Чаму ў Беларусі сьцерлі памяць пра амэрыканскую дапамогу
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 13 มิ.ย. 2023
- Сёлета ў чэрвені спаўняецца 100 гадоў адной малавядомай, амаль забытай, але важнай падзеі: Беларусь пакінулі 13 амэрыканскіх грамадзянаў, якія працавалі ў Менску, Гомелі і Віцебску. «Прыгоды АРА ў Беларусі» - так называецца кніга пра самую вялікую гуманітарную дапамогу насельніцтву Беларусі ў ХХ стагодзьдзі. Чаму гэта падзея важная? Чаму яна забытая? І наогул, што азначае памяць пра гістарычныя падзеі і якую ролю яна адыгрывае у фармаваньні будучыні - пра гэта мы гаворым з аўтарам кнігі Аляксандрам Лукашуком, журналістам, дасьледчыкам гісторыі Беларусі ХХ-га стагодзьдзя, да нядаўняга часу - дырэктарам Беларускай службы Радыё Свабода.
Слухаць аўдыёкнігу «Прыгоды АРА ў Беларусі» / ara
0:10 - што Аляксандар Лукашук робіць у Вашынгтоне, у Нацыянальным фондзе дэмакратыі
4:05 - як вывучаецца палітыка памяці
8:01 - чаму вайна ва Ўкраіне дапамагла Беларусі ня страціць сусьветную ўвагу
9:27 - як Аляксандар Лукашук зацікавіўся тэмай Амэрыканскай адміністрацыяй дапамогі і яе дзейнасьці ў Беларусі ў 1920-х гадах
12:18 - ці было ў амэрыканскай адміністрацыі сто гадоў таму разуменьне, што яны працуюць менавіта ў Беларусі, а не ў Расеі
15:53 - чаму гісторыя дзейнасьці АРА ў Беларусі была цалкам забытая
20:48 - у чым спэцыфіка вайны ва Ўкраіне для Беларусі, за што насамрэч вядзецца вайна
26:08 - як склаўся лёс супрацоўнікаў АРА, якія працавалі ў Беларусі
28:06 - якой можа быць палітыка памяці ў будучай дэмакратычнай Беларусі
📌 Абавязкова падпішыцеся на наш TH-cam канал і пастаўце званочак: / @svaboda-historyja
Наш сайт: www.svaboda.org/
TELEGRAM: t.me/radiosvaboda
FACEBOOK: / svaboda.org
TWITTER: / svaboda
INSTAGRAM: / radiosvaboda
TikTok: / radio_svaboda
Як чытаць і глядзець Свабоду насуперак блякаваньню smarturl.click/p1yA
Як бясьпечна і ананімна паведаміць важную інфармацыю нашай рэдакцыі smarturl.click/0DO8
Дзякую !
👍
"8 чэрвеня 1933 г. сакратар ЦК КП(б)Б Мікалай Гікала і старшыня СНК БССР Мікалай Галадзед атрымалі сакрэтны ліст з Нараўлянскага раёна. Непісьменная пісулька на беларускай мове, у якой мясцовыя кіраўнікі скардзіліся на страшэнны голад у сваім раёне: “На гэтых днях (2 чэрвеня) меў мейсца з рада вон выходзячы факт: гр. в. Ціхін (Акопскага сельсавету) Сікорская ноччу зарэзала свайго 9-гадовага дзіцяці. Частку ўнутранасцей пасьпела паесьці, назаўтра ўтопіла другога дзіцяці і памерла сама ад істошчэньня”. Такі жудасны факт прыводзілі нараўлянскія начальнікі і слёзна заканчвалі сваё пасланне: “Без сур’ёзнай дапамогі рэспубліканскага цэнтру абысціся не зможам”.
"Такое ж бядотнае становішча было і ў суседнім Ельскім раёне, аб чым чэкісты рапартавалі ў Менск. У 200 сем’ях з 250 аднаасобных гаспадарак дзеці і дарослыя апухлі ад голаду, за два месяцы з-за схуднення памерла 20 чалавек. “Аднаасобнік хутара Рэдзька Калодзей Мікіта, каб не бачыць пакуты галоднай сям’і, запёр у хаце жонку і трох малалетніх дзяцей, забіў наглуха дзверы і вокны, пасля чаго сам некуды знік. Жонка і двое дзяцей Калодзея ўжо памерлі, аднаго малога выратавалі суседзі. У в.Меляшковічы ўдава Ціханава Ульяна з голаду кінула траіх дзяцей і сышла няведама куды”, - прыводзілі жудасныя прыклады чэкісты.
