Havacılıkta *ACN (Aircraft Classification Number)* ve *PCN (Pavement Classification Number)*, uçakların bir pist yüzeyine yapabileceği yük ve bu pistin dayanıklılığı arasındaki uyumu değerlendirmek için kullanılan standartlaştırılmış bir sistemdir. Bu sistem, uçakların pistlere zarar vermemesi ve pistlerin güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. İşte detaylı bir açıklama ve hesaplama yöntemleri: *1. ACN (Aircraft Classification Number) Nedir?* ACN, bir uçağın pist yüzeyine uyguladığı göreli yükü ifade eder. Bu değer, uçağın ağırlığı, iniş takımlarının düzeni, iniş takımlarının altındaki lastik basıncı ve pist yüzeyinin türü gibi faktörlere bağlıdır. - *Hesaplama Yöntemi:* ACN değeri, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) belirlediği standartlara göre hesaplanır. - *Giriş Verileri:* - Uçağın maksimum kalkış ağırlığı (MTOW - Maximum Take-Off Weight) - İniş takımı tipi (ör. tekli, çiftli, tandem) - Lastik basıncı - Yüzey tipi (rijit veya esnek yüzey) - *Hesaplama:* ICAO dokümanlarında bulunan tablolar veya yazılım araçları (örneğin üretici tarafından sağlanan araçlar veya simülasyon programları) kullanılarak hesaplanır. *2. PCN (Pavement Classification Number) Nedir?* PCN, bir pist, taksi yolu veya apron yüzeyinin dayanıklılığını ifade eder. PCN, bir pistin belirli bir ACN'ye sahip uçakları taşıyabilme kapasitesini belirtir. PCN sistemi şu beş unsuru içerir: - *Taşıma Kapasitesi Tipi:* Rijit (R) veya Esnek (F) yüzey. - *Alt Taban Dayanıklılığı:* Yüksek (A), Orta (B), Düşük (C), Çok Düşük (D). - *Lastik Basıncı Sınırı:* Yüksek (W), Orta (X), Düşük (Y), Çok Düşük (Z). - *Değerleme Yöntemi:* Ölçüm (T) veya Tahmin (U). *3. ACN ve PCN Uyumu* Bir uçağın ACN değeri, bir pistin PCN değerine eşit veya küçükse, o pist güvenle kullanılabilir. Eğer ACN > PCN ise, pist zarar görebilir. *4. ACN-PCN HESAPLAMA ADIMLARI* *A. ACN Hesaplama* 1. *Uçak Parametrelerini Belirleyin:* - Maksimum kalkış ağırlığı (MTOW). - İniş takımı konfigürasyonu (ör. çiftli tekerlek düzeni). - Lastik basıncı. - Pist yüzey tipi (rijit veya esnek). 2. *Standart Tabloları Kullanın:* - ICAO’nun ACN/PCN tablolarını veya uçak üreticisinin sağladığı verileri kullanarak ACN değeri hesaplanır. 3. *Hesaplama Yazılımı Kullanımı:* - Örneğin, **Boeing** veya **Airbus** gibi üreticilerin sağladığı yazılım araçlarıyla ACN değeri kolayca hesaplanabilir. *B. PCN Hesaplama* 1. *Pist Özelliklerini Toplayın:* - Yüzey tipi (Rijit veya Esnek). - Alt taban dayanıklılığı (CBR - California Bearing Ratio veya başka bir mühendislik değeri). - Pist kalınlığı ve malzeme özellikleri. 2. *Mühendislik Analizi Yapın:* - **CBR Metodu:** Esnek yüzeyler için kullanılır ve alt tabanın taşıma kapasitesini ifade eder. - *Westergaard Yöntemi:* Rijit yüzeyler için kullanılır ve beton dayanımını değerlendirir. 3. *Sonuçları Belirleyin:* - Pist üzerindeki maksimum yükleme kapasitesine ve lastik basıncına göre PCN belirlenir. 4. *Ölçüm Cihazları ve Yazılımlar:* - *Falling Weight Deflectometer (FWD):* Yüzey deformasyonunu ölçmek için kullanılır. - *BAGGAGE veya PCASE:* Askeri ve sivil havacılık için kullanılan yazılımlardır. *5. Örnek ACN-PCN Uyumluluğu* - Bir Boeing 737-800: - *ACN:* Esnek yüzeyde 45, Rijit yüzeyde 38. - Pist: - *PCN:* 50/F/B/W/T. Bu durumda: - Esnek yüzeyde uçak sorunsuz kullanabilir (ACN ≤ PCN). - Rijit yüzeyde uçak yine sorunsuz kullanabilir. *6. Türkiye'deki Durum* Türkiye'deki havalimanlarında ACN-PCN değerleri genellikle DHMİ (Devlet Hava Meydanları İşletmesi) tarafından belirlenir ve NOTAM'lar veya havacılık dokümanlarında yayımlanır. Özellikle yeni havalimanlarının projelerinde bu değerler ayrıntılı analizlerle oluşturulmaktadır.
