เปิดภูมิหลัง ลีลาวดี.. ลั่นทม(สยาม) จำปาแห่งอุษาคเนย์ I ประวัติศาสตร์นอกตำรา EP.128
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 30 ม.ค. 2022
- ลีลาวดี หรือ ลั่นทม คือพืชพันธุ์ไม้ดอกที่มีความสัมพันธ์กับชาวอุษาคเนย์ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ลีลาวดีมีแหล่งกำเนิดอยู่ที่หมู่เกาะแคริบเบียน ทวีปอเมริกาใต้ แล้วได้เดินทางมายังภูมิภาคเอเชียอาคเนย์พร้อมกับนักเดินเรือชาวยุโรป ความน่าสนใจของลีลาวดีในอุษาคเนย์คือโดยทั่วไปแล้วผู้คนมักเรียกไม้ดอกชนิดนี้ว่า “จำปา” ในขณะที่ชาวสยามเรียก “ลั่นทม”
ความนิยมต่อลั่นทม หรือ จำปา ในอุษาเคนย์ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีความโดดเด่นในสังคมลาวและสังคมไทย เนื่องด้วยในสังคมลาวมีความนิยมปลูกลั่นทมตกแต่งศาสนสถานและยังมีความนิยมนำมาใช้ในการแต่งกายจนกลายเป็นดอกไม้ประจำชาติในเวลาต่อมา ส่วนในสังคมไทยมีความนิยมในการปลูกลั่นทมประดับตกแต่งในวัดและวังในช่วงแรกเพราะคนสามัญทั่วไปมีมุมมองร้ายแต่ลั่นทม จนลั่นทมในสังคมไทยได้ถูกเปลี่ยนชื่อเป็นลีลาวดี จุดเปลี่ยนนี้ทำให้พันธุ์ชนิดนี้ได้รับความนิยมในสังคมไทยในเวลาต่อมา
ลั่นทม เพี้ยนมาจากภาษาขอมโบราณ สลัน-ทม (สลัน แปลว่า รัก , ทม แปลว่า มาก, สลัน-ทม แปลว่า รักมาก) ไม่ได้แปลว่าทุกข์ระทมแบบที่ไทยเข้าใจกัน
ในภาษาลาวและเขตภาคอีสานในอดีตเรียกจำปาลาวไม่ใด้เรียกว่าลั่นทมน่าจะเป็นภาษาพื้นถิ่นพวกกลุ่มมอญเขมรหรือออสโตรเอเชียติกคนละชาติตระกูลจ้า
ทราบมาว่า..เป็นภาษาขอม,เขมร ลั่นแปลว่า ขว้าง ปาออกไป
เช่นเดียวกับคำว่าลั่นไก...ความหมายรวมๆคือไกลจากความทุกข์ ความโศก
ชื่อ ลั่นทม ภาษาไทย555 แปลว่า
จากสลันทม..เมื่อมาอยู่ไทยไปพ้องเสียงกับคำว่า ระทม..ซึ่งแปลว่า ทุกข์ระทม....ไทยคือไทย...เขมรคือเขมร...ลาวคือลาว...ใครจะแปลหรือหมายความว่าอะไรก็แล้วแต่จะเรียกหรือคิด...อย่าไปก้าวก่าย
ใช่ค่ะ
อันนี้คือนำเสนอเพียงมุมมองคนไทยภาคกลาง คนภาคเหนือแต่ก่อนเรียกจำปาลาว นิยมปลูกกันทุกที่ทั้งบ้าน วัด คุ้มเจ้า จนมีการนำไปตั้งชื่อหมู่บ้านก็มี..บ้านจุมปาลาว ..ส่วนคำเรียกลั่นทมกับความเชื่อระทมพึ่งมามีตอนหลังมานี้เองครับ
แม่นแล้ว
สวยค่ะเราชอบมากดอกไม้ชนิดนี้ค่ะ
ไม่ได้เรียกจำปาลาว เรียกจำปาเฉยๆ คนไทใหญ่ฝั่งพม่าก็เรียกจำปา ไม่มีคำว่าจำปาลาว
@@pop8430 ผมคนเชียงใหม่ รุ่นปู่ย่าผมเรียกงั้น "จุ๋มป๋าลาว"
พี่คนอีสานภาษาชาวบ้าน เรียกว่าจำปาคะ😘
บ้านที่อีสานก็เรียก ดอกจําปา มีทั้งจําปาขาว จําปาแดง ครับผม
-ลั่นทม ลั่น แปลว่า ละ ทิ้ง ลั่นทมจึงแปลว่า ละทิ้งซึ่งความทุกข์ระทม
-สรัลทม แปลว่า ความรักอันยิ่งใหญ่
-จำปาลาว
-ลีลาวดี
ส่วนตัวชอบดอกลั่นทมมาก เพราะอ่านนิยายเรื่อง 'หอมกลิ่นความรัก'
อยากได้หนังสือ ค่ะ รบกวนขอข้อมูลนิยาย เรื่องหอมกลิ่นความรัก เพิ่มเติมได้ไหมคะ
@@user-dm3zd6ro8e หอมกลิ่นความรักเป็นนิยายวาย(ช×ช) นะคะ สามารถซื้อได้ที่ร้านนายอินทร์ได้เลยค่ะ จะสั่งออนไลน์ก็ได้ค่ะ ในshopee หรือ Lazada ก็มีค่ะ แค่พิมพ์ว่า 'หอมกลิ่นความรัก' ได้เลยค่ะ
เหมือนเราเลยเราก็ชอบอ่านนิยายแนวพีเรียด ชอบมากเลยเพราะเราก็เป็นสาววายยคนนึงเหมือนกัน😅🤣
@@2sb888 มาหวีดนิยายใน #หอมกลิ่นความรัก ด้วยกันนะคะ555
ยุคหนึ่ง ลีลาวดี ต้นละเป็นแสน 😊
ไปหลอกซื้อตามบ้านนอก ตามวัด ต้นไม่กี่บาท เอามาแต่งสวน การย้ายจะทำให้กิ่งเปราะง่ายหักหมด เหลือแต่โคนสวยๆ สู้ซื้อขนาดกลางไม่ได้ เวลาทิ้งใบเหมือน ปะการัง เคยเห็นสีชมพูทั้งสวนเลย มี ใบแหลมที่ทิ้งใบ การปลูกหลากสี ทำให้สวนดูเลอะเทอะ น่ายกย่อง นี้ก็ชอบ ใบมนไม่ทิ้งใบ ที่เรียกขาวพวง แต่ใต้ใบจะเป็นโรคง่าย ครับ เหมือนยุคหนึ่งหลอกซื้อ อินทผลัม ที่คนไปทำงานซาอุ เอามาปลูก 500 ก็เคยได้ยิน กับไม่กี่พัน แต่เอามาขายเป็นแสน สนามกอร์ฟฮิต ไม่มีก็เอาปาล์มน้ำมันมาปลูกบนถนนสายหนึ่ง เขาขาย 2000 แต่มีคนบอกว่าเขตซื้อ 6000 ไม้พวกนี้ซื้ออายุครับ
ยุคนี้พันธุ์ไม้ด่าง? ล้าน?