На Гомельшчыну з Менска выехала спецыяльная камісія для праверкі фактаў. 21 чэрвеня Бюро ЦК КП(б)Б занесла ў пратакол: у Ельскім і Нараўлянскім раёнах мор закрануў да 60 працэнтаў насельніцтва. Людзі ядуць не толькі “ліпавае лісце, верас, мох і мякіну, а ў некаторых гаспадарках нават катоў, сабак і конскую падаль”. Сталічныя таварышы вымушаны былі прызнаць факт канібалізму: “У в. Акопы… жонка бедняка, пайшоўшага на працу ў горад, вярнулася дадому і знайшла свайго сына Валодзю мёртвым, адрэзала ногі дзіцяці і зварыла са шчаўем. Паела шчаўя сама і пакарміла другое дзіцянё. Назаўтра памерла сама і другое дзіцё”.
«…Браты мае, мужыкі родныя. З-пад шыбеніцы маскоўскай прыходзіць мне да вас пісаці, і, можа, раз астатні. Горка пакінуць зямельку родную і цябе, дарагі мой народзе. Грудзі застогнуць, забаліць сэрца, - но не жаль згінуць за тваю праўду… Няма ш, браткі, большага шчасця на гэтым свеце, як калі чалавек у галаве мае розум і науку… Но як дзень з ноччу не ходзіць разам, так не ідзе разам наука праўдзіва з няволяй маскоўскай. Дапокуль яна ў нас будзе, у нас нічога не будзе, не будзе праўды, багацтва і ніякай наукі, - адно намі, як скацінай, варочаць будуць не для дабра, но на пагібель нашу… Бо я табе з-пад шыбеніцы кажу, Народзе, што тагды толькі зажывеш шчасліва, калі над табою Маскаля ўжэ не будзе.
Твой слуга
Яська-гаспадар з-пад Вільні»
Брешет ваша помещица! Практика есть критерий истины. При СССР Белорусия жила хорошо, а Минском восхищались все, кому доводилось там бывать. Для русского врача поехать на специализацию в Минск было счастьем и предметом гордости на всю оставшуюся жизнь.
Brest nie wvaxodziw u sklad BSSR u 1920-ja hady.
Mой сын кажа - мaскавіцкая мова ўвогуле не патрэбна будзе ў жыццi. Калi знiкне лукавы пра - маскоўскі тыран, у Беларусi (ВКЛ) будзе беларуская мова, а калi прыйдзецца жыць за мяжой, то будзе патрэбна мова той зaмежнай краiны. А для паразумення з iншаземнымi сябрамi, патрэбна ангельская, польская цi ўкраінская.
няма цяжакасцяў : Вялікая Літва ( IN ENGLISH GRAND LITWA) 🏳❤🏳, як Пауночная Макодонія . хопіць сядзець на адныскіх влогах
"Sic semper evello mortem tyrannis" (гэта чакае усіх тыранаў )
" Если бы провалилась Московия, то не было бы никакого ни убытка, ни волнения в человечестве. " ( Иван Тургенев )
После 2-й Мировой войны 10-мильонная Белaрусь не досчиталась около 3-х мильонов своих жителей, однако околь 2-х миллионов были убиты еще до войны органами коммунистического НКВД. В Беларуси физически уничтожили 70 процентов всех белaруских писателей, убили ученых и художников. (Труппа Третьего Белорусского Государственного театра Владислава Голубка была арестована в полном составе. Почти все были расстреляны.) Убивали по национальному признаку. Ради этого был придуман ярлык "нацдем" (это значит -- национальный демократ, хотя такой партии не существовало). Этот ярлык приклеивали ко всем белорусам, которых сталинисты планировали уничтожить. В недрах НКВД была придумана несуществующая антикоммунистическая организация СВБ ("союз освобождения Белaруси"). Под придуманный фантом энкавэдисты проводили аресты, вели воображаемое следствие, допрашивали, пытали, судили, потом ссылали в Россию и расстреливали невинных людей. После Рижского сговора в 1921 году Беларусь разделили между Польшей и Россией. Границу раздела провели недалеко от Менска. Существовал тайный приказ НКВД уничтожать всё белорусское население вдоль границы. Российские аккупанты хотели сделать здесь безлюдную зону. Уничтожение осуществляли пограничные войска. Довереным лицам выдавали винтовку и лопату. Когда такой солдат-пограничник встречал в безлюдном месте (на дороге, в поле, в лесу) одинокого белоруса или белоруску, или ребенка, он стрелял человека, тут же лопатой выкапывал яму и засыпал труп.
