bir şeyi bilmek veya bildiğin şeyin ne olduğunu kavramsal olarak kavramak ve karşındaki insanın anlayacağı mantık örgüsünde zengin düzgün cümle ve kelimelerle anlatabilmek ne kadar büyük bir yetenek...
Fizik ,kuantum zaman mekan gibi konuları daha iyi anlayabilmek için ileri temel fizik bilgisi hazinesi olması olacağını duşűnuyorum yoksa kavrayabilmek çok zor Ancak hocalarımız zengin ve alışik olmadigimiz bilgiler deneyler ve felsefelerini anlatiyorlar Bu proglamları severim insani dusunmeye sorgulamaya sevk ediyor
şu kanalı yaşatıp büyütmek hepimizin görevi. nasıl mı ? like atacağız agalar. algoritma öne çıkaracak sürekli bu videoları.
ปีที่แล้ว +8
İbrahim hoca karadeliği o kadar güzel bir örnekle açıkladı ki, her şey çok daha temiz bir şekilde oturdu kafamda. 👏👏 Bilmek kadar anlatabilmek de çok önemli
Öğretmen olmak da ayrı bir yetenek. Erkcan hoca iyi bir öğretmen bilgisini aktarabilme yeteneğine sahip . Farkettiyseniz slayt demedi "yansı" dedi bunu herkes hemen bulup söyleyemez . Ben de Erkcan hocayla ilgili bunu gozlemledim
@@Ali_bayindir bu bir soruysa yukarıda öyle birşey yazdığımı görmüyorum. Bu tarafkirlik işi ne kadar yayıldı toplumda. Bilim videosu bu ve Erkcan hocanın bilim anlayışını beğeniyorum bu kadar basit. Takım tutmuyoruz!
Zamanin olmadigi degil, nasil oldugu konusuluyor. Anlayamiyorlar. Anlayamadiklarini anliyorlar. Bu gidislede daha cok anlayamadiklarini anlayacaklar anladigim kadariyla. Cünkü. Önce kendi beyinlerini anlamadan, etrafini anlamaya calisiyorlar. Bu, kendini bilmeden baskasini tanimaya calismak gibi birsey. Oysa, bizim beynimiz adrenalin altinda zaten zaman ile oynuyor. Yasayan bilir. Özet: Evren beynimize sigabiliyor, cünkü sinkron. Aklini bil, beynini oku, evreni zaman ile doku
Bir fizikçi olarak bile zor takip edebildiğim bir çok şey öğrendiğim bir programdi ama popüler bilimden daha çok akademik yana yaklaştı genel için zorlayıcı bence erkcan hocanın farkı ortaya daha çok çıkıyor. ❤
Abi programın telif haklarının sende olması ve dolayısıyla yeniden yayınlamandan dolayı çok teşekkür ederim, süpersin. Yeniden izlenebilecek çok program olduğuna eminim zira bunuda izlememiştim:)
Zaman yoktur. Tek bir oluş vardir o da andir. Zaman yaratilmis bir kavramdir. Hepimiz anda yasiyoruz, yasadik, yasayacagiz. Zaman yetersizligimizden kaynaklanan bir anlamlandirma cabasindan ibarettir. Eger varlik olmasaydi zaman da olmayacakti. Hiclikte zaman olmaz.
mekansızlıkta kavram olarak bizim anlayamadığımız konulardan. Allah için zaman ve mekanın olmadığını konuşuyoruz ama anlayamıyoruz. mesela anlatılar bile kuranda sıralı. önce yaratıyor sırayla eşyanın adını öğretiyor. meleklerden secde etmelerini istihor. iblis secde etmiyor. meyve ağacı var yasaklı o yasaklı meyveden yiyo ve dünyaya gönderiliyorlar. tüm bunlar sıralı anlatımlar. ve mekansız bri anlatım yok. aklımız böyle anlıyor. biz mekansız ve zamansız çıldırırız bence. cennette allah ı göreceğiz deniyor ama mekansız allah ne tür bir görme ile görülecek. biz cennette bu şeklimizle mi olucaz yoksa bambaşka bir yaratılışla mı ahirete doğacağız. sonrasında ebedi hayat deniyor. bizim içinde zaman kalkıyor sanki ahirette. ajirette mekan gibi algılıyoruz ama mekan mı ne anlamıyorum
Uğraşmışken keşke "iii", "ııı"ları da kesebilseydiniz. Belki ben biraz takıntılıyım ama bunlar konuya odaklanmayı bile zorlaştırıyor. Üşenmedim saydım... 0:56 ile 1:26 arasında 11 tane ıııı var :) Verdiğiniz emeğin karşılığını alabilmeniz adına umarım bundan rahatsız olan tek kişi benimdir.
İbrahim Bey'in yaptığı zaman tanımını lisedeyken yapmıştım ben, sağolsun eğitim sistemimiz insanı çok güzel köreltiyor. Bilimsel düşünceden uzaklaşılan bir eğitim sistemi.
Bizim eğitim sistemi değil ki batıda ne yapılıyorsa tercüme ediyorlar. Batı o zaman öyle eğitiyordu. Onlar değiştirince bizimkide aynısı oluyor. Kendi eğitim sistemimizi yapacağımız birgün iyi bir eğitimimiz olacak.
x^3 + y^3 + z^3 spherical, x^n + y^n + z^n cubic uzayın boyutunu belirler. t^3 ve t^n uzayda zaman boyutunu verir, n değeri büyürken zaman cubic varyanta sahiptir. Cubic değere yükselen zaman cubic matrix olarak değerlendirilebilir. Dolayısı ile zaman uzayın boyutunu vermemektedir. t^n de n=1 değere düştüğü zaman, zaman linear boyut durumuna düşmüştür, cyclic veya circlic duruma düşebilir, ancak t^3 uzayın boyutu değildir. t^3 kendi içerisinde tx^3 + ty^3 + tz^3 spherical ve tx^n + ty^n + tz^n cubic zamanın ta kendisini vermektedir.
Zaman yolculugu derken ister istemez, gencligimizin "Gelecege Donus" filmi aklima geliyordu.. Ortada oturan hocamda, o filmde Marty karakterinin okuldaki mudurunu canlandiran oyuncunun neredeyse aynisi... acaba bu da bir paralel evren hilesi mi... kafam karisti..
Bilim insanları , bilimi daha anlaşılır kılmak adına anlatımlarını biraz daha sadeleştirerek daha anlaşılır kılabilir. Fatin Altaylı anlatılanları sadeleştirecek “ to the point” sorular sormakla birlikte hocalarımız zaman zaman kendilerini bir TV programında değilde bilimsel bir toplantıda olduklarını zannediyorlar. İlber ve Celal hoca bu konuda çok başarılı.
Söylediğimi umarım yanlış anlamazsınız, çocukluğumdan beri bir bilim meraklısıyım ve önüme çıkan tüm anlatımları tüketmeye gayret ediyorum. Birçok konuyu da normal olarak gün geçtikçe daha iyi anlıyorum. Şunu söyleyebilirim, bilim anlaşılması için 'basite indirgendikçe' anlaşılmaktan uzaklaşıyor. Bir bilim meraklısı iseniz, bilimi daha iyi anlamak için kişisel bir çaba göstermeniz gerekiyor, yoksa sürekli yüzeysel bir bilgi seviyesinde kalıyorsunuz ve bu bilimi anlamaktan çok uzak bir seviye oluyor. Özellikle kuantum gibi konuları, en azından asgari gereklilikte matematik öğrenmeden, termodinamige iyi kötü aşina olmadan 'anlamanın' imkansız olduğunu düşünüyorum. Anlaşılıyor tabi ama dediğim gibi çok yüzeysel ve bence bu şekilde hiç keyifli değil :)
Anlattiklari konular ile alakali.. Tarih bir noktada masal ve hikayeye dayaniyor ama bilimi ozellikle fizigi bu sekilde anlatma yontemi yok. En sadelesmis hali Erkcan Hoca'dan dinleyebilirsin. Cunku bunca ciddi meseleyi (uzay-zaman) matematik kullanmadan anlatmak zaten asiri zor bir is ve ayrica bu konulara hakaret bile kabul ediliyor bir noktada. Herhangi bir konuyu, hele ki toplumun buyuk bir kisminin zaman ayirmaktan bile korktugu konuyu, kendi cabamiz olmadan baskasindan hazir beklemek buyuk hasizlik.
Sadeleştirin dediğiniz kısımlarda terim kullanılmazsa konu daha da uzar. Genel izleyicinin donanımlı olması bekleniyor ki bu konular kuantum fiziği gibi konular. En uzman kişi bile anlayamıyor. Siz anlamak isterseniz bebar bilim ve evrim ağacının sayısız videoları var.
Sanırım Teke Tek'e ilk eleştirim olacak. Bu tip meseleler daha iyi bir outline ile tane tane anlatılmalı. Konu oldukça dağınık olarak ele alınmış. Neredeyse doğaçlanmış hatta. Tamam, böylesine derin meselelerin bu kadar kısa sürede aktarılması mümkün değil. Bu bir akademik sunu da değil ayrıca. Ancak yine de daha derli toplu olabilirdi.
Üç Hoca da birbiriyle kıyaslanmayacak çok değerli açıklamalar yapmışlar. Hocalarımıza ve Fatih Altaylı'ya teşekkür ederim. İbrahim Hoca'yı olumsuz şekilde yargılayanlar olmuş. Bir bilim insanının yıllarca biriktirdiği bir alt yapıyı bir program ile değerlendirmeyi ve farklı Hocalarla kıyaslamayı doğru bulmuyorum.
Bence Erkcan Hoca dışında konuşmasın kimse. Diğer iki hoca konuyu parçalıyor, zaten anlaması güç olan konular, iyice anlaşılmaz oluyor. Ibrahim Hoca'nın zırt pırt söz kesmesi de ayrı rahatsız ediyor.
Bir öneri, bence bu çok önemli. konuşma arasında değinilen detay bilgilerin veya yabancı terimlerin açıklamalarını ekranda kısaca gösterirseniz, hatta görsel olanları filan da, takip etmesi daha keyifli olabilir. Durdurup araştırmaktan daha iyi. Hem böylece başka sayfaya geçip izleyicilerin yayından düşmesinin önüne geçilir ve daha çok izlenme süresi sağlanır.
Aynı şeyi ben de düşündüm flu TV de hemen altta dipnot yazıyorlar. Canlı yayında olmaz belki ama sonrasında bu dipnotlar dusulebilir. Bir çok terimi bilmiyoruz
Bir soru daha :) mesela atmosferin rengi yok aslında suyun rengi mavi olduğu için yansıması olarak gökyüzünü mavi olarak görüyoruz. Yani biz aslında gökyüzüne baktığımızda okyanusların bilmem kaç mikrosaniye önceki halinin yansımasını görüyoruz. Büyük patlama için ise mümkün olduğunca uzağa bakmak yerine onun yansıyanbilecek bir yer varsa onu bulsak ve yansımasına bakabilsek zamanı bükmüş ve en az iki kat uzağa bakmış olmazmıyız? Bunu sadece bir görüntü olarak düşünmeyelim ama lazeri aynaya tutup tam tersi bir duvardaki iz düşümü gibi. Hiç bir zman o duvara lazer tutmamışız ama ayna sayesinde lazerin iz düşümünü duvarda görebilmek gibi
Atmosferin maviliği sulardan kaynaklı değil. Atmosferin ışığı nasıl kırdığı ile alakalı. Büyük patlama için mümkün olduğunca uzağa bakmıyoruz, CMB radyasyonuna "bakıyoruz". CMB radyasyonu da görüp görebileceğimiz en eski şey, çünkü programda hocaların da dediği gibi evrenin saydamlaştığı anı gösteriyor. Bunun öncesinde evren opak. Yani "ışık" yok ki "yansıyabileceği" bir yer olsun. Programda daha eskisini görebilmekle iligli olan kısımda, daha uzağa bakmaktan bahsedilmiyor, elektromanyetik dalgalar (ışık) yerine, nötrinoları tespit edebileceğimizden bahsediliyor. Nötrinoların esprisi de, fotonların aksine madde ile etkileşime neredeyse hiçbir zaman girmiyorlar, dolayısıyla evrenin optik opaklığı onlar için bir problem teşkil etmiyor.