ต้นไม้ทุกชนิดให้ความสดชื่นทุกชนิดเลยครับจะปลูกต้นอะไรที่บ้านต้องเป็นความชอบของเจ้าของบ้านเป็นส่วนบุคคลด้วยส่วนผมลีลาวดีเพียบครับ
ลั่นทม มาจากคำว่า สลันทม (เขมร) แปลว่า ความรักที่มั่นคง ต้องยอมรับว่าก่อนเราจะกลายมาเป็น สยาม เรามีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน เชื้อชาติ ภาษา วัฒนธรรมต่างๆ ผ่านวัน เวลา จนเป็น ไทย
ลั่นทม เรียกตามภาษามาลยูและอินโดนีเซีย
เป็นดอกไม้ประจำชาติลาวครับ บ้านผมเรียกว่า ต้นจำปา😊
“… ให้เกียรติในความต่างอย่างเท่าเทียมกัน… “ คำพูดคำนี้กินใจมากครับ❤️
สุดยอด
ดอกลั่นทม ทั้งสวย ทั้งหอม... เพราะชื่อทำให้คนไทยไม่ปลูกดอกไม้สวยๆนี้ ขนาดเจ้ายังปลูกในวัดในวังเลย
แต่เราไม่เชื่อนะ ปลูกเพียบเลยหอมมาก
ค่ะ..#เราก็ปลูกชอบค่ะหอมและสวยนะคะ 💋เรียกไปมาแล้วเสียงเพี้ยนไป เลยไปโทษหาว่าต้นไม้ไม่เป็นมงคลซะงั้นคนหนอคน ? 😭
ค่ะ..#เราก็ปลูกชอบค่ะหอมและสวยนะคะ 💋เรียกไปมาแล้วเสียงเพี้ยนไป เลยไปโทษหาว่าต้นไม้ไม่เป็นมงคลซะงั้นคนหนอคน ? 😭
ขอบคุณครับ โอ้ดวงจำปา บุปผาเมืองลาว งามดั่งดวงดาว 🌸🌼🐯
เป็นดอกไม้ที่ชอบมากที่สุด ตั้งแต่เด็ก
ชื่อต่างกันในแต่ละภูมิภาค แต่ความงามและกลิ่นหอมยังคงเดิม ลั่นทม เพียงชื่อ ปลูกแล้วไม่ระทม โบราณจะปลูกแต่ในวัด ส่วนชาวบ้านอาจจะไม่มีหรือน้อย อีกประเทศกลายเป็นดอกไม้ประจำชาติ ยิ่งฟังจากเนื้อเพลงยิ่งทำให้รู้สึกถึงความงามเพิ่มขึ้น ส่วนตัวชอบครับ
เปิดความรู้ เปิดหู เปิดตา เปิดใจ เปิดข้อสงสัยต่าง ๆ นาๆ ต้องประวัติศาสตร์นอกตำรา เป็นกำลังใจให้ทำรายการดี ๆ ที่มีคุณภาพต่อไป
บ้านหนูอีสานเรียกจำปาจ้า
เปลี่ยนชื่อ เปลี่ยนราคา เฉกเช่น ตีนเป็ด เปลี่ยนชื่อเป็น พญาสัตบรรณ แย่งกันซื้อใหญ่เลย ปัจจุบันบันก็ยังแย่งกันอยู่ ไม่ใช่แย่งกันซื้อนะ แย่งกันหาคนมาตัดทิ้ง ก่อนที่คนในบ้านจะเวียนหัวตายกันทั้งบ้าน โดยเฉพาะคนที่เป็นภูมิแพ้ นี่คือ อภินิหารของกลิ่นดอกพญาสัตบรรณ ส่วนลั่นทม ไม่มีพันธุ์ไหนจะสวยครบทั้งทรงต้น ทรงใบ ทรงดอก เท่า “ขาวพวง” แล้วหละ
ขออนุญาตให้ความรู้เพิ่มเติมนะครับสำหรับท่านใดที่กำลังหาต้นลีลาวดีมาปลูก ถ้าท่านอยากรู้ว่ากลีบดอกของต้นนั้น ปลายดอกแหลมหรือปลายกลมมน ให้ดูได้จากใบครับ ถ้าปลายใบแหลมดอกก็จะแหลม ถ้าปลายใบกลมมน ดอกก็จะกลมมนด้วยเช่นกันครับ
ดอกที่ชื่อ "ลั่นทม ลีลาวดี จุ๋มป๋าลาว" มาจากภาษาบาลี ลั่นทม แปลว่า ลงมือฝึกหรือข่มใจ ไม่ให้กระทำหรือพูดในสิ่งที่ไม่ดี ใช้ความอดทนระงับยับยั้งชั่งใจดู ว่าอะไรควรไม่ควร มาจาก รากศัพท์ "ลั่น ทม" ลั่น ก็คือลงมืออาทิ ลงมือ ลั่นฆ้อง ลั่นกลอง ให้มีเสียงดัง ในพิธีต่าง ๆ ส่วนคำว่า ทม (ทะมะ) ในความ ฝึก หรือข่มใจในการกระทำในสิ่งที่ไม่ดี ระงับยับยั้ง ชั่งใจ ก่อนจะกระทำหรือพูด ส่วนคำว่า "ลีลาวดี" แปลว่า ย่างกรายไปตามรั้ว มาจาก ภาษาบาลี คือ ลีลา แปลว่า เดิน ย่างก้าว เดินไปข้างหน้าอย่างมีสติ วดี(วะดี)แปลว่า รั้ว หรือที่กั้น กำแพง ขอบเขต สนธิกัน สำเร็จรูปเป็น ลีลาวดี แปลว่า ย่างกราย เดิน หรือปลูก ไปตามขอบรั้ว เพราะว่า กิ่งก้านของต้นไม้ดัวกล่าว จะเป็นพุ่มกว้าง กิ่งก้านสาขา อาจไปบดบังสิ่งปลูกสร้าง หากพื้นที่จำกัด สามารถตัดแต่งกิ่งขยายได้ง่าย จึงต้องปลูกตามรั้ว ทางภาคเหนือจะเรียกว่า "ต้นจุ๋มป๋าลาว" เพราะแต่เดิม จะนำมาจากบ้านพี่น้องชาวลาว มาปลูก จึงเรียกชื่อว่า ต้นดอก "จุ๋มป๋าลาว" ด้วยสาเหตุชื่อและภาษาพูด ก็จะมีด้วยประการฉะนี้แล ได้คัดจากบทความ เรื่อง ต้นไม้ อาทิ ต้นลั่นทม ของ พ่อหนานดวงจันทร์ ครุขยัน แห่งวัดไหล่หินหลวง นครลำปาง (๔/๙/๑๒) ขอกราบอนุโมทนา สาธุ(กัมมุนา วัตตตี โลโก สัตว์โลก ย่อมเป็นไปตามกรรม)
