເຜິ້ງ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ໄດ້ແບ່ງອອກເປັນ 2 ໄລຍະ ຄື: ໄລຍະທີ 1 ແມ່ນເລີ່ມການຂຸດຄົ້ນແຕ່ວັນທີ 14 ມີນາ ຫາ 6 ເມສາ 2024. ເປັນເວລາ 24 ວັນ, ສາມາດກອບກູ້ພຣະພຸດທະຮູບ ທີ່ຝັງຢູ່ພື້ນແຮ່-ຊາຍ ທີ່ມີອາຍຸຫຼາຍຮ້ອຍປີ ໄດ້ທັງໝົດ 204 ອົງ ແລະ 910 ລາຍການ. ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນພຣະພຸດທະຮູບ ທອງສໍາລິດປາງສະນະມານ ໃນນີ້ມີພຣະພຸດທະຮູບ ອົງທີ່ສົມບູນເປັນຈໍານວນຫຼາຍ ແລະ ອົງທີ່ບໍ່ສົມບູນຈໍານວນໜຶ່ງ.