Miasta, które zmieniły swoje nazwy / MOTYL I GLOBUS #23
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 12 ก.ย. 2024
- Zapraszam na premierę, nowego już 23 odcinka. Dziś bardzo lubiany i popularny temat. Zmiany nazw geograficznych. Na tapetę weźmiemy tym razem miejscowości :)
Errata: Niestety mała errata ode mnie samego. Wkradł się drobny błąd. Miało być Guangzhou a nie Guangdong. Guangzhou to nazwa regionu ze stolicą w Guangzhou
Współpraca redakcyjna: Tymoteusz Bajor (edycja)
Jesteśmy na discordzie. Zapraszam do ekipy: / discord
Zapraszam też na mój fanpage - / motyliglobus
Subskrypcja kanału - bit.ly/subskryb...
instagram - @wedrownemotyle
Kontakt - motyliglobus@gmail.com
Materiał ma charakter edukacyjny, niekomercyjny. Prezentowane urywki wykorzystane w celach omówienia na zasadzie prawa cytatu.
Spis treści:
1:00 - powody zmian nazw miast
2:05 - Zmiany postkolonialne
4:05 - miasta na "cześć" kogoś
7:12 - zmiany ideologiczne
9:54 - Tajlandia
10:51 - relatynizacja nazw azjatyckich
11:55 - Ukraina
12:40 - Stargard Szczeciński i Polska - วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
Bardzo ciekawy temat. Nie wiedziałem, że Szczawnica i rkościenko kiedyś były traktowane jako jedno :) Dzięki za ciekawy materiał ;)
Jest jeszcze jeden kawał z nazwą Katowic.
- Poproszę bilet do Katowic.
- Nie ma do Katowic.
- Jak to nie ma??
- Po prostu nie ma.
- A dokąd jest?
- Do Stalinogrodu.
- Dawaj pani, i tak wysiądę w Katowicach.
Ciekawy odcinek, w moim rodzinnym mieście - Chełmie, czasami spotykam się z formą Chełm Lubelski, widziałam ją też na niektórych starych mapach. Rodzice tłumaczyli mi, że to była nazwa z czasów manifestu PKWN, czyli komunistyczna. Próbowałam coś znaleźć na ten temat, ale zwykle google przekierowuje mnie po prostu na stronę Chełma, no bo jest w województwie lubelskim :D
Bardzo fajny kanał
a dziękuję :)
Ciekawym przykładem zmiany czy przeniesienia nazwy jest szwedzka Uppsala. Pierwotnie osada nad rzeką Fyris, tam gdzie dziś leży miasto nazywana była Östra Aros. Sama Uppsala znajdowała się nieco dalej w głębi lądu. Była sławniejsza, związana z religią nordycką i władzą. Sama nazwa oznacza wysokie miejsce w znaczeniu zajmowane przez władców. Do dziś w tzw. Starej Uppsali znajdują się kurhany królewskie. Nie pamiętam już czy po pożarze, czy po wybitnym nadużyciu gościny przez "kolegów" z Norwegii zdecydowano, że osadę trzeba przenieść w lepsze miejsce. A przy okazji przeniesiono i nazwę, która się lepiej kojarzyła. Podobną sytuację mieli Duńczycy na południu (w szwedzkiej dziś Skanii). Kiedy spłonęło kupieckie miasto Vä mieszkańców przeniesiono gdzie indziej, ale nowemu miastu nadano nową nazwę Kristianstad na cześć króla duńskiego Krystiana IV Oldenburga. Miasto i twierdza było długi czas solą w oku Szwedów, ostatecznie jednak je zdobyli. Co ciekawe - zmiana nazwy nie nastąpiła, a tradycja jakaś tam była bo pobliski Bodekull Szwedzi przechrzcili na Karlshamn. Do dziś Kristianstad jest najbardziej "duńskim" ze szwedzkich miast.
Przypominam, że to Hindenburg (O.S) otrzymał prawa miejskie, nie Zabrze. xD
Ale co ciekawsze, nazwę tę nadano nie miastu, a wtedy jeszcze wsi. A że na jej terenie znajdowała się huta Donnersmarcka, to musiała uzyskać jakąś prestiżową nazwę.
Ogólnie historia Zabrza jest piękna i bogata, o czym pewnie doskonale wiesz. Tak czy owak dawny mieszkaniec tegoż miasta pozdrawia serdecznie!
