Zamek Krzyżacki w Toruniu

Zamek Krzyżacki w Toruniu wzniesiono miejscu osady grodowej Postolsko, funkcjonującej przed 1251 rokiem. Jego budowę rozpoczęto w połowie XIII wieku, a kolejne prace nad jego rozbudową trwały do końca XIV wieku. Początkowo służył Krzyżakom jako baza wypadowa do podboju Prusów i stworzenia państwa zakonnego, a następnie stanowił siedzibę konwentu i komtura toruńskiego. Pierwsze pisemne informacje o zamku pojawiły się w dokumencie biskupa sambijskiego Henryka z 1255 roku.
Leżąc w pobliżu polsko-krzyżackiej granicy, toruński zamek miał duże znaczenie strategiczne. Jednocześnie był jednym z najważniejszych domów konwentu w państwie krzyżackim, jako że od początku XIV w. komtur toruński zasiadał w radzie dostojników zakonu w Malborku.
Zamek usytuowany został na trójkątnym wzgórzu, na prawym brzegu Wisły, pomiędzy dynamicznie rozwijającym się Starym i Nowym Miastem. Zbudowano go na planie połowy owalu z prostą kurtyną zwróconą w stronę Wisły (wg. innych źródeł - na planie podkowy).
Toruński zamek należał do najstarszych budowli tego typu wzniesionych przez Krzyżaków na prawym brzegu Wisły.
Najstarszą częścią zamku wysokiego był ceglany mur obwodowy oraz dostawiony do jego południowego odcinka dwukondygnacyjny, w pełni budynek główny, założony na rzucie wydłużonego prostokąta o wymiarach 12x54 m i nakryty dwuspadowym dachem.
W jego wschodniej części zlokalizowano dwunawową kaplicę pw. Św. Krzyża, nakrytą sklepieniem krzyżowo - żebrowym, opartym na przyściennych służkach, posiadającą wnękę ołtarzową. Wejście do niej, prowadzące z krużganków, obramowane było ozdobnym, ceramicznym portalem. Kaplica była pomieszczeniem reprezentacyjnym, posiadającym najbogatszy wystrój w całym zamku oraz ikonografię podkreślającą misyjną ideologię Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Z kaplicą sąsiadował refektarz (jadalnia zamkowa), usytuowany pośrodku budynku, a zachodniej części piętra znajdowało się dormitorium, czyli pomieszczenie sypialne rycerzy krzyżackich.
Na parterze, w części zachodniej płd. skrzydła, funkcjonowała kuchnia. Zajmowała ona dwa pomieszczenia z kolebkowym sklepieniem, wyposażone w piec z opartym na granitowych kolumnach kominem. Pozostałe pomieszczenia parteru oraz w niższej piwnicy pełniły funkcje gospodarcze. Strychy pełniły funkcję magazynu zboża.
Wszystkie pomieszczenia skrzydła południowego oraz wschodniego połączone były krużgankiem, biegnącym na piętrze, opartym na podcieniach parteru.
Skrzydło wschodnie stanowił dwukondygnacyjny budynek, którego centralną część zajmował kapitularz - sala zebrań kapituły konwentu toruńskiego.
Z północno-wschodniego naroża skrzydła wschodniego wyprowadzono podparty na dwóch półkoliście sklepionych arkadach zadaszony ganek łączący je z ceglaną wieżą latrynową - zwaną gdanisko lub dansker, usytuowaną w odległości 32 metrów od murów zamku wysokiego. W jej zachodnim filarze umieszczono szyb, biegnący przez całą jego wysokość, otwarty u dołu w stronę Strugi, gdzie spadały nieczystości
Północne skrzydło to stanowił budynki dwu i trzy kondygnacyjne. W ich zachodniej części znajdował się ciąg pomieszczeń za cele braci zakonnych, półbraci albo jako mieszkania dla służby, Wschodnią część stanowiły prawdopodobnie pomieszczenia zajmowane przez wyż-szych urzędników np. komtura.
W sąsiedztwie, w północnej dziedzińca znajdowała się ośmioboczna, wolnostojąca wysoka wieża główna - bergfried - o wysokości 40 m i średnicy 10 metrów, będąca wieżą ostatniej obrony, służąc również jako punkt obserwacyjny. W podziemiach wieży usytuowano loch więzienny, sklepiony kopułą z otworem, przez który opuszczano skazańców po linie lub drabinie. Loch nie posiadał żadnych okien a jedynie otwór i kanał wentylacyjny. W grubości górnej części murów umieszczone były kręcone schody zapewniające komunikację z wyższymi kondygnacjami wieży. Wejście z zewnątrz zapewne znajdowało się na kilkumetrowej wysokości, dostępne albo po drabinie, schodach przystawionych do wieży lub za pomocą drewnianego ganku z korony murów obwodowych.
Zamek górny otoczono niższym zewnętrznym murem obronnym, wydzielającym międzymurze o szerokości od 8 do 12 m, w części północnej i od zachodu poprzedzone przekopem, od południa zaś i od wschodu zabezpieczone wodami Wisły i Strugi Toruńskiej.
Przedzamcza zamkowe posiadały samodzielne fortyfikacje.
Zamek został zburzony na początku powstania antykrzyżackiego, które wybuchło w Toruniu 4 lutego 1454 r.
Obecnie zamek zachowany jest jako trwała ruina, częściowo odrestaurowana w latach 60. XX wieku. Z budynków zamku głównego do dzisiaj najlepiej zachował się dansker, czyli wieża ustępowa wraz z prowadzącym do niej gankiem, młyn zamkowy (po gruntownej przebudowie adaptowany na hotel), dolne partie murów i ośmiobocznej wieży, piwnice oraz fosa.
Zachowały się również mury obwarowań zewnętrznych wraz z częścią baszt i bram (Młyńska i Mennicza), fragmenty murów podzamcza górnego z basztą południową i Dworem Mieszczańskim, przekształconymi w XIX wieku.

[@JaparStudioZwiedzajznami]

Piszcie, komentujcie. Wasze opinie są dla nas ważne. Zachęcamy do odwiedzania naszego kanału.

[@meridawarrior-mr8to]

Zamek 🏰 krzyżacki w Toruniu należy odbudować orginalne cegły z boiska i rumowiska należy wstawić w zewnętrznej elewacji