Bedankt voor al jullie comments over nanometers! We vinden ‘t heel tof om te zien dat jullie massaal jullie kennis delen in de comments en gedetailleerd uitleg geven :) We proberen met onze explainers een (complex) onderwerp begrijpelijk uit te leggen, zodat je het nieuws beter kunt begrijpen. Dat doen we in ‘gewone mensentaal’, zodat mensen met weinig kennis over een bepaald onderwerp het beter snappen. In deze video behandelen we het begrip ‘nanometer’. We hebben ervoor gekozen om dat versimpeld te doen, maar achteraf had die uitleg misschien uitgebreider en correcter moeten zijn. Daarom hier een uitgebreidere uitleg: Het is inderdaad niet zo dat je met lagere nanometers de rekenkracht van de chips aanduidt. Wel zegt het iets over het maximaal mogelijk aantal onderdelen (transistors) per oppervlakte in zo’n chip. Hoe lager de nanometers, des te kleiner de afstand tussen transistors kan zijn op de chip. Daardoor kan een chip met een lage nanometer (nm) meer transistors per oppervlakte bevatten. En dat maakt een chip met een lagere nm in potentie krachtiger. Maar dat is dus niet per definitie zo. Je kan er namelijk ook voor kiezen een chip te ontwerpen met zelfs minder rekenkracht, maar dan juist weer heel zuinig met energie. En nu we toch bezig zijn: jullie vroegen je ook af of waarom we een Intel-logo laten zien, als we het hebben over 7 nm. Intel produceert wel degelijk 7nm-chips, alleen heeft het bedrijf problemen om die op de markt te brengen. De verwachting is dat die in 2023 verschijnen.
Informatie over TSMC 3nm klopt ook niet. Beeld dat geschetst wordt over consoles klopt ook niet. En nee, Intel produceert geen 7nm. Jullie refereren naar Intel's roadmap, maar dat is anders dan stellen dat ze 7nm produceren. Als je produceert, verkoop je ook.
Misschien was een amd logo dan beter geweest aangezien je die wel kan kopen. Of een had gezegd dat de meeste computer op dit moment nog 14 nm zijn met een intel logo erbij
Verder was het misschien ook handig om te vermelden dat de nanometers meer een marketing term zijn en geen daadwerkelijke afmeting. Zo is de transistordichtheid van Intel's "10 nm" bijna net zo hoog als die van TSMC's "7 nm". Intel ligt dus minder ver achter dan de marketingtermen doen lijken.
Correctie bij 1:15, en extra informatie. De prestaties van chips ligt niet aan direct aan de hoeveelheid nanometer. Dat ligt eerder aan het ontwerp van de chip. Zo kan een 20nm chip (theoretisch slechter dan 10nm) sneller zijn dan een 10nm chip. Bij kleinere procedés (zoals het wordt genoemd in chipjargon) heeft wel voordelen tegenover een groter procedé mits de chip op ongeveer hetzelfde ontwerp zit. Een 10nm chip bijvoorbeeld kan hogere kloksnelheden (hoe hoger je kloksnelheid hoe sneller bij vergelijkbare ontwerpen) ondersteunen of minder stroom verbruiken, sommige chips doen allebei: Iets hogere kloksnelheid en iets lagere stroomverbruik, vaak bij mobiele apparaten. Een ander voorbeeld met de 10nm en 20nm chips: 10nm chip bijvoorbeeld kan dezelfde kloksnelheid hebben als de 20nm chip maar het stroomverbruik ligt op de helft. Maar het kan ook zijn dat die 10nm chip veel hogere kloksnelheden heeft en hetzelfde stroom verbruik heeft. Ook kan je de "nanometers" van verschillende bedrijven meestal niet vergelijken. 5nm van TSMC is bijvoorbeeld vrijwel net zo klein als het 7nm van Intel. Sommige zijn ook doorontwikkelingen, 12nm van TSMC is bijvoorbeeld een doorontwikkeling van hun 16nm met kleine verbeteringen. Ook de grootte van de chip heeft invloed. Een erg grote chip heeft erg veel prestatievoordelen maar verbruikt ook meer in totaal, en de kans dat het defect gemaakt wordt in de fabrieken is erg hoog. Aan het einde van het maken van de chips zijn er 3 verschillende mogelijk heden: De chip werkt 100%, de chip werkt maar deels of werkt totaal niet. Vaak worden de deels-defecte chips nog gebruikt, al is deze wel een deel van zijn prestaties kwijt. Het hele proces heet "binning". Videokaarten en processors zijn een bekend voorbeeld: De ene kaart is wat lager gepositioneerd in het segment van de producten terwijl deze dezelfde chip gebruikt, deels defect meestal. De grootste voordelen van binning zijn lagere kosten en minder weggegooide chips. Als laatste is IPC, instructies per klok is dat. Moeilijke term maar het betekent veel in de allerkleinste en snelste chips ter wereld. Een hoge IPC waarde laat een chip meer berekeningen doen in een seconde dan een chip met een lage IPC waarde. Het is erg handig al de kloksnelheden niet hoog kunnen zijn. Als kloksnelheid 2 keer omhoog gaat gaat ook het verbruik omhoog, alleen deze keer is het 4 keer. Een hoge IPC is dus erg belangrijk als je de prestaties hoog wil hebben maar je warmteproductie laag. IPC is daarom ook zeer belangrijk voor de prestaties van Apple. Hoog IPC is mogelijk door twee factoren: Goed ontwerp & een erg kleine procedé, zoals nu met Apple die gebruik maakt van 5nm van TSMC. Bron: Hardware sites zoals Tweakers, gebruikers van die hardware sites, presentaties van de chipfabrikanten, websites van de chipfabrikanten, etc. En natuurlijk ik, een hardware (chips) & software enthousiasteling. Kritiek & suggesties zijn altijd toegestaan ;)
Ik zat ook te denken om hierop te reageren, maar vanuit een simpel, principieel perspectief klopt het dus "eigenlijk" wel. Je hebt natuurlijk volledig gelijk dat een 20nm chip sneller KAN zijn dan een een 10nm chip, maar de potentie van een 10nm chip is dus wel groter. Beiden naar hun limieten geperst, zou de 10nm chip (everything equal, natuurlijk) altijd winnen. Dat een minder snelle 10nm chip stroomzuiniger is, betekent in de kern natuurlijk dat deze sneller is met 'hetzelfde vermogen' als de 20nm chip. Je hebt dus wel gelijk, maar ik kan me inbeelden dat dit voor de leek enigszins logisch klinkt omdat deze marketing jargon ook overal wordt toegepast en hier verwachtingen aan worden geplakt. De architectuur is natuurlijk inderdaad ook belangrijk, maar dat is allemaal veel te complex voor de gemiddelde leek.
Leuk feitje: ASML en TSMC zijn beide opgricht door Philips. Beide bedrijven zijn nu vele malen meer waard dan Philips zelf. Misschien moeten we even bij Philips aankloppen of die met ons probleem kan helpen.
@@AlexvandenBoschBrainport Eindhoven is een initiatief om talent aan te trekken en Eindhoven op de kaart te zetten. ASML is premium partner, geen idee of NXP partner is.
ASML en NXP waren divisies van Philips totdat die besloot ze te verkopen. TSMC is niet door Philips opgericht maar Philips had wel bij de oprichting van TSMC 28% van de aandelen in handen.
Dit bevat meerdere slordigheden, maar de meest tenenkrommende uitspraak is "rekenkracht wordt uitgedrukt in nanometers". Dat geeft een fout beeld. Tevens is het grote fout om Intel niet in één adem te noemen met TSMC en Samsung. Intel's huidige procedé heeft slechts een kleine achterstand op de concurrentie en het bedrijf speelt een cruciale rol in deze technologie wedloop.
Valt wel een beetje mee. Ik vind het meer een versimpeling van de werkelijkheid. Als je wasmachine chips vergelijkt met de chips van een computer dan is dat eigenlijk het enige wat telt
Intel verkoopt geen chips aan 3e partijen, ook lukt het Intel niet om 10nm zelf te maken. Ik vond het zelf jammer dat de videokaarthype niet genoemd werd als reden voor de crisis.
nu snap ik ook gelijk waarom de verkrijgbaarheid van electronische componenten zo bagger zijn! lekker bezig NOS, vergeet niet de editors een kop koffie of thee te geven
Zelfs dat klopt niet. Die getallen 7, 5 en 3 nanometer zijn nergens op gebaseerd. Ze zijn bedacht om aan te geven dat elke generatie beter is dan de vorige. De transistors zijn een stuk groter dan 7 nanometer.