Marcin, świetny materiał, jak zwykle zresztą :)
Ze Stargardem to jest teraz taki problem, że jak komuś piszę, że mieszkam pod Stargardem, to zaraz myśli, że chodzi o Starogard Gdański. W komunikacji internetowej to bardzo mocno skomplikowało zżycie, do tego stopnia, że dalej jak kto mnie pyta gdzie mieszkam, to mówię: "Pod Stargardem niegdyś Szczecińskim".
Inną zabawną kwestią jest to, że duża część ludzi myśli, że mogę na piechotę iść nad morze, a ja mam w linii prostej do morza ponad 80 km. Zresztą ze Szczecina nad morze jest z 50 km, (Szczecin nawet nie leży na Zalewem Szczecińskim).
Zgadza się. Ludzie często mylą Stargard ze Starogardem Gdańskim. Dobrze że ten Stargard Łobezki nie jest większy, bo by był jeszcze większy bigos ;)
A nie wiem czy wiesz, ale Starogard dawniej też nazywał się Stargard, tyle że Preussen Stargard, aby odróżnić go od tego z zachodniego Pomorza. Z resztą zawsze za niemca był Stargard, a za polaka Starogard.
Pozdrawiam ze Starogardu.
Pochodzę z miejscowości Lenie Wielkie. W okolicach 2005 roku miejscowość zmieniła nazwę na samo "Lenie". Jednakże nazwa ta długo się nie utrzymała i po kilku latach nastąpił ponowny powrót do nazwy "Lenie Wielkie".
Kiedyś doszukałem się etymologii tej nazwy od zniekształconej formy "Linie" oznaczającej rybę lin (ze względu na jezioro położone w tej miejscowości) co prowadziłoby do wniosku, że miejsce to słynęło z wielkich/dużych linów, ale nie jestem w stanie tego potwierdzić.
No dobra, historia ciekawa, ale wytłumacz nam dlaczego mieszkańcy koniecznie chcieli mieszkać w miejscowości o nazwie dłuższej? :)))
To ciekawe, czemu nie nazwano tego Liny Wielkie, tylko Lenie Wielkie. Które kojarzą się z Leniami Patentowanymi. :)
@@MotyliGlobus Tradycja. I argumentacja była taka, że samo Lenie to jakieś takie bezpłciowe. Jak już być Leniami, to chociaż Wielkimi :)
To rozumiem :)
O Stalinogrodzie-Katowicach wiedziałem, odkąd miałem 13 lat (dowiedziałem się około 2000 roku), choć nie byłem w Katowicach, tylko po prostu interesowałem się historią. Za to o Hindenburgu-Zabrzu to pierwsze słyszę. Z Hindenburgiem prędzej kojarzy mi się Poznań, bo Hindenburg tam się urodził. Ogólnie to nigdy nie obchodziły mnie dawne niemieckie nazwy obecnych polskich miast, bo było jasne, że Niemcy lubili się wywyższać i wszystko germanizować.
Na początku "zaszczytem" nazwania miasta od Stalina miano obdarzyć Częstochowę, jednak przeniesiono ten zamiar na Katowice, gdy ktoś zauważył, że kult Matki Boskiej Stalinogrodzkiej będzie się kłócić z poniekąd świeckim kultem Stalina.
Oczywiście najgorzej mają ludzie mieszkający w krajach byłego ZSRR, bo to tam najczęściej zmieniano nazwy miast.
Odnośnie miasta Gorki, to niedaleko Moskwy jest miasteczko Gorki, które w 1924 nazwano Gorki Leninskije, bo tam zmarł Władimir Uljanow vel Lenin. Gorki znaczy Górki. Zaś pisarz Maksim Gorki naprawdę nazywał się Aleksiej Pieszkow. A jego przybrane nazwisko pochodziło właśnie od Górek. Więc w sumie to byłoby zasadne odmieniać miasto Gorki na Gorkach. W Gorkach.
W Rosji jest dawne Iwaszczenkowo, późniejszy Trock (na cześć Trockiego), a później i obecnie Czapajewsk. Mnóstwo miast nazwano (zwykle przemianowano) na cześć działaczy komunistycznych, gdy jednak później dany działacz wypadł z łask, to znowu zmieniano nazwę, zwykle na jeszcze inną.