Antalya bilim üniversitesini tavsiye ederim çünkü mezun olduğunda ticari havayolu ATPL lisansı yanında deniz uçağı lisansını da alarak mezun oluyorsun.
field length limited take-off mass and the climb limited take-off mass arasında ki ilişki doğru orantılı mıdır yoksa ters mi hocam ? Bu iki durumu flap ağırlık açısından nasıl etkiler ?
*Field Length Limited Take-Off Mass (FLLTOM)* ve *Climb Limited Take-Off Mass (CLTOM)* arasında doğru orantılı veya ters orantılı bir ilişki olup olmadığını anlamak, uçuş koşulları, uçak konfigürasyonu ve performans sınırlamalarına bağlıdır. Bu iki sınırlama farklı faktörlere dayandığından, aralarındaki ilişki durumdan duruma değişebilir. Bu ilişkiyi ve flap ile ağırlık faktörünün bu sınırlamalara etkisini inceleyelim: 1. *Field Length Limited Take-Off Mass (FLLTOM)* - FLLTOM, bir uçağın kalkış pistinin uzunluğu tarafından belirlenen maksimum kalkış ağırlığıdır. - Pist uzunluğu, pist eğimi, yüzey durumu (ör. kuru, ıslak), rüzgar ve hava yoğunluğu (ör. sıcaklık ve yükseklik) gibi faktörlere bağlıdır. - Flap ayarları, kalkış mesafesini doğrudan etkiler. Daha büyük flap açıları, kalkış hızını azaltarak kısa pistlerde avantaj sağlasa da sürüklemeyi artırdığı için kalkış mesafesini olumsuz etkileyebilir. 2. *Climb Limited Take-Off Mass (CLTOM)* - CLTOM, bir uçağın kalkıştan sonra tırmanış performansı tarafından sınırlanan maksimum kalkış ağırlığıdır. - Bu sınırlama, motor performansı, flap konfigürasyonu ve hava yoğunluğu gibi faktörlere dayanır. - Flap ayarları, tırmanış performansını etkiler. Daha büyük flap açıları, kalkış sonrası tırmanışta daha fazla sürükleme oluşturduğu için tırmanış sınırlamalarını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, uçak tırmanışta hızlanmadan flapsız veya düşük flap açılarına geçilir. *FLLTOM ve CLTOM Arasındaki İlişki* - *Doğru Orantı:* İdeal hava koşullarında ve uzun bir pistte, artan kalkış ağırlığı hem FLLTOM hem de CLTOM değerlerini artırabilir. Bu durumda, bu iki sınırlama arasında doğru orantılı bir ilişki görülebilir. - *Ters Orantı:* Kısa pistler veya yüksek sıcaklık gibi zorlu koşullarda, FLLTOM daha düşük seviyelere çekilirken CLTOM sınırına ulaşamayabilir. Bu durum, pist sınırlamaları tırmanış sınırlamalarını aşarsa ortaya çıkar. *Flap ve Ağırlık Açısından Etkiler* 1. *Flap Etkisi:* - *Field Length:* Daha büyük flap açısı, stall hızını düşürerek daha kısa kalkış mesafesi sağlar, ancak kalkış sonrası sürüklemeyi artırdığı için tırmanış performansını olumsuz etkiler. - *Climb Performance:* Tırmanış aşamasında flap sürüklemesi, tırmanış oranını düşürdüğü için CLTOM’u düşürebilir. 