Хоразмшоҳлар давлати таназзули, Жалолиддин Мангуберди ва Чингизхон босқини | Tarixiy savol
ฝัง
- เผยแพร่เมื่อ 14 ต.ค. 2024
- "Тарихий савол" кўрсатуви
"Ўзбекистон тарихи" телеканали
Жалолиддин Мангуберди ёки Жалолиддин Менгуберди (Жалол ид-Динийа ва-д-Дин Абу-л-Музаффар Манкбурни ибн Муҳаммад) (1199-1231) - (1220 йилдан буён) сўнгги хоразмшоҳ, Ала ид-Дин Муҳаммад II ва унинг туркман хотини Ойчечакларнинг тўнғич ўғли.
Жалолиддин Мекбурни (ёки Мангуберди) номини олиб, “юзида холи бор” маъносини англатади. Жалолиддиннинг аниқ туғилган санаси номаълум, унинг расмий белгиланган туғилган санаси 1198 йил.
Гурганж саройида ҳурматга сазовор бўлган баобрў бувиси, қипчоқ маликаси Туркан хотуннинг қистови билан, мавжуд анъаналарга қарамай, тахтга Жалолиддиннинг кичик укаси Ўзлоқхон ўтиради. Жалолиддин ҳарбий муҳитда улғаяди ва жанг санъатини эрта ўзлаштиради. Ғазна (ҳозирги Афғонистон) унинг қарамоғида бўлишига қарамай, отаси фитналардан сақланиб, ўғлини ўзини олдида Гурганжда ушлаб туради. Ёш Жалолиддин душманлар билан тинимсиз жанглар бўлиб ўтувчи чегарага чиқишга ҳарақат қилади.
Чингизхоннинг режалаштирган босқинидан хабардор бўлиб, Жалолиддин отасидан қўшинини Сирдарёга қўйиб, душманни ўша ерда кутиб олишини сўрайди, лекин отаси ҳимоя деворлари ва қалъаси душманни мамлакатга қўймаслигига амин бўлади ва қўшинни тўпламасликка қарор қилади. Мўғуллар шаҳарни шиддат билан босиб олади. Аввалига, 1220 йил Бухоро, кейин Самарқанд ўраб олинади. Жиддий хасталанган Муҳаммад Каспийга қочади. Учта ўғлини тўплайди, Жалолиддиннинг белига ўз шамширини осиб, уни тахт вориси этиб тайинлайди ва бошқа укаларини акасига итоат қилишларини ундайди. Муҳаммаднинг ўлимидан сўнг Жалолиддин тахтга ўтиради, лекин Гурганж аслзодалари янги ҳукмдорни беписанд қилиб, халқ мададидан четда қолдиришади.
Жалолиддин уч юз содиқ туркман жигитларидан иборат қўшин тўплайди ва Хуросонга йўл олади. Нисо атрофида улар етти юз кишилик мўғул қўшинини кутиб олишади ва уларни осонликча енгишади. Ушбу арзимас ғалаба Хуросон аҳолисини мўғул истилочиларига қарши ғайратлантиради, натижада, Чингизхон ўз қўшинини Хоразм ва Хуросонга йўллайди ва Жалолиддиннинг кичик укаларини қўшини билан юзланиб, уларни аёвсиз тор-мор этади.
Жалолиддин васият қилиб қолдирилган ери томон йўл оларкан, Марв ноиби Хон Малик ва унинг қирқ минг кишилик лашкари, туркман хони Сайф ид-дин ва унинг қирқ минг кишилик лашкари билан иттифоқдош тутинади. Қандаҳор яқинида бирлашган лашкарлар қўшини мўғулларни йўқ қилади ва Жалолиддин Ғазнагача етиб боради.
Мурғаб юқорисида унга Марвнинг собиқ ноиби Хон Малик ва туркман хони Сайф ид-дин қўшилади. Ғазнага келибоқ, Жалолиддин тез орада, ўн минг кишилик қўшин тўплаб, Қандаҳорни қамал қилган мўғулларга қарши юриб, уни тор-мор этади. Бўлинган хоразмлик лашкарларнинг ҳарбий қўмондонлари ўз ҳукмдорининг муваффақияти ҳақида эшитиб, Ғазнага тўплана бошлайди ва тез орада, Жалолиддин бошчилигида 70 мингга яқин аскар йиғилади. У билан бирга оғаси Амин ал Мулк, саркарда Тимур Малик, қарлуқлар хони Азам Малик ва афғонлар муаллими Музаффар Маликлар ҳам келади. Чингизхон хали хоразмшоҳ кучидан бехабар бўлиб, унга қарши Шики Хутуху бошчилигидаги 30-минглик қўшинини жўнатади.
