Gidip de Dönmeyenlerin, Dönüp de Tutunamayanların Hazin Hikayesi! | 1914-1918 |
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 2 มี.ค. 2024
- Gidip de Dönmeyenlerin, Dönüp de Tutunamayanların Hazin Hikayesi! | 1914-1918 | #savaşahayır
Yorum: Ozan Mustafa Karaarslan | Seslendiren: Kadir Tanrıkulu
***Sözleri anonim olan türkünün yorumu (Müzik) kanalımaza aiittir!
Gidipte dönmeyenlerin, dönüpte tutunamayanların hazin öyküsünü hep türkülerde dinlemişizdir.
Kışlanın önünde üç ağaç incir,
Kolumda kelepçe boynumda zincir,
Zincirin yerleri ne yaman sancır....
Burası Huş'tur yolu yokuştur,
Giden gelmiyor acep ne iştir....
1. Dünya Savaşı'ında, 10 Cephede 202 Bin Türk Esir!.....
Dile kolay....
Çanakkale'den Bakü'ye, Galiçya'dan Arabistan'a tam on cephede savaşan ve sağ kalan; Fransa'dan Sibirya'ya, Myanmar'a kadar dağılan esir kamplarında, yaşamayı başaran bu kişiler memleketlerine döndüklerinde unutuldular! Parasız, pulsuz ve madalyasız bir halde, kimi sakat kimi hasta kaderlerine terk edildiler.1914-1918 arasında, dünyanın dört bucağındaki esir kamplarına dağılan, 202 bin Türk askeriyle kimse ilgilenmedi. Kimi kıyıma uğradı, kimi intihar etti, kimi de döndü, savaşı Milli Mücadele'de yakaladı. Onlar bu toprakların kayıp kuşağıydı. İşte Myanmar'dan Malta'ya, Sibirya'dan Mısır'a kadar yayılan esir kamplarındaki hayatlar...
Esir Türkler, 1921'de topluca yurda döndü. Tek tük de olsa dönüşü 1923'e sarkanlar vardı. Prof. Dr. Cemalettin Taşkıran, 1. Dünya Savaşı'ndaki Türk esirleri hakkında, dünyadaki ilk araştırmayı yaptı.
Gürsel Göncü, Atlas Dergisi için bu araştırmayı temel alan, büyük bir dünya savaşının Türkiye'deki kayıp kuşağını anlatan bir yazı kaleme aldı. Aşağıda bu yazından bazı bölümler sunacağım.
Prof. Dr. Cemalettin Taşkıran 1. Dünya Savaşı'ndaki Türk esirlerini araştırırken, Türkiye'deki askeri ve diğer arşivlerde, yurtdışında Fransız, Rumen, İngiliz, İsrail ve Kıbrıs arşivlerinde çalıştı. Hiç yayımlanmamış belgelere, fotoğraflara ulaştı.
Esir Türkler!!!
Ürpertici, irkiltici bir ibare. Neden peki? Çoğumuzun hiç duymadığı bir durum ve tanım. Halbuki söz konusu olan bir büyük savaştır, cihan savaşı. Ama yıkılan imparatorluğun tozu dumanı altında kalan, can havliyle yeni bir başlangıca yeltenmenin telaşı içinde unutulan, hamaset edebiyatının kaypak ama arsızca yayılan, şişinme ve kendinden kaçma kolaylığı sağlayan ortamda, başını çıkaramayan, iniltisini duyuramayan askerlerimiz.
Evet esir Türkler.
Cemalettin Taşkıran da şaşırmış zaten!!
‘‘Askeri tarih seminerleri sırasında araştırmalar yaparken bir belge geldi önüme: Myanmar'daki esir kampı! Şaşırdım. Nereden nereye!’’
İlk kıvılcım böyle olmuş.1998'de, Arşivlerde çalışmaya başlamış . ATASE, Başbakanlık, Kızılay Arşivi...
‘‘Raporları okudukça, mektuplara baktıkça hüngür hüngür ağladım’’ diye anlatıyor Taşkıran. ‘‘Hem esarette hem de döndükten sonra sahipsiz kalmışlar.’’ Ama ağlamakla yetinmemiş. ‘‘Araştırdıkça ilgim daha da arttı’’ diyor.
Taşkıran, Cenevre'deki Kızılhaç arşivlerine girmiş. Burada, tuvaletlerden yastıklara kadar, bütün ayrıntıları içeren, binlerce sayfa tutan kapsamlı raporları taramış. Nerelere, hangi yollarla, nasıl götürülmüşler? Götürülüş hikáyeleri, kamp hayatı, mektuplar, şehit olanlar ve dönüş hikáyeleri...
1914-18 arasında, 10 ayrı cephede savaşan Türk ordusu 202 bin esir verdi. Esir Türklerin 150 bini dönmüş. Şehit ve kayıpların sayısı ise 50 bini aşıyor:
‘‘En kötü durumdakiler Rusya'daki esirlerdi. Açlık ve soğuğun yanısıra, her zaman kötü davranış da eşlik ediyordu.