2. *Ağırlık Etkisi:* - Daha yüksek ağırlık, kalkış mesafesini artırır ve bu durum FLLTOM'u düşürür. - Aynı zamanda, tırmanış performansını da etkileyerek CLTOM’u sınırlar. *Sonuç* *FLLTOM ve CLTOM’un ilişkisi:* - Genel olarak doğrudan doğruya ilişkilidir, ancak operasyonel koşullara bağlı olarak ters bir ilişki de görülebilir. *Flap ve ağırlığın etkisi:* - Flap konfigürasyonu, kalkış mesafesi ve tırmanış performansı arasında bir denge sağlar. Daha büyük flap açıları FLLTOM’u artırırken, CLTOM’u sınırlayabilir. Ağırlık artışı ise her iki sınırlamayı da zorlayarak kalkış planlamasını daha kritik hale getirir.
Teşekkürler emeğinize sağlık
hocam teşekkürler ,yine çok açıklayıcı anlatmıssınız :)
Teşekkür ederim.
hocam merhabalar modul sınavları ıcın ders anlatımına başlıycakmısınız ?
HOCAM ACN PCN HESAPLAMA VİDEOSUDA GELİR Mİ?
Havacılıkta *ACN (Aircraft Classification Number)* ve *PCN (Pavement Classification Number)*, uçakların bir pist yüzeyine yapabileceği yük ve bu pistin dayanıklılığı arasındaki uyumu değerlendirmek için kullanılan standartlaştırılmış bir sistemdir. Bu sistem, uçakların pistlere zarar vermemesi ve pistlerin güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir. İşte detaylı bir açıklama ve hesaplama yöntemleri:
*1. ACN (Aircraft Classification Number) Nedir?*
ACN, bir uçağın pist yüzeyine uyguladığı göreli yükü ifade eder. Bu değer, uçağın ağırlığı, iniş takımlarının düzeni, iniş takımlarının altındaki lastik basıncı ve pist yüzeyinin türü gibi faktörlere bağlıdır.
- *Hesaplama Yöntemi:*
ACN değeri, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) belirlediği standartlara göre hesaplanır.
- *Giriş Verileri:*
- Uçağın maksimum kalkış ağırlığı (MTOW - Maximum Take-Off Weight)
- İniş takımı tipi (ör. tekli, çiftli, tandem)
- Lastik basıncı
- Yüzey tipi (rijit veya esnek yüzey)
- *Hesaplama:*
ICAO dokümanlarında bulunan tablolar veya yazılım araçları (örneğin üretici tarafından sağlanan araçlar veya simülasyon programları) kullanılarak hesaplanır.
*2. PCN (Pavement Classification Number) Nedir?*
PCN, bir pist, taksi yolu veya apron yüzeyinin dayanıklılığını ifade eder. PCN, bir pistin belirli bir ACN'ye sahip uçakları taşıyabilme kapasitesini belirtir.
PCN sistemi şu beş unsuru içerir:
- *Taşıma Kapasitesi Tipi:* Rijit (R) veya Esnek (F) yüzey.
- *Alt Taban Dayanıklılığı:* Yüksek (A), Orta (B), Düşük (C), Çok Düşük (D).