Juda zo'r ko'rsatuv bo'ldi. Ishlaringizga omad
Бу ҳақда ва бошқа тарихимиз ҳақида яна шунақа кўрсатувлар кўпроқ бўсин!!!
Катта рахмат. Жуда керакли мавзу. Ажойиб сухбат.
Raxmat mazza qildim eshtb!
Рахмат сог булила
Милионлаб лайклаб тилаб коламан
Коракалпокстон ерлари Узбекистонга карашли.уни тарих исботлайди.Сталин тогалари йук Энди.бизни еримизни бошкаларга булиб бергани
Ундан олдин 1873йилда булинган
Руслар Хоразмни босиб олгандан кейин, Гандимён шартномасида хамма нарса курсатилган
Ман хам тасодифан кириб коллим
Sulton Alouddin Muhammad Horazmshohning qizlari haqidayam ma'lumot beringlar, faqat o'gil farzandlari bo'lmagandir ?
Boshlovchilar O'zbekiston tarixi haqida kursatuv qilayotganda "sheva"da gapirishi qanday bilimsizlik va nodonlik...
Шахристон (ошик ойдин пир)
Нима учун жалоладин урганчда 80 мунлик кошун Билан мугуларнин 50 мунлик кувшина Карши курашмай 300 Аскар Билан каракумга кетип колган сабабин айтмадин нимага
Ashraf ahmedov qani?U bu davr mutaxasisi.
Жалолідіннің қочмоган ері йок екан. Хиндістоннан грузиягача қочип
Vaziyat shunday bolgan
Qaysi kitobdan oqisa boladi lichnosti haqda harakteri ozini tutishi qilgan ishi jasorati haqda?
Уч саот килинглар
Керагича тарифлаб билмаяпсизла Яна яхшилаб урганиш керак
Татарлар даган турклар даян шу
Жудаям тушинарли эмас ,мен эшитишимча мугиллар бостириб келганда Жалолидин хоразмдан узокда булган ,агар якинда булганида янгилмас эди,син даресидаги жанг тугрисида гапирмадингизлар
Хоразмшох таджик.
🤣🤣🤣
АССАЛОМУ АЛАЙКУМ! 🙋♀УЙИМ ЖОЙИМ 🏘ОИЛАМ👨👩👦👦ФАРЗАНДЛАРИМ ДЕЙДИГОН ГУЗАЛ ВА ЛОБАР,БИЗНИС ЛЕДИ БУЛАМАН ДЕГАН АЁЛЛАРИМИЗ ДИККАТИГА 🔊📣🔊 СИЗЛАРНИ ФАБЕРЛИК КАМПАНЯСИ ИШГА ТАЬКЛИФ КИЛАДИ🔊🔊БУ ЙЕРДА ЁЛГОН ЙУК,ОНЛАЙИН ИШ,СИЗ КАЙЕРДА ВА КАЙСИ ШАХАРДА БУЛИШИНГИЗНИ АХАМИЯТИ ЙУК,УЙДА УТИРИБ ИШ БОШЛАЙСИЗ,ХАР 21 КУНДА ОЙЛИК 💵💸💰ОЛИБ ИШЛИСИЗ,АСОСИСИ ХАЛОЛ СЕРТИФИКАТГА ЭГА, ПЕРАМИДА ЕМАС ЁЛГОН ЙУК БУ ЙЕРДА БИР КИЗИКИБ КУРИНГ,АХИЛ ЖАМОА БИЛАН ИШ БОШЛИСИЗ; МУРОЖАТ УЧУН ТЕЛ; +79807233787,ТЕЛЕГРАМ ВАТСАПП ИМО МЕН ОИЛАЛИК АЁЛМАН ФАКАТ АЁЛЛАРИМИЗ УЧУН.ю
Ай тарихчилар Могулларни хоразмнинг кипчаклари чакирди.могуллар кипчоклар
Taraqqiyot òzi bormidi Xorazmshoxlarda Sharqshunos? Sharqshunos bu forsist demak. Chingizxonni yomonlayaptimi demak u bizdan emas u turkiy emas. Boshqalar masalan forsiylar arablar ruslar tomonidan uydirilgan tarixiy miflar qurboni u odam u olim...
Слава Аллаху они чистакровный таджики.
Ман тушимда кургана рангини бламан. Мангуберди эмас Манкъбурун хоразмча манкабурун урисчаси гундос бурнидан гапирган