Бухоро тумани: “Қумсултон” кенгликларида 5 минг гектар ер майдони ўзлаштирилмоқда

Мураккаб иқлимга эга Бухоро шароитида фойдаланишдан чиққан 77,8 минг гектар ва чўл ерларини фойдаланишга киритиш, Бухоро чўл ерларини ўзлаштириш илмий-амалий марказини ташкил қилиш, обод қилинаётган манзилларда истиқболли лойиҳаларни амалга ошириш бўйича тизимли ишлар ўтган йили бошланган. Бунинг учун айни пайтда ер ишларининг манзилли дастури ҳамда ер ўзлаштириш тадбирлари бозор тамойиллари асосида, хусусий секторни жалб қилган ҳолда амалга оширилиб, зарур бўлган 300 миллиард сўм маблағ 2021 йилда Республика бюджетидан Сув хўжалиги вазирлиги тизимига ажратиладиган маблағнинг электр энергияси харажатларини тежалган қисми ҳисобидан молиялаштирилган.
Мана, бир йилдирки, вилоятда 26 минг 520 гектар майдонда сув тежовчи технологияларни, шу жумладан, 17 минг 440 гектар майдонда томчилатиб суғоришнинг замонавий технологиясини жорий қилиш саъй-ҳаракати бошланган. Бу саъй-ҳаракат самараси ўлароқ, ҳудудда ирригация ва мелиорация тадбирларини амалга ошириш ҳисобидан 1,5 миллиард куб-метр ҳажмдаги “оби ҳаёт”ни тежаш ва вилоятда томчилатиб суғориш технологиясини жорий қилишни тезлаштириш учун 2022 йилга мўлжалланган субсидия маблағларининг 50 фоизини олдиндан ажратиш мақсадга мувофиқлиги қайд қилинган. Вилоят ҳокимлиги республика Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Боғдорчилик ва ва иссиқхона хўжалигини ривожлантириш агентлиги, Алькоголь ва тамаки бозорини тартибга солиш ҳамда виночиликни ривожлантириш агентлиги билан биргаликда 2021-2022 йилларда сув тежовчи технологияларни кенг қўллаган ҳолда 5 минг гектар ерда интенсив боғ ва 4,7 минг гектар ер майдонида узумзор боғ барпо этиш талаби қўйилган.
Бу каби агротехник тадбирлар кўлами янада кенгаймоқда. Мавжуд имконият, билим, куч ҳамда воситалар ишга солинмоқда. Масалан, айни кунда бу борада вилоят миқёсида жами 50 минг 666 гектар ер майдони ўзлаштирилаётган бўлса, бу агротехник жараён 60 дан ортиқ лойиҳани ўз ичига олади. Ана шундай, кенг қамровли ишлардан бири Бухоро туманида пахта-тўқимачилик кластерини жорий этиш лойиҳасидир. Мазкур ҳаракат ташаббускори маҳаллий ишлаб чиқариш субъектларидан бири, масъулияти чекланган жамияти шаклидаги “RRR Intercom Textile” корхонаси ва унинг таъсисчиси Нодирбек Жўраевдир.
Бухоро туманининг қисман “Гулшанобод”, “Зафаробод”, “Дилобод” маҳалла фуқаролар йиғинларини ўз тасарруфига олган Султонобод чўл массивида шу кеча-кундузда оғир техника ва механизмлар, ишчи кучи киритилиб, айтиш мумкинки, ташландиқ, қаровсиз ерни ўзлаштириш, обод манзилларга айлантириш ишларига шахдам киришилган. Миришкорлар ҳозирда чўл массивининг 120 гектар қисмида ерни текислаб, катта кўламдаги тупроқ суриш, маҳаллий ва минерал ўғитга тўйинтириб, экишга тайёрлаш каби ишларни ниҳояламоқдалар.
- Лойиҳага биноан бу кенгликларда умумий майдони 5 минг гектарга етказиб экин ерини очишни зиммамизга олганмиз, - дейди “RRR Intercom Textile” МЧЖ таъсисчиси Нодирбек Жўраев. - Бунда дастлабки босқичда, яъни келгуси йил давомида пахта тозалаш заводи, чигитни қайта ишлаш ва ёғ-мой заводи, ип йигирув, тикув ва тўқув фабрикалари фаолиятини йўлга қўйиш мақсад қилинган. Иккинчи босқичда эса, 2023 йил яримидан бошлаб донни қайта ишлаш комбинатини қуриб фойдаланишга топшириш кўзда тутилган. Шунингдек, 3 минг гектар пахта майдонидан олинадиган “оқ олтин” ҳисобидан йилига 20 минг тонна пахта толаси ишлаб чиқариш, 2 минг гектар ерда сара навлардан 10 минг тонна атрофида ғалла етиштириб, қайта ишлашга йўналтириш мақсад қилинган. Шу боис, умумий майдони 10 гектар ерда пахта тозалаш заводи ва енгил саноат тўқимачилик корхоналари учун иншоотлар қуриш ишлари авж олдирилади.
Истиқболли деб топилган мазкур лойиҳа умумий қиймати 24 миллион 800 минг АҚШ долларига тенг бўлиб, шундан 21 миллион 100 минг АҚШ доллари акционерлик-тижорат “Асакабанки”нинг кредит линияси улуши, қолган 3 миллион 700 минг АҚШ доллари эса тадбиркорлик субъекти шахсий маблағи ҳисобланади. Пировардида яратиладиган иш ўрни эса 1 минг кишидан кам эмас. Лекин бунинг учун ҳали ҳудудда катта кўламдаги ишни адо этиш, таъбир жоиз бўлса, “чўлни бўстонга айлантириш”дек ниҳоятда мураккаб жараён, заҳматли меҳнат ётибди.
Қумсултон кенгликларида ана шу “довондан ошиб” ўтилган тақдирдагина яқин икки йилда тўла қувват билан ишга тушириладиган “RRR Intercom Textile” МЧЖ нинг пахта-тўқимачилик кластери тизимидаги корхоналар томонидан йилига 2,4 минг тонна омухта ем-шрот, шелуха, комбикорм, кепак, 4,9 минг тонна ёғ-мой маҳсулоти ишлаб чиқариш, бундан ташқари, 6,2 минг тонна ип-калава, 5,9 миллион квадрат метр ҳажмдаги ип-газлама тўқиб тайёрлаш, умумий ҳажми 850 тонна атрофида трикотаж-тикув ва тўқув маҳсулоти ишлаб чиқариш имконияти яратилади. Кластер иқтисодий қувватига тўхталсак, ички имкониятлардан унумли фойдаланиш ҳисобидан тайёр товарни маҳаллий бозорга чиқариш билан бирга, чет эл бозоридан харидор топиш ва йиллик экспорт ҳажмини 6 миллион АҚШ долларига етказиш мумкин экан.