- *Lastik Basıncı Sınırı:* Yüksek (W), Orta (X), Düşük (Y), Çok Düşük (Z).
- *Değerleme Yöntemi:* Ölçüm (T) veya Tahmin (U).
*3. ACN ve PCN Uyumu*
Bir uçağın ACN değeri, bir pistin PCN değerine eşit veya küçükse, o pist güvenle kullanılabilir. Eğer ACN > PCN ise, pist zarar görebilir.
*4. ACN-PCN HESAPLAMA ADIMLARI*
*A. ACN Hesaplama*
1. *Uçak Parametrelerini Belirleyin:*
- Maksimum kalkış ağırlığı (MTOW).
- İniş takımı konfigürasyonu (ör. çiftli tekerlek düzeni).
- Lastik basıncı.
- Pist yüzey tipi (rijit veya esnek).
2. *Standart Tabloları Kullanın:*
- ICAO’nun ACN/PCN tablolarını veya uçak üreticisinin sağladığı verileri kullanarak ACN değeri hesaplanır.
3. *Hesaplama Yazılımı Kullanımı:*
- Örneğin, **Boeing** veya **Airbus** gibi üreticilerin sağladığı yazılım araçlarıyla ACN değeri kolayca hesaplanabilir.
*B. PCN Hesaplama*
1. *Pist Özelliklerini Toplayın:*
- Yüzey tipi (Rijit veya Esnek).
- Alt taban dayanıklılığı (CBR - California Bearing Ratio veya başka bir mühendislik değeri).
- Pist kalınlığı ve malzeme özellikleri.
2. *Mühendislik Analizi Yapın:*
- **CBR Metodu:** Esnek yüzeyler için kullanılır ve alt tabanın taşıma kapasitesini ifade eder.
- *Westergaard Yöntemi:* Rijit yüzeyler için kullanılır ve beton dayanımını değerlendirir.
3. *Sonuçları Belirleyin:*
- Pist üzerindeki maksimum yükleme kapasitesine ve lastik basıncına göre PCN belirlenir.
4. *Ölçüm Cihazları ve Yazılımlar:*
- *Falling Weight Deflectometer (FWD):* Yüzey deformasyonunu ölçmek için kullanılır.
- *BAGGAGE veya PCASE:* Askeri ve sivil havacılık için kullanılan yazılımlardır.
*5. Örnek ACN-PCN Uyumluluğu*
- Bir Boeing 737-800:
- *ACN:* Esnek yüzeyde 45, Rijit yüzeyde 38.
- Pist:
- *PCN:* 50/F/B/W/T.
Bu durumda:
- Esnek yüzeyde uçak sorunsuz kullanabilir (ACN ≤ PCN).
- Rijit yüzeyde uçak yine sorunsuz kullanabilir.
*6. Türkiye'deki Durum*
Türkiye'deki havalimanlarında ACN-PCN değerleri genellikle DHMİ (Devlet Hava Meydanları İşletmesi) tarafından belirlenir ve NOTAM'lar veya havacılık dokümanlarında yayımlanır. Özellikle yeni havalimanlarının projelerinde bu değerler ayrıntılı analizlerle oluşturulmaktadır.
@@vasifyucelis hocam harikasınız
Komutanım hava harp okulu için çalıșıyorum mülakatlarda elenirsem pilotaj okumayı düşünüyorum önerebileceğiniz üniversite var mıdır
Antalya bilim üniversitesini tavsiye ederim çünkü mezun olduğunda ticari havayolu ATPL lisansı yanında deniz uçağı lisansını da alarak mezun oluyorsun.
field length limited take-off mass and the climb limited take-off mass arasında ki ilişki doğru orantılı mıdır yoksa ters mi hocam ? Bu iki durumu flap ağırlık açısından nasıl etkiler ?