Такова была инструкция. Люди в деревнях не так боялись "человека с ружьём", как солдата с лопатой. (Эти факты опубликованы в белорусской печати в начале 90-х годов.) В 30-х годах на 95-99 процентов (практически полностью) была уничтожена (сослана и расстреляна) белорусская коммунистическо-партийная и советская администрация. Уничтожали даже директорат и хозяйственных руководителей. На должности убитых администраторов и коммунистических начальников-белорусов присылали русских из России. Русские (так называемые "выдвиженцы") приезжали в Беларусь, занимали освобожденные должности, получали льготы, имущество, квартиры и первое, что они делали -- закрывали белорусские школы, переводили их на русский язык, чтобы их дети могли учиться, не обременяя себя изучением, как они говорили, "никому ненужного" белорусского языка. Таким образом оккупанты создавали в Беларуси "русскоязычное население". Этноцид, лингвацид, мнемацид и геноцид проводзились большевиками одновременно.
Уничтожение белорусов российским НКВД продолжалось и во времена немецкой аккупации. В июне 1941 года в первые дни войны коммунисты расстреляли в тюрьмах и на этапах тысячи заключенных. Только в Брестской крепости, где была страшная тюрьма НКВД, всех арестованных ликвидировать не успели, часть из них разбежалась. Тем временем большая группа надзирателей и функционеров НКВД была заблокирована в крепости немцами. Они сидели там около месяца, пока не вымерли. Лет через 20 после войны коммунисты придумали легенду о "героической обороне" Брестской крепости. Обращает на себя внимание тот факт, что широкое советское партизанское движение было организовано только в Беларуси и частично -- на этнических белaруских землях, которые были в составе России (Смоленщина, Брянщина). В оккупированой России партизанского движения не было. Почему? Да потому, что продолжал действовать план уничтожения белорусской нации. Москва, используя органы НКВД, втянула массы гражданского белорусского населения в войну против немцев, и этим подставила белорусов под немецкий удар.
Необходимое дело борьбы исходило из коварного замысла и осуществлялось подлыми методами. (Сталин хотел получить двойную выгоду.) Энкавэдисты специально около белорусской деревени убивали немца или делали другую провокацию, чтобы вызвать карательную операцию гитлеровцев (которые обычно сжигали всю деревню, чаще всего -- вместе с людьми). Таким образом, кстати, в результате специальной провокации советских партизан была сожжена и известная Хатынь, которую коммунисты потом в 70-х годах разрекламировали на весь мир как типичную жертву фашистского зверства.
В результате такой коммуно-фашистской совместной "работы" в Беларуси сожгли более 9 тысяч деревень. Поэтому к концу войны, в результате специальной операции НКВД, многие белорусские командиры были посланы на смерть, отстранены от командования, убиты и репрессированы. Их места занимали русские, присланные из Мосвы, и верные энкавэдисты. Летом 1944 года, когда "красная армия" заняла Беларусь, русские провели мобилизацию в армию на белорусской территории. Десятки тысяч молодых белорусских мужчин, почти без подготовки, бросили на передовую линию фронта. Русские командиры поднимали их в ненужные атаки под огонь немецких пулеметов, не дав даже оружия в руки, или с винтовками, но без патронов. Они гибли тысячами, как трава под косой. А те, что бежали назад, попадали под пули энкавэдистских "заградотрядов". Впрочем, заградотряды стреляли и в спину. Так продолжалось уничтожение белорусов на войне, руками немцев и русских одновременно. Как говорили коммунисты, "в борьбе за советскую родину". В 40-х годах русские вывезли в Сибирь и там замучили всех лесников и так называемых "кулаков" из Западной Беларуси. Вывозили вагонами, по разнорядках.
Расшифровка видео - ??? Может лучше исключить эту функцию. Страх, а не расшифровка
«…Браты мае, мужыкі родныя. З-пад шыбеніцы маскоўскай прыходзіць мне да вас пісаці, і, можа, раз астатні. Горка пакінуць зямельку родную і цябе, дарагі мой народзе. Грудзі застогнуць, забаліць сэрца, - но не жаль згінуць за тваю праўду… Няма ш, браткі, большага шчасця на гэтым свеце, як калі чалавек у галаве мае розум і науку… Но як дзень з ноччу не ходзіць разам, так не ідзе разам наука праўдзіва з няволяй маскоўскай. Дапокуль яна ў нас будзе, у нас нічога не будзе, не будзе праўды, багацтва і ніякай наукі, - адно намі, як скацінай, варочаць будуць не для дабра, но на пагібель нашу… Бо я табе з-пад шыбеніцы кажу, Народзе, што тагды толькі зажывеш шчасліва, калі над табою Маскаля ўжэ не будзе.
Твой слуга
Яська-гаспадар з-пад Вільні»
АМЕРИКАНСКИЙ СЛОН И БЕЛОРУССКИЙ------БРАТЬЯ
«…Браты мае, мужыкі родныя. З-пад шыбеніцы маскоўскай прыходзіць мне да вас пісаці, і, можа, раз астатні. Горка пакінуць зямельку родную і цябе, дарагі мой народзе. Грудзі застогнуць, забаліць сэрца, - но не жаль згінуць за тваю праўду… Няма ш, браткі, большага шчасця на гэтым свеце, як калі чалавек у галаве мае розум і науку… Но як дзень з ноччу не ходзіць разам, так не ідзе разам наука праўдзіва з няволяй маскоўскай. Дапокуль яна ў нас будзе, у нас нічога не будзе, не будзе праўды, багацтва і ніякай наукі, - адно намі, як скацінай, варочаць будуць не для дабра, но на пагібель нашу… Бо я табе з-пад шыбеніцы кажу, Народзе, што тагды толькі зажывеш шчасліва, калі над табою Маскаля ўжэ не будзе.
Твой слуга
Яська-гаспадар з-пад Вільні»
"8 чэрвеня 1933 г. сакратар ЦК КП(б)Б Мікалай Гікала і старшыня СНК БССР Мікалай Галадзед атрымалі сакрэтны ліст з Нараўлянскага раёна. Непісьменная пісулька на беларускай мове, у якой мясцовыя кіраўнікі скардзіліся на страшэнны голад у сваім раёне: “На гэтых днях (2 чэрвеня) меў мейсца з рада вон выходзячы факт: гр. в. Ціхін (Акопскага сельсавету) Сікорская ноччу зарэзала свайго 9-гадовага дзіцяці. Частку ўнутранасцей пасьпела паесьці, назаўтра ўтопіла другога дзіцяці і памерла сама ад істошчэньня”. Такі жудасны факт прыводзілі нараўлянскія начальнікі і слёзна заканчвалі сваё пасланне: “Без сур’ёзнай дапамогі рэспубліканскага цэнтру абысціся не зможам”.
"Такое ж бядотнае становішча было і ў суседнім Ельскім раёне, аб чым чэкісты рапартавалі ў Менск. У 200 сем’ях з 250 аднаасобных гаспадарак дзеці і дарослыя апухлі ад голаду, за два месяцы з-за схуднення памерла 20 чалавек. “Аднаасобнік хутара Рэдзька Калодзей Мікіта, каб не бачыць пакуты галоднай сям’і, запёр у хаце жонку і трох малалетніх дзяцей, забіў наглуха дзверы і вокны, пасля чаго сам некуды знік. Жонка і двое дзяцей Калодзея ўжо памерлі, аднаго малога выратавалі суседзі. У в.Меляшковічы ўдава Ціханава Ульяна з голаду кінула траіх дзяцей і сышла няведама куды”, - прыводзілі жудасныя прыклады чэкісты.
На Гомельшчыну з Менска выехала спецыяльная камісія для праверкі фактаў. 21 чэрвеня Бюро ЦК КП(б)Б занесла ў пратакол: у Ельскім і Нараўлянскім раёнах мор закрануў да 60 працэнтаў насельніцтва. Людзі ядуць не толькі “ліпавае лісце, верас, мох і мякіну, а ў некаторых гаспадарках нават катоў, сабак і конскую падаль”. Сталічныя таварышы вымушаны былі прызнаць факт канібалізму: “У в. Акопы… жонка бедняка, пайшоўшага на працу ў горад, вярнулася дадому і знайшла свайго сына Валодзю мёртвым, адрэзала ногі дзіцяці і зварыла са шчаўем. Паела шчаўя сама і пакарміла другое дзіцянё. Назаўтра памерла сама і другое дзіцё”.