FLOPS geldt vooral voor CPUs en GPUs (floating operations), tegenwoordig is de focus meer op functionaliteit (bluetooth, wifi, 4/5G etc.). Om die extra functionaliteit te kunnen implementeren heb je meer transistors nodig, dus je wil een zo klein mogelijke area per transistor
Over het algemeen een geweldige video, maar bij "de rekenkracht wordt uitgedrukt in nanometers" begon ik toch een beetje in elkaar te krimpen... Ik snap jullie logica wel, maar dat had wat beter verwoord kunnen worden. Even voor de mensen die het niet weten: Hoe kleiner je elke transistor in een chip kunt maken, hoe energie-efficiënter de chip kan zijn, en hoe meer rekenkracht je dus kunt halen uit dezelfde hoeveelheid vermogen. Voor smartphones en andere toepassingen waar de koeling van de chips zo beperkt is dat vermogen een limiterende factor is, is het dus zo dat je met een 7nm-chip meer rekenkracht uit de chip kunt halen dan met een 14nm-chip zonder dat de boel te heet wordt, maar in situaties waar koeling of energiegebruik niet meteen een probleem is (zoals in de CPU of GPU van je computer) is het een stuk makkelijker om extra rekenkracht te halen uit een grotere chip met meer transistors dan een zelfde formaat chip met kleinere transistors.
ja heb ik net ook gezegd xD ik was echt van......uhhhh c'mon jullie andere video's zijn zo goed...waarom moet je nou weer bewijs tonen dat nederland geen moer weet van elektronica xD
De rekenkracht wordt helemaal niet uitgedrukt in nanometer. Die nanometers zeggen iets over het productieproces en de grote van een transistor. Hoe minder nanometers, hoe meer transistors ze op een specifieke oppervlakte kwijt kunnen. Het ontwerp van een chip is verder ook erg belangrijk. Om min of meer op de rekenkracht uit te komen, moet je dus kijken naar het ontwerp van de chip -- wat overigens een heel ding op zich is -- en het aantal transistors, wat dus weer afhankelijk van de grote van de chip en hoeveel transistors ze kwijt kunnen op die oppervlakte.
Rekenkracht wordt niet uitgedrukt in nanometer. Dat heeft met de grootte van de transistors te maken maar dat is niet het enige dat de rekenkracht bepaalt.
1:10 "de rekenkracht van chips wordt uitgedrukt in nanometers" dat is dus gewoon niet waar. 1:23 daar staat dus een intel logo maar intel zit dus nog niet op 7nm, en dan ga je daarna nog zo in op dat die iphone op 5nm zit...
alsof dat voor dit filmpje uitmaakt. In grote lijnen is te stellen hoe kleiner de nm is hoe meer er in een chip past waardoor er meer "gerekend" kan worden. Als je in depth wil gaan kijk dan gewoon lekker naar een tech kanaal.
Een aantal zaken: - nanometer is niet rekenkracht. - TSMC produceert geen 3 nanometer. Volgens de planning zou dit volgend jaar pas zijn. Heel misschien nog eind dit jaar. - TSMC investeert in fabs. Voor de productie van 3/2 nm zijn ze afhankelijk van ASML. Alleen zij maken EUV machines. - Intel (Amerika) loopt geen generaties achter; ze lopen één generatie achter. Wel produceren zij enkel voor zichzelf. Over Intel's 10nm en TSMCs 7nm valt het een en ander over te zeggen. - Tech van de toekomst is niet zelfrijdende auto's of AI: dit is er namelijk al en is niet gebonden aan een 2nm chip. Natuurlijk zal deze tech voordeel halen uit betere chips. - De verkoop van de nieuwe generatie consoles is niet sterk toegenomen t.o.v. de launch van de PS4 en Xbox One (PS5 en PS4 launch liggen ongeveer gelijk). Wel is de vraag naar PS5s hoger dan de PS4 in het eerste jaar toen deze uitkwam. De Switch was vorig jaar de best verkopende console. - Tekorten zijn niet alleen uit te leggen door Corona. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van autonomous driving, blockchain (cryptomining), IoT etc. hebben ook een belangrijk aandeel.
Wat is dat rare video effect over het filmpje heen met die rode rand. Lijkt wel een oude 3D video waar je zo'n blauw rode bril voor nodig had. Doet zeer aan m'n ogen :p
Jammer dat in Nederland de machines gemaakt worden om het mogelijk te maken, maar de overheid nauwelijks investeert in het opleiden van mensen die hier iets mee kunnen.
1:09 de nano meter geeft niet aan hoeveel rekenkracht de chip heeft dat doet de gene die de chip ontwerp (kijk maar na intel waar zijn 14+++++++++² chips nog aardig veel rekenkracht bied). De nano meter naam bij een chips is tegenwoordig de naam van de proces. Het geeft ook niet de ware grote van een transistor aan.
@@CasperGamess niet alleen de hoeveelheid Transistors, je kan je chip vol met transistors proppen maar je moet hem ook nog zien te koellen. En des te meer transistors des de groter de chip en data verder moet reizen door de chip des te warmer die wordt. Ook heb je een probleem dat de kans op defects groter word. Je moet dit een beetje balanceren.
Aan het begin waar ze uitlegt hoe chips werken is een beetje fout: de nanometer staat voor hoeveel ruimte er tussen elke transistor zit op een chip. Je kan een afstand hebben van 5 nanometer maar als je maar 2 transistors hebt dan is je chip niet beter dan een 65 nanometer chip die in je wasmachine zit.
idd volgensmij moet je kijken naar de hoeveelheid transistors en op welke ghz ze kunnen. Maar hoe kleiner hoe meer dus er zit een beetje waarheid achter.
@@koen9165 nee de ghz en de hoeveelheid is niet alles, er zijn bijv hele oude INTEL cpu's die 6ghz kunnen, maar ze zijn alsnog slomer het gaat meer om de architectuur van de chip
Die getallen 7, 5 en 3 nanometer staan helemaal nergens voor. De afstanden tussen de transistors en de grootte hiervan zijn een stuk hoger dan 7 nanometer.
Klopt ook niet wat je hier zegt. Het is dat ze de kleinste nemen neemen die ze in de chip kunnen vinden tussen dingen en dan er maar een naam aan plakken. Het staat niet echt meer voor een afstand en het is dan ook meer een marketing term.
Ik begrijp dat het simpel gehouden wordt en dat er gewoon een algehele vergelijking als 'nanometer kleiner = krachtiger' maar het gaat uiteraard wel een stuk specifieker dan dat, misschien ook leuk als er wat diepere inhoud in komt de volgende keer :)
Prima video, maar mag dat uit elkaar getrokken RGB filter van de tussen-clips af? Het lijkt door dat filtertje net alsof het niet helemaal scherp is. Bijzonder vervelend kijken, want m'n ogen proberen constant te focussen.
Normaal echt goede video's, alleen het zeggen dat de hoeveelheid nanometer de snelheid bepaalt is niet correct. Dit heeft heeft met vooral ook met andere dingen te maken.
Je hebt gelijk. Dat de rekenkracht wordt aangegeven in nanometer is natuurlijk bezopen. Wel is het zo dat als een elektrisch signaal een kortere afstand hoeft af te leggen je de electronica sneller kan krijgen.
Mooie uitleg gegeven over de wereld situatie en geopolitieke strijd voor chips! Alleen chip kracht wordt niet gegeven in nanometer ;) Dat nanometer getal geeft de productie methode weer en hoe lager de Nanometer hoe meer geavanceerd de productie is en de meer transistors er in een bepaald gebied zit.
Inderdaad ik moet mensen ook altijd uitleggen hoe dat nou kan dat er op een STM32 54 weken levertijd zit, lastig te begrijpen voor vele mensen🙄 wat ook wel logisch is.
Kunnen jullie ook een explainer maken over de boerenprotest in Delhi (India). Dit protest is al gaande sinds november 2020. Duizenden boeren, oudere, vrouwen en kinderen leven al maanden op straat. Deze boeren hebben zoveel voedingsmiddelen bij zich dat ze zelfs de zwervers laten mee eten. En geven onderwijs aan arme straatkinderen. Bedankt voor jullie video's. Erg leerzaam.
Ik zie een hoop comments met veel jargon, dus even grof in 2 zinnetjes: "Nanometers" geeft de grootte van schakeltjes (transistors) in de chip aan. De kracht van een chip gaat vooral over het aantal.
De reken kracht van chips wordt niet uitgedrukt in nanometers, maar in ghz of flops. Nanometers worden gebruikt om weer te geven hoe precies te chips zijn gemaakt. De iphones en andere smartphone worden wel precieser gemaakt, maar hebben minder kernen(een processor bestaat uit verschillende proccesors) en draaien op lagere snelheden. Moderne chips worden vaak op lagere nanometers gemaakt, maar er zijn zeker 24 nanometer chips die sneller zijn dan 5 nanometer chips.