’’ En fazla Türk esiri 135 binle İngilizlerin elindeydi. Bu esirlerin durumu genelde daha iyiydi. Dayak vardı bu kamplarda. Acımasızca, güneş altında çalıştırma da vardı. Ama öldüresiye eziyet etme, öldürme, yaşanamaz iklim koşullarına terk etme gibi uygulamalar çok nadirdi. Esir kamplarında erlerle subayların mekánları daima ayrıydı. Ama çok da katı bir kural değildi bu, geçiş serbestisi vardı.''
Bir ilginç nokta, Mısır'da Ras el Tin Kampı'ndaki sivil esirlerdi. Bu kamptaki esirlerin çoğu, 1917'de hacca giden Türk sivillerdi. O sırada Mekke Şerifi Hüseyin ayaklanmış, bu insanları tutuklayıp İngilizlere teslim etmiş. Yine İngiliz kontrolündeki Mısır'da, Maadi Kampı'nda, Sina'dan ve Çanakkale'den gelen 6 bine yakın esir vardı. Bunların arasında babasıyla birlikte, Abdülmuhsin isimli 8 yaşında bir Türk çocuğu da vardı.
Fransızlarda iki bin, Romanya'da 605, İtalya'da ise 100 Türk esiri vardı. Taşkıran'ın anlatığına göre, esir Türkler earetleri boyunca genel olarak mertçe davrandı.
Kaynak: Prof. Dr. Cemalettin Taşkıran
Yorum: Ozan Mustafa Karaarslan
Seslendiren: Kadir Tanrıkulu
İçerik hazırlama, düzenleme: AkifTanrıkulu
Atatürk ve silah arkadaşlarının ne büyük, ne kutsal, nasıl ulvi bir kurtuluş ve bağımsızlık mücadelesi verdiklerini birkez daha idrak ediyoruz. Yaşasın Mustafa Kemal, yasasın Cumhuriyet. Tüm şehitlerimize Allahtan rahmet diliyoruz.
Aklıma dedem geldi Dedemin Babası bana görmek nasip olmadı ama kendisi Çanakkale Savaşı'nda Atatürk'ün emir subayıydı ve daha sonralarında başyaverliğini yapmıştı bu tarz videoları izlerken hiç göremediğim dedem aklıma geliyor ve hüzünleniyorum , ve duygulanıyorum gerçekten atalarımızla askerlerimizle ne kadar gurur duysak azdır onlar nelerini feda ettiler ama biz , onlara layık olamadık :(
Türk milleti ülkemiz için savaşan ve emek veren herkesi her zaman saygı ve sevgiyle anacak ruhlarınız şad olsun.
Teşekkürler Hasanoğlan Köy Enstitüsü.Benimde babamın amcaları ruslarla savaşda esir düşmüş,bir dahada haber alınamamış.Onlara layık olmak,Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK ü daha iyi anlamak dileklerimle sevgiler,saygılar.
Emeğinize sağlık çok acıklı duygulanmamak elde değil.Mekanları nur olsun.😢
Hepsinden Allah razı olsun mekanları cennet olsun güzel bir video olmuş teşekkürler kardeşim sağolasın
Ah dedelerim sizleri seyredince yüreğim sızladı ALLAH gani gani rahmet eylesin mekanları nız cennet olsun
Ülkemiz için canlarını feda eden tüm insanlarımızdan Allah razı olsun çok zor bir hayat sürmüşler. Her birinin mekânı cennet olsun inşallah. Minnettarız.
Ellerinize sağlık duygulandırdıniz..
Mükemmel bir video, Allah ecdadımızdan razı olsun.
Ne mutlu türküm diye
EMEGINIZE SAGLIK - SÖZ YOK - 😢 VATAN SAG OLSUN ☝🏻🇹🇷
Ruhları şâd olsun. Başka da diyecek bir şeyimiz yok.!
Dedemin babasına sormuşlar dede kaç sene savaştın. Dedem demişki okur yazarım yok seneyi bilmem. 19 kurbanı askerde eda ettik demiş vay beeeee
Çok acı çok zor bir durum
Ellerinize saglik.
Cok tesekkür ederim.
Ben ölmedim anne kitabını okumanızı öneririm 😢
Yazari kim?
Allah rahmet eylesin mekanları cennet olsun inşallah
Hakları ödenmez kimi toprağa gark oldu kimi böyle
Ekrana girenlerin hiçbiri hayatta değil şimdi. Garip dünya😢😢
Işıklar içinde uyu Sinan Oktayoğlu, böyle giderse R Harfi Türkçeye veda edecek, Dizilerin Türkçeye yaptığı kötülüğün sonucu,, Bir İnsan Anadiline nasıl İhanet eder????
Türkü,alt yazı,görüntüler,fondaki ses hepsi bir arada olunca anlaması zor bir video olmuş
❤
👍❤️🇹🇷🇹🇷🇹🇷❤️🙏🙏🙏🙋🙋🙋
''Esir Türkler'' bu kavram ne kadar enteresan geliyor gerçekten... Türk milleti Esir statüsünü kabul etmiyor. Tarihin hiçbir anında..
Gidip de* ve dönüp de*
İyi ki varsınız! Selamlar, saygılar.
@@HasanoglanKoyEnstitusu Siz de öyle, esenlikler dilerim.
😒😔😞
Okumadan yaşayarak anlatsan; öyle bir duygu yüklersinki; görüntüler ve anlatım olmamış.O duyguyu yakalamalısınkı,paylaşalım..
7 yaşındaki çocuk ne arıyormuş savaşta¿