Wspomniany w filmie Dniepropietrowsk przez większość czasu nazywał się Jekaterinosław, na cześć carycy Katarzyny II. Na jej cześć nazwano też Jekaterinodar, czyli późniejszy Krasnodar. Sowieci zmieniali nazwy miast nazwanych od imion carów, przeważnie kończących się na -dar lub -sław. Zmieniono też Bogorodsk na Nogińsk, od komunisty Wiktora Nogina. Władykaukaz zmienili na Ordżonikidze, Ozurgeti zmienili na Macharadze itd.
15:02 - Bielsko i Biała Krakowska.
Bielsko leży na Górnym Śląsku, a Biała Krakowska w Małopolsce.
w mojej rodzinie był przechowywany list który wrócił - w adresie mojego wójka było "Katowice" - zostało przekreślone na czerwono i umieszczone słowo "Stalinogród" i list wrócił do nadawcy z tego powodu ...
Materiał jest na wykopie. Prośba o *życzliwe wsparcie :)* www.wykop.pl/link/5852375/katowice-stambul-sajgon-itd-miasta-ktore-zmienialy-nazwy/
Sitkówka-Nowiny za 15 dni będzie Nowinami. A w Świętokrzyskim mamy jeszcze Skarżysko-Kamienną - tu historia jest bardziej skomplikowana niż małżeńska. Zaś Starachowice przez pewien czas były Starachowice-Wierzbnikiem (Wierzbnik był miastem, Starachowice wsią i osadą fabryczną). Ostrowiec Świętokrzyski nie był Świętokrzyskim. Te trzy miasta zwane są lokalnie Trójmiastem nad Kamienną (choć między nimi są jeszcze inne mias..teczka).
Hmm, A dlaczego w 15:30 jest migawka z Rothenburga? Przecież to miasto nie zmieniło chyba nigdy nazwy? Fajny odcinek :)
Bardzo ciekawa tematyka. Tak jak w przypadku zmian nazw państw i stolic, tak i w tym wypadku znalazłem sporo ciekawostek.
Ciekawa jest zmiana nazwy wsi Spychowo na Mazurach.
Wieś jeszcze w Niemczech nazywała się Puppen, po wojnie, już w Polsce, zmieniła nazwę na Pupy, ale mieszkańcom się nie podobało i wnioskowali o nazwę Spychowo, by być łączeni ze słynnym Jurandem.
Fajny odcinek :) Pozdrawiam.
Bardzo fajny odcinek!
Zastanawiam się, czy jak my będziemy mieć po 50 lat to będziemy mylić nazwy miast czy państw, tak jak teraz niektórzy nie mogą się przyzwyczaić, że Czechy i Słowacja to już nie Czechosłowacja.
Ja póki co nie mogę się przyzwyczaić do nowej nazwy Astany - Nur-Sułtan, ale to stosunkowo świeża nazwa więc pewnie z czasem będzie łatwiej :D
No bardzo świeża i ja czasem się jeszcze mylę
mój wuj urodził się w Stanisławowie... w latach 90 pracował u niego Iwan, urodzony w Iwano-Frankowsku ;p
Ustka przed wojną nazywała się Stolpmünde, czyli Słupioujście, Polacy na mapach opisywali ją jako Uście, Ujść. Po wojnie było wiele kandydatów na nazwę miasteczka: Nowy Słupsk, Nowe Słupie, Postomin, Postomino, Słupioujście, Słupie, Ujście i Uszcz, ale ostała się Ustka. Nazwa powiązana z niemiecką, i dość bliska staremu polskiemu egzonimowi.
Obejrzałem z przyjemnością i pozwolę sobie uzupełnić materiał o inny ciekawy przykład: 2 miesiące temu austriackie miasteczko Fucking przemianowało się na Fugging. Z powodów raczej oczywistych. Smaczku dodaje tej sprawie fakt, że jeden z serwisów video dla dorosłych udzielił tej miejscowości nieograniczonego dostępu do kont premium. Ciekawe, czy teraz ten przywilej zostanie mieszkańcom odebrany:)
O, to się nadaje na osobną kategorię "utrata dystansu"
Strasburg in Westpreußen, Strasburg an der Drewenz, a teraz po prostu Brodnica, która niby leży na Pomorzu lub Ziemi Michałowskiej, choć Michałowo jest po drugiej stronie rzeki. :P
o kurczę, to powinniście mieć jakiś unijny urząd ;) #PDK
Murzasichle to jeszcze przykład ciekawego małżeństwa ; ) No i jeszcze Frankenstein godny tu wspomnienia
Doskonały pomysł na cykl filmów.
Bowiem podobnie się ma sprawa z rzekami szczytami gór czy nazwami jezior.
Mt Everest czomolungma. Czy Mc kinkiet a Denali.
W Polsce rzeka venda później Vistula a w końcu Wisła.ba nawet nazwa polanie pierwotnie brzmiała Goplanie.
Pozdrawiam
Super film bardzo ciekawy
Na [fenian]? Słyszałem że właśnie nazwę należało wymawiać [phenian], a ludzie nałogowo zangielszczali ten rusycyzm do [fenian] i że to m.in. dlatego po polsku mamy teraz Pjongjang 🙂
Edit a kiedy dodamy, że po rosyjsku e czasami wymawia się jako jo to w ogóle wychodzi [phionian], brzmi zupełnie podobnie do Pjongjang 🙂
Bardzo fajny temat
Przez te zmieniane nazw na cześć jakiś ludzi straciliśmy takie ładne nazwy miast jak Ządźbork (Mrągowo), Łuczany (Giżycko) czy Rastembork (Kętrzyn).
Władza zmienia sobie nazwy a zwykli ludzie są źli bo przy każdej zmianie nazwy zachodzi konieczność wymiany dokumentów.Pamietam rozmowę ze znajomym w którego wiosce nadawano nazwy ulic-mówię mu to będziesz miał lepiej bo nie będzie problemów adresowych a on mi mówi że będzie go w sumie taka przyjemność kosztować 4000zł. za samą wymianę dokumentów.
Łęg po polsku, Lyck po niemiecku, a wprowadzono nazwę Ełk po jaćwińsku. Taka ciekawostka.
Kawały też chodziły inne, jak np. "Na co zmarł Stalin? Na szczęście!"
Z większych miast na Ukrainie trzeba by wspomnieć o Doniecku - zwał się kiedyś "Stalino", Mariupol był najpierw "Pawłowskiem", potem Mariupolem, za czasów sowieckich przez 50 lat był to "Żdanow". A Stanisławów? Od powstania przez 300 lat Stanisławów/Stanisławiw/Stanisławow/Stanislau miał swoją nazwę, aż do 1962 r. gdy na 300-lecie miasta i z okazji wizyty Breżniewa wymyślono Iwano-Frankowsk vel Iwano-Frankiwsk.
Można było dać Kirgistan i jego stolicę. To tak a propos nazw pochodzących od sowieckich "znakomitości". Dzisiejszy Biszkek w latach socjalizmu nazywał się Frunze od jakiegoś generała.
Liczyłem na wzmiankę o Frankenstain/Ząbkowice śląskie.
15:30 Drogi Michale proszę odpowiedz gdzie znajduje się ten uroczy kadr.
Niemcy. Rothenburg
Co do Ukrainy warto jeszcze wspomnieć o ukrainizacji nazw miast, które założone były przez Polaków, a po II WŚ zostały przez Polskę utracone. Przykładem jest Stanisławów, dawniej ważne polskie miasto wojewódzkie, które zmieniło nazwę na Iwano-Frankiwsk.
15:13 już nieaktualne: gmina zmieniła nazwę na Nowiny, natomiast same wsie mają całkowicie oddzielne nazwy od 9 lat: Nowiny (d. Os. Nowiny) oraz Sitkówka (d. Sitkówka-Nowiny); na dobitkę tego obszaru dodam, że są tam dwie Sitkówki (wieś oraz część Kielc)
👍🏻👍🏻👍🏻
Łódź-no i jako ciekawa historie można opisać to że pochodzenie nazwy jak i wygląd herbu nie są do końca znane :)
Saigon moze dzis jest vietnamskim miastem ale jeszcze wczesniej za krolestwa Khmerow nazywal sie Prey Nokor co znaczy "lesne miasto " a Saigon to tylko ulatwienie, Sai Gon(vietnamska nazwa) i nie ma duzo wspolnego z kolonializmem no chyba ze vietnamskim i ludobojswie z 18tego wieku na Khmerach.
15:27 gdzie to miejsce?
Bardzo fajny materiał a co do tego zadania domowego to znalazłem że moje Dębno w woj. Zachodniopomorskim po Niemiecku było Neudamm a za czasów PRL nazywano je jeszcze Dębno Lubuskie
15:30 co to za miasto?
Polecam zapoznanie się z powojennymi nazwami Szczawienka - dziś dzielnicy Wałbrzycha :)
Czy wg ciebie Gorzów Wielkopolski, który nie leży przecież w Wielkopolsce, a nawet jest stolicą zupełnie innego województwa, powinien zmienić swoją mylącą nazwę?
Tak.
Warto wspomnieć o niezrealizowanym pomyśle łączenia Katowic z Krakowem dającym chyba najzabawniejszą zbitkę: "Krakowice"
W teorii geografii osadniczej tej termin dalej funkcjonuje jako dwa ciążące ku sobie obszary metropolitalne. I gdzieś tam sądzę, że byłoby to możliwe, gdyby nie... ujemne prognozy demograficzne dla Polski.
Kinszasa obecna stolica Demokratycznej Republiki Konga w czasach kolonialnych nosiła nazwę Leopoldville na cześć belgijskiego króla Leopolda II Koburga.
Co prawda wieś nie miasto Shönwald Teraz Szynwałd. Miejscowość obok pierwotnie Krzyszów , potem Crisow następnie Scrisew aby w końcu zostać Skrzyszów.
Osadnictwo niemieckie :)
Moje okolice :)
Haha. Mało kto wie, że obecna nazwa Sankt Peresburg to nie ta sama co w czasie gdy go zakładano. Tamta stara brzmiała Sint Petersburg, a nie Sankt Petersburg. Z języka flamandzkiego, a nie niemieckiego.
"zmiana" nazw chińskich miast to inna sprawa. Tu chodzi o język w którym się je wymawia. Te stare nazwy pochodziły z języka kantońskiego, a te nowe są w mandaryńskim. Zmiana taka jak by dziś stolicę Francji na jej mapach zacząć nazywać nie Paris , a Paryż, czy stolicę Bawarii nie Munchen, a Monachium, albo zmienić Achen na Akwizgran. To ten sam zabieg co w Indiach, czy większość "zmian" które wymieniłeś na końcu filmu. To nie są zmiany nazw, to tylko zmiana języka w której nazwa funkcjonuje oficjalnie.
Prawdziwa zmiana to np Królewiec ( a właściwie Koenigsberg) na Kaliningrad.
To prawda. Ale w geografii nawet zmiana jednej literki oznacza formalnie zmianę nazwy geograficznej ;) czy też własnej
6:00 No dobrze, ale czemu na ekranie widać cały czas Lenina i przez chwilę Lwa Trockiego (chociaż na tym zdjęciu też jest Lenin), a mówi się o Stalinie (Stalinogród)?
Ale że Birmy zabrakło? Rodezji, Zanzibaru, Formozy...
Tak samo jak w komentarzu poniżej. To tylko tak zwana przebitka ilustracyjna. Takie obrazki były pod "Soviet Russia". Jest wiele przebitek idealnie nie pasujących do słów, bo nie o to w nich chodzi. Faktycznie zabrakło gdzieś jakiegoś jednego choćby Stalina :(
MIASTA, które zmieniły nazwę
@@johnsmith-nv4sb o, faktycznie - tylko miasta w tym odcinku.
w Bielsko-Biała brakuję nazwy Bielsko-Biała Krakowska
Tak moja od tysiąca lat ma tą samą nazwę
uuuuuu ;) stabilnie
Moja niby też, ale... Dawniej był ro Starogard, później Preussen Stargard, potem ponownie Starogard, i znowu Pr Stargard, a ostatecznie Starogard Gdański. Więc niby od ponad 800 lat ta sama nazwa, ale jednak różne nazwy.
Katowice-Stalinogród a na filmie Lenin
To tak zwane przebitki ilustracyjne. Tylko takie były w banku pod hasłem soviet russia :)
Ciekawy odcinek, w moim rodzinnym mieście - Chełmie, czasami spotykam się z formą Chełm Lubelski, widziałam ją też na niektórych starych mapach. Rodzice tłumaczyli mi, że to była nazwa z czasów manifestu PKWN, czyli komunistyczna. Próbowałam coś znaleźć na ten temat, ale zwykle google przekierowuje mnie po prostu na stronę Chełma, no bo jest w województwie lubelskim :D