Die oude mobietjes chips kunne ze niet hergebruiken ze kunnen alleen goud en andere metalen hergebruiken. Maar die chips zijn van silicon. En die kunnen ze niet hergebruiken
@@quinnvisser4287 dat ligt er wel aan hoe het wordt hergebruikt, mischien kan het nog worden gebuikt voor iets anders + alle materialen van de telefoon
@@jobvanderbent6859 Daar was het uiteindelijk voor te doen HAHA. Het gaat er verder ook niet om of die chips nou wel of niet worden hergebruikt toch... Lever die oude mobieltjes in! Win - win. Aan de ene kant heb jij je oude la weer wat leger, en je helpt de wereld weer een handje met beter worden.
Voor mensen die het stukje over ASML en TSMC interessant vonden is de blog Stratechery van Ben Thompson (Amerikaan in Taiwan) een aanrader. Zoek op "Intel Problems" (19 januari 2021) en "Chips and Geopolitics" (19 mei 2021).
Om even toe te lichten: die getallen 7, 5 en 3 nanometer zijn nergens op gebaseerd. Geen enkele afmeting in de transistors komt overeen met die getallen, ze zijn namelijk gewoon bedacht om aan te geven dat elke generatie beter is dan de vorige. De werkelijke grootte van de transistors is een stuk hoger dan enkele nanometers.
Geweldig; Kort, duidelijk en to the point. Kudos. Kleine vriendelijke kanttekening: Die kleurschifting (chromatic aberration) in de videoclips mag wel een tandje naar beneden. Misschien zelfs twee tandjes.
Zouden jullie ook een video kunnen maken over waar de grondstoffen voor deze chips vandaan komen? Over de situatie in Congo? Vind dat dit ook belicht mag worden!!
Congo zit vooral in cobalt voor batterijen. Chips gebruiken ook veel minder zeldzame aardmetalen in verhouding tot andere onderdelen in electronica (speakers, trilmotor, batterij etc.) Er kunnen ook zeldzame aardmetalen in processors zitten maar daar is Congo veel makkelijker te vermijden.
De wafers - de ronde plakken waar de chips op gemaakt worden - zijn gemaakt van silicium. Silicium is in feite zand, puur zand. Zand is op het op één na meest voorkomende element in de aardkost. Hiervoor hoeft men niet helemaal naar Congo. Verder komen er bij productie natuurlijk ook vieze chemicaliën en metalen kijken. Echter zijn de chips en zijn uiteindelijke halfgeleiders voornamelijk gemaakt van materialen die niet afkomstig uit Congo zijn.
De uitspraak op 1:12 klopt niet helemaal rekenkracht van chips wordt niet perse uitgedrukt in nanometers. Het is een beetje complex dus ik probeer het zo ver mogelijk te versimpelen. Een pc chip kan je vergelijken met een snelweg. De snelheid die je mag rijden heb je ook in een chip en wordt uitgedrukt in Gigahertz hoe sneller hoe beter meestal. maar dan moet je die snelheid wel kunnen rijden anders helpt het niet. Als je de snelweg kleiner kan maken dan kan je bijvoorbeeld de snelweg dubbel baans of tegenwoordig 8 baans maken op het zelfde stukje land, 4 core = 4 banen en meer verkeer is beter. Sommige fabrikanten doen ook wel eens andere dingen om hun chip sneller te maken dan de concurrent zo zou je 2 keer zo veel land kunnen gebruiken dan wordt het ook sneller alleen willen telefoons bijvoorbeeld liever kleinere chips ipv grotere, maar in computers is dat niet zo'n probleem. Er zijn nog een heleboel ander truckjes die worden gebruikt zo kan je een aanhanger achter iedere auto koppelen voor meer data overdracht in andere woorden 4 cores worden nu 8 threads. Je kan dus 2 keer zo veel data verwerken als je het een beetje goed indeelt. Daarnaast zit het probleem van het chip tekort aan meerdere kanten en is het niet zo simpel als hier uitgelegd. De grootste fabrikant heeft door corona een aantal maanden dicht gezeten waardoor er een wachtlijst is ontstaan + we wilden meer apparatuur door het thuiswerken + alle auto's moeten opeens electrisch en nemen dus meer chips in beslag dan benzine / diezels + sommige auto fabrikanten hebben misgegokt met corona en hadden voorspeld dat ze verplicht hun fabriek tijdelijk moesten sluiten om hun werknemers voor corona te beschermen er zijn daarom enkele bestellingen gaan annuleren, maar deze sluitingen hebben niet plaatsgevonden + grote spelers zoals apple, Microsoft en Tesla zijn hun eigen chips gaan maken in samenwerking met andere fabrikanten ipv standaard chips in te kopen deze processen zijn dus nog in hun begin face en nog niet geoptimaliseerd voor mega productie + bitcoin en andere crypto miners kopen masaal videokaarten in omdat ze daar winst op kunnen maken + het tekort groeit al een lange tijd er zijn daarom mensen die partijen zijn gaan opkopen om het te verkopen met winst + een van de chip giganten Intel heeft al langer problemen om hun nanometers naar beneden te werken + er zijn aanlevering problemen geweest van hoge kwaliteit steen kolen door corona (deze worden verfijnd en hier worden stoffen uit gehaald die sommige fabrikanten gebruiken in het maak proces) Dat je een chip met minder nanometers nodig hebt voor 6g is trouwens ook niet helemaal correct. De details van 6g zijn nog niet uit maar dit zou net ze goed met huidige chip grote gemaakt kunnen worden. De voorkeur gaat uiteraard wel uit naar kleiner. Dit zal daarom de insteek zijn. Als laatste is het belangrijk om ook te onthouden dat er door fabrikanten een beetje wordt gesjoemeld met nanometers. Als een chip bijvoorbeeld voor de helft 10 nanometer en de andere helft 5 nanometer is dan noemen ze het een 5 nanometer chip. Fabrikanten op basis van nanometers vergelijken is daarom niet echt representatief. TL;DR het zit iets ingewikkelder in elkaar nanometers verteld je niet hoe snel een chip is. Het geeft aan hoe klein de chip onderdelen zijn en als de onderdelen kleiner zijn dan kan of de chip kleiner wat telefoon fabrikanten willen of je kan meer chip in de zelfde ruimte kwijt wat pc's en game consoles graag willen. Nanometers is dus een goede indicatie die aan geeft hoe goed de chip zou kunnen zijn maar het is niet een 1 op 1 verband.
Paar dingen die deze video verkeerd/gemist heeft. Nano meter staat niet in directe verband met snelheid. Indirect ja, maar Intel z'n 7 nanometer chips zijn vele male beter dat die 5 nanometer ARM chip van Apple. Ook heeft niet elk bedrijf de zelfde berekeningen voor hoeveel nanometer de chips precies zijn. En er waren meerdere dingen die de chip productie verlaagde. Zoals een watertekort in Taiwan, en verkeerde keuzes van de top van de chipmakers (Zij dachten dat de vraag naar onder ging). De handels oorlog tussen China en Amerika is ook zeer pijnlijk geweest voor de productie. Owja, en de auto industrie. 100% aan zichzelf te danken, zij hebben hun chips orders allemaal naar onder bijgesteld. Maar wat het ergste is. WAAROM ZEGGEN ZE NIETS OVER DIE MINERS. Zo veel videokaarten worden opgekocht om te minen. In zo'n auto en wasmachine zitten helemaal niet zo veel chips. In videokaarten zitten echt kjenker veel chips. Nvidia en Amd hebben de productie van hun videokaarten opgeschroefd door de extreme vraag van miners. en daar komt de originele chip tekort vandaan. Zonder miners waren er 0 chip problemen. Het zelfde gaat zo met opslag gebeuren, Chia miners kopen zo alle hdd's en ssd op. TLDR: productie is naar onder door een handelsoorlog van domme amerikanen. Auto industrie heeft een verkeerde gok genomen, waardoor die capaciteit naar andere sectoren is gegaan. En de rest van de capaciteit is allemaal naar de miners gegaan. Waardoor niemand extra kan bestellen tot volgend jaar (Want zo'n bestelling duurt n jaar)
@@dumpmuch Snap inderdaad dat het een bewust effect is, toegepast op alle video "uit externe bron", maar het is heel irritant. Zit de hele tijd merkbaar te focussen en me af te vragen of ik aan een nieuwe bril toe ben. Echt heel irritant.
Dat je de rekenkracht van chips uitdrukt in nanometer is het raarste wat ik de afgelopen tijd heb gehoord, ik ben 1 meter 80 of te wel, 1 800 000 000 nanometer. Ik zal dan wel weinig rekenkracht hebben ...
