Wirtualnie po gminie Wielkie Oczy - cuda natury

Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura w sieci.
Około połowę ze 146 km2 , które zajmuje gmina Wielkie Oczy stanowią lasy. Nieskażone środowisko naturalne jest jednym z największych atutów tej najbardziej wysuniętej na południe gminy powiatu lubaczowskiego. Leśne trasy rowerowe, rezerwat, pozostałości po alejach, stawy śródleśne, stare przydrożne kapliczki, cisza i spokój tworzą niesamowity błogi klimat. Ten klimat chcemy dziś pokazać.
Wędrówkę rozpoczniemy od wizyty w wyjątkowym rezerwacie, który rozciąga się na powierzchni ponad 12 hektarów. Położony jest na granicach miejscowości; Kobylnica Ruska i Łukawiec, a przedmiotem ochrony jest w nim stanowisko czosnku siatkowatego. Drogami leśnymi możemy dostać się stąd do większości miejscowości w gminie Wielkie Oczy. Z rezerwatu Moczary udajemy się w kierunku Wielkich Oczu. Tam przy drodze leśnej za najwyższym wzniesieniem w północnej części gminy - Łysą Górą znajduje się ciąg 3 stawów. Są one ostoją roślinności wodnej i szuwarowej, a tym samym w istotny sposób wzbogacają bioróżnorodność terenu. W zależności od pory roku - kwitną lilie wodne, rechoczą żaby, ganiają się dzikie kaczki. Zimą śnieg urokliwie otula ogołocone drzewa, a jesienią las mieni się mnóstwem kolorów. Przyroda żyje tu swoim własnym życiem i stanowi swoisty azyl natury. Piękno przyrody w gminie Wielkie Oczy wiąże się z mistycyzmem, wierzeniami, legendami i historiami o objawieniach. Jedną z najbardziej znanych historii usłyszeć można o kapliczce przy pięciu sosnach. Według podań w XVIII wieku przy wspomnianych drzewach dzieciom z Podłub należących do wsi Lipowiec ukazała się Matka Boża.
Z pięciu sosen podążamy do pozostałości po wielkoockich parkach, które niestety nie zachowały do dziś swego kształtu. Najdłużej, bowiem do II wojny światowej przetrwał park w północnej części miejscowości, przy drodze do Żmijowisk. W tym parku mieścił się nieistniejący już, murowany XIX-wieczny dworek szlachecki oraz dom dla służby. Teren byłego parku został zajęty przez ośrodek wypoczynkowy gazownictwa. Rekonstrukcji tego parku dokonał Jerzy Piórecki w swojej pracy z roku 1989, opisując go następująco:
Ogrody krajobrazowe, pochodzące z początku XIX wieku, rozplanowano na rzucie prostokąta i połączono aleją lipową z parkiem leśnym. Wzdłuż zewnętrznej osi parku i głównej drogi dojazdowej zachowały się szpalerowe nasadzenia z grabu i lipy. W centralnej części parku i w najbliższym otoczeniu ruin dworu i folwarku zachowane są resztki dąbrowy. Przeważają gatunki krajowe: dąb, lipa, klon, jesion, brzoza i grab. Struktura wiekowa drzewostanu zróżnicowana. samo źródło informuje, że powstały w XIX wieku park miał charakter krajobrazowy, powierzchni terenów parkowych wynosiła 7 ha, w tym 1 ha niezachowanych już wód. Do dziś zachowały się natomiast pozostałości dąbrowy i drzew pomnikowych, tj. 80 drzew i krzewów należących do 39 różnych gatunków. Wzdłuż zewnętrznej osi parku i głównej drogi dojazdowej zachowały się nasadzenia z grabu i lipy.
Szum wody w Kobylnicy Ruskiej i Wołoskiej pochodzi z Potoku Łazanka - naturalnego cieku wodnego często niezwykle malowniczego i bardzo ciekawego krajobrazowo. Płynie on niezbyt głębokim korytem, silnie meandrując, miejscami podmywa brzegi tworząc strome skarpy lub niewielkie wyspy. W sposób niezwykle umiejętny otoczenie, środowisko naturalne, przyrodę wykorzystują właściciele Leśniczówki Cichowe Łozy w Łukawcu, o której nie sposób nie wspomnieć przy okazji realizacji wirtualnych oprowadzań po gminie Wielkie Oczy. Leśniczówka to spokojne zacisze z dala od hałasu wielkich miast. Gdzie ceni się naturę, ekologie i wykorzystanie naturalnych produktów. Jest to miejsce, w którym można odpocząć od codzienności i stresu z dzika przyrodą na wyciągniecie ręki.