Μονή Κανάλων Καρυάς Ολύμπου

Η Μονή των Κανάλων ή του Γενεθλίου της Θεοτόκου βρίσκεται στην είσοδο του στενού μέσω του οποίου κατέρχεται από την πεδιάδα της Καρυάς στην Πιερία ο μικρός ποταμός Σύς ή Ζηλιάνα. Η ονομασία της μονής ως «Κανάλων» οφείλεται στο φυσικό περιββάλον. Κοντά στη Μονή πήγαζαν 4 χείμαρροι (κανάλια) οι οποίοι σχημάτιζαν το μικρό ποταμό
Σύμφωνα με την παράδοση η Μονή ιδρύθηκε από τους μοναχούς Δαμιανό και Ιωακείμ. Το έτος ιδρύσεως της Μονής είναι άγνωστο. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα και άλλοι τον 11ο. Η παλαιότερη επιγραφή της Μονής είναι του έτους 1638, όπου με έξοδα ηγουμένου Καλλινίκου ανακαινίσθηκε ο νάρθηκας του Καθολικού και έγινε η αγιογράφησή του. Κατά το έτος 1668 έγινε και η αγιογράφηση του Κοιμητηριακού Ναού της Μονής των Αγίων Πάντων κατά τον ίδιο ηγούμενο. Το έτος 1684, επί ηγουμένου Συμεών, κτίστηκε το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου. Η αγιογράφησή του ξεκίνησε το 1689 και τελείωσε το 1696. Οι πολλές μαρτυρίες των επιγραφών της Μονής του 17ου αιώνα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Μονή ήκμασε τον 17ο αιώνα επί ηγουμένων Καλλινίκου και Συμεών. Η πρώτη αναφορά του ονόματος της μονής γίνεται σε μονόγραμμα του Σουλτάνου (πιθανότατα του Μουσταφά Β΄) του έτους εγίρας/// 1077 (1699), σύμφωνα με το οποίο οι μοναχοί ζητούν από την υψηλή πύλη έκδοση φιρμανιού που θα τους προστάτευε. Η μονή είχε μικρό αριθμό μοναχών. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο αριθμός ανήλθε περί τους είκοσι, ενώ αργότερα περιορίσθηκε στους πέντε μοναχούς.
Σε πατριαρχικό έγγραφο του 1861, η Μονή Κανάλων απαριθμείται στις Μονές του επισκόπου Πλαταμώνος. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας και την κατάργηση της Επισκοπής Πλαταμώνος, η Μονή προσαρτήθηκε στην επισκοπή Ελασσώνος και στη συνέχεια στην επισκοπή Κίτρους. Τον Αύγουστο του 1903, εκδίδεται Πατριαρχικό Σιγίλλιο, με το οποίο η Μονή ονομάζεται Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή. Σταδιακά επήλθε παρακμή και το 1930 εγκαταλείφθηκε εντελώς.
Το 1987 σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες και τους νόμους, η Ιερά Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή ανήκει και πάλι στην ιερά Μητρόπολη Ελασσώνος.