Kwestie is ook nog de kleiner de minder stabiel. Ze zullen denk ik alleen wat groter worden. aan hoeveel chip er is. Ag ja wat zal de toekomst ons brengen.
@Stan Halbesma Zeker zeker, Maar niet als je Oled cx gebruikt als monitor. die heeft HDMI. En 1080TI heeft GEEN gsync in hdmi port. dus ook geen 444/RGB/10Bit :(
1:05 , sorry maar dit is niet waar, dit is hoe dik de draden en transistoren in zo'n chip zijn, hoe kleiner, hoe meer er in passen, dus waarschijnlijk ook sterker, maar er spelen ook andere dingen een rol, zoals architectuur, cache, kloksnelheid, instructies per cyclus, dye grootte, er is geen concrete meting voor processor kracht, maar processoren kunnen wel met elkaar vergeleken worden op specifieke vlakken, bv render-kracht in terraflops, berekenkracht in cinebench score, en nog veel meer...
Het chiptekort van autofabrikanten van vorig jaar lag aan de fabrikanten zelf, door de pandemie gingen de autofabrikanten er vanuit dat de verkopen van auto's ging dalen en dus hebben zij orders voor chips gecanceld. Toen bleek dat de vraag naar auto's redelijk gelijk bleef doordat mensen minder vaak het OV nemen hadden de fabrikanten opeens een tekort aan chips.
1:33 Dat is fout nanometer betekend hoe klein de micro schakels zijn en er stond intel op 7nm terwijl amd 7 nm heeft en intel al jaren op 14 nm zit en nu lijkt het net of een iphone sneller is dan een pc dat klopt voor geen meter (het ligt er ook aan hoe groot de chip is een chip van een computer is vele malen groter dan een chip van een telefoon) edit: ik zit al maanden te wachten op een rtx 3060 ti die prijzen zijn extreem om hoog gegaan door crypto munten en het chip tekort
Complimenten voor de video. Pijnlijk duidelijk wordt hier opnieuw dat Amerika ten koste van alles wereldleider wil blijven. Zelf ben ik betrokken geweest bij de nieuwbouw een enorme Koreaanse chipsfabriek (Hynix) in China waar meerdere landen aan meewerkten en waaronder ook ASML een enorme order pakte. Maar Amerika houd nu dit soort projecten tegen en diverse westerse landen met Nederland voorop volgen trouw, niet realiserend dat je uiteindelijk je zelf uit de markt prijst, alleen maar om vriendjes met Amerika te blijven die je uiteindelijk laat vallen als een baksteen zodra dat zo uitkomt.
Zou jij me dan kunnen uitleggen waarom Nederland en dus ASML zichzelf de markt op een gegeven moment uit prijst als het Amerika trouw blijft volgen? Ik bedoel als je geen hoogwaardige chipmachines levert aan Aziatische landen dan heeft het ook weinig zin te investeren in een chipfabriek, toch?
@@bc7281 ASML is niet de enige fabrikant van deze machines. Er is flinke concurrentie vanuit Oa Japan. Nu heeft ASML een zeer goede marktpositie door hun voorsprong en kwaliteit. Maar de concurrentie zit niet stil en door de grootste markt te laten liggen laat je veel geld liggen voor ontwikkeling.
Een paar fouten : De rekenkracht wordt uitgedrukt in Hz (Hertz) dat is het aantal keer dat een chip iets doet per seconde (vaak 2 miljard keer per seconde). De nanometers zijn gewoon de groote van een zo'n schakeling van zo'n chip. Als die kleiner zijn, is er wel minder energieverbruik en minder warmte, en dat leid dus tot snellere chips. Maar dat moet niet altijd
Bedankt voor al jullie comments over nanometers! We vinden ‘t heel tof om te zien dat jullie massaal jullie kennis delen in de comments en gedetailleerd uitleg geven :)
We proberen met onze explainers een (complex) onderwerp begrijpelijk uit te leggen, zodat je het nieuws beter kunt begrijpen. Dat doen we in ‘gewone mensentaal’, zodat mensen met weinig kennis over een bepaald onderwerp het beter snappen. In deze video behandelen we het begrip ‘nanometer’. We hebben ervoor gekozen om dat versimpeld te doen, maar achteraf had die uitleg misschien uitgebreider en correcter moeten zijn. Daarom hier een uitgebreidere uitleg:
Het is inderdaad niet zo dat je met lagere nanometers de rekenkracht van de chips aanduidt. Wel zegt het iets over het maximaal mogelijk aantal onderdelen (transistors) per oppervlakte in zo’n chip. Hoe lager de nanometers, des te kleiner de afstand tussen transistors kan zijn op de chip. Daardoor kan een chip met een lage nanometer (nm) meer transistors per oppervlakte bevatten. En dat maakt een chip met een lagere nm in potentie krachtiger. Maar dat is dus niet per definitie zo. Je kan er namelijk ook voor kiezen een chip te ontwerpen met zelfs minder rekenkracht, maar dan juist weer heel zuinig met energie.
En nu we toch bezig zijn: jullie vroegen je ook af of waarom we een Intel-logo laten zien, als we het hebben over 7 nm. Intel produceert wel degelijk 7nm-chips, alleen heeft het bedrijf problemen om die op de markt te brengen. De verwachting is dat die in 2023 verschijnen.
Jullie hebben het super goed gedaan!
Informatie over TSMC 3nm klopt ook niet. Beeld dat geschetst wordt over consoles klopt ook niet. En nee, Intel produceert geen 7nm. Jullie refereren naar Intel's roadmap, maar dat is anders dan stellen dat ze 7nm produceren. Als je produceert, verkoop je ook.
Misschien was een amd logo dan beter geweest aangezien je die wel kan kopen. Of een had gezegd dat de meeste computer op dit moment nog 14 nm zijn met een intel logo erbij
ik vind je het goed doen Sophie, jij neemt de plek van baardman in wat betreft de beste uitlegger😀
Verder was het misschien ook handig om te vermelden dat de nanometers meer een marketing term zijn en geen daadwerkelijke afmeting. Zo is de transistordichtheid van Intel's "10 nm" bijna net zo hoog als die van TSMC's "7 nm". Intel ligt dus minder ver achter dan de marketingtermen doen lijken.
Ik dacht bij de titel dat het over Rob ging
levende legende
Legend
en nu kom ik er ook nog achter dat ik in deze video zit mijn dag kan niet meer stuk
Jo koeennn kijk me voorhoofd
Haha Ik ga stuk! 🤣
Sophie doet dit geweldig. Prettige presentatie en stem! Mark my words. Die zit over een paar jaar ons te informeren om 20.00 op NPO1.
denk dat ze andere ambities heeft dan dat
@@MrJasper251 boeiuh
Toch maar weer een tv aanschaffen tegen die tijd😁
Blablabla
ja denk ik ook
Correctie bij 1:15, en extra informatie.
De prestaties van chips ligt niet aan direct aan de hoeveelheid nanometer. Dat ligt eerder aan het ontwerp van de chip. Zo kan een 20nm chip (theoretisch slechter dan 10nm) sneller zijn dan een 10nm chip.
Bij kleinere procedés (zoals het wordt genoemd in chipjargon) heeft wel voordelen tegenover een groter procedé mits de chip op ongeveer hetzelfde ontwerp zit. Een 10nm chip bijvoorbeeld kan hogere kloksnelheden (hoe hoger je kloksnelheid hoe sneller bij vergelijkbare ontwerpen) ondersteunen of minder stroom verbruiken, sommige chips doen allebei: Iets hogere kloksnelheid en iets lagere stroomverbruik, vaak bij mobiele apparaten.
Een ander voorbeeld met de 10nm en 20nm chips: 10nm chip bijvoorbeeld kan dezelfde kloksnelheid hebben als de 20nm chip maar het stroomverbruik ligt op de helft. Maar het kan ook zijn dat die 10nm chip veel hogere kloksnelheden heeft en hetzelfde stroom verbruik heeft.
Ook kan je de "nanometers" van verschillende bedrijven meestal niet vergelijken. 5nm van TSMC is bijvoorbeeld vrijwel net zo klein als het 7nm van Intel. Sommige zijn ook doorontwikkelingen, 12nm van TSMC is bijvoorbeeld een doorontwikkeling van hun 16nm met kleine verbeteringen.
Ook de grootte van de chip heeft invloed. Een erg grote chip heeft erg veel prestatievoordelen maar verbruikt ook meer in totaal, en de kans dat het defect gemaakt wordt in de fabrieken is erg hoog. Aan het einde van het maken van de chips zijn er 3 verschillende mogelijk heden: De chip werkt 100%, de chip werkt maar deels of werkt totaal niet. Vaak worden de deels-defecte chips nog gebruikt, al is deze wel een deel van zijn prestaties kwijt. Het hele proces heet "binning". Videokaarten en processors zijn een bekend voorbeeld: De ene kaart is wat lager gepositioneerd in het segment van de producten terwijl deze dezelfde chip gebruikt, deels defect meestal. De grootste voordelen van binning zijn lagere kosten en minder weggegooide chips.
