3.1 (มือใหม่) เริ่มฝึก "รู้กาย" ไปเรื่อยๆ แล้ววันนึงจะ "รู้ทัน" ความคิดและอารมณ์
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 24 ก.ย. 2017
- ตัดตอนมาจากการอบรมกรรมฐาน โดย พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล
วันที่ 17 กันยายน 2560 จัดโดย รพ.สมุทรปราการ ร่วมกับ ชมรมกัลยาณธรรม
ขอบคุณคลิปต้นฉบับจาก • อบรมกรรมฐาน โดยพระไพศา...
กราบระลึกถึงพระคุณของพระพุทธองค์ พระธรรม และพระสงฆ์
กราบขอบคุณครูอาจารย์ทุกท่านที่มอบความรู้เพื่อการนำมาเผยแผ่
ขอขอบคุณทุกท่านที่มีส่วนร่วมในการจัดทำและเผยแผ่ ภาพ/เสียง/วีดีโอ ฯลฯ เหล่านี้ไว้ในวาระต่างๆ
และขออนุญาตนำมาสืบทอดเผยแผ่เพื่อเป็นธรรมทานสืบต่อกันไป
ดูคลิปอื่นๆ ใน Channel "มือใหม่หลวงพ่อเทียน" ที่ / @satipunya
ผู้ที่ไม่เคยฝึกกรรมฐาน หรือสนใจเรียนรู้เรื่องกรรมฐานและการเจริญสติแบบเข้าใจง่าย!! ดูที่ • [คลิกตรงนี้] ส่วนที่ 2...
---------------------------------------------------------------------------------
Channel "มือใหม่หลวงพ่อเทียน" ไม่มีการรับบริจาคใดๆ ทั้งสิ้น
และไม่มีการรับรายได้ใดๆ ทั้งสิ้น จาก youtube
เพราะฉะนั้น เกือบทุกคลิปที่ upload โดย "มือใหม่หลวงพ่อเทียน" จะไม่มีโฆษณาแทรก
นอกจาก 2 กรณีดังต่อไปนี้ที่ "อาจจะ" มีโฆษณาแทรก คือ
1. เป็นคลิปที่เราไม่ได้ upload เอง แต่เป็นการแชร์คลิปมาจาก Channel อื่นๆ
ซึ่งคลิปเหล่านั้นมีเงื่อนไขในการโฆษณาติดมากับคลิปด้วย
2. เป็นคลิปที่เรา upload เอง แต่ไฟล์ต้นฉบับมีภาพหรือเสียงที่เป็นลิขสิทธิ์ของผู้อื่น
ในกรณีนี้ youtube และเจ้าของลิขสิทธิ์ อนุญาตให้เราเผยแพร่ได้ แต่ "อาจจะ" มีโฆษณาแทรก
และรายได้ต่างๆ (หากจะพึงมีเกิดขึ้นตามเงื่อนไขของ youtube) จะตกเป็นของเจ้าของลิขสิทธิ์นั้น
สำหรับผู้ที่ยังไม่เข้าใจวิธีในการฝึกฝนเจริญสติ ขอแนะนำให้ดูคลิปใน [ส่วนที่ 1]
th-cam.com/play/PL85WQjF_Yosp_X82mqKLaEx2g-cIyvh5f.html
จะรวบรวมประเด็นที่ผู้ฝึกฝนควรรู้ โดยไล่ดูตามลำดับที่จัดเรียงไว้ ก็จะช่วยลำดับความเข้าใจให้ได้มากขึ้น
หลวงพ่อเทียนใช้คำว่า "เห็นความคิด ดูความคิด หรือ เห็นจิต ดูจิต"
ไม่ได้หมายถึง ให้เราเอาจิตใจไปเฝ้าจ้องว่า เมื่อไหร่จะเกิดความคิด
เมื่อไหร่ใจจะเผลอคิด เผลอไปในอารมณ์ต่างๆ
หรือ เมื่อเผลอคิดไปแล้ว ก็ไปตามดูความคิด ว่ามันคิดอะไร ไปหาสาเหตุ
ไปหานิยาม ไปหาทางแก้ หรือหลงไปปรุงแต่งเป็นความรู้สึก/อารมณ์ต่างๆ
เช่น ไปหงุดหงิด ไปยินดียินร้ายกับมัน ฯลฯ
..ไม่ใช่แบบนั้น!!
แต่หลวงพ่อเทียนต้องการสื่อถึง "การเห็นความคิด หรือดูความคิด"
โดยไม่หลงเข้าไปในความคิด ไม่หลงไปตามความคิดหรืออารมณ์ ไม่ไปปรุงแต่งต่อเติม ฯลฯ
เปรียบเหมือนเราเป็นคนดูมัน เห็นมันห่างๆ จากข้างนอก
โดยเราไม่ได้เข้าไปคลุกวงในกับมัน ไม่เข้าไปพัวพันกับมัน
วิธีฝึกฝน ก็เป็นวิธีฝึกเจริญสติ หรือฝึก "ความรู้สึกตัว" ที่ "มือใหม่" ได้ถูกย้ำเตือนบ่อยๆ
คือ ฝึกให้มี "ความรู้สึกตัว" กับการเคลื่อนไหวร่างกายในทุกอิริยาบถ
และ/หรือ ให้เจตนาสร้างการเคลื่อนไหวร่างกาย (สร้างจังหวะ)
แล้วรู้สึกเบาๆ สบายๆ กับกายที่เคลื่อนไหว
หรือจะเรียกว่า ให้จิตใจตั้งอยู่กับ "ความรู้สึกตัว" หรือการระลึกรู้ในอาการต่างๆ ของร่างกาย
(เช่น กายมีการเคลื่อนไหว มีการหยุดนิ่ง มีการตึง/หย่อน มีการกระทบสัมผัสต่างๆ เป็นต้น)
...ไม่ใช่เอาจิตใจไปเฝ้าจ้องเพื่อจะเห็นหรือตามดูความคิด/อารมณ์ต่างๆ
เมื่อ "รู้สึกตัว" ไปสักพัก จิตใจมันจะเผลอคิดขึ้นมาเองตามธรรมชาติของมัน
สำหรับผู้ฝึกใหม่ กว่าจะรู้ตัว รู้ทัน หรือระลึกได้ว่า ตัวเองกำลังเผลอคิดอยู่
ก็อาจจะเผลอคิดไปแล้วนานหลายนาที
แต่เมื่อฝึกฝนมากๆ เข้า สติแข็งแรงขึ้น
เราจะรู้ทัน "การเผลอคิด" ได้ไวขึ้น และบ่อยขึ้นเอง
เมื่อฝึกจนชำนาญมากๆ อีกหน่อยพอเผลอคิดปุ๊บ เราก็รู้ทันปั๊บ!!
เมื่อ "รู้ทัน-รู้ตัว-ระลึกขึ้นมาได้ว่าตัวเองกำลังเผลอคิด กำลังเผลอไปกับอารมณ์ต่างๆ"
แล้วควรทำอย่างไรต่อไป?
ก็ให้ทิ้งความคิด/อารมณ์ต่างๆ ทันที!!
.. เมื่อใดที่รู้ตัวว่าเผลอคิดปุ๊บ ก็ให้ทิ้งความคิดไปทันที
ไม่คิดต่อ ไม่ปรุงแต่งต่อเติม ไม่ไหลไปตามความคิด/อารมณ์ต่างๆ
ไม่ต้องไปหาความหมาย ไม่ต้องไปหาสาเหตุใดๆ ทั้งสิ้น
..ให้ทิ้งความคิด/อารมณ์ต่างๆ ทันที!! ..แล้ว "กลับมารู้สึกตัว"
คือการพาใจกลับมาตั้งไว้กับความรู้สึกตัวในการเคลื่อนไหวร่างกายเช่นเดิม!!
เดี๋ยวสักพัก ใจก็อาจจะเผลอคิดไปอีก
พอเรารู้ทันว่าใจมันเผลอไปอีก ก็ทิ้งความคิดทันทีแล้ว "กลับมารู้สึกตัว"
ทำแบบนี้วนๆ ไปเช่นเดิม
ฝีกแบบนี้ซ้ำๆ ไปเรื่อยๆ จนเมื่อสติตั้งมั่น แข็งแรง ว่องไวมากขึ้น
ก็จะพัฒนาไปสู่ "การเห็นความคิด โดยไม่หลงเข้าไปในความคิด"
และจะพาไปสู่การปล่อยวางความคิด/อารมณ์ ได้มากขึ้น
หรือเมื่อมีอะไรมากระทบกายและใจ ไม่ว่าจะ "เรื่องทุกข์หรือสุข"
เราก็จะรับรู้สิ่งเหล่านั้นด้วยจิตใจที่เป็นปกติ เป็นกลางๆ
ใจไม่ไหลจมดิ่งไปกับความทุกข์ และไม่หลงลอยไปกับความสุข
คลายความยึดมั่นในเรื่องต่างๆ ได้มากขึ้น
การปรุงแต่งฟุ้งซ่านจะน้อยลงเรื่อยๆ
และทำให้ใจยอมรับในสัจธรรมของชีวิตได้มากขึ้น
มีสติปัญญารับมือกับเรื่องราวต่างๆ ในชีวิตได้ดีขึ้น
ซึ่งทั้งหลายเหล่านี้ มันจะเป็นไปเองตามกลไกธรรมชาติ
ขอเพียงแค่เพียรฝึกฝนอย่างถูกต้องและต่อเนื่องมากพอ
เราสามารถหาโอกาสฝึกการเจริญสติ หรือ ฝึก "ความรู้สึกตัว"
ให้ผสมผสานกับชีวิตประจำวัน ได้ทุกวัน ทุกที่ ทุกเวลา
คำแนะนำเพิ่มเติม
- แนะนำการเจริญสติตามแนวทางหลวงพ่อเทียน โดย พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล th-cam.com/video/GWwIGxicOMA/w-d-xo.html
- หลวงพ่อเทียนสอบอารมณ์ th-cam.com/video/477997jEPdg/w-d-xo.html
- วิธีเจริญสติง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน th-cam.com/video/qoK88FDoO_E/w-d-xo.html
- หลักการง่ายๆ ภายใน 1 นาที.."กลับมารู้สึกตัว" th-cam.com/video/df0Nls10qX0/w-d-xo.html
- ดูกายเห็นจิต ดูคิดเห็นธรรม th-cam.com/video/0F9Uc8gt1gU/w-d-xo.html
- เห็นความคิด-อารมณ์ โดยไม่หลงเข้าไป "อิน" จะทำได้อย่างไร? th-cam.com/video/NwSKqJFaE6U/w-d-xo.html
- ไฮไลท์ คือ เมื่อหลงไป แล้วกลับมาได้ th-cam.com/video/oGLkbmKypBg/w-d-xo.html
- เจริญสติไม่ยาก แต่ที่ว่ายาก เพราะอยากได้ดั่งใจ th-cam.com/video/ocG1E6O-zGo/w-d-xo.html
- สภาพเดิมของจิต คือ รู้ซื่อๆ รู้เฉยๆ th-cam.com/video/lVAhyfIoeGg/w-d-xo.html
- วิธีง่ายๆ เพื่อดับทุกข์ใจ th-cam.com/video/yUyob1-DKlk/w-d-xo.html
สำหรับผู้ที่สนใจฝึกฝนเจริญสติ (สติปัฏฐาน) ตามแนวทางของหลวงพ่อเทียน
1. การเริ่มต้นฝึกฝนในแนวทางของหลวงพ่อเทียน
หากสะดวกหรือสนใจที่จะได้เรียนรู้โดยตรงกับครูอาจารย์ต่างๆ
ก็ลอง search หาใน google ว่าสะดวกจะไปที่ไหน หรือลองดูจาก link นี้
facebook.com/Sanamnai/photos/a.365802240102946.108142.361998700483300/1319466311403196/?type=3
เป็นสถานที่ต่างๆ เพื่อการเรียนรู้ในแนวทางของหลวงพ่อเทียน
2. หรือหากจะเริ่มต้นฝึกฝนโดยดูคลิปต่างๆ จาก channel "มือใหม่หลวงพ่อเทียน"
ก็ให้เข้าไปที่ [ส่วนที่ 1] th-cam.com/play/PL85WQjF_Yosp_X82mqKLaEx2g-cIyvh5f.html
ซึ่งจะรวบรวมประเด็นต่างๆ ที่มือใหม่ควรจะรู้
เราพยายามจัดเรียงลำดับของคลิปไว้ตามหมายเลข
เพื่อลำดับความเข้าใจให้มือใหม่ไม่สับสน ไล่ดูไปเรื่อยๆ ตามลำดับที่เรียงไว้
ไม่เกินคลิปหมายเลข 7.8 หรือใกล้เคียงกันนั้น
ก็จะเป็นการปูพื้นฐานจนเกือบครบถ้วนแล้ว
ส่วนคลิปหลังจากนั้น ก็เป็นการขยายความบ้าง
เป็นส่วนเสริมบ้าง หรือเป็นการตอกย้ำบ้าง
เพราะฉะนั้น ไม่ได้หมายความว่า "มือใหม่"
จะต้องดูคลิปใน [ส่วนที่ 1] จนหมดให้ครบถึงคลิปสุดท้าย
แล้วจึงค่อยลงมือเริ่มฝึกฝน ไม่ใช่แบบนั้น!!
คือ ดูไปเรื่อยๆ สัก 2-3 คลิป จนเริ่มรู้หลักการคร่าวๆ
รู้วิธีฝึกคร่าวๆ แล้วก็เริ่มเอาวิธีการไปลงมือฝึกได้เลย
แล้วพอว่างๆ ก็ค่อยๆ มาดูคลิปเพิ่มเติมไปเรื่อยๆ
เมื่อพอจะเริ่มเข้าใจวิธีฝึก ก็ให้ลงมือฝึกฝนบ่อยๆ
หากมีข้อสงสัยอะไร ก็ทิ้งคำถามไว้ที่ใต้คลิปนั้น
เราก็จะพยายามหาคำแนะนำของครูอาจารย์มาช่วยคลี่คลายให้
3. หรือหากมีเวลาพอสมควร พอที่จะดูคอร์สการบรรยายที่ยาวหน่อยได้
ก็อยากให้ดูการสอนกรรมฐานแบบเข้าใจง่ายใน [ส่วนที่ 2]
th-cam.com/play/PL85WQjF_Yosrqwu1E23iCftSJobZU6sK8.html
จะช่วยปูพื้นฐานอย่างละเอียด ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง
น้อมกราบบูชาหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ กราบนมัสการพระอาจารย์ไพศาล วิสาโล โดยความเคารพ กราบสาธุในธรรมคำสอนพระอาจารย์เจ้าค่ะ
สาธุครับ
เวลาเราถูกด่าเป็นภาษาแขก..เราไม่โกรธ..แต่ถูกด่าเป็นภาษาไทย..เราโกรธ..เป็นเพราะอะไร?..ตอบ..เป็นเพราะด่าภาษาแขก..เราได้ยินแค่คลื่นเสียง.เกิด.ดับ..ไม่ปรุงคิดต่อ.จึงไม่โกรธ..แต่ด่าเป็นภาษาไทย..เราเอาคลื่นเสียง.มาแปลเป็นการปรุงคิดต่อได้..ว่าด่าเรา..จึงโกรธ...จากปรากฎการณ์ดังกล่าว..ถ้าเราฝึกฟังเสียงภาษาไทย..ได้ยินเสียง..เกิด..ดับ.โดยไม่ปรุงแต่งเป็นเรื่องราว..เท่ากับคำกล่าวที่ว่า..ได้ยิน.สักแต่ว่าได้ยิน..จะสกัดกั้นไม่ให้เกิดการปรุงคิดและ..การยึดถือตามมา..รู้เห็นการได้ยินเสียง.เกิด.ดับ..เท่ากับเห็นโสตะวิญญาณ.เกิด.ดับ,.ลองฝึกกันดู..สามารถทำได้.ครับ..ถ้าทำได้..ท่านกำลังก้าวเข้า.โลกุตรธรรม..ธรรมเหนือสมมุติ..ครับ..เสียงที่พูดออกมาเป็นภาษาต่างๆ..เป็นสมมุติบัญญัติทั้งนั้น..ครับ
.
สาธุครับ
อนุโมทนาสาธุ สาธุ สาธุค่ะพระอาจารย์
สาธุค่ะ
น้อมกราบสาธุค่ะ🙏🙏🙏
น้อมกราบหลวงพ่อสาธุๆๆๆเจ้าค่ะ
สาธุครับ
กราบนมัสการเจ้าค่ะ
น้อมกราบสาธุ สาธุ สาธุค่ะ
สาธุค่ะ
สาธุเจ้าค่ะ
สาธุครับ
กราบสาธุๆๆเจ้าค่ะ
สาธุครับ 🙏🏻🙏🏻🙏🏻
สาธุครับ
สาธุสาธุ
สาธุครับ
สาธุสาธุสาธุครับ
สาธุค่ะ
ชอบมากเลยค่ะเป็น ประโยชน์มากๆ
สาธุครับ
สาธุครับ
รู้ไม่ทัน
ขอส่งกำลังใจให้นะคะ ทุกเรื่องที่เรายังไม่ถนัด ยังไม่ชำนาญ ยังไม่พัฒนามากนัก เราก็มักจะทำไม่ได้ค่ะ เป็นเรื่องปกติที่เป็นกันทุกคนค่ะ เช่น หัดเรียนภาษาต่างประเทศ หัดขี่จักรยาน หัดว่ายน้ำ หัดทำอาหาร หัดโยคะ ฯลฯ แต่ถ้าฝึกฝนอย่างถูกต้อง มีความเพียรที่เหมาะสม ในระยะเวลาไม่นานนัก มันจะเริ่มเห็นผลมากขึ้นเรื่อยๆ แน่นอนค่ะ จากที่ทำไม่ได้เลย ทำไม่เป็นเลย มันจะค่อยๆ เข้าใจมากขึ้น ทำได้ ทำเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ ขอส่งกำลังใจให้นะคะ^^
ดิฉันอยาก ปฏิบัติบ้าง หนูควรจะทำยังไง
1. การเริ่มต้นฝึกฝนในแนวทางของหลวงพ่อเทียน
หากสะดวกหรือสนใจที่จะได้เรียนรู้โดยตรงกับครูอาจารย์ต่างๆ
ก็ลอง search หาใน google ได้ครับว่าสะดวกจะไปที่ไหน หรือลองดูจาก link นี้ครับ
facebook.com/Sanamnai/photos/a.365802240102946.108142.361998700483300/1319466311403196/?type=3 เป็นสถานที่ต่างๆ เพื่อการเรียนรู้ในแนวทางของหลวงพ่อเทียน
2. หรือหากจะเริ่มต้นฝึกฝนโดยดูคลิปต่างๆ จาก channel "มือใหม่หลวงพ่อเทียน"
ก็ให้เข้าไปที่ [ส่วนที่ 1] th-cam.com/play/PL85WQjF_Yosp_X82mqKLaEx2g-cIyvh5f.html
ซึ่งจะรวบรวมประเด็นต่างๆ ที่มือใหม่ควรจะรู้
เราพยายามจัดเรียงลำดับของคลิปไว้ตามหมายเลข
เพื่อลำดับความเข้าใจให้มือใหม่ไม่สับสน ไล่ดูไปเรื่อยๆ ครับ
หากมีข้อสงสัยอะไร ก็ทิ้งคำถามไว้ที่ใต้คลิปนั้น
เราก็จะพยายามหาคำแนะนำของครูอาจารย์มาช่วยคลี่คลายให้ครับ
3. หรือหากมีเวลาพอสมควร พอที่จะดูคอร์สการบรรยายที่ยาวหน่อยได้
ก็อยากให้ดูการสอนกรรมฐานแบบเข้าใจง่ายใน [ส่วนที่ 2] th-cam.com/play/PL85WQjF_Yosrqwu1E23iCftSJobZU6sK8.html จะช่วยปูพื้นฐานอย่างละเอียด ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งครับ
4. ผู้จัดทำฯ ก็เป็นผู้ที่ไม่รู้ภาคทฤษฎีบาลี อะไรมาก่อนครับ
หากจะพอแนะนำอะไรได้บ้างในประสบการณ์ของมือใหม่เช่นกัน ก็ขอแนะนำว่า
การไม่รู้ภาคทฤษฎีมาก่อนเลย ก็สามารถเริ่มต้นเรียนรู้ และฝึกฝนได้ไม่ยากเกินไปครับ
ในบางครั้ง ครูอาจารย์ท่านอาจมีคำพูดบางอย่าง ที่อ้างอิงศัพท์เฉพาะ ทฤษฎี หรือบาลี อยู่บ้าง
บางคำที่ครูอาจารย์ท่านกล่าวถึง แล้วเราไม่รู้จัก เราก็ไป search หาความหมายเอา
แต่ไม่ถึงกับต้องท่องจำอย่างละเอียดเพื่อไปสอบวัดผลทางวิชาการหรือไปสอบข้อเขียนอะไรแบบนั้น
แค่หาความหมายดู แล้วเราก็ทำความเข้าใจกับมันอย่างคร่าวๆ จำความหมายได้แบบง่ายๆ คร่าวๆ
เพียงเพื่อที่เราจะได้เข้าใจสิ่งที่ครูอาจารย์ท่านพูดถึงว่า ท่านหมายถึงอะไร??
ยกตัวอย่างเช่น ตอนฝีกใหม่ๆ ผู้จัดทำฯ ฟังคำว่า "สังขาร" แล้วเราไม่รู้ว่าหมายถึงอะไร??
เราก็ไป search หาความหมายดูในอินเตอร์เน็ต
ซึ่งจริงๆ ถ้าจะแจกแจง มันก็มีคำอธิบายละเอียดซับซ้อน เป็นภาคทฤษฎี
แต่เราก็แค่ทำความเข้าใจ และจำความหมายคร่าวๆ ประมาณว่า "สังขาร คือ การปรุงแต่ง"
เพราะฉะนั้น ต่อไปเวลาที่ได้ยินครูอาจารย์พูดถึงคำว่า "สังขาร"
เราก็จะเข้าใจได้คร่าวๆว่า หมายถึง "การปรุงแต่ง"
เช่น...การคิดโน่นคิดนี่ ฟุ้งซ่าน ปรุงแต่งต่อเติมความคิด-อารมณ์ไปเป็นเรื่องราวต่างๆ อะไรประมาณนี้
---------------------------------------------------
สำหรับ คณะผู้จัดทำฯ เอง พวกเราก็เริ่มต้นจากไม่รู้ทฤษฎี และบาลีใดๆ
ไม่รู้เรื่องพุทธประวัติ ชาดก อะไรเท่าไหร่นัก
แม้แต่วันสำคัญทางศาสนา เราก็จำได้บ้าง ไม่ได้บ้าง
(สิ่งเหล่านี้ หากสนใจ ก็มาเรียนรู้เพิ่มเติมภายหลังได้ครับ
แต่ในแนวทางหลวงพ่อเทียน เน้นภาคปฏิบัติ เป็นหลัก
จะรู้ทฤษฎี ปริยัติ บาลี ฯลฯ มามากน้อยอย่างไร ก็แล้วแต่บุคคลครับ)
แต่สิ่งสำคัญที่ต้องรู้คือ ภาคปฏิบัติ
คือ ต้องรู้ "วิธีการ/วิธีฝึกฝน" ที่เราต้องไปลงมือทำ ต้องไปลงมือฝึกฝนในชีวิตประจำวัน
เพื่อที่จะรับมือกับความทุกข์ความสุขในชีวิตประจำวันได้
นอกจากจะให้ผลระยะสั้นในชีวิตประจำวันแล้ว
ในที่สุดแล้ว หากเพียรฝึนฝนอย่างถูกต้องต่อเนื่อง
ก็เป็นเส้นทางเดียวกันกับที่พระพุทธองค์ทรงชี้ทางไว้สู่การหลุดพ้นอย่างถาวร
ไม่ต้องกลับมาเวียนว่ายตายเกิดอีก
(อันนี้ ตามประสบการณ์ของพวกเรานะครับ คนอื่นๆ อาจจะต่างกันไปแล้วแต่ปัจจัย)
ส่วนใหญ่คำศัพท์ หรือ ทฤษฎีพื้นฐาน ที่ควรรู้ไว้สำหรับมือใหม่ ก็มีไม่เยอะมากนักครับ
เช่น
- ไตรลักษณ์
- อริยสัจ 4
- ขันธ์ 5
- กาย เวทนา จิต ธรรม
...เป็นต้น
จากที่ไม่มีความรู้ภาคทฤษฎีอะไรเลย พวกเราเองเริ่มต้นก็เรียนรู้คำศัพท์พื้นฐานแค่ประมาณนี้
หรือไม่มากกว่านี้เท่าไหร่นัก รู้ความหมายของศัพท์พวกนี้ไปเพื่อจะได้ฟังคำสอนของครูอาจารย์ส่วนใหญ่ได้เข้าใจนั่นเอง
ส่วนใครจะไปหาความรู้เสริมในเรื่องปริยัติ หรือภาคทฤษฏีอะไร ก็แล้วแต่ความเหมาะสมของแต่ละท่านเลยครับ
ขอส่งกำลังใจให้ผู้ฝึกฝนทุกท่านครับ สาธุครับ
สาธุครับ
สาธุครับ