Przesiedziałem w więzieniu kilka miesięcy | Leon Sfard o wydarzeniach Marca ‘68

W 1968 roku Leon Sfard był na drugim studiów Wydziału Matematycznego. Członek Klubu Poszukiwania Sprzeczności oraz „drugiego kręgu” tzw. ruchu komandosów. W 1968 roku bierze czynny udział w akcjach i wiecach studenckich. Zostaje wybrany na delegata Wydziału Matematycznego podczas spotkań z władzami uczelni. Zostaje aresztowany 27 marca 1968 roku. Zostaje zwolniony po trzech miesiącach. Ojciec, David Sfard, był komunistą żydowskim, pisarzem i poetą jidysz pełniącym kierownicze funkcje w Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce. Leon Sfard wraz z rodzicami emigruje do Izraela, gdzie mieszka do dziś.
NAZWISKO ROZMÓWCY: Leon Sfard
WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Józef Markiewicz
NAGRANIE: Przemysław Jaczewski
DATA NAGRANIA: 8 czerwca 2017
MIEJSCE NAGRANIA: Naharijja, Izrael
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
NAJWAŻNIEJSZE WĄTKI:
00:00:04 - Dorastanie, nabieranie świadomości politycznej, spotkania Klubu Poszukiwaczy Sprzeczności.
00:02:15 - Tzw. ruch komandosów: spotkania, dyskusje, wystąpienia.
00:05:49 - Wybór rozmówcy na delegata z ramienia Wydziału Matematycznego UW, spotkania z władzami Uniwersytetu Warszawskiego po 9 marca 1968 r., stosunek senatu uniwersytetu oraz profesorów do akcji studenckich.
00:08:22 - Reakcja na przemówienie Władysława Gomułki 19 marca 1968 r., aresztowanie rozmówcy, rewizja w domu, skonfiskowanie książeczki telefonicznej, pobyt w areszcie, domniemane przyczyny zwolnienia.
00:11:18 - Atmosfera wydarzeń Marca, decyzja o emigracji: pytania rodziców o chęć emigracji, charakterystyka ideowa Dawida Sfarda - poety i pisarza języka jidysz, znaczenie działalności TSKŻ, kultura jidysz w powojennej Polsce.
00:18:02 - Znaczenie autonomii kultury żydowskiej w Polsce dla społeczności żydowskich w innych krajach bloku komunistycznego.
00:18:29 - Rozmowy o ewentualnej emigracji, postać matki rozmówcy.
00:20:00 - Okoliczności podjęcia przez TSKŻ rezolucji potępiającej Izrael. Poglądy Dawida Sfarda, absurdalność oskarżeń o syjonizm.
00:20:50 - „Syjonizm” ojca i „rewizjonizm” syna, refleksje nad obrazem wytwarzanym przez państwo, strach przed organizacją procesu pokazowego.
00:23:34 - Negatywny stosunek do emigracji, autoidentyfikacja w latach 60. XX w, wyjazd narzeczonej rozmówcy (córki Zygmunta Baumana).
00:26:48 - Propozycja kolegi z komitetu wydziałowego: „Czy nie należałoby odsunąć od działalności na pierwszej linii frontu naszych kolegów komunistów?”, tożsamość rozmówcy.
00:32:15 - Proces nabierania świadomości politycznej, wykształcanie się postawy krytycznej oraz dystansowanie się do rzeczywistości: rozpoznawanie demagogii i partyjnej nowomowy.
00:40:55 - Działalność ruchu studenckiego w 1968 roku.
00:45:15 - Wystąpienia studenckie po przedstawieniu „Dziadów”, wiec 8 marca 1968 roku: pierwsze doświadczenia bezpośredniej przemocy fizycznej ze strony władzy.
00:52:03 - Rozterki dotyczące emigracji, relacja z ojcem, przekonanie do wyjazdu, refleksje rozmówcy na temat ideowych postaw ojca.
00:54:19 - Akomodacja rozmówcy w Izraelu: nauka hebrajskiego, studia, zainteresowania i zaangażowanie polityczne w Izraelu, scena polityczna w Izraelu.
01:01:13 - Rozważania dotyczące kampanii antysemickiej w latach 1967-1968, poczucie samotności Żydów, reakcje najbliższego otoczenia.
01:07:58 - Rozważania dotyczące działalności Muzeum POLIN oraz środowisk naukowych na rzecz badania dziejów Żydów polskich.
01:09:44 - Refleksja dotyczące znaczenia Marca ’68 dla Polski.
01:13:01 - Refleksja o wydarzeniach Marca ‘ 68, poparcie „ulicy” dla wieców studenckich.
01:18:33 - Pożegnanie na Dworcu Gdańskim, znaczenie pożegnania.
00:17:42 - Pobyt w więzieniu.
01:20:14 - Pierwszy przyjazd do Polski po emigracji, stosunek do Polski, przemiany w Polsce.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: sztetl.org.pl/pl/historia-mow...
Subskrybuj nasz kanał: / @historiamowionapolin
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): / mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): / wirtualnysztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): / polscysprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [e-mail]
#MuzeumPolin #HistoriaMówiona #Marzec68