Als laatste is IPC, instructies per klok is dat. Moeilijke term maar het betekent veel in de allerkleinste en snelste chips ter wereld. Een hoge IPC waarde laat een chip meer berekeningen doen in een seconde dan een chip met een lage IPC waarde. Het is erg handig al de kloksnelheden niet hoog kunnen zijn. Als kloksnelheid 2 keer omhoog gaat gaat ook het verbruik omhoog, alleen deze keer is het 4 keer. Een hoge IPC is dus erg belangrijk als je de prestaties hoog wil hebben maar je warmteproductie laag. IPC is daarom ook zeer belangrijk voor de prestaties van Apple. Hoog IPC is mogelijk door twee factoren: Goed ontwerp & een erg kleine procedé, zoals nu met Apple die gebruik maakt van 5nm van TSMC.
Bron: Hardware sites zoals Tweakers, gebruikers van die hardware sites, presentaties van de chipfabrikanten, websites van de chipfabrikanten, etc. En natuurlijk ik, een hardware (chips) & software enthousiasteling. Kritiek & suggesties zijn altijd toegestaan ;)
Idd ja
Goed verhaal, ik vond de opmerking over nanometers ook wat kort door de bocht.
Goed verhaal alleen het kon nog iets preciezer uitgelegd worden
Dank je, begreep zelf ook niet waarom ze zo de process size benadrukten. Miss makkelijk uitlegbaar
Ik zat ook te denken om hierop te reageren, maar vanuit een simpel, principieel perspectief klopt het dus "eigenlijk" wel. Je hebt natuurlijk volledig gelijk dat een 20nm chip sneller KAN zijn dan een een 10nm chip, maar de potentie van een 10nm chip is dus wel groter. Beiden naar hun limieten geperst, zou de 10nm chip (everything equal, natuurlijk) altijd winnen. Dat een minder snelle 10nm chip stroomzuiniger is, betekent in de kern natuurlijk dat deze sneller is met 'hetzelfde vermogen' als de 20nm chip.
Je hebt dus wel gelijk, maar ik kan me inbeelden dat dit voor de leek enigszins logisch klinkt omdat deze marketing jargon ook overal wordt toegepast en hier verwachtingen aan worden geplakt. De architectuur is natuurlijk inderdaad ook belangrijk, maar dat is allemaal veel te complex voor de gemiddelde leek.
Ik vind deze dame geweldig! Echt hele fijne energie. Dankjewel!
Ik vind you geweldig 😉
@@nasernouri3151 I am humbled 🥰🤗🤗
Ik ben echt blij dat julie bestaan. Jullie moeten echt weten dat julie misschien wel een van het belangrijkste werk doen.
Misschien*
@@floriskers7461 bedankt
Doen*
jullie* (in de eerste zin)
Iedereen die hem verbetert 💀
ASML 📈🤔😏
💎🙌
Beter als bitcoin 🤣
@@Wasophangen Dan*
Rond de 615 USD nu. Laten we kijken wat het is over een paar jaar of maanden.
TSMC is beter geprijsd en heeft de meeste omzet exposure met dit gebeurtenis.
Leuk feitje: ASML en TSMC zijn beide opgricht door Philips. Beide bedrijven zijn nu vele malen meer waard dan Philips zelf.
Misschien moeten we even bij Philips aankloppen of die met ons probleem kan helpen.
Je vergeet NXP, grootste chipleverancier voor de auto industrie
Is dat allemaal niet onderdeel van Brainport Eindhoven nu?
@@AlexvandenBoschBrainport Eindhoven is een initiatief om talent aan te trekken en Eindhoven op de kaart te zetten. ASML is premium partner, geen idee of NXP partner is.
ASML en NXP waren divisies van Philips totdat die besloot ze te verkopen. TSMC is niet door Philips opgericht maar Philips had wel bij de oprichting van TSMC 28% van de aandelen in handen.
@@michaelhu9947 ja en NXP dacht ik ook!
Is dit het enige wat je doet met je stem sophie, je stem is zo ontzettend fijn om naar te luisteren. Top
Geef me een teiltje.
Ze is ook de 'host' van de podcasts van 'Universiteit van Nederland', wellicht kan je hier een aantal van luisteren.
ze heeft ook een podcast 'Bijvangst'
@@JelleeZ Boeje
@@North_West ik geef toch gewoon antwoord op iemands vraag lamzak
Wat een fijne uitleg en presentatie!
💯
Dit bevat meerdere slordigheden, maar de meest tenenkrommende uitspraak is "rekenkracht wordt uitgedrukt in nanometers". Dat geeft een fout beeld.
Tevens is het grote fout om Intel niet in één adem te noemen met TSMC en Samsung. Intel's huidige procedé heeft slechts een kleine achterstand op de concurrentie en het bedrijf speelt een cruciale rol in deze technologie wedloop.
Valt wel een beetje mee. Ik vind het meer een versimpeling van de werkelijkheid. Als je wasmachine chips vergelijkt met de chips van een computer dan is dat eigenlijk het enige wat telt
Intel verkoopt geen chips aan 3e partijen, ook lukt het Intel niet om 10nm zelf te maken. Ik vond het zelf jammer dat de videokaarthype niet genoemd werd als reden voor de crisis.
@@MinisterPresident lukt ze wel, hun 10nm laptop chips zijn net zo goed als die van tsmc 7nm concurrentie. Op desktop alleen niet
@@stendijk8949 ik kijk alleen maar naar pc apparatuur, laptops zijn minder krachtig.
@@MinisterPresident Dat valt wel heel erg mee. De nieuwe M1 ARM chip van Apple kan menig desktop Intel chip al verslaan.
nu snap ik ook gelijk waarom de verkrijgbaarheid van electronische componenten zo bagger zijn! lekker bezig NOS, vergeet niet de editors een kop koffie of thee te geven
1:30 intel op 7 nanometer 😂😂😂😂😂
Ik zocht deze comment. +1
Grootste grap van 2021
14nm+++++++
AMD💪😆
Ik zat al te zoeken naar deze comment
De nanometer wordt gebruikt om de transistor grote in uit te drukken, flops is de term voor rekenkracht
Zelfs dat klopt niet. Die getallen 7, 5 en 3 nanometer zijn nergens op gebaseerd. Ze zijn bedacht om aan te geven dat elke generatie beter is dan de vorige. De transistors zijn een stuk groter dan 7 nanometer.
@@Maussiegamer je weet dat fabs nanometers bij chips enkel gebruiken als marketing en het niets meer met de gate length te maken heeft?
@@Maussiegamer Ja, en wat wil je hiermee zeggen?
FLOPS geldt vooral voor CPUs en GPUs (floating operations), tegenwoordig is de focus meer op functionaliteit (bluetooth, wifi, 4/5G etc.). Om die extra functionaliteit te kunnen implementeren heb je meer transistors nodig, dus je wil een zo klein mogelijke area per transistor
Dankje
Over het algemeen een geweldige video, maar bij "de rekenkracht wordt uitgedrukt in nanometers" begon ik toch een beetje in elkaar te krimpen...
Ik snap jullie logica wel, maar dat had wat beter verwoord kunnen worden.
Even voor de mensen die het niet weten: Hoe kleiner je elke transistor in een chip kunt maken, hoe energie-efficiënter de chip kan zijn, en hoe meer rekenkracht je dus kunt halen uit dezelfde hoeveelheid vermogen. Voor smartphones en andere toepassingen waar de koeling van de chips zo beperkt is dat vermogen een limiterende factor is, is het dus zo dat je met een 7nm-chip meer rekenkracht uit de chip kunt halen dan met een 14nm-chip zonder dat de boel te heet wordt, maar in situaties waar koeling of energiegebruik niet meteen een probleem is (zoals in de CPU of GPU van je computer) is het een stuk makkelijker om extra rekenkracht te halen uit een grotere chip met meer transistors dan een zelfde formaat chip met kleinere transistors.
ja heb ik net ook gezegd xD ik was echt van......uhhhh c'mon jullie andere video's zijn zo goed...waarom moet je nou weer bewijs tonen dat nederland geen moer weet van elektronica xD
Wat een lovely lovely voice!! Om bij weg te dromen echt crispy clear. Thanks voor deze volmaakte uitleg!
Interessante video! Leuk ook dat dit een verzoekje is uit de reacties onder een andere video. Lekker bezig NOS!