*Field Length Limited Take-Off Mass (FLLTOM)* ve *Climb Limited Take-Off Mass (CLTOM)* arasında doğru orantılı veya ters orantılı bir ilişki olup olmadığını anlamak, uçuş koşulları, uçak konfigürasyonu ve performans sınırlamalarına bağlıdır. Bu iki sınırlama farklı faktörlere dayandığından, aralarındaki ilişki durumdan duruma değişebilir. Bu ilişkiyi ve flap ile ağırlık faktörünün bu sınırlamalara etkisini inceleyelim:
1. *Field Length Limited Take-Off Mass (FLLTOM)*
- FLLTOM, bir uçağın kalkış pistinin uzunluğu tarafından belirlenen maksimum kalkış ağırlığıdır.
- Pist uzunluğu, pist eğimi, yüzey durumu (ör. kuru, ıslak), rüzgar ve hava yoğunluğu (ör. sıcaklık ve yükseklik) gibi faktörlere bağlıdır.
- Flap ayarları, kalkış mesafesini doğrudan etkiler. Daha büyük flap açıları, kalkış hızını azaltarak kısa pistlerde avantaj sağlasa da sürüklemeyi artırdığı için kalkış mesafesini olumsuz etkileyebilir.
2. *Climb Limited Take-Off Mass (CLTOM)*
- CLTOM, bir uçağın kalkıştan sonra tırmanış performansı tarafından sınırlanan maksimum kalkış ağırlığıdır.
- Bu sınırlama, motor performansı, flap konfigürasyonu ve hava yoğunluğu gibi faktörlere dayanır.
- Flap ayarları, tırmanış performansını etkiler. Daha büyük flap açıları, kalkış sonrası tırmanışta daha fazla sürükleme oluşturduğu için tırmanış sınırlamalarını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, uçak tırmanışta hızlanmadan flapsız veya düşük flap açılarına geçilir.
*FLLTOM ve CLTOM Arasındaki İlişki*
- *Doğru Orantı:* İdeal hava koşullarında ve uzun bir pistte, artan kalkış ağırlığı hem FLLTOM hem de CLTOM değerlerini artırabilir. Bu durumda, bu iki sınırlama arasında doğru orantılı bir ilişki görülebilir.
- *Ters Orantı:* Kısa pistler veya yüksek sıcaklık gibi zorlu koşullarda, FLLTOM daha düşük seviyelere çekilirken CLTOM sınırına ulaşamayabilir. Bu durum, pist sınırlamaları tırmanış sınırlamalarını aşarsa ortaya çıkar.
*Flap ve Ağırlık Açısından Etkiler*
1. *Flap Etkisi:*
- *Field Length:* Daha büyük flap açısı, stall hızını düşürerek daha kısa kalkış mesafesi sağlar, ancak kalkış sonrası sürüklemeyi artırdığı için tırmanış performansını olumsuz etkiler.
- *Climb Performance:* Tırmanış aşamasında flap sürüklemesi, tırmanış oranını düşürdüğü için CLTOM’u düşürebilir.
2. *Ağırlık Etkisi:*
- Daha yüksek ağırlık, kalkış mesafesini artırır ve bu durum FLLTOM'u düşürür.
- Aynı zamanda, tırmanış performansını da etkileyerek CLTOM’u sınırlar.
*Sonuç*
*FLLTOM ve CLTOM’un ilişkisi:*
- Genel olarak doğrudan doğruya ilişkilidir, ancak operasyonel koşullara bağlı olarak ters bir ilişki de görülebilir.
*Flap ve ağırlığın etkisi:*
- Flap konfigürasyonu, kalkış mesafesi ve tırmanış performansı arasında bir denge sağlar. Daha büyük flap açıları FLLTOM’u artırırken, CLTOM’u sınırlayabilir. Ağırlık artışı ise her iki sınırlamayı da zorlayarak kalkış planlamasını daha kritik hale getirir.
@@vasifyucelis TEŞEKKÜRLER HOCAM :))