ชอบรายการสารคดีประวัติศาสตร์นอกตำรานีมากคับผมเป็น FC จากฝั่งลาวคับ
ชอบมากเลยค่ะ ตอนเด็กๆเคยเจอแต่ปลูกไว้ตามวัด ทางใต้เรียกลั่นทม.ทางอีสานบ้านแฟนเรียกจำปาลาว. ตอนนี้ปลูกไว้เต็มรอบบ้านเลยค่ะ ช่วงค่ำๆกลิ่นหอมอ่อนลอยมาชื่นใจ
ทางใต้นครศรีธรรมราชเรียกว่าจำปาขอม
เมืองจำปาศักดิ์ ลาวใต้..เคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรขอมโบราณ สอดคล้องกับภาคใต้เรียกจำปาขอม
ที่ลาวใต้อาณาจักรจามปาศักดิ์คืออาณาจักรของชาวจามค่ะ
รำคาญการใส่หน้ากาก ของคนให้สัมภาษณ์มาก จนถึงมากที่สุด
ในอีกมุม "ลั่นทม" มาจากคำว่า " สรัลทม" แปลว่ารักแท้
เวลาเห็น น้องท็อป ในรายการนี้ก็รู้สึกดีจัง ก็หวังจะมีเด็กรุ่นใหม่ที่สนใจประวัติศาสตร์ เห็นความสำคัญ และไม่เบื่อที่จะศึกษาเรื่องราวนี้ต่อไปนะ
ขอบคุณมาก ๆ เลยครับ :)
คนอีสานบ้านผมเรียกดอกจำปา
ปลูกใว้ตามกำแพงวัด
ดร.ท่านนี้คงไม่เคยรู้จักหมู่บ้านหมอกจำแป๋ จังหวัดแม่ฮ่องสอน ท่านจึงยกเอาต้นลั่นทมไปให้เป็นคนต่างชาตินำมา ที่จริงต้นลั่นทมน่าจะถูกแพร่มาจากหัวเมืองทางภาคเหนือ ซึ่งน่าจะเป็นพืชประจำถิ่น
0:48 บรรยายลักษณะทางพฤกษศาสตร์ผิด ต้องใช้คำว่าใบเดี่ยว (ใบที่ 1 ก้านใบมี 1แผ่นใบ) ส่วนที่บรรยายว่าใบเลี้ยงเดี่ยวนั้นผิดความหมาย เพราะถ้าแยกตามลักษณะใบเลี้ยง พืชสกุลลั่นทมเป็นใบเลี้ยงคู่ ถ้าสามารถแก้ไขได้ อยากให้ทางรายการแก้ไขด้วยนะคะ เพราะทางพฤกษศาสตร์ ถือว่าผิดพลาดมาก ชื่นชมรายการนี้ที่ให้ข้อมูลทางประวัตืศาสตร์ดีมาก ไม่อยากให้พลาดกับรายละเอียดแบบนี้ค่ะ
เคยฟังอาจารย์ประวัติศาสตร์เล่าไว้ว่า พระนารายณ์ ชอบดอกลั่นทม มากในวังที่ลพบุรีท่านจะปลูกไว้เต็มพระราชวัง ต่อมาเมื่อท่านถูกยึดอำนาจ พระเพทราช ก็ขุดไปไว้วัดจนหมด และห้ามให้คนสยามปลูกไว้ในบ้านตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา โดยมีกุลโลบายว่าปลูกไว้ที่บ้านเจ้าของบ้านจะลั่นทม มีแต่ความทุกข์ โศกเศร้า
เศร้าใจนะ แต่พระเพทราชาท่าต่อต้านฝรั่งไม่น่าจะมาถึงลั่นทม
@@user-yn3fn5gt8r ไม่จริงที่พระเพทราชาต่อต้านฝรั่ง เป็นเพราะผลประโยชน์
อยากฟังเพลงนี้ให้จบคงจะไพเราะมาก
ลองหาในยูทูปเจอแต่แบบเพื่อขีวิตหมดเลย อยากได้ที่เป็นดนตรีเก่าๆแบบนี้จะหาได้จากไหน
ลองฟังหงาฅาราวานครับเนื้อร้องทำนองดนตรีผมว่าลงตัวสุดๆครับ
ไปหาในยูทูปมาให้แล้วครับ ต้องพิมพ์คำว่า โอดวงจำปา เวอร์ชั่นลาว(ทั้งๆที่เป็นของลาวแต่มาเขียนว่าเวอร์ชั่นลาวอีก จะขึ้นมาทันทีครับ มีร้องกันหลายคน เอาเพลงมาประกอบในหนังก็มี หลวงพระบางอะไรนี่แหละครับ
th-cam.com/video/HdO5F73yKkI/w-d-xo.html
ຢູ່California ທຸກບ້ານຄົນວາວປູກດອກຈໍາປາ ມີຫວາຍ100ພັນຈໍາປາມີທັງສີຟ້າແລະສີມ້ວງເອົາມາແຕ່Hawaii ລາຄາແພງຫລາຍ ຍອດນິຍົມດອກໄມ້
อยู่แคลิฟอร์เนีย ทุกบ้านคนวาวปลูกดอกจำปา มีหลายร้อยพันธุ์ จำปามีทั้งสีฟ้าและสีม่วงเอามา แต่ฮาวายราคาแพงหลาย ยอดนิยมดอกไม้
ขอบคุณทีมงานมากครับสำหรับข้อมูลของต้นลั่นทม/ลีลาวดี ปัจจุบันเป็นไม้ยอดนิยมนิยมปลูกในประเทศมีการผสมพันธุ์ได้ลูกผสมใหม่ๆสีสวยๆมากมายจริงๆครับ
ขอบคุณครับผม :)
ตอนเด็กอยู่อิสานค่ะเรียกว่า จำปา เวลาสรงน้ำพระจะฉีกเป็นกลีบๆลอยน้ำจะทำให้น้ำมีกลิ่นหอมค่ะ
กลิ่นดอกลั่นทมมีฤทธิ์ลดความกำหนัด การเอาดอกลั่นทมมาประดับศีรษะ ปลูกในวัดในวัง จะช่วยให้สำรวมราคะได้ดี
พึ่งได้ยิน น่าสนใจ อาจเป็นไปได้
เคยได้ยินเหมือนกันค่ะ
พอคุณเขียนเข้ามาทำให้ผมมองเห็นภาพเลยครับว่า ทำไมลั่นทมถึงได้ปลูกกันไว้ในวัดมากเพราะต้องการลดความกำหนัดของพระนี่เอง(ใครที่เข้ามาอ่านไม่โยงไม่ดราม่านะครับ)เขียนด้วยความเป็นจริง
เพิ่งได้ยินค่ะเอาข้อมูลจากไหนคะ?
, I used to planted in my garden almost 1000 plants in 1961.. Thank you Champalaodee always love and meaningful...ผมเคยปลูกไว้ที่สวนเกือบ 1,000 ต้น ในปี 2504..ขอบคุณจำปาลาวดีที่รักและมีความหมายเสมอ...ຂ້ອຍເຄີຍປູກໃນສວນຂ້ອຍເກືອບ 1000 ຕົ້ນ ໃນປີ 1961.. ຂອບໃຈເຈົ້າ Champalaodee ທີ່ຮັກ ແລະ ມີຄວາມໝາຍສະເໝີ...
มาแต่เช้าเลยครับ
ใต้เรียกดอกขอม..(สีขาว-เหลือง)
นิยมปลูกในวัด..ป่าช้า..
จำปาขอม
ที่บ้านผมปลูกหน้าบ้าน3ต้น สีขาว แดง ชมพู สวยมาก
ขอบคุณค่ะ😃👍👍
แจ้งเตือนปุ้บมาปั้บบบ ❤️😍
ชอบมากครับ
สมัยเด็กผู้ใหญ่เล่าบอกดอกลั่นทม
ก็คือ ความรักทม ทุกข์
ปลูกเฉพาะในสถานที่ราชการ วัด
เท่านั้น
อีสานเพราะอาจจะเคยเป็นดินแดนของอาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์/หลวงพระบางมาก่อน ส่วนมากมักเรียกว่าจำปาขาว เเต่เพราะต่อมาเขึ้นตรงต่อรัฐไทยจึงต้องเรียกตามกลุ่มคนที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยาเรียกขานกันอารมณ์บังคับเรียก
ไม่ได้มีอารมณ์บังคับอะไร ผมอยู่อีสานที่บ้านก็ยังเรียกจำปา แค่รู้ว่าทางภาคกลางเรียกต่างไปว่าลั่นทมก็แค่นั้น
ขอบคุณสำหรับข้อมูลนะคะ
สุดยอด // ดอกลีลาวดี🌼👍
คุณท๊อป..หล่อมากครับ..สุดยอดพิธีกรคนรุ่นใหม่
ในภาคอีสานดอกลั่นทมหรือดอกลีลาวดีหรือดอกจำปา จะใช้ในการบูชา ใช้ในการทำพิธี ผีฟ้า ในการรักษาคน หรือพิธีเหยา ในเผ่าภูไท
ขอบคุณครับ 🎉🎉🎉🎉🎉
คุณภาพคับแก้วอีกแล้วครับผม
ประวัติศาสตร์นอกตำรา ขอบคุณค่ะ
อยากให้ทำจำปา จำปี มณฑา ด้วยครับ
ขอบคุณความรู้ดีๆ ที่มาเล่าสู่กันฟังค่ะ เรายังเรียกชื่อเดิมตั้งแต่เราเป็นเด็กค่ะ จำปา
ชอบดอกไม้ทุกชนิด (ที่เห็นๆ) แต่ "เลือก" ดอกลั่นทม ! 🥰🥰🥰
เห็นดอกไม้นี้ ทำให้นึกถึง คุณนายลั่นทม เรื่อง สุสานคนเป็น
ช่องนี้นำเสนอได้ดีข้อมูลก็เปะโดยเฉพาะประเทศลาว และคลิปก่อนหน้านั้นดีมากชอบๆ
9:50 ทำนองเพลงนี้ผมนึกถึง “เพลงลาวดวงเดือน” จริง ๆ เลยครับ
สวยงดงาม สมชื่อลีลาวดี
ดีมากคะ ที่บา้นที่ฮาวายมีต้นชนิดนี้อยู่ทุกสี บา้นหลังนี้เจ้าของเดิมเป้นคนลาวที่นี้เข้าใจแล้วทำมั้ยถึงมีรอบบา้นคะ ขอบคุณมากที่แชร์
หอมเอย หอมดอกลั่นทม
กลิ่นลอย ตามลม
เคล้ากลิ่นเส้นผม ของนาง
กลิ่นหอม ละมุน
เหมือนดังกลิ่นกรุ่น สองปรางค์
แม้นได้แนบแอบ เนื้อของนาง
ใครบ้าง จะทน อยู่ไหว
#จากบทเพลง ลานรักลั่นทม#
ลานรักลั่นทม ศรคีรี เพราะมากกกก
ขอเรื่อง ดอกคูน ด้วยครับ
เราชอบดอกลีลาวดี หรือลั่นทมมากค่ะ หอม สดชื่น และมีสีชมพูพีช สวยหอมหวานใกล้กุหลาบมากค่ะ
ขอบคุณมากครับได้ความรู้เยอะมาก ขอเป็นกำลังใจให้ทำคลิปอื่นๆต่อไปครับ แต่รูปใบลั่นทมที่นำมาประกอบในตอนต้นของคลิปพิจารณาแล้วน่าจะเป็นใบพญาสัตบรรณ หรือต้นตีนเป็ด หรือตีนเป็ดเจ็ดง่าม เพราะมี 7 ใบวนรอบเป็นวงกลมครับ
ถอดแมสออกเถอะครับอาจารย์
ชอบเรียกว่าลั่นทม
เจียงใหม่ ฮ้องว่า จุ๋มป๋าลาว
สวัสดีครับ ผมอยากให้ทำเกี่ยวกับ พระธาตุนาดูนด้วยครับ คุณแม่ผมเป็นคนไทย มหาสารคาม แต่ไม่ได้อยู่ในประเทศไทยแล้ว และพวกผมไม่เคยรู้อะไรเกี่ยวกับบ้านเกิดของคุณแม่ผมเลยครับ
บ้านผม มีวัด จำปาลาว
จากเอกสาร Indonesia เขาเขียนเกี่ยวกับดอกลั่นทมดังกล่าว:
Interestingly, in Malaysia and Indonesia, it is called Bunga Kamboje/Kamboja, Cambodian flower (Cambodia or the Khmer empire, which did have a long history with Champa)
ผมก็ว่า "จำปากะ" ในบาหลี หมายถึงทั้งดอกจำปาเเละจำปี
ส่วน "จำปี" ภาษาบาหลี หมายถึงดอกปีบ
เขาไม่ได้เรียกลันทมว่าจำปาสักหน่อย
ทำให้่ผมนึกถึงชาวจาม หรือ จามปา ในพื้นที่เขมรและเวียตนามใต้เลยครับ
ทางใต้นครศรีธรรมราชเรียกว่าจำปาขอม
ขอเสียงผู้บรรยาย..คนเดิมนะครับ
ชอบชื่อ ลั่นทม เพราะเรียกมาตั้งแต่เด็ก
ชื่อพฤกษศาสตร์และต้นตอแหล่งกำเนิดที่ฝรั่งเป็นคนตั้งให้ทั้งบอกว่ามาจากไหน ไม่สามารถยึดเอามาเป็นที่เชื่อถือได้เต็มที่ คนที่ค้นพบในแหล่งหนึ่งโดยไม่เคยเห็นที่บ้านตัวเอง หรือแหล่งอื่นที่เขาไม่เคยไปมาก่อน แล้วเขียนตำราให้เป็นไปตามความเชื่อของเขาเอง เช่นมะเขือเทศ ตามวิชาการที่เล่าเเรียนบอกว่ามาจากอเมริกาใต้ และนำมายุโรปตอนชาวยุโรปไปค้นพบทวีปอเมริา ผิดทั้งเพ มะเขือเทศได้ถูกขุดพบในหลุมฝังศพโบราณอายุสามพันกว่าปีที่อีรัค ชาวตะวันออกกลางโบราณกินมะเขือเทศมานานกว่าสามพันปี คงไม่ใช่อิมพอร์ตมาจากอเมริกาใต้หรอกนะ พืชพันธุ์ไม้ในเขตร้อนหลายอย่าง อาจจะมีกระจายไปทั่วโลกตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์แล้ว ไม่ได้มีแต่ในเขตใดเขตหนึ่งของโลก แต่มีทุกเขตของโลก ด้วยสภาวะเปลี่ยนแปลงของอากาศและอีกหลายปัจจัย ทำให้พืชบางอย่างเหลือน้อยหรืออาจสูญพันธุ์ไปแล้วในแหล่งที่เคยมี แต่ยังเจริญเติบโตได้ดีในบางที่ ฉะนั้น ที่ฝรั่งบอกก็ใช่ว่าต้องเป็นไปตามนั้นทุกอย่าง
แล้วว่านจำปาสัก คืออะไรครับ
พิธีกรพัฒนามากเลยค่ะ ขออนุญาต คอมเมนท์ นะคะ อยากให้ลดสปี๊ดลง เวลาออกกล้องค่ะ แต่เวลาพากย์บรรยายดีมากแล้วค่ะ
เห็นด้วยครับว่าคุณท๊อปมีพัฒนาการไปในทางที่ดีขึ้นเรื่อยๆ
เป็นกำลังใจให้นะครับ
จะเป็นไม้มงคลหรือไม้อวมงคลอยู่ที่ปากกับใจคนนี่แหละ ถ้าพูดคิดเชิงบวก ทุกอย่างก็บวก ถ้าพูดคิดเชิงลบ ทุกอย่างก็ลบ
ทางเหนือก่อเรียนจำปาลาวค่ะ
ทำเรื่องมะม่วงด้วยก็ดีครับ
ลั่นทมหรือจำปาลาว เป็นพืชต่างถิ่น น่าจะมามาก่อนยุโรปรู้จัก เพราะมีปรากฏที่ในภาพสลักที่บุโรพุทโธ (คริสต์ศตวรรษที่ 9) โดยคงมาจากชาวมลาโย-โพลีเนเชียนทางเรือ ผ่านแปซิฟิกใต้มั้งครับ เพราะคนกลุ่มนี้เป็นชาวเรือและไปไกลถึงมาดากัสการ์ได้ด้วย
จังหวัดลำปางเรียกว่าจุ๋มปอลาวครับ
ตั้งแต่จำความได้ แถวบ้านผมเอิ้นว่า ดอกจำปา.ครับ.
@0.45-0.54 min ไม่ใช่ใบลั่นทมนะครับ
ชอบเสียงพิธีกรอีกท่านหนึ่งมากกว่า
ผมก็ชอบครับ
จำปาขอม = คนภาคใต้ของไทยเรียก
จำปากัมโพช = คนอินโดนีเซียเรียก
ไม่มีจำปาเขมร อันนี้ต้องย้ำ เพราะถ้าคนใต้เรียกว่าจำปาขอม หลักฐานนี้บ่งชัดว่า ขอมไม่ใช่เขมร เพราะคนใต้ภูมิประเทศอยู่ต่ำกว่าเขมร ในขณะเดียวกัน กัมโพช ก็ไม่ใช่ชื่อเรียกเมืองเขมร แต่เพียงชาติเดียว เช่นเดียวกับชื่อเมืองอื่นๆที่ได้รับอิทธิพลจากอินเดีย เช่น กัมพุช กัมโพช (ภาคกลางของไทย) อโยธยา จำบาก (นาคบุรี) สาเกตุ ทวารกะ เป็นต้น
จากเอกสาร Indonesia เขาเขียนเกี่ยวกับดอกลั่นทมดังกล่าว:
Interestingly, in Malaysia and Indonesia, it is called Bunga Kamboje/Kamboja, Cambodian flower (Cambodia or the Khmer empire, which did have a long history with Champa)
จำปา แพร่จากตะวันตกมาตะวันออก จากใต้มาเหนือ มันจะกระโดดไปงอกที่เขมรแล้ววกกลับมาเกิดอินโดนีเซียได้อย่างไร เช่นเดียวกับทิศทางการขยายตัวของอู่อารยธรรมอินเดีย ถ้าเชื่อว่าเขมรเป็นต้นกำเนิดอารยธรรมแถบนี้ก่อนช่องแคบมะละกาภาคใต้และภาคตะวันตกของไทย ก็ออกลูกเป็นลิงแล้วละ
@@akijust ไม่ได้อ้างอิงมาจากเขมร แต่ประเทศ Malaysia และ Indonesia Bunga Kamboje/Kamboja แปลง่ายๆก็คือ Cambodian flower หรือดอกไม้กัมพูชา จากเอกสารอื่นๆอ้างว่าดอกลั่นทมมีต้นตอมาจาก South America
@@ryankeo9481 ข้อมูลนี้พอรู้มาบ้างแล้ว เพียงอยากตั้งข้อสังเกตุในบางประเด็นที่วีดีโอนำเสนอ เพราะตั้งแต่อดีตมาการศึกษาประวัติศาสตร์บ้านเรา ค่อนข้างมักง่าย สรุปเอาแบบเห็นอะไรทำท่าจะเหมือนก็ว่าเป็นแบบนั้น นอกจากทำให้เข้าใจผิดแล้วยังทำให้การศึกษาประวัติศาสตร์สับสน จับต้นชนปลายไม่ถูก เพราะมักง่ายหาข้อมูลไม่พอ ยกตัวอย่างเช่น การศึกษาประวัติศาสตร์ไทยช่วงก่อน อารยธรรมเขมรรุ่งเรือง มีหลักฐานทางโบราณคดีมากมายให้เราค้นคว้า แต่ก็จับยัดใส่ตักเขมรอยู่นั่น แล้วก็ไปทะเลาะกับเพื่อนบ้านว่า อันนั้นของฉันไม่ใช่ของเธอ อันไหนเป็นแบบใดก็ควรพูดอย่างตรงไปตรงมา ไม่อย่างนั้นแทนที่จะเป็นการให้ความรู้ก็จะกลายเป็นการแต่งเรื่องสอนกันเองมากกว่าจะนำเสนอความจริง
ชอบคำพูดของคุณครับคุณปีเตอร์คำว่าค่อนข้างมักง่ายแต่ผมว่ามักง่ายเลยครับจากอดีตสู่ปัจจุบันเหมือนกันหมด
นาทีที่ 0:47~0:54 ไม่ใช่ต้นลีลาวดีนะ แต่เป็นใบของพญาสัตบรรณ หรือตีนเป็ด ทีมงานน่าจะเข้าใจผิดเพราะคล้ายกัน
คลิปพระแก้วยังดูไม่จบเลย อันใหม่มาอีกแย้ววววตามทุกคลิปจริงจริ้ง🤣
ລາຍການນີ້ແມ່ນເນື້ອຫາ ສາລະທີ່ສຸດ ເຂົ້າໃຈງ່າຍ ຂອບໃຈລາຍການຫຼາຍໆ
สบายดีสองฝั่ง
น้องพิธีกรคนนี้ การอ่านควบกล่ำดีนะคะ แต่การแบ่งวรรคและจังหวะการหยุดหายใจแปลกๆ ลองเปลี่ยนจากการท่องจำเป็นการทำความเข้าใจของเนื้อหา และพูดเชื่อมโยงดูนะคพ จะน่าฟังกว่านี้
ฝั่งอีสาน20จังหวัดและฝั่งสปป.ลาว17แขวงแต่เดิมโบราณกาลเรียกดอกจำปาหรือจำปาลาวซึ่งเป็นภาษาตระกูลไท-กะไดไม่ได้เรียกดอกลั่นทมคำว่าคำว่าลั่นทมน่าจะมาจากภาษาพวกตระกูลออสโตรเอเชียติกหรือมอญเขมร,ลั๊วะ,ข่ามุและเวียดติก..ซึ่งคนไทยสยามเฉพาะถิ่นภาคกลางไปรับภาษาเรียกเขามาอีกทีจ้า..
สมัยเด็กเคยรู้แต่ว่าชื่อจำปา ชื่ออื่นๆพึ่งได้ยินก็สมัยนี้นี่เอง ไม่นิยมปลูกไว้ในบ้านโดยเฉพาะชนิดที่ดอกสีแดง ส่วนมากจะปลูกในวัด
ดอกจำปีอะหอมเวอร์เราชอบ
ดี ดี ดี ดี
บ้านผมมี3สีครับ แต่ก่อนมี4สี มีแดง ขาวเหลือง ขาวชมพู ขาวอมเหลืองชมพู
ไม่ใช่ใบเลี้ยงคู่หรอครับ
ผู้ที่ตั้งชื่อลั่นทมเป็นลีลาวดีคือคุณอ๊อดแห่ง บ.ลีลาวดีเทรดดิ้งครับ
นึกถึงเรื่อง มนต์นาคราชเลย ช่อง7 นิลวรรณากับลีลาวดี ดำขาว ความดีความชั่วและกลับมาตั้งมั้นอยู่ในคุณธรรมศีลธรรม
ผมยังไม่เคยลองไปถามสวนนงนุชดู เพราะเขาจะมีความรู้ด้านพืชพันธุ์แมกไม้เป็นอย่างดี
ที่บ้าน America 🇺🇸 ปลูกไว้สองต้น เหลืองชมภูและขาวเหลือง ตามความเชือของคนโบราณเค้าห้ามปลูก
ไว้ในบ้าน เพราะชื่อเป็นอัปมงคล (ลั่นทม) ส่วนใหญ่ทางเหนือเค้าปลูกไว้ในวัด หรือสุสานเท่านั้น?
แต่ใน ณ ปัจจุบัน เปลื่ยนเป็นลีลาวดี คนไม่ค่อยถือกันแลัว นิยมปลูกโดยทั่วไป.!!
คนลาว คนอีสาน และคนเหนือไม่เคยมีความเชื่อแบบคนไทยภาคกลาง คนลาวจะเอาดอกจำปามาเสียบมวยผม เอาดอกจำปาลอยน้ำเพื่อสรงพระพุทธรูป ในพาขวัญ(พานพุ่ม)ในงานมงคลต่างๆจะเอาดอกจำปามาประดับเสียบตามยอด คนอีสานและคนเหนือก็เช่นกัน ในช่วงหนึ่งที่วัฒนธรรมภาคกลางไปมีอิทธิพลต่อภาคอื่น ทำให้จำปาถูกเรียกลั่นทมตามภาคกลาง มิหนำซ้ำยังเอาคตินิยมความเชื่อมายึดตามด้วย หลายสิบทีจำปากลายเป็นต้นไม้ระทม ต้นไม้อัปมง (แปลกจัง ต้นไม้อัปมงคลแต่ปลูกในวัด ???) โชคดีของลั่นทมที่ถูกเปลี่ยนชื่อ และก็กลับมาเป็นตนไม้ที่มีคุณค่าเหมือนเดิม แต่ก็ยังมีบางคนที่ฝังใจกับความเชื่อว่าระทมอยู่
อ้อ ลืมถามว่าที่ปลูกในบ้านสองต้น ทำให้ชีวิตระทมไหมคะ
ຈຳປາລາວທີ່ເປັນດອກໄມ້ປະຈຳຊາດລາວຈະມີຄວາມຕ່າງຈາກລີລາວະດີເລັກນ້ອຍກີບດອກຈະນ້ອຍກວ່າ
ลั่นทมเป็นพืชใบเลี้ยงคู่ครับ
สวัสดีครับ
in my house Florida USA this flower 🌹🌺 is Laos flower we call dorkchampa.we love 💕 this flower 🌺🌹
@@kingkeoketavong9334 ลั่นทม มาจากคำว่า ลั่น คือ ลงมือกระทำ อาทิ ลั่นฆ้อง ลั่นกลอง ในงานพิธีต่าง ๆ คำว่า ทม(ทะมะ) คือการฝึก ข่ม ระงับ ชั่งใจ อดทนไว้ ไม่กระทำในสิ่งที่ไม่ดีหรือฝึกตั้งใจกระทำในสิ่งที่ดี มีประโยชน์ ในหน้าที่การงาน การศึกษาเล่าเรียนในสาขาวิชานั้น ๆ (อัตตานัง ทมยันติ ปัณฑิตา) บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมฝึกตน ด้วยตนเอง ในการศึกษาสาขาวิชานั้น ๆ เอาใจใส่พึ่งตนเองด้วย คำว่าลั่นทมในที่นี้ ไม่เกี่ยวกับระทมทุกข์ ตามที่เข้าใจกันมาผิด ๆ เลยไม่นิยมนำมาปลูกในบ้าน ต้องนำไปปลูกในวัดวาศาสนาอย่างเดียว สามารถนำไปปลูกได้ทุกสถานที่ ส่วนในคำว่า "ลีลาวดี" ลีลา แปลว่า ย่างกราย เดิน ส่วนคำว่า วดี แปลว่า รั้ว หรือว่า ที่กั้น สรุปแล้วคำว่า "ลีลาวดี" ย่างกรายหรือปลูกไปตามรั้ว เพราะว่ากิ่งก้านจะขยายเป็นทรงพุ่มใหญ่ แผ่แต่ไม่สูงนัก ต้องขยันแต่งกิ่งก้าน ทั้งชื่อ ลั่นทม ลีลาวดี เป็นต้นไม้ที่สามารถปลูกได้ทั้งในบ้าน วัด สถานศึกษา ได้ทุกที่ มีกลิ่นหอม สวยงาม มีหลายสี นำมาประดับได้หลายอย่าง ร้อยเป็นพวงมาลัยหรือนำมาประดับแซมผม นำไปบูชาพระ ใช้ในพิธีต่าง ๆ ได้ ไม่มีความหมายในคำว่า ระทมทุกข์ ตามที่เข้าใจกันมาผิด ๆ ชื่อเป็นภาษา บาลี ด้วยประการฉะนี้แล
ทางภาคเหนือจะเรียกว่า "จุ๋มป๋าลาว" หรือ จ๋ำป๋าลาว
ดอกจำปากะ เป็นไม้ท้องถิ่นบ้านเรานะครับ มีดอกไม้กลุ่มเเม็กโนเลียกระจายอยู่ตามธรรมชาติ แถมมีสายพันธุ์เฉพาะ ถิ่นของไทยคือจำปีสิรินธร ที่ขึ้นอยู่ในป่าพรุด้วย ซึ่งจำปีสิรินธรก็เป็นจำปากะชนิดหนึ่ง
ลั่นทมไม่ใข่พื้นประจำถิ่น เอามาจากไหน ? จำปี จำปา มณฑาแดง ต้นตระกูล Magnolia จริงๆ แต่แบ่งได้ คือเขตหนาว ที่ออกดอกบานพร้อม กัน กับ Tropical Magnolias ดอกจะน้อย ไม่ทิ้งใบในหน้าหนาว ลั่นทม วงค์เดียวกับ ชวนชม Pachypodium ยี่โถ ไม้ กึ่ง succulents no no no habitat in Thailand มั่วแล้ว ลั่นทมคือพื้นประจำถิ่นบ้านเรานี่นะ เพี้ยนแล้ว
จำปากะ อาจเป็นคำพื้นเมือง ก็ได้ไม่ได้แปลว่าคือดอกจำปี หรือวงค์จำปี จำปา
เรารับอิทธิพลชื่อพืชจากภาษาสันสกฤตเยอะนะครับ ผมไม่ได้มั่ว
ดอกเตยตัวผู้ ภาษาสันสกฤตก็ เกตีมาลี อีสาน-ลาว ก็เรียกดอกเกด
จำปากะมาลี ภาษาสับสกฤต กับจำปาลาว ที่มาจากอเมริกาใต้ คิดว่าอันไหนควรมาก่อนกันครับ? ใครมั่ว
@@alangkarn9077 ส่วนตัวผมก็เชื่อว่า จำปาที่เป็นเเม็กโนเลีย ต้องมาก่อน เพราะเรารับอารยธรรมอินเดีย มาก่อนการติดต่อกับพวกยุโรปเเน่ๆ
แถมใช้จำปาที่เป็นแม็กโนเลีย ในราชพิธีต่างๆด้วย แล้วชื่อไทย ตรงกับชื่อสันสกฤต ตรวกัยชื่อลาติน เรียกจำปาหมดเลย
@@user-zr8gn4eu1g ใช่ จำปา จำปี เป็น Magnolia family แต่จำปา ในโพสต์นี้หมายถึง ดอกลั่นทม ครับ ได้ฟัง ว่า มาจาก แถว แคริบเบียน ?? สงสัยมาก อเมริกา มี succulents มากมายก็จริง แต่ไม่เคยเห็น เคยเดาว่า น่ามาจาก Africa แต่ก็ไม่มีเพื่อนเคยโพสต์เลย เก็บภาพ พืชใน Habitat ไว้หลายพัน ญาติลั่นทมน่าจะมาจาก แอฟริกา ?? ตระกูลนางอยู่แยะ อย่าง เยเมน ซาอุดิอาระเบีย โอมาน ถ้า พื้นดินใกล้ทะล จะมีพืชขึ้น ตั้งแต่ ว่านหางจระเข้หลายชนิด ต้น กำยาน ชวนชม แม้แต่ Baobab โอมาน พายุไซโคลน ก็พัดมาถึง ใกล้ทะเลจะมีหมอก ทุกเช้า ส่วน กลางอาราเบีย มีแต่ทราย เลยคิดว่า ( เดา ) พวกอาหรับ ที่มาซื้อเครื่องเทศสารพัด เห็นว่า กุหลาบ ก็มาจากภาษาอาหรับ ( กุอับ ) แล้วไทยเพี้ยนเป็นกุหลาบ ไว้เจอ Fazza จะถามให้ ใน อินโดนีเซีย อินเดียไปขายยุโรป อาจนำมาด้วย ? เพราะเก่ากว่า ยุคล่าอาณานิคมมาก *ยาดำอีก ทำมาจาก ยางของต้นว่านงหางจระเข้ ยาแผนโบราณไทย แล้วเอายางว่านมาจากไหน? ทำเอง คือเคี่ยว หรือซื้อจาก อินเดีย อาหรับ ? โลกโบราณ อาหรับ อินเดียน่าจะมีส่วนอยู่มาก แม้แต่ การแกะสลักหิน ใน ชวา ( ก่อน นครวัดอีก ) ส่งช่างมา หรือไปดูงาน อาณาจักร ศรีวิชัยก็ได้ นอกเรื่อง นิ๊ส ตอน ชวาเป็นฮินดู ย้ายไปเกาะบาลี ภายหลัง ชวา เป็นเป็นมุสลิม นางเลยนับถือฮินดู เพลงเหมือนชวา แต่เล่นไวกว่า
มีหนังสือ face of Africa จะเห็นบางเผ่า คล้องจมูกเหมือนอินเดียเลย หอยเบี้ยขาว ที่เราใช้แทนเงิน ก็ไปเจอหลายแห่งใน แอฟริกา ต้องมีคนพาไป พวกนี้ไม่เก่งเดินเรือ อีหอยเบี้ยขาว เคยได้ยิน ว่ามีแถว ฟิลิปปินส์ อะไรนี่แหละ
มณฑาดอย สารพัด ก็ กลุ่ม Magnolia Living fossils ( นางเป็น พืชมีดอกรุ่นแรกของโลก ว่าซั่น )
ຂໍຂອບໃຈໃນລາຍການນີ້ດວ້ຍ ທີ່ໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບ ດອກຈໍາປາລາວອີກຄັງ ໂຊກດີປີໄຫ່ມຄ່ະ
ข่อยขอบใจในรายการนี้เด้อ ที่ให้ความรู้เกี่ยวกับดอกจำปาลาวอีกครั้ง โชคดีปีใหม่ค่ะ
คนแก่อายุ 60-70ขึ้นไปแถวภาคเหนือก๋เรียกจำปา จุ๋มป๋า อยู่ครับ