Ik vind dit hele fijne video's. Erg informatief maar ze verpakken het zo dat iedereen het kan snappen! Ga zo door :)
De rekenkracht wordt helemaal niet uitgedrukt in nanometer. Die nanometers zeggen iets over het productieproces en de grote van een transistor. Hoe minder nanometers, hoe meer transistors ze op een specifieke oppervlakte kwijt kunnen. Het ontwerp van een chip is verder ook erg belangrijk.
Om min of meer op de rekenkracht uit te komen, moet je dus kijken naar het ontwerp van de chip -- wat overigens een heel ding op zich is -- en het aantal transistors, wat dus weer afhankelijk van de grote van de chip en hoeveel transistors ze kwijt kunnen op die oppervlakte.
Rekenkracht wordt niet uitgedrukt in nanometer. Dat heeft met de grootte van de transistors te maken maar dat is niet het enige dat de rekenkracht bepaalt.
1:10 "de rekenkracht van chips wordt uitgedrukt in nanometers" dat is dus gewoon niet waar.
1:23 daar staat dus een intel logo maar intel zit dus nog niet op 7nm, en dan ga je daarna nog zo in op dat die iphone op 5nm zit...
alsof dat voor dit filmpje uitmaakt. In grote lijnen is te stellen hoe kleiner de nm is hoe meer er in een chip past waardoor er meer "gerekend" kan worden. Als je in depth wil gaan kijk dan gewoon lekker naar een tech kanaal.
@@SunriseNL zo ver als ze meestal in gaan op topics hadden ze het hier in plaats van nm's ook met flops uit kunnen leggen
2:28 haha koen😂😂
leuke presentator, en echt een verschrikkelijk intressante video NOS!
Een aantal zaken:
- nanometer is niet rekenkracht.
- TSMC produceert geen 3 nanometer. Volgens de planning zou dit volgend jaar pas zijn. Heel misschien nog eind dit jaar.
- TSMC investeert in fabs. Voor de productie van 3/2 nm zijn ze afhankelijk van ASML. Alleen zij maken EUV machines.
- Intel (Amerika) loopt geen generaties achter; ze lopen één generatie achter. Wel produceren zij enkel voor zichzelf. Over Intel's 10nm en TSMCs 7nm valt het een en ander over te zeggen.
- Tech van de toekomst is niet zelfrijdende auto's of AI: dit is er namelijk al en is niet gebonden aan een 2nm chip. Natuurlijk zal deze tech voordeel halen uit betere chips.
- De verkoop van de nieuwe generatie consoles is niet sterk toegenomen t.o.v. de launch van de PS4 en Xbox One (PS5 en PS4 launch liggen ongeveer gelijk). Wel is de vraag naar PS5s hoger dan de PS4 in het eerste jaar toen deze uitkwam. De Switch was vorig jaar de best verkopende console.
- Tekorten zijn niet alleen uit te leggen door Corona. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van autonomous driving, blockchain (cryptomining), IoT etc. hebben ook een belangrijk aandeel.
Wat is dat rare video effect over het filmpje heen met die rode rand. Lijkt wel een oude 3D video waar je zo'n blauw rode bril voor nodig had. Doet zeer aan m'n ogen :p
Weer mooi uitgelegd NOSop3❤️
Jammer dat in Nederland de machines gemaakt worden om het mogelijk te maken, maar de overheid nauwelijks investeert in het opleiden van mensen die hier iets mee kunnen.
Jaa snap ik ook nie
1:09 de nano meter geeft niet aan hoeveel rekenkracht de chip heeft dat doet de gene die de chip ontwerp (kijk maar na intel waar zijn 14+++++++++² chips nog aardig veel rekenkracht bied). De nano meter naam bij een chips is tegenwoordig de naam van de proces. Het geeft ook niet de ware grote van een transistor aan.
IBM zit zelf zogenaamd op "2" nanometer, is ook enkel marketing, maar staat comleet los van de gate length
het is gewoon hoe meer Transistors hoe beter de Processor.
@@CasperGamess niet alleen de hoeveelheid Transistors, je kan je chip vol met transistors proppen maar je moet hem ook nog zien te koellen. En des te meer transistors des de groter de chip en data verder moet reizen door de chip des te warmer die wordt. Ook heb je een probleem dat de kans op defects groter word. Je moet dit een beetje balanceren.
Aan het begin waar ze uitlegt hoe chips werken is een beetje fout: de nanometer staat voor hoeveel ruimte er tussen elke transistor zit op een chip. Je kan een afstand hebben van 5 nanometer maar als je maar 2 transistors hebt dan is je chip niet beter dan een 65 nanometer chip die in je wasmachine zit.
idd volgensmij moet je kijken naar de hoeveelheid transistors en op welke ghz ze kunnen. Maar hoe kleiner hoe meer dus er zit een beetje waarheid achter.
@@koen9165 nee de ghz en de hoeveelheid is niet alles, er zijn bijv hele oude INTEL cpu's die 6ghz kunnen, maar ze zijn alsnog slomer
het gaat meer om de architectuur van de chip
Die getallen 7, 5 en 3 nanometer staan helemaal nergens voor. De afstanden tussen de transistors en de grootte hiervan zijn een stuk hoger dan 7 nanometer.
Klopt ook niet wat je hier zegt. Het is dat ze de kleinste nemen neemen die ze in de chip kunnen vinden tussen dingen en dan er maar een naam aan plakken. Het staat niet echt meer voor een afstand en het is dan ook meer een marketing term.
@@enzicoxe ja I know maar ga niet een heel document typen in een Yt comment maar idd 👍
Erg fijn hoe chill en normaal de meeste op dit kanaal de informatie delen. Hou ik wel van. Is lekker menselijk ^^
Koen in nos op 3: underrated
Lekker bezig weer vertelvrouw!
Rip de videokaarten😭
Altijd die cryptominers
@@adamechant4172 jaman😪
@@adamechant4172 Cryptominers zijn meer bijdragers aan het probleem dan de oorzaak.
Die scheit miners
Deze dame is een genot om naar te kijken en te luisteren echt kwaliteit content top
Die ginger met een Ps5: *Zwaar underrated*
Ik heb hier nog chips genoeg voor de komende week.
Paprika naturel of andere smaak
@@maartenvos2046 Paprika, Bacon & Cheese Chilli :)
Hehe
Deze uitleg in combinatie met die stem is cristal clear!
En heel erg vol fouten.
Yay, dankjewel NOS op 3 :) . hier wachte ik op :D
Ik begrijp dat het simpel gehouden wordt en dat er gewoon een algehele vergelijking als 'nanometer kleiner = krachtiger' maar het gaat uiteraard wel een stuk specifieker dan dat, misschien ook leuk als er wat diepere inhoud in komt de volgende keer :)
Zie onze vastgepinde comment!
Duidelijke uitleg NOS!
Cool dat jullie een documentaire over mij hebben gemaakt!
Die underrated wortel was wel het beste van deze video , voor de rest wel intressant
Prima video, maar mag dat uit elkaar getrokken RGB filter van de tussen-clips af? Het lijkt door dat filtertje net alsof het niet helemaal scherp is. Bijzonder vervelend kijken, want m'n ogen proberen constant te focussen.
De stem van deze presentator is echt heel prettig.
Normaal echt goede video's, alleen het zeggen dat de hoeveelheid nanometer de snelheid bepaalt is niet correct. Dit heeft heeft met vooral ook met andere dingen te maken.
Bepaald is niet correct. Het is bepaalt.
Correct
idd
Ja het is een stuk ingewikkelder dan dat natuurlijk, ze kunnen beter 'performance' zeggen ipv snelheid
Je hebt gelijk. Dat de rekenkracht wordt aangegeven in nanometer is natuurlijk bezopen. Wel is het zo dat als een elektrisch signaal een kortere afstand hoeft af te leggen je de electronica sneller kan krijgen.
Mooie uitleg gegeven over de wereld situatie en geopolitieke strijd voor chips! Alleen chip kracht wordt niet gegeven in nanometer ;) Dat nanometer getal geeft de productie methode weer en hoe lager de Nanometer hoe meer geavanceerd de productie is en de meer transistors er in een bepaald gebied zit.
8:42 POG
BRAM NAUTA!! Goed je te zien! Top docent!
Ik had niet verwacht dat jullie hier een video over zouden maken. Ik ben zelf embedded engineer en vind dit soort videos echt tof!
Inderdaad ik moet mensen ook altijd uitleggen hoe dat nou kan dat er op een STM32 54 weken levertijd zit, lastig te begrijpen voor vele mensen🙄 wat ook wel logisch is.
Kunnen jullie ook een explainer maken over de boerenprotest in Delhi (India). Dit protest is al gaande sinds november 2020. Duizenden boeren, oudere, vrouwen en kinderen leven al maanden op straat. Deze boeren hebben zoveel voedingsmiddelen bij zich dat ze zelfs de zwervers laten mee eten. En geven onderwijs aan arme straatkinderen. Bedankt voor jullie video's. Erg leerzaam.
