«Ένας μοίραρχος…» (Του Λύγκου), συρτό (Πελοπόννησος, Γορτυνία) ~ Παναγιώτα Πανοπούλου

Τραγούδι με προέλευση από τη Γορτυνία (συρτός) το οποίο περιλαμβάνεται στον πρώτο ψηφιακό δίσκο cd του μουσικού λευκώματος με τίτλο «ΓΟΡΤΥΝΙΑ-Ποιος ήταν που τραγούδαγε….», που εξέδωσε ο Δήμος Γορτυνίας και η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Γορτυνίας (ΔΗΚΕΓ), με τη συνεργασία του κ. Κώστα Παυλόπουλου, του κ. Γιάννη Παυλόπουλου και του Πολιτιστικού Συλλόγου ''Ο Πάνας'', οι οποίοι ανέπτυξαν δράσεις που αφορούν τον λαϊκό πολιτισμό της Γορτυνίας, κατέγραψαν και ηχογράφησαν την ντόπια μουσική παράδοση με τα χαρακτηριστικά της.
Το τραγούδι αυτό κατεγράφη στην Αετοράχη Γορτυνίας (Ζουλάτικα).
Το αποδίδει η Παναγιώτα Πανοπούλου (1928 -2014) από την Αετοράχη Γορτυνίας (Ζουλάτικα) και παραχωρήθηκε από το γιο της Νικόλαο Πανόπουλο.
Η ερασιτεχνικότητά της, της προσδίδει μοναδικότητα.
(Οι ακατέργαστες φωνές θυμίζουν κάτι το αυθεντικό).
Το μουσικό λεύκωμα «ΓΟΡΤΥΝΙΑ-Ποιος ήταν που τραγούδαγε….», είναι ένα λαογραφικό-πολιτιστικό έργο που περιέχει ηχογραφημένα τραγούδια της Γορτυνίας σε τρεις μουσικούς δίσκους (cd) με το γνήσιο τοπικό χρώμα, κείμενα και πληροφορίες για τα καταγεγραμμένα τραγούδια και φωτογραφίες-ντοκουμέντα από λαϊκές πολιτιστικές εκδηλώσεις της περιοχής και διατίθεται προς τους ενδιαφερόμενους από το γραφείο της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Γορτυνίας στα Τρόπαια, τηλ. 2797022700.
Κείμενα : Δρ. Σμαράγδη Ι. Αρβανίτη, αρχαιόλογος.
Λύγκος ο αρματολός
=================
Ύστερα από την απελευθέρωση, από τη μία η αδυναμία ενός λαού να υποταχθεί στην έννομη τάξη (ύστερα από αιώνες δουλείας και από χρόνια ανταρσίας και κλεφτοπόλεμου) και από την άλλη η κακοδιαχείριση του νεοσύστατου κράτους από τα νέα ξενόφερτα αφεντικά και τους ντόπιους κοτσαμπάσηδες , οδήγησαν κάποιους παλιούς πολεμιστές ν’ ανέβουν και πάλι στο βουνό και τους ανάγκασαν να προβαίνουν σε κοινές ληστρικές ενέργειες για να επιβιώσουν.
Ωστόσο, πολύ συχνά οι Αγωνιστές αυτοί, πιστοί σε αρχές και αξίες, προστάτευαν και βοηθούσαν του αδικημένους και τιμωρούσαν του νέους δυνάστες.
Δικαιολογημένα, λοιπόν, κέρδιζαν τη λαϊκή εκτίμηση και γι’ αυτό τα τραγούδια που αναφέρονται σ’ αυτούς τους ληστές ξεχειλίζουν από ενθουσιασμό για τα κατορθώματά τους και από συμπάθεια για τις δυστυχίες τους (συλλήψεις σκοτωμούς).
Το τραγούδι αναφέρεται στον Λύγκο (Λίγγο ή Λύγγο) από την Κορινθία, Αγωνιστή της Επανάστασης του 1821 που υπηρέτησε τους Νοταράδες και σκοτώθηκε σε συμπλοκή το 1854.
Ο Λύγκος , λεβέντης , αρματολός, αποτελούσε πρότυπο θαυμασμού για τον καιρό του.
Μάλιστα, διοργανώνονταν στις στάνες γλέντια και φαγοπότια προς τιμήν του κι οι βλαχοπούλες τον επιθυμούσαν για άντρα τους.
Σε παραλλαγές ή και στα γυρίσματα του τραγουδιού, αναφέρεται και ως «Γέρο - Λύγκος», προσφώνηση που μάλλον του αποδίδεται από σεβασμό.
Το πιο παράδοξο βέβαια, όσον αφορά το Λύγκο είναι πως τον είχαν αγιοποιήσει και τον επικαλούνταν οι μανάδες σαν φύλακα Άγγελο στα παιδιά τους.
Ο Χριστός στην κεφαλή του
τ’ Άγιο Πνέυμα στην ψυχή του
και του Λύγκου το σπαθί.
(από το βιβλίο του Ι.Μ. Αρβανίτη, «Από τις πηγές του λαού μας τα μνημεία του λόγου» τομ. Α’. Ποιητικά και πεζά κείμενα, Αθήνα 1985, όπου δημοσιεύεται και το σχετικό τραγούδι).
Στίχοι :
Ένας μοίραρχος, ένας υπομοίραρχος κι ένας συνταγματάρχης,
όλο 'ξέταζαν και συχνορωτάγαν κι όλο συχνορωτάνε,
μην τον είδατε, τον απαντήσατε, τον Λύγκο το λεβέντη, τον αρχιληστή.
Χτες τον είδαμε τον απαντήσαμε σ΄ ενός βλάχου τη στάνη
κι έτρωγε, έπινε, αρνιά κι γουρνοπούλες,
τον κερνάγανε, τον χαιρετάγανε, πέντε έξι βλαχοπούλες
και η μικρότερη, η ομορφότερη κρυφά του κουβεντιάζει,
δεν παντρεύεσαι, δεν προξενεύεσαι να πάρεις βλαχοπούλα
σαν κι εμένα νε.

[@user-mc9xm8of8y]

Αυτή ήταν η αγαπημένη μου γιαγια είχε τρομερή φωνή πόσο συγκινήθηκα

[@UGTLDG]

Έχω ακουστά δύο ακόμα στίχους, τους αναφέρω με κάθε επιφύλαξη:
δεν παντρεύομαι, δεν προξενεύομαι, δεν παίρνω βλαχοπούλα σαν κι εσένανε
τι θα με πιάσουνε, θα με κρεμάσουνε, στης φυλακής την πόρτα για τα μάτια σου.

[@gerakogiorgis]

ύφος και ήθος καθαρά ακριτικού κύκλου!!