Uwolniłem z gestapo 21 Żydów. Rozmowa z Józefem Walaszczykiem - Sprawiedliwym wśród Narodów Świata

NAZWISKO ROZMÓWCY: Józef Walaszczyk
BIOGRAM ROZMÓWCY I SZCZEGÓŁOWE OPRACOWANIE WĄTKÓW: sztetl.org.pl/pl/historia-mow...
WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Józef Markiewicz
NAGRANIE: Józef Markiewicz
DATA NAGRANIA: 10 grudnia 2015
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
0:00:05 - Dzieciństwo w Warszawie, gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim, ucieczka z bursy, kontakt ze Stanisławem Okęckim z Rylska, kontakty z Żydami.
0:04:17 - Pobyty w Rylsku, kontakty z kupcami żydowskimi, zdobywanie doświadczenia handlowego.
00:06:50 - Kampania wrześniowa ‘39, podróż na wschód, pobyt w Równem; niewola niemiecka, powrót do Rylska.
00:13:30 - Praca w Rylsku, uruchomienie fabryki, handel w Warszawie.
00:15:35 - Związek z Ireną Front, przyjęcie u Marconich; pensjonat przy ul. Żurawiej 15 w Warszawie, ujawnienie żydowskiej tożsamości Ireny, ślub.
00:19:59 - Zakwaterowanie Ireny Front przy ul. Kruczej 34.
00:20:30 - Aresztowanie Ireny Front podczas spotkania Żydów ukrywających się w Warszawie, aresztowanie 21 osób, wizyta rozmówcy na gestapo, uwolnienie zatrzymanych.
00:26:30 - Losy rodziny Ireny Front.
00:27:30 - Przeniesienie Ireny Front do mieszkania na rogu Al. Jerozolimskich i ul. Poznańskiej, zakwaterowanie Ireny w mieszkaniu przy ul. Emilii Plater 11, dokwaterowanie przyjaciółki Ireny i jej piastunki.
00:30:32 - Wizyta rozmówcy i Ireny Front w kawiarni na Nowym Świecie.
00:31:58 - Zakwaterowanie Ireny Front i jej przyjaciółek na Pradze, zakwaterowanie Ireny Front przy ul. Żurawiej, jej nierozważne zachowanie.
00:38:27 - Pomoc udzielana więźniom obozu w Pruszkowie.
00:40:26 - Kontrola majątku i fabryki w Rylsku przez gestapo w 1944 roku, poszukiwanie radia, sprawdzanie pracowników fabryki, aresztowanie dowódcy oddziału partyzanckiego, aresztowanie co dziesiątego pracownika, zwolnienie rozmówcy i jego żony.
00:44:55 - Prośba żydowskiego kupca Węgrowa o zatrudnienie 40 młodych Żydów, negocjacje z Millerem z Urzędu Pracy, wprowadzenie nowych pracowników do fabryki, okup przekazywany pracownikowi Urzędu Pracy, wyjazd Millera, zerwanie umowy, plan awaryjny.
00:51:42 - Ucieczka 25 pracowników, wywózka pozostałych pięciu do Łodzi.
00:52:23 - Emocjonalne i materialne koszty zatrudniania Żydów, układ z pracownikiem Urzędu Pracy, Żydzi zatrudniani przez rozmówcę.
00:53:47 - Odziały partyzanckie wokół Rylska, współpraca z Armią Krajową, aresztowanie za pomoc partyzantom, wyrok śmierci, wstrzymanie egzekucji, zwolnienie rozmówcy, zakaz wstępu do Nowego Miasta.
01:02:43 - Wyjazd do Nowego Miasta.
01:06:18 - Fabryka mąki kartoflanej w Rylsku, wyżywienie i zakwaterowanie żydowskich robotników.
01:08:46 - Zaradność rozmówcy w czasach okupacji.
01:15:22 - Pomoc żydowskim pracownikom po opuszczeniu przez nich fabryki w Rylsku, miejsca ukrywania w gospodarstwach rolnych, stosunek gospodarzy do Żydów, żydowski karczmarz z Rylska, praca przed wojną, spalenie karczmy przez wierzyciela.
01:19:27 - Żydowscy wspólnicy rozmówcy w okresie powojennym.
01:23:05 - Relacje z Ireną Front, rozstanie, wyjazd Ireny do Kudowy-Zdroju, ślub Ireny z Hańczakowskim, kontakt z dziećmi Ireny, nieświadomość żydowskich korzeni matki.
01:24:36 - Okoliczności nadania rozmówcy tytułu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
01:27:18 - Oferta gratyfikacji, przekazanie pieniędzy Stowarzyszeniu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
01:29:16 - Praca rozmówcy po 1989 roku.
01:31:04 - Znaczenie popularyzacji wiedzy o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, działalność Stowarzyszenia Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, wydanie książki „I otworzyliśmy drzwi…”.
01:36:19 - Spotkanie z Barakiem Obamą, wystąpienie rozmówcy w Kongresie.
01:37:14 - Misja Muzeum POLIN.
01:39:20 - Refleksje dotyczące pomnika Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: sztetl.org.pl/pl/historia-mow...
Subskrybuj nasz kanał: / @historiamowionapolin
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): / mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): / wirtualnysztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): / polscysprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [e-mail]