Fan van Sophieeeee ♥️🥳
Wat een leuke presentatrice
6:28 "wuawei"
Wat een heerlijke outfit Sophie!
Ik zie een hoop comments met veel jargon, dus even grof in 2 zinnetjes:
"Nanometers" geeft de grootte van schakeltjes (transistors) in de chip aan. De kracht van een chip gaat vooral over het aantal.
toffe video weer!
1:33 intel op 7 nm 🤔
They wish
Intel's 10nm is vergelijkbaar met TSMC's 7nm. Het zijn niet meer dan marketing termen en verschillende bedrijven hebben verschillende definities.
Laughs in 14+++++
@@bartus88 het is sws nogal slecht uitgelegd
@@brentk. deze keer zaten ze er wel echt naast ja
Wow eindelijk is mijn pielemuis op NOS
Wat een treurigheid!
Mooie vrouw, wordt je blij van om naar te luisteren😉.
Goede informatie en goed uitgelegd 💯
Het wordt tijd dat de Lays fabriek haar productie verhoogd! :D
De reken kracht van chips wordt niet uitgedrukt in nanometers, maar in ghz of flops. Nanometers worden gebruikt om weer te geven hoe precies te chips zijn gemaakt. De iphones en andere smartphone worden wel precieser gemaakt, maar hebben minder kernen(een processor bestaat uit verschillende proccesors) en draaien op lagere snelheden. Moderne chips worden vaak op lagere nanometers gemaakt, maar er zijn zeker 24 nanometer chips die sneller zijn dan 5 nanometer chips.
Sophie je maar weer, duurzaamheid is gewoon essentieel!
Lever je oude mobieltjes in zodat het hergebruikt kan worden.
Die oude mobietjes chips kunne ze niet hergebruiken ze kunnen alleen goud en andere metalen hergebruiken. Maar die chips zijn van silicon. En die kunnen ze niet hergebruiken
Kan niet, je kan die chips niet hergebruiken omdat ze te zwak zijn voor nieuwe telefoons
@@quinnvisser4287 dat ligt er wel aan hoe het wordt hergebruikt, mischien kan het nog worden gebuikt voor iets anders
+ alle materialen van de telefoon
Je woordgrap is opgemerkt en wordt gewaardeerd hahah
@@jobvanderbent6859 Daar was het uiteindelijk voor te doen HAHA.
Het gaat er verder ook niet om of die chips nou wel of niet worden hergebruikt toch... Lever die oude mobieltjes in!
Win - win.
Aan de ene kant heb jij je oude la weer wat leger, en je helpt de wereld weer een handje met beter worden.
Voor mensen die het stukje over ASML en TSMC interessant vonden is de blog Stratechery van Ben Thompson (Amerikaan in Taiwan) een aanrader. Zoek op "Intel Problems" (19 januari 2021) en "Chips and Geopolitics" (19 mei 2021).
Ik heb ook chips tekort, vooral in het weekend of als ik zin heb in hartige snacks 😂
Hahhaahhahahahajha deze man
Oei, dat kan ik niet op wachten. Misschien moet ik ff bij doritos of Lays aankloppen
super leuk en informatief dit soort filmpjes xD
@ mnr/mevr van de video-bewerking: graag de chromatische aberraties achterwege laten, het ziet er niet uit. Dankje!
een goede video goed onderwerp! wat mij het meest bij blijft is het einde. xD
1:30 wel leuk dat ze voor de 7 nm chip een plaatje van intel laten zien terwijl die de juist niet hun zaken op orde hebben m.b.t. de chip grootte.
Om even toe te lichten: die getallen 7, 5 en 3 nanometer zijn nergens op gebaseerd. Geen enkele afmeting in de transistors komt overeen met die getallen, ze zijn namelijk gewoon bedacht om aan te geven dat elke generatie beter is dan de vorige. De werkelijke grootte van de transistors is een stuk hoger dan enkele nanometers.
1:30 Intel op 7nm. Wat een grap. AMD zit erop. Intel hoopt met de volgende generatie op 10nm te zitten 🤣
8:41 oké, welke flauwe gozer heeft z'n zin gekregen om deze chipsgrap erin te laten?
NOS op 3, het is tijd voor een upgrade naar 4k kwaliteit. Mijn ogen doen zeer van de wazigheid in het filmpje :)
Hopelijk in de toekomst :)
Ze is echt een goede presentator
Die stem !...die stem ! (en doe die van mij maar met 🍟)
Geweldig; Kort, duidelijk en to the point. Kudos.
Kleine vriendelijke kanttekening: Die kleurschifting (chromatic aberration) in de videoclips mag wel een tandje naar beneden. Misschien zelfs twee tandjes.
Zouden jullie ook een video kunnen maken over waar de grondstoffen voor deze chips vandaan komen? Over de situatie in Congo? Vind dat dit ook belicht mag worden!!
Congo zit vooral in cobalt voor batterijen. Chips gebruiken ook veel minder zeldzame aardmetalen in verhouding tot andere onderdelen in electronica (speakers, trilmotor, batterij etc.) Er kunnen ook zeldzame aardmetalen in processors zitten maar daar is Congo veel makkelijker te vermijden.
@@stefanbuist ooh bedankt voor deze toevoeging! Ben nog steeds wel benieuwd hoe het daar nu gaat.
De wafers - de ronde plakken waar de chips op gemaakt worden - zijn gemaakt van silicium. Silicium is in feite zand, puur zand. Zand is op het op één na meest voorkomende element in de aardkost. Hiervoor hoeft men niet helemaal naar Congo. Verder komen er bij productie natuurlijk ook vieze chemicaliën en metalen kijken. Echter zijn de chips en zijn uiteindelijke halfgeleiders voornamelijk gemaakt van materialen die niet afkomstig uit Congo zijn.
De uitspraak op 1:12 klopt niet helemaal rekenkracht van chips wordt niet perse uitgedrukt in nanometers. Het is een beetje complex dus ik probeer het zo ver mogelijk te versimpelen. Een pc chip kan je vergelijken met een snelweg. De snelheid die je mag rijden heb je ook in een chip en wordt uitgedrukt in Gigahertz hoe sneller hoe beter meestal. maar dan moet je die snelheid wel kunnen rijden anders helpt het niet. Als je de snelweg kleiner kan maken dan kan je bijvoorbeeld de snelweg dubbel baans of tegenwoordig 8 baans maken op het zelfde stukje land, 4 core = 4 banen en meer verkeer is beter. Sommige fabrikanten doen ook wel eens andere dingen om hun chip sneller te maken dan de concurrent zo zou je 2 keer zo veel land kunnen gebruiken dan wordt het ook sneller alleen willen telefoons bijvoorbeeld liever kleinere chips ipv grotere, maar in computers is dat niet zo'n probleem.
Er zijn nog een heleboel ander truckjes die worden gebruikt zo kan je een aanhanger achter iedere auto koppelen voor meer data overdracht in andere woorden 4 cores worden nu 8 threads. Je kan dus 2 keer zo veel data verwerken als je het een beetje goed indeelt.
Daarnaast zit het probleem van het chip tekort aan meerdere kanten en is het niet zo simpel als hier uitgelegd. De grootste fabrikant heeft door corona een aantal maanden dicht gezeten waardoor er een wachtlijst is ontstaan + we wilden meer apparatuur door het thuiswerken + alle auto's moeten opeens electrisch en nemen dus meer chips in beslag dan benzine / diezels + sommige auto fabrikanten hebben misgegokt met corona en hadden voorspeld dat ze verplicht hun fabriek tijdelijk moesten sluiten om hun werknemers voor corona te beschermen er zijn daarom enkele bestellingen gaan annuleren, maar deze sluitingen hebben niet plaatsgevonden + grote spelers zoals apple, Microsoft en Tesla zijn hun eigen chips gaan maken in samenwerking met andere fabrikanten ipv standaard chips in te kopen deze processen zijn dus nog in hun begin face en nog niet geoptimaliseerd voor mega productie + bitcoin en andere crypto miners kopen masaal videokaarten in omdat ze daar winst op kunnen maken + het tekort groeit al een lange tijd er zijn daarom mensen die partijen zijn gaan opkopen om het te verkopen met winst + een van de chip giganten Intel heeft al langer problemen om hun nanometers naar beneden te werken + er zijn aanlevering problemen geweest van hoge kwaliteit steen kolen door corona (deze worden verfijnd en hier worden stoffen uit gehaald die sommige fabrikanten gebruiken in het maak proces)
Dat je een chip met minder nanometers nodig hebt voor 6g is trouwens ook niet helemaal correct. De details van 6g zijn nog niet uit maar dit zou net ze goed met huidige chip grote gemaakt kunnen worden. De voorkeur gaat uiteraard wel uit naar kleiner. Dit zal daarom de insteek zijn.