Max Planck, "Modern Doğa Anlayışı ve Kuantum Teorisine Giriş" kitabında determinizimin özgür irade ile çelişmediğini göstermek için özgür iradeyi yerel ve genel olarak ayırmıştı ve kimilerince paradoks olarak görülen bu fenomeni bir referans noktası problemine indirgemişti. Erkcan hocanın da meseleye aynı pencereden baktığını görmek yanağıma ince bir gülümseme kondurdu.
ปีที่แล้ว
Fatih abi son zamanlarda bir tek senin yorumlarını, senin sesini, senin cümlelerini dinleyip anlayabiliyorum. Garip bir şekilde herkesin çok ve boş konuştuğu bir dönemde kafamızın içini doldurduğun için teşekkürler.
Benim düşüncem (fizikçi veya mühendis vs değilim) ileride uzaydaki ses dalgalarını alıp dinleyebilirsek bunlardan geçmişi simüle edebilir ve böyle görebiliriz. Ama zaman kavramı göreceli olduğundan video gibi geri sarabileceğimizi düşünmüyorum. Çünkü zaman biyolojimizle ilgili gibi geliyor bana. Zaman ancak canlılık veya hareketlilik (örn dünyanın canlılığı, yer kürenin hareketi) gibi kavramlar ile mümkün. Hareket olmadığında zamandan da bahsedemeyiz diye dusunuyorum. Ama bir şeyler değiştiğinde ve bu düzenli olduğunda zamanı ölçüyoruz. Umarım doğru akıl yürütmüşümdür 😅
size katılıyorum ve daha detaylı bir özeti izninizle burada paylaşmak isterim: Zaman sadece bir çıktıdır, ölçüm birimidir. Uzunluk da öyle, hepsi birer ölçümdür, kıyastır. Bir cismin uzun olmasıyla uzunluk birimi aynı mıdır ? Değildir. İki farklı olayın birbirine kıyaslanıyor olmasının sonucunu ölçebildiğimiz için zaman gibi bir kavramdan bahsediyoruz ama zamanı durdurayım da olaylar dursun gibi bir yapı var mı evrende ? Farklı uzunlukta olan iki farklı cismi kıyasladığımızda bu farkı şu uzunluktadır diye ifade edebiliyoruz ama bu cisimlerin uzun oluşları bizim ölçüm aracı olarak kullandığımız uzunluk kavramından bağımsızdır, yani aslında bizim ölçüm kavramlarımız cisimlere, olaylara ve oluşlara bağlıdır, farklılıklara bağlıdır. Uzunluk diye bir kavram kendi başına var olan bir kavram değildir, bu bizim farkındalığımızdır. Yani biz cismin uzunluğunu nasıl değiştirirsiniz ? O cisme çeşitli kuvvetler uygulayarak değiştirebilirsiniz. Yani uzunluk diye bir varlık bir yapı bağımsız bir değişken yok ki sadece onu değiştirince evrendeki her şeyin uzunluğu değişsin. Zaman ölçüm birimi de öyle. Olayların oluşumların birbirlerine olan kıyaslama farkını nasıl değiştirirsiniz ? Örneğin bir miktar suyun daha hızlı şekilde kaynamasını istiyorsanız daha yüksek bir yerde aynı miktar ısı vererek bunu yapabilirsiniz. Burada iki tutam zaman buharlaştırayım gibi bir şey yok ki. Ölçüm birimleriyle maddeyi cisimleri hareketi şunu bunu matematiğe döksek bile bu bizim aslında insani farkındalığımızdır. Farklı basınçlar altında, süratler altında, kütle çekim kuvveti altında cisimlerin uzunluğu, olayların oluşma süresi ve her şey etkilenmektedir. Burada dikkat ederseniz bizim kullandığımız ölçüm birimleri bağımsız somut bir cisim madde vb değildir, insani farkındalığımızın ifade ediş şeklimizdir. Madde var olduğu için uzunluk şu bu gibi ölçümlerden bahsedebiliyoruz, farklı olay ve oluşlar olduğu için bu farklı oluşumları kıyaslayabildiğimiz için bu farkı referans aldığımız bir olaya oluşuma göre ölçebiliyoruz ve buna zaman diyoruz. Sihirli büyülü gizemli bir şey değil hiçbirisi. ** Not: Tiyatro sahnesiyle zaman ölçüm biriminin ne alakası var hocam ? Saygılar. Birbirinden farklı en az iki olay, oluşum yoksa burada kıyaslanacak hiçbir şey yok. Değişen dönüşen hareket eden hiçbir şey yok. Yani zaman mefhumu aktığından mı zaman var yoksa fiziksel kimyasal olay ve oluşlar olduğu için ve birbirlerine kıyaslandıkları için mi bizim insani olarak ortaya attığımız bir zaman var ? Bir de zaman mefhumu, dokusu dediğiniz şey her koşulda aynı akmıyor gibi ifadeler öne sürüyorsunuz. Kütleçekimsel etkiler vb zamanı değiştiriyor diyoruz. Burada zaman mı değişiyor yoksa fiziksel ve kimyasal olaylar mı etkileniyor farklı kuvvetler altında ve doğal bir sonucu olarak ölçümler de değişmiş olmuyor mu ? Ya da şöyle sorayım. Hiçbir maddenin enerjinin olmadığı bir evren hayal edelim. Diyelim ki böyle bir evren var. Peki böyle bir evrende zaman var mıdır ? Uzunluk var mıdır ? Sıcaklık var mıdır ? Yani herhangi bir ölçüm için referans olacak bir temel olay ve bu olaydan farklı olan başka bir olay, oluşum vb olmadan neyi neyle ölçeceksiniz ki ? Diyelim bu evrende sadece bir cisim olsun. Bu cismin gideceği herhangi bir yön bile yok. Çünkü varabileceği, yanından geçip gidebileceği herhangi bir başka bir cisim de yok ki yön kavramını bile kullanamıyoruz. Yön kavramından bahsedelim yer gelmişken. Yön kavramı kendi kendine mi var mesela ? Yön kavramı da kendi kendine var olan bir olgu değilse, uzunluk da kendi kendine var olan bir olgu değilse zaman niye kendi kendine var olabilen bir olgu olsun ki ? Bunların hepsi farklılıkların ifade ediş şeklimizdir ve farklılıklar olduğu için bu kavramları icat etmişiz.
'Beynimizin nasıl çalıştığı bambaşka bir olay ve bir sürü şey var orada,biz fizikçiler daha basit şeylerle uğraşıyoruz nispeten.' Hocamın sözü tüm programa bambaşka bir anlam kattı.Taktir ediyorum kendisini.
Zammı Allah'ın yaptığını sanan bir toplum için ne kadar ütopik ve üst düzey bir tartışma. Bunu yayınlayabilmek bile büyük başarı. Katılımcılara çok teşekkürler...
Ülkeni, bir topluluğu , bir inancı aşağılamadan hoş , heyecan verici bir programdan keyif almakta neden bu kadar zorlanıyorsun? Kendine bu bakış açısını neden layık görüyorsun?
Maddenin oldugu yerde zamanin olmamasi cok anlasilabilir gibi gelmiyor ama sonucta aklimiz da bir yere kadar kavrayabiliyor.isin ehilleri daha iyi bilir tabi.
1:11:00 Erkcan hocanın burada söylediği muz kabuğu ilkesi çok mantıklı görünüyor. Yani bu durumda büyükbaba paradoksu da ortadan kalkmış oluyor gibi. Geçmişe dönüp yaptığın eylemlerin zaten geçmişin bir parçası olması.
Bence zaman bir enerjidir.Evrendeki her hareketin gerçekleşmesine izin veren enerjidir.Karanlık enerji denilen enerjinin de zaman olduğunu düşünüyorum.
Tanrı katında Zaman yok. Yaratılmış olan herşeyin bir vadesii , ömrü oldğu için zaman tık tık işliyor gibi gelir. Aslında hep şimdiyi yaşıyoruz ne dün ne gelecek var. ölümsüz olduğunu farzet , ve hep güneşsiz ama aydınlık bir ortam oldupunu düşün. ve uyku diye birşey olmadığını düşün , yani ozmn neye göre dün veya geçmişi nasıl tanımlayabiliriz ? zaman diye birşey yok. Aslında hep şimdiyi yaşıyruz .dün de yok yarın da
Kanal için tebrik ederim, zevkle takip edeceğim. Bir tavsiye olarak, yeni "Teke Tek Bilim" programlarınızı bir veya en fazla iki konuk alarak yaparsanız daha iyi olabilir. Bazen tüm konuklar bir birleri ile uyumlu olamayabiliyor.
Habertürk eski teke tek programlarini verirsen sanki ses düzeltmelerini yapmamış halini vermiş gibi arada çok yutkunma sesi geliyor 41:54 de yellenme sesi geliyor bence Habertürk ten gelen arşivi bir ses suzgecinden geçirmeniz gerekiyor.
1:04:00 Solucan deliğini kullanana birinin zamanda geriye gittiği bence doğru bir tanım değil. Geri kaldı demek daha doğru. Bir koşuda geri kalan birinin 3 boyutlu evrendeki durumu gibi..Koşuda sonuncu olan kişinin sonucu olması, birincinin birinciliğini etkileyemez.. Buradaki hocanın verdiği gözlemci örneği, karayolunda aynı yönde hareket eden iki araçtan birinin kendinden yavaş giden bir aracın geri geriye gittiğini sanması (!) gibi bir şey.. Gerçekten de arkada kalan araç uzaklaşsa da aslında ikisi de çıkış noktasına göre ileri doğru gitmekte. Ayrıca ben zamanın tanım olarak tek yönde ilerleyen bir boyut olduğunu, ve bu tanım gereği zamanda - en azından geri gitmemin) olası olmadığını düşünüyorum..
Zaman Quantum dalganin kendisidir ve bu nedenle de iki quantum parçacık ışık hızından hızlı, anında iletişim kurar. Bu nedenle gözlemci olduğunda görelilik devreye girer ve gözlemciye göre zaman şekillenir, dalga olan sey parçacık olur. Bu da zamanın kuralıdır. Bu nedenle zaman her zaman ileri akar. . Bu benim düşüncem tabi.
Çift yarık deneyinde de aslında elektron Lambayı geçmeyebilir ama karşıda saçaklar oluşacaktır Bunun sebebi karanlık maddedir yine elektron boruda karanlık maddi harekete geçirmiştir
Varoluşu sağlayan bir çeşit enerji bence zaman. Hala bir sır, tam tanımlanabilmiş değiliz henüz, tam olarak anlayabilsek belki uzayda ulaşamayacağımız bir yer olmayacak...
Zaman bizim algılayamadığımız boyutlardan biri. Bizim zaman dediğimiz şey aslında insanoğlunun günlük entegrasyon için uydurduğu bir kavram. Fiziki olarak “zaman” denilen kavram ise bir boyut. Evren kesinlikle 3 boyuttan oluşmuyor. Multidimensional kabul etmeliyiz. Bu boyutlardan birisi de zaman ve biz onu duyularımızla sadece boyut olarak kabul edebiliyoruz. x, y, z gibi zaman da koordinat sisteminde t olarak kısaltılan bir bileşen. Peki zamana da bizim x, y ve z’ye değer verdiğimiz gibi değer verilebilir mi? Infinitesimal’dan infinite’e gittiği için herhangi bir noktadaki değeri aslında aynıdır. Biz onun üzerinde lineer gittiğimizi düşünüyoruz. Belki de sirküler, hatta ve hatta random bir düzleme sahip olabilir. Spacetime fabric’te hepimiz kütlemize oranla belli bir gravitasyonda seyahat halindeyiz. Bazı lokasyonlarda bu doku öylesine bükülmekte ki, zamanın en başta belirttiğim değerlemesini ve gidişatını da büküyor ve farklı şekilde işliyor. Hepimiz t koordinatında ilerliyoruz. Bilinen imkanlar ile bu koordinatta geriye gitmek mümkün değil. İmkan olsa dahi, cosmos’un alternatif bir dokusuna gitmiş olabiliriz. Mantıken bana göre zaman makinesinin geri dönebilmesi gereken en geçmiş zaman, makinenin üretildiği an olmalıdır (Eğer Spacetime continuum bozulmayacaksa). Böyle bir imkanımız varsa da eğer, geriye gittiğimiz zaman zaten bizim yaşadığımız evrendeki ilerlemiş zamanın geçmişi olmayacaktır. Farklı bir alternatif evrenin, farklı pathwaylerde ilerleyen bir zamanına gitmiş oluruz.
Bir cismin uzunluğu nasıl ki farklı kuvvetler altında değişiyorsa olay ve oluşumların süreleri de farklı kuvvetler altında değişiyor. Basınç farkı gibi. Burada değişen şey ölçüm birimleri değil maddeyi meydana getiren atomlar, atom altı parçacıkların farklı kuvvetler altındaki davranışlarıdır. Karadeliğe yaklaşan yapılarda, örneğin Dünya'da 10 dakikada kaynayan su, karadelik yakınında bin senede kaynayabilir ki bu da Dünyadaki gözlemciye göre bir ifadedir. Burada değişen zaman akışı değildir, karadeliğe yaklaşan maddenin atomsal faaliyetlerinin değişmesidir ve bu nedenle fiziksel, kimyasal olaylar değişir.
Fatih Bey Sizin Emekli vatandaşlarla ilgili vicdanınzin yaptığı açıklama ile ilgili Teşekkurler...Devlettede aynı vicdan olsaydıda Emekliler üvey evlat muamelesi görüp yoksullukta. perişan olmasaydı...Allah güzel gönlünü Sağlık Ve Huzurda yaşatsin...
Zaman hakkında cok düşündürücü ve bilgilendirici bir muhabbet. Fakat objektif zamanla subjektif zamanın birbiri ile ilişkisi ve bu arada bilinç (conciseness ) ve zamanın birbiri ile ilişikleri ve karşılıklı etkileri yeterince konuşulmadı. Mesela; Ben yoksam zaman varmı? Ve hatta ben yoksam evren varmı? Veya daha genel “conciseness” denen şey olmasa idi, zaman olurmuydu? Kainatın zaman içerisinde daha yüksek “entropi” ye doğru gelişmesine ters düşen yani düzene ve düzen istikametine giderek, yani “gen” ve hayat geliştirerek evolution sayesinde bilinç “concieseness” var eden kainatta zaman ve bilincin karşılıklı etkileri.
Zaman sonuçtur aynı ellerimizi sürttüğümüzde oluşan ısı gibi.. Bu sonucun sebebi ise enerjinin mekanda yer değiştirmesidir, mekan olmasaydı madde de yer değiştiremezdi bu sefer zaman söz konusu olmazdı. Mekan esnediği sürece de hareket devam ediyor. Asıl tartışılması gereken mekan nedir.
Sevgili hocam gün ve saat kavramı 360 derecenin 15 dereceye bölünmesinden gelir ve 24 buluruz. Çünkü 15 derecede bir bir saat fark vardir yani her 15 merisyende bir birsaat fark vardir.
yok abi bilim adamı olup bişeyi halkın anlıyabileceği şekilde anlatabilen en iyi gördüğüm celal şengör.. kesinlikle karşıdakilerin anlayabileceği şekilde ama yine de detaylı anlatıyo..bu gelen hocalar sanki aralarında bi konuşma yapıyolarmış gibi öle bi havada konuşuyolar.. yahu sizi dinleyen normal senin benim gibi insanlar bu anlattığınızı nasıl kendi hayatlarına indirgeyecekler..
Zaman insan için yaşam döngüsü, hayvanlar, Bitkiler, Su'lar , Toprak, Dağ, Taş için sürdürülebilir Denge ve hazırlanma kavramı, güneş gezegen, yıldız ve diğer cisim ler için, hareketleri belirleme Kavramı ,
43:27 mesela uzay gemisi ile seyehat eden bir kişi, ileri düzey teknolojik kamera ve mikrofon aracılığı ile dünyada olan bitenleri anlık olarak izleyebilseydi dünyadaki arkadaşları ile anlık olarak konuşabilseydi ne yasanırdı? Gerçeklik hangi zamana göre akıcak? Kendi algısına göre saniyeler içinde arkadaşlarının yaşlandığını mı gözlemleyecekti
Bahsedilen gerçeklik yani zamanın akışı ışık hızıyla bağlantılı. Yani ciddi bir şekilde yaşlanmaktan bahsedeceksek ışık hızına yakın(hatta imkansız olan daha hızlı) hızlarda olmamız gerekir ki bu hızlarda herhangi bir iletişim sağlayacağın mikrofon veya kamera ile iletişim sağlayamazsın. Yani ışıktan hızlı veri iletemezsin o yüzden yaşlanma durumu "görülebilecek" seviyede değildir.
@@Atapberk teşekkür ederim bunu ben de düsündüm evet imkansıza yakın o araçların icat edilmesi ama beyin jimnastiği olarak düsünürsek ne sekilde gerçekleşirdi
@@ozcan5536 Bu konular fazlaca teorik olduğundan dolayı en doğru cevabı bir fizikçi verir ama bana soracak olursan eğer öyle bir teknoloji mümkün olur ise dediğin gibi kendi arkadaşlarının yaşlanmasını görebilecek seviyede olur. Ama hemfikir olduğumuz konu ışıktan hiçbir şeyin hızlı olmayacağından dolayı bu soru pek anlam kazanmıyor.
Evet. Gerçeklik bir tane, zaman da bir tane. Gerçeklik hangi zamana göre akacaktı demek tabir olarak pek doğru değil. Gerçeklik de zaman da ne ise o, yalnızca farklı gözlemciler, ortak bir zaman üzerinde anlaşamayabilirler. Bu tarz karışıklıklar genellikle işin içine insan girince oluyor, halbuki kamerayla konuşan insan ile, programda bahsettikleri müon arasında bu bağlamda bir fark yok. Nasıl ki ömrü bilmemkaç mikrosaniye olan müon, dışarıdan bakan bizler için sanki çok daha uzun süre var olabiliyorsa, kameralı insan için de aynı şey geçerli. Tabii ki burada ilginç bir nüans var, zaman sadece uzay gemisindeki adamın kendisi için "daha yavaş" akmıyor, kamerası, bilgisayarı için de, bunların içindeki elektronik devreler ve bunların çalışma prensipleri için de aynı durum söz konusu. Dolayısıyla bu tarz bir bağlantı kurmak, garip sorunları de beraberinde getirecektir.
Aklın olmadığı yerde de fevkalade zaman vardır ancak o zamanı deneyimleyebilecek biri yoktur sanırım.Dolayısıyla zaman bizim algılarımızdan bağımsızdır. İster algılarız ister algılamayız ama onun orda olduğunu değiştirmez.
Zamanın olmaması demek bir gezegenin de olmaması demek zaman gezegenin dönüşleriyle oluşur. Belki uzayda serbest gezen nesneler için zaman anlamlı olmayabilir. İnsan için ise evrenin olmadığı bir mekân ki bu da metafiziksel bir alanda mümkün orda zaman olmaması ihtimal dahilinde. Yani fiziğin olduğu yerde her zaman zamanda olacaktır.
Muhteşem bir programdı ama keşke bir profesörün konuşurken dikkat dağıttığı (ııııııı) ya dikkat etseydi. Konuşma akiciligini kaybetmiş. Bir süre sonra sıkıcı olmaya başladı. Ama sonuna kadar izledim. Teşekkürler.
Bir benzetme yardımı ile bir soru sorayım... Biz zamanı dinamometre ile mi yoksa terazi ile mi ölçüyoruz? Zaman, kendi kendini eşitleyecek veya tetikleyecek etkileşimlere sahip mi.
Peki anlamadığım nokta biz bilmem kaç ışık yılı uzaktaki yıldıza bakıp 1milyon yıl önceki halini görüyorsak ve baktığımız yıldızın şuaninda o yıldız yoksa bize bilmem kaç ışık yılı uzaklıktan bakan bir gözlemci içinde bizim aynı durumda olmamız gerekmiyor mu? O zaman biz yokuz. Hiçlikten başka hicbirsey olmaması lazım şuanki evrende. Oldu ve bitti.
Şöyle söyleyeyim benim baktığım 10 ışık yılı uzaklıktaki aynı bizim gibi bir uygarlık olsun onlarda bize baksın ve bu daha gelişmiş bir ölçüm olsun ve aynı zamana indirgeyelim bakışları. o zaman biz olmuyoruz cunku biz onların onlar bizim geçmişimize bakıyorlar. Zaman hangimiz icin geçerli? yok oluyor gibi bu durumda. Benim düşüncem bir patlama oldu ve o kadar hızlı oldu ki ışık hızından hızlı var olduk ve bitti .sadece dalgalanmalarını yaşıyoruz yani hersey zaten yaşandı ve bitti.
@@kerem782 Evet modern teorilere göre ışık için evren aynı anda var olmuş ve yok olmuştur. Çünkü ışık için zaman yoktur, dt=0.. Evren bir ışık dalgası için sadece bir tekilliktir. Foton aynı anda her yerdedir. Olaylar gözlemcilerin hızlarına göre değişim gösterir ve eğer yeterince hızlanırsanız kendi ömrünüzün sınırları içerisinde milyonlarca yıl geleceğe gidebilirsiniz. Tüm evreni ve olayları aynı anda deneyimleyen tek şey bir fotondur. Bizler yavaş hareket eden ve kütlesi olan parçacıklar olarak olayları çok daha yavaş algılarız. Sizin de dediğiniz gibi fotona göre zaten yok olmuş bir evrende yaşamaya devam ediyoruz. Bu, zaten bitmiş olan bir filmi izlemek gibidir. Ancak yine de ışık hızı limiti ve zamanın durması yüzünden oluşan bu anlamsız paradoks, modern modellerimizin tutarsız olduğu anlamına da gelebilir. Aslında şuanda ışık hızında zamanın durduğuna yönelik özel görelilik varsayımının doğruluğundan emin değiliz. Yeni nesil fizikciler tam da bu yüzden kuantum kütle çekimini araştırıyorlar. Çünkü ışık hızına yaklaşırken kuantum mekaniğinin doğası devreye giriyor olabilir. Bu yüzden de ışık hızında zamanın durmadığı ve akmaya devam ettiği değişmeyen bir zaman peketi olabilir. Eğer bu doğruysa, ışık için bile zaman durmaz ve akmaya devam eder. Böylece yukardaki paradoks tamamen ortadan kalkacaktır. Bunu çözmek için kuantum mekaniği ile genel göreliliği birleştirmek temel bir arayıştır. Bilimin kutsal kasesi olarak kabul edilen bu birleşmenin nasıl yapılacağını henüz kimse bilemiyor.
Olayı şöyle düşün dostum zamanı bir çizgi (doğru) gibi düşün senin gökyüzünde gördüğün yıldız o doğru üzerinde bizden ilerde , işin Aslı zamanda yolculuk yapıp o yıldızın o anki haline yani geleceğe gidebiliriz bu teoride fizikte mümkün
Evet biz onları görebiliyoruz çünkü onların milyonlarca yıl önceki halinin olduğu çizgideyiz . Aramızda ki zaman farkı da tamamen mesafeden ibarettir ki zaman dediğimiz şey de bir tür simülasyon gibidir onu var eden şey harekettir
Kesinlikle sıradan biriyle konuşur gibi anlatamıyor değil de, aktaramıyorsanız ona, bir amacı olmuyor lafın.Bilim insanı şey,yani kelimelerini bu kadar dolgu malzemesi yaptığında zaten dinleyende belirsiz durumdaki kavram daha çok görünmez hale dönüyor.Madem ki halka açık yayına gelerek zaman ayırdınız, terim kelimelerini olabildiğince az kullanmanız ön koşuldur. Zaman sadece tanım-ölçüm için gerektiğinde ortaya çıkar.Tanım için ise bir gözlemci bir de gözlenen olmalıdır.Tanım-ölçme ihtiyacı canlılığı sürdürebilmek için zorunludur.Ölüme yolaçabilecek her olasılık için kayıt başlar canlıya.Artık farklı düzeylerde bir çeşit bellek oluşur.O andan itibaren artık kayıt yapılırken 'şimdi',kayıt kullanılırken 'geçmiş,'önlem alınırken' yarın' varolur.Sonuç olarak gözlemci nesnesiyle birlikte zamanı bizzat yaratır.
size katılıyorum ve daha geniş bir özeti izninizle buradan da paylaşmak isterim: Zaman sadece bir çıktıdır, ölçüm birimidir. Uzunluk da öyle, hepsi birer ölçümdür, kıyastır. Bir cismin uzun olmasıyla uzunluk birimi aynı mıdır ? Değildir. İki farklı olayın birbirine kıyaslanıyor olmasının sonucunu ölçebildiğimiz için zaman gibi bir kavramdan bahsediyoruz ama zamanı durdurayım da olaylar dursun gibi bir yapı var mı evrende ? Farklı uzunlukta olan iki farklı cismi kıyasladığımızda bu farkı şu uzunluktadır diye ifade edebiliyoruz ama bu cisimlerin uzun oluşları bizim ölçüm aracı olarak kullandığımız uzunluk kavramından bağımsızdır, yani aslında bizim ölçüm kavramlarımız cisimlere, olaylara ve oluşlara bağlıdır, farklılıklara bağlıdır. Uzunluk diye bir kavram kendi başına var olan bir kavram değildir, bu bizim farkındalığımızdır. Yani biz cismin uzunluğunu nasıl değiştirirsiniz ? O cisme çeşitli kuvvetler uygulayarak değiştirebilirsiniz. Yani uzunluk diye bir varlık bir yapı bağımsız bir değişken yok ki sadece onu değiştirince evrendeki her şeyin uzunluğu değişsin. Zaman ölçüm birimi de öyle. Olayların oluşumların birbirlerine olan kıyaslama farkını nasıl değiştirirsiniz ? Örneğin bir miktar suyun daha hızlı şekilde kaynamasını istiyorsanız daha yüksek bir yerde aynı miktar ısı vererek bunu yapabilirsiniz. Burada iki tutam zaman buharlaştırayım gibi bir şey yok ki. Ölçüm birimleriyle maddeyi cisimleri hareketi şunu bunu matematiğe döksek bile bu bizim aslında insani farkındalığımızdır. Farklı basınçlar altında, süratler altında, kütle çekim kuvveti altında cisimlerin uzunluğu, olayların oluşma süresi ve her şey etkilenmektedir. Burada dikkat ederseniz bizim kullandığımız ölçüm birimleri bağımsız somut bir cisim madde vb değildir, insani farkındalığımızın ifade ediş şeklimizdir. Madde var olduğu için uzunluk şu bu gibi ölçümlerden bahsedebiliyoruz, farklı olay ve oluşlar olduğu için bu farklı oluşumları kıyaslayabildiğimiz için bu farkı referans aldığımız bir olaya oluşuma göre ölçebiliyoruz ve buna zaman diyoruz. Sihirli büyülü gizemli bir şey değil hiçbirisi. ** Not: Tiyatro sahnesiyle zaman ölçüm biriminin ne alakası var hocam ? Saygılar. Birbirinden farklı en az iki olay, oluşum yoksa burada kıyaslanacak hiçbir şey yok. Değişen dönüşen hareket eden hiçbir şey yok. Yani zaman mefhumu aktığından mı zaman var yoksa fiziksel kimyasal olay ve oluşlar olduğu için ve birbirlerine kıyaslandıkları için mi bizim insani olarak ortaya attığımız bir zaman var ? Bir de zaman mefhumu, dokusu dediğiniz şey her koşulda aynı akmıyor gibi ifadeler öne sürüyorsunuz. Kütleçekimsel etkiler vb zamanı değiştiriyor diyoruz. Burada zaman mı değişiyor yoksa fiziksel ve kimyasal olaylar mı etkileniyor farklı kuvvetler altında ve doğal bir sonucu olarak ölçümler de değişmiş olmuyor mu ? Ya da şöyle sorayım. Hiçbir maddenin enerjinin olmadığı bir evren hayal edelim. Diyelim ki böyle bir evren var. Peki böyle bir evrende zaman var mıdır ? Uzunluk var mıdır ? Sıcaklık var mıdır ? Yani herhangi bir ölçüm için referans olacak bir temel olay ve bu olaydan farklı olan başka bir olay, oluşum vb olmadan neyi neyle ölçeceksiniz ki ? Diyelim bu evrende sadece bir cisim olsun. Bu cismin gideceği herhangi bir yön bile yok. Çünkü varabileceği, yanından geçip gidebileceği herhangi bir başka bir cisim de yok ki yön kavramını bile kullanamıyoruz. Yön kavramından bahsedelim yer gelmişken. Yön kavramı kendi kendine mi var mesela ? Yön kavramı da kendi kendine var olan bir olgu değilse, uzunluk da kendi kendine var olan bir olgu değilse zaman niye kendi kendine var olabilen bir olgu olsun ki ? Bunların hepsi farklılıkların ifade ediş şeklimizdir ve farklılıklar olduğu için bu kavramları icat etmişiz.
bir şeyi bilmek veya bildiğin şeyin ne olduğunu kavramsal olarak kavramak ve karşındaki insanın anlayacağı mantık örgüsünde zengin düzgün cümle ve kelimelerle anlatabilmek ne kadar büyük bir yetenek...
Habertürk'ün yaptığını yapmayıp bölümlerin tamamını atan Fatih abi ve ekibine sonsuz teşekkürler. Kıymetli bir arşiv... Eşi benzeri yok
Fizik ,kuantum zaman mekan gibi konuları daha iyi anlayabilmek için ileri temel fizik bilgisi hazinesi olması olacağını duşűnuyorum yoksa kavrayabilmek çok zor Ancak hocalarımız zengin ve alışik olmadigimiz bilgiler deneyler ve felsefelerini anlatiyorlar Bu proglamları severim insani dusunmeye sorgulamaya sevk ediyor
gercekten tesekkürler ileride silerler falan diye psikopata baglayip download edesim var hepsini 😂
Tturxpts😊Stacy
Evet ayrıca bu programın şimdiye kadarki Teke Tek bilim programlarının açık ara en iyisi olduğunu söyleyebilirim ilgili içeriği de seven biri olarak.
fatih abinden bir kilo yağ, iyi günlerde kullan
Erkcan hoca gerçekten insanı bilime meraklandırıyor. Bu kadar bilinmez konuları bu kadar açıklıkla anlatabilmesi şahane 🌸
şu kanalı yaşatıp büyütmek hepimizin görevi. nasıl mı ? like atacağız agalar. algoritma öne çıkaracak sürekli bu videoları.
İbrahim hoca karadeliği o kadar güzel bir örnekle açıkladı ki, her şey çok daha temiz bir şekilde oturdu kafamda. 👏👏 Bilmek kadar anlatabilmek de çok önemli
Erkcan Hoca apayrı bir level ✌️
Takım tutar gibi hoca,uni tutmayalım
Sanane kardeş ister tutarım ister tutmam. Sana mı soracağım?@@fiberwireandsilverballer
Erkan hoca, ibrahim hocanın getir götürünü yapar.
Öğretmen olmak da ayrı bir yetenek. Erkcan hoca iyi bir öğretmen bilgisini aktarabilme yeteneğine sahip . Farkettiyseniz slayt demedi "yansı" dedi bunu herkes hemen bulup söyleyemez . Ben de Erkcan hocayla ilgili bunu gozlemledim
@@minesoylemez3076bişey bulduğu yok, Türkçe konuşacağız diye alışkanlık zaten o kelimeler çoğu kişide.
Erkcan hoca bildiğini aktarabilme konusunda gerçekten çok iyi
Aynı fikirdeyim.
Kesinlikle hocayı ön plana çıkaran bariz bir özellik. Öğretmek çok farklı bir yetenek. İyi ki var
destek. Erkcan hocaya bu ülkenin çok ihtiyacı var. Teşekkürler hocam.
ibrahim hocaya dünyanın çok ihtiyacı var
@@dartanyan5712hayırdır birader. sana 100 lira mı verdiler burada yorum yap diye
öbür ikisini at çöpe yani
@@Ali_bayindir bu bir soruysa yukarıda öyle birşey yazdığımı görmüyorum. Bu tarafkirlik işi ne kadar yayıldı toplumda. Bilim videosu bu ve Erkcan hocanın bilim anlayışını beğeniyorum bu kadar basit. Takım tutmuyoruz!
Bu güzel grubu en kısa zamanda yeniden bir araya getirmek lazım zira 2 aydır zamanın olmadığı tartışılıyor. Çok güzel bir zamanlama olur.
zaman yok diye 2 saatlik program yapsalar, hipotez kendiliğinden çöker gibi geliyor bana... merak ettim şimdi :)
Zamanin olmadigi degil, nasil oldugu konusuluyor. Anlayamiyorlar. Anlayamadiklarini anliyorlar. Bu gidislede daha cok anlayamadiklarini anlayacaklar anladigim kadariyla. Cünkü. Önce kendi beyinlerini anlamadan, etrafini anlamaya calisiyorlar. Bu, kendini bilmeden baskasini tanimaya calismak gibi birsey. Oysa, bizim beynimiz adrenalin altinda zaten zaman ile oynuyor. Yasayan bilir. Özet: Evren beynimize sigabiliyor, cünkü sinkron. Aklini bil, beynini oku, evreni zaman ile doku
@@NoPro135Zaman yok!
The End
Directed by Robert Zemeckis
😂
"zaman var mı?" Çarşamba saat 22:00'da Show tv'de
Bir fizikçi olarak bile zor takip edebildiğim bir çok şey öğrendiğim bir programdi ama popüler bilimden daha çok akademik yana yaklaştı genel için zorlayıcı bence erkcan hocanın farkı ortaya daha çok çıkıyor. ❤
Hangi universite?
Abi programın telif haklarının sende olması ve dolayısıyla yeniden yayınlamandan dolayı çok teşekkür ederim, süpersin. Yeniden izlenebilecek çok program olduğuna eminim zira bunuda izlememiştim:)
Zaman yoktur. Tek bir oluş vardir o da andir. Zaman yaratilmis bir kavramdir. Hepimiz anda yasiyoruz, yasadik, yasayacagiz. Zaman yetersizligimizden kaynaklanan bir anlamlandirma cabasindan ibarettir. Eger varlik olmasaydi zaman da olmayacakti. Hiclikte zaman olmaz.
mekansızlıkta kavram olarak bizim anlayamadığımız konulardan. Allah için zaman ve mekanın olmadığını konuşuyoruz ama anlayamıyoruz. mesela anlatılar bile kuranda sıralı. önce yaratıyor sırayla eşyanın adını öğretiyor. meleklerden secde etmelerini istihor. iblis secde etmiyor. meyve ağacı var yasaklı o yasaklı meyveden yiyo ve dünyaya gönderiliyorlar. tüm bunlar sıralı anlatımlar. ve mekansız bri anlatım yok. aklımız böyle anlıyor. biz mekansız ve zamansız çıldırırız bence. cennette allah ı göreceğiz deniyor ama mekansız allah ne tür bir görme ile görülecek. biz cennette bu şeklimizle mi olucaz yoksa bambaşka bir yaratılışla mı ahirete doğacağız. sonrasında ebedi hayat deniyor. bizim içinde zaman kalkıyor sanki ahirette. ajirette mekan gibi algılıyoruz ama mekan mı ne anlamıyorum
Muazzam bilgiler teşekkürler sayın Altaylı ve tüm ekip❤
Fatih abi bilime yaptiginiz bu katkilardan dolayi size cok tesekkur ediyorum.
Bu programlar ile Fatih Altay’lının Bilime katkısı yok! Ama insanların bilgilenmesine katkısı var
Konu çok iyi ama katılımcılar anlatımlarında yetersiz
Erkcan hoca ile tanışmıştım. Muazzam bilgili. Muazzam. Ayrıca hoş sohbet.
Bu kanal muazzam bir bilim arşivi. Emeğinize sağlık.
Uğraşmışken keşke "iii", "ııı"ları da kesebilseydiniz. Belki ben biraz takıntılıyım ama bunlar konuya odaklanmayı bile zorlaştırıyor. Üşenmedim saydım... 0:56 ile 1:26 arasında 11 tane ıııı var :) Verdiğiniz emeğin karşılığını alabilmeniz adına umarım bundan rahatsız olan tek kişi benimdir.
Uğraşmışken bu sıkıntını çözmeye çalışsaydın keşke 😅
Yumurta tavuk.. Fatih Altayli = bize sevdirdigi ve tanittigi cok degerli ilim ve bilim insanlari. Iyiki varsin be Fatih Abi.
İbrahim Bey'in yaptığı zaman tanımını lisedeyken yapmıştım ben, sağolsun eğitim sistemimiz insanı çok güzel köreltiyor. Bilimsel düşünceden uzaklaşılan bir eğitim sistemi.
Bizim eğitim sistemi değil ki batıda ne yapılıyorsa tercüme ediyorlar. Batı o zaman öyle eğitiyordu. Onlar değiştirince bizimkide aynısı oluyor. Kendi eğitim sistemimizi yapacağımız birgün iyi bir eğitimimiz olacak.
x^3 + y^3 + z^3 spherical, x^n + y^n + z^n cubic uzayın boyutunu belirler. t^3 ve t^n uzayda zaman boyutunu verir, n değeri büyürken zaman cubic varyanta sahiptir. Cubic değere yükselen zaman cubic matrix olarak değerlendirilebilir. Dolayısı ile zaman uzayın boyutunu vermemektedir. t^n de n=1 değere düştüğü zaman, zaman linear boyut durumuna düşmüştür, cyclic veya circlic duruma düşebilir, ancak t^3 uzayın boyutu değildir. t^3 kendi içerisinde tx^3 + ty^3 + tz^3 spherical ve tx^n + ty^n + tz^n cubic zamanın ta kendisini vermektedir.
her şey mükemmel; sadece inanılmaz derecede dikkat dağıtan şu 'eee', 'ııııı' olmasa keşke..
Kolay değil o kadar. Hazırlanmış bir metin ve prompterdan okumuyorlar sonuçta.
arada üüüü de var. haksızlık etmeyin😅
Dinleyen varsa her akşam bir tane yükleyin bence insanlar için bekledikleri bir seri olsun daha çok izlenir bence.
Sanırım Teke Tek Bilim'in şimdiye kadarki izlediğim en iyi bölümüydü. Tekrar izlemeyi düşünüyorum.
Teketek bilimi görür görmez abone oldum. Fatih Altaylıda olmazsa bilim kimsenin umrunda olmayacak
Anlatımları ne kadar iyi hoca olduklarını gösteriyor.
Zaman yolculugu derken ister istemez, gencligimizin "Gelecege Donus" filmi aklima geliyordu.. Ortada oturan hocamda, o filmde Marty karakterinin okuldaki mudurunu canlandiran oyuncunun neredeyse aynisi... acaba bu da bir paralel evren hilesi mi... kafam karisti..
Bilim insanları , bilimi daha anlaşılır kılmak adına anlatımlarını biraz daha sadeleştirerek daha anlaşılır kılabilir. Fatin Altaylı anlatılanları sadeleştirecek “ to the point” sorular sormakla birlikte hocalarımız zaman zaman kendilerini bir TV programında değilde bilimsel bir toplantıda olduklarını zannediyorlar. İlber ve Celal hoca bu konuda çok başarılı.
DOĞRU
Söylediğimi umarım yanlış anlamazsınız, çocukluğumdan beri bir bilim meraklısıyım ve önüme çıkan tüm anlatımları tüketmeye gayret ediyorum. Birçok konuyu da normal olarak gün geçtikçe daha iyi anlıyorum. Şunu söyleyebilirim, bilim anlaşılması için 'basite indirgendikçe' anlaşılmaktan uzaklaşıyor. Bir bilim meraklısı iseniz, bilimi daha iyi anlamak için kişisel bir çaba göstermeniz gerekiyor, yoksa sürekli yüzeysel bir bilgi seviyesinde kalıyorsunuz ve bu bilimi anlamaktan çok uzak bir seviye oluyor. Özellikle kuantum gibi konuları, en azından asgari gereklilikte matematik öğrenmeden, termodinamige iyi kötü aşina olmadan 'anlamanın' imkansız olduğunu düşünüyorum. Anlaşılıyor tabi ama dediğim gibi çok yüzeysel ve bence bu şekilde hiç keyifli değil :)
Anlattiklari konular ile alakali.. Tarih bir noktada masal ve hikayeye dayaniyor ama bilimi ozellikle fizigi bu sekilde anlatma yontemi yok. En sadelesmis hali Erkcan Hoca'dan dinleyebilirsin. Cunku bunca ciddi meseleyi (uzay-zaman) matematik kullanmadan anlatmak zaten asiri zor bir is ve ayrica bu konulara hakaret bile kabul ediliyor bir noktada. Herhangi bir konuyu, hele ki toplumun buyuk bir kisminin zaman ayirmaktan bile korktugu konuyu, kendi cabamiz olmadan baskasindan hazir beklemek buyuk hasizlik.
Sadeleştirin dediğiniz kısımlarda terim kullanılmazsa konu daha da uzar. Genel izleyicinin donanımlı olması bekleniyor ki bu konular kuantum fiziği gibi konular. En uzman kişi bile anlayamıyor. Siz anlamak isterseniz bebar bilim ve evrim ağacının sayısız videoları var.
@@tugbaozdemir1628kesinlikle haklısınız.
Kavramları ve bilimsel terminolojiyi anladıkça zamanı daha kolay kavramak mümkün oluyor..Çok boyutlu bir program olmuş..
Erkcan hocayı hayatımda ilk kez görüyorum. Kendimden utandım resmen. Sevgi ve saygılar kendisine 🤍
teke tek bilimin ayrı kanal olması iyi olmuş. habertürkte karmaşıktı böyle ferahlamış.
Harkulade bir program olmuş dinlemeye doyamadım bu 3 lü tekrar gelsin lütfen sohbet inanılmaz ötesi hayran kaldım😊👏👏👏👏👍👍👍👍
Sanırım Teke Tek'e ilk eleştirim olacak. Bu tip meseleler daha iyi bir outline ile tane tane anlatılmalı. Konu oldukça dağınık olarak ele alınmış. Neredeyse doğaçlanmış hatta. Tamam, böylesine derin meselelerin bu kadar kısa sürede aktarılması mümkün değil. Bu bir akademik sunu da değil ayrıca. Ancak yine de daha derli toplu olabilirdi.
Erkcan Hocam! İyiki varsınız👏🏻👏🏻👏🏻
Üç Hoca da birbiriyle kıyaslanmayacak çok değerli açıklamalar yapmışlar. Hocalarımıza ve Fatih Altaylı'ya teşekkür ederim. İbrahim Hoca'yı olumsuz şekilde yargılayanlar olmuş. Bir bilim insanının yıllarca biriktirdiği bir alt yapıyı bir program ile değerlendirmeyi ve farklı Hocalarla kıyaslamayı doğru bulmuyorum.
Bence Erkcan Hoca dışında konuşmasın kimse. Diğer iki hoca konuyu parçalıyor, zaten anlaması güç olan konular, iyice anlaşılmaz oluyor. Ibrahim Hoca'nın zırt pırt söz kesmesi de ayrı rahatsız ediyor.
Hayırlı uğurlu olsun. Özgür düşünen bireylere selam olsun.
zaman sadece bir kabuldür. var olan bir şey değildir. zaten konuşulanlar da bunu destekliyor.
program şahane tabi.
İbrahim hoca : "ııııııı", "eeeeee", "uuuuuu" ... en nefret ettiğim şey. Erkcan hoca çok çok başarılı.
Bir öneri, bence bu çok önemli. konuşma arasında değinilen detay bilgilerin veya yabancı terimlerin açıklamalarını ekranda kısaca gösterirseniz, hatta görsel olanları filan da, takip etmesi daha keyifli olabilir. Durdurup araştırmaktan daha iyi. Hem böylece başka sayfaya geçip izleyicilerin yayından düşmesinin önüne geçilir ve daha çok izlenme süresi sağlanır.
Aynı şeyi ben de düşündüm flu TV de hemen altta dipnot yazıyorlar. Canlı yayında olmaz belki ama sonrasında bu dipnotlar dusulebilir. Bir çok terimi bilmiyoruz
Ülkede kaliteli yayın yapan birileri ve bir kanal ın olması bile büyük sevinç.
Yeni kanal hayırlı olsun, Fatih bey, iyi bir iş çıkarmışsınız. Tebrkler.
Habertürk'ün en kaliteli programıydı..
Akıllı insanlar aşı olur diyor fatih reis 😂 adanadan selamlar seviyoruz seni tipi yaşlı gönlü genç adam ❤
Erkcan Özcan müthiş bi adam ✊
Bir soru daha :) mesela atmosferin rengi yok aslında suyun rengi mavi olduğu için yansıması olarak gökyüzünü mavi olarak görüyoruz. Yani biz aslında gökyüzüne baktığımızda okyanusların bilmem kaç mikrosaniye önceki halinin yansımasını görüyoruz. Büyük patlama için ise mümkün olduğunca uzağa bakmak yerine onun yansıyanbilecek bir yer varsa onu bulsak ve yansımasına bakabilsek zamanı bükmüş ve en az iki kat uzağa bakmış olmazmıyız? Bunu sadece bir görüntü olarak düşünmeyelim ama lazeri aynaya tutup tam tersi bir duvardaki iz düşümü gibi. Hiç bir zman o duvara lazer tutmamışız ama ayna sayesinde lazerin iz düşümünü duvarda görebilmek gibi
Atmosferin maviliği sulardan kaynaklı değil. Atmosferin ışığı nasıl kırdığı ile alakalı. Büyük patlama için mümkün olduğunca uzağa bakmıyoruz, CMB radyasyonuna "bakıyoruz". CMB radyasyonu da görüp görebileceğimiz en eski şey, çünkü programda hocaların da dediği gibi evrenin saydamlaştığı anı gösteriyor. Bunun öncesinde evren opak. Yani "ışık" yok ki "yansıyabileceği" bir yer olsun. Programda daha eskisini görebilmekle iligli olan kısımda, daha uzağa bakmaktan bahsedilmiyor, elektromanyetik dalgalar (ışık) yerine, nötrinoları tespit edebileceğimizden bahsediliyor. Nötrinoların esprisi de, fotonların aksine madde ile etkileşime neredeyse hiçbir zaman girmiyorlar, dolayısıyla evrenin optik opaklığı onlar için bir problem teşkil etmiyor.
Bomboş soru
Max Planck, "Modern Doğa Anlayışı ve Kuantum Teorisine Giriş" kitabında determinizimin özgür irade ile çelişmediğini göstermek için özgür iradeyi yerel ve genel olarak ayırmıştı ve kimilerince paradoks olarak görülen bu fenomeni bir referans noktası problemine indirgemişti. Erkcan hocanın da meseleye aynı pencereden baktığını görmek yanağıma ince bir gülümseme kondurdu.
Fatih abi son zamanlarda bir tek senin yorumlarını, senin sesini, senin cümlelerini dinleyip anlayabiliyorum. Garip bir şekilde herkesin çok ve boş konuştuğu bir dönemde kafamızın içini doldurduğun için teşekkürler.
Benim düşüncem (fizikçi veya mühendis vs değilim) ileride uzaydaki ses dalgalarını alıp dinleyebilirsek bunlardan geçmişi simüle edebilir ve böyle görebiliriz. Ama zaman kavramı göreceli olduğundan video gibi geri sarabileceğimizi düşünmüyorum. Çünkü zaman biyolojimizle ilgili gibi geliyor bana. Zaman ancak canlılık veya hareketlilik (örn dünyanın canlılığı, yer kürenin hareketi) gibi kavramlar ile mümkün. Hareket olmadığında zamandan da bahsedemeyiz diye dusunuyorum. Ama bir şeyler değiştiğinde ve bu düzenli olduğunda zamanı ölçüyoruz. Umarım doğru akıl yürütmüşümdür 😅
size katılıyorum ve daha detaylı bir özeti izninizle burada paylaşmak isterim:
Zaman sadece bir çıktıdır, ölçüm birimidir. Uzunluk da öyle, hepsi birer ölçümdür, kıyastır. Bir cismin uzun olmasıyla uzunluk birimi aynı mıdır ? Değildir. İki farklı olayın birbirine kıyaslanıyor olmasının sonucunu ölçebildiğimiz için zaman gibi bir kavramdan bahsediyoruz ama zamanı durdurayım da olaylar dursun gibi bir yapı var mı evrende ? Farklı uzunlukta olan iki farklı cismi kıyasladığımızda bu farkı şu uzunluktadır diye ifade edebiliyoruz ama bu cisimlerin uzun oluşları bizim ölçüm aracı olarak kullandığımız uzunluk kavramından bağımsızdır, yani aslında bizim ölçüm kavramlarımız cisimlere, olaylara ve oluşlara bağlıdır, farklılıklara bağlıdır. Uzunluk diye bir kavram kendi başına var olan bir kavram değildir, bu bizim farkındalığımızdır. Yani biz cismin uzunluğunu nasıl değiştirirsiniz ? O cisme çeşitli kuvvetler uygulayarak değiştirebilirsiniz. Yani uzunluk diye bir varlık bir yapı bağımsız bir değişken yok ki sadece onu değiştirince evrendeki her şeyin uzunluğu değişsin. Zaman ölçüm birimi de öyle. Olayların oluşumların birbirlerine olan kıyaslama farkını nasıl değiştirirsiniz ? Örneğin bir miktar suyun daha hızlı şekilde kaynamasını istiyorsanız daha yüksek bir yerde aynı miktar ısı vererek bunu yapabilirsiniz. Burada iki tutam zaman buharlaştırayım gibi bir şey yok ki. Ölçüm birimleriyle maddeyi cisimleri hareketi şunu bunu matematiğe döksek bile bu bizim aslında insani farkındalığımızdır. Farklı basınçlar altında, süratler altında, kütle çekim kuvveti altında cisimlerin uzunluğu, olayların oluşma süresi ve her şey etkilenmektedir. Burada dikkat ederseniz bizim kullandığımız ölçüm birimleri bağımsız somut bir cisim madde vb değildir, insani farkındalığımızın ifade ediş şeklimizdir. Madde var olduğu için uzunluk şu bu gibi ölçümlerden bahsedebiliyoruz, farklı olay ve oluşlar olduğu için bu farklı oluşumları kıyaslayabildiğimiz için bu farkı referans aldığımız bir olaya oluşuma göre ölçebiliyoruz ve buna zaman diyoruz. Sihirli büyülü gizemli bir şey değil hiçbirisi.
** Not: Tiyatro sahnesiyle zaman ölçüm biriminin ne alakası var hocam ? Saygılar. Birbirinden farklı en az iki olay, oluşum yoksa burada kıyaslanacak hiçbir şey yok. Değişen dönüşen hareket eden hiçbir şey yok. Yani zaman mefhumu aktığından mı zaman var yoksa fiziksel kimyasal olay ve oluşlar olduğu için ve birbirlerine kıyaslandıkları için mi bizim insani olarak ortaya attığımız bir zaman var ? Bir de zaman mefhumu, dokusu dediğiniz şey her koşulda aynı akmıyor gibi ifadeler öne sürüyorsunuz. Kütleçekimsel etkiler vb zamanı değiştiriyor diyoruz. Burada zaman mı değişiyor yoksa fiziksel ve kimyasal olaylar mı etkileniyor farklı kuvvetler altında ve doğal bir sonucu olarak ölçümler de değişmiş olmuyor mu ? Ya da şöyle sorayım. Hiçbir maddenin enerjinin olmadığı bir evren hayal edelim. Diyelim ki böyle bir evren var. Peki böyle bir evrende zaman var mıdır ? Uzunluk var mıdır ? Sıcaklık var mıdır ? Yani herhangi bir ölçüm için referans olacak bir temel olay ve bu olaydan farklı olan başka bir olay, oluşum vb olmadan neyi neyle ölçeceksiniz ki ? Diyelim bu evrende sadece bir cisim olsun. Bu cismin gideceği herhangi bir yön bile yok. Çünkü varabileceği, yanından geçip gidebileceği herhangi bir başka bir cisim de yok ki yön kavramını bile kullanamıyoruz. Yön kavramından bahsedelim yer gelmişken. Yön kavramı kendi kendine mi var mesela ? Yön kavramı da kendi kendine var olan bir olgu değilse, uzunluk da kendi kendine var olan bir olgu değilse zaman niye kendi kendine var olabilen bir olgu olsun ki ? Bunların hepsi farklılıkların ifade ediş şeklimizdir ve farklılıklar olduğu için bu kavramları icat etmişiz.
@@futurexjam2 gerçekten çok güzel yazmışsınız elinize sağlık
'Beynimizin nasıl çalıştığı bambaşka bir olay ve bir sürü şey var orada,biz fizikçiler daha basit şeylerle uğraşıyoruz nispeten.' Hocamın sözü tüm programa bambaşka bir anlam kattı.Taktir ediyorum kendisini.
Zammı Allah'ın yaptığını sanan bir toplum için ne kadar ütopik ve üst düzey bir tartışma.
Bunu yayınlayabilmek bile büyük başarı. Katılımcılara çok teşekkürler...
Siz düşünmüyorsanız ben düşünmüyorsam kısaca bileme meraklı bir kaç insana ulaşsa yeter bilim böyle ilerliyor sonuçta
Ülkeni, bir topluluğu , bir inancı aşağılamadan hoş , heyecan verici bir programdan keyif almakta neden bu kadar zorlanıyorsun? Kendine bu bakış açısını neden layık görüyorsun?
@@BilenBudakDoğruları söylemiş
@@BilenBudak
👌👌👌
O iş dış güçlerin işi değilmiydi 😂😂
Maddenin oldugu yerde zamanin olmamasi cok anlasilabilir gibi gelmiyor ama sonucta aklimiz da bir yere kadar kavrayabiliyor.isin ehilleri daha iyi bilir tabi.
Harika program olmuş, ufuk açıcı
Cevabı merak eden fakat videoyu izlemek istemeyenler için: Hayır yok. Çünkü zaman ve mekan birbirinden bağımsız değil.
1:11:00 Erkcan hocanın burada söylediği muz kabuğu ilkesi çok mantıklı görünüyor. Yani bu durumda büyükbaba paradoksu da ortadan kalkmış oluyor gibi. Geçmişe dönüp yaptığın eylemlerin zaten geçmişin bir parçası olması.
Bence zaman bir enerjidir.Evrendeki her hareketin gerçekleşmesine izin veren enerjidir.Karanlık enerji denilen enerjinin de zaman olduğunu düşünüyorum.
Tanrı katında Zaman yok. Yaratılmış olan herşeyin bir vadesii , ömrü oldğu için zaman tık tık işliyor gibi gelir. Aslında hep şimdiyi yaşıyoruz ne dün ne gelecek var. ölümsüz olduğunu farzet , ve hep güneşsiz ama aydınlık bir ortam oldupunu düşün. ve uyku diye birşey olmadığını düşün , yani ozmn neye göre dün veya geçmişi nasıl tanımlayabiliriz ? zaman diye birşey yok. Aslında hep şimdiyi yaşıyruz .dün de yok yarın da
Ama abi insan uyumak istiyor çok sıkıcı ya.
Hiç yorulmamak.Acıkmamak.
Hele o Baklava Urfa Adana Kuru Pilav
Kanal için tebrik ederim, zevkle takip edeceğim.
Bir tavsiye olarak, yeni "Teke Tek Bilim" programlarınızı bir veya en fazla iki konuk alarak yaparsanız daha iyi olabilir. Bazen tüm konuklar bir birleri ile uyumlu olamayabiliyor.
Habertürk eski teke tek programlarini verirsen sanki ses düzeltmelerini yapmamış halini vermiş gibi arada çok yutkunma sesi geliyor 41:54 de yellenme sesi geliyor bence Habertürk ten gelen arşivi bir ses suzgecinden geçirmeniz gerekiyor.
Fatih altaylı bu ülkenin bir numaralı gazeteci, program ve sunucusu diyenler👍👍👍
Gibi dizisinde : Zaman nedir ? Uzerinde controlumuz olmdigi ve olamiyacagi bir conseptdir
1:04:00 Solucan deliğini kullanana birinin zamanda geriye gittiği bence doğru bir tanım değil. Geri kaldı demek daha doğru. Bir koşuda geri kalan birinin 3 boyutlu evrendeki durumu gibi..Koşuda sonuncu olan kişinin sonucu olması, birincinin birinciliğini etkileyemez.. Buradaki hocanın verdiği gözlemci örneği, karayolunda aynı yönde hareket eden iki araçtan birinin kendinden yavaş giden bir aracın geri geriye gittiğini sanması (!) gibi bir şey.. Gerçekten de arkada kalan araç uzaklaşsa da aslında ikisi de çıkış noktasına göre ileri doğru gitmekte.
Ayrıca ben zamanın tanım olarak tek yönde ilerleyen bir boyut olduğunu, ve bu tanım gereği zamanda - en azından geri gitmemin) olası olmadığını düşünüyorum..
Zaman Quantum dalganin kendisidir ve bu nedenle de iki quantum parçacık ışık hızından hızlı, anında iletişim kurar. Bu nedenle gözlemci olduğunda görelilik devreye girer ve gözlemciye göre zaman şekillenir, dalga olan sey parçacık olur. Bu da zamanın kuralıdır. Bu nedenle zaman her zaman ileri akar.
. Bu benim düşüncem tabi.
Bayıldım olabilir gibi geldi❤
2 nokta arasında gerçekleşen harekete hız denir zamanda buna uygun olarak yavaş veya hızlı ilerler hıza bağlıdır
Çift yarık deneyinde de aslında elektron Lambayı geçmeyebilir ama karşıda saçaklar oluşacaktır Bunun sebebi karanlık maddedir yine elektron boruda karanlık maddi harekete geçirmiştir
Eski programları da rica ediyoruz.
Varoluşu sağlayan bir çeşit enerji bence zaman. Hala bir sır, tam tanımlanabilmiş değiliz henüz, tam olarak anlayabilsek belki uzayda ulaşamayacağımız bir yer olmayacak...
Zaman bizim algılayamadığımız boyutlardan biri. Bizim zaman dediğimiz şey aslında insanoğlunun günlük entegrasyon için uydurduğu bir kavram. Fiziki olarak “zaman” denilen kavram ise bir boyut.
Evren kesinlikle 3 boyuttan oluşmuyor. Multidimensional kabul etmeliyiz. Bu boyutlardan birisi de zaman ve biz onu duyularımızla sadece boyut olarak kabul edebiliyoruz. x, y, z gibi zaman da koordinat sisteminde t olarak kısaltılan bir bileşen. Peki zamana da bizim x, y ve z’ye değer verdiğimiz gibi değer verilebilir mi? Infinitesimal’dan infinite’e gittiği için herhangi bir noktadaki değeri aslında aynıdır. Biz onun üzerinde lineer gittiğimizi düşünüyoruz. Belki de sirküler, hatta ve hatta random bir düzleme sahip olabilir. Spacetime fabric’te hepimiz kütlemize oranla belli bir gravitasyonda seyahat halindeyiz. Bazı lokasyonlarda bu doku öylesine bükülmekte ki, zamanın en başta belirttiğim değerlemesini ve gidişatını da büküyor ve farklı şekilde işliyor.
Hepimiz t koordinatında ilerliyoruz. Bilinen imkanlar ile bu koordinatta geriye gitmek mümkün değil. İmkan olsa dahi, cosmos’un alternatif bir dokusuna gitmiş olabiliriz. Mantıken bana göre zaman makinesinin geri dönebilmesi gereken en geçmiş zaman, makinenin üretildiği an olmalıdır (Eğer Spacetime continuum bozulmayacaksa). Böyle bir imkanımız varsa da eğer, geriye gittiğimiz zaman zaten bizim yaşadığımız evrendeki ilerlemiş zamanın geçmişi olmayacaktır. Farklı bir alternatif evrenin, farklı pathwaylerde ilerleyen bir zamanına gitmiş oluruz.
Bir cismin uzunluğu nasıl ki farklı kuvvetler altında değişiyorsa olay ve oluşumların süreleri de farklı kuvvetler altında değişiyor. Basınç farkı gibi. Burada değişen şey ölçüm birimleri değil maddeyi meydana getiren atomlar, atom altı parçacıkların farklı kuvvetler altındaki davranışlarıdır. Karadeliğe yaklaşan yapılarda, örneğin Dünya'da 10 dakikada kaynayan su, karadelik yakınında bin senede kaynayabilir ki bu da Dünyadaki gözlemciye göre bir ifadedir. Burada değişen zaman akışı değildir, karadeliğe yaklaşan maddenin atomsal faaliyetlerinin değişmesidir ve bu nedenle fiziksel, kimyasal olaylar değişir.
Seni Seviyorum Fatih Altaylı Abi.
Fatih Bey Sizin Emekli vatandaşlarla ilgili vicdanınzin yaptığı açıklama ile ilgili Teşekkurler...Devlettede aynı vicdan olsaydıda Emekliler üvey evlat muamelesi görüp yoksullukta. perişan olmasaydı...Allah güzel gönlünü Sağlık Ve Huzurda yaşatsin...
İzlemeden var diyorum . Bir evrende hiç hareket kalmamışsa o evrende zaman yoktur
ON NUMARASİNİZ!!! ❤❤❤ Çok teşekkürler
BIR ÖNERIM VAR:
Videoların açıklama kısmına Çekim-Tarihini veya Yayımlanma-Tarihini yazarsanız herkes için daha iyi olacaktır.
12 Eylül 2021 yazmışlar
Biz göremeyiz ama insanlık illaki başka bir yaşam yeri bulacak .
Eline sağlık abi, iyi ki varsın
Konular çok iyi👏
Bana göre zaman diye bir sey yok.maddenin haraketi var.bu haraketin sonuclarına biz zaman diyoruz. Zaman eşittir haraket
Prof Ibrahim Semiz cok kibirli gorunuyor. Sadece benim dedigim dogru baska her sey yanlis enerjisi veriyor. Ogrencisi olmak istemezdim.
Kaynak ve hırslar farklı olsa da karanlık madde içinde hareket aynı zamanda gerçekleşir Dolayısıyla ikisini de aynı anda ulaşır
O değil de youtube dan "tarihin arka odası " eski programlarını kim kaldırdı!
Zaman hakkında cok düşündürücü ve bilgilendirici bir muhabbet. Fakat objektif zamanla subjektif zamanın birbiri ile ilişkisi ve bu arada bilinç (conciseness ) ve zamanın birbiri ile ilişikleri ve karşılıklı etkileri yeterince konuşulmadı. Mesela; Ben yoksam zaman varmı? Ve hatta ben yoksam evren varmı? Veya daha genel “conciseness” denen şey olmasa idi, zaman olurmuydu?
Kainatın zaman içerisinde daha yüksek “entropi” ye doğru gelişmesine ters düşen yani düzene ve düzen istikametine giderek, yani “gen” ve hayat geliştirerek evolution sayesinde bilinç “concieseness” var eden kainatta zaman ve bilincin karşılıklı etkileri.
Ben de insandan anlıyorsam Allah kimseyi İbrahim hocanın öğrencisi yapmasın derim tahminimce kan kusturuyordur öğrencilerine
Al benden de o kadar
İbrahim Semiz'in farkıına bak bee diğerlerinin yanında...hepsi kıymetli tabi.
İyi Geceler Kardeşim.
Zaman sonuçtur aynı ellerimizi sürttüğümüzde oluşan ısı gibi.. Bu sonucun sebebi ise enerjinin mekanda yer değiştirmesidir, mekan olmasaydı madde de yer değiştiremezdi bu sefer zaman söz konusu olmazdı. Mekan esnediği sürece de hareket devam ediyor. Asıl tartışılması gereken mekan nedir.
Sevgili hocam gün ve saat kavramı 360 derecenin 15 dereceye bölünmesinden gelir ve 24 buluruz. Çünkü 15 derecede bir bir saat fark vardir yani her 15 merisyende bir birsaat fark vardir.
15 sayısı neye göre seçilmiş peki ?
Kitap gibi bir bölüm daha, herkese teşekkürler.
yok abi bilim adamı olup bişeyi halkın anlıyabileceği şekilde anlatabilen en iyi gördüğüm celal şengör.. kesinlikle karşıdakilerin anlayabileceği şekilde ama yine de detaylı anlatıyo..bu gelen hocalar sanki aralarında bi konuşma yapıyolarmış gibi öle bi havada konuşuyolar.. yahu sizi dinleyen normal senin benim gibi insanlar bu anlattığınızı nasıl kendi hayatlarına indirgeyecekler..
Zaman insan için yaşam döngüsü, hayvanlar, Bitkiler, Su'lar , Toprak, Dağ, Taş için sürdürülebilir Denge ve hazırlanma kavramı, güneş gezegen, yıldız ve diğer cisim ler için, hareketleri belirleme Kavramı ,
İyi Uykular Kardeşim.
43:27 mesela uzay gemisi ile seyehat eden bir kişi, ileri düzey teknolojik kamera ve mikrofon aracılığı ile dünyada olan bitenleri anlık olarak izleyebilseydi dünyadaki arkadaşları ile anlık olarak konuşabilseydi ne yasanırdı? Gerçeklik hangi zamana göre akıcak? Kendi algısına göre saniyeler içinde arkadaşlarının yaşlandığını mı gözlemleyecekti
Bahsedilen gerçeklik yani zamanın akışı ışık hızıyla bağlantılı. Yani ciddi bir şekilde yaşlanmaktan bahsedeceksek ışık hızına yakın(hatta imkansız olan daha hızlı) hızlarda olmamız gerekir ki bu hızlarda herhangi bir iletişim sağlayacağın mikrofon veya kamera ile iletişim sağlayamazsın. Yani ışıktan hızlı veri iletemezsin o yüzden yaşlanma durumu "görülebilecek" seviyede değildir.
@@Atapberk teşekkür ederim bunu ben de düsündüm evet imkansıza yakın o araçların icat edilmesi ama beyin jimnastiği olarak düsünürsek ne sekilde gerçekleşirdi
@@ozcan5536 Bu konular fazlaca teorik olduğundan dolayı en doğru cevabı bir fizikçi verir ama bana soracak olursan eğer öyle bir teknoloji mümkün olur ise dediğin gibi kendi arkadaşlarının yaşlanmasını görebilecek seviyede olur. Ama hemfikir olduğumuz konu ışıktan hiçbir şeyin hızlı olmayacağından dolayı bu soru pek anlam kazanmıyor.
Evet. Gerçeklik bir tane, zaman da bir tane. Gerçeklik hangi zamana göre akacaktı demek tabir olarak pek doğru değil. Gerçeklik de zaman da ne ise o, yalnızca farklı gözlemciler, ortak bir zaman üzerinde anlaşamayabilirler. Bu tarz karışıklıklar genellikle işin içine insan girince oluyor, halbuki kamerayla konuşan insan ile, programda bahsettikleri müon arasında bu bağlamda bir fark yok. Nasıl ki ömrü bilmemkaç mikrosaniye olan müon, dışarıdan bakan bizler için sanki çok daha uzun süre var olabiliyorsa, kameralı insan için de aynı şey geçerli. Tabii ki burada ilginç bir nüans var, zaman sadece uzay gemisindeki adamın kendisi için "daha yavaş" akmıyor, kamerası, bilgisayarı için de, bunların içindeki elektronik devreler ve bunların çalışma prensipleri için de aynı durum söz konusu. Dolayısıyla bu tarz bir bağlantı kurmak, garip sorunları de beraberinde getirecektir.
Uzayda herşey dönüyor..ve aydınlatan yıldızı varsa her kendi çevresinde dönüşü fark ediliyorsa aydınlanma karanşık varsa zamanın farkına varılır...
Zamanin olmamasi gibi bir sey mumkun degil zaman her zaman var algilamak icin akilli yasam olmasi lazim sadece
Zaman vardır, zaman düşünen ve takvimi saati bulan, bunu bir kurala bağlayan canlilar için vardır, aklın olmadığı yerde zaman yoktur.
Aklın olmadığı yerde de fevkalade zaman vardır ancak o zamanı deneyimleyebilecek biri yoktur sanırım.Dolayısıyla zaman bizim algılarımızdan bağımsızdır. İster algılarız ister algılamayız ama onun orda olduğunu değiştirmez.
Zamanın olmaması demek bir gezegenin de olmaması demek zaman gezegenin dönüşleriyle oluşur. Belki uzayda serbest gezen nesneler için zaman anlamlı olmayabilir. İnsan için ise evrenin olmadığı bir mekân ki bu da metafiziksel bir alanda mümkün orda zaman olmaması ihtimal dahilinde. Yani fiziğin olduğu yerde her zaman zamanda olacaktır.
Muhteşem bir programdı ama keşke bir profesörün konuşurken dikkat dağıttığı (ııııııı) ya dikkat etseydi. Konuşma akiciligini kaybetmiş. Bir süre sonra sıkıcı olmaya başladı. Ama sonuna kadar izledim. Teşekkürler.
Bir benzetme yardımı ile bir soru sorayım... Biz zamanı dinamometre ile mi yoksa terazi ile mi ölçüyoruz? Zaman, kendi kendini eşitleyecek veya tetikleyecek etkileşimlere sahip mi.
Peki anlamadığım nokta biz bilmem kaç ışık yılı uzaktaki yıldıza bakıp 1milyon yıl önceki halini görüyorsak ve baktığımız yıldızın şuaninda o yıldız yoksa bize bilmem kaç ışık yılı uzaklıktan bakan bir gözlemci içinde bizim aynı durumda olmamız gerekmiyor mu? O zaman biz yokuz. Hiçlikten başka hicbirsey olmaması lazım şuanki evrende. Oldu ve bitti.
Şöyle söyleyeyim benim baktığım 10 ışık yılı uzaklıktaki aynı bizim gibi bir uygarlık olsun onlarda bize baksın ve bu daha gelişmiş bir ölçüm olsun ve aynı zamana indirgeyelim bakışları. o zaman biz olmuyoruz cunku biz onların onlar bizim geçmişimize bakıyorlar. Zaman hangimiz icin geçerli? yok oluyor gibi bu durumda. Benim düşüncem bir patlama oldu ve o kadar hızlı oldu ki ışık hızından hızlı var olduk ve bitti .sadece dalgalanmalarını yaşıyoruz yani hersey zaten yaşandı ve bitti.
@@kerem782 Evet modern teorilere göre ışık için evren aynı anda var olmuş ve yok olmuştur. Çünkü ışık için zaman yoktur, dt=0.. Evren bir ışık dalgası için sadece bir tekilliktir. Foton aynı anda her yerdedir. Olaylar gözlemcilerin hızlarına göre değişim gösterir ve eğer yeterince hızlanırsanız kendi ömrünüzün sınırları içerisinde milyonlarca yıl geleceğe gidebilirsiniz.
Tüm evreni ve olayları aynı anda deneyimleyen tek şey bir fotondur. Bizler yavaş hareket eden ve kütlesi olan parçacıklar olarak olayları çok daha yavaş algılarız. Sizin de dediğiniz gibi fotona göre zaten yok olmuş bir evrende yaşamaya devam ediyoruz. Bu, zaten bitmiş olan bir filmi izlemek gibidir.
Ancak yine de ışık hızı limiti ve zamanın durması yüzünden oluşan bu anlamsız paradoks, modern modellerimizin tutarsız olduğu anlamına da gelebilir. Aslında şuanda ışık hızında zamanın durduğuna yönelik özel görelilik varsayımının doğruluğundan emin değiliz. Yeni nesil fizikciler tam da bu yüzden kuantum kütle çekimini araştırıyorlar. Çünkü ışık hızına yaklaşırken kuantum mekaniğinin doğası devreye giriyor olabilir. Bu yüzden de ışık hızında zamanın durmadığı ve akmaya devam ettiği değişmeyen bir zaman peketi olabilir. Eğer bu doğruysa, ışık için bile zaman durmaz ve akmaya devam eder. Böylece yukardaki paradoks tamamen ortadan kalkacaktır. Bunu çözmek için kuantum mekaniği ile genel göreliliği birleştirmek temel bir arayıştır. Bilimin kutsal kasesi olarak kabul edilen bu birleşmenin nasıl yapılacağını henüz kimse bilemiyor.
Olayı şöyle düşün dostum zamanı bir çizgi (doğru) gibi düşün senin gökyüzünde gördüğün yıldız o doğru üzerinde bizden ilerde , işin Aslı zamanda yolculuk yapıp o yıldızın o anki haline yani geleceğe gidebiliriz bu teoride fizikte mümkün
Evet biz onları görebiliyoruz çünkü onların milyonlarca yıl önceki halinin olduğu çizgideyiz . Aramızda ki zaman farkı da tamamen mesafeden ibarettir ki zaman dediğimiz şey de bir tür simülasyon gibidir onu var eden şey harekettir
Bayılıyorum böyle yayınlara
erkcan hocanın kalitesi der susarım
Kesinlikle sıradan biriyle konuşur gibi anlatamıyor değil de, aktaramıyorsanız ona,
bir amacı olmuyor lafın.Bilim insanı şey,yani kelimelerini bu kadar dolgu malzemesi yaptığında zaten dinleyende belirsiz durumdaki kavram daha çok görünmez hale dönüyor.Madem ki halka açık yayına gelerek zaman ayırdınız, terim kelimelerini olabildiğince az kullanmanız ön koşuldur.
Zaman sadece tanım-ölçüm için gerektiğinde ortaya çıkar.Tanım için ise bir gözlemci bir de gözlenen olmalıdır.Tanım-ölçme ihtiyacı canlılığı sürdürebilmek için zorunludur.Ölüme yolaçabilecek her olasılık için kayıt başlar canlıya.Artık farklı düzeylerde bir çeşit bellek oluşur.O andan itibaren artık kayıt yapılırken 'şimdi',kayıt kullanılırken 'geçmiş,'önlem alınırken' yarın' varolur.Sonuç olarak gözlemci nesnesiyle birlikte zamanı bizzat yaratır.
size katılıyorum ve daha geniş bir özeti izninizle buradan da paylaşmak isterim:
Zaman sadece bir çıktıdır, ölçüm birimidir. Uzunluk da öyle, hepsi birer ölçümdür, kıyastır. Bir cismin uzun olmasıyla uzunluk birimi aynı mıdır ? Değildir. İki farklı olayın birbirine kıyaslanıyor olmasının sonucunu ölçebildiğimiz için zaman gibi bir kavramdan bahsediyoruz ama zamanı durdurayım da olaylar dursun gibi bir yapı var mı evrende ? Farklı uzunlukta olan iki farklı cismi kıyasladığımızda bu farkı şu uzunluktadır diye ifade edebiliyoruz ama bu cisimlerin uzun oluşları bizim ölçüm aracı olarak kullandığımız uzunluk kavramından bağımsızdır, yani aslında bizim ölçüm kavramlarımız cisimlere, olaylara ve oluşlara bağlıdır, farklılıklara bağlıdır. Uzunluk diye bir kavram kendi başına var olan bir kavram değildir, bu bizim farkındalığımızdır. Yani biz cismin uzunluğunu nasıl değiştirirsiniz ? O cisme çeşitli kuvvetler uygulayarak değiştirebilirsiniz. Yani uzunluk diye bir varlık bir yapı bağımsız bir değişken yok ki sadece onu değiştirince evrendeki her şeyin uzunluğu değişsin. Zaman ölçüm birimi de öyle. Olayların oluşumların birbirlerine olan kıyaslama farkını nasıl değiştirirsiniz ? Örneğin bir miktar suyun daha hızlı şekilde kaynamasını istiyorsanız daha yüksek bir yerde aynı miktar ısı vererek bunu yapabilirsiniz. Burada iki tutam zaman buharlaştırayım gibi bir şey yok ki. Ölçüm birimleriyle maddeyi cisimleri hareketi şunu bunu matematiğe döksek bile bu bizim aslında insani farkındalığımızdır. Farklı basınçlar altında, süratler altında, kütle çekim kuvveti altında cisimlerin uzunluğu, olayların oluşma süresi ve her şey etkilenmektedir. Burada dikkat ederseniz bizim kullandığımız ölçüm birimleri bağımsız somut bir cisim madde vb değildir, insani farkındalığımızın ifade ediş şeklimizdir. Madde var olduğu için uzunluk şu bu gibi ölçümlerden bahsedebiliyoruz, farklı olay ve oluşlar olduğu için bu farklı oluşumları kıyaslayabildiğimiz için bu farkı referans aldığımız bir olaya oluşuma göre ölçebiliyoruz ve buna zaman diyoruz. Sihirli büyülü gizemli bir şey değil hiçbirisi.
** Not: Tiyatro sahnesiyle zaman ölçüm biriminin ne alakası var hocam ? Saygılar. Birbirinden farklı en az iki olay, oluşum yoksa burada kıyaslanacak hiçbir şey yok. Değişen dönüşen hareket eden hiçbir şey yok. Yani zaman mefhumu aktığından mı zaman var yoksa fiziksel kimyasal olay ve oluşlar olduğu için ve birbirlerine kıyaslandıkları için mi bizim insani olarak ortaya attığımız bir zaman var ? Bir de zaman mefhumu, dokusu dediğiniz şey her koşulda aynı akmıyor gibi ifadeler öne sürüyorsunuz. Kütleçekimsel etkiler vb zamanı değiştiriyor diyoruz. Burada zaman mı değişiyor yoksa fiziksel ve kimyasal olaylar mı etkileniyor farklı kuvvetler altında ve doğal bir sonucu olarak ölçümler de değişmiş olmuyor mu ? Ya da şöyle sorayım. Hiçbir maddenin enerjinin olmadığı bir evren hayal edelim. Diyelim ki böyle bir evren var. Peki böyle bir evrende zaman var mıdır ? Uzunluk var mıdır ? Sıcaklık var mıdır ? Yani herhangi bir ölçüm için referans olacak bir temel olay ve bu olaydan farklı olan başka bir olay, oluşum vb olmadan neyi neyle ölçeceksiniz ki ? Diyelim bu evrende sadece bir cisim olsun. Bu cismin gideceği herhangi bir yön bile yok. Çünkü varabileceği, yanından geçip gidebileceği herhangi bir başka bir cisim de yok ki yön kavramını bile kullanamıyoruz. Yön kavramından bahsedelim yer gelmişken. Yön kavramı kendi kendine mi var mesela ? Yön kavramı da kendi kendine var olan bir olgu değilse, uzunluk da kendi kendine var olan bir olgu değilse zaman niye kendi kendine var olabilen bir olgu olsun ki ? Bunların hepsi farklılıkların ifade ediş şeklimizdir ve farklılıklar olduğu için bu kavramları icat etmişiz.