Als laatste is het belangrijk om ook te onthouden dat er door fabrikanten een beetje wordt gesjoemeld met nanometers. Als een chip bijvoorbeeld voor de helft 10 nanometer en de andere helft 5 nanometer is dan noemen ze het een 5 nanometer chip. Fabrikanten op basis van nanometers vergelijken is daarom niet echt representatief.
TL;DR het zit iets ingewikkelder in elkaar nanometers verteld je niet hoe snel een chip is. Het geeft aan hoe klein de chip onderdelen zijn en als de onderdelen kleiner zijn dan kan of de chip kleiner wat telefoon fabrikanten willen of je kan meer chip in de zelfde ruimte kwijt wat pc's en game consoles graag willen. Nanometers is dus een goede indicatie die aan geeft hoe goed de chip zou kunnen zijn maar het is niet een 1 op 1 verband.
Paar dingen die deze video verkeerd/gemist heeft.
Nano meter staat niet in directe verband met snelheid. Indirect ja, maar Intel z'n 7 nanometer chips zijn vele male beter dat die 5 nanometer ARM chip van Apple. Ook heeft niet elk bedrijf de zelfde berekeningen voor hoeveel nanometer de chips precies zijn.
En er waren meerdere dingen die de chip productie verlaagde. Zoals een watertekort in Taiwan, en verkeerde keuzes van de top van de chipmakers (Zij dachten dat de vraag naar onder ging). De handels oorlog tussen China en Amerika is ook zeer pijnlijk geweest voor de productie.
Owja, en de auto industrie. 100% aan zichzelf te danken, zij hebben hun chips orders allemaal naar onder bijgesteld.
Maar wat het ergste is. WAAROM ZEGGEN ZE NIETS OVER DIE MINERS. Zo veel videokaarten worden opgekocht om te minen. In zo'n auto en wasmachine zitten helemaal niet zo veel chips. In videokaarten zitten echt kjenker veel chips. Nvidia en Amd hebben de productie van hun videokaarten opgeschroefd door de extreme vraag van miners. en daar komt de originele chip tekort vandaan. Zonder miners waren er 0 chip problemen.
Het zelfde gaat zo met opslag gebeuren, Chia miners kopen zo alle hdd's en ssd op.
TLDR: productie is naar onder door een handelsoorlog van domme amerikanen. Auto industrie heeft een verkeerde gok genomen, waardoor die capaciteit naar andere sectoren is gegaan. En de rest van de capaciteit is allemaal naar de miners gegaan. Waardoor niemand extra kan bestellen tot volgend jaar (Want zo'n bestelling duurt n jaar)
Goeie video weer! alleen die RGB split zou ik de volgende keer weglaten.
Mooie stem🤩🤩🤩
Wauw mooie video
Ik wist nooit dat Lays zo machtig was
hey eum @nosop3 jullie hebben hier een behoorlijk aantal fouten gemaakt, de nm's refereren naar het productieproces niet de rekenkracht
Oude chip gebruikt voor die oudere videos?😂 wat een kwaliteit haha
NOS heeft ook een chiptekort, daarom is deze video gemaakt met een camera uit 2006
@@jemert96 5 meter chip
Dat heet After Effects, dat werd met opzet gedaan doormiddel van de rode en groene kleurlagen een paar pixels op te schuiven
@@dumpmuch snap ik maar krijg er een hersenbloeding van.
@@dumpmuch Snap inderdaad dat het een bewust effect is, toegepast op alle video "uit externe bron", maar het is heel irritant. Zit de hele tijd merkbaar te focussen en me af te vragen of ik aan een nieuwe bril toe ben. Echt heel irritant.
8:40 geweldig 😂
Dat je de rekenkracht van chips uitdrukt in nanometer is het raarste wat ik de afgelopen tijd heb gehoord, ik ben 1 meter 80 of te wel, 1 800 000 000 nanometer. Ik zal dan wel weinig rekenkracht hebben ...
Kwestie is ook nog de kleiner de minder stabiel. Ze zullen denk ik alleen wat groter worden. aan hoeveel chip er is. Ag ja wat zal de toekomst ons brengen.
@@dashofawesome64 Kleiner is niet minder stabiel, wat laat jou dat denken?
@@aarriikknn33ll Ze kunnen niet kleiner gaan maken want quantum physics. Dus minder stabiel.
Stroopmannetje: zwaar underrated
iemand zin in video kaart van 800 naar 2000 euro?
ik hou me 1080ti wel.
@Stan Halbesma
Zeker zeker,
Maar niet als je Oled cx gebruikt als monitor. die heeft HDMI.
En 1080TI heeft GEEN gsync in hdmi port.
dus ook geen 444/RGB/10Bit
:(
Deze oneliner ga ik lenen voor sexy time.
Ik werk voor ASML wij hebben wel lekkere bonus ja ;)
1:05 , sorry maar dit is niet waar, dit is hoe dik de draden en transistoren in zo'n chip zijn, hoe kleiner, hoe meer er in passen, dus waarschijnlijk ook sterker, maar er spelen ook andere dingen een rol, zoals architectuur, cache, kloksnelheid, instructies per cyclus, dye grootte, er is geen concrete meting voor processor kracht, maar processoren kunnen wel met elkaar vergeleken worden op specifieke vlakken, bv render-kracht in terraflops, berekenkracht in cinebench score, en nog veel meer...
Die rooie met een PS5 = zwaar underrated
Mooi bloesje!
2:28 die ene gast: heel overrated
Het chiptekort van autofabrikanten van vorig jaar lag aan de fabrikanten zelf, door de pandemie gingen de autofabrikanten er vanuit dat de verkopen van auto's ging dalen en dus hebben zij orders voor chips gecanceld. Toen bleek dat de vraag naar auto's redelijk gelijk bleef doordat mensen minder vaak het OV nemen hadden de fabrikanten opeens een tekort aan chips.
Rekenkracht in nanometers??? 🤣🤣🤣 Goede die heb ik nog niet eerder gehoord m'n ryzen 7 3800x rekenkracht is 3.9giga nanometer hertz
1:33 Dat is fout nanometer betekend hoe klein de micro schakels zijn en er stond intel op 7nm terwijl amd 7 nm heeft en intel al jaren op 14 nm zit en nu lijkt het net of een iphone sneller is dan een pc dat klopt voor geen meter (het ligt er ook aan hoe groot de chip is een chip van een computer is vele malen groter dan een chip van een telefoon) edit: ik zit al maanden te wachten op een rtx 3060 ti die prijzen zijn extreem om hoog gegaan door crypto munten en het chip tekort
Complimenten voor de video.
Pijnlijk duidelijk wordt hier opnieuw dat Amerika ten koste van alles wereldleider wil blijven.
Zelf ben ik betrokken geweest bij de nieuwbouw een enorme Koreaanse chipsfabriek (Hynix) in China waar meerdere landen aan meewerkten en waaronder ook ASML een enorme order pakte. Maar Amerika houd nu dit soort projecten tegen en diverse westerse landen met Nederland voorop volgen trouw, niet realiserend dat je uiteindelijk je zelf uit de markt prijst, alleen maar om vriendjes met Amerika te blijven die je uiteindelijk laat vallen als een baksteen zodra dat zo uitkomt.
Zou jij me dan kunnen uitleggen waarom Nederland en dus ASML zichzelf de markt op een gegeven moment uit prijst als het Amerika trouw blijft volgen?
Ik bedoel als je geen hoogwaardige chipmachines levert aan Aziatische landen dan heeft het ook weinig zin te investeren in een chipfabriek, toch?
@@bc7281 ASML is niet de enige fabrikant van deze machines.
Er is flinke concurrentie vanuit Oa Japan.
Nu heeft ASML een zeer goede marktpositie door hun voorsprong en kwaliteit.
Maar de concurrentie zit niet stil en door de grootste markt te laten liggen laat je veel geld liggen voor ontwikkeling.
Een paar fouten : De rekenkracht wordt uitgedrukt in Hz (Hertz) dat is het aantal keer dat een chip iets doet per seconde (vaak 2 miljard keer per seconde). De nanometers zijn gewoon de groote van een zo'n schakeling van zo'n chip. Als die kleiner zijn, is er wel minder energieverbruik en minder warmte, en dat leid dus tot snellere chips. Maar dat moet niet altijd
Hz is net zo onvolledig als nm als het gaat om de rekenkracht, er zijn zoveel meer factoren
@@msmit1999 Ja is waar, maar het is toch fundamenteel meer gelinkt en gemakkelijker uit